NIEUWS» en ADVERTENTIEBLAD.
b
chrai
ieu o
>g w
en, dj
Sp
ische
jpenc
vo
geo]
?t, di
opdi
a
g ui
t. ee
bio
als
in,
uipei
ga£
it sp
mot
dat
cher j
e vo
et
o
enge
.arw
e<
00 ed
late
,venti
an vc
stra
j hec
ie ere
ku
fstee
envo
Q. V
g ee
zelf
ze v
og e
1 ter
he
i na
h n
erw<
ehra
d
oor
jepl
•ken
■ken
19
vc
ni li
ma
ergi
ing
rio
22e .1 argang.
No. 6744
Vziscnijni dr-gciijics, bertaive op Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 24 JUNI 1905
HAARLEM S DAGBLAD
A80NNEMENT E N
PÉ& sDR'ÜB MAANDEN;
Voor Haarlem
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)
Franco per post door Nederland
Afzonderlijke nummers
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem 0.37>
1.20
1.30
1.65
0.02
0.37
0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
de omstreken en franco per post
AD VERTENTIËN:
Van 1—5 .egels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. 'Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regeL
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat
Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
tntercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
AGENDA
Zaterdag 24 Juni.
Vergadering N. O. G.
Brongebouw Gem. Koor Polyhymnia
Soirée, 8 uur.
In deze agenda worden vergaderin
gen, uitvoeringen enz. kosteloos ver
meld, wanneer zij in onze kolommen
zijn geadverteerd.
OM ONS HEEN.
BIOLOGISCHE TENTOONSTELLING
IN ARTIS.
sara
rii
izig
jks<
pkli
eei
jn
I
In twee zalen van Artis te Amster
dam, toegankelijk door de deur in de
Middenlaan, die bewaakt wordt door
de twee welbekende, grimmige stee-
nen leeuwen, heeft de Natuurhistori
sche Vereeniging een Biologische ten
toonstelling geopend, waartoe vreem
delingen voor een dubbeltje toegang
hebben.
De Gids van de tentoonstelling, die
voor dezelfden prijs aan het tourni-
uet verkrijgbaar is, geeft een verkla
ring van den Latijnschen naam. „Bio
logie beteekent letterlijk: leer van het
leven. Het woord wordt hier gebruikt
ter aanduiding van de wetenschap,
die het leven van dieren en planten
omvat en de levenswijze onderzoekt,
die vele dier- of plantsoorten met
elkaar gemeen hebben. Zij laat daar
bij sterk het licht vallen op het ver
band, dat er bestaat tusschen vorm
en leven.
Tot zoover het boekje. Ik kan de be
doeling niet beter toelichten dan door
eens te wijzen op een klein onderdeel
van de inzending van Artis zelf.
Naast elkaar zijn geëxposeerd órte
visschen, de eene is een diepzeevisch,
die dus vaak in halfduister verkeert.
Het dier heeft daarom een paar
groote oogen, waarmee het in half
donker zien kan. De tweede is gewoon
te zwemmen aan de oppervlakte van
het water, zijn oogen zijn verdeeld in
tweeën, zoodat de bovenste helft kan
zien in de lucht en de andere helft in
het water; de derde is een dier, dat
in onderaardsche wateren leeft, waar
het donker is en oogen dus geen nut
hebben. Dit d>er is blind, maar heeft
een zeer sterk ontwikkelden gehoor-
en tastzin.
Hier ziet men nu een sterk voorbeeld
van het verband tusschen vorm en
leven. Humoristische bladen hebben,
toen het wielrijden algemeen in
zwang kwam, den mensch van de toe
komst voorgesteld als een wezen met
zeer korte armen, daar do fiets geen
inspanning van de armen vergt, een
laag voorhoofd, omdat ook het denk
vermogen er weinig aan te pas komt,
maar met onmatig ontwikkelde bee-
nen en reusachtige kuiten. Da^r lag
inderdaad een grond van waarheid
in, voor het geval dat de mensch den
geheelen dag op de fiets zat. Nu hij
evenwel ook nog ander dingen te
doen heeft, bestaat voor een dergelij-
ken monstermensch in de toekomst
geen gevaar.
