Binnenland.
Hooger onderwijswet.
Men meldt uit den Haag
De commissie van rapporteurs uit
de Eerste Kamer voor de Hooger On
derwijswet houdt nog deze week eene
bijeenkomst.
Het laat zich voorzien, dat met de
schriftelijke ge dachten wisseling de
maand Mei zal heengaan.
In dat geval zou de openbare behan
deling in Juni te verwachten zijn,
hoogstwaarschijnlijk na het uiteen
gaan van de Tweede Kamer, die tot
10 Juni denkt bijeen te blijven.
Nader verneemt men
Bij het onderzoek der Hooger On
derwijswet in de afdeelingen van de
Eerste Kamer moet het wetsontwerp
door de linkerzijde vrij algemeen en
krachtig zijn bestreden. Slechts twee
liberale leden zouden door het aanne
men van eene afwachtende gedrags
lijn zich hunne stem over het ontwerp
hebben voorbehouden.
Een tegenvaller.
Volgens de militaire strafwetten
staat een gepasporteerd soldaat nog
1 jaar en 6 weken onder deze wetten
met betrekking tot het beleedigen van
een superieur uithoofde van vorigen
dienst gepleegd. Dit schijnt een in Dec.
gepasporteerden grenadier K., thans
koffiehuisbediende te 's-Gravenhage,
niet bekend te zijn geweest en deze
onbekendheid bracht hem, ofschoon
burger, toch weer voor den krijgs
raad.
Onlangs op een namiddag n.l. liep
hij zijn vroegeren pelotons-comman
dant, een luitenant, vierkant tegen het
lijf en wel 2 malen. Dit was door ge
tuigen gezien, ook dat hij zulks met
opzet deed.
Bij het gehouden onderzoek bleek
ook dat hij te voren meermalen had
getracht den kolonel van zijn vroe
ger regiment tegen het lijf te loopen.
door wien hij van sergeant tot soldaat
was gedegradeerd.
De man werd door den krijgsraad
tot een maand gevangenisstraf ver
oordeeld.
de erfgooiers in het Gooi. Maar toe
te juichen valt het toch. dat men
tracht tot eene verzoening te geraken,
waartoe bij de behandeling der straf
zaak tegen de 5 erfgooiers, het O. M.
aan verschillende getuigen reeds den
raad gaf. Immers, het O. M. zeide
het zoo terecht de tegenwoordige
toestand in het Gooi is in verband mot
de erfgooiers-quaestie zeer betreurens
waardig.
Huwelijk met hindernissen
Donderdag zou te Schoondijke een
paartje trouwen. Op het punt om he*
gemeentehuis binnen te treden, ver
klaarde de vader der bruid, dat hij
zijn toestemming tot het huwelijk
zou geven, uit hoofde dat men zijn
broeder niet als één der getuigen had
gekozen. Van woorden kwam het tot
daden, er ontstond tusschen de feest
genooten een ware kloppartij, waar
bij de vader der bruid een wonde i:i
het gelaat opliep. Des avonds arri
veerde de bewuste broeder te Schoc.1
dijke, en nadat besloten was hen» tot
getuige te nemen, werd het huwelijk
nog voltrokken en werd zonder den
vader nog feest gevierd tot in de klei
ne uurtjes.
C,V1. Ct.")
Yerbraud.
Uit Den Haag meldt men
Een ontzettend ongeluk heeft gists
renochtend plaats gehad ten huize
van den heer Leveson Gower, lste-
secretaris van de Engelsche legatb
hier ter stede, op de Prinsengracht.
Te ongeveer 8 uren haalde een der
Engelsche dienstmeisjes eenige brood
jes, die bij het ontbijt warm worden
opgediend, uit den oven. Zij liet daar
bij de deur van het fornuis open
staan. Toen zij de plaat met brood
even op een tafel tegenover het for
nuis plaatste, rook zij wel eenigi
brandlucht, maar vermoedde all er-
minst dat' haar kleederen aan hi
smeulen waren. Toch was dit zoo.
Uit het openstaande fornuis scheen
een stuk vuur op den grond te zi
gevallen en de japon van het meisj
daarmee in aanraking te zijn geko
men. Zooveel is zeker, dat ze op een
gegeven oogenblik in lichtelaaie
stond. Er was op dat oogenblik nie
mand in de keuken. Op haar noodge-
gil vloog de heer Leveson Gower
naar beneden en trachtte met een
deken de kolossale vlam te dooven,
waarbij hij zelf brandwonden aan de
hand en den voet bekwam. Maar het
was te laat, de vlam had reeds zulk
een omvang bekomen, dat aan red
ding van het meisje niet meer te den
ken viel.
In hopeloozen toestand werd
Erfgooiers-quaestie.
