NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
34e Jaargang. No. 7237
VjftCMjnt «tegelijk» btftiW» op gbn- on PeesteSoon
WOENSDAG SO JANUARI 1*07 M
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN fifth. ADVERTENTIËN:
Voor Haarlem per drie maanden: W5, jMW Van 1—5 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor de dotiyr in" dén 'onitrék waar "eeé Ageét "geveegd is (kom deé 30
Franco per post door Nederland* I l l I I I I I I I I 1M *an,ï°?> "««S5*"5 2es 25 Cts. per plaatsing;
Afzonderlijke nummersI 0.02H WL M 50 Cts. voor 3 plaatsingen 4 contant.
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem037Yi Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directenr J. C. PEEREBOOM. (Ef-Sz- Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentien
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten mor het Buitenland: Compagnie Générale de Publieité Etrangtre O. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Snee., Parijs, 3P" Faubourg Montmartre.
EERSTE BLAD.
AUKNDA
WOENSDAG 30 JANUARI.
Bovensalen Brongebouw Ned. Fo
tografen KunstkringTentoonstel
ling van artistieke fato's, 10—4 uur.
OM ONS HEEN
5o. 470.
Jhr. iM. Salvador.
Aan de ambtenaren van de Stads-Bi-
bliotheek, idle anet een welwillendheid
en inspanning waarvoor hun hulde
gebracht moet wondje®, het publiek
inlichten en ten dienste staan, had ik
verzocht om eens wat lectuur te mogen
'hebben over Jonkheer Moses Salva
dor, die nu ruim een halve eeuw gele
den Sn Haarlem ®ooal niet een be
langrijke, dan toch een bijzondere
drukke rol heeft gespeeld.
'Ik kreeg een bundel om van te dui
zelen, daar hij niet minder dan 101
nummers bevatte. ,En nog is daar
mee het leven en de werken van Sal
vador niet compleet-
Wie was deze Salvador? In een
brief, dien hij den 29sten Juni 1863
aan den heer T. J. Stieltjes schrijft,
geeft, hij zelf een overzicht van zijn
"loopbaan. „Nia classieke studiën en
een tweejarig verblijf aan de Leidsche
hoogesciiool verkreeg ik de van mijne
-ouders lang gevraagde toestemming
voor den militairen dienst, begon in
November 1832 als Leidsch studenten-
jager, werd met Augustus 1833 ge
woon dragonder enz. en op 3 January
1839 na een afgelegd examen te Bre
da, tot officieT bevorderd.Met Juny
1843 werd ik ito.t Juny 1844 bij de rij-
fdende artillerie te Amersfoort gedeta
cheerd. was toen reeds naar mijne
keuze en gelukkig gehuwd, kwam
met July 1844 hier te Haarlem bij het
2e regiment dragonders en bleef met
afwisselend actieveen dienst en verlof
daartoe behooren tot 22 Mei 1850, op
welken dag ik op m ij n verzoek en
eervol door Koninklijk besluit no.
7 uit den miilttainen diienst ontslagen
werd.
De gegevens zijn vertrouwbaar, hij
gaf ze zelf. Of dat nu wel van toepas
sing is op alle mededeeJingen die hij
deed in woord en geschrift, -zou ik
niet durven zeggen. Salvador heeft in
zijn korte maar veelbewogen
loopbaan te Haarlem zoovéél gezegd
en geschreven. Het portret dat we van
hem vinden in de beknopte levens
schets, die zijn vriend (en later bittere
vijand) Jv. Meyer van hem gaf, doet
ons den man kennen als iemand met
een donker, oosterscih uiterlijk, een
fors enen neus, zware knevel en wenk
brauwen en versierd met de bakke
baarden van die dagen. Na zijn ont
slag uit den dienst leefde hij van zijn
fortuin in het huis in de Barteljoris-
straat op de plek waar nu ihet maga
zijn van de firma Lamp gevestigd is.
