NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
36e Jaargang.
No: 6945
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 17 FEBRUARI 1906
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlemv 1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)„1.30
Franco per post door Nederland,1.65
Afzonderlijke nummers0.0214
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende. Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 3Ibis Faubourg Montmartre.
AGENDA
Zaterdag 17 Februari.
Schouwburg. Uitvoering militaire too-
nesivereeniging, „Oranje", 8 uur.
#Terveea. Hotel Roozendaal. Voorstel
ling Phono-Cinémato.
OM ONS HEEN
GBMUfcNTELlJKE WONINGBOUW
TE VOLENDAM.
De Woningwet, die in 't leven is
geroete* met de bedoeling om de wo
ningtoestanden in Nederland ia.ng-
aamerhand te verbeteren, heeft tot
dusver de sympathie van 't Neder
landsen e vollt nog niet. Vooral niet
van het bouwend deel der natie. Vroe
ger kon je op 't stuk van nieuwbouw
en verbouw wel niet precies doen wat
je verkoos, maar :n verschillende ge
meenten was de bouwpolitie maar
slapjes, of zat zoo slecht in elkaar,
dat een slimme bouwer zich er wel
doorheen wist te draaien. Ieder krie
beltje grond werd benut. want elke
vierkante meter kostte geld, tenge
volge waarvan ik dan ook het twij
felachtig» voorrecht geniet, deze ar
tikeltjes te schrijven in een huis, dat
hoewel het staat op den eersten Folderlasten r14.
winkelstand in Haarlem heel wei- .Assurantie 16.
irig bobt en nagenoeg géén lucht heeft Onderhoud 200.
en rug aan rug pa.1 tegen zijn ach
terbuurman staat.
Evenwel, in achterbuurten heeft
men nog heel andere reden tot kla
gen en daarom is 't zoo goed, dat in
naam van de openbare gezondheid
allerlei dingen worden tegengegaan,
onlangs een proef genomen, waarvan'
ik de resultaten en de 'afbeeldingen
ontleen aan het Tijdschrift Gemeen
tebelangen De gemeente Edam
was het, die aldus van art. 33 der
Woningwet profiteerde en wel ten
bate van haar onderdeel Volendam,
„het typische visschersdorp, dat tel
ken jare op een druk bezoek van
landzaat en van vreemdeling mag
bogen, dank zij de eigenaardige klee-
deidracht en de primitieve leefwijze
dor be woniers, alsmede de schilder
achtige wanorde in den bouw der
huizen." Dit -alles is evenwel maar
aan den buitenkant. „De toestand is
er verre van rooskleurig. Vooral in
den daatsten tijd moesten vele vis-
schers zich behelpen met woningen,
welke op dien naam nauwelijks aan
spraak konden maken."
Vereenifgingen of stichtingen, die
zich uitsluitend de 'volkshuisvesting
aantrekken, waren natuurlijk in het
-arme visschersplaatsje niet te vinden.
De gemeente Edam sloeg dus zelf de
hand aan 't werk. Haar Raad vroeg
en kreeg van 't Rijk een voorschot
van 15.900 en een bijdrage van
100; om tien arbeiderswoningen te
bouwen.
Dat werd nu zóo geregeld, dat het
bedrag in 50 annuïteiten moet wor
den terugbetaald en de exploitatie
kosten bedragen per jaar
Annuïteit van 't voorschot 647.61
Grondbelasting 50.
Te zamen 927.61
i De woningen worden ver
huurd voor 1.25 's weeks,
maakt dus voor de tien 650.
Te kort derhalve 277.61
genoeg, het huis heeft gasleiding, een
regenbak en een bleekveld. Schijnt
ons een nieuw huis met bedsteden
vreemd toe, de bouwers hebben reke
ning moeten houden met de plaatse
lijke gebruiken en zouden, wanneer
zij op hygiënische gronden de bed
steden achterwege gelaten hadden, de
belanghebbenden in verlegenheid heb
ben gebracht, daar dezen immers geen
ledikanten bezitten.