Uit Amsterdam schrijft men aan de
N. R. Ct.
Voor de erfgooiers nadert weder een
gewichtige dagde eerste Mei, op
welken dag zij hun vee in de gemeente
weiden van Gooiland mogen scharen. -
Zooals men zich herinneren zal, gaf ten spoedigste naar het genieent.,
die dag verleden jaar aanleiding totziekenhuis vervoerd waar zij gister,
allerlei tumult, en was er toen zelfs middag na lievig lijden is bezweken
een menschenleven te betreuren,^aan-
Boschbrani.
Men meldt ons:
Op het buitengoed Krayenstein, van
den heer G. van Langschot te's-Her-
LU- togenbosch, gelegen te Vucht, is he-
den een groot dennenbosch zoo goed
gezien een militair den erfgooier Smit,
die met anderen vóór zonsopgang on
gebrand vee op de meent wilde bren
gen, na gedane sommatie, met een
kogel doodelijk trof. De oorzaak der
oneenigheden is, zooals het strafpro
ces tegen de 5 erfgooiers in h.et j
laatst van het vorige jaar en begingeheel m^asch gelegd üe oorzaak
van dit jaar aantoonde, deze, dat vele van den brand 13 onoekena.
erfgooiers niet erkennen willen de
„vergadering van Stad en Lande",
welke als het bestuur van de „gerech
tigden tot de gemeene weiden en hei
den van Gooiland" zelfstandig het be
heer der Meent wil hebben, zonder de
erfgooiers zeiven daarin te raadple
gen. Een groot aantal erfgooiers heb
ben zich daarom tot- „gerechtigden"
vereenigd en een eigen hoofdbestuur
gekozen, waarvan de erfgooier Floris
Vos voorzitter is.
Fel stonden de beide partijen tot
dusver tegenover elkaar, doch in den
laatsten tijd waait er een verzoenend
windje door het Gooi. Althans, de
voorzitter Floris Vos heeft in Maart
1.1., zoo voor zich als in qualiteit van
voorzitter, een schrijven gericht tot
de leden van de gemeenteraden der
zes Gooische gemeenten, welke ge
meenten zich als zood. op historische
gronden sinds ongeveer 1650, naar zij
beweren) het beheer over de gemeene
gronden toekennen, en als bestuurs
lichaam de „vergadering van Stad en
Lande" hebben gekozen. In dit schrij
ven wordt voorgeslagen pogingen aan
te wenden in der minne moeilijkheden,
welke ontstaan zijn door het verschil
van meening, aan wie het beheer dier
gronden toekomt, uit den weg te rui
men of te voorkomen, en wel door
eene Commissie te benoemen, welke
zal te onderzoeken hebben, of eene re
geling te dien aanzien kan worden
gemaakt, en zoo ja, welke. Die Com
missie zou dan kunnen bestaan al
dus wordt in voormeld schrijven ge
zegd uit personen, waarvan één
door de leden van iederen gemeente
raad der Gooische gemeenten aan te
wijzen, en het dagelijksch bestuur van
het hoofdbestuur, waarvan de schrij
ver voorzitter is, terwijl het presidium
aan een onpartijdig persoon zoude
kunnen worden toevertrouwd, en als
secretarissen de rechtskundige raads
lieden van partijen zouden kunnen op
treden. Uitsluitend wenscht adressant
dit schrijven beschouwd te zien als
een poging om vrede en orde te be
vorderen.
Ook in „het Erfgooiersblaadje", or
gaan van de oppositie-erfgooiers, welk
blaadje op ongeregelde tijden ver
schijnt. en waarvan dezer dagen het
vijfde nummer is uitgegeven, wordt
gewag gemaakt van den verzoenen
den geest tusschen partijen. „Er is",
aldus schrijft de redactie, „van alle
kanten een streven merkbaar om bij
allo verschil van opinie op aangena
me. ja zelfs op vriendschappelijke wij
ze met elkander om te gaan." Voor
dien „vricndschappelijken omgang'
blijkt men intusschen alsnog een tus-
schenperaoon noodig te hebben, en
wel in don persoon van. een deur-
waarderZaterdag toch heeft het
hoofdbestuur der oppositie-erfgooiers
de „vergadering van Stad en Lande"
gesommeerd bij deurwaarders-exploit
zich te onthouden van elke daad van
bemoeiing met, beschikking of beheer
van de gronden en rechten aan de
erfgooiers toekomende, en zich te ont
houden daarover overeenkomsten aan
te gaan, betalingen te ontvangen of
te doen, met verdere aanzegging,
dat de geïnsinueerden aansprakelijk
worden gesteld voor alles wat zij ir
strijd met deze insinuatie of ingebre
kestelling mochten hebben gedaan of
mochten doen.
Niettegenstaande derhalve pogingen
tot verzoening worden aangevoerd, is
het nog geenszins pais en vreê onder
Ongelukken.
