NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD. 22e Jaargang. \'o. 1565 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. MAANDAG 26 SEPTEMBER 1904 A HAARLEM'S DAGBLAD ABONNEMENTEN PER DRIE MAANDEN: .Voor Haarlem1.20 'Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente)„1.30 Franco per post door Nederland„1.65 Afzonderlijke nummers0.02)2 Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.373|" de omstreken en franco per post 0.45 Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. AD VERTENTIËN: Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem van 15 regels 0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per rege!. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen. Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55. Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten cn door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publiclté Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bls Faubourg Montmartre. EERSTE BLAD. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. INHOUD. BLAD A. Kommandant Estill en het Leger des Heils. Buitenlandsch Overzicht. Oorlogsnieuws. Nieuws uit Haarlem en Omstreken. Kamer overzicht. Binnenlandsch- en Ge mengd Nieuws. BLAD B. Binnenl., Gemengd en Stadsnieuws. Uit de Omstreken en Rechtszaken. BLAD C. Sportpraatje. Uit de Pers. Kerknieuws en het nieuwe Feuille ton Onder Betöovering. DE ZATERDAGAVOND, als Vierde Blad, met Zondagsbrieven.. Haar lemmer Halletjes. Natuurhistorische Wandelingen. Kunstpraatje. Ru briek voor Kinderen. Schetsjes en Allerlei. Kommandant Estill en het Leger des Heils. Aan het gebouw van 't Leger des Heils is deze week een groote aankon diging opgehangen, in den eigenaar- digen vorm, die bij het Leger ge woon is. ZONDAG 25 SEPTEMBER BEZOEK VAN KOMMANDANT EN MEVROUW ESTILL, LEIDERS VAN HET LEGER DES HEILS IN NEDERLAND. 10.30, 3.00 en 8.00. ZAAL SMAAKVOL VERSIERD. HONDERDEN WORDEN VERWACHT. KOMT OOK GIJ Twintig jaar geleden zou een derge lijk bericht het sein zijn geweest voor een lawaai en herrie op Zondag 10.30, 3 en 8 uur, waaraan de politie ernstig te pas zou zijn gekomen, 't Leger des Heils was hier toen pas en dat zeer tegen den zin van een groot deel van 't publiek. Was het niet een, sedert overleden, Luthersche predikant uit Haarlem, die bij de komst van 't Le ger des Heils in Nederland, een ver ontwaardigd stuk in het Nieuws van den Dag ten beste gaf over deze naar zijn meening allerzonderlingste con gregatie? In die dagen waren de oor logstermen, die de soldaten van 't Heilleger bij voorkeur gebruiken, waarlijk niet te onpas. Vestigden ze zich in een nieuwe plaats, dan moest die inderdaad „bestormd" worden. Er vielen dikwijls klappen, om van spotternij en scheldwoorden maar niet eens te spreken. Wel is er veel in dien tijd veran derd. Aan de eigenaardige manieren van 't Leger is men gewoon gehaakt, hoogstens wordt er nog geglimlacht om de Turksche trom en den tam- bourijn, maar de Hallelujah-hoed en het roode hemd zijn bekend en vooral in de achterbuurten van de groote steden geliefd geworden. De bleeke meisjes met de blauwe japon nen en het weggestreken haar onder den luifelhoed loopen daar niet alleen geen gevaar meer, maar ze zouden, gesteld dat iemand haar iets in dén weg wilde leggen, van alle kanten beschermers zien opdagen. De armen in onze groote steden hebben haar leeren waardeeren door het Maat schappelijk Werk. In Haarlem bespeu ren wij daar zoo niet van en mis schien komt het ook wel daardoor, dat het Leger in Haarlem op ons den indruk maakt, alsof het niet veel voor uitgaat. Toch schijnt die indruk niet juist. „In de laatste maanden is het Leger in Haarlem vooruitgegaan", zei kom mandant Estill, dien we een bezoek brachten in het hoofdkwartier, Dam straat, 20 te Amsterdam. Hij ontving ons in een klein vertrekje, simpel en eenvoudig, met geen andere wand versiering, dan eenige