NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
22e Jaargang.
No 6541
Verschijn! ciageiijks, penaive op con- cii
WOENSDAG 26 OCTOBER 1904
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIE N:
PER DR,E MAANDEN: 20 Ipft, JgjlfF Van t—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor de' dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom 'der Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
gemeente)„1.30 V Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Franco per post door Nederland1.65 &L rl4'f N^G Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
GtöUustreercf Zondagsblad, 'voor Haarlem" Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
de omstreken er. franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. .Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is hel uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, ongedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publiciié Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31b!S Faubourg Montmartre.
AGENDA
Woensdag 26 October.
Statenzaal, Verg. van den Gemeente
raad, 10 uur v.m.
Tooneelzaal De Kroon, Haarlemsch
Tooneel De Koopman van Venetië,
8 uur.
Brongebouw, Haarl. Toynbee-Vereeni-
gingVoordracht- en Muziekavond,
8J uur.
In deze agenda worden vergaderin
gen. uitvoeringen enz. kosteloos ver
meld, wanneer zij in onze kolommen
zijn geadverteerd.
Buitenlandsch Overzicht
Het schieten op de
Engelsche Visschers.
Daar het Engelsch—Russische in
cident op dit oogenblik het meest op
den voorgrond treedt, willen wij daar
mede heden ons overzicht aanvangen.
Te Londen heeft het
waanzinnige bedrijf
der Russische Armada groote ontstel
tenis gewekt. Een oogenblik liep zelfs
het gerucht, dat de admiraliteit bevel
gegeven had, liet Russische eskader
aan te houden en opheldering en vol
doening te vragen, doch dit bleek on
gegrond. Na de eerstq opwinding be
greep men, dat de diplomatie het hare
zal cloen om de quaestie te regelen
dat Rusland verontschuldigingen zal
maken en de noodige schadevergoe
ding geven. Reeds heeft het Britsche
gouvernement dringende vertoogen
tot de Regeering te St. Petersburg
gericht en op spoed aangedrongen.
Want naar haar meening laat de
toestand geenerlei vertraging toe.
Intusschen is het kwaad geschied.
Naar de Ti in es opmerkt, kan geen
verontschuldiging of schadevergoe
ding van Rusland de ongerustheid
der zeemogendheden, door zulke dom
heden van eene groote vloot verwekt,
wegnemen.
Onmiskenbaar is die vloot een ge
vaar voor den wereldhandel. De offi
cieren der Russische vloot zijn blijk
baar onkundig was de reden van
hun handelen een paniekzoo was
deze paniek volstrekt onvergeeflijk.
De Daily Chronicle, het ar
beidersblad, eischt opheldering, ver
ontschuldiging en eene milde vergoe
ding voor de gedoode en gewonde
menschen..., of een ultimatum.
De Daily News maant aan tot
gematigdheid, tot het vermijden van
luidruchtige manifestatiën, dreige
menten, een paniek. Dat Rusland een
oorlog heeft willen uitlokken acht het
liberale blad ondenkbaar.
Nog bedaarder schrijft de Daily
Telegraph, die anders in zulke
gevallen meestal het hoogste woord
voert,,de Russische regeering kan
Biet schuldig gesteld worden, of
schoon zij natuurlijk verantwoorde
lijk is voor dit betreurenswaardige
misdrijf. Er is op het oogenblik geen
aanleiding voor nationale veront-,
waardiging."
De Standard treedt daarentegen
het hefstigst tegen Rusland op. Het.
blad noemt dit voorval een „interna
tionale misdaad" en veronderstelt,
dat aan boord van de Russische sche
pen een paniek moet geheerscht heb
ben, die hen tot een zoo onrechtvaar-
digen aanval deed ovei-gaan. Er is
genoeg bekend, zegt het blad o. a.,
om zeker te maken, dat een weerga-
looze en geheel onverdedigbare belee-
diging is aangedaan. De trawlers
brandden de voorgeschreven lichten,
„doch in deze verwarring en onwe
tendheid hebben de ongeoefende be
manningen en hun liefhebbers-officie
ren deze erkende taal van de zee ze
ker niet begrepen".