Maar keeren we tot de tentoonstel
ling terug. Reeds in de vestibule
wordt de bezoeker door in 't wild
groeiende bloemen, aan de voorliefde
van de leden der Natuurhistorische
vereeniging herinnerd. Er is natuur
lijk van volledigheid geen sprake. Wie
op dit gebied een e enigszins complete
collectie vertoonen wou, zou die in al
de zalen van 't Paleis voor Volksvlijt
niet kunnen onderbrengen, laat staan
in een paar kleine zalen van Artis.
De beknoptheid van de tentoonstel
ling heeft dus tengevolge, dat ze een
beetje van hak op tak springt. Ik kan
dan ook niet anders doen, dan op
enkele inzendingen wijzen.
De bijen en hun leven nemen een
belangrijke plaats in. Tegelijk met
den zin voor natuurkennis is bij 't
publiek de aandacht voor deze merk
waardige dieren weer opgewekt en
we vinden hier dus van alles, wat
daarop betrekking heeft: een bijen
kast in volle werking, een wals om
kunstraat te maken, bijenwas, de
kleeding van den ijmker, tot zelfs
een paar open korven toe, die natuur
lijk buiten de deur zijn gezet en daar
zoo voortdurend door tientallen bijen
worden omzwermd, dat het zaak is
niet al te dicht, te naderen.
Een andere zeer merkwaardige in
zending geldt de mier, naast de bij
het dier dat het meest aan de men-
schen ter navolging wordt aangepre-
zen. „Ga naar de mieren, gij luiaard
en word wijszoo heet het. En ze-
j ker gevoelen we, bij het zien van de
rusteloos krioelende mierenwereld,
dat daar van luiheid in den zin van
j bewegingloosheid geen sprake is. In
een kunstmatig nest van gips, dat in
j tal van kamers is verdeeld, die dehol-
ten van de mierenhoop voorstellen,
i leven duizend© mieren naar 't schijnt
jvroolijk en gezond. De moeilijkheid
om het nest behoorlijk vochtig te hou-
den, daar de mieren noch in eennat-
te, noch in een droge woning kunnen
aarden, heeft men getracht op te lossen
door een buisvormige holte langs het
j nest van tijd tot tijd met water te
vullen.
Groote bedrijvigheid heerscht er,
maar e enigheid al evenmin als in de
menschenmaatschappij. Hoe er ge
vochten is in het nest, wordt ons
door opschriften meegedeeldofficiee-
le en toch geloofwaardige oorlogsbul
letins. „In dit nest", zoo lezen we,
„was eerst een kleinere staat van de
zelfde mierensoort. Tusschen dezen en
de later bijgevoegden ontstond een
verwoed gevecht; de in den strijd ge
vallen slachtoffers zijn door een der
overgebleven mieren in een der ka
mers links gedeponeerd."
En op een ander„Bij dit nest
werden later werksterpoppen uit een
ander nest der zelfde soort gevoegd.
Deze poppen werden dadelijk aangeno
men, de bijbehoorende mieren daar
entegen vijandig bejegend en naar
boven gesleurd."
En inderdaad zien we in de boven
kamers mierencadavers liggen, als
een bewijs, dat ook voor de mieren
wereld een vredesconferentie niet
overbodig wezen zou.
Om ons heen planten in soorten,
van overal, ook duinplanten ingezon
den door de Leidsche afdeeling en wa
terplanten. De afdeeling Utrecht le
ver een belangrijke verzameling plan
tenziekten en beschadigingen. Er zijn
aquaria, er is een hoogst eenvoudig
toestel om drijvende vischeieren le
vend te houden, gedreven door een
kinderen-stoommachinetje en een
vernuftig toestelletje om het kloppen
van de slagaderen in 't menschelijk
lichaam te laten zien, dat zonder
twijfel heel interessant zou zijn ge
weest, wanneer het maar niet kapot
geweest was. Eigenaardige natuur-
spelingen zijn er te zien heksenbe-
zem met een eekhoornnest er in, ver
groeiing van den top van een treur-
j eseh, insectenetende planten en een
i heele verzameling electrische, lichtgo-
i vende en vliegende visschen, afkom-
j stig van Artis.
I De collectiën vlinders, wespen en
dergelijke, opgeprikt in doozen, ont-
breken ook hier nietik vraag mij
nog altijd af, of de leerzaamheid van
j deze verzamelingen opweegt tegen
haar moorddadigheid, ja of neen.
