„WETEN EN WERKEN".
De reeks Maandagavond-voordiaali-
ten in „Weten en Werken" werd gis
terenavond geopend door den heer J.
B. A. Saeys, die tot onderwerp geko-
aen had „Rusland en de Russen"
Spreker begon met een beschrijving
te geven van de verschillende onder
dooien van dezen geweldigen staat.
De vier zeeën, waaraan Rusland
grenst zijn de N. IJszee, die het groot
ste deel van het jaar bevroren is, de
Oostzee en de Zwarte Zee, waarvan
de uitgangen in handen van andere
mogendheden zijn, en de Kaspische
Zee, een volslagen Binnenzee, waar
van de spiegel 26 Meter lager ligt
dan die van de Zwarte Zee.
In Noord Rusland vindt men uitge
strekte toendra's of mossteppen, moe
rassige streken, 's winters bevroren
en met sneeuw bedekt. Hier wonen de
Finsche stammen der Samojeden,
Syrjanen en Lappen. Langs de rivie
ren hebben zich hier en daar Russen
gevestigd, waarbij patriarchale toe
standen bestaan.
Een tweede onderdeel is Finland,
waarover de Czaar grootvorst is. De
bodem bestaat hoofdzakelijk uit
gneiss en is met meren, venen en bos-
schen bedekt. Hout is dan ook het
voornaamste uitvoerartikel. De Fin
nen zelf zijn van Mongoolsche af
komst. Zij hebben echter door vermen
ging en door hunne ontwikkeling het
Mongoolsche type geheel en ai verlo
ren en behooren thans tot di meest
beschaafde volken der aarde. Fin
land was vroeger verbonden met Zwe
den, van daar, dat de Luthersche
godsdienst in Finland nog steeds de
heerschende is.
Langs de Oostzee liggen de Balti-
sche provinciën Koerland, Lijfland,
Esthland en Ingermanland, vrucht
bare streken met korenakkers, maar
vooral met enorme vlas en hennep
teelt. Petersburg, Riga en Libau zijn
hier de uitvoerhavens.
De rivieren zijn voor Rusland van
groot belang. Zij vormen hoofdzake
lijk de wegen en gelukkig is het, dat
bijna alle rivieren zoo goed bevaar
baar zijn. Rusland is het land van
stapelproducten en deze worden het
goedkoopst per scthip vervoerd. Zoo
kunnen ook de ertsen, waaraan het
Oeralgebergte zoo rijk 's, per vaar
tuig naar Petersburg vervoerd wor
den. De Wolga en Newa zijn daartoe
door kanalen verbonden.
Het centrale deel van Rusland be
staat uit de zoogenaamde Zwarte
aarde, een vruchtbare humus, waar
vooral de tarwe uitmuntend groeit
Deze streek maakt Rusland tot een
der korenschuren der aarde. Het
meeste graan gaat naar de Zwarte
Zee-havens Odessa, Cherson, Tagan
rog, enz.
De bevolking van Rusland bestaat
uit verschillende bestanddeelen. De
heerschemde stam is die der Slaven,
een woord, dat eigenlijk „beroemden"
beteekent. De voornaamste afdeeling
der slaven wordt gevormd door de
Russen, die weer verdeeld zijn in
Groot-Russen, Klein-Russen en Wit-
Russen,
De massa der Groot-Russen, die
het midden- en oostelijk deel van het
rijk bewonen, geraakte in de 16e
eeuw m lijfeigenschap. Dit verklaart
ons vele karaktertrekken der Russen,
immers de onbedorven Russen in het
Noorden, die de slavernij niet gekend
hebben, worden ons beschreven als
zorgeloos, gezellig, vriendelijk, gast
vrij en voor de anderen moet men
er bijvoegen trouweloos, wraakzuch
tig, wreed. Deze laatste ondeugden
zullen wel het gevolg van de langdu
rige slavernij geweest zijn. In 1862
is die lijfeigenschap afgeschaft.
De Klein-Russen steken gunstig bij
de Groot-Russen af. Zij hebben dan
ook geen slavernij gekend. Wit-Rus-
sen zijn ontstaan door vermenging
van Groot-Russen en Polen.
De kozakken zijn Klein-Russen, die
vroeger aan de Polen onderworpen
waren en aan de watervallen, poro-
gen, van den Dniepr woonden. Zij
verdedigden daar Polen tegen de Tar
taren en andere grensvolken. Zoo
ontwikkelde zich hun krijgszuchtige
aard. Toen de Polen hen wilden on
derdrukken, scheidden zij zich af en
sloten zich aan bij de Russen.