Een woelige natuur en een drukke
geest moet hij geweest zijn, in 't be
nijdbaar bezit van een gemakkelijke
welsprekendheid, die hij niet onge
bruikt liet in de zittingen van den Ge
meenteraad waarvan hij lid was en bij
gelegenheid van verkiezingscampag
nes, waarin hij gaarne een rol speel
de. In weerwil van zijn jonkheerstitel
waarop hij zeer troitsch was ion dien
|hij dan ook zelfs aan zijn naam toe-
voegde in de handteekening onder het
portret, wias hij een volksman of
wenschte althans daarvoor door te
gaan. Ik hoop niet aan zijn nagedach
tenis tekort te doen, wanneer ik ver
onderstel, dat het volk in (hem zijn
|man zag, omdat hij er niet het minste
[bezwaar in zag, op te tornen tegen „de
jbeeren" die het heft in handen ihad-
Jden. Er viel letterlijk geen zaak van
[eenige beteekenis voor in Haarlem,
jwaarin hij niet zijn meening op on
verholen manier te kennen gaf. In
zijn brief 'aan den heer Stieltjes ver
klaar., hij zelf: „ik sdhreef, met groote
opofferingen van geld, veel in de dag
bladen en dewijl ik prix d'or en per
regel betalen moest,..."
Uit deze laatste woorden blijkt dui
delijk, dat ook de dagbladen ten op
zichte vam de overvloedige kopy van
den woeldgen klant, een zékere ma
tiging in acht namen, zoodat hij (de
ïubriek der ingezonden stukken was
bovendien nog niet zoo ontwikkeld als
ou) zijn mededeelingen en verklarin
gen doen moest per advertentie,
wanneer ihij daarvan niet een strooi
biljet of brochure gaf. Zoo schrijft hij
aan Stieltjes fin idenzelfden brief, dat
(hij Over diens zaak (een ontslag-
quaastie) een door hem geteekende
verklaring aan het Alg. Handelsblad
heeft gezonden cinqsous 1
1 i g n e, met andere woorden tegen
een kwartje per regel, dus als adver
tentie.
Moest ik al de (honderd en een stuk
ken, die de 'mfiidheid van de 'Stads-
Bibliotheek mij heeft verschaft, hier
vermelden, dan zou de plaatsruimte
mij ontbreken, maar zeker al veel
vroeger de lezer mij in den steek la
ten. Ik doe dus een greepje en vind,
dat onze volkstribuun in 1849 een bro
chure schreef over een toekomstige
hervorming van den Israëlitischen
©eredienst, terwijl hij in 1853 zich met
zijn vrouw aan do Waalsdhe gemeen
te aansloot. Eigenaardig is (het (daar
bij, dat hij in 1848 in „Een brief aan
mijne vrienden" zidh meende te moe
ten verantwoorden over het feit, dat
hij èn over Israëlitische zaken èn over
zaken, vreemd aan den militairen
stand, het woord heeft durven voeren
in twee vlugschriften en nog verder
in de dagbladen,
„Mijn overtuiging," zoo schreef hij,
„is krachtig en de middelen om die
te uiten zijn:, zoo 'ik hopen mag, mij
ruim genoeg door God geschonken.
Zijn basis was, da.t de publieke zaak
publiek moet worden behandeld, maar
de manier waarop hij dat beginsel
toepaste zou men, zelfs in deze dagen
van veel grooter publiciteit, overdre
ven hebben gevonden. Dat hij hierbij
'licht persoonlijk werd, spreekt van
zelf. In een advertentie in do Baar-
Jemsche Courant van 2 Januari 1854
schrijft hij:
„Het Nachtwachts mieuwejaarslied.
„mij door eene gedienstige h,and af-
„zonderlijk toegezonden, houdt in:
„Dat de ochtbre Raadszaal steeds
jWeerklinke van woorden, zulk een
„plaatse waard" enz.
..Wordt hiermede a. a. gedoeld op
,het woord s im e r 1 ,a ,p van den
„Wethouder Mr. F. G. Fontein, of op
„den onbetamelijken uitval van het
„raadslid Mr. P. Ellas, die over zijn
„rechtsgeleerd advies omtrent de con
tracten van 1804 bekommerd, een
„Raadslid in de zitting van 14 Dec.
„beschuldigde, zijne medeleden met
,,de straf van geeseling brandmerk en
„20-jarige gevangenis te bedreigen.
„Niet idoor woorden alleen, ijde-
„le en holle Manken, die vooral de
„T.eactionnairen van de Tweede Kamer
„en dus ook onze Haarlemsdhe o 11-
,.g a r c h e n, voorstanders van famï-
„lieregeering, posten monopolie en
„ongeoorloofde winsten, tot mislei-
.,ding der goede ingezetenen, liefheb-
,.'ben, maar door daden wordt de
zedelijkheid van een volk verhoogd
„en dus ook het welzijn van deze
„stad Haarlem bevorderd.