Te Spijk (gem. Herwen-en-Aerdt)
het lijk opgehaald van den heer A.
Maasakker, in leven baas aan boord
van den baggermolen Columbia.
Hij verdronk in den avond van 't
Maart te Rees (Dui.tschland) met nc-g
iemand van den molen.
Uit de Pers
De S.D.A.P. en de yerkieziugen
voor de Provinciale Staten.
In een manifest van het Partijbe
stuur aan de afdeelingen der S. D.
A. P. opgenomen in „Het Volk", wordt
de meening bekend gemaakt van dit
bestuur omtrent de houding aan te
nemen door de leden der partij bij de
aanstaande verkiezingen voor de Pro
vinciale Staten.
In dit manifest wordt o. a. gezegd
De strijd over de hooger onderwijs
wet, die nog door de Eerste Kamer zal
moeten behandeld worden, zal de aan
staande Staten-verkiezingen beheer-
schcn. De vrijzinnigen rekenen er op,
bij die gelegenheid met behulp der
door dr. Kuyper afgestooten vrienden
en der sociaal-democraten hunne
meerderheid in de Staten en de Eerste
Kamer te vergrooten, en hebben dan
ook reeds in enkele districten onder
de oude anti-clericale leuze onze par
tij genooten tot samenwerking opge
roepen.
De belangrijkste vraag, die beslis
sing eischt, is wel, of er aanleiding
bestaat voor onze Partij, om ditmaal
haar klassestandpunt te verlaten, haar
economisch streven te doen schuil
gaan achter anti-clericale beweegre
denen, en zich, al dan niet tegen ver
goeding, als hulptroepen bij de vrij
zinnigen te doen indeelen.
En dan zij reeds aanstonds gezegd,
dat hiertoe niet de minste aanleiding
bestaat.
Zeker, wij verhelen het niet, de
strijd om de Staten zeiven is voor ons
minder belangrijk hij ontleent dit
maal zijn belang juist aan den in
vloed, dien zijn afloop kan hebben op
het ministerie-Kuyper. Maar onze grie
ven tegen het ministerie-Kuyper zijn
geheel anders dan die der liberalen.
Onze voornaamste grief is het optre
den van dat ministerie tegen de ar
beiders-organisaties. en de liberalen
hebben liet daarbij gesteund, zijn me
deplichtig aan de reactionaire politiek,
die zij thans heeten te verfoeien. De
eenheid der kapitalistische klasse in
haar zucht, om ten koste van den
vooruitgang, de vrijheid en het recht
der opstrevende arbeidersklasse, hare
oppermacht in den Staat te handha
ven, heeft in de Aprildagen liberaal
en clericaal tot één schanddaad tegen
de arbeiders vereenigd, al ontkennen
wij niet, dat hier de pressie uitging
van de clericalen.
Reeds om deze reden kunnen so
ciaal-democraten en liberalen ditmaal
niet in ééne verkiezingsactie samen
werken is alleen zulk een optreden
mogelijk, waarbij onze partij haar
eigen arbeidersstandpunt inneemt, dat
zoowel tegen de clericale als tegen de
vrijzinnige handhavers der bestaande
klasse-maatschappij is gericht.
Wij hebben dus te zoeken naar een
wijze van optreden, die het mogelijk
maakt, het ministerie-Kuyper te ver
zwakken, zonder dat daarbij de zelf
standigheid onzer partij ingeboet en
de propaganda onzer beginselen opge
offerd wordt.
Daarvoor is het noodig, elk com
promis met andere partijen te ver
werpen.
Voor districten, waar de verhouding
der partijen elke vrees voor vermeer
dering van den clericalen invloed bui
tensluit, of waar deze reeds zoo groot
is, dat elke poging om hun afbreuk te
doen, moet falen, is geen afzonderlijk
advies noodig. Voor zoover men in die
districten reeds vroeger aan de Staten
verkiezingen deelnam, bestaat er geen
politieke reden, dat ditmaal na te la
ten. Allerminst mag de vrees, om in
districten, waar wij in 1905 bij de her
stemming de hulp der liberalen noo
dig hebben, dezen te ontstemmen, ons
weerhouden, ons recht op een zelfstan
digen strüd voor de eigen beginselen
onverzwakt te handhaven. Alleen een
partij, die zichzelven respecteert, kan
aanspraak maken op achting van an
deren.
Er zijn echter ook districten, waar
onze partij zelve weinig kans heeft,
om hare candidate» verkozen te krij
gen; maar waar zij den doorslag geeft
b'den strijd tusschen clericalen en
vrijzinnigen.
In die districten zijn vier gevallen
mogelijk
lo. dat onze partij bij eerste stem
ming met eigen candidaten optreedt
2o. dat zij met de vrijzinnigen een
bondgenootschap aangaat, om zoo
doende een of meer der onzen in de
Staten te krijgen
3o. dat zij zonder eönige afspraak
en tegen-praestatie van de liberalen
hunne candidaten steunt
eindigd was, maar „de zaak" was ge
bracht voor het „hof in den Haag".
