en ADVERTENTIEBLAD.
NIEU WS=
Abonnementen en Advertenti&n worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Vei uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentie:-
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten mor hef Buitenland: Compagnie Générale de Publïcüè Eirangère G. L. DAUBE Co,, JOHN F. JONES, Succ., Parijs. 31bis Faubourg Monfnwrtre.
23e Jaargang. No. 6956
VRIJDAG 2 MAART 1906
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)1.30
Franco per post door Nederland,1.65
Afzonderlijke nummers0.02 H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 LS
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per régel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentién van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnuminer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
ACiENBA
Vuijüag 2 Maart.
Gebouw ProtestantenbondNeder!.
•Protestantenbond, afd. Haarlem:
Lezing- Dr. p. II. Hugenholtz Jr.
OM ONS HEEN
CCXLIIl.
nabetrachting van den
GEMEENTERAAD.
Op drie na was de Raad-Woensdag
middag voltallig. De heeren Van
Ross urn en Groot waren ongesteld en
de heer de Braai had blijkbaar, in
weerwil van de mij den vorigen keer
gedane voorspelling, oak dezen keer
nog plichten als waarnemend voor
man. te vervullen. De publieke tribu
ne was zoo goed als vol, op de eerste
bank met een heele rij -van de
dames der Meisjesschool. Alles was
dus in orde. 'L Scherm kon gehaald
worden en bet. stuk beginnen. En
aan wie meenen mocht, dat ik te kort
schiet in gepasten eerbied, door de
Raadsvergadering bij een komedie
te vergelijken, wil .ik gevraagd heb
bed, of het dan soms geen komedie
was, daar de ingewijden toch vooraf
wisten, hoe 't -stuk zóu afloopeu. Zij
waren er volkomen van. op de hoogte,
dat de heer Th iel en'zijn medestan
ders ook wel bereid waren met het
vender strekkende voorstel van de
heeren Kleijnenberg, Raseh en Loo-
meijer mee te gaanzij wisten vol
komen, da.t het ten slotte op de aan
neming van dat voorstel uitloopen
zou en dat het alleen maar de vraag
kon wezen,of er vier tegenstemmers
zouden zijn of zes, of acht. Precies
als dn een heuse h tooneelstuk wisten
de spelers van te voren, wie dood
moest en wie ten slotte met de vlag
van boven zou komen.
Was het. dit besef, dat hen weer
hield vaai 't eerst voor het voetlicht
te treden Ik weet het niet, maar
zooveel is zeker, dat de heer Kleij
nenberg signalen gaf aan Mr. Thiel
en deze op zijn beurt verzocht om in
de eerste plaats de meening van B.
en W. te mogen hooren. Daarvoor was
inderdaad wel reden, want om niet
heel 'begrijpelijke motieven hadden B.
en W. tot dusverre hunne opinie
zorgvuldig voor zich gehouden. Toen
stak dan ten slotte Dr. H. D. Kruse-
nian van wal en begon, den stand van
zaken ia vergelijken met het geval,
dat hij voor zijn nieuwe huis op den
Dreef van Haarlemsche vrienden een
gravure cadeau had gekregen en van
Haagsche kennissen de toezegging
van een mooi schilderij., onder voor-
waaixle, dat hij zelf vracht en em
ballage betalen zou. „Wat zouden",
riep de wethouder uit, „die Haar
lemsche vrienden nu wel zeggen,
wanneer ik hun geschreven had, dat
zij mij in mijn rechten verkortten?"
Zoo hadden nu, meende Dr. Kru
seman, de leeraren gedaan, wat hij
hun dwaling noemde, ja waarvoor hij
hen van ondankbaarheid betichtte.