Jihr. M. SALVADOR."
Men ziet het: vriendelijk was de
toon allerminst en da.t hij die kaat
ste, meermalen de bal verwachten
moest, is geen wonder. Toen hij eens,
naar 't schijnt met weinig succes, ts
Amsterdam gesproken had, verscheen
er een treurzang op den Kabeljauw-
sohen jonkheer en op de schoone wij
ze W -a a ris K e e s j e?
Kittig Thortje
'Sal vadertje,
Bietebouwer van Van Hall,
Heb je een blauwtje
Kabeljauwtje?
Och, wij treuren in uw val.
Maar probeer
't Nog eens weer!
Schoon 'k mijn kwartje heb verloren,
'Door uw voordracht laan te hoonen,
Ik moest fluiten, gij vingt bot,
De armen krijgen 't overschot.
Oud-Studentje,
Ivnevlig ventje,
Plus... Dragonder Officier!
Al dat praten
Kan niet baten,
Feiten doen ons méér plezier.
Amsterdam,
Flauw en lam,
'Hecht een beetje aan 't woord Oranje,
't Amuseert zich met uw franje,
Juist omdat die stad begrijpt,
Waar de schoen u 't meeste knijpt.
't Sdhijnt namelijk, dat Salvador
toen in de Kamer wou. Het vers is nog
twee coupletten langer en ondertee
kend „door den Menheer", die volgens
Jhr. Salvador „zoo wat rijmpjes
maakt. Ook al een zaak van persoon
lijken afkeer dus.
Daarbij sluit zidh aan het „Aan
doenlijk veihaal van hetgeen den bra
ven Jonkheer Mozes Overkwam, toen
hij met zulke edele bedoelingen van
Haarlem naar Groningen gereisd
was...", om daar namelijk met iMr.
,D. Reorders, Daan Koorders in de
wandeling genoemd, die candidatuur-
Geertsemia te bestrijden en het pu
bliek in ide ipauze grootendeels uit
kneep en het terrein aan opgewonden
jongelui overliet, die het spreken to
taal onmogelijk maakten.
De afkeer jegens Salvador blijkt ook
uit wat hem overkwam op de sociëteit
Trouw moet (Blijken. Daarover een
volgenden keer.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
DUITSCHLAND.
De Rijksdagverkiezing.
De „Kölnische Zeitung" betoogt,
dat de aanval op hét Centrum met
heeft gébracht wat „men" (de reg
ring) er van gehoopt had, namelijk
een aanmerkelijk verlies van zetels.
Het blad constateert achter, da.t de
Centrum-part ij in dé nijiveirbeidsdis-
trieten niet in staat is uit eigen
kracht de sociaal-democraten te be
strijden. Uit den loop der verkiezin
gen valt. volgens den schrijver, opto
maken, dat de zware nederlaag der
sociaal-democraten het werk is der li
beralen.
De sociaal-democratische partij
heeft het wachtwoord uitgegeven voor
de herstemmingen.
Onder géén voorwaarden mogen de
pantijgenooten stemmen op candi da
ten van conservatieven, rijkspartij
Bund dér Landwirte, antisemieten' en
nationaal-liberaJen. Voor de andere
partijen bevelen wij het volgende aan:
Als voorwaarde voor den steun der
sociaal-democraten moeten de oanidi-
datón zich verbinden, te zullen stem
men1. tegen alle inkrimping van
het geheime rechtstreeksclie kies
recht 2. tegen, Alice beperking van het
vereenigingsrecht3. tegen elke uit
zonderingswet.
Heeft een candidaat deze voorwaar
den vervuld, dan heslisse het kies
recht-comité in het district met aan
zien des persoons. In geen geval ech
ter stemmen op een candidaat, died©
voorwaarden niet onderschreven
heeft.
Dernburg is bijzonder tevreden over
den uitslag dor verkiezingen. In een
onderhoud met een correspondent der
„Neue Freie Presse" verklaarde hij
o. m.
„Ik ben Steeds overtuigd geweest,
dat het Duitsohe volk op national©
eischen en op voorstellingen^ die op
zijne verbeeldingskracht werken, rea
geert. Ik heb daarom eon goedén af
loop van de verkiezing verwacht.