Daarom hielden zij vast aan het woord
hunner voormannen, die gezegd had
den „Zet nooit je hand op papier
Vroegen zij aan de Engelsche auto
riteiten Moeten wij teekenen dan
was steeds het antwoord Gij wordt
niet gedwongen om te teckcnen, gij
moet het vrijwillig doen. Nooit werd
hun duidelijk gemaakt, dat er indi
recte dwang bestaat.
Aan president Kruger werd getele
grafeerd Moeten we teekenen Het
antwoord luidde„Ik lees dat ook in
de krantenZie je wel, zeiden ze
't Is maar krantennieuws". Aan Gene
raal Beijers werd telegrafisch ge
vraagd Wat moeten we doen Zijn
antwoord was„Wacht instructies
af". Nu meende men, dat dit beduid
de „directe" instructies van de Boe
rengeneraals. Nog eens per brief ge
vraagd, doch terwille van den cen
sor in min of meer onduidelijke be
woordingen, antwoordde hij„We
hebben getracht u vroeger uit de
krijgsgevangenschap te verlossen,
maar het is ons niet gelukt. Ge moet
maar geduldig uw tijd afwachten".
Ziet ge wel, zeiden ze tegen me „De
Generaal zegt, dat we maar geduldig
moeten afwachten". Maar dat men
eerst moest teekenen en dan geduldig
wachten, wilden ze niet aannemen.
Een driehonderdtal uit zeker kamp
deelden den Engelschen majoor mede,
dat ze de Verklaring weigerden te tee
kenen, omdat ze niet geloofden, wat
hun door Engelschen werd medege
deeld. Ze waren niet onverzoenlijk,
maar ze wilden graag zekqrheid heb
ben. Ze sloegen daarom voor om een
of twee hunner naar Europa af te
vaardigen (op eigen kosten) om in
structies te vragen aan 3 generaals die
4o. dat zij zich van elk officieel op
treden onthoudt. -v
Dit laatste, meenen wi> mag in geen toen juist in Europa vertoefden. Het
geval j j werd geweigerd. Daarna stelden de
Onze partij moet in dergelijke dis- Boeren voor om naar Durban ge-
tricten hare geestverwanten niet on- bracht te worden, en aan boord te
zeker laten omtrent hare taak en haar blijven, tot een der 3 generaals hun
inzicht bij deze verkiezingen. I was komen zeggen, dat ze telkenen
Het ware zwak en onoprecht, offi I moestenvolgens de vredesvoorwaar-
cieel niets te doen en wat toch ge-den- Ze zouden dan ook onmiddellijk
beuren zou officieus voor de libera- j teekenen. Ook dit werd smadelijk af-
len te werken. gewezen met de woorden „eer liggen
Intusschen kunnen wij ons nietuwe lijken hier in de slooten begra-
voorstellen. dat dit geval zich in eenig ven, dan dat een „ongeteekend" het
district zal voordoen. kamp verlaat." Geen 8 dagen daarna.
Regel moet zijn, dat de partij in of allen hadden het kamp verlaten om
dergelijke districten bij eerste stem-naar een ander kamp te gaan. „Hoe
ming met eigen candidaten optreedt, kunt ge nu een Engelschman geloo-
Hierdoor alleen is een propaganda I ven", zeiden ze weer.
volgens onze beginselen mogelijk Ten laatste stelden de Boeren den
maar tevens is het de beste manier, j eisch Laat ons dan een direct bevel
om een overwinning der clericalen te van de Boeren-generaals hebben. De
voorkomen. Engelschen lieten nu in het kamp een
vergadering houden, waarin een Boer
In geen geval dus een c unoromis zou optreden die uit Europa kwam en
met de liberalen. Zelfs daar, waar de j de Generaals gesproken had. Op de
partij besluit, reeds bij eerste stem- vraag der Boeren wie zijn geloofs-
ming de liberalen te steunen, make brieven geteekend had. moest hij ant-
men van de gelegenheid geen gebruik, woorden „de Engelschen Bedrog,
om met hen een bondgenootschap zeiden de Boeren,
te sluiten, ten einde één of meer der I Majoor, was het toenGe weigert
onzen in de Staten te brengen. Deze ons een afgevaardigde te zenden naar
eventueele winst zou niet opwegen onze generaals, welnu, we zullen niet
tegen het nadeel van uitwisscliing eerder teekenen vóór een der 3 gene-
der grenzen, waardoor zij zou zij.) raals ons dan bezocht heeft."
behaald. Liever ondersteune men dan
zonder eenige onderhandeling de vrij
zinnige candidaten.