In 1578 werd een deel van die Ko
zakken overgeplaatst naar de Don en
in de grassteppen hier ontwikkelden
aij zich tot een ongeëvenaard ruiter
volk.
Trouw, wreedheid, strijdlust, ruw
heid zijn nog steeds hunne kenmer
ken.
Na nog op een en ander omtrent den
treurigen toestand der Joden in Rus
land gewezen te hebben, er wonen
daar 3 millioen Israëlieten, dat ia
meer dan de helft van alle Europee-
zche Joden en na nog een blik ge
worpen te hebben op den tegenwoor-
digon treurigen toestand in Rusland,
eindigde de heer Saeijs zijn boeiende
tn hoogst interessante voordracht,
die zooals gewoonlijk met de grootste
aandacht gevolgd werd.
Deze maal werd de voordracht ook
met lichtbeelden opgeluisterd.
Rembrandthulde.
Naar wij vernemen zijn dezer da
gen verzonden de omzendbrieven in
verband met een nationale Rom-
brandt-hulde.
Beëcdiging.
Ter terechtzitting der Rechtbank
alhier van den 12en December 1005
is de heer B. Biesheuvel, lid van
Ben Raad te Haarlemmermeer, be-
eedigd als Ambtenaar van den Burg.
Stand in die gemeente.
Het ongeval in de Olie
slagerelaan.
Mejuffrouw Dubbeldam, die in het
St. Elisabeth's Gasthuis wordt ver
pleegd, gaat goed vooruit.
STUKKEN VAN DEN RAAD.
Verhuring van grond.
B. en W. leggen den Raad over
een groot aantal adressen, houdende
verzoeken. tot wederinhuring van ge
meente-eigendommen, waarvan de
huur op 61 December 1905 eindigt.
Tegen de inwilliging dezer verzoe
ken bestaat bij hen geen bezwaar,
weshalve zij gunstig adviseeren. Zij
stellen evenwel voor te bepalen, dat
bij de betaling van de huur voor het
jaar 1906, door iederen huurder moet
warden betaald een bedrag van ƒ2.50
als vergoeding van de door de Ge
meente gemaakte kosten.
A f w ij k i n g bouwverorde
ning.
Naar aanleiding van het afwijzend
advies van B. en \V. op zijn adres,
heeft A. van Beeni zich nogmaals
met een adres tot den Raad gewend,
waarin hij dezen vraagt hem toch
de vergunning te verleenen voor het
bouwen van een perceel aan deTey-
lerstraat. waarvan het plan afwijkt
van de voorschriften der Bouwveror
dening.
Muziek en Zang.
Men schrijft ons
Op Zaterdag 9 December 1.1. gaf de
Muziek- en Zang-vereeniging K. Z.
O. D. (Kunst zij ons Doel), onder lei
ding van haren Directeur, den heer
C. N. Wagner, eene uitvoering in de
Groote Vauxlial.
Als men weet, dat deze vereeniging
uit zeer jonge krachten bestaat, zal
men begrijpen, dat het voor den Di
recteur een succes is als de uitvoe
ring een gunstig verloop heeft. En
dit was hier het geval. Van het pro
gramma, dat uit niet minder dan 15
nummers bestond voldeed blijkens
het langdurig applaus het best No. 8,
Duo voor violen, dat zeer lief werd
gespeeld door de jongejuffrouwen G.
Heilo en J. Wallich.
Van de zang boeide mij het meest
liet Duo ..De Nachtegaal" gezongen
do-or de jongedames A. Schaar en M.
Peters.
Het jeugdige koor vulde den avond
met zeer lieve nummertjes; echt naif,
kinderlijk.
Het blijspel ,,De Dames-Dorpsschool"
van C. N. Wagner, bracht een aardi
ge afwisseling in het programma.
Het werd vlot gespeeld.
Het geheel werd besloten door het
spelen der volksliederen door de
strijkmuziek.
Het talrijk opgekomen publiek heeft
eenige uren genoten op dien avond.
Lezing N e e 11 j e Lokerse.
In de Kroon is Maandagavond ge
houden de lezing van inej. Lokerse,
uit Ierseke, die het lvad over het on-
de.rzoek naar het vaderschap in ver-
band met ■krankzinnigengestichten en
Malthusianism e.
Over me>j. Lokerse is indertijd dooi
de bladen heel wat geschreven. Zij
heeft een feit gepleegd, nadat ze door
een man schandelijk was misleid, dat
haar met dein strafrechter in aanra-1
king bracht.
Zij deelde den aanwezigen een
80-tal personen, van wie meer dan de
helft dames, waarvan twee evenals
de spreekster zelf in Zeeuwsch cos-
tuum mede. hoe haar 'leven was
geweest. Zij was geëngageerd- Toen
bleek het haar, dat hij, op wien ze ge
bouwd had. aan wien ze haar leven,
haar toekomst had toevertrouwd, een
gehuwde man was.
Dit was de aanleiding geweest van
haar optreden ter bevordering van
het onderzoek naar "t vaderschap, en
van haar protesteeren tegen de schan
delijke wijze, waarop de vrouw bij
den man ten achter wordt gesteld.
Spreekster's lezing werd met groote
aandacht door de aanwezigen ge
volgd.
Bloembollencultuur.
De afd. Haarlem van de Algemeene
Vereeniging voor Bloembollencultuur
vergaderde Maandagavond in Café
„Neuf".
Behandeld werd de beschrijvings
brief voor de 110de algemeene verga
dering op Maandag 18 dezer.
Met algemeene stemmen werd
besloten om te stemmen vóór het
voorstel van het hoofdbestuur, dat de
Alg. Vereeniging zal toetreden tot- de
op te richten federatie,
i Besloten werd voorts om mee te
gaan met het voorstel om een onder
ling scheidsgerecht in het leven te
roepen.
Voorts werd den afgevaardigden
opgedragen voor de vacatures in het
hoofdbestuur zijn stem uit te bren
gen op de heeren J. H. Wentholt
(voorzitter). J. Bos en E Kersten.
Na voorlezing der verslagen van de
afgevaardigden naar de vorige alge
meene vergadering werd tot voorzit
ter van de afdeeling herkozen de
heer A. Raven.
Civiele actie.
Heden werden voor de civiele ka-
I mer der Rechtbank de pleidooien ge-
houden in de procedure van den
i heer Vredenburg te Amsterdam, con-
tra de heeren J. London en Ba.als te
Haarlem.
De eerste vraagt als eiscber een
schadevergoeding van f 40.000 voor
het niet doorgaan van een verkoop
van gronden onder den Aerdenhout.
De quaestie is in 't kort deze
De heer Vredenburg zou de bewus
te gronden koopen voor ƒ110,000,
daar hij er iemand voor wist, die
hem er f 150,000, dus 40,000 winst,
voor had geboden.
Deze koop is evenwel niet
tot. stand gekomen. En vandaar de
actie tot eene vergoeding van ƒ40.000
door den heer V. legen de heeren
London en Baals ingesteld.
Namens den eischer trad op Mr.
Asscher, terwijl Mr. Pekelharing voor
de gedaagden opkwam.
In ons volgend nummer komen wij
op deze zaak terug.
G e v. voorwerpen.
Een hondje, een doode fazanten
haan, een halsketting, een dames
horloge, een pet en een dop vooreen
rijwielstuur.
Alweer een I
Maandagavond is een heerenrijwiel
ontvreemd, dat geplaatst waJs vóór
een perceel aan de Spaarnwouder-
straat.
HET MATERIALISME EN DE
GODSDIENST.
Prof. Dr. H. IJ. Groenewegen gaf
Maandagavond zijn derde en laatste
voordracht over het bovenstaand on
derwerp.
De titel van deze slotvoordracht
luiddeHet recht en de waarheid
van den Godsdienst tegenover het Ma
terialisme.
Voordat de spreker zijn rede aan
ving, besprak hij eerst eenige bij hem
ingekomen brieven naai- aanleiding
van zijn tweede voordracht.
In een dier brieven werd sprekers
sympathie gevraagd voor dc Rein-
Leven beweging. Het doel dezer bewe
ging heeft mijn volle sympathie, zei de
prof. Groenewegen .doch hij waar
schuwde tegen het opwekken van on
gezonde belangstelling bij jonge men
schel», die nog niet aan die dingen
toe zijn en tegen overdrijving. De
wereldgeschiedenis leert, dat op elke
sterk gedrevene ascetische actie een
demorali9eerende reactie volgt.
Vervolgens ving spreker zijn voor
dracht aan met de stellingAlleen
de Godsdienstige wereld- en levensbe
schouwing is voor het denken te
rechtvaardigen.
Deze stelling voor wier stoutheid
prof. Groenewegen verschooning
vroeg, bedoelde hij in deze voege, dat
wanneer men op het oogenblik
vraagtWelke is thans de levensbe
schouwing voor het denken ook op
het gebied der wetenschap de ma
terialistische of de Godsdienstige,
dan is thans de Godsdienstige wereld
en levensbeschouwing alleen voor het
denken te rechtvaardigen.