Maar niet gehoopt, dat hij zóó gun
stig zou zijn.
„Ik ben overtuigd, dat de leus, die
de regeering gegeven hééft, deze uit
werking heeft, teweeg gebracht. Het
is een verblijdend toeken, diat het
materialisme in onzen tijd nog niét
oppermachtig is."
s KEIZERS VERJAARDAG.
De 48ste verjaardag van Keizer Wil
helm is met veel opgewektheid ge
werd. Een aantal Duitsche vorsten
kwamen naar Berlijn, om Z. M. ge
luk te weuschen.
Toen de Keizer en de leden van de
keizerlijke familie zich buiten ver
toonden, werden zij stormachtig toe
gejuicht. 's Ochtends ontving hij een
hij zonderen afgezant van koning Edu-
ard.
Gisterenavond was Berlijn schitte
rend verlicht.
Een bijzondere uitgave van de
„Reichs-Anzeiger" maakt een eigen-
li andigen brief van den Keizer aan
den minister van justitie openbaar,
waarin hij mededeélt, dat het zijn
wensch is, dat wegens béleediging
van zijn persoon of de leden van zijn
huis slechts die personen terecht zul
len staan', die zich aan genoemd feit
met opzet hebben schuldig gemaakt,
en niet meer, zooals thans zoo dik
wijls gescliiedt degenen, die uit on
nadenkendheid of onwetendheid zich
de eene of andere beleedigimg hebben
laten ontvallen.
En tevens heeft de Keizer den mi
nister van justitie opgedragen hem,
zoolang de wet op dit punt nog niet
]>ehioorlij'k gewijzigd is, op de hoogte
te houden van olie veroordeelingen
wegens genoemd misdrijf, opdat hij.
waar hij het wenschelijk oordeelt, hét
recht van gratie zal kunnen uitoefe
nen-
EEN GROOT ONHEIL
heeft Maandagmorgen het Saarbek
ken getroffen. In een der schachten
van de mijn Reden, bij het plaatsje
St. Johann, in dien omtrek van Saar-
brücken heeft een hevrilge mijingas-
ontploffinig plaats gehad. Ongeveer
250 mijnwerkers werdien onder die in
eenstortende massa bedolven. Een
honderdtal lijken zijn reeds opge
haald.
De reddingsbrigades moesten toen
wijken, doordat de mijn in brand ge
raakte
Toen allen boven waren, had er een
nieuwe ontploffing plaats.
Hierbij werd evenwel niémand ge
wond.
De vijfde schacht wordt als verlo
ren beschouwd; op het oogenbMk.
zegt een telegram beraadslagen de
hoogere mijnamibtenaren over de ver
dere maatregelen', die genomen móé
ten worden, om het vuur meestér te
worden. De geborgen lijken waren
slechts voor een klein gedeelte te her
kennen; ze liggen in lijkehhuisjes;
morgen zal mén de familieleden toe
laten. De reddiitngsmanschiappen zijn
naar huis gezonidien mét de mededee-
ling, dat ze zich gereed moeten hou
den om, zoo noodiig, morgen terug te
komen.
Er worden nog een 300 menschie®
vermist.
De President der Fransche Repu
bliek zond aan den Duitschen Keizer
liet volgende telegram
,,Z. M. Wilhelm II, Keizer van
„DuiitscMand, Konilng van Prui-
„sen, Berlijn.
„Met diepe ontroering héb ik
„géhioord van dé verschrikkelijke
„mijngasontploffing, die zooveel
„slachtoffers heeft, gemaakt on-
„der de mijnwerkers van den
„Biidsfoekerput in de mijn te Re-
„den. Het is mij een behoefte TI.
„M. mijn oprecht leedwezen te be
tuigen en mij aan te sluiten hij
„den rouw van de zoo zwaar ge-
troffen mijnwerkers-bevolking.
FALUèRES."
FRANKRIJK.
De afzender van dit telegram heeft
in zijn eigen land eveneens eeni mijn-
gasontploffing te betreuren.
Niet ver van Counrières is het
mijngas ontploft in de mijn van Lie-
vin op een diepte van 526 Meter; 800
mijnwerkers zijn behouden boven ge
komen. De hoofd-ingenieur, de sectie-
ingenieur en de hoofdopzichter zijn
omgekomen bij een onderzoek naar
de oorzaak der ontploffing.