De politieke omstandigheden maken
het ons ten plicht, bij herstemming in
Eindelijk heeft Generaal De la Reij
zich over hen ontfermd en is hen gaan
opzoeken. Ik kan me niet voorstellen,
dat De la Reij eenige moeite heeft ge
had om hen tot teekenen over te ha- 1
[maar van zich zelf en van zijn eigen
zwaren arbeid. Maar de landbouwer
en de mijnwerker moesten hand in
hand samen arbeiden en elkander
steunen. En men moest nimmer uit
het oog verliezen dat als het goud zau
uitgewerkt zijn, de ploeg en de egge
nog zouden blijven. (Toejuiching).
Men moest er naar streven om de bei
de bedrijven te doen samen werken,
zoodat wanneer de eene verdwenen
was, de andere nog bestaan zou. In
dien groote gebeurtenissen in het land
plaats vinden, dan moesten de be
stuurders niet eenzijdig handelen,
maar moest er gestreefd worden naar
samenwerking en naar het bereiken
van succes in het ondernomene. De
Boerenvereeniging deed een zeer goed
werk. Wat hem betrof, zoo moesten
de Boeren niet terugkeeren naai* het
standpunt dat zij innamen voor den
oorlog. In de boerderij moesten zij
vooruitgaan en allerlei nieuwe denk
beelden en proeven toepassen. Er
wordt vlas, lijnzaadolie en mosterd
ingevoerd bij groote hoeveelheden,
waarom zeiven dit niet verbouwd bin
nen het land Zij moesten niet tevre
den zijn met stil te staan en met hun
ne landerijen open te krabben tot het
planten van mielies (mais), maar niet
rusten met hun grond te bebouwen
totdat Transvaal in zijn eigene behoef
ten aan landbouwproducten voorzien
kon. (Toejuiching). De landbouwers
hebben behoefte aan opvoeding en hoe
meer voorbeelden zij ontvingen en na
volgden, hoe eerder zij zouden komen
uit den ouden sleur.
Overgaande tot de bespreking van
de Goudwet en de Diamantwet zette
generaal Botha uiteen dat na het slui
ten van den vrede er een Wetgevende
Raad werd ingesteld, die de grondbe
ginselen vaststelde voor een Diamant-
wet, welk de rechten van de grond
eigenaren aaijtast. Het is niet billijk
van die wet dat een eigenaar slechts
vier tiende gedeelte van zijn land
krijgt en de regeering zes tiende voor
zich neemt. Het is een inbreuk maken
op de rechten van den eigenaar, die
daardoor beroofd wordt van meer dan
de helft van het zijne. Hij had die
zaak lang overdacht en eene memorie
opgesteld die later ter teekening zal
worden aangeboden. Hij handeldeniet
zoozeer voor zijn eigen belang als wel
voor dat van het algemeen. Ook vrees
de hij dat de ontworpen Goudwet de
belangen van den eigenaar raakte,
waarom hij hen mede verzoeken wil
de een verzoekschrift daartegen te
willen onderteekenen. Het plan was
leiding gevolgd, maar ook tegenwoi
dig wenschten zij de regeering kz;
steunen, naar hun beste krachtei ist'
Maar zij moesten omzichtig ziji *'e
want zij hadden een zwaar werk vo<
zich, vol van ernstige verantwoord S-
lijkheid. Wij leven onder een hevig,m
depressie, en armoede en gebrek hee gei
schen, waarvan wij voorheen noo al,
iets geweten hebben, zoodat wij alh te
den schouder aan het wiel te zette
hebben om regeering en land te he
pen om door den slechten tijd hee
te komen, want houden wij ten slot ,jf(
toch niet de eigendomstitels va r x
Transvaal in den zak (Luid gejube Ch
Wij hebben veel werk voor ons, w rer
zijn gegaan door een bloedigen oo
log en er bestaat nog eer liep gevo
van wantrouwen dat voor eens en voi 8
altijd moet worden uitgewischt. (Toi
juiching). Laat een ieder de acht^ i
ons liggende geschillen begraven
zijn best doen om te komen tot alg L
heele verzoening. Laten wij onze voo en
ouders niet te schande zijn en aa
het nieuwe bestuur toonen dat wij ee
trouw en eerlijk volk zijn. en dat oi qq(
der Gods zegen het land tot bloei ka en
geraken, dan zal men spoedig zelfbi
stuur aan het land schenken. (Luid
en aanh. toejuich.)
i).
Kol o ïi i n.