Mocht een deskundig lid van de Na-
i tuurhistorische vereeniging daarover
eens een beschouwing ten beste wil-
len geven, dan plaats ik die gaarne.
Uit Haarlem en omgeving zag ik
twee inzendingen een van de firma
Krelage (Iris hispanica) en van de
firma Voet te Overveen, cultuur van
hyacinthen, hollen en snijden.
De humor had ook een plekje gekre
gen. Heel aan 't eind van de zaal
legde het tentoonstellingsbestuur een
boschpartij aan, omringde dat met
een hek enzette er het welbeken
de bordje aan
Verboden toegang art 461
Wetboek van Strafrecht.
Voor liefhebbers der natuur in ver
schillende van hare uitingen zal deze
beknopte tentoonstelling veel genot
opleveren. De gemakkelijkste manier,
om die van Haarlem uit te bezoeken
is per electrische tram, overstappen
bij de Marruxstraat. Maar 't duurt
nog maar een paar dagen!
J. C. P.
gere manschappen. Aan het bivak- rende de onderhandelingen, van
vuur li ribben zij het voortdurend over Zweedsche zijde geen overdreven of
de doelloosheid van den oorlog, over zelfs onaannemelijke eischen. worden
hun armoede en hun onverzorgde kin- gesteld.
deren thuis. Dit voorop gesteld en wanneer eer-
Zulke reservisten zijn, naar ook de lijk onder bepaalde verzekeringen
„Frankf. Ztg." opmerkt, het nadeel slechts vrede wordt bedoefld zonder
van de reusachtige legers. De hoeda- deemoedigende eischen, wil Noorwe-
nigheid van de soldaten lijdt onder gen, als het kleinste land, dat niets
het groote aantal. Verder zijn zulke beters kan wenschen dan den vrede,
oude reservisten niet opgewassen te- genoegen nemen met alle tegemoet-
gen de vermoeienissen van den he- komende concessies,
dendaagschen oorlog, en eindelijk Noorwegen zal zelfs degelijke waar-
leert de ervaring van den Mantsjoerij- borgen geven, wanneer ze overeen
schen veldtocht, dat het met ontevre- zijn te brengen met de eer van het
den soldaten kwaad vechten is. j land.
Een correspondent van de „Datiy' Niettegenstaande de Zweedsche oor-
Telegraph" te Modzji geeft in een uit- logspers het mixustene-Ramstedt hef-
voerig telegram een overzicht van de j-1? aanvalt, wordt hét als vaststaand
in\Tqttt KRnruvFRTurHTiWFK beschouwd, dat de Rijksdag het mi-
JONGSTE KRIJGSVERRICHTINGEN nisterie zaj steunen, daar de boeren
in Mantsjoerije. 1 en de arbeiders van Zweden eene
Volgens dezen berichtgever, zou Lin- vreedzame schikking wenschen.
jewitsi toen hij gewaar werd, dat deEen later bericht zegt.
Japansche linies zich ongewoon ver; „Nija dagligt allehande" meeht t.e
langs zijn linker- en rechtervleugel weten, dat de regeerings Dinsdag haar
uitstrekten Misjtsjenko op verken- ontslag heeft ingediend. Het blad
ning hebben gezonden. De Russen eischt. dat een ministerie, samenge-
verrichten allerlei demonstraties om steld uit alle partijen, een coalitie-
de Japanners den indruk te geven, ministerie1, zal worden gevormd,
dat zij een aanvallende beweging be-l
gonnen maar de Japanners liepen niet Buitengewone opgewondenheid
in de val en lieten niet blijken, waar heerscht volgens berichten uit ver-
zij in stelling lagen. Na herhaalde- schillende Hongaarsche conntaten
lijk klop te hebben gehad, trok Misj- onder -alle kringen der bevolking in
tsjenko, zonder zich om de onzijdige HONGARIJE.
zone te bekommeren, Mongolië in, I Men gelooft dat m de meeste co-
waar hij zich nieuwe voorraden ver-mitaten belastingbetaling geweigerd
vondien, geruimen tijd zou vorderen,
In haar rapport deelt nu db Port-
Arthur-commissie mede, dat volgens
haar oordeel de reden van de over
gave der vesting als aannemelijk
kan beschouwd worden.