Eenigszins breedvoerig behandelde
spreker daarop de waarde der be
wijzen van het bestaan van God.
Vroeger werd de waarde dezer bewij
zen overschat, want met het bewijs
kwam men niet verder, meende spre
ker. dan den Godsdienst heel in de
verte van een bolwerk te voorzien.
Toch zijn die bewijzen niet geheel
waardeloos. Verreweg de meeste den
kers komen nu hierin samen, dat de
grond der dingen is een geestelijk te
denken macht, die do vrome in zijn
taal God noemt. De bestrijding van
den Godsdienst was nooit gericht op
het ernstige er van. doch altijd op de
carioatuur. die er van gemaakt werd.
Na een beknopte schets van het
Godsbegrip gegeven te hebben, wees
prof. G. op de uitspraken van de be
kende natuurkundigen Linaeus,
Helm holte, den wijsgeer Herman Lod-
ze en den natuurkundige van onzen
tijd. Prof. Rijke uit Kiel, d>'e allen,
„een hoogste wijsheid" of iets derge- j
lijks erkennen. Prof. Rijke getuigt
zelfs, dat God'sdienstloosheid het wa
re bijgeloof is.
Ook de ontwikkelingsgang der
menschheld getuigt voor de Godsdien
stige opvatting. Volken komen op en
vergaan weer, maar niet voor zij him
deel hebben bijgedragen in waarheid
en rechtvaardigheid, voor zij hebben
medegewerkt aan de vergeestelijking
der dingen.
Na de pauze kwam de spreker van
dezen avond tot de stellingAlleen
het Godsdienstig geloof bevredigt de j
behoeften de*s gemoeds en verheft het
leven. Van deze stelling nu nam spre
ker geen woord terug. Het materia
lisme kan geen gemoedsrust verschaf
fen. want in haar leer is al het ge
beuren een gevolg van een blind lot.
In den Godsdienst daarentegen ligt
troost en kracht. In hem komt
de waarde van het gemoedsleven uit,
al is het denken evenmin te ontbe
ren en omgekeerd komt in- hest ge
moedsleven de waarde van den Gods
dienst uit. In den breede betoogde
prof. Groenewegen voorts, da.t alleen
de Godsdienstige mensoh zich vol
doende rekenschap kan geven van
het schoone en verhevene in de na
tuur.
Wij staan nu in een tijd van geloof
en van ongeloof- De wereld is van
zoekende zielen vol. Dit is de profe
tie van don tijd, wij zijn allen min
of meer gelijk aan den verloren zoon.
Ook wij hebben uit het huis onzes
Vaders ons deel aan wetenschap me
degenomen en in zonde en genot ver
morst. ook ons hongert het ten laat
ste en wij willen terug. Wie zoekt zal
ook vinden.
God wacht God zoekt
f Wel hem, die opstaat en komt
Chr. Nat. Werkmansbond.
Maandagavond hield de Afd. Haar
lem van den Chr. Nat. Werkmans
bond in het gebouw der Haarlemsche
Jongelingsvereeniging eene vergade
ring, waarin ds. De Visser, van Mid
delburg, als spreker optrad.
Deze schetste in een boeiend be
toog het leven en den strijd van
Judas den Makkabeër, iemand die de
Israëlieten aanvoerde in den strijd
tegen den Koning van Syrië en die
omstreeks 160 vóór Christus sneu
velde.
De heldendaden van den Makka-
bëer en zijn optreden tot handhaving
van den Godsdienst der Israëlieten
en de vrijheid van dat volk. stelde
spr. in een helder licht.
De heer Hilbrander dankte ten slotte
voor zijn schoon betoog en sloot
daarna het samenzijn met dankge
bed.
G e v a a r 1 ij k.
Aan den Wagenweg, hoek Hazepa-
terslaan had hedenmorgen een inci
dent plaats. Van de afdeeling „Plant-
soenwerken" was men daar bezig met
het afkappen van boomen, toen plot
seling een groote, zware ta.k met ge
weld op de electrische draadleiding
viel en verschillende verbindingen
aan de huizen bevestigd, afbrak.
Met groote moeite moesten nu de
conducteurs van de tram om den
hoek om te komen boven op de tram
de boog vasthouden, om dan met een
„gangetje" den hoek rond te komen.
HOCKEY.
De stand van de eerste klasse com
petitie is thans
c
60
ftC
punt
v.
t.
gem.
Amsterd.
3
S
6
16—2 2.—
Mixed
4
3
1
6
19-10 1.50
Haarlem
3
2
1
4
13-5 1.33
O. D. I. S.
4
2
2
4
14-22 1.—
Victoria
4
1
3
2
7—19 0.50
P. I. O. D.
4
4
7-18 -
Uit de Omstreken
BLOEMENDAAL.