Waarschijnlijk zijn geen and'ere
personen gedood.
SERVIë.
Eén derde ontploffing, maai- van
veel minder omvang, valt te mélden
uit Belgrado.
Zaterdagavond om acht uur onge
veer had eene tamelijk hevige ont
ploffing plaats in een kamer, in het
Koninklijk paleis, grenzend aan de
vertrokken van prims George. De be
dienden, aan wie was opgedragen de
patronen voor de jacht, van Zondag
gereed te maken, hadden uit nalatig
heid in de nabijheid van den schoor
steen een hoeveelheid kruit laten lig
gen.
Er hebben geen ongelukken plaats
gehad.
RUSLAND.
We vingen dit overzicht aan met
de Duitsche verkiezingen; we sluiten
thans met de verkiezingen in Rus
land.
Op 120 kiesmannen, door de arbei
ders aangewezen, behooren er 5 tot
de rechterzijde, 28 tot de gematigden,
en 87 tot dé linkerzijde. Van de 4//
gedelegeerden, door de boeren geko
zen, behooren er 161 tot de rechter
zijde, 272 tot de gematigden en 44 t^t
de linkerzijde. Do kleine landeige
naars en dé lagere geestelijkheid, die
570 Mesmannen aanwezen, kozen er
109 van de rechterzijde, 429 gematig
den en 32 behooren die tot de linker
zijde.
Tot dusverre hebben 90 proc. der
boeren, ongeveer 70 proc. der arbei
ders en 20 proc. der kleine grondeige
naars hun kiesrecht uitgeoefend.
Stadsnieuws
ORGELBESPELING
in de Groote of St. Bavokerk te Haar
lem op Donderdag 31 Jan. 1907, des
namiddags van 2—3 uur, door den
heer W. Ezerman.
Programma
1. Preludium en Fuga, J. S. Bach.
2. a. Klage,
b. Abendfriede, le uitv., J. Rhein-
bergen.
3. Sonate No. 4, W. Rudnick.
a. Allegro maestoso.
b. Andante.
c. Fuge.
4. Andantino, W. Volckmar.
5. Duet uit Stabat Mater, Rossini.
Dooi.
Reeds Maandag maalden verschil
lende watermolens in de Zuidelijke
en Oostelijke omgeving.
R.-K. KIESVEREENIGING.
In de Maandagavond gehouden al-
gemedne vergadering der Roomseh-
KathoüJeflte K'iesvereeniging, voorgeze
ten door den heer Mr. J. E. J. N.
Thijsse®, werd medegedeeld, dat in
de volgende vergadering de commis
sie voor de rekening en verantwoor
ding verslag zal geven; haar leden
waren dezen avond door familie-om
standigheden verhinderd.
Voorts werd medegedeeld, dat van
1 Februari af iederen avond in St.
Bavo gelegenheid zal zijn om infor
mation in te winnen omtrent die ki'e-
zensLiist.
De voorzitter 'dronc er op aan, dat
all«en zouden medewerken om dien
aanwas van Katholieke kiezers te
\ergrooten.
Daarna trad als spreker op Mr. D.
A. P. N. Kooien, lid der Tweede Ka
mer, om te spreken over de Belas
tingvoorstellen der Rogeéring.
In den aanvang zijner rede wees
spreker er op, diat ün de laatste vijf
jaren eetne anidlere stroomiimg in d©
R.-K. ki'esvereendjgtingen is gekomen
ze hebben begrepen, dat het hun taak
was te zorgen voor de staatkundige
opvoeding van het katholieke volk.
Spreker heeft gemeend, dat er nu
vel belangstelling zou te vinden zijn
voor het onderwerp, dat do beurs
raakt, en vandaar dat hij spreken vil
de over de bel astingvoorsteOlen der
Regeering.
Spreker zette nu uiteen, hoe de uit
gaven van den Staat geleidelijk toe
nemen, zoodat ide Regeering kan
voorzien, dat die uitgaven binnen vier
jaar 15 mihioen meer mil en bedra
gen, tenzij er nieuwe bronnen van in
komsten worden geopend. Er moet
echter meer zijn dan 15 millioen, om
dat er weer nieuw© wetten voor uit
voering gereed liggen.
