NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
22e Jaargang. Nr. 6655 Verschijnt dageiijks. behalve op Zon- en Feestdagen. VRIJDAG 10 MAART 1905
LAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
Voor Haarlem r E>RfE maanden. ^jipljiiy Van 1—5 .egels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Haarlem van 1 o regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
gemeente) 1.30 Oroote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Franco per post door Nederland 1.65 Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Afzonderlijke nummers 0.02U V *6~rÊL w r r_
Geïllustreerd Zondagsblad; voor Haarlem 0.37 ig Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
de öinslreke» en franco per post „0.45 intercommunaal Telefoonnummer der Redactie600 en der Administratie724.
tiiigave der Vennootschap Laurens Coster. Directeur J. C. PËEREBOOM.i-i^T-fej Drukkerij: Zuider Buitenspaarne G. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door Gnze Agenten en door a!lc Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem s het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiër
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan 'iet Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. ie Amsterdam.
Hoo/dagenlen voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangèrc G L. DAU8E Co.. JOHN F. JONESSuce., Parits, 31*" Faubourg Mon'martrc.
Haarl. Kunstkring Ten-
toonstelling-Do Bock, 105 uur.
heuwe Gracht 64, Mode-academie
AGENDA Opgemerkt dient echter te worden, EEN NIEUW ITALIAANSCH Ppn MprLu/ftarrlirfP» LIEDERAVOND.
dat het hier met gaat om de vraag MINISTERIE. mCrKWaarUlge Gisteren gaf mevr. Geertruida Vo-
RUDAG 10 Maaht. den^maa^wel of genera^Koeropat" Alessandro Fortis, de Italiaansche BlOCIIlk VVeekerii, SST™" ™™ke" ml medew»
Srungebomv Fauna: Tentoonstel- kin mot zijn leger kan ontkomen afgevaardigde, die volgens de laatste king van den hoer Ant. H. Tterie eeil
ling van Pluimgedierte en Konij- aan de dreigende omsingeling van berichten, waarschijnlijk belast zal Wie van hier naar Amsterdam Liedeiavond m de bovenzaal der Ver-
de Japanners, of deze van den slag v\01"den mei de vorming van een spoort of tramt, ziet vlak bij Halfweg eeni£fing Het was wat men „een lief
bij Moekden kunnen maken een Se- nieuw kabinet wordt als toekomstig g^n bloemisterij van de firma avondje" zou kunnen noemen,
dan voor.de Russen? En al is nude pra{J"f* d°°'' de 1'^Xteh "beS* 11 Tunge 4 e°- denkl verder M*vl' Vogal heeft een niet groote,
°Jf!'WnTngnVan °P gene" Alleen hetïcialistische blad Avm n1at aan- want in Haarlems omstre- naaar "'ellu.dende en goed gevormde
Tantoonstelling van costaums. 2-5 dMl v00r de jap|nners'; defcitelijke valt liem in een door Fert ge- ken zi|n «e W«"9«terijon talrijk en Udolfto dirnom
en 7—9 uur. beslissine over den slaa iiet in het schreven hoofdartikel hevig aan. t laat den leek onverschillig, of f" o®vo«i. ai at zij aoet is aaarom
bloemen daal. Hotel HartenluetWesten, waar Koeropatkin een tegen- DE PaUS en de CHRISTEN iemand al* specialiteit zich toelegt r?it~Axv^F^ i
Vrijz. Kiesvereen. Bloemendaalaanval heeft ondernomen tegen de DE S °P 1 kweeken van hyacinthen of tul- het luist staltijd. Want het
Leaing door Mr. J. Limburg van stout voorwaartsdringende legers DEMOCRATEN. pen üf narcissen, of wel zich bezig- ei*p. J genre van deze zangeres
's-Gravenhage. 8 uur I van de generaals Okoe en Nogi. Eerst In een schrijven aan kardinaal houdt met den teelt van de zooge- sclli3nt oordeelen naar het ge-
Tn dA9«crAndn wnrriAn v^nderin i wanneer deze generaals erin slagen Svampa heeft de paus een scherpe aaamde bijgewassen. hoorde het eenvoudige, naïve te
kwT mtvnffrLnSm enz kosteloos ver de Russ,ische trocPen t6ru£ te wer veroordeeling gegeven van dechns- L Merkwaardige van deze Halfweg- ziJ"- Waar 8loed e» hartstocht tot
gen uitvoeringen enz. Kosteloos ver pen en flan in vereemgmg met gene- ten-democraten. Zij zijn oproerig te- inrichtine i« dat ze een heel an- uitdrukking moeten komen, schiet zij
field, wanneer zij m onze kolommen raai Koeroki. den Rnssischen opper- gen de kerk en de paus bedreigt de ^Mo^listoa U mt k°rt- Waaruit men zou moeten
r" la.-m.nH.. mag kathol,eken, die aan het aanstaande bo eoncludeeren dat het geven van „Li^
knolgewassen in 't geheel niet. doravonden" vooralsnog haar kracht
straffen. .Waar in Haarlems omstreken de cul- 6 boven gaat. Want een Liedeiavond
tuur van de bol hoofdzaak is en de e^bCht bij den concertgever op de al-
bloem niet in aanmerking komt. ^ereerste plaats veelzijdigheid. Ik be-
vcelal zelfs wordt weggeworpen, daar doe^ natuurlijk muzikale veelzij-
De kroonpnns-regent van Zweden is het der firma Tünge Co juist om d'gheiduiet alleen een zeker gemak
en Noorwegen heeft den minister van de bloemen te doen. 1~'"" A" T~
pijn geadverteerd.
Buitenlandsch Overzicht
bevelhebber kunnen insluiten
j men spreken van een beslissende congres^ van christen-democraten
overwinning der Japanners.
DE TOESTAND IN RUSLAND.
DB OORLOG
EEN NIEUW MANIFEST VAN
PRIESTER GAPON.
EEN NIEUW MINISTERIE VOOR
ZWEDEN EN NOORWEGEN.
De Matin" is door haren bericht- «c «,wu«,h to uucu.
gever te Genève in Staat gesteldeen ni.wfLnloin^if'tn vntmm611 Op haar terrein, dat meer dan een het laatste opzicht gaf weliswaar het
'uittreksel te kunnen ireven van den lieV,we "msterie te vormen. Deze h aantal hrnoi- programma meer dan voldoende af-
om in vreemde talen te zingen. In
pat zij thans
HN VOLLEN AFTOCHT
heeft echter geantwoord, dat hij be- !>unc,er »ro«l is- ?ïn aantal broei-
zwarén had, uil gezondheids-overwe- kassen gebouwd, alle centraal ver
gingen, om deze opdracht te aan- warmd
programma meer dan voldoende af
wisseling er kwamen Italiaansche,
Fransche en Nederlandse he liederen
Zou de beslissing van
PEN REUZENSTRIJD OM
MOERDEN
(reeds gevallen zijn j uittreksel te kunnen geven van den
Officieel is daaromtrent op he- tekst van de proclamatie, die George
(den, Donderdagmorgen, nog niets be- Gapon richt tot de Russische boeren B11 ouaraent io aan-
and. AUeen Router's correspondent met bet °.°F °P nieuwe revolutionnai- vaardoa Mocht hij echter tot de over- Aan de beide einden staat een groot °P v00r I maai' uit lw< muzikale »og.