Voor deelneming aan het onderzoek
naar de geoefendheid van hen, die
dingen naar het bewijs van militaire
bekwaamheid, of voor lichamelijke
geoefendheid, of voor beide, hebben
zich zes lotelingen dezer gemeente
aangemeld.
HEEMSTEDE.
Bij do Maandag gehouden aanbeste
ding van het ophalen en verwijderen
van haardasch en vuilnis, enz., gedu
rende 1906, 1907 en 1908 is ingeschre
ven door
Per jaar.
A. van der Linden, voor 8515.—
J. G. Coppiers, voor ƒ7800.
H. W. Draijer, voor 5176.
N. Fred je, voor 4000.—
G. Vrijer, voor ƒ1197.50
Bij de aanbesteding van het op
diepte en breedte onderhouden van
vaarten ezn. der gemeente is inge
schreven dooi- A. van der Linden voor
820.
HILLEGOM.
In de Vrijdagavond gehouden ver
gadering van de Hillegomsche IJs
club is besloten met 3 stemmen tegen,
de vereeniging als ijsvermaak tot
hoofddoel te beschouwen en werk
verschaffing tot nevendoel. Tot op
heden was werkverschaffing hoofd
doel, doch het optreden der baanve
gers moet tot dit besluit veel hebben
bijgedragen.
Sedert het uitbreken van de be
smettelijke ziekte, roodvonk, alhier,
is deze week het 23ste geval dezer
ziekte geconstateerd.
BloemboUengrond.
Een hofstede met ongeveer 20 H.A.
land bij Hillegom is in publieke vei
ling verkocht voor den aanzienlijken
prijs van 60300als boerderij te hoog
doch het land zal verwerkt worden
tot bloeanbollengrond.
HAARLEMMERMEER.
De tweede winterpaardenmarkt, in
gesteld door de alhier bestaande af
deeling der Holl. Maatschappij van
Landbouw zal te Hoofddorp gehou
den worden den 16en Januari a. s.
Na aanbesteding en herbesteding is
de verbouw der openbare school te
Uithoorn opgedragen aan L. Mulck-
huijse. te Vinkeveen, voor ƒ6690. De
hoogste der 15 inschrijvingen be
droeg 8285. j
HALFWEG.
De campagne aan de suikerfabriek
zal a.s. Zaterdag of Zondag afloopen
de vreemde arbeiders zijn heden weer
vertrokken de aanvoer van beetwor
telen is geëindigd.
SLOTEN.
De Gemeenteraad benoemde tot ge
meente-artsen de heeren J. D. Brand,
P. Reinders Folmer, H. Jongkind en
A. Bundels.
HAARLEMMERLIEDE c.s.
De aangifte der Nationale militie
zal voor deze gemeente gehóuden
worden op Maandag 8 Januari a.s.
ter gemeente-secretarie.
SCHOTEN.
Geen kiezers meer.
In afwijking van hetgeen liet vori
ge jaar is geschiéd, hebben verschei
dene belastingplichtigen in deze ge
meente, voornamelijk de winkelstand
etc.. een aanslagbiljet der Personeele
Belasting thuis ontvangen, waarop
vermeld was het volle bedrag van
hunnen aanslag, zonder dat daarop
met rooden inkt was aangegeven,
welk bedrag volgens de 3de klasse
zou zijn verschuldigd m waarmee,
zooals bekend is, kon worden vol
staan.
Thans hebben velen van ueze aan-
geslagenen. naar aanleiding van een
door hen ingezonden request, zoocla-'
nige vermindering hunner belasting
gekregen, als volgens de 3de klasse
zou moeten worden betaald.
Daar de dooi- de wet gevorderde
Personeele Belasting nu door de be
lastingschuldigen niet zal worden be
taald, en zij gebruik zullen maken
van de gunstige ministerieel© resolu
tie. worden zij van het kiesrecht uit-
gesloten.
I
De inschrijving (lei- Nationale Mi
litie voor de lichting 1907 dezer ge
meente zal iederen werkdag in Ja
nuari kunnen geschieden van des
voormiddags 10 tot des namiddags 1
uur ter secretarie.
Meer in het bijzonder wordt zitting
gehouden Dinsdag 16 Januari, op ge
melde uren.
VELSEN.
Het bericht in eenige bladen, dat
de oud-Minister van Koloniën, de
heer J. T. Cremer, naar Indië zou
zijn vertrokken, is onjuist.