PRINS HENDRIK TE HAARLEM,
Baron Fejervary, de Hongaarsche aansluiting aan het verslag in»
stand bieden hun huizen in brand te minister-president schijnt zijn ver- ons v°rig nummer, kan nog het vol
st eken. ..De bewesins-" zeert het, te-1 ki;;# w4^,1^ sende worden medoa-edeeld.
gemakkelijke trap te bereiken, is' een de muiters terstond met de troepen DE HONGAARSCHE CRISIS,
kamer van 14 vierkante M. De zolder j te bestrijden en wanneer zij-
is beschoten. Lidhit en ventilatie is er stand bieden hun huizen in 1
steken. „De beweging", zegt het te- blijf in Weenen nog te besteden om gende worden medegedeeld
legram verder, „moet door een on- J te trachten, de ontbinding van het Aan het déjeuner waren aanwezig
verbiddellijk optreden worden on-parlement, 'te verhoeden. ^Aangezien behalve later te noemen personen:
der-drukt. Dit is de eenige wijze om j kroon echter geen duimbreed af- Van. het Polderbestuurde heerea
het gezag der overheid te herstellen. wijken kan van haar genomen be- mr- G- C. Everwijn Lange, dijkgraaf;
Arrestaties dienen tot niets, wantsluit, is het ook niet te verwachten heemraden de heeren J, H. M".
het is onmogelijk zoovele honderden 1 dat aan dit besluit tot ontbinding Evelein te Haarlem menu eer II. VV.
personen gerechtelijk te vervolgen
Kenschetsend voor
DEN TOESTAND IN RUSLAND,
zijn notg de volgende berichten
„Te Moskou werd Woensdag een
werden
bracht.
naar de gevangenis
van huizen deze nieuwe woningen zig was te vergaderen,
betee-kenen kan men spoedig zien,
door er onderstaande afbeeldingen
van een der beste en grootste t e g e n-
w 0 o r d i g e huisjes mee te verge
lijken.
Er waren dtan ook voor de nieuwe
woningen liefhebbers genoeg, onder
wie ze door 't gemeentebestuur zijn
verloot. En niet alleen in Volendam
zullen -ei" zijn, die watertanden naar
een behoorlijk huisje van ƒ1.25 per
week, dat bovendien nog een heel
aardig oud-Hollandsdh trapgeveltje
heeft. Menige arbeider in Haarlem
en omstreken zou wenschen, dat er
dat aan dit besluit tot ontbinding
van den rijksdag iets gewijzigd zal L v'an eten Wall Bake, te Am-
worden. sterdam mr. M. G. P. del Court van
De Keizer is voornemens eene Com- Krimpen, te Velsen en jhr. mr. P.
missie van vijf voorname Staatsiie- geding >vian Berkhout, te Bloemen
den bijeen te roepen, aan wie zal £aajhoofdingelanden, de heeren
worden opgedragen pogingen te 1 J? N Eammerts, B. Biesheu-
doen om het Hongaarsc-he kluwen te veh, Van Dorsten, Knaap, Van Zij
ontwarren. verden allen te Haarlemmermeer, en
Jlir. P. van Fisenne. te Rijswijk, jhr.
DE OOSTENRIJKSCHE KAMER. C. Roëll, te Ba ara jhr. Ch. v. d.
De minister van oorlog zeide Don- Poll. te HaarlemP. Langenhulzea.
derdag in den loop der beraadsla- te Huizen, en A. H. v. Wickevoort
ging over de wet op de recruten, dat Crommelin, te Heemstede,
er niet voldoende financieel© midde- Verdere ïnvité's waren 0. m. mr.
len aanwezig zijn om het vlootpro- A. A. Land, griffier, F. Roeters va*
gram uit te voeren. Maar de herbe- Lennep. gemeente-ontvanger en oud
wapening van de artillerie en de uit- secretaris van den polderde provin-
braiding van de marine eischen het ciale hoofdingenieur J. Scholtens,
dringendst voorziening. Hij verzoekt alsmede de rechtsgeleerde adviseurs
de Kamer de wet op de recruten aan van den polder, de heeren mr. K. J.
te nemen en aan -de regeering steun Philips te Amsterdam en mr. Joost
te verieenen voor het onderhoud en he Graaff te Haarlem,
de ontwikkeling der strijdmacht. i De eerste -dronk ©en op II M. de
De Jong-Tsjechen verzochten een Koningin werd ingesteld door
interpellatie te mogen indienen, ten- Mr. G- C. Everwijn Lange. De dijk-
erinde een officieel© uitlegging te graaf sprak zijn dank uit aan H. M.
verkrijgen van art. 2 van het O os- he Koningin v-oor de ontvangen on-
tenrijiksch-Duitsch tractaat van bond- herscheiding en aan den Prins voor
genootschap met betrekking tot mo- hiens tegenwoordigheid. Hij ver
gelijke complicaties in Marokko. heugde zich over h-et feest, dat ge-
De Kamer heeft ten slotte de wet vierd werd en wees op de schitteren-
de toekomst, die do Haariemmer-
I meerpolder tegemoet ging. vooral nu
binnen niet te lang tijdsverloop de
1 communicatie door tramwegen zal
vergemakkelijkt zijn.