spreuken en een photo van gebouwen, waarin het Leger zijn maatschappelijk werk uit oefent. De kommandant hau na de begroe ting huiselijk weg de beenen over de armleuningen van zijn stoel geslagen en zat genoeglijk in 't Engelsch te ver tellen. omdat hij 't Hollandsch nog niet voldoende machtig was. Om streeks veertig jaar oud, met een donkeren knevel en baard, een kloek profiel met gebogen neus en weelde rig haar, dat hem af en toe op 't voorhoofd valt, leek hij de type van den Heilsleger-officier, met den elgen- aardigen, vriendelijken trek om mond en liepen. Hij was in uniform, de jas met drie sterren op den schouder en het roode hemd daaronder en ant woordde op mijn vraag, hoe lang hij hier al was en dacht te blijven. Achttien maanden en vermoedelijk zou hij niet langer dan vijf jaar blij ven. Dat is meestal dé termijn. Soms korter, een enkelen keer wat langer. Wij vinden die verandering nuttig om eens nieuwe ideëen te krijgen. Ik ben eerst naar Zuid-Afrika gezonden, toen naar Nieuw-Zeeland en daarop kreeg ik bevel naar Londen te gaan, waar ik hoorde, dat ik naar Holland moest vertrekken. „Well, we are accustomed to it, people is everywhere the same, hut the language is the great difficulty". Wij zijn er- aan gewoon en de menschen zijn overal dezelfden, maar de taal is de groote moeilijk heid. Hoeveel leden we hebben ln Neder land Omstreeks vijf- a zesduizend. Maar plotseling, alsof hij meende, dat dit cijfer ons wat laag zou toeschij nen, voegde hij er bij „We bave much more adherents, you know", wij hebben veel meer vrienden, en elke 3 maanden worden de lijsten herzien. Met andere woorden lau- wen en onverschilligen staan er niet op. j Over het maatschappelijk werk j sprak hij graag. Nu 't tegen den win- j ter gaat, loopen langzamerhand de t toevluchten al weer vol. „And then we 1 have, the poor families in the slums", we hebben ook de arme gezinnen in j de sloppen. Zonder eenigen ophef, zoo j kalm voor zich heen, zat hij te vertel- j len van wat daar al zoo noodig is, van de diepe ellende, die er heerscht en waarvoor dikwijls de krachten en jde geldmiddelen te kort schieten. Ja, die financiën, 't Is met het Leger al precies als elders, er is nooit ge noeg. „Wij hebben," zei de komman- dant, „niet anders dan vrijwillige bij- dragen. Eens per jaar doen we daar- toe een beroep op het publiek, in No- vember. Daaraan ben ik nu weer be- zig. Verleden jaar kregen we f25.000, 1 ik hoop dat we dat weer zullen ont vangen, liefst nog meer, want we j hebben al overge dispone er d" (we have 1 already overdrawn), i In de oproeping van 't vorig Jaar, j die hij ons gaf, staan afbeeldingen i van het -Maatschappelijk Werk de j toevluchten. voedseldepóts, volksloge- i menten. het volkspaleis te Rotterdam, beschrijvingen van wat er gedaan wordt voor vrouwen, die op 't slechte pad zijn geraakt, voor verwaarloosde kinderen, voor ontslagen gevangenen. En voor al die categoriëen zijn afzon derlijke stichtingen, die veel geld kosten 1 In de eerste 'dagen van October komt generaal Booth zelf in Neder land. Niet in zijn automobiel, zei de kommandant glimlachend, in ant woord op mijn vraag. En niet in Haarlem, daar is geen tijd voor. Toen we heengingen, d_ankte hij ons, met die zich nooit verloochenen de vriendelijkheid, dat we gekomen waren. Aan de deur_van 't Centraalstation stonden twee vrouwelijke Heilssolda ten, met het laatste nummer van den Strijdkreet. En daarin vonden we een .statistische opgaaf van de reis dooi den generaal per automobiel in. Enge land gemaakthoeveel dagen die ge duurd had, hoeveel kilometers waren afgelegd, hoeveel bezoekers in de zaal- en openlucht-vergaderingen waren ge komen, tot aan de lengte van des ge neraals toespraken in kolommen toe. Dat behoort nu weer bij trom en tamboerijn. Maar daar tegenover staat dat Maatschappelijk Werk, en die een voud van de menschen, de geringe behoeften en de strijd tegen den drank, zou de predikant van vóór 20 jaar als hij nog leefde, er niet anders over zijn gaan denken? Buitenlandsch Overzicht DE OORLOG. Op het oogenblik strekt, volgens een Reuter-bericht uit Liao-jang, het front van het Russische leger ten Zuiden van Moekden zich uit van Sjoeliko, 15 K.M. ten Noorden van Yentai, tot Tsaotaitse, 8*K.M. ten Noord-Oosten van die stad. Dit leger schijnt dus front te ma ken tegen de hoofdbedreiging der Ja panners van de Oostelijke zijde. Alles is dus precies als nu vijf weken geleden voor Liao-jang alleen met dit verschil, dat de Hoen- rivier ten Zuiden van Moekden veel dieper en breeder en derhalve moei lijker over te trekken is dan de Taitse bij eerstgenoemde plaats. Zal Koeropatkin hier nu den groo- ten slag aannemen, of zal hij, evenals bij Liao-jang, langzamerhand, wan neer het opdringen der Japs hem te sterk wordt, naar Tieling terug trekken Ziedaar eene vr^ag, die ve len zich dezer dagen zullen stellen, doch waarop een juist antwoord niet te geven is. Als men den heer Gaston Leroux, correspondent van den Matin" mag gelooven, zal de groote slag nu werkelijk plaats hebben. hebben gesproken, losgelaten zullen worden. Te St. Petersburg beweert men, dat het Wladiwostok eskader bestaande uit de kruisers Rossia en Gromsboi, drie torpedojagers en vijf torpedobooten. Wladiwostok heeft verlaten om nieuwe tochten te doen. UIT ANDERE LANDEN. De „Petit Bleu" meldt, dat prinses Stefanie. voordat zij PARIJS verliet, alwaar zij een onderhoud had gehad met haar zuster, de ge vluchte prinses Louise, aan Philip van Coburg seindeIk heb Louise gezien, zij is niet gekker dan gij. Geërgerd en verontwaardigd door uw onrechtvaardigheid jegens deze on schuldige, zal ik al het mogelijke doen om haar in haar eer, die gij haar ontnomen hebt, hersteld te krij gen. Prinses Stefanie is voornemens een audiëntie aan te vragen bij den Kei zer van Oostenrijk. Te VENETIë heeft eene politieke moordaanslag plaats gehad. Daar werden door een persoon, die later wist te vluchten, revolverscho- T7 lüLer vvisi Le viucmeu, revuiversLiiu- „IK V» M vertoeven- Koeropatkin, waarvan ik persoonlijk inzage gehad heb" zoo seint deze correspondent uit St. Petersburg geeft getuigenis van zijn prachtig vertrouwen op den uitslag van den slag bij Moekden. welke hier met spanning wordt tegemoet gezien." Doch precies het tegenovergestelde wordt echter bericht uit de Russische hoofdstad door den correspondent van de „New-York Herald". Deze seint: ,,Daar men weet, dat generaal Koeroki's leger met 2 a 3 divisiën versterkt is, derhalve meer dan Koeropatkin's versterking be den Spaanschen kroonpretendent Don Carlos. Geen van de schoten trof doel. Omtrent den toestand IN MACEDONIë wordt uit Sofia gemeld, dat niette genstaande de afgekondigde amnestie vele Bulgaarsche leeraren, professo ren en priesters nog in de verschil lende Turksche gevangenissen blij ven opgesloten. Het Exarchaat heeft zich tot de Turksche Regeering ge wend, met het verzoek de politieke draagt, is de algemeene opinie, dat gevangenen vrij te laten, doch de de Russische Generalissimus een be-j Porte weigert zulks, zich verontschul- slissenden slag zal vermijden." digende door de omstandigheid dat Wie van beide correspondenten heeftopnieuw revolutionaire benden zijn nu gelijk De eerstvolgende dagengevormd. Bulgaarsche kerken en zullen daarop wel het antwoord ge-1 scholen in Macedonië blijven gesloten ven. j en de Bulgaarsche Regeering heeft Van de verschillende verkenningen, j zich in verband daarmee met een schermutselingen en voorposten-ge-; scherpe nota van protest tot de Re- vechten. die nu dezer dagen aanhou- geering in Konstantinopel gericht, dend plaats hebben, willen wij alleen betoogende, dat de Porte willens en vermelden, dat de overwinning dezer wetens het herstel van de openbare kleine gevechten, die nog al eens met orde en rust in Macedonië tegen- het verlies van veel menschenlevens werkt. gepaard gaan nu eens aan de zijde DE KRONINGSFEESTEN TE der Russen, dan weder aan die der Japanners is. j BELGRADO. Van belang is nog een telegram-1 Aan hst feestmaal van het diplo- motje uit Tokio dato 23 Sopt ver-matieke korps zeide de Italiaansche meldende, dat alleen het houtwerk t j toast dat Servië door van de spoorwegbrug bij Liao-jang kroniIlg d6 handen heiligen zal, verbrand is, doch dat de stalen dwars-die het aap ijn konl hinden. Wij liggers onbeschadigd zijn. DeRussen. vertrouwen dat Servië onder den beschadigden den spoorweg tusschen sceptffl. van den wljzen konlng den Damy en Liao-jang bijna niet. weg van or(je eQ voorspoed zal op- Zouden de Russen dit me met op- D„ t bracht daarop ee„ zet hebben nagelaten, omdat ze over- §ronk uU den koning, tmgd zijn spoedig weer m Liao-jang De oplettendheden van het hof je- terug te koeren - Mie weet. i „ens Bulgarije vielen bijzonder in het i Aangaande de belegering van i oogr Port Arthur j AMOK TE KOTA-RADJA. correspondent van de N. R. Ct. vestiging van het bericht, dat Woens- «.A;nfÏA VriiHno- I dag 1.1. twee forten voor Port-Arthur,se"iae vr,Jaa» I namelijk de forten Koeropatkin en Eergisteravond is er amok gemaakt Erloengshan, door de Japanners wer-: ,.?.0r ombekende Atjehers, vermoede- den genomen, alsmede drie batterijen.,1* Gajoes, voor de Atjehclub te Gisteren werd echter door generaal Kota-Radja. Stössel een tegenaanval gecomman- I erraoord werden de kwartiermees- deerd, en werd na een hevig gevecht ter van Mourik en de staftamboer 1 Erloengshan weder heroverd. Aan van derde bataljonzwaar ge- j den aanval van Woensdag nam de wond werd de echtgenoote van doctor Japansche vloot deelzij werd echter 'an Dorssen licht gewond doctor op een afstand gehouden door de an Dorssen en de heeren Kugelmann kanonnen op Golden Hill. Het ge- en Snippenberg en elf inlanders en' ZUSTER MARTHA. Het bericht dat Zuster Martha over leden is zal velen onzer lezers, die het Diaconessen huis kennen, diep ontroe ren. Als hoofdverpleegster kwam, na hare opleiding in Zwitserland te heb ben ontvangen, Zuster Martha Ger- ber in 't voorjaar van 1889 in de wel bekende stichting in de Hazepaters- laan. Haar taak was moeilijk en veelomvattend zij moest assisteeren bij operaties, het toezicht houden op de operatiekamer, nagaan of de voor schriften der doctoren door de zus ters werden opgevolgd en boyendien aan de zusters de practische oplei ding geven. Wat dat in een drukke ziekenverpleging zeggen wil, kan zelfs wie er buiten staat, zich eenigs- zins voorstellen. Zuster Martha was dat alles nooit te veel. Zóo vermoeid kon zij niet zijn geweest, wanneer zij 's avonds naar bed ging, of zij stond wanneer mid den in den nacht haar hulp noodig was, weer klaar, zoo frisch en bereid, alsof er van vermoeidheid geen sprake was geweest. Een sympathieke persoonlijkheid was zij voor iedereen, die met haar in aanraking kwam voor 't bestuur, de doctoren, de zusters en waar lijk niet het minst voor de patiën ten. Deed zij eenige zichtbare moeite om die algemeene toegenegenheid te verkrijgen Och neen, wat zij deed ging haar als 't ware van zelf af, om dat haar eenfge levensdoel wasde dienende liefde. Elk jaar rustte zij zes weken van hare vermoeiende bezigheden uit bij haar familie in Zwitserland. Daar vond zij nieuwe krachten voor haar zelfopofferend leven. Ditmaal is zij niet teruggekeerd. Aan een ernstige ziekte is zij weinige dagen geleden in den ouderdom van nog geen veertig jaar overleden, men zal haar in 't Diaconessenhuis niet weerzien. Maar zeer zeker zullen velen, die zij met haar vriendelijk woord en haar blijmoedige levensbeschouwing in moeilijke dagen getroost heeft en opgewekt, met innige vriendschap nog dikwijls terugdenken aan Zuster Martha, die zonder ooit aan zichzelf te denken, zich gaf aan de nobele zaak waaraan zij haar leven had gewijd. j Ingebroken. Hedennacht is ingebroken in het kantoor van de Haarl. Ijzergieterij. Men is gekropen door de opening, waaruit het privaat-tonnetje wordt weggehaald. i Het slot van de brandkast is be- I schadigd en nu defect; er is een ge goten koperen handvat afgebroken, doch achtergebleven. Er wordt niets i vermist. I Een vrouwenblouse is achtergela ten. vecht duurt sedert Woensdag onafge-Chineezen. Van ne broken voort. Van de onbekend gebleven amok- Binnen Port-Arthur zijn de vrouwen makers zijn twee gedood; de ande- in kelders in veiligheid gebracht. De reIL ontkwamen in de paniek, echtgenoote van generaal Stössel, die het hospitaal l#idde, is gewond. Vol gens een telegram van den generaal aan den Russischen generalen staf werden in den aanval van den vijf tienden op Port-Arthur 400 Russen gedood en 800 gewond._ onder wie 5' procent officieren Het garnizoen kwam onder de wa penen. Stadsnieuws. Zondag zal in de R.-K. Kerk Russische ka- van den H. Jozef in de Jansstraat al- nonnen vielen den Japanners in han- hier, tot sluiting van den aanbid den. jdingsdag, een Pontificaal lof gehou- Gemeld wordt, dat de, in de jong- den worden door Z. D. H. den Bis- ste gevechten door de belegeraars be- schop van Haarlem, Mons. Gallier, haaide voordeelen. hen in de gelegen-Door onzen stadgenoot, den wei heid hebben gesteld uitstekende posi- eerw. pater Bosse zal de feestrede ties voor hunne kanonnen te kiezen worden uitgesproken. van waaruit zij belangrijke punten 1 van de vesting kunnen bestrijken. j Proces-verbaal. Muziekprogramma. 40e .Muziekuitvoering in den Hout op Zondag 25 September, des nam. 21/2 uur. door het Haarl. Muziek korps. Dir. luit.-kapelm. C. P. W. Kriens. 1. „Hiawatha". Amerikaan. Marsch, Morel. 2. Ouverture „Julius Cesar", Schu mann. 3. „Espana". Walzer, Waldteufel. 4. Ballet Gavotte, St.-Saëns. 5. Ouverture „Der Wassertr&ger", Cherubini. 6. Zweite Polonaise, Liszt. 7. Fantaisie ,,Le Trouvère", Verdi. Toeval. Vrijdagmiddag omstreeks half vijf kreeg een man op de Kinderhuisvest een toeval. De ongelukkige, die door den val het hoofd nogal verwondde, jwerd in een woning aan den Singel ingedragen. Concert. Den 28sten October a.s. zal de Ko ninklijke Liedertafel ..Zang enVriend- schap", directeur de heer W. Robert, haar eerste concert geven in de So ciëteit Vereeniging. Prins Radziwili en luitenant Christofnof. die zooveel hebben ver teld aan de oorlogscorrespondenten te Tsjifoe, zijn sinds drie dagen van daar vertrokken om Koeropatkin te bereiken. Uit dankbaarheid hebben de correspondenten nu tot Vrijdag ge wacht om hun vertrek over te seinen. Ze moeten postduiven bij zich heb ben uit Port-Arthur, die zoodra de beide officieren met den generaal Proces-verbaal is opgemaakt we gens het afsteken van vuurwerk, hei houden eener mestverzamelïng, we gens het fietsrijden zonder licht, cn wegens het niet aangeven van een hond in de belasting. i Gevonden voorwerpen: Een duimstokeen bril in étuieen blauw kinderschort. Raadsvergadering. De Rand vergadert a. s. Dinsdag, omdat Woensdag door H. M. audiën tie te Amsterdam wordt verleend. Regimentsoefeningen. Om zeven uur en om half negen rukten er gedeelten van de beide bataljons uit in de richting van Vo gelenzang. om de manoeuvres te her vatten. Binnenland. Staten-Generaal. KAMEROVERZICHT. De Eerste Kamer heeft alweder het Binnenhof tot nadere bijeenroeping verlaten. Komt zij terug, dan zal zij allereerst hebben te beslissen over de vraag of de aftreding der leden moet gerekend worden te beginnen met de ontbinding der vorige Kamer of met hun zitting nemen een vraag waar over verschil gerezen schijnt. Inmiddels is het reeds vermelde Adres van Antwoord op de Troonrede vastgesteld, dat aan de Koningin zal worden overgebracht. Aan die vaststelling ging een vrij scherp politiek debat vooraf, dat even wel uitsluitend liep over de ontbin ding, die de heer Van Houten niet gerechtvaardigd noemde, omdat de Eerste Kamer, in den haar opgedra gen zorg voor de wetgeving, met de Reg. inzake de Hooger Onderwijswet slechts op een ondergeschikt punt van gevoelen verschilde. Wanneer elk ver schil als een conflict werd beschouwd waar ging het dan in de toekomst heen. En er was geen conflict in den eigenlijken zin. Maar het was er mis schien wèl voor den premier, die zijn betrekking van Minister vereenigde niet die van partijleider en grand électeur. bestuurder van een kartell of wel hoofdagent van Rome voor de Bisdommen Utrecht en Haarlem. Al leen de combinatie van papo-Kuype- rianen vorderde de ontbindingde omzetting der Eerste Kamer door de omzetting der Prov. Staten ging te langzaam! Men had echter, waar zelfs 's Min. vriend Lohman een andere op lossing aan de hand deed, de Kroon geen partij mogen laten kiezen voor een bepaalde oplossing. Bovendien was aan de Kroon geen tijd gelaten voor beraad, maar pressie uitgeoe fend door de ontslagaanvrage. Einde lijk vroeg spr., hoe het stond met het onderzoek naar de herkomst van het bericht in de bladen over de ontbin- I djn&, waaruit bleek, dat die ontbin ding reeds aanstonds vaststond, j De beer Van den Biesen achtte de ontbinding volkomen gerechtvaardigd j door de quaestie van den effectus ct- j vilis bij de H. O.-wet. j Men wilde van liberale zijde, dat het Kabinet een Cabinet d'affaires i wezen zou. Dat ging met. Wat de j coalitie betreft, meende spr. te kun- I nen zeggen, dat die was ontstaan als tegenwicht tegen hot socialisme. Eindelijk voegde hij den heer Van j Houten toe, dat deze zelf wel grand électeur was geweest. Zelfs als Minis- I ter, zeide de heer Godin de Beaufort. En dr. Kuyper herinnerde er later ook aan, dat de heer Van Houten niet minder aan verkiezingen had deelge nomen dan hijzelf. De Minister ging dan ook niet in op wat hij noemde het wroeten in zijn buiten-ambtelijk optreden. Hij meende daarbij nog al succès te hebben gehad maar hij wilde den heer Van Houten geen kaarten in handen spelen. Doch, om op het debat terug te komen, de heeren Van Zinnicq Bergmann en de Beaufort betoogden dat de ontbinding gevorderd en ge rechtvaardigd werd door het verzet der liberalen tegen de H. O.-wet, waarin de Regeering een der hoofd punten van haar program had neder- gelegd. Men stond in de Eerste Ka mer voor een bastion, een vijandelij ke oppositie er bleef niets anders over dan het bastion te doen sprin gen. Want de Reg. zou haar geboorte hebben verloochend door in te gaan op den bij de H. O.-wet door den heer Rengers gestelden elsch. om een Cabinet d'affaires te wezen, een dat de zaken zou gaande houden, zonder beginselvragen aan te roeren. De heer Rengers ontkende later daarmede een hostiele daad te hebben beoogd. Men wilde billijke bezwaren der rechter zijde opruimen, geen rechten toeken nen aan een met kerkelijke doelein den opgerichte instelling, die alleen aan de Rijks-Universiteiten toeko men. Dr. Kuyper deelde in de eerste plaats mede. dat het bericht over de ontbinding in de bladen, blijkens het onderzoek, niet aan een indiscretie was te danken, maar geheel voor re kening en verantwoordelijkheid kwam van het Ned. Correspondentie bureau, blijkens een schriftelijke ver klaring van de directie daarvan. De data waren onjuist. Handhavende zijn recht om zich, ook als Minister, in de volksbeweging te mengen, weigerde, gelijk reeds ge zegd is, de Min. op dat deel der rede van den heer Van Houten in te gaan, evenals op de information naar het bijeenhouden der rechterzijde. De qualificatie van hoofdagent van Rome was een pijl. die op hém afstuitte. Wat het ontbindingsrecht betrof, het was een grondwettig recht, doch men was het er over eéns. dat de toepassing voor de Eerste en de Tweede Kamer moest verschillen. Nu evenwel een diepgaand principieel verschil ontstond tusschen de meer-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1904 | | pagina 1