De heer Cremer is nog op zijn bui
tenverblijf „Duin en Kruidberg".
Binnenland
HOFBERICHTEN.
Zaterdag werd gejaagd onder Nun-
speet. De genoodigden, ook aan het
diner ten Hove, waren baron Van
Hardenbroek, adjudant in buitenge
wonen dienst van H. M., Jhr. Van'
Suchtelen de intendant van het Kroon
domein Van Steyn m cle jagermees-
fcer Loudon.
Het Koninklijk Echtpaar maakte
Zondag een rijtoer met het echtpaar
Van Hardenbroek. De Koningin men
de.
TWEEDE KAMER.
De Kamer hoeft gisteren de begroo
ting van Buitenlandsche Zaken aan
genomen, nadat de Minister Van, Tets
zijn rede van Zaterdag nog een wei
nig had aangevuld en na. een aantal
replieken.
De Minister betoogde, dat in de ge-
vallen-Catz van Aalten en Domela
Nieuwenhuis de Pruisische Regeering
geheel handelde overeenkomstig de
rechten van elke mogendheid en dat
de consul, die geheel eigenmachtig
hulp trachtte te verleenen aan den
heer Domela, juist gehandeld baid, ge
lijk de heer Tak dat. verlangde. Het
bezoek van ons eskader aan Tanger
had geen ander karakter d'an dat van
vlagvertoon, absoluut geen politieke
bet eekenis.
Van de replieken valt nog een en
kele opmerking te maken. Zoo verde
digde de heer De Beaufort de aan
stelling van den Deen. den heer Palm,
consul te Rio, tot minister-resident,
tegenover den heer Van Nispen, die
deze taak aan een Hollander wilde
zien opgedragen. De heer De Beaufort
en de heer Tali bleken het eens over
de wenschelijkheid eener bijeenkomst
van kleine staten, doel» de eerste had
daarbij de versterking van de positie
der neutralen, de laatste ontwape
ning in den zin.
De heer Tak zag zich overigens
door den Voorzitter op de vingers ge
tikt toen hij zich over den Tsaar
minder waarde erend uitliet.
De heer Van Karnebeek bepleitte te-
geuover hem het nut eener tweede
Vredesconferentie. En ook de Minister
voerde nog even het woord, speciaal
om mede te deelen, dat hij zich een
regeling van cle consulaire organisa
tie. ook buiten de Kamer om, moest
voorbehouden. Tegen het ontduiken
van den suiker-accijns bij honing-in-
voer zou de Minister waken.
In de avondvergadering werd het
arbitrage-tractaat met Portugal goed
gekeurd. Daarna de begroeting dei-
Landsdrukkerij, waarvan de exploita
tie als zelfstandig bedrijf bij de hee
ren Mees en Tydeman bijval ver
wierf.
Bij hoofdstuk II drong de heer Van
Wichen aan op vrij reizen voor de
Kamerleden. Hij vond sterke bestrij
ding bij den heer Van Karnebeek, die
zelfs afkeurde, dat de Minister daar
toe stappen wilde doen bij de spoor
wegen, van oordeel, dat art. 89 der
Grondwet een beletsel was om het te
decreteeren.
Dit hoofdstuk aangenomen zijnde,
werd nog- de begrooting van Justitie
behandeld.
De heer Drucker betoogde de wen
schelijkheid der herziening van ons
burgerlijk proces, naai' Engelsch of
Oostenrijkse!» model. In afwachting
hiervan bepleitte hij de urgentie van
voorziening tegen oneerlijke concur
rentie en tegen woeker-overeenkom-
sten.
In aansluiting daaraan vroe§ de
heer Regout een herziening van onze
strafvordering en strafwet,- ook ter
verbetering van de kantonnale rechts
pleging. Wat. de strafwet betrof drong
hij bepaaldelijk aan op bepalingen
tegen openbare onzedelijkheid in ver
schillenden Vorm, ook tegen zulke din
gen, die men in een krant liever niet
noemt.
De heer Limburg hield een maiden
speech, die het beginsel bevatte en
uitwerkte vaai het overeenbrengen on
zer wetboeken meit de volksovertui-
ging. Zoo zou hij, waai' de rechter
ie maand's plaatsing, wegens ontoere
kenbaarheid, in een krankzinnigenge
sticht gelast, dezen invloed' willen zien
toegekend: op den duur der verple
ging. Met de andere sprekers vroeg
hij publicatie van het vóór-ontwerp
van strafvordering van om*. Ortt. Hij
drong vooi'ts aan op toelating van de
vördedigers bij de instructie, beper
king der preventieve hechtenis, scha
deloosstelling aan preventieve gevan-
genen, dievrijgesproken worden, ver
betering van den rechtstoestand" der
gehuwde vrouw en regeling der rechts
positie van den ambtenaar. Voorwaar
delijke veroordeeling was urgent,
meende de heer Van Wijngaarden;
voorts het tegengaan van den handel
in vrouwen, het houden van bordee-
len, het adverleeren van Neo-Matlhu-
siaansche middelen.