Koeroki's hoofdkwartier heeft re bmragmgaik W» reer belangrij- tu-lging komeni na besprekingen met apparaat ter verwarming van het Pun' bekeken liet het te wensciien
'oensdag geseind, dat de Russen v^Sn veraDreid Het 'le Ielders van de Partiien in het «aler. dat in buizen door de kassen Om maar iets to noemen vijf „Ber-
T?,e™ weLd,t,^dSein ravolutimmairo comité Sureenï Storthing, dat het aannemen van de wordt gedreven. Daar heerscht zoo- da xvIHe Siècle - ingeslo-
Je. la?gi.dlSha-h° "PGannaden. en ^ntoZize^Z everSaren v^ Z', doende een zachte, gelijkmatige tem- door twee echt- en twee min of
laten drukken. Er komt onder meer S' peratuur. Midden in den winter, als meei' Sewild" naive Fransche liederen
in voor: „U. Russische boeren, roep m] niet ian»er weigeren. buiten de kille wind ons om deooren is beslist te lang op t zelfde aan-
in noordelijke richting zijn, achter- ik op, u, bewoners der kleine steden AAn, A/>P1. tn waait, ja zelfs wanneer de schaatsen- beeldje gehamerd. En vier nóg zoo
i age zet door de Japansche infante, en dorpen, gij, die verdrukt en uitge- UOKLOGSV AKI A rijders van Amsterdam en Haarlem aardige liederen van Cath. v. Rennes
'e. Voorts wordt in dit telegram buit wordt, die beroofd zijt van alleoyer >t ijsv]a]{ voorbijzwieren ontbot tarwijl we nog nagenieten van Ver-
^gBepVe„vsa^r drrs M
(defvXand^Ten SafeïkTIS!: n^Ika^u rZl Tofltt ^aT^^atkta^n tevo^n ius den «in'terwoes.ijn. Daartu, Overigens hen ik mevr. Vogel hoogst
Mik nSprMk T 4 °A6ra T61! 5?en men ïjesluiten m^cht^ g^en te- lustig het frissche snij-
boerenvolk van Rusland. Oordeel vol- rug te roenen groen. ounciei „ivinaerieven van vernuisi
:gens _uw geweten, zooals gij gewoon Volgens den correspondent van de 's Morgens vroeg gaat de chef de eens heeft ter hand genomen. Wat al
Matin echter zal Soechpoelinof naar culture de kassen door en snijdt de peerli|kheden zijn daarin te vinden
DE VAL VAN MOERDEN
wordt verwacht.
de Russen zoo onheilspellend be- „b„llrl,ni„m oo „n wr
richt nog bevestigd. Vandaar dat
het verstandig zal wezen, dit bericht
over den volslagen terugtocht der „Het bloed van het volk heeft de
Ruseen met voorbehoud aan te ne- sneeuw gekleurd. Wij hebben tot de
men. soldaten gezegd wij zijn uwe broe-
ders en gij zijt onze Kaïns, wij wil-
VAN KOEROPATKIN 1 len den Tsaar zien en op zijn bevel m e r.
zeif zijn op 8 Maart te Petersburg ï,ab^n de atraom Wij lezen in het
tóe telegrammen ontvangen. In het SSja^?.d®AU.S!LlCl1®.i,.,lr
eerete van 6 Maart zegt hij
'sterdam, waar zij willigen afzet vin
vooruit op den weg naar Sinmin-1
ting, bezette na een bloedig gevecht m„Wv> r ,r «'<- «u i«uki> «---
het dorp Tainvanete in de buurtvan lïïSSSi 1,1 ,zake, he,j blanco-artikel, weten wij peis hun geur grootendeels hebben mogen van kinderen te boven en ook
crrraciabestuur en een volslagen democrati- met met. zekerheid." hP^iAiHini^r. vaiten niet.
Taejikias. werd evenwel teruggesla-tT'vtKren "Torzoore^het^'boricht uit net'inKeboet. maar groote, frissche wei- sommige begeleidingen
E? ZSm9v1XnTa5iwl°seklkrachiïï Daa' spokende over de gouverneurs! Handelsblad". Wij hebben bij onzen riekende bloemen, die bij zorgvuldige aio dadelijk in de hand. Maar de
erdedigde. versterkfngen krS u" ÏÏÏT "1"'H aanilBn ?.lad8<!n001. daa heer WenthoH, ons behandeling nog
hor y w an Mn yiialleoi. Laten wij streng het onschul- licht eens opgestoken en vernomen, kunnen blijven.
»t Z.W. en het N.° Zijne verhezen v„rotAn WJ„M „b„„r dat hii inderdaad van het testm,,- der.ihT
ajn aanzienlijk. In de streek om de
Poetilof-heuvels maakten wij gisteren
Jrie maxims buit en namen 50 man jv
jevangen. De aanval op Kandolisa
iverd afgeslagen, evenals die op
Ebenapoesa. Bij den Koetoelinpas
If?™-011.'. i r'™,. ,le f' "-""i"»™', ua «niwiiuwiiDB van a nu ere °"ui «v»
vaa 7 Maart luidt als vólgt: Op den 1 vLeve de a pen de opstand van zers bekend te maken door in Bever- bloemen wordt teaemrehouden Janan d& andere nummers -- vooral de
rechteroever van den Hoenho viel de het volk voor de verovering van den wijk een politieke lezing te komen„itTSïZ hiLnS Bereerettes"
ïjand herhaaldelijk onze stellingen1 boton en ^de vrijheidLevende vrij- houden op data, die liein daarbij ter bijvoorbeeld worden wel 8
voor de dorpen .Tansitoen en Ju an- "4 n J
Maar..
door niets wordt dit voor
zijt. Luister."
Dan doet Gapon het verhaal van de Mandsjoerije gaan als chef van Koe- volle bloemen om ze af te leveren da^ liedje „Klein Zusje niet een
•opatkin's staf. aangezien Sacharof aan de clientèle. De bloemisterij be-
n ongenade gevallen is. hoeft met haar producten niet verle-
gen te zijn. Amsterdam is vlak bij
en de Amsterdamsche bloemenwin
kels kunnen gemakkelijk gebruiken,
Stadsnieuws
V e r k
stukje klinkklare poëzie En zoo
staat er nog zoo menig in. Verhulst
is wel eens „in 't groote klein, en in
't kleine groot" genoemd. Als er in
deze qualificatie iets waars is, dan
ieziugen Tweede Iv a- Wat de firma teelt. Als de stedeling leeren we in genoemden liederbundel
1 den slaap nog uit de oogen wrijft den sympathieken, veel te veel voor-
Alg. Hbld. 'zijn de bloemen uit dekweekerij ineen
1 £«a-d~ ongehoorde mis-Z-
De vijand tastte onze stellingen als voorloopige candidaat voor Bever
den rechteroever van den Hoenho' 3 n den hoéren den raad wjjh genoemd wordt, deelt men ons'l"51'
aan ten noorden en ten zuiden van 1 gegeven recruten en resems- n0g mede, dat deze in 1901 candidaat de?
lansintoen, hij werd echter terugjre-1 ,t(w«?geren voor den Japanschen dg,, liberalen is geweest in Haarlem- Een van de kassen is niet minder
slagen. Eene afdeeling van ons drong o01;og' n, lnJ een schandelijken mermeer. De heer VYentholt stond dan 70 M. lang, de rozenkas is 50 M,
s oorloff noemt wekt. ftannn hen on d. t: -x?.-., j.-. i. _u
oorlog noemt, wekt Gapon hen op toen bekend als U n i e-liberaalwelkeEn welke rozen Niet van die half
alles m het werk te stellen om een houding hij thans echter aanneemt verlepte uit Nizza, die op de Unge
bij-gezienen componist van zijn
waarlijk groote zijde kennen, 't Is
waar, in één opzicht staan de kin
derliederen van Verhulst achter bij
die van Cath. v. Rennes, Hendrik v
Tussenbroek en anderen, n.m. in
practische uitvoerbaarheid. Menig
nummer uit „Kinderleven" gaat de
stern-capaciteit en het opvattingsver-
vallen niet
Maar
dagen lang goed kinderen behoeven immers niet zélf
a te zingen of te spelen om hun slui-
dig vergoten bloed onzer broeders dat hij inderdaad van het bestuur der 1 Natuurlijk wordt van de bloemen merend muzikaal gevoel wakker te
wreken, offeren wij ons eigen leven Vrijz.-Dem. Kiesvereeniging te Bever- ook zaad getrokken en over een paar maken. Wat zouden ze b.v. hier van
op voor onszelf, voor onze familiele- wijk «en sctoflwm had ontvangen jaai. za] d6 Iirma aan haor bloemen mevr. Vogel s echt ieuke voordracht
vullend oen ^scbctèak"n dè t' Prif M*bandel ook die in planten toevoegen, geiibten en geprofiteerd hebben! Hier
Wstorie o Znf broede,-s e!S zus- W. F. Treub op de lijst van voorloo- j Eigenaardig is het, dat waar aan vooral en m de kinderliederen van
pige candidaten was geplaatst en uit-den eenen kant de groei geforceerd Cath. v. Rennes was de concertgeef-
genoodigd werd, zich naderbij de kie-wordt, de ontwikkeling van andere ster in haar kracht. Toch werden ook
"ay"' -id- j- ---inummers vooral de
en de Italiaansche lie-
held. nabij voor "allen, voor Rusland keuze"'werden "gegeven?"* een tijdlang in ijs bewaard, wanneer deren heel mooi gezongen. Mevr. Vo-
iceatoen aan. hij werd echter terug-1 en ziJne verschillende nationalitei-De heer Wentholt heeft bericht, dat dat noodig is om de ontwikkeling gfl had m den heer Ant. 1 ïerie een
geslagen. Alle aanvallen op de Poe-ten hij aan dat verzoek niet kan voldoen, zóo te regelen, dat de bloemen juist uitmuntend begeleider, maar de door