Atjeh. gr
Van den civielen en militairen goi
verneur van Atjeh en Onderhoorighi
den is onder dagteekening van 2 3e-
Maart het volgende telegram ontvai rz{
genin
Maréchaussée-afdeeling luitenai a]
Brewer kwam 16 Maart te Meulabo
aan na eenige dagen in Beutong g( '0f
patrouilleerd te hebben. Op den g< i1;
heelen tocht werden 14 vijanden oi ee;
schadelijk gemaakt. Colonne van Dai ve
len rukte 5 Maart van Laut Taward
naar de Gajoe Loeës opsedert no ru
geen bericht ontvangen. In Teunoi g
Panga onderwierp zich T. Ali Pas a
Teubee met eenige volgelingen en 1
Gampong Pisang met 8 panglimas e e-i
talrijke volgelingen. 1
Laatstgenoemde leverde voorloopi 2
eenige vuurwapens in, w. o. 3 kar;
bijnen M. 95.
Uit Koeta-Radja wordt dato
Maart aan de Deli Ct. geseind
Op 26 werd de colonne in Boven e*
Seunangan nabij Djeuram, in zwaa sö
bedekt terrein plotseling over de g< e(
heele lengte met blanke wapens aai
gevallen.
Gewond werd luitenant Campion1
door klewanghouwen op het linkeiï
r"3",65 et;u \e etoria been en de rechterhand, de ringvii
bijeen te roepen, waar alsdan ook af- ger werd afgeslagen. Licht gewon
gevaardigden van Klerksdorp zouden luit. Kam, door een lanssteek. Re
districten, waar bet er om gaat of dé j ]en_ Van het begin af hadden ze dit
Regeering al dan niet versterkt
worden, met alle kracht den candi-
daat der oppositie-partijen te steunen,
nen.
Onderwijs.
Academische Examens.
Leiden. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap de heer W. F. Kai
ser P.Jzn., geb. te Leiden, op Stellin
gen.
Uit de Arbeiderswereld.
Staking.
De firma Van der Tak, te Rotter
dam, heeft aan de stakende sigaren
makers doen bekend maken, dat, als
zij zich heden vóór 12 uur niet aange
meld hadden om te werken, zij zich
voor ontslagen zouden kunnen reke
nen.
Stop gezet.
aan de Engelschen beloofd. En als er
dan nog enkelen weigerachtig bleven
om te teekenen, moet men niet ver
geten, dat er onder de krijgsgevange
nen heele en halve idioten waren, on-
toerekenbaren.
Bovendien waren er ook, die het wel
lekker vonden, door de Engelschen ge
voed en gekleed te worden. Deze had
den geen bezittingen noch familie in
Z. A. Wat kon het hun schelen. Ze
waren wat lui uitgevallen, en zagen
vooruit, dat ze in Afrika hard zouden
moeten werken.
Het grootste deel evenwel weigerde
te teekenen, omdat ze in oprechtheid
des harten niet konden gelooven, dat
God het perfide Albion de overwin
ning had gegeven.
De Boeren.
Üp de Boeren-Vereeniging te Kru-
gersdorp is een hoogst belangwekken
de toespraak gehouden door Louis
Botha. Aan het verslag daarvan van
den corresp. van de N. R. Crt. is het
volgende ontleend.
Generaal Botha nam nu het woord
en zeide zich te gevoelen als te mid-
Uit Zuid-Afrika
Men meldt uit Almelo
De heer E. J. Selhorst heeft aanzijn den van kameraden die na jarenlang
arbeiders kennis gegeven, dat zij naar samen school gegaan te hebben, thans
ander werk dienen om te zien. daar zich weder terugvoelden op de plaats
hij voornemens is zijne weverij voor waar zij hunne schooljeugd hadden
linnen en katoenen goederen over 14 doorgebraeht. Hij dankte hen hartelijk
'zeK V0M onbepaaIden tlld stop te voor hun welkomstadres en verklaar-
de dat, wat hij na den oorlog gedaan
had, niet was met het oog op specu
laties, maar in het zuivere belang van
het volk. Hij was aangevallen en ge-
critiseerd, maar dat had hem niet ge
deerd, waar hij begreep dat de waar
heid eindelijk toch boven komt. Hij
zag verschillende personen hier die
zijne woorden opschreven, maar hij
zeide zooals onze oude president Kru
ger steeds placht te zeggen„Men
schen die zooveel schrijven, zijn let
tervreters". (Gelach). Hij hoopte dat
de couranten hem billijk behandelen
zouden ditmaal. Toen hij te Heidel-
berg sprak, had men zijne rede gansch
verkeerd weergegeven. Zij leefden he
den samen in een land, onder een
zelfde vlag, en waarom zal men hem
valsche uitingen in den mond leggen.
(Luid gejuich). Hij wist dat hij aan
critiek bloot stond, en men mocht hem
zooveel critiseeren als men lust had,
maar laten dan de door hem gespro
ken woorden gecritiseerd worden en
niet dat wat andere lieden hem in
den mond leggen.