Zij zijn rond gaan wandelen bij de
leden van den Raad en hebben de
zen in hun zwak getast, het voordeel
namelijk voor de gemeente. („Wel
neenriep Mr. Thiel). Ook zonder
tegemoetkoming van de gemeente
zullen vel m toch overgaan bij 't Rijk,
omdat ze anders zichzelf benadeel en
en hun gezin. Maar ze willen er een
zaakje van maken, een negotie!" En
tragisch vroeg de wethouder„Is
dat een nobel standpunt?" Bij het
Hooger onderwijs was men indertijd,
hen tegemoet gekomen, die moes
ten overgaan bij het Rijk en de an
deren niet. Hij -zag hieiin dus be
voorrechting en (hier .kwam een veel
geliefde boeman voor den dag) een
gevaarlijk precedent, bijvoorbeeld
wegens de mogelijkheid, dat ook de
gemeente-ambtenaren mettertijd door
het Rijk zouden worden gepensio
neerd. En ten slotte verklaarde de
wethouder, dat dit zijn meeningwas,
dat de heeren hem die niet moesten
kwalijk neanen (wel neen, .schudden
de heeren) en dat hij daar kwam
het op neer zich op de bres dood
zou vechten, al stond hij daar bak
alleen.
Deze redevoering was noch vleiend
voor de Raadsleden, die min of meer
beticht werden zich door de gladde
tong van rondgaande leeraren te heb
ben laten bepraten, noch voor de
leeraren zelf. 't Was duidelijk, dat
leerare
op den slag de weerslag welhaast
volgen zou. Mr. van Styrum, hoffe
lijk. als altijd, maar toch wel wat
verontwaardigd, sprak 'het uit, dat
de heele wethouderlijke redevoering
het hart van de quaestie niet geraakt
'had en dat de Raadsleden het voor
stel alleen deden in het welbegrepen
belang der gemeente, waarbij zij er
ziclyover verheugden, dat dit samen-'
viel met dat der leeraren. Juistriep
men en applaudisseerde, t Bleek
inderdaad, dat de heer Kruseman op
zijn bres niet veel gezelschap krij
gen zou.
En zeker niet van_ Mr. Thiel. die
begon met toe te lichten, het recht
van leeraressen en leeraars op pen
sioen, dat'zij niet cadeau kregen,
maar waarvoor zij beta.ald hadden in
den vorm van verminderd trakte
ment. Onder de vroolijkheid van den
Raad citeerde de spreker uit een
indertijd over de pensioenquaestie
uitgebracht officieel stuk, dat de
ambtenaren der gemeente betaald
worden „met salaris, eer en aanzien
en pensioen."
En toen tot de cijfers komende,
maakte Mr. Thiel de uit mijn vo
rige artikelen over deze zaak heken-
de becijfering, dat de gemeente zich
•door. den Inkoop bij het. Rijk geheel
voor hare rekening te nemen, belang
rijk bevoondeelen zou. Stelde men de
gekapitaliseerde waarde der geza
menlijke pensioensaanspraken op
f 100.000. dan zou, daar de totaal
inkoop f 40.000 vorderde, de gemeen
tekas een som van f 60.000 profiteeren.
En daarmee nam Mr. Thiel, ook
namens zijn tien medevoorstellers,
zijn voorstel terug en sloten alle elf
zich aan bij dat van de heeren Kleij
nenberg c. s., waardoor de zaak niet
weinig vere envo u di gd- werd.
Maar niet aldus wensehte- Dr. Nieu-
wenhuijzen Kruseman zijn collega,
en neef op de "bres te laten
sneven. Met zijn eigenaardig helde
ren kijk betoogde hij, dat het cijfer
der gekapitaliseerde wahi.;de, bere
kend op f 100.000, toch eigenlijk niet
vaststond, daar dergelijke becijferin
gen alleen waarde hebben wanneer
ze over een groot aantal personen loo-
pen en niet over een klein aantal
als hier. 't Gold hier een soort* loterij,
die kon mee- en tegenvallen. Een
opmerking, waarvan Mr. Thiel de
juistheid erkende; mits Dr. Nieuwen-
huijzen Kruseman maar toegeven
wou, dat in elk geval de gemeente
daarbij voordeel behalen zou.-
Toen trachtte men tot- een schik
king te komen. Zelfs daalde de Se
cretaris van 't podium in de zaal af,
wat een ho'oge uitzondering is. De
heer Kleijnenberg verslond als een
Raadsheerlijke Leviathan allerlei
amendementen, van Mr. van Sty-
rum, van Mr. Bijvoet. En toen men
aldus met vereende krachten een
voorstel had opgebouwd, dat de over
groot© meerderheid wel voldoen zou,
ging er een „och van teleurstelling
op, toen de heer Modoo, die een tus-
schenvoorstel had gedaan, dat nog
verdedigen ging. Hij liet zich daar
door evenwel niet afschrikken, blijk
baar bereid om evenals de heer Kru
seman, zij 't dan ook op een ander
stuk wal muur, dood alleen voor zijn
overtuiging te sneuvelen.. Hem lachte
't denkbeeld toe, de belanghebbenden
te gemoet te komen naar gelang van
hun Haarlemsche dienstjaren, niet
hen allen „Tuaar zoo te nemen met
•de roes".