Spreker stond daarna stil bij de
vraag: welke die nieuwe wetten zijn.
In dé eerste plaats de onderwijswet
van het mimisterLe-Kuyper, die in
Juli van dit jaar reeds 21/2 millioen
meer aam uitgaven vraagt. In 1911 zal
dat reeds 3,300.000 gulden bedragen.
Tem tweede zijn er d© uitgaven voor
dé ziekteverzekering, ten derde de
uitbreiding der Ongevallenwet tot
landbouw en visscherij, die vi'er ton
zal vorderen: ten vierde 6.400.000gul
den voor de komende ouderdoms-
verzekering (waarbij de invaliditeits
verzekering op 'den achtergrond is ge
zet).
Een em ander vraagt reedis ruim 8
millioen, terwijl de administratieve
rechtspraak ook f 260.000 zal vorde
ren, totaal dus 8.200.000, of, met
het gewone accrès, ruim 22.000.000
gulden.
De thans bestaande indirecte ©n di
recte belastingen zullen in 1911 onge
veer f 14.000.000 meer opbrengen dan
thans, rest dus de moeilijkheid om
het ontbrekende te vinden, ©n dat
"zomdter dien vrijhandel prijs te ge
ven.
Vatndaar dé nieuwe Regeelrings-
voorstellen, dié' allereerst bedoelen
de bed.rijfs- en de inkomstenbelasting,
te verconigea als 1 inkoanstenbelasting
waarvan men 21/2 millioen meer ver
wacht. Ten tweed© de successiebelas
ting, die naar raming anderhalf mil
lioen zal opbrangen, intusschen is
voor dit onderwerp nog geen wet ge
reed. WAL één, dat één millioen zal
opbrengen, namelijk dat de zegel- en
registratierechtem verhoogt.
Vervolgens een ontwen) op den in
breng bij de oprichting vam naamloo-
ze vennootschappen, dan verhooging
van den accijns op d© mousseer end e
wijnen (champagne), een ontwerp op
do invoerrechten, waarvan men 9 ton
verwacht zonder ook maar ©enigs
zins het stelsel vam dien vrijen han
del prijs te geven zooals de Regee
ring zegt, ma air dit noemt spreker een
doekje voor het. bloeden. Bij dift ta
rief 7,uilen ook de speelkaarten en
voorts zal ook de tabak worden be
last.
Tegelijkertijd wil ook de Regeering
den suikeraccijns verminderen., en
het daardoor ontstane tekort aanvul
len met eene verhooging vam den ac
cijns op het gedistilleerd van ƒ63 op
90 per H.L.
Spreker zette nu uiteen, wat de Re
geering met de verschillend© ontwer
pen bedoelde. Zoo verklaard© hij zich
te vereenogen met de poging om de
wetsontduiking bij de oprichting van
naamlooze vennootschappen tegen te
gaan, al blijft de vraag, of dit noodïg
is zulks op drieërlei wijze te doen.
Ook tegen de champagnebelasting
heeft spreker gecin bezwaar.
Of een tabaksl>el asting er ooit door
zou komen, betwijfelt spreker zeer,
aangezien dit do tabaksmarkt te zeer
drukken zou.
De verhooging der invoerrechten
cp speelkaarten kan misschien in ons
land' een industrie van speelkaarten
doen ontstaan, en is dus toe te jui
chen als ietwat protectionistisch.
Den suiker- en den gedistilleerd-
accijns heeft de Regeering aaneenge-
koppeld zij meent, dat verlaging van
den suiker-accijns, zonder "verhoo
ging van den jenever-accijns niet mo
gelijk is.
Na de pauze zette spreker uitvoerig
uiteen, wat de Regeering bedoelt met
d© invoering der ongesplitste vermo
gensbelasting, waarbij hij uiteenzette,
dat de tegenwoordige regeling,
waarbij inkomens boven de 13.000 in
rene afzonderlijke belasting zijn aan
geslagen ven-alt, on de bedoeling
voorzit am een billijke progressie in
te voeren.
De redevoering werd met aandacht
aangehoord.
HET TOONEEL.
„HUZARENKOORTS" DOOR HET
ROTTERDAMSCH GEZEL
SCHAP VAN VAN EIJSDEN.