DE SCHATKIST VAN HET
OOSTZEE-ESKADER.
Het ..Russ. Telegr. Agentsch."
deelt het treffende bericht mede, dat
de krijgsschat, die admiraal Rodjest-
wemaky aan boord van zijn vlagge.
schip meevoerde, gered, en veilig en
wel geborgen is. onbereikbaar voor
de Japanners. De betaalmeester van
de vloot kapitein Schermiote plaatste
d8 schatkist op bevel van dien admi
raal op een der vlugloopende sche
pen der vrijwillige vloot, die met het
geld naar Tsjifoe wist te ontkomen.
Dc kist, bevattende baar geld en pa
pieren van waarde tot een bedrag
van eenige mUlioenen roebels, kwam
den 28en Mei in de Chineesche haven
Tsjifoe aan en werd daar overgedra
gen aan den Russischen consul Tie-
dernan, terwijl kapitein Schermiote
zich daar nog eveneens bevindt,
wachtende op de bevelen van zijn ne-
geering.
Stadsnieuws
Muziek in den Hout!
14de Muziekuitvoering op Zondag 25
- j - ~-r j - -x -x. Juni. des nam. 21/2 uur. door het
schafte en Chineezen huurde om de zal worden en dat de recruten niet Haariemsch Muziekkorps. Dir. luite-
vijandelijke linies te bespieden. Toen zullen opkomen. Dit is het gevolg nant-kapelmeoster C. P. W. Kriens.
Oper
Misjtsjenko inlichtingen had die hem van de voorlezing van de motie van
voldoende leken, trok hij om de lin-Banffy, die men het geheeld land
kerflank van de Japanners heen en be- door opvat als een soort van mani-
dreigde hun verbindingslijn, in de fest aan het volk.
hoop een gedeelte hunner naar het Men houdt het er voor, dat baron
Zuiden te lokken. j Fejervary trots de tegen hem. uitge-
Maar al deze bewegingen brachten brachte vota van vertrouwen, zijn
geen verandering in ontslag niet zal indienen, omdat als-
HET KRIJGSPLAN VAN OYAMA, dan de vaststelling dor quoten door
-r 1 den Koning op 30 Juni onmogelijk
integendeel zij hielpen de Japanners zou(je zjjn
om op de hoogte te komen van de.
stellingen der Russen. En dientenge- A d„ Frank[ Zel, wordt uit
volge nadert nu de groote slag. Rome medegeiIecld> dat
Blijkens ambtelijke rapporten, heb- Z. H. DE PAUS - -
ben de Japanners aan het front reeds dezen zomer eenige weken zal door- garnizoen zijnde regiment Infanterie
belangrijke stellingen bezet, die noo-; brengen te Casteügandolfo. Z. H., naar de Harskamp, om daar deel te
dig zijn voor den goeden afloop van; die in Venetië gewoon was zich bui- nemen aan de manoeuvres, die er
een a-lgemeen gevecht. De Russen kwa-j ten vrij te bewegen, voelt zich niet al van 23 Juni tot 7 Juli gehouden zul-
men, na een d ag vechtens, in slechte te wel binnen de muren van het Va- len worden. Om ongeveer zes uur ver-
positie. Linjewitsj' toestand zou op tikaan en zal op raad van zijne ge- liet de troep de kazerne en maroheer-
dit oogenblik gevaarlijker zijn dan die neesheeren een tijdlang de berglucht de naar het goedeuanstation aan de
van Koeropatkin na den slag van gaan genieten. Zooals men weet is Leidsche Vaart, wanneer hij om ze-
Moekden. Hij is geheel in de war ge-het kasteel in Castelgandolfo pause- i ven uur met den trein vertrok,
bracht door zijn machteloosheid, om lijk eigendom. De militairen werden uitgeleide ge-
Marsch und Chor aus der
„Rienzi", Wagner.
2. Ouverture „Der Beherrscher der
Geister", Weber.
3. Gavotte Royale, Czibulka.
4. Grosse Famtasie aus „Preciosa",
Weber.
5. Ouverture,,Der Königslieutenant"
Ti tl.
6. Invitation A la Valse, Weber.
7. Grande fantaisie ..Lakmé", De-
libes.