Deze spreker en ook de heer Jans
sen. vond het werkplan des Ministers
te beperkt. Hij ondersteunde veel van
het door anderen gesprokene en wees
ten slotte op de vele lichtvaardige
faillissementen, die wegens gebrek
aan activa moesten worden opgehe
ven.
Ook de heer Van Wichen maakte
over de reeds besproken onderwerpen
nog eenige opmerkingen, bepaaldelijk
aandringende op het vervangen van
vele lichte gevangenisstraffen door
boeten.
Tegen middernacht werd de zitting
verdaagd tot heden 11 uur.
Jhr. BOREEL.
Te 's-Gravenhage is overleden de
49-jarige majoor der huzaren in gar
nizoen te Amersfoort, Jhr. Boreel,
oud-ordonnance-officier der Koningin.
De begrafenis zal Donderdag te Vel-
sen in het familiegraf plaats hebben.
JEUGDIGE MISDADIGERS.
Te Hilversum zijn door de politie
een viertal jeugdige knapen aange
houden en in bewaring gesteld. Zij
hadden zich schuldig gemaakt aan
het indrukken van een ruit in een
winkel in de Heerenstraat, met het
oogmerk goederen te ontvreemden.
Nog worden zij verdacht schuldig te
zijn aan verschillende lade-lichtin
gen. die den laatsten tijd in winkels
aldaar plaats hadden.
TYPOGRAFEN.
Het bestuur van den Nederl. Druk-
kersbond afd. Amsterdam, schrijft
aan de Tel.
Het antwoord van het bestuur der
afd. Amsterdam van den Algemee-
nen Ned. Typografenbond op onze
aanmerking, dat het onze organisa
tie heeft gepasseerd, is weinig af
doende.
Wij hebben niet getracht aan dat
bestuur eene meening op te dringen,
maar eenvoudig wat het in eene ken
nisgeving misdaan heeft medegedeeld
en waaruit niemand, zonder de taal
geweld aan te doen kan lezen, wat
men nu beweert te hebben will en
zeggen.
Maar al neemt men deze laatste
bedoeling aan dan is daarmede niet
te niet gedaan ons verwijt, dat men
van die zijde, waarvan altijd zoo
sterk geprotesteerd wordt tegen het
voorbijgaan van de organisatie,
onze organisatie thans is gepas
seerd integendeel het strooibiljet van
u lezende in den zin, zooals het be
stuur nu zegt te bedoelen, heeft men
met opzet onze kennisgeving, dait de
zaak in onze handen was genégeerd
en heeft men willens en wetens onze
organisatie gepasseerd. Had men dit
niet wenschen te doen. dan had het
bestuur van den A- N. Typogr. Bond
eene conferentie met ons behooren
aan te vragen.
Nog kan worden medegedeeld dat
op eene door den Machinezettersbond
gehouden vergadering, waar de sta-!
king bij de firma Ipenbuur en Van
Seldam, alsmede de houding van den
Drukkersbond werd besproken, beslo
ten werd de ontslagen zetters, zoowei
moreel als financieel te steunen.
De machinezetters buiten Amster
dam. zijn met dit besluit in kenni9
gesteld.
STAKING.
Bij den secretaris van den Typo
grafenbond te Amsterdam, is bericht
ontvangen, dat Maandagochtend een
staking is uitgebroken onder de
steendrukkers en typografen der fir
ma Romen te Emmerich.
DE STRANDING VAN Dfi
„EVERTS EN".
Het feit dat de officieren, die in de
eerste plaats verantwoordelijk werden
geacht voor het gebeurde met Hr.
Ms. Evertsen aan het Noordzeestrand
nabij IJmuiden, weder posities van
vertrouwen gekregen hebben geeft one
reden om te vermoeden, dat de com
missie, door den minister van marine
benoemd om een onderzoek in te stel
len naar de oorzaken die geleid hei-
ben tot die stranding, met haren ar
beid gereed is gekomen en dat cti#
commissie de overtuiging heeft ge
kregen dat die stranding een gevolg
is geweest van gebeurtenissen, die
niet te voorzien waren, dat door nie
mand gebrek aan zeemanschap ge
toond is en dat niemand voor het ge
beurde verantwoordelijk kan worden
gesteld, schrijft 't Hbld.