Men kent het verhaal wel. mót-
waar van den Duitschen keizer, die
in een klein plaatsje komende, waar
hij van d© jonge meisjes vernam, dat
't er zoo stil en saai was, omdat zij
cavaliers misten om mee te dansen,
dadelijk beloofde er een garnizoen te
zullen leggen, om de jonge Duitsche
dochteren aan damshuzanen te hel
pen
Dit voorvalletje, dat aan den ge
moedelijken tijd vam Frederik den
Groote denken doet, is door den Duit
schen blijspel-fabrikant Von Kadel-
burg, en nog een meneer met een
vreemden, moeilijk uit te spreken
naam, bij den kop gepakt, om er een
grapje voor het tooneel van te ma
ken.
En in „Huzarenkoorts" heeft mén
gisterenavond nu ihelt geheel© geval
op die planken kunnen zienhoe de
officieren van een regiment huzaren
zich in een nest van een grens-garni-
zoen doodelijk vervélen, zoodat ze
zelfs om den tijd te dooden op de vlte-
genjacltt gaanhoe ze met luid ge
juich en gejubel het bericht van hun
overplaatsing naar de plaats in
quaestie ont vangenmen woont hun
inkomst in hun nieuwe garnizoen bij;
men ziet hoe d© hoofden van alle
vrouwen, van oud tot jong, op hol
raken over die mooie luitenantehoe
afgunstig ten slotte het burger-éle
ment wordt, omdat het heel niet meer
in tel isen hoe de officieren, van
de galante jonge huzaren-luitenants
af tót den meer bejaarden overste
toe. met een meisje uit de nieuwe
garnizoensplaats zullen gaan trou-
wien
Maar zulk een stuk is alleen maar
•mogelijk en tie schrijven in het land
van „das Militar" met. den aureool,
die daar de uniformdragonden om
geeft en dé opgetogenheid van de
habvischjes over een héuschigen lui
tenant.
tn ons land zou men. als men een
grap maken wilde over menschen in
uniform, gedaald zijn tot wat laag-
hij-de-grondsch© moppen over een
s ohuttersof f i cier
Maar „Huzarenkoorts", neen, diat
is nu je minste, onschuldigste, amu
santste dolheid, om, ja, om wat?, om
wat situaties, wat woordspelingen,
wat grappigheden, zonder één onver
togen woord, zonder één gewaagde
toespeling, zonder één schunnigheid-
je. Denk er eens aan, wat een
Franschman er voor een Parijsch
boulevard-theatertje van gemaakt
zou hebben
Maar onze goeje Germanenzij
hebben kinderpret om hom eigen ge
valletje gehad en er een dolle boet
van gemaakt, waar* het eind van weg
wias.
De zaal was den hoeden avond dan
ook in een .fou rire" de hoofden
deinden in lachstormen als een koren
veld onder den wind oude heeren
met glimmende schedels werden rood
van 't proesten tot op hun kruintje;
dikke mama's schudden als slapp©
kussens; jonge meisjes want men
kon gerust zijn dochters voor dit stuk
naar den schouwburg meenemen
kirden als duifjesen zelfs ©enige
officieren in politiek amuseerden ziich
best over ham Duitsche collega's op
de planken. En zóó onbedaarlijk werd
door het geheel uitverkochte huis ge-
lachén, dat men op het tooneel af en
to© de bui wat moest laten overtrek
ken, voor men met de malligheden
kon voortgaan.
Zelden hebben we een publiek ge
zien, dat zich kostelijker amuseerde.
En d© Rotterdammers speelden het
stuk allerbest, met, entrain, be
schaafd, niet plat komisch, en toch
joflig. Wanneer we één der medespe
len-den afzonderlijk vilden noemen,
dan zouden we onrechtvaardig tegen
over de and exen ziin. want ze waren
allen goéd.
Zelfs van een der grootste moeilijk
heden. namelijk van de moeiliikhiëid
voor eén Hol lander, om een jongen,
galanten, strammen Duitschen luite
nant voor te stellen, kweten zij zich
goed, want we spraken in den,
schouwburg iemand, die hét stuk ook
in Berlijn had zien spelen en dms ver
gelijken kon en die was ook op dit
punt zeer gunstig in zijn oordeel, wat
een compliment is voor onze Holland-
sche imitatie-luitehantj es.
FRANS NETSCHER.