Nu dan, toen de Krugerdorpsche
Landbouw-Vereeniging werd opge
richt, was het de bedoeling om den
landbouw te bevorderen en het land
weder te brengen in den toestand
waarin het verkeerde nu vijf, zes ja
ren geleden. (Hoor, hoor). Volgens
hem was de landbouw de ruggestreng
van elk land. Hoewel de mijnbouw
en andere bedrijven van zeer groot
gewicht zijn, waren zij alle toch min
of meer speculatief, maar landbouw
was niet afhankelijk van kansreke
ning, maar steunde op zichzelf. De
boer is niet afhankelijk van een stij
ging of daling in de aandeelenmarkt,
Boeren-krugsgeTangenen iu IndiÖ
De heer H. Lampen kwam de vorige
week in „De Zeeuw" op tegen het ge
bruik van 't woord „onverzoenlijken"
met betrekking tot die Boeren in In-
dië, die tot op de komst van generaal
de la Reij weigerden zich aan de En
gelsche regeering te onderwerpen.
Ik geloof niet zoo schrijft de heer
Lampen dat de naam „Onverzoen
lijk" juist is. Ik had de eer er een
3-tal maanden met een 600-tal hunner
door te brengen, maar dat zij „On
verzoenlijk" waren heb ik nooit ge
merkt. Wel waren ze, als wijlen Tho
mas, ongeloovig. Toen wij in het eerst
van de vredesvoorwaarden hoorden,
was er niemand die er eenig geloof
aan hechtte. Natuurlijk weigerde men
den eed van trouw aan Edward af te
leggen. De hardste schreeuwers tegen
dat onrecht waren voornamelijk zij,
die op commando niet veel beteekend
hadden en nu trachtten goed te ma
ken wat zij toen verzuimd hadden
actief verzet lag niet in hun aard.
Leidelijk verzet des te meer.
Een ander deel der „Onverzoenlij
ken" waren kinderen (pl. min. 10 pCt.).
Een doofstom kind van 12 jaar werd
in het hospitaal herhaalde malen de
bekende „Verklaring" ter teekening
voorgelegd. Het arme kind weigerde
en maakte hun duidelijk, dat zijn va
der het moest doen. Zoolang als vader
of voogd het niet deed, zou een kind
het ook niet doen.
Weer een ander deel waren stok
oude grijsaards, die nooit een nieuws
blad lazen en halsstarig geloof wei
gerden aan de nederlaag der Boeren.
Zij meenden, dat de oorlog wel ge
komen en dan zouden zij later zich
bij de regeering vervoegen.
Over het uitbetalen van de schade
vergoeding hadden spreker, generaal
de la Rey, en generaal Smuts laatst
leden Zaterdag een onderhoud gehad
met den luitenant-gouverneur, daar
zij herhaaldelijk van de burgers klach
ten ontvingen dat daaromtrent onte-
Verder 4 Europeesche minderen, 1L
Amb., 17 dwangarbeiders meerendeel
zwaar. Er gingen 3 karabijnen verlo,
ren. De vijand werd achtervolgd ei(
liet 24 dooden en veel blanke wapen
achter. Kapitein Heidens gaat dei„
waarts.
Een lucifers-historie.
vredenheid bestaat. De luitenant-gou-?ï,ëe,^e- van ,h,ct ••8owab-,IIaf(
i delsblad is melding gemaakt va:
verneur had hun medegedeeld, dat zij knoeierijen met lucifersc, die gepleeg
nog enkele maanden hadden te wach- zouden zijn bij den uitslag van dar£
ten op die uitbetaling. Het werk vanartikel uit de opslaglokalen. r
onderzoek was toevertrouwd aan een i De controleur van de in- en uitvoere
centrale commissie en niet voor dat rechten en accijnzen te Soerabaja, d e*
die commissie met haar werk gereed i beer Be Roock, heeft aanstonds aai
was, kon men overgaan tot uitbeta-de,?.B°?m ?,en s're"g onderzoeking!
u steld. Na afloop daarvan deelde dez^
ling. Herhaaldelijk had hij bij de re-hoofdambtenaar aan den redacteu ia
geering gesproken omtrent deze aan- van genoemd blad mede, dat hij d
gelegenheid, en hij voor zich was over-fraude met de doosjes, zooals die geoc
tuigd van den goeden wil van het be- schetst was, niet mogelijk achtte. T
stuur en dat het geld zoo spoedig mo-Volgens hem is met het onderzoo c
gelijk zal worden uitbetaald, (toejui- der doosjes belast de adjunct-contro»e
ching). Het was een groot stuk werk leuf' dif wordt bijgestaan door ee,
„Y- verificateur, welke met de behande
en zij moesten wachten op het rap- ling van de aangjften voor den invoel"
port van de commissie die zich daar- Van goederen belast is. Soms zijn we?,
mede onledig hield. Hij was ten volle een zestal ambtenaren van de recher
overtuigd dat het gouvernement zijn che met het natellen der lucifers be;_.
best deed om de menschen eerlijk en zig, zoodat Volgens den heer DeRoocl'?