Dof- en Novgorodheuvels, die zeer.' „Leve de conatitueerende vergade- niot aRcen omdat de tentoonstelling ontbotten in een tijd, waarin er wei- j hem bespeelde vleugelpiano op
bloedig waren, evenais de nachtelijkering verkozen door het werkende .va|] de Vereeniging voor Bloem- njg bloemen zijn. Het spreekt vac zichzelf een zeer goed instrument
aanvallen op Kandolisa. werden af- volk!" bollencultuur, waarvan hij voorzitter dat er dan in dergelijke perio- klonk naar verhouding -der stem te
Magen Herhaaldelijk maakten de Deze proclamatie zal gepubliceerd dit I™j 5 niét aSclS achl dal" van «hoarrte voor de bloemen dik. De meest mogelijke besoheiden-
luurden op hmfeSen "vmfk aSfheiworden door de libarale sociali8" vöorCpir^W^SCïeeds aardige prijzen te maken zijn heid van den begeleider kon hieraan
wwAn tAnrfSiA rn i tische Bussische bladen en er zal optreden voor hun cu-ndidaiuur. Daar-i Bouquetten levert de firma Tünge niet geheel te gemoet komen.
mededeeling van gedaan worden aan voor is hel. wanneer zij definitief Co. naar Amsterdam niet af, om- PHILIP LOOTS
de Europeesche pers. candidaat gesteld zijn, tijds genoeg. dat zij daardoor haar afnemers con- i
1 Overigens verklaarde de lïeer Weu-:ri,rrftnliA ?mi mndnoii waI lean yii
UIT ANDERE LANDEN. tholt zich na 21 Maart voor een con-1iJÏÏJ ÏL5 I Besmettelijke ziekten.
tussen waren, teneinde op deze wij
le de Japanners naar de draadver-
perringen te lokken. Ebenepoesa
rard gisterenavond te 8 uur en om-
itreeks middernacht aangevallen,
laarbij maakten de onzen bij het af
taan van den aanval twee maxims
«uit. Te zes uur in den ochtend her
natten de Japanners den aanval. Wi j
UIT HET ENGELSCHE
LAGERHUIS.
In het Lagerhuis diende de afge-
fereiti; met .rrt-^tüul-Ter ïïesveri ruAkers Haar'7 lieren. Toen stoafscoumpt van heden is
..nn rn-nn. - i wil onlanffs aan de kweekern een
eeniging gaarne beschikbaar te stel-1onlangs aan de kweekerij een
Voet gekneusd.
Woensdagmiddag om 5 uur waren
leden een tegenaanval en namen vaardigde Winston Churchill
laarbij eenige maxims. Op den lin-1 motie in, waarin verklaard wordt,
tervleugel is het rustig. j dat de eenheid van het Rijk niet be.
Derde telegram van 7 Maart. De vorderd zou worden door preferen-
rijand viel het dorp Foehoeantoen tieele rechten gebaseerd op bescher- eenige jongens op den Koudenhorn
toet kracht aan en bezette een ge-' ming van en belasting op voedings- aan het spelen. Zij wilden met elkaar
eelte daarvan; later echter werd hij middelen. De regeering stelde hierop een boom optillen, die daar lag, doch
ruit verdreven. De aanvallen in het j voor, dat over deze motie niet ge- de boom viel neer en een 9-jarige
el- rV1 hrZ T" Z J Z een statistiek gevoegd van het aan-
ïv. vluchtig bezoek brachten, vereerde ta, gevaUe„ van besmettelijke ziek-
Dit \yat aangaat de candidatuur in de eigenaar ons met een bouquet, dot ten £er kennis gekomen van denCen-
't district Beverwijk. we Der E. S. M. door een snijdenden t.rnLn r^>7Anijhf>ifivirnad in de week
entrum werden afgeslagem, op de stemd zoude worden. Minister Bal
knaap
iakerflank viel de vijand Ébenepoe- j four herhaalde zijne vroegereverkla- döfvr*H
aan maar moest wijken voor ons'ring, dat hij niet gunstig gestemd d* j1C^ömscleel t?ig
lijna uit de naaste nabijheid afgege-!was voor bescherinende rechten maar |cneu9d werd Dooi zijn makkers werd
'en vuur." 'hij verklaarde, dat de motie zou pre- '"3 naar zijn huis gebracht, waar ge-
judicieeren op de koloniale conferen- neeskundige hulp moest worden in-
Een ander belangrijk bericht uit j tie, die in 1906 gehouden zou wor_ geroepen.