Op deze wijze gaat het blad voort
„Aan admiraals en kapiteins, die zoo
veel last van zenuwen hebben, heet
bet verder, mag men deze doodelijke
vechtmachines niet toevertrouwen. Of
ficieren en soldaten, die zoo zeer het
hoofd kwijt raken, dat zij bijna een
half uur lang op ongewapende vis-
schersschepen schieten, en visch-
trawlers voor torpedobooten aanzien,
behoorden aan land gehouden te wor
den. Zij zijn te gevaarlijk om in volle
ree toegelaten te worden".
Ten slotte merkt de ..Standard" op.
dat de Czaar zijn Baltisch eskader te
rug behoort te roepen om twee rede
nen le. opdat een nauwkeurig on
derzoek kan ingesteld worden naar
de gebeurtenissen van Vrijdagnacht
2e. om de vloot te verhinderen in de
toekomst nog meer onheil te stichten.
Indien zulk een vloot nog 2 of 3
maanden op zee blijft, loopen de sche-
pen^ van alle natiën, loopt de inter
nationale handel gevaar weet men
niet, gelijk het blad zich uitdrukt,
welke dwaasheid of krankzinnigheid
deze oorlogsschepen nog begaan.
„Wij wenschen niet den een of an
deren morgen te hooren, dat vier of
vijfhonderd mannen,, vrouwen en kin
deren naar den bodem der zee gezon
den zijn door admiraal RodjestVensky
en het kanalje dat onder zijn beve
len staat.1'
De Daily Mail merkt op, dat
bij 2 van deze vaartuigen zonken en
eenig© personen gewond werden. De
bladen vermeldden deze gebeurtenis
als een toevallig incident op de reis,
ofschoon volledige verslagen gepubli
ceerd werden. Het bericht werd on
middellijk aan de ministeries meege
deeld, waar het met een verbazing,
die bijna tot ongeloovigheid steeg,
_rj ontvangen werd. De Engelsche ge-
de Engelsche vlag opnieuw op geheel j zant, op eigen initiatief handelend,
onverdedigbare wijze door de Russen begaf zich naar graaf Lamsdorf en
beleedigd is. Men kan niet het minste vroeg om inlichtingen en uitlegging. Rl, „,,.aQCt
vertrouwen hebben in een dergelijke' Graaf Lamsdorf antwoordde, dat hijw°£Jd .J JJ dfLS2ikiS»KtwShSi""
vloot in volle zee, waar haar tegen-j uit Russische bron geen enkel be- fn L7 mte"i
woordigheid een bedreiging is voor richt ontving en slecbts de Wegram- verjac'htï«l;, zonder pardon nit den
elk vaartuig, dat onder Engelsche men uit Londen cezien had. Hij t
v'ag vaart Het blad is van oordeel wachtte uitvoeriger bijzonderheden af. d0 um3tandighoden mo
lat dit optreden, indien blijken mocht Het ministerie van buitenlandsche gen de Russen niets waeen, en hoe
dat men niet moet vergeten, dat het
uiterst gemakkelijk is elk willekeurig
vaartuig te voorzien van een lanoeer-
werktuig voor torpedo's. Vooral in hén
land waar de algemeene opinie zoo
zeer ten gunste der Japanners is kan
het niet moeilijk zijn, voor grof geicl
een scheepje met de meest gevaarlij
ke oorlogswerktuigen te bewapenen
en in de nabijheid der naderende
slagschepen te doen sluipen en een
aanslag daarop te beproeven.