- dat Verder hield de Commissaris der
de opstandelingen een proviand-co- Koningin, mr. G. van Tienhoven,
lonne in een hinderlaag hadden ge- eene rede. waarbij hij in herinnering
lokt en de daarop te hulp gesnelde bracht het enorme werk, dat vijftig.
4 bataljons omsingeld, waarbij gene- 3aar geleden tot stand was gebracht,
1 raai Riza sneuvelde. Maarschalk nI- he droogmaking van een opper-
Achmèd Feizdi pasja die met twee vlakte water, w-aardoor 18,000 bun-
drukken wist ze her vruchtbare gro-nd aan het ge-
0 zag rioli genood- van Nederland werd toege-
jde najnleren werden in beslag geno- faakt. wegens de geleden verliezen, voegd. Het was hem een genoegt»
men en vijl leden van het comité - 'e.ruS tr^ken ep Saana, waar een <W 'eest mede te maken en ook dat
twee mannelijke en twee vrouwelijke n,e,,wc expeMie wordt voorbereid ™lgens de traditie onzer vaderen de
studenten en nog een jongmensch- De 1 f® g?wichtdge ge-
o«- WRvrerm? I beurteius plaats had bij een gemeen-
o j SER\ ISCHE GEZANT schappelij.ken maaltijd.
op de recruteering goedgekeurd.
Over
DEN JONGSTEN TEGENSLAG
DER TURKEN
in Yemen wordt nader bericht
We-l-k een verbetering in't soort revolutionair comité, terwijl het be- kvvaan aanrukken wist ze hej va-uchtbare gro-nd aan het
•n huiwan 1 -no- «nnjs tfl vp-rs-aderen verrast. Al beviuj-den. maar zag zich genood- bied van Nederland werd tic
Te Bielostok nam een politie-agent Weenen Heeft reeds Woensdag aan Mr. Van Ti«ihoven hermnerde zich
een sardinebus van de straat ep en „""fff6"6 van Huitenlandsche als burgemeester van Amsterdam, In
wierp die tegen den muur van een welke wijzigin- den glorietijd van president Krugw.
naburig huis De bus, die een hel- 1 Oes'enrijk-Hongarije verlangt in dezen eens aldaar rondgeleid te heb-
sche machine bevatte, sprong uit-Sennsch-Bulgaarsche handelsver- ben en hem toen eveneens een droog-
©en, met het gevolg, dat twee voor-j c°' making va-n eene watervlakte te heb-
bijwandelende -vrouwen ©rustig wer- De gemeenschappelijke minister- ben getoond Kruger maakte toen de
den gekwetst. De agent zelf liep raad zal deze wijziging vaststellen opmerking, hut de Hollanders toch
een kleine verwonding op. en ze te Belgrado bekend laten ma- domme menadhen waren „Wij. iu
Te Riga wend een mand met zes ken -door den gezant aldaar. .Transvaal snakken naar waterwo-
geladen bommen gevonden. I Sei-vië zal dus aan den wensch van geih en hier (loet men alle best het
Een hoop gepeupel te Petersburg Oostemrijk-HongMiije te gsmoet ko- water te verwijderen."
-die voeger rustig werden toegelaten.
Toch heeft de Woningwet niet enkel
een negatieve strekking, bedoelt zij
namelijk, niet alleen om misbruiken
tegen te gaan, maar tracht zij ook
steun, geldelijken steun zelfs, te ge
ven waar dat noodig is. Art. 33 van
die wet schept de mogelijkheid, dat
de Koningin gelden uit de Rijkskas
toestaat, tot verbetering van de volks
huisvesting. D-at kan gebeuren dooi
de gemeente aan vereenigimgen, ven
nootschappen en stichtingen, die
uitsluitend in het belang der volks
huisvesting werkzaam zijn en, wan
neer deze ontbreken, aan de gemeen
ten zelf door het Rijk. Bijzonder tal
rijk zijn dergelijke vereenigingen in
den lande niet. Te Haarlem kennen
we er maar een en in de omstreken
van Haarlem geen enkele, wat niet
te verwonderen is, omdat ter wille
van het doel nooit zulke hoog© rente
wordt uitgekeerd, als het kapitaal in
andere ondernemingen kan maken.
Met het laatste, een voorschot aan
een gemeente uit 's-Rijks kas, is nu
dat door d-e gemeente moet worden
gedekt, maar daar deze na 50 jaar
eigenares wordt van de huizen en
den grond, mag zij jaarlijks van dat
tekort een gedeelte, berekend op
f 70.92 beschouwen als kapitaalsvor
ming en blijft er dus f 206.69 te dek
ken over, waarvan het Rijk de helft
vergoedt.
Voor een som van ruim 100.-^-
derhalve bouwde de gemeente Edam
te Volendam tien .arbeiderswoningen
waarvan ik hieronder den gevel en
den plattegrond laat volgen.
De teekeningen zijn duidelijk. Elke
woning heeft beneden een flinke ka
mer, met twee bedsteden, een kast
voor kleeren en een voor levensmid
delen, benevens een stookplaats
daarachter een spoelhok, met goot
steen en aanrechtbank, waaronder
twee kastjes. Op den zolder, langs een
Tijdschrift voor Gemeentebestu
ren en Gemeenteraadsleden. Uitgever
ook voor hem iets dergelijks te krij
gen was.
Zoo'n prijs nu zal, althans in de
stad, wel altijd een droombeeld blij
ven, omdat de prijs van den grond
zooveel hooger is. Ginds was die
slechts f 1350.— voor de tien huisjes,
hier zou ze wel driemaal zooveel be-
loopen en de huurprijs van de wo
ningen dus belangrijk hooger moeten
zijn. Voor de buitengemeenten even
wel, waar de -arbeiderswoningen ook
lang niet altijd ideaal mogen heeten,
kan het voorbeeld van Volendam
misschien ter navolging strekken.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
te kunnen sluiten.
drong de woning van een Joodsche men en liet tolverdrag met Bulgarije Daarop dronk de burgemeester va»
weduwe ineen der deftige wijken loten vallen, om zoodoende een ban- Haarlem, Jhn Mr. J. G. Boreel
binnen knevelde de dienstbode, ver- delsverdrag met Oostenrijk-Hongarije van HogeJamden. op de goede ver-
j standhouding, die tusschen het ge
meente- en het polderbestuur stee da
j heeft geheerschthij hoopte dat die
verstandhouding zoo blijven zou.
Verder voerde nog het woord mr.
Egbert de Vries, dijkgraaf van Rijn
land. Deze zeide o. m., dat de ver-
Stadsnieuws
moordde de huisvrouw en verdween',
na het huis te hebben leeggeplun
derd'.
Te Rostof a/d. Don werd Donderdag
een uit 14 personen bestaand revo-
iutionair comité in een particuliere KUNST ZIJ ONS DOEL.
woning gevangen genomen. 'Wei-kende Leden. Kunstbeschouwing.
Te Riga poogde een leerling van Donderdagavond hield in de Bron- houding tusschen het Nestuur van
het. Alexander-gymnasium met een gebouwconversatiezalen deze Ver-ee- m]nlan,d; en 7an,
dolk den rector te doorsteken. De niging een kunstbeschouwing
aanslag mislukte, de dader is gevan
gen genomen."
Uit andere landen,
De
vestigend
De correspondent van dén „Petit
Bleu" te Berlijn deelt mede, dat hij
kennis heeft gekregen van een
diensttelegram, door
DEN RUSSISCHEN MINISTER
van binnenlandsche zaken Dournovo
W. E. J. Tjeenk Willink, te Zwolle. 1 aan den gouverneur te Kief verzon-
Prii per halfjaar fr. p. p. ƒ2.40. den. waarin bevel wordt gegeven in
I alle gevallen waarin da.t noodig is
den H airlemmer-
van meerpolder steeds vriendschappelijk
werk van l-eden. was en dit zoo was gebleven zelfs,
De tijd ontbreekt mij heden om lia c'e oprichting van het stoomge-
de over 't algemeen, ongunstige mee- maal „de Lijnden". Wanneer dit n.I
ning, die 'k van 't ingezonden werk 'n werking is. wordt zulk een over-
Kölnische Zcièune de aandacht ,wb' te ontwikkelen en te bewijzen, stelpende massa water in Rijnland
tend on JrSiMdSS U- lk "enli in -Kunstpraatje" in 't gepompt, dat men daar met weet,
richten van HavM ifwoÏÏfs bureau I "hul vil" nim-gen. Zaterdagavond, hoe gauw aan t pompen te gaan om
iicnten v an riavas en worn s mueau' mii moeieiiik is miin e-evoe- met onder te loopen niettemin 13
over de besprekingen tusschen de [-o'° mogeuj_K is nnjn gewoe v
n,-(..n. - lens en ge-dachten, indrukken en be- ait zeais geen reuen om aan ae
tp g schouwingen te geven (vriendschap afbreuk te doen. Spr.
0eea-uen ter h0<,d raen mi zaj willen vol- drank dan ook op d'e steeds voortdu-
CONFERENTIE VAN ALGECIRAS, staan Ss 'k als de besten, noem rande vriendschap,
schrijft o. a. i H. Savrij en A. L. Koster en verder
„De heer v. Rado.witz heeft inidea--1 wijlen E. Voet, W. IJzerdraat, AdolfEven vóór 't vertrek van den Prins
daad in dat gesprek (met Revoil) het Lange Kamp, R. Dekker, G. Kerk- had er nog een aardig voorval
standpunt der Duitsche regeering hoff, H. van Steenwijk en Wesse- plaats. H. M. de Koningin had n. I.
uitvoerig uiteengezet ten aanzien van ling. den heer D. Eggink, die ruim 50
de politie-kwestie in Marokko, en j Belangstellenden verwijs 'k naar't jaar secretaris der gemeente Haar
den heer Revoil in staat gesteld, zijn nummer van morgenavond. 1 emmermeer is, het Officierskruis in
Cd. K. de orde van Oranje-Nassau toege-
dacht.
Ned. Weerbaarheids-Ver j Daar de hee-r Eggink niet mede
eeniging. aanzat, verzocht de Prins den ge-
Woensdagmiddag zal aan den heer meen te-secretaris telegrafisch te doea
W. E. Merens arts alhier, de bron- ontbieden. Dit gebeurde en tegen
zen medaille worden uitgereikt we- kwart over drieën kwam de heer Eg-
gons 12-jarigen dienst bij bouengo v\n\{ uït de Haarlemmermeer in het
noemde Vereeniging. Hótel Funckler aan. Z. K. H. vond
toen nog even gelegenheid den ouden
Geneeskundige onderstand. heer het Officierskruis persoonlijk
De diakenen der Ned. Herv. Ge- te overhandigen,
meente, alhier, zenden circulaires Om half vier kwamen de open
vond om steun ten behoeve van den rijtuigen weder voor. Vooraf teeken-
Geneeskundigen Onderstand: aan de de Prins Hendrik zijn naam in het
en Revoil ©en uitstekenden indruk armen dier Gemeente. Gouden Boek" der gasten van het
heeft, gemaakt. Dat zou bewijzen, dat j Het doel is niet alleen het verlee- Hotel Fünckler. Den heer Jacobi be
de heer Revoil Duitschland's wen- nen van genees- en heelkundige hulp tuigde de Prins zijn hooge tevreden-
schen zakelijk en op niet onvriende- ,en het uitreiken der voorgeschreven beid over de regeling van het déjeu-
lijke wijze beoordeelt, en daarmede geneesmiddelen en verdere benoo- nev. Daarna werd in flinken draf
regeering zeer nauwkeurig in te
lichten over Duitschland's wen-
schen. Hiermede vervalt de beschul- i
diging van Fransche zijde, dat
DuitsChland de onderhandelingen op
de lange baan schuift en aldus de
conferentie wil dóen mislukken, en
aan een deel van den persveldtocht,
die tegen ons gericht is, wordt de
bodlem ingeslagen.. Belangrijker
dan de kwestie, waarom de zaak
door het agentschap Havas verkeerd
voorgesteld is, achten wij de bijzon
derheid. door Havas geboekstaafd,
dat. het gesprek tusschen Radowitz
zou dan het vooruitzicht van sla
gen der conifer en tie aanmerkelijk
verbeterd zijn."
Wij willen het hopen
digdheden, doch ook het geven van naar het station gereden,
tijdelijke ondersteuning', waar ziekte Voor „Fünckler" stond vrijwat pil
den arbeid verhindert en lichamelijk bliek, op het Stationsplein waren ech-
lijden de armoede nog verzwaart. ter weinig menschen. Op het perron