Naar de Harskamp.
Hedenmorgen vertrok het hier
de bewegingen van het Japansche le
ger te ontmaskeren en. als men een
gevangene mag gelooven, zou Linje
witsj zeer ongerust ten aanzien van
zijn, |H
De Fransche nota inzake de
MAROKKAANSCHE QUAESTIE
i daan door een groot aantal vrienden
en belangstellenden.
de»n spoorweg in zijn rug zijn. Hij j blïïH Wwiis'dig herdacht de 'heer H.
meent dat het doel van den ewstvol- ™nd.g iHe't stuk is voftian blad Lycklama, machinist aan de Haar-
S'S feinifdeT M m geefirSferRm.vllt^rin S Sdt?T?«,>f!!bri<* fWSi
rhnrhin tot eiken nrïis verdedigen i geschiedkundig overzicht van het ®n (ïacr waarop hij vóór25
'CMWdéte&ij! "unje^fÜH Pe-! vraagstuk en doet hij de heel bijzon.^bovengenoemde t.rma in
tersburg bevel hebben gekregen om Ta lOlff nar werd de jubilaris lees.
Japanners3 verhinderen, dat deMar^uUkom,op,^ door de directie en
nTTocTccun r-rn-nrr» tijd een voorstander heeft betoond' personeel en door den Jv>or Swens,
HET RUSSISCHE GEBIED yan Opeoi-deur-politiek voor Marok-r ™ds,ten directeur der fabriek, harte-
binnen vallen. Eenige dagen geleden ko, de integriteit van dat rijk eü de -1 toegesproken. Deze overhandigde
is er een langdurige krijgsraad ge- souvereimitei't van den sultan. j m namens de directie een gouden
houden. Daarop volgde een gala-mqal- j Minister Rouvier neemt het Voor-rcmonto'r horloge met inscriptie, be-
tijd. Sedert dien zijn er voortdurend «tel van een internationale conferen- j n.evei\s een couvert met inhoud, om
versterkingen te Charbin, te Tsjang-j tie niet aan, doch wijst het evenmin dien dag verder met de zijnen genoeg-
tsjoeng en Girin aangekomen. Nacht li ij bespreekt "alleen de voord ee-door te kunnen brengen,
en dae werpen de Russen schausen jen ea de nadeelen van zulk een con-! Namens het kantoorpersoneel
op. de grond is overal doorgraven
,m©t mijngangen.
Buitenlandsch Overzicht
DE OORLOG
Russische officieren klagen in hun
brieven uit Mantsjoerije over
DE ONBRUffiBAARIIEID
van do reservisten in hun leger als
één der oorzaken van de voortduren
de nederlagen.
Die veertigjarige mannen mot baar
den zijn ontevreden, omdat zij hun
oproeping als een onbillijkheid be
schouwen. En dat element 20 tot
30 percent van het totaal oefent
een ongunstigen invloed op de jon-
Aangaande
DEN TOESTAND IN DEN
KAUKASUS
wordt door de „Birschoewija Wjedo-
mosti" het volgende bericht
i ,.In het district Sjaroechaa, gouver
nement Eriwan. verwoestten opstande
lingen ten getale van 37.000, vier Ar
menische dorpen, maar werden daar
na bij een aanval op het verschanste
Oelianorasjan mdt verlies van onge-
1 veer 100 dooden terug geslagen. Het
dorp Goeloendian werd drie dagen
door soldaten bezet gehouden. Na aan
komst van een sotnie versterking
sloeg de commandant der troepen de
formeele bestoiming van de oproer
lingen af en bracht hij hun groote
verliezen toe. Gedood werd een op
standeling met een groene turban.
's Nachts gingen de kozakken over
tot den aanval, namen 870 man ge
vangen, maakten een zwarte vlag buit
waarop de hand van den profeet was
geschilderd, benevens een menigte wa
penen.
Er werden Mohammedaansche pro
clamaties gevonden, in welke Sjiieten
en Sunnicten (de voornaamste sekten
der Mohammedanen) werden opge
wekt tot een gemeenschappelijken
strijd.
Uit Christiania wordt aan dö„Voss.