toekden dato 8 Maart, meldt nog,den.
lat de afdeeling Rennenkampf de j Na een levendig debat werd het Voetbal.
anvallen der Japanners afsloeg, en'voorstel der regeering dat over de Qp het terrein aan de Spanjaards
at te 10 uur in den morgen, ten j motie niet gestemd zoude worden, laan wordt Zondai? 12 Maart P«»n
I.W. van Moekden hevig kanon-ge-aangenomen met 802 tegeon 260 stem-
ionder wordt gehoord. Muren enmen. Het ministerie werd levendig voetbalwedstrijd gespeeld tusschen
luizen schudden. Er wordt hevig ge-toegejuicht, daar de meerderheid Vlctona Hilversum en H. F. C. II.
«ocb-te* Wj de Keizergraven. grooter was dan verwacht werd.
we per E. S. M. door een snijdenden
noordwestenwind naar huis brachten
en met zijn zomersche bloemen eigen
aardig tegen het winterlandschap
afstak. Zóo groot was de levens
kracht van deze geforceerde natuur
kinderen, dat een paar dagen later
nog een prachtige lelie uitbotte van
knop tot bloem
Overreden.
Woensdagmiddag omstreeks 4 uur
werd een 8-jarig meisje op de Leid-
sche vaart door een bespannen bier
wagen overreden. De wielen gingen
het kind over beide beentjes. Door
eenige voorbijgangers opgenomen 'de dames: J. H. van der Voet, M. C.
wend het bij een bewoner binnen ge- I Samson, beiden HaarlemJ. C. F.
dragen, alwéftT geneeskundige hulp i Krul, Overveen en W. J. G. van der
moest worden ontboden. Hijden. Beverwijk.
traien Gezondheidsraad in de week
van Woensdag 1 tot en met Dinsdag
7 Maart 1905. Uit deze statistiek
blijkt, dat er gedurende dien tijd te
Haarlem zijn voorgekomen 2 geval
len van roodvonk en -4 van diphthe
ritis.
Te Heemstede 1 geval van rood
vonk.
Te Haarlemmerliede 1 geval van
diphtheritis.
Te Zaadvoort 5 gevallen van diph
theritis.
Examens nuttige handw.
s-Gravenhage, 8 Maart. Geëxami
neerd 15 candidaten o.m. geslaagd
HET TOONEEL
..ALLERZIELEN' DOOR DE NEDER-
LANDSCHE TOONEELVEREEM-
j GING VAN AMSTERDAM.
Wat te verwachten was, is gebeurd.
Na al de drukte, die door de pers en
sommige gemeente-autoriteiten om
dit laatste stuk van Heijermans ge
maakt is cn de daarvan uitgaande
kostelooze reclame, liet 't zich aan
zien, dat 't ook te Haarlem storm zou
loopen naar „AllerzielenEn even
als te Amersfoort, Arnhem, Leeuwar
den en op andere plaatsen, waar men
honderden bij de eerste voorstelling
moest teleurstellen, was ook hier vóór
den dag der opvoering de zaal reeds
geheel uitverkocht. Maar zij, die gis
terenavond geen plaats konden krij
gen, zullen weldra getroost worden
1 door een tweede, en misschien wel
een derde voorstelling, over welker
data men nu reeds in onderhande
ling is.
„Allerzielen" heeft misse hen meer
dan eenig ander, tooneelwerk van
lleijermans de aandacht van de pers
tot zich getrokken, en niet alleen van
de dagbladpers, maar ook van de
1 e 11 e r k u u (1 i g e pers. Zoo schreef
om maar iets te noemen de heer
Van Hall er in „De Gids" en Joh. de
Meester er in „De Nieuwe Gids" over.
En Heijermans stond zijn stuk aan
'..De XXe Eeuw" af, zoodat men het
begin reeds op zijn gemak cn in kri
tisch overleg heeft kunnen lezen.
Door deze omstandigheid en doordat
velen de polemieken in de dagbladen
zeker reeds gelezen zullen hebben, voe
len wij ons ontslagen van de verplich
ting om den inhoud van het stuk
hier in oxtenso mede te deelen. Alleen
zij. om er hier met enkele woorden
aan te herinneren, nog even gememo
reerd, dat het den strijd teekent tus
schen twee richtingen, of opvattingen
van het Christendom en de Christelij
ke plichten, verpersoonlijkt in twee
geestelijken, die daardoor met elkan
der in botsing komen. Uit. die botsing
loet Heijermans dan zijn drama ge
boren -woman.
Men weet, dat deze auteur geen stuk
schrijven kan, zonder er een tendenz,
en liefst een zoogenaamde „socialis
tische" tendenz, mee voor te hebben.
Deze wordt er dan zoo dik mogelijk
boven op gelegd, zooals een schilder
met kladders verf werkt. Zoo hebben
we in „Op Hoop van Zegen" de ten
denz gehad van de onzeewaardigheid
j van sommige visschorsschepen en dat
(„devisch zoo duur betaald wordt"
jen zoo hebben we in „Het Pantser"
de tendenz gehad van het anti-milita-
risme en dat de soldaten bij binnen-
landsclie woelingen „op hun mede-
burgers, op hun vaders en broeders"
j moeten schieten. Gewoonlijk neemt
i Heijermans dan een jongmensch
Rafaël, Geert of zoo iemand die in
holle volksvergaderings-frasen zijn
theoriën de zaal in brult, en uit wiens
mond de heer Herman Heijermans
{Junior dan zelf spreekt..
1 Nu, eerlijk gezegd, kan 't ons al
•heel weinig scheeion wat de artiest
Heijermans over sociale aangelegen-
I heden denktwil ik daarvan iets we-
ten, dan ga ik mijn licht opsteken bij
i bevoegder sociale schrijvers. En wan-
neer Heijermans mij dan ook in zijn
i„Allerzielen" zijn opinies over wan
of valsch Christendom van de plan-
i ken af wil debiteeren, dan zal ik
j hem hier niet volgen, omdat die theo
retische kwesties buiten het beoordee-
I lingsveld van een tooneelverslag val-
j len. Daar moet hij op een andere
.plaats en met andere personen maar
oens over uitkibbelen.
i Wij hebben hier slechts te vragen
wat hij aan kunst gegeven heeft;
meer of iets andere niet.
En als wij die vraag willen beant
woorden, dan moeten we onmiddellijk
verklaren, dat zijn kunst door zijn
vooropgezette tendenz heeft geleden.
Het was er ham om te doen een strijd
te doen zien tusschen twee opvattin
gen van Christenplichten. Die strijd
is bij hem niet voortgevloeid
u i t. het gegeven van heit stuk, maar
h ij heeft het stuk g e f a b r i-
coerd OM dit gegeven heen.
Het geheele stuk is daarom ook een
kunstmatig bouwsel hij is van een
theoretische voor-opstelling uitgegaan.
En om dien strijd te kunnen berei
ken.heeft hij de gebeurtenissen met
willekeur naar zijn hand gezet.
Zie maar eens. Hij laat op een dorp
een meisje in nood neerzijgen op de
stoep eener pastorie. Waarom dit
toeval Waarom juist op deze stoep
en niet op een der honderden ande
ren in het dorp Wel, Heijermans
had dan zijn stuk niet kunnen schrij
ven. want dan zou er op dat dorp
niet zijn voorgevallen wat hij met op
zet betheoritiseeren wou. En hij
wilde zulk een stuk schrijven, en
daarom heeft hij 't maar op een ac-
coordje met de werkelijkheid en
waarschijnlijkheid gegooid, evenais
hij in „Op Hoop van Zegen" juist dat
ééne schip laat vergaan om zijnt.heo-
riën over de „dure visch" te kunnen
slijten. ..Allerzielen" balanceert dus