Dit vaststaande is het wacbt-
dat dit optreden u ue mussed nieis wagen, en noe
dat men niet met een ongeluk te doen zaken gaf op verzoek om inlichtingen noodlottig de vergissing ook mag \vc~
heeft, een „misdaad zonder weerga in hetzelfde antwoord doch gaf tegelij-zeil er zijn voor Tun ontreden vol
de moderne geschiedenis" is. Geluk- kei-tijd zijn innigen spijt over het ge- «ens den schrijver, zeer" veel vèrzach-
kig, voegt het blad er aan toe, is het beurde te kennen. Bij gebrek aan om-ten de omstandigheden aan te voeren,
bestuur van het ministerie van mari- standige berichten was het onmoge-j vnie-noTiriP fiPn
no in goede handen en zullen alle lijk eenige meening uit te spreken! 'vaileaauae
maatregelen, genomen worden, die de omtrent de feiten, noch te trachten Oorlog in Oost-Azië
ernst van den toestand eischt. de verantwoordelijkheid vast te stel- (V.,.„ii„
n.P,llM.ur,„ll.i,,., len- Mochten de berichten bevestigd \omt alleeti een telegram van
De Pall Mall Gazette is van d Russische rPo-pP -.Generaal Sacharof aan den generalen
oordeel, dat d» Engelsche regeering vermeldende:
niet de terugroeping van de Oostzee- J 0 dTKSr »ln den nacht °P 23 dezer had voor
vloot kan eischen, gelijk enkele bla- in diplomatieke kringen en onder ö-Üze stelling 'op den Poetilofheuvel
den willen. Dat zou gelijk staan met de ieden van de buitenlandsche ko een schermutseling plaats. De vij-
een onmiddellijke oorlogsverklaring lonie voor zoov€r de2e van de omstan-and viel de arbeiders lastig, die ver-
aan Rusland. Wel kan Engeland digheden op de hoogte zijn, wordt het sterkingen aanlegden. In denzelfden
maatregelen nemen om een herhaling cre])eurde zeer ernstig opWvat Meunac,lt voerden onze vrijwilligers een
te voorkomen. Daartoe moeten van °Teest dat een schadevergoeding in verkenningstocht ten zuiden van het
nu aan Engelsche oorlogsschepen de ecld niet afdoende zal zijn en meent doi'l) Sahepoe en veroorzaakten op
Oostzee-vloot vergezellen, en de Rus- dat Groot-Brittannife zal aandringen winding onder de Japanners in het
sische regeering behoort aangezegd te op voorbeeldige bestraffing van de dorp Koediasa.
worden, dat het eerste schot op een schuldigen. j vrijwilligers maakten Japanscne
Engelsch schip als een oorlögsverkla- Men hoort hier de dolslp onderstel- geweren en uitrustingsstukken bui',
ring opgevat zal worden. lingen ter verklaring^ van het Russi- Onze verliezen zijn onbeduidend. Een
De Westminster Gazette sche optreden wordt als vaststaand na'"'-ike verkenningstocht, die een
oordeelt niet, dat het hier een volken- fcit herhaaldelijk vooropgesteld, dat
rechtelijk geval is. De Engelsche re- do Japanners reeds langen tijd met df hm L mït h l
gecring bcramo maatregelen om een Noon&eevlaschers in onderhandeling ^,4™"Tan'^J^ereclmns ngen Heden
herhaling te voorkomen, maar trede over het leggen van mijnen en "P™rpen van vmcnoMmgenHmn
kalm, waardig &n niet driftig op. Dit torpedo's. gchoot^t W^ovOTaftg: ons
zou onnoodig en gevaarlijk wezen. Gisterenavon laat vroeg een cor-In den nacbt, van 23 on 24 ziin
Ineen onderhoud met een jouma- respondent aan admiraal Wirenius.nerichten over aevechtön ont-
list zeide admiraal sir Erm. R. Fre- den chef van den generalen staf der JJegjnJ!1^steinngen b i den Por-
mantle. dat z. i. de Engelsche regee- marine naar de Russische lezing van L nu "S® ^vallen Ja-
ring do allerkrachtigste'maatregelen de gebeurtenis Do admiraal ant- i ™™mel milttaire ee? V&Jen.
moet nemen. Mocht een oorlog er het woordde, dat het onmogelijk te zeg-In het geheel zijn 150ü japansche lij-
gevolg van wezen, dan is het niet »s hoe en waarom het gebeurde ken begraven cen gl.oot aantal ge-
twijfelachtig of de Engelsche vloot Plaats had, daar van het eskader doode japanners iigt nog voor deste!-
kan de Russische verdelgen. £e.e^ ?e"cb^. was ontvangen. Men ]jngcn van onze troepen."
Sir Frederick Pollock, een autori- aobt bet stilzwijgen van admiraal j óe Russische verliesciifers blijken
teït in het volkenrecht, zeide: ..Het p" een si1'6'1? verhoor afnemen omj^^ o varna toch meldt, dat. het
is ontegenzeggelijk een oorlogsdaad, 'onTiil^SSn Fraii"dot!,al der gevonden Russische lijken
Het beteekent een ultimatum, of een .a, e zanden om uit een Fi an in den iaatsten slag 13.3133 bedraagt.
verontschuldiging binnen bijv. 48 j Het aantal gewonden is zóó groot,
uur." wPre 'LpMn dat alle hospitalen tc Karbin vol zijn
Tï T J r, r 1 vt war. Hoewel verschillende berichten nm„lrpal.: 9r nnn wu-nnripn
De ïnd. Beige schrijft: „Vol- inkomen, die de eerste lezing beves-^orden^^ziinABrtrokken
strekt niets kan deze brutale aanran- tigen, wordt nog getwijfeld aan de iüot noorden zijn vertroKken.
ding rechtvaardigen of vergoelijken...Engelsche berichten. i Te Wladiwostok
tv i f xi t i verwacht men binnenkort een bezoek
wenscht men den vrede te handhaven, J De laatste telegrammen over den der jananuei.c
maar voorvallen van. dezen aard kon. J aanslag op de Engelsche visschers-1 A nabüheid ziin Janansche tor-
den dwingen, een andere houding aan vloot gedateerd Londen 24 October, j peaobooton verechenen, waaruit men
te nemen. vermelden dat het departement van (en dat daar weldra Ja.
Cassini, de Russische gMant te buitenlandsche zaken heden een zeer p^Jhe troepen geland zullen wor
Washington, heeft gezegd dat hij hét i ongewoon tafereel biedt; de gangen, den.
k„b 'waar anders een plechtige stilte
betreurenswaardige voorval m de heerscht. zijn nu gevuld door matro-
Noordzee ten sterkste beiammerde. zen en andere personen, die met de
Noordzee ten sterkste bejammerde.
Hij schreef het toe aan een misver
stand. In Rusland was bericht ont
vangen dat de Japanners de Russi
sche vloot wilden vernielen voordat
deze het eerste gedeelte van de reis
had afgelegd, e n aan Rodzjest-
wenski was daarom opdracht gege
ven, geen schip zoo dicht bij de vloot
te laten komen dat een torpedo af
geschoten kon worden. Vooral moest
hij op zijn hoede zijn 's nachts en
tegen een aanval van als koopvaar
dijschepen vermomde torpedobooten.
De Engelsche regeering heeft een
aantal visschers, die Vrijdagnacht
van het gebeurde op de Doggersbank
getuige zijn geweest en te Huil terug
gekomen zijn, naar Londen ontbo
den. Zij bevestigen niet de kalmee-
rende verklaringen van het Russi
sche gezantschap, dat het schieten
tastbaar een betreurenswaardig mis
verstand is geweest. De ooggetuigen
beweren, dat de Russen 250 bommen
hebben afgevuurd, nadat zij gerui-
men tijd de Engelsche trawlers met
hun zoeklichten bespied hadden. Naar
het heet, ontbreken er negen trawlers
het is echter mogelijk, dat zij door
den dikken nevel verhinderd worden
terug te keeren. Dit alles deelden de
mannen mede aan de vele verslag
gevers, die hen te Londen bij hun
komst opwachtten. Eerst weigerden
zij iets te zeggen voor zij de minis
ters gesproken hadden, maar ten slot
te raakten hun tongen los.
De Russische gezant is op het
oogenblik in Duitschland, maar hij
wordt heden te Londen terug ver
wacht.
De stemming te St. Petarsbnrg
De ochtendbladen maakten gisteren
geen melding van den aanslag van
het Baltisch eskader op de trawlers
uit Huil. De avondbladen vermeldden
alleen, dat een botsing plaats had met
visschersbooten op de Noordzee waar-
scheepvaart in verbinding staan. De
Engelsche regeering laat allen getui
gen een streng verhoor afnemen om
een precies overzicht van de aanran
ding in de Noordzee te kunnen sa
menstellen. Reutev interviewde den
kapitein van de visschersboot „Mag
pie", die verklaarde, dat de Russische
vloot midden door de visschersvloot
ging, welke uit 160 booten bestond.
Hij bevestigde volkomen de vroegere
berichten over de gebeurtenissen van
Vrijdagnacht en zeide, dat niet de
geringste reden bestond, welke het
beweren der Russen kon rechtvaardi
gen, dat zij iets anders waren dan
visschersbooten. De zoeklichten ver
lichtten alles binnen zes mijlen.
In Londen heerscht de grootste ver
bazing in het noorden van Enge
land stijgt de verbittering reeds ver
ontrustend.
Uit latere berichten van het mi
nisterie blijkt, dat, toen de Russische
vloot aftrok, een oorlogsschip achter
gelaten werd, dat de visschersvloot
tot Zaterdagmorgen 6 uur bleef be
waken, zonder aan de overlevenden
van den zinkenden trawler ook maai
de minste hulp te bieden.
De Board of Trade gaf last de be
schadigde schepen te onderzoeken.
Te Portsmouth hebben uit zee ge
komen schepen het bericht gebracht
dat 4 Russische pantserschepen en 4
torpedobooten in de richting van
Cherbourg gingen. Een pantserschip
scheen ontredderd tc zijn.
Te Londen heeft Maandagavond
reeds eene
Ytiandel^ke betooging
plaats gehad tegen den Russischen
gezant, die te 10 uur ongeveer in het
Victoria-station aankwam. Een aan
tal jongelieden, die zich bij het sta
tion verzameld hadden, jouwden den
gezant uit. Een persoon trachtte de
ruiten van het rijtuig van den ge
zant te verbrijzelen.
Ten slotte willen wij aangaande dit
incident nog even wijzen op een ar
tikel getiteld„Eene verdediging",
aan de „N. Ct." van heden gezon
den. Daarin zegt de schrijver o. m..1
Stadsnieuws.
Soirée musical e.
Naar wij vernemen zullen de dames
Suze en Frida van der Eijken, pia
nisten alhier, in November een soirée
musicale geven in „de Kroon", met
medewerking van mej. Corry Nagte-
gaal, declamatrice.
Aanranding.
Maandagavond tegen 10 uur werd
naar men ons bericht in net
Kenaupark een dienstmeisje aange
rand door een onbekend persoon, wel
ke haar om geld vroeg. Toen het
meisje zeide, dit niet te bezitten, werd
zij door den man aangegrepen.
Op haar hulpgeroep snelde een
voorbijganger toe, waarop de aan
rander de vlucht nam.
Overreden.
Maandagmiddag omstreeks 3 uur
werd een 4-jarig meisje op de Raam
gracht door een rijtuig, bespannen
met één paard, overreden. De beide
been en van het meisje werden ge
wond.
Luid schreeuwend werd zij door
eenige menschen opgenomen en naar
haar woning in de Drappenierstraat
gebracht, waar een geneesheer ont
boden werd.
De koetsier had aan het ongeval
geen schuld.
De gevolgen van wild rij-
d e n
Maandagavond 8£ uur reed een
fietsrijder in zoo'n dolle vaart de
Valkensteeg uit, den Koudenhorn op
dat hij den heer K. omver reed. Door
een der omstanders werd de fietsrij
der beetgepakt, zoodat rijder en fiets
in een oogenblik van tijd in de mod
derpoel lagen. Na een hevige woor
denwisseling werden de twistenden
door het publiek gescheiden.
De vroegere School roor meer
Uitgebreid Lager Ouderwijs
te Haarlem.
Het is zeker niet algemeen bekend
dat Haarlem reeds vroeger eene
school voor meer uitgebreid lager on
derwijs heeft gehad, om welke re
den wij hier kortelings de geschiede
nis dezer stichting willen mededee-
len, temeer daar dit onderwerp thans
wel mag worden beschouwd als ie
zijn „Up to date".
De notulen van vroegere gemeen
teraadszittingen leverden ons daar
toe de noodige stof.
Vooraf willen wij zeggen dat de
door ons bedoelde school later is
voortgezet in de opleidingsschool voor
jongens (hoofd de heer Hubregtse)
en ook dat ons is gebleken dat in
deze inrichting en die welke nu zal
verrijzen een principieel verschil be
staat. Is het thans de bedoeling de
II. B. S. te ontlasten, de vroegere
school had juist het tegenovergestel
de doel en was wel het voornaamste
middel om de jongens op te leiden
voor het hooger- en middelbaar on-
d&rwijs.
j In het begin van 1S63 dienden de
hoofdonderwijzers A. Koot Jr. en H.
van Ek (elk voor zich) een verzoek-
j schrift bij den Raad in, dat hunne
bijzondere scholen door de gemeente
zouden worden overgenomen en zou-
j den worden ingericht tot eene school
voor meer uitgebreid lager onderwijs,
waarbij dan adressanten zouden wor
den benoemd tot hoofd.
In de zitting van 27 Mei d. a. v.
werden de verzoeken dezer hoeren
van de hand gewezen, nadat den
13en t. v. door den Raad besloten was
toi oprichting van een school voor
meer uitgebreid lager onderwijs voor
1 jongens.
Tevens werd o. a. bepaald dat de
jongens zouden worden onderwezen
in de vakken genoemd onder litt. ai,
k, 1, n en o van art. 1 der wet, dat
deze school bestemd zou worden voor
hoogstens 400 kinderen en dat het
schoolgeld zou bedragen met inbe
grip van het genot der schoolbehoef-
ten in de twee laagste klassen 40.
per jaar voor één leerling en 30.
i voor ieder van twee of meer leerlin-
j gen uit één gezin; en in de hoogste
klasse respectievelijk 50 en ƒ40 per
jaar.
Met betrekking tot de jaarlijksche
kosten voor de nieuwe school, waar-
van de bouw op ƒ25000.werd be
groot, deelden B. en W. den Raad
j mede, dat deze aanvankelijk nog al
I aanzienlijk zouden zijn, omdat het
te verwachten was, dat reeds van
stonden aan 400 kinderen van deae
school zouden gebruik maken. B. en
W. waren overtuigd, dat met eene
opoffering van 3 a 4000 gulden in den
beginne, deze nieuwe inrichting van
onderwijs zou kunnen beantwoorden
aan de verwachtingen van het alge
meen, en dat zelfs de kosten zouden
verminderen, naarmate het getal
leerlingen toenam, omdat, hoewel er
dan meer hulppersoneel zou noodig
zijn, de kosten in evenredigheid tot
de meerdere schoolgelden, zouden
verminderen. En daar men van plan
was de klinische school met den
daaraan verbonden Hortus Botanicus
op te heffen, zou een jaarlijksche
bate verkiegen worden van 3 400
gulden.
Aangezien de verschillende voor
stellen van het Dagelijksch bestuur
weiden aangenomen, werd ook uit
voering aan de plannen gegeven. Be
paald werd dat de school zou worden
gebouwd op het Prinsenhof, het ge
bouw waarin thans het gymnasium
is gevestigd.
Een en ander ging destijds heel wat
vlugger dan thans, want 13 Mei werd
tot de oprichting besloten, 12 Aug.
d. a. v. waren alle plannen, bestek
ken, teekeningen enz. reeds ingeleverd
en goedgekeurd en den 8 Oct. d. a. v.
had reeds de aanbesteding plaats,
dus binnen vijf maanden. De heer
A. J. Stoel werd aannemer voor eene
som van 33364.—.
Den 13 Nov. 1865 werd de nieuwe
school voor meer uitgebreid lager
onderwijs op het Prinsenhof geopend,
waarbij als hoofdonderwijzer optrad
de heer H. L. La Lau, die aan deze
school werkzaam bleef tot aan zijn
dood in 1879, en opgevolgd werd
door den heer H. M. Hubregtse.
Gedurende den tijd dat de heer La
Lau aan het hoofd der school stond,
onderging de school eene groote ver
andering. Zij werd n.l. opgeheven en
voortgezet onder eene andere bena
ming.
In het laatst van 1873 werd door
het Raadslid Dr. V. S. M. van der
Willigen een voorstel ingediend om
aan het leerplan der school voor
meer uitgebreid lager onderwijs eene
uitbreiding te geven, daar ze thans
niet voldeed aan de vereischte be
hoefte. Dit voorstel werd echter in
verband met de adviezen van B. en
W. en de Plaatselijke Schoolcommis
sie den 14 Jan. 1874 verworpen met
11 tegen 7 stemmen, omdat het alge
meen belang die uitbreiding niet
vorderde.
In de zitting van 18 d. a.v. werd
echter het lot beslist en besloot men
deze school te reorganiseeren tot een
opleidingsschool tot het middelbaar
onderwijs voor jongens.
Den 7den Dec. 1881 nam de Raad
het besluit om deze school geheel
voor gymnasium te bestemmen én
een nieuw gebouw voor de opleidings
school te bouwen in de Wllhelmina-
straat. Deze bouw werd 27 Juli 1882
aanbesteed voor ƒ63600 en het nieuwe
schoolgebouw 14 Aug. 1883 ingewijd.
CONCERT-GODOWSKY.
Maandagavond hebben wij in ..De
Kroon een paar van die zeldzame
uren doorleefd die de hoogtijden van
het concertseizoeu uitmaken. Van die
uren die opwegen tegen weken en
i maanden soms van liet alledaagschè
'muziekleven. De lof, die Leopold Go-
dowsky naar hier vooruitging, was
niet overdreven. Dat zal dengenen,
die hem Maandagavond hoorden,
duidelijk geworden zijn. liet zou
trouwens moeielijk zijn in uitingen
van opgetogenheid etn bewondering re
overdrijven waar het geldt een zóó
overbluffende virtuositeit, zóó ernsti
ge artisticiteit en zóó bewonderens
waardige veelzijdigheid als waarvan
deze reus onder de klaviermenschen
getuigenis aflegde. Zijn repertoire
omvat het klassieke zoowel als het
romantische en sluit zelfs het louter-
i virtuose niet uit. Het programma van
het hier besproken concert gaf aan
klavier-soliSonate Es-dur. op. 31 No.
3 van Beethoven, Capricio in B-mol
en Scherzo in Es-mol van Brahms,
j Svmphonische Etuden van Schumann
jtwee Preludieën en Impromptu op. 36
j van Chopin, twee L i e d er o h n e
j Wor te van Mendelssohn en Ara
besken ii li e r Strauss' W a 1 z e r
„An der schonen blauen Donau", van
j Schulz-Erler, u e u bearbeitct
ivon L. Godowsky. Geen kleinigheid,
zooals men ziet. Eu toch, een enkel
j uit deze vele nummers de Sympho-
jnïsche Etuden b v. ware voldoende
j geweest om in den voordrager een
j pianist van uiterst zeldzame begaving
'te doen kennen. De indruk, die zijn
spel maakte, laat zich dan ook lie-
jzwaarlijk onder woorden brengen. Bij
het begin van Beethoven's Sonate
dacht ik even aan willekeur, maar al
heel spoedig begon ik te beseffen, dat
voor Godowsky de muziek niet is een
klinkend stuk logica, een wijsgeerig
betoog, een episch gedicht of een
ingewikkelde rekensom voor alles,
wat er in deze dingen aan muziek
steekt, heeft deze pianist misschien
evenveel gevoel als welke droge con-
trapunctist of moderne program-toon
dichter ook maar zijn muziek 1s
op de allereerste plaats s c li o o n-
heid. Schoonheid in kleur, lijn en
beweging. En dit is, dunkt mij, cen
standpunt dat zich laat verdedigen.
Het tweede stuk der Sonate, Alle
gretto vivace, was een en al le
ven en tinteling van rhytmische im-
pulsie.het daaropvolgende Mcnuett
een wonder van klankweelde, een
wonder niet minder van bezielden,
vol-zangerigen toon, het finale een
juweel van klaarheid en schittering.
En zoo speelde hij onvermoeid ver
der. In Brahms, wat een macht en
rijkdom van orkestralen klank en wat
ongeëvenaarde duidelijkheid van po-
lyphonie. En dan Schumann's verruk
kelijke Svmphonische Etuden - - mis
schien het heerlijkste wat ooit in den
nieuweren variatieën-vorm is ge
wrocht neen, ik moet het opgeven
te trachten den onvergetelijken in
druk te ontleden, door deze magistn-
le, technisch volmaakte en innig-poë-
tische voordracht gegeven. Tk kan al
leen zeggen ditmocht Godowsky nog
eenmaal hier optreden, dan verzuime
toch niemand, die maar even in de
gelegenheid is dezen kunstenaar te
gaan hooren hij zal ondervinden
een zeldzamen, machtigen kunstin
druk rijker te zijn geworden.
Met voldoening mag ik aan dit ver
slag toevoegen, dat onze Hollandschs
violoncellist J. Mossel, die bij dit con
cert meewerkte en de eer genoot door
den eminenten concertgever te wor
den begeleid, bij de toehoorders veel
sympathie vond voor zijn belangrijke
voordrachten. Hij speelde de Sona
te op. 32 C-moll van Saint-Saëns, een
Sonate van Corelli, een Andante
van Sift, en een Mazurka van Pop-