Zeit." bericht
Het voorstel van de
ZWEEDSCHE REGEERING
wordt hier algemeen opgevat als een
teeken van verzoenlijke stemming. De
geheele pers wijst er op. dat de weg
voor een minnelijke schikking ge
baand is en men rekenen kan op
ferentie en de voorwaarden, waarop ^em ,een bloemstuk aangeboden en
zij. naar het oordeel der Fransche van 0.vei]ige personeel ontving hij
regeering, reden van bestaan
kunnen hebben.
Het
GRIEKSCHE KABINET
heeft ontslag gevraagd. De Koning
heeft den heer RaJi opgedragen een
nieuw ministerie te vormen.
OORLÖGSVARIA
ITALIë EN DE VREDE.
De Italiaansche afgevaardigde Ro-
moessi heeft in de Kamer een petitie
ter tafel gebracht, geteekend door
400.000 Italianen, waarbij de Italiaan-
een leunstoel.
Blijkbaar aangedaan dankte de
jubilaris voor de hartelijke ontvangst
en de keurige geschenken.
Kerkelijke gewaden en sia.
raden.
Naar wij vernemen zal a. s. Zon
dagmiddag te half twee. ten huize
van den heer Schrederhof in de
Kruisstraat alhier, de tentoonstel
ling geopend worden van kerkelijke
gewaden en sieraden, welke bestemd'
zijn voor arme kerken, vervaardigd
door de dames-leden cler Vereeniging
van Eeuwigdurende Aanbidding.
„Wie denkt Overwint."
De vereeniging „Wie denkt Over-
- wint" alhier zal voortaan hare bijeen-
sche regeering wordt uitgenoodigd komsten houden in de nieuwe, net in-
op te treden tusschen gerichte zaal van het gebouw „De
bemiddelend
Rusland en Japan. Minister-president
Fortis deelde mede, 'Idat de regeering
niet het initiatief had genomen om te
geraken tot den vrede tusschen Rus
land en Italië, maar dat zij haar
krachten zou inspannen, den wensch
van alle Italianen te doen bereiken.
De petitie werd daarop aan den mi
nister van Buitenlandsche zaken over
handigd.
HET ONDERZOEK NAAR DE OVER
GAVE VAN PORT-ARTHUR.
De commissie, aangesteld om een
onderzoek te openen naar de omstan
digheden onder welke Port-Arthur ca.
putuleerde. schijnt reeds gereed te
zijn gekomen met haar arbeid. Vroe-einde hare houding vast te 'sTèilen bij
gere berichten hadden doen verwach- J de a.s. gemeenteraadsverkiezing en
goede betrekkingen in de toekomst, in j ten, dat het hooren van getuigen, die tevens ter_bespreking van de a.s. her
de veronderstelling altijd, dat gedu- in Japan zich in gevangenschap be- stemming"voor de Tweede Kamer.
Toekomst", Kleine Houtstraat 44.
De eerste zal plaats vinden a.s. Zon
dagmorgen om half elf.
Belanghebbenden gelieven hiervan
nota te nemen en verwijzen wij
naar achterstaande advertentie.
Protestantsche Kiesveree-
niging.
Naar wij vernemen, zal .nr. Mr.
Frank K. van Lennep zelf als spreker
optreden in de vergadering der Pro
testantsche Kiesvereenigmg op Maan
dagavond, waarin ook door Dr. J. Th.
de Visser zal gesproken worden.
Herstemming.
Hedenavond vergadert de Protest.
Kiesvereeniging met hare leden, ten
Verkiezingsrede.
Ds. G. Wisse, gereformeerd predi
kant te Leiden, hield Donderdag
avond in de groote zaal van dje So
ciëteit Vereeniging een vorkiezings-
reda tan gunste van den heer Jhr,
Mr. Frank K. van Lennep.
Deze vergadering, belegd door de
Anti-Revolutionaire Kiesvereeniging
„Nederland en Oranje", was bezocht
dcor ruim acht honderd, personen.
Tegenwoordig was ook do Kamera
candidaat Jhr. Mr. Frank K. van
Lennep.
Om half negen opende de voorzit
ter van „Nederland en Oranje" de
bijeenkomst met gebed, waarna Ds.
Wisse zijn rede aanving.
