HAARLEM'S DAGBLAD.
DERDE BLAD.
MAANDAG 18 MAART 1907.
OM ONS HEEN
No. 501.
Subsidie aan
den Schouwburg.
;0
Iini 'Gietn vorig- n/nnrmiör zouden wij
oen Vi'ugétiilijétj© rotnicE oMer e©n su b-
sidfe aan den Scliouwhurg. I-Iet luitl-
dio nills volgt
Is heit, niaiasr Uwi© mee'ninig, in t
•aOigjeaneeini, goied: en nuttig; dut
(suluslitcllil© uit de gemeentekas wordt
"vieriLeeimdl aaai cein Schouwburg?
En, zoo ja, acht U lïet 'door de
heeren Van Go-steriein en Chiabot
gedaan venzioieilc om eein subsidié
Mate 1500.'s jaars voor tóen
jaiar, voor Inwilliging vatbaar
(Dit mocht zijn: voor vijf jaar
Redