NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
22e Jaargang.
No. 6527
Verschijnt dagelijks, benaive op /.on- co
MAANDAG 10 OG'TOIü R 1004
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)1.30
Franco per post door Nederland„1.65
Afzonderlijke nummers0X)2%
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37%
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
AD VERTENTIÈN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
DIT NUMMER BESTAAT
UIT VEERTIEN BLADZIJDEN
AGENDA.
Zondag 9 October.
Wedrennen Woestduin 1£ uur.
Schouwburgzaal ,,De Kroon", Séance
van Prof. Chambly, 8 uur.
Rederij kersk. „Alberdingk Thijm"
uitvoering in het Brongebouw 8 u.
Kleine Vereeniging. Specialiteiten-
voorstelling, 7£ uur.
SchouwburgMelpomene en ThaJia,
Voorstelling en Bal.
Maandag 10 October.
Schouwburgzaal „De Kroon" Noord-
Nederl. OperaFaust. uur.
In deze agenda worden vergaderin
gen, uitvoeringen enz. kosteloos ver
meld, wanneer zij in onze kolommen
zijn geadverteerd.
Bttitenlandsch Overzicht
DE OOBLUG
Over den strijd in OosteAzië is he
den slechts weinig nieuws te vertel
len.
Alleen Sakarof maakt melding, in
een telegram op 5 Oct. verzonden,
van enkele onbeduidende schermutse
lingen nabij Hoenlipoe, zoowel in het
Oosten als bij den spoorweg. De Rus
sen werden eerst teruggedreven, doch
naderhand werd met behulp van Rus
sische cavalerie de Japansche pa
trouille met eenige verliezen terugge
worpen.
Den vierden October waren Russi
sche verkenners tot op een uur gaans
ten noorden van Jentai doorgedron
gen. Na gedane verkenning, waarbij
een Kozak sneuvelde en een officier
en twee Kozakken gewond werden,
trokken zij zich terug met medene
ming van twee gevangen genomen
Japanners. j
Volgens uitlatingen van den Russi-i
schen generalen staf te Petersburg,
zou Koeropatkin het voornemen heb-!
ben, om als aanvaller op te treden,1
wanneer de Japanners nog langer in
actief bleven hij zou wachten tot in
het begin van October en dan gene-
raai Koeroki's leger aanvallen. I
De laatste geruchten spraken ech-
ter van een algemeene beweging van;
het Japansche leger, dat wanneer!
het gerucht waarheid bevat dus j
blijkbaar voldoende versterkingen
heeft gekregen. Het Russische leger
wordt nu op 200,000 man geschat.
Ook van
Port-Athur
valt heden niet veel te zeggen. En
blijkt het juist, dat de Japanners
vooreerst van hun stormloopen zullen
afzien, dan kan verwacht worden, dat
het nieuws van dit deel van het oor
logsterrein geheel zal ophouden te
vloeien.
De correspondent van de ..Petit Pa-
risien" te Petersburg, meldt dat het
laatste rapport van generaal Stössel
door drie officieren, die elk een af
druk op dun papier bij zich droegen,
moest worden overgebracht. Twee
hunner werden aangehouden door de
Japanners. Maar zij wisten het pa
pier op te eten, en werden daarna ge
dood. De derde bracht zijn rapport
over.
Wat er in staat heeft men nog niet
vernomen. Mfaar een ander Fransch
correspondent te Petersburg, die van
de „Petit Journal", meldt, dat Woens
dag het bericht op Peterhof aankwam
en dat de Czaar. na ontvangst zeer
ontroerd naar de keizerin ging. Bei
den lazen en herlazen het bericht en
de keizerin zou dit sedert historische
woord gesproken hebben„Die brave
kerels
De „Daily Tel egr. "-correspondent te
Tsjifoe heeft zijn bericht van een
Chinees en deze vertelde hem, dat er
sedert 25 September niet meer ge
vochten werd en alles rustig was te
Port-Arthur. De Japanners zouden
weer een wapenstilstand aange
vraagd hebben om hun dooden te be
graven maar Stössel zou ditmaal
geweigerd hebben.
Vluchtelingen uit Port-Arthur te
Kharbin aangekomen, deelden mede,
dat het garnizoen van Port-Arthur
30,000 geweren benevens ammunitie
zou hebben buitgemaakt op de vluch
tende en gesneuvelde Japansche aan
vallers. De Russische verdedigers der
vesting zouden nu deze geweren en
patronen gebruiken ten einde hun
oorlogsvoorraad te sparen.
Aangaande de
Russische \loot
komt uit Tokio een door niets beves
tigd bericht, dat schout-bij-nacht Wi-
ren nu werkelijk een uitval uit Port-
Arthur heeft gedaan en slag levert
tegen admiraal Togo.
Een ander Japansch bericht meldt,
dat het vuur van de Japansche land-
batterijen vier Russische oorlogs
schepen in de haven van PorLArthur
ernstig beschadigde een. er van werd
volkomen wrak geschoten.
De namen der schepen worden niet
gemeld.
Deze berichten moeten bepaald on
der voorbehoud worden aangenomen.
Uit Tsingtan dato 7 dezer komt be
richt, dat de Duitsche stoomboot
„Progress", met gemengde lading,
aldaar is teruggekeerd, na met succès
de blokkade -van
Wladiwostok
te hebben verbroken. De kapitein
meldt, dat het gemakkelijk was de
Japansche schepen te ontwijken. On
langs zijn een aantal groote schepen
te Wladiwostok binnengevallen met
steenkolen en ammunitie.
Het Engelsche kolenschip „Howick-
han" is thans hier, en laadt zijn ko
len over in het Duitsche stoomschip
„Emma". Naar men meent zal de
„Emma" beproeven, over enkele da
gen de blokkade van Port-Arthur te
forceeren.
UIT ANDERE LANDEN.
De
FRANSCHE
minister van buitenlandsche zaken en
de Spaansche gezant hebben eone
verklaring onderteekend, luidende,
dat beide regeeringen tot overeen
stemming zijn gekomen over de vast
stelling harer rechten en den waar
borg der wederzijdsche belangen in
Afrika.
De Spaansche regeering heeft haar
instemming betuigd met de Fransch-
Engelsche verklaring omtrent Marok
ko. De beide regeeringen deelden me
de beslist te zullen vasthouden aan
de integriteit van Marokko onder
souvereiniteit van den sultan.
De staking te
MARSEILLE
kan als geëindigd worden beschouwd.
Zooals reeds werd meegedeeld, verliep
in de laatste dagen de staking en
meldden zich dagelijks meer arbei
ders voor werk aan. Deze feiten heb
ben een zekere opgewondenheid doen
ontstaan onder de achterblijvers on
deze opgewondenheid heeft reeds tot
relletjes aanleiding gegeven. Zoo werd
gisteren een sleepboot, die een boot
met arbeiders sleepte, met een ha
gelbui van steenen en andere werp-
tuigen begroet. Een viertal arbeiders
werd vrij ernstig gewond en een jus
titieel onderzoek is begonnen.
De looper van een
WEENER BANK
die eenige weken geleden verdwenen
was met 235.000 kronen, na de tele-
phoondraden te hebben doorgesneden,
is thans te Hamburg aangehouden.
De Weener „Zet." meldt, dat dr.
Von Feistmantel, de curator van
PRINSES LOUISE VAN COBURG
nu ook bij den hofmaarschalk van
keizer Frans Jozef aangedrongen
heeft op een herhaling van het ge
neeskundig onderzoek naar den gees
testoestand van de prinses.
Haar advocaat, dr. Stimmer. heeft
onlangs een zelfde poging gedaan.
Het blad verneemt, dat binnen een
week de quaestie zeker beslist zal
zijn.
De Matin." kan hieraan toevoegen
dat de prinses besloten is zich slechts
te laten onderzoeken door Fransche
geneesheeren.
Uit het jongste telegram van gene
raal Von Trotha blijkt, dat hij er
waarschijnlijk in geslaagd is, den
tegenstand der Herero's te breken.
Uit de Omstreken
OPERA-CONCERT. komen, waarbij klinisch zeer moeilijk
Nu, we hebben Vrijdagavond ook va^ lliak0n, ot diphtheritis
mogen kennis maken met het Ita- aanwezig is, dan wel een vorm van
liaansch Opera-quintet dat dank angina. Toch is de patient dan even-
de bemoeiing van den impressario M. i goed een bron van infectie als bij
ctSreï Da;SschaWe°enS donderdlduideliik zicMbare «phtheritis en
door de driekwart leege Vereenigings- Jmst nu komen. naar B- on w-
zaal. dat het 'n lust was. Ja, 't Is San- diphtheritis-gevallen vrij veel-
ontzaglijk wat die menschen aan ge-vuldig voor.
luidsquantum kunnen produceeren.in 't algemeen is het natuurlijk
Wat ze kunnen is voluit bewondn- Mer te roemen dat B. en W. voor
oi 7oae/w'arzu da ^'ordering der gezondheids^
nen, heeft, in de concertzaal althans, j standen m de gemeente niets onbe-
zijn bedenkelijke zijde. Waar, van tus- j proefd laten. De directeur van het jaardslaan.
schen de tooneelcoulissen uit gehoord, I laboratorium, de heer Havelaar, j
die open Italiaansche geluiden veel neemt met zijn assistent anders wel HILLEGOM.
van hun schalkracht verliezen, berei- l
keuze ons in de concertzaal bizon-|f.™ zeer zware taak op zich Derge- Do o r den bliksem getroffen.
der als die maar gedeeltelijk gevuld t bjk bacteriologisch onderzoek levert J Hedenmorgen trof de bliksem den
is in hun volle volume. En dan groote bezwaren op en dat te meer, korenmolen van W. Warmerhoven te
nog iets. Waar bij de opvoering van j waar men zich sterk maakt dat te Hillcgom, die daardoor in brand ge-
HEEMSTEDE.
Aan het postkantoor alhier en de
daaronder ressorteerende hulpkanto
ren is gedurende de maand Septem
ber ingelegd f5727.86 en terugbe
taald ƒ4923.75; het laatste door het
kantoor uitgegeven boekje draagt het
nummer 2632.
Men heeft een aanvang gemaakt
met het hardmaken van de Span-
OORLOGSVARIA
In een telegram uit Moekden wordt
gemeld, dat admiraal Alexejef giste
ren daar aangekomen is, om met ge
neraal Koeropatkin te spreken.
Volgens een bericht, dat het Parij-
sche Journal uit Petersburg ontvangt
zou de benoeming van Koeropatkin
tot opperbevelhebber van de geheele
Russische krijgsmacht in Mantsjoe-
rije vandaag in de Staatscourant ver
schijnen.
Generaal Gripenberg maakt inder
haast toebereidselen voor zijn vertrek
naar Mantsjoerije. Hij denkt over drie
weken te kunnen vertrekken.
Bij den staf te velde van stadhou
der Alexejef wordt een reizende kan
selarij ingesteld, welke gesplitst
wordt in een diplomatieke en een ci-
i viele af deeling. Dit schijnt te wijzen
j op een aanstaande reis van Alexejef.
De Russische soldaten hebben gene
raal Von Stössel een adres van hulde
aangeboden, waarin zij dankbaar ver
klaren hun generaal altijd en overal
te willen volgen.
Stadsnieuws
Gouden jubileum der I-Iaar-
ldmsche Jongelings-Vereeniging.
Met het oog op de herdenking van
het 50-jarig bestaan van de Haarlem-
sche Jongelings-Vereeniging Pred. 12
vers la, dat in April van het volgen
de jaar feestelijk gevierd zal wor
den, worden door genoemde vereeni
ging pogingen in liet werk gestold
om een zangvereeniging op te rich
ten, samengesteld uit leden en oud-
leden.
Als directeur dezer zangvereeniging
zal dan optreden de heer G. Schmidt.
In botsing.
Een knecht der firma Van Altena
alhier had Vrijdagmiddag omstreeks
half vijf het ongeluk met zijn motor
rijwiel in aanraking te komen met
den tolboom aan de LeiGsche Vaart
bij de Zandvoortsche laan, waar
door hij van zijn machine werd ge
slingerd.
Wonder boven wonder bekwam de
man geen letsel, doch het rijwiel werd
zeer beschadigd.
een geheele opera de oogenblikken van
groote krachtsuiting betrekkelijk zeld
zaam zijn, vormt gewoonlijk het pro
gramma van een z. g. Opera-concert
waarbij natuurlijk elk der mede
werkenden wil imponeeren eenaan.
éénschakeling van krachtsuitingen,
die uitteraard tot een totaalindruk
moeten voeren van weinig artistieke
beteekenis. Dit belet echter niet het
doen geschieden binnen 18 24 uren,
wat een zeer korte termijn is.
N. V. De Kennemer Hypo
theekbank.
raakte.
Spoedig was de molen ingestort
Ook de aangrenzende gebouwen de
bollenschuur en broeikassen ston
den bij de afzending van dit bericht
in lichte laaie.
In de gisterenmiddag gehouden
vergadering van aandeelhouders der j Kwajongensstreken
Kenilemt;r Hypotheekbank te Haarlem Donderdagavond omstreeks 84 uur
gepresteerde naar billijkheid te waar- werd met overgroote meerderheid van 6 J
deeren. stemmen de Balans. Winst- en Ver-Lebben eenige (men vermoedt dat er
En zoo mag dan ook van wat het i liesrekening over 1903 goedgekeurd, meer dan één is geweest) personen
Italiaansch vijftal hier Vrijdagavond en de directie en commissarissen ge-!de baldadigheid uitgehaald om bij
te hooren gaf, niet anders dan met
groote ingenomenheid worden gewag
gemaakt. Alle optredenden zonder uit
zondering gaven de meest doorslaan
de bewijzen, dat hun het zingen in
merg en bloed zit. Zoo vrij, zoo na
tuurlijk en zoo mooi te hooren zingen
is waarlijk een groot genot. Toch
speelt ook hier wel degelijk de school
een groote rol. De goedverzorgde co
loratuur b.v. van Signor Giulia Allen
wijst terug op veel en ernstige studie
en de bariton Pedro Favaron bij
wijze van tegenstelling zal nog 't
oen en ander hebben af- en aan te
leeren vooraleer zijn zingen in ieder
opzicht Ran voldoen.
Zonder oefening en strenge zelf-
contröle zal zelfs het zingen van een
Italiaan voor de kunst weinig betee
kenis hebben. Maar dan ook. zijn die
warmbloedige kunstenaars, om hun
heerlijke natuurgave en om de vrije
beschikking daarover dubbel te be
nijden.
Behalve de reeds genoemden traden
nog op de sympathieke Sopraanzan
geres Signa De Chiaris, de bekende
en terecht hooggeroemde tenor Cav.
Pietro Ferrari en de mede hoogstver-
dienstelijke baszanger Olinto Lom-
bardi.
De orkestmeester Cav. Arturo de
Angelis, die de verschillende num
mers op een pianino begeleidde, toon
de zich daarbij een zeer geroutineerd
en temperamenttvol artist.
PHILIP LOOTS.
déchargeerd. ^en wethouder v. Waveren mat stee-
Aan Hen heer Mr S. H. Bloember- nm en ^dere v00rwerpen de
gen werd eervol ontslag verleend als -
directeur en den heer Mr. H. Ph. 't van z,)a vllla m te «°oien en de
Hooft als rechtkundig adviseur. i bloemperken, waarin nog prachtige
Als commissarissen werden herko- begonia's bloeiden, te vernielen'en te
zen de heeren Jhr. H. M. Ridder ba-1 vertrappen.
ronet Speelman en M. J. L. Schram. J den tujn V(jor en t6genover de
In de directie werd voorzien, inge-'
volge Art. 18 der Statuten. I wo"lng «H» 4e sporen van de ver-
Tot zoover het door ons ontvangen nielzucht duidelijk merkbaar. De
communiqué. Wij voegen er aan toe, prachtige ballon, die altijd in den
dat over de al of niet voortzetting der tuin staat is eveneens beschadigd,
onderneming in een volgende verga- j D[. politie stelt
een streng onder-
dering zal worden beslist.
zoek in.
B. en W. loven 50 uit aan hen,
I die de daders aan kunnen wijzen.
de navolgende onderwerpen
I. Onze moderne letterkunde verge
leken met de middeleeuwsche.
II en III. Hél. Lapidoth—Swarth
Jacques Perk en Gebr. Adr. Bredero.
IV. Het buitenleven in onze letter
kunde.
V. Moderne schilders met de pen.
VI. Don Torribio" van Fred, van
Eeden.
VII. Germaansche mythologie
VIII. Fragmenten van een gedicht
..Wodan en Loke".
Plaats en datum zullen nader be
paald en bij advertentie bekend ge-
Bacteriologisch O n d er zoe k j %a" ™d|an WQrden aanbevolen
Aan de Haarlemsche geneeskundi- door Mevr. Gevaerts v. Geervliet-
gen is door Burgemeester en Wet-1 ®aronesse v" SytzamaDs. J. A.
houders verzocht, om wanneer zij in ?ar.ïhH^fn. Wijk- Eennebroek Mr. VV
A. t Hooft: J. C. Joekes; Vincent
hunne praktijk keelaandoeningen LoosjesMevr. M. E. Philipse—De
ontmoeten van twijfelachtigen aard, RanitzMevr. Speelman—Jkvr. Van
een bacteriologisch onderzoek aan Panhuys, BloemendaalMevr. J. Wil-
het laboratorium, verbonden aan de i d eboer— Lui tin gh
1 Dr. Schepers neemt zelf in onzeNe-
gemeentelijke waterleiding, te ver-derlandsche letterkunde een niet 011-
langen. Daar zullen de doctoren een belangrijke plaats in. Zijn gedicht:
buisje met entstaafje, en zoo zij dit j „Bragi" werd door de kritiek alge
verlangen, ook buisjes met serum ®een geprezen en het gedicht: ,.Wn-
kunnen verkrijgen. j Weven-
De aanleiding tot dezen maatregel
is, dat vaak keelaandoeningen voor-
Letterkundige Lezingen.!
Dr. J. B. Scheiiers. leeraar aan het j
gymnasium en letterkundige, heeft j
een plan opgevat, dat bij hen, die im tief
letterkunde belang stellen, zeer zeker
de aandacht trekken zal. Hij wil na-
mei ijk bij voldoende deelneming de- verschlllen(,e bier bestaande vereeni-
zen winter acht lezingen houden over gingen een gecombineerde vergade-
Dinsdagavond a.s. zal er op initia-
van de Hillegomsche Onthou-
ders-vereeniging in „Ons Huis" van
ring plaats hebben met het doel om
de kermis af te schaffen.
HAARLEMMERMEER.
Verdronken.
Vrijdagavond is de bejaarde turf-
koopman Lieshout bij Halfweg in de
Ringvaart gereden en verdronken;
ook zijn aangespannen honden kon
den zich niet redden.
IJMUIDEN.
Hoewel in den nacht van Donder
dag op Vrijdag en Vrijdag zelf nog
enkele botters en schokken, maar
meest alle met meer of minder averij
zijn binnengekomen, blijven er nog
steeds enkele weg. Op verzoek van
den Directeur der Visschershaven is
dan ook de Loodsstoomboot eenig8
uren aan het rondstoomen geweest
op de Noordzee om naar visscherslio-
den te zoeken, die door mogelijke
zware schade aan tuigage niet met
eigen kracht de haven zouden kun
nen bereiken. Zonder iets aangetrof
fen te hebben is dit vaartuig weder
binnen gekomen.
Over de Tuberculose
en hare Bestrijding.
Haarlem's ingezetenen worden wel
licht nog meer dan andere stervelin
gen overstroomd met circulaires,
waarin hulp en steun wordt ge
vraagd voor verschillende liefdadige
doeleinden.
Er behoort dus werkelijk moed toe,
om weer eens op dezelfde wijze aan
te kloppen en het publiek zoozeer te
overtuigen van het nut van de be
strijding der tuberculose, dat het er
warme sympathie voor gevoelt en
deze door daden toont. Allicht wordt
zulk een circulaire ongelezen terzijde
geschoven hoe vaak wordt zij niet
oppervlakkig bezien, in het gunstig
ste geval een besluit tot nader orde
uitgesteld. Men slaakt de verzuch
ting waar en wanneer zal men nu
eindelijk eens ophouden met het op
richten van nieuwe vereenigingen, die
elk voor zich op de grootste belang
stelling aanspraak willen maken.
In dit geval nu komt er nog iets
anders bij. Bij het lezen van dit op
schrift raakt men onwillekeurig in
verwarring; men vraagt zich n.l. af,
of er tegen zulk een vijand wel met
succes te strijden valt, of de tuber
culose dan n u ook al niet reeds be
streden wordt, of er dan niet reeds
nu een vereeniging tot exploitatie
van volkssanatoria financieele offers
vergt en ten slotte, of het dan ook
niet op den weg van bestaande
corporaties ligt om dien strijd te voe
ren. De couranten brengen in deze
geen licht, daar er nu eens berichten
in gelezen worden van deze wijze van
bestrijding, dan weer van gene, zon
der dat het publiek te weten komt,
wat de geneeskundigen eigenlijk wil
len bereiken. Een zoodanige begrips
verwarring ligt dan ook wel voor de
hand. Het zal dus zaak zijn, zoo
spoedig mogelijk eens duidelijk te
maken, hoe het met deze zaak staat.
Voor en aleer aan allen om krachti-
gen steun met aandrang zal worden
gevraagd, voordat Haarlem's burgerij
besluit, zich al of niet als donateur,
lid of begunstiger bij de hier pasop
gerichte „Vereeniging tot Bestrijding
der Tuberculose" aan te sluiten, zal
men nauwkeurig moeten weten, waar
om het hier gaat, heeft het publiek
het recht, ingelicht te worden over
het groote belang, dat hier op het
spel staat, over het grootsche doel,
waarnaar gestreefd wordt.
Er volge dan een korte uiteenzet
ting
De tuberculose rs een alom
verspreide ziekte, die ontzettend veel
slachtoffers eischt. Zij wordt veroor
zaakt door de tuberkelbacillen, dat
zijn uiterst kleine, alleen bij zeer
sterke vergrooting zichtbare wezen
tjes, die zich bijzonder snel kunnen
vermenigvuldigen. Deze dringen van
buiten af (met de inademingslucht
met het voedsel of langs de verwonde
huid) in het lichaam en nestelen zich
in een bepaald orgaan (darm, ge
wrichten, beenderen, long, nier, huid
enz.) maar vooral in de long. Van
daar uit kunnen zij zich over andere
organen, ja door het geheele lichaam
verspreiden en voortdurend giftige
stoffen voortbrengen, wier in
vloed op het lichaam uit al
lerlei ziekteverschijnselen blijkt. Deze
zullen verschillen naar het orgaan,
dat is aangetast, maar vermoeidheid,
koorts, gebrek aan eetlust, vermage
ring en nachtzweet zullen evenwel
bij alle vormen aanwezig kunnen
zijn. Het kan zijn. dat de bacillen
reeds geruimen tijd in het lichaam
aan het werk zijn, zonder dat de pa
tiënt daarvan nog iets heeft gemerkt.
Ja, het is zeker, dat zij somtijds aan
wezig zijn en eenigen tijd voortwoe
keren, terwijl de patiënt gezond
blijft en een hoogen leeftijd bereikt.
Daar is dus een kracht werkzaam
geweest, grooter dan de vernielende
werking der bacillen. En hiermede
komt de belangrijke quaestie ter
sprake van het weerstandsvermogen
van het individu.
Gelukkig staat de mensch in zijn
strijd met de bacillen niet machte
loos; vooral daarom gelukkig, omdat
de bacillen overal op de loer liggen.
De lijders aan longtuberculose hoes
ten fluimen op, die milliarden bacil
len bevatten. Deze komen, zonder de
noodige voorzorgen, op straat, drogen
in en worden met den wind overal
heen gedreven. Zoo kan een ieder
dagelijks bacillen inademen, of aan-
gehoest worden door iemand die ba
cillen opgeeft. In de woningen der
lijders is dus vooral gelegenheid tot
besmetting van de overige familie
leden Behalve deze wijze van over
brenging bestaat ook nog het ge
vaar, dat de mensch de tuberkelba
cillen van het rund gaat heibergen
door het gebruik van melk, boter of
vleesch van aan parelziekte (runder-
tuberculose) lijdende koeien. Bij zoo
veel kansen ontsnapt in de samenle
ving zelden iemand aan besmetting.
De meeste menschen zijn nu helaas
ook nog vatbaar voor de ziekte. Geen
wonder dus, dat men het aantal,
door tuberculose aangetasten tegen
woordig hoog (ongeveer 90 pet.) re
kent. Het mag bij deze sombere me-
dedeelingen dan wel een troost hee-
ten, dat zoovele aangetasten wel niet
het slachtoffer worden van de moor
dende ziekte, ja zelfs niet eens ziek
worden. Waar men dus aan de eene
zijde constateert, dat men elk oogen-
blik door bacillen besmet kan wor
den en ook wordt, en dat de mensch
zeer vatbaar is voor de besmetting,
daar staat aan de andere zijde, dat
van de aangetasten of besmetten het
grootste gedeelte aan een noodlottig
einde door tuberculose ontsnapt.
Men heeft dit o.a. bij lijkopeningen
kunnen waarnemen, waar men vond,
dat menschen, die aan een andere
ziekte of door een ongeluk gestorven
waren, in hunne longen afwijkingen
vertoonden, die met zekerheid op een
genezen tuberculeusproces wezen.
Moeten deze gegevens nu een aan
leiding zijn tot pessimistische be
schouwingen Moet men, daardoor
ontmoedigd, zich afvragen, wat de
strijd tegen zulk een alom verbreide
ziekte dan toch wel baten zal
Stellig niet want uit deze feiten
volgt toch ook zeker, dat de meeste,
door tuberkelbacillen aangevallen pa
tiënten beter worden, daar men bere
kend heeft, dat 9/10 van de volwas
senen aan tuberculose in een zeker
tijdperk van het leven lijdende is of
geweest is, en er slechts 1/7 van het
geheele menschdom aan tuberculose
sterft. Daaruit behoort eveneens te
worden afgeleid, dat het niet aan
gaat bij tuberculose van tering te
spreken en die beide begrippen vol
komen gelijk te nemen.
Onder tering verstaat men, d. i. het
leeken-publiek. een ongeneeslijke
ziekte, en de tuberculose heeft daar
entegen juist een goede genezings
kans.
(Wordt vervolgd).