Aangenaam wras het spreker, dat
hij niet behoefde tie spreken over den
persoon van den tegen-candidaat
doch over diens beginselen. Temeer,
daar de vrijzinnige verkiezingsbladen
„De Verkiezingscourant" en „De Can
didaat" het totaal oneens waren ov.er
de wijze waarop Mr. Van Styrum
Haarlem vertegenwoordigd heeft.
De eerste stelling der redevoering
was, dat de verkiezingsstrijd er een
is tussh'en geloof en ongeloof. Spre
ker bedoelde hiermede niet. dat een
liberaal atheïst of ongeloovige is,
omdat hij liberaal is, integendeel zijn
er vele liberalen, die eiken dag don
Bijbel ter hand nemen. Zelfs in de
Tweede Kamer weerklonken de woor
den des Bijbels uit den mond van
den liberalen afgevaardigde Prof.
Van der Vlugt,' toen deze sprak over
'dien omgang met God in de binnen
kamer.
Nu is liet evenwel niet het doel
een afgevaardigde te zenden naar do
binnenkamer, maar naar de Tweede
Kamer. Tegen de stelling dat de gods.
dienst zich moet bepalen tot de bin
nenkamer is o. m. in te brengen, dat
2/3, ja 3/4 van ons volk vasthoudt
aan den godsdienst.
Dat de strijd dezer dagen werke
lijk een strijd is tusschen geloof en
ongeloof, erkennen de liberalen zelf,
meende spreker.
Ten bewijze, hiervan haalde Ds.
Wisse citaten aan van Mr. Cort van
der Linden en Prof. Van der Vlugt.
De eerste verklaarde„Het liberalis
me is een tak van den breeden
stroom van het rationalisme."
Prof. Van der Vlugt legd,e de ge
tuigenis af„Ik behoor op kerkelijk
gebied tot de vrijzinnige richting,
dus op politiek gebied tot de libe
ralen
Wanneer Dr. Kuyper nu werkelijk
de scheidingslijn bij het volk heeft
ingedragen, heeft hij dit afgekeken
van Prof. Van der Vlugt.
Spreker behandelde nu achtereen
volgens de drie punten gezag, waar
heid en verdraagzaamheid en men-
schelijke vrijheid.
Over het eerste punt
HET GEZAG,
merkte Ds. Wisse op, dat het erbij
hem niet in wilde, dat do liberalen
het Koningschap zoo geëerd hebben.
Men denke maar aan de woorden uit
het liberale woordenboek De Kroon
is een vliegwiel, de Kroon is een or
nament, de Kroon is de eerste die
naar van den Staat, de Kroon is een
inventaris.
Eenige jaren geleden heeft die be
kwame woordvoerder der sociaal
democraten Mr. P. J. Troolstra, den
liberalen een hazenpeper bereid, waar
naar de gewoonte der socialisten een
goede dosis peper in was, maar ook
een flink stuk haas. De heer Troel
stra verweet het liberalisme n.I. dat
zij de politieke koningsmoordenares
is.
Dit is oen krasse uitdrukking, maar
zij is waar. Het liberalisme Heeft
ook de grondslagen van het huisge
zin ondermijnd, b.v. door den leer
plicht, den vaccinedwang enz.
Sprekende over dit punt: gezag,
brengt spreker een woord van hulde
aan de sociaal-democraten, die hun
partij hebben gezuiverd van het
anarchisme, omdat zij wel weten, dat
geen samenleving denkbaar is zon.
dier gezag.
WAARHEID EN VERDRAAG
ZAAMHEID.
De liberale idéé is, dat de bron
der waarheid is derede. De Chris
tel ijken zijn het hiermede niet eens,
zij stellen de openbaring hier
voor in do plaats.
Gaat men van de liberale gedachte
uit, dat de raenschelijke rede de
kenbron is. dan moet men dus van
den mensch zelf uitgaan.
Wie nu den mensch wil beschou
wen, beschouwt zich zelf. Daarom
gaan de liberalen uit van zich zelf en
zoggen de menschelijke Tede is deli
berate rode.
Men spreekt van verdraagzaam
heid. De schoolwet zegt, dat de kin
deren opgeleid moeten worden tot
allo Christelijke en Maatschappelijke
deugden. Dus moet men ook de kin
deern der ongeloovigen Christelijke
deugden leeren. Wanneer men bet
heeft over verdraagzaamheid, moet