Hoezeer wij ons zouden verheugen
indien ons vermoeden' juist mocht
blijken te zijn en deze uitspraak ge
vallen is een uitspraak die na me
nige zeeramp een kapitein heeft, kun
nen doen gevoelen, „dat alles verlo
ren was behalve de eer" toch heb
ben wij ernstige grieven tegen het in
het verborgen werken der commissie.
Toen wij op een commissie van on
derzoek aandrongen wezen wij er op,
dat slechts door openbaarheid onze
marine het vertrouwen kan genieten,
dat zij zoo ruimschoots verdient.
Waarom mogen wij niets weten van
de overwegingen die de commissiele
den geholpen hebben bij het vormen
van hun overtuiging? Waarom moe
ten de velen, die meenen dat ook
zulk een commissie de contróle van
openbaarheid behoeft, door dat zwij
gende werken vol geheimzinnigheid
in hun wantrouwen dat er iets te ver
bergen valt, gesterkt worden
Wij vreezen dat verkeerde begrip
pen omtrent wat tot handhaving va»
tucht noodzakelijk is tot die geheim
zinnigheid aanleiding geven... dat
men meent dat openbaarheid van be
schouwingen, meeningen en feiten,
die een blaam kunnen werpen op of
ficierenwelke een hooge positie be-
kleeden, nadeelig op de tucht moet
werken.
Wij van onze zijde gelooven, dat
niets nadieeldger is voor de tucht dan
juist die geheimzinnigheid, waardoor
menschen, door zulk een in het duis
ter werkende commissie vrij van
schuld verklaard en die ook werke
lijk geen enkele daad hebben verricht,
die blijk geeft van minder wensdhe-
lijke hoedanigheden of gebrek aan
bekwaamheid, toch het vertrouwen
van onder hen dienenden niet her
winnen kunnen.
Wij staan niet alleen in die mee
ning en beroepen ons nog eens op het
voorbeeld van onze westelijke buren.
Enkele dagen nadat op of met een
Engelsch schip een meer of minder
ernstige ramp heeft plaats gehad, kan
men de uitspraak van de commissie
van onderzoek en het stenografisch
verslag van de getuigenverhoore>i ia
de couranten vinden. Het gevolg is
dat men overtuigd is, dat noncha
lance en gebrek aan zeemanschap
bij de Engelsche marine steeds ge
straft zullen worden.
Wij willen daarmede Jiiet zeggen,
dat wij niet overtuigd zijn dat bij
onze marine die eigenschappen ©ven-
min straffeloosheid genieten als ia
Engeland. Wij vragen slechts, dat
'door openbaarheid van een snel en
volledig onderzoek na elke scheeps
ramp bij onze marine het geheel©
Nederlandsche volk in ons vertrou
wen kunne deelen.
Zeer goed weten wij, dat daartoe
reglementen en bepalingen veran
derd moeten worden en dat deze zaak
weder verband houdt met de even
verderfelijke geheimzinnigheid of
quasi-openbaarheid bij onze krijgsra
den. Maar de tijden zijn voorbij dat
„Gesetz und Rechte" als een eeuwig»
ziekte bleven voortbestaan. Wijziging
van reglementen en bepalingen be
hoort niet ineer tot de onmogelijkhe
den.
ALGEMEEN KIESRECHT.
Het uitvoerend comité van het Ne
derlandse!» Comité voor algemeen
kiesrecht heeft aan al de vereenigin-
gen, die meededen aan of sympathie
betuigden met de betooging voor al
gemeen kiesrecht te Utrecht op W
September jl. een circulaire gezon
den. om tot acticiteit aan le sporen,
opdat de kiesrechtbeweging een mas
sabeweging worde.
HET LEGER DES HEILS TB
AMSTERDAM.
Eenigen tijd geleden werd medege
deeld, dat het Leger des Heils he*
hotel Prins Hendrik te Amsterdam
had aangekocht om daarin zijn hoofd-
bureaux te vestigen.
Men verneemt thans; dat het Leger
ook het daarnaast gelegen café heeft
gekocht, daar het hotel Prins Hen
drik te klein bleek om de geheele ad
ministratie van het Leger te herber
gen. Bij den kolonel bestaat het pla*
om in het pas aangekochte café dt
drukkerij te vestigen en in het ge
bouw. waar thans de drukkerij is
het „Toevlucht" van het Leger over
te brengen. Hier zouden dan 100 per
sonen onder dak kunnen komen.
De bekende klompjes", die het Le
ger des Heils tegen St. Nicolaas bij