Halfvier wa,s 't geworden, toen de
stemming begon. Bijna twee volle
uren had. de Raad voorbijgepraat en
't resultaat was, dat het geamen
deerde voorstel-Kleijnenberg c. s, met
slechts vier stemmen tegen werd aan
genomen, die van de beide heeren
Kruseman, van den heer de Bveuk en
van den heer Modoo. Zoodat ook bij
B. en W. geen eenstemmigheid be
staan had, daar de heer de Haan
Hugenholtz voorstemde.
Na alles wat er over te doen is ge
weest, heeft dus de Raad met prijs©
lijk gezond verstand de belangheb
benden ten voordeel© der gemeente
kas, allen zonder storting of vergoe
ding hunnerzijds, in 'het Rijkspen
sioenfonds gekocht, dank zij de voor
lichting en het optreden van Mr.
Thiel en den heer Kleijnenberg.
Punt 4 over de schoolgelden en 5
over de speelplaatsen werden op ver
zoek van de afwezige heeren Groot
en Van Rossum aangehouden. Een
voorstel lot regeling van de trakte
menten der ambtenaren ter secretarie
ingeval van ziekte gaf den heeren
Van de Kamp, Modoo en Hugenholtz
aanleiding tot protest. Zij wezen er
op, hoe de bepalingen hier voorge
steld veel minder scherp waren dan
die over dezelfde aangelegenheid in
't werkliedenreglement, waarin zij
wantrouwen jegens de arbeiders
meenden te zien. Dit prikkelde den
voorzitter zoodanig, dat hij zinspeel
de op een staat, waar men heen-
stuurt. hetgeen den heer Hugen
holtz deed uitroepen„geen politiek
in de vergadering, anders doe ik liet
ook
Enfin, de zaak bleef zooals zij was.
Alleen werd aangenomen een amen
dement-Van de Kamp om de bepalin
gen toepasselijk te verklaren op de
zelfde ziekte.
Ten slotte deed de heer Modoo het
verzoek dat er wat vaker platen uit
den gemeentelijken atlas voor het pu
bliek ter bezichtiging zullen worden
gesteld. En Mr. Rasch herinnerde
er aan, dat op het request van de
afd. Haarlem van den Bond van Ne-
derlandsche Onderwijzers om vergoe
ding van pensioenstorting, nog geen
beschikking is genomen.
Dat zal dus nu in de volgende ver
gadering gebeuren. Adressanten zul
len bij het wachten niets verliezen,
er is, geloof ik, geen denken aan, dat
de Raad hun verzoek zal inwilligen.
J. C. P
Buitenlandsch Overzicht
Het Russische Telegraaf agentschap
bevestigt, hét bericht, dat onder voor
zitterschap van den Tsaar Dinsdag te
Tsarskoje Selo een conferentie heeft
plaats gehad. De beraadslagingen
duuirden vijf uren, toch werden'de op
die agenda staande vraagstukken, be
treffende
DE REORGANISATIE VAN DEN
RIJKSRAAD,
en de wijziging van de wetten op de
Rijksdoerna niet afgedaan.
De Tsaar schorste de voortzetting
der beraadslaging tot een der eerst
volgende dagen.
Men verwacht dat binnen tien da
gen over de quaestie een keizerlijk ma
nifest zal verschijnen en de wetten
over de reorganisatie van den Rijks
raad en ov;er de wijziging van de wet
op de Rijksdoerna zullen worden ge
publiceerd
Het Russ. Telegraaf agentschap
meldt verder, dat vier van de daders,
die het te Helsingfors gevestigde bij
kantoor van de Staatsbank plunder
den, in een in de buurt gelegen bosch
door de politie zijn gevangen geno
men.
Men vond in hun kleeren nog een
bedrag van ongeveer 54.000 gulden.
Uit
PETERSBURG
komt bet bericht, dat Roechlof, direc
teur van den Warschauschen spoor
weg, Woensdagavond aan het station
Gatsjina door verscheiden personen
overvallen en zwaar gewond is, De
daders gingen op ,de vlucht, schoten
nog een agent neer en verwondden
een anderen.
Het Petersb. Tel. Ag. meldt, dat in
Mautsjoerije, .nabij 'hem station Mat-
siew,
EEN SPOORWEGONGELUK
is gebeurd.
Twee treinen met militairen en
koopmanegoederen zijn tegen elkan
der geloopen.
Zestien wagen>s.jvh de beide locomo
tieven werden beschadigd. Een stoker
en 8 kozaJcken werden gedood en vier
personen en 46 paarden werden ver
wond.
Uit andere Landen.
UIT DE FRANSCHE KAMER.
De Kamer behandelde Woensdag
een voorstel tot verkorting vaarde oefe -
ningstermijnen van reservisten en tev-
ritoriaLen. tot 15 en en 6 dagen.
De Kamer nam het voorstel van. de
commissi0 om den oefeningstijd voor
de reservisten op 15 dagen te brengen
en eveneens hot gedeelte van het voor
stel betrekking hebbende op de ver
korting van den oefeningstijd voor de
territorial en tot 6 dagen aan.
De beer Be-rton verzocht de beide
goedgekeurde artikelen in de begroo
tingswet te lasscbeu.
Minister Rouvier werd boos en ver
klaarde, dat de regeering geen mi
nuut langer op haar post zou blijven
indien de Kamer dit voorstel aannam.
Minister Rouvier weds het voorstel af
omdat dit in .strijd is met de grond
wet en Lij voegde er bij, dat mem
zoo in de begrootingswet zaken zou
brengen, die met de begrooting niets
te maken hebben. Men tracht op die
wijze de handen van dien Senaat te
binden.
Het was d>en minister onmogelijk
d'e verantwoordelijkheid voor heiland
te dragen, indien de Kamer een voor
stel aanneemt, dat zou kunnen wor
den beschouwd als een verzwakking
van de levenskrachten.' van bet land
en als een minachting van de mili
taire vraagstukken. De regeering blijfr
geen minuut, indien die Kamer in de
begrootingswet dit voorstel inlascht.
De heer Breton handhaafde zijne
motie.
Minister Rouvier verklaarde, dat de
regeering zich niet zal leeneu tol een
manoeuvre, die ten doel heeft den Se
naat van, een deel zijner rechten te be-
rooven.
De Senaat zal over het voorstel
beraadslagen en dit goedkeuren of ver
werpen.
De motie werd met. 360 tegen '167
stemmen verworpen
President Doumer bracht daarop
liet geheele ontwerp op de verkorting
van don oefeningstijd voor d'e reser
visten en territorial en in stemming.
Minister Rouvier betuigde zijne vol
doening over de verwerping van de
motie tot inlassching van het voorstel
in de begrooting en hij verzocht nu
der Kamer ook hét. geheele voorstel te
verwerpen.
Het voorstel werd echter' met 344
tegen 174 stommen aangenomen. (Le
vendige be wegi ng)
In den Frauschen Senaat beeft bet
lid der rechterzijde Goulaiue ©en vraag
aan de regeering gericht over bet ge
beurde bij
DE INVENTARISATIE IX DE
KERK TE SAINT-SERVAN.
Hij wilde weten, of de regeering ook
verder voor de doorvoering van de
inventarisatie van het- leger zou ge
bruik maken. Men bracht de officie
ren in de noodzakelijkheid te kiezen
tusschen de gehoorzaamheid aan hun
geloof en de gehoorzaamheid aan de
wet.
De president van den Senaat, de
heer Dubost merkte op, dat het gewe
ten der officieren hun moet voorschrij
ven de wetten te gehoorzamen.
De heer ÊekuhayeMen kan nie
mand dwingen te gehoorzamen aan
•een wet, die van de lage is uitge
gaan.
De heer Dubost Niemand heeft hier
het recht tot rebellie aan te sporen.
Onder de toejuichingen van de lin
kerzijde antwoordde minister Du bief,
da t de regeering tol plicht had die wei
uit te voeren en dat zij dezen plicht
zou nakomen. De verantwoordelijk
heid voor die ongeregeldheden bij de
inventarisatie trof diegenen, die in
bét belang van de verkiezingsagitaCie
de seheidlngswet als voorwendsel ge
bruikten om liet land in onrust te
brengen.
De minister verklaarde, dat de gen
darmerie niet voldoende was geweest
en men dus wel genoodzaakt was ge
weest militaire hulp in te roepen de
officieren hadebetn hun militairen plicht
moeten vervullen.
Indien gij heden", zeide de minis
ter. ,.de officieren tot ongehoorzaam
heid opwekt, wat zult gij dan morgen
iet de anti-militaristen zeggen, die
aansporen tot desertie
Hiermede was dit incident geëi ndigd.
Bij de inventarisatie in een kerkje
in do nabijheid van Rungues (I-la.ute-
Loire) kwam. het tot e.en bloedige bot
sing tusschen de bevolking en degen-
darmen. De politiebeambten werden
omsingeld en mishandeld een wacht
meester en een gendarme werden ern
stig gewond.
Ten slotte maakten de gendarmen
van hun revolvers gebruik. Vijftien
personen werden gewond van wie twee
doodelijk.
DE IA ROKK O-CON F E R EN TIE
Volgens Jules Hoekman, de „Matiu "-
correspondent, hebben de Marokkanen
bij de behandeling van het bankvraag-
stuk in de commissie van redactie den
wensch te kennen gegeven, dial een
deel van bet kapitaal van de bank
aan Marokko zal worden toegewezen.
Noch in liet- Duitsche, noch in het
Fransche ontwerp zou Marokko in liet
kapitaal deelnemen,
De heer Regnault stelde toen voor
een deel van het kapitaal toe te wij
zen aan elke mogendheid, die aan de
conferentie deelneemt, met inbegrip
van Marokko. Het. kapitaal zou dan
in 17 de el en gesplitst worden, vier
voor do Farnscbe instellingen en der
tien voor de dertien mogendheden.
De Marokkanen echter willen twee
de el en hebben.
Men merkte toen op, dat de Koran
bet nemen van interest op geleend
geld verbiedt en dat Marokko dus de
voorschriften van den Koran zou
hebenden, maar de Marokkanen bleven
bij hun eisch.
Natuurlijk meent de Fransche cor
respondent dat ook hier weer Duitsch-
'land de hand ƒ11 het. spel heeft en dat
het plan van Marokko is zijn aandeel
zoo spoedig mogelijk aan Duitschland
over te doen.
In de commissie bestaat verder nog
verschil over de vraag waar de zetel
van de bank moet zijn gevestigd. De
Duitsohers wenscben Tanger. de Fran
sehen Rarijs.
DE IIONGAARSCHE CRISIS.
De Hongaarsehe oppositie heeft, zoo
als reeds kort is gemeld, een mani
fest aan het volk gericht, waarin een
voorstelling wordt gegeven van de fei
ten, die tot de ontbinding van den
Rijksdag hebben geleid en de verant
woordelijkheid voor het gebeurde
wordt geschoven op de raadgevers van
de kroon.
Ook graag Andrassy heeft een ma
nifest uitgevaardigd aan zijn kiezers.
Hij zegt daarin, dat in Hongarije
Russische tpestanden heerschen, en
tracht aan te toonen, dat de oppositw
hiervoor de schuld niet treft, daar zij
slechts gematigde eischen heeft gesteld
en zelfs verschillende dezer eischen
heeft laten vallen om toch maar lot
©ene overeenstemming te kunnen ko
men. In Weenen -had men echter de
onvoorwaardelijke onderwerping van
de oppositie verlangd.
Graaf Andrassy wensclvt nu voort
zetting van het lijdelijk verzet.
Stadsnieuws
Geheelonthouders.
De geheelonthouders hadden Woens
dagavond een .gezelligen avond inet de
"verpleegden uit het Buitenhuis.
Hierover schrijft men ons
Daartoe door bestuur en directie
welwillend in de gelegenheid gesteld,
waren wij in een der zalen van het
Buitenhuis met de verpleegden sa
men. Met zang, piano, voordrachten
en lichtbeelden, alles gegeven door
geheelonthouders, werd .de avond tot
oen recht gezelligen gemaakt, terwijl
de oudjes, bovendien op koek en koffie
werden getrakteerd.
De voorzitter sprak een gemoedelijk
woord over de draaikbest rij ding. De
opgewekte stemming en het hoerah.
dat aan 't slot spontaan door de aan
wezigen werd aangeheven, toonden,
dat de vreugde er niet minder om was
nu bier ontbrak, waarop dé stumperde
bij andere gelegenheden worden ont
haald en dat voor hunne zwakke ge
stellen zeker- niet. goed kan zijn.
Muziekkorps 10e reg. inf.
De miliciens van de lichting 1906
van 'net 10e regiment infanterie, die
ter volledige oefening worden inge
lijfd en bekwaam zijn in 't bespelen
van eenig koperen instrument, kun
nen. zoo zij na hunne indeeling daar
toe den wensch te kennen geven,
dienst verrichten bij de regiments-
muziek.
Gedurende het eerste oefeningstijd
perk ;i Maart tot en met 10 Juli) ont
vangen deze militairen gedurende 4
weken (1—20 April) onderricht in
exercitiën en gymnastiek.
Van 29 April af vangt de opleiding
tot- muzikant aan. Deze militairen
worden bewapend met revolver en
sabel.
Miliciens muzikant, die blijken ge
ven van ongeschiktheid, geringen
ijver of slc-cbt gedrag, zullen van de
opleiding verwijderd worden.
CENTRALE RAAD VAN BEROEP.
In de te Utrecht gehouden open
bare terechtzitting had 0. 111. de uit
spraak plaats in de volgende zaak
Hooger beroep van de Rijksverze
keringsbank tegen de uitspraak van
den Raad van Beroep te Haarlem,
waarbij met vernietiging eener be
slissing van de Bonk aan L. V. te Hel
der is toegekend eene rente van
f 0.58^ per werkdag, ter zake van een
hem overkomen ongeval, daarin be
staande. dat ten gevolge van groote
krachtsinspanning bij het optillen
van een hardste enen plaat een bloed
uitstorting heeft plaats gehad aan een
bij hem bestaand gezwel. De Centrale
Raad, niet de overtuiging hebbende,
dat het lijden het gevolg is van een
bedrijfsongeval, vernietigde de uit
spraak en bevestigde de beslissing
der Bank, waarbij schadeloosstelling
is geweigerd.
Rein leve n.
De groep Haarlem van de Rein-
Ieven-beweging hield Woensdagavond
in Weten en Werken een propagan-
da-vorgadering, welke vrij goed be
zocht was. Als spreker trad op de
lieer Lod. van Mierop uit 's-Graven-
hage met het onderwerp „De ver
houding tusschen man cn vrouw in
maatschappij en huwelijksleven."
Spreker eindigde zijn lezing met
een opwekking om het streven der be
weging te steunen.
Gerard Z als man.
Onze stadgenoot zaJ te Utrecht de
partij van den Christus in cle Béati-
tudes van Cesar Franc-k zingen en
treedt 16 dezer ais solist op te Lau
sanne.
De practische Vakopleiding.
Op de eerstvolgende algemeen.ver
gadering van de Maatschappij vaaji
Nijverheid zal behandeld worden een
v oorstel van 't. departement. Doren •■eht-,
tolt stnékking hebbende overtuiga
van het groote belang van de verbe-
tering der practische vakopleiding --
het hoofdbestuur op te dragen zich rot
de hoog© regeering' te wenden om aan
te dringen op
,.A. liet verkrijgbaar stellen van
subsidies aan genootschappen of ver-
vdnigingen. die voor of n-n helm-we
van de vakopleiding willen werkzaam
zijn, door het aangaan van Jeercon
traden met patroons «11 ouders van
leerlingen, of liet sluiten van die con- H
traden door deze personen onderling
willen bevorderen.
B. Hei aansnellen van bekwame vak-,
lieden tot- hielt con troleeren der ver
plichtingen van bovenstaande genoot- -
schappen of vere-enigingen en d. door
hen geplaatste leerlingen, en tot het
houden van voordrachten, tijdeüikë
tentoonstellingen, cursussen enz., toe-
gankelijk voor gevestigde patroons en
werklieden.
Do algemeens vergadering verhouwt
dat een en ander beter zal beant
woorden a a,n lid doel de verbetering
der vakopleiding: dan het in hei twee
de hoofdstuk van het ontwerp Arbeids
wet. (thans ingetrokken) voorgestelde."
Hét hoofdbestuur noodigdè d-- de
partementen uit. om dit voorst 0'n
vergaderingen te bespreken.
Hiertoe had hei. departement Haar
lem Woensdagavond oen verg a- ring
belegd in het café Brinkmaan, waar
Mr. II. Sm een ge een toelichting gaf
op dit voosrtcl.
Deze heer wensehte zijne lezing te
houden onder twen motto'-, namelijk
Kennis is mocht" cn ..Een half -j R
beter dan een ledige dop".
Allereerst merkte spi eker op, 0. i*
den laatste) 1 tijd duidelijk de noodza
kelijkheid is gebleken van een vakop
leiding,. aangezien de tijd voorbij R.
dat van den werkman slechts de ruwe
kracht gevraagd wordt. Men wisent
thans, dat bij <<og heeft voor het werk,
dat hij verricht, en dat, hij «Ut doei
met verstand, kennis en smaak. Zeer
zeker is dit voor een deel toe te schrij
ven aan het invoeren van den stoom
en de electricteit. maar ook andere
oorzaken hebben er toe medegewerkt.
Wanneer men overtuigd is van d'e
noodzakelijkheid va 11 vakopleiding, is
biet maar de vraag, op welke wijze
moet deze geschieden. Men zal zeg
gen deze vraag is reeds lang beant
woord door bet oprichten van <ie am
bachtsscholen.
Met dit antwoord ging spreker mede
van oordeel zijnde, dat de Ambachts
school de beste gelegenheid is. Maar
niet- allie werklieden kunnen 7.00'n op
leiding genieten, meestal door Unan-
cieele bezwarenWat moet er dan ge
daan worden voor de vakopleiding van
de jongens, die niet op de Ambachts
school geplaatst warden Hierbij is de
spreuk toepasselijk; ..Kennis is macht"
ook al dient daarmede gepaard te
gaan lic-t denkbeeld: ..Een half ei is
beter dan een ledige dop", want zoo'n
particuliere opleiding is natuurlijk
niet 7.00 goed als op de school. Beter
evenwel i e A s. dan n iets!
Zoo'n opleiding is mogelijk, wannéér
men een soort leerlingwezen in het.
leven roept, in den geesl. ais bij de
vroegere gilden - natuurlijk niet pre
cies hetzelfde; want deze bepalingen
uit den ouden tijd komen in botsing
niet onze moderne vrijheidsbegrippen.
Om zijn hoorders te overtuigen., dat
dit mogelijk is, bracht spreker in her
innering, wat er voor een twaalftal ja
ren in de weinig bevolkte provincie
Drenthe is gebeurd. Daar .kon geen
ambachtsschool gesticht worden voor
de geheele provincie, wegens de uitge
strektheid. Om dit te ondervangen,
werden de leerlingen door eenvereeni-
ging ter bevordering van bet am-
baehtisondcrwijs geplaatst bij patroons
meestal kleine baasjes. Er werd
een contract: gesloten,, waarbij de va
der zich moest, verplichten zijn jon
gen gedurende drie jaar bij één baas
te laten, terwijl zoo'n baas moest con
tracteeren, dat. bij zoo'n jongen dien
tijd moest onderwijzen en opleiden tot
een vakman, "Öe baas ontving de eer
st e twee jaren een kledne vergoeding
van de 'vereeniging als leergeld, ter
wijl ddze den jongen ook een zakcentje
toekende.
Het uitbuiters-systeem was door deze
regeling .vermeden, daar bet in bet
belang van den baas was, dat de leer-
lings poedig een bekwaam werkman
was, om daarvan zelf ook te profitee
red. Naast deze opleiding hij den baas
werden de leerlingen onderwezen op
teekenschol en. die 7,ij verplicht waren
getrouw ie bezoeken.
Door een dergelijk© organisatie is
het mogelijk een leerlingen-opleiding
te verkrijgen, die mdt succes kan wen
ken In Drenthe althans werkt zij uit
stekend en is in de twaalf jaren zeer
uitgebreid.
Vervolgens ging spreker na den in
houd der contracten en betoogde hoe
daarin ©vena-ls het departement
Dordrecht ddt wil bepalingen moe
ten voorkomen omtrent een proeftiid.