goed te behandelen. Het was, zooals bedrog of knoeierij onmogelijk is. m
gezegd is, het plan om eerstdaags een Opmerkelijk is het intusschen
congres U, bouden te Pretoria, waar- M «dTSS'
om hij dan ook de Krugerdorpsche neezen ingevoerde lucifers met 8 gul
Boerenvereeniging verzoeken wilde den volgens anderen zelfs met li
niet meer takken te stichten. Hij acht- gulden per kist gestegen is.
te het hoogst noodzakelijk om een 1 De heer De Roock verklaart dit all5V
centrale Boerenvereeniging op te rich- een gevolg van den oorlog. Deze heef P
ten, maar die moest zoodanig worden teweeggebracht, dat de Japansche lu
ingericht dat nolitiek daarbij was Clfers nu worden aangevoerd uie'
ïngencnc ciat politiek aaarmj was Ilongkong waardoor niet meer doos
buitengesloten. Indien zij later aan jes £et |en uitgezocht getal lucifer?
politiek zouden gaan doen, dan zou kunnen worden geleverd, wat vroege: jr
daartoe een geheel afzonderlijke orga- van uit Japan wel het geva
nisatie moeten worden opgericht, was.
maar de landbouwzaken moesten ge-j Verder ontkende de heer De Roock
heel afgescheiden blijven van staats-da'- vai] conniventie van de zijde zij
zaken. Van staatkunde, kan men het ner ondergeschikten sprake kan zijn
einde niet zien noch hare diepte pel-j De redacteur van de „Soerabaji 's
len. Het volk streeft nu slechts naar Courant" heeft, naar aanleiding vai b
het ideaal dat de landbouwers weder-de knoeierijen bij den invoer van Ja
op hun oude beenen staan konden enpansche lucifers te Soerabaja, eeif'
zichzelven konden helpen. Op het zelfstandig onderzoek ingesteld, da
congres te Pretoria zouden zij beslui- f°Kde vo^ende resultaten heeft ge
ten wat te doen. Tot nu toe had hij
J Reeds geruimen tijd had het de aan
zich geheel gehouden buiten eenige !dacht de® Europeesche importeurs ge
organisatie, maar naar aanleiding trokken, dat dezelfde lucifers, die t<
van hem aangewreven beweegrede- Semarang niet beueden de 95 per kis
nen, achtte hij thans den tijd geko-f werden verkocht, te Soerabaja gere
men om hetzij binnen, hetzij buiten'geld verkrijgbaar waren voor f 78 ei^t
de politiek zij'n plicht te doen. Zij 80. ri,
konden zien wat andere organisatiënB0 ambtenaren der in- en uitvoer
in het land vermochten. Dei Kamer ^dur^ P
van Mijnwezen had de gouddelvenj ;jaar I903'en jnBde eerste „mandei
geregeld, de kooplieden en winkeliers van 1904 uitsluitend lucifers werden ei
hadden hunne organisatie, de werk- ingevoerd in doosjes, inhoudende 84
mansstand was ook vereenigd en do; a 89 stokjes, naar welken maatstaf det
eenige man die zonder organisatie accijns wordt geheven. De redacteui1
was, was de Boer. (Luid gejuich). Het va^,de ,»Soer. Ct." telde echter
nalfkfln van n.lierlAi
was tijd voor landbouwer en veehou
der om zich te organiseeren en te
toonen wat *zij voor hadden. Iiij
pakken van allerlei merken, die hi
links en rechts liet koopen, altijc
meer dan 100, soms tot 138 stokjes in
een doosje. En merkwaardiger wijze'
wenschte de Krugersdorpsche vereeni- werden sedert den 22en Maart, toen
ging veel succes toe, als de eerste de controle aanzienlijk verscherpt
vereenlging van dien aard die in het werd, ook geen lucifers meer inge
land gesticht is en die tot nn toe ookl^oerd van minder dan115 a 120 in een
het grootste succes behaald heeft. t ïin™!8 4r k
Eindelijk wenschte generaal Botha YaVr alduï „Soerabaja Cou-b
de aanwezigen nog te waarschuwen) „Bij invoer wordt een kist in het Ie
om de grootste behoedzaamheid in bijzijn van een ambtenaar en den e
acht te nemen in al hun groote stap- boomklerk van de invoerende firma
pen. Zij waren immers een volk dat geopend en eenige doosjes als mon-
steeds gereed was en gewillig om sa-:ster worden daaruit genomen. Ter-9
men te werken met zijn gouvernement. 1 Z"} ran''hij de geopende t
Aan hun vroegere regeefing waren zij Siffl'h^ltttTSees:
steeds trouw geweest, en de meesten ,n0g wel een en dezelfde Chinees.,, een
hunner hadden blindelings de oudespecialiteit in het invoeren van luci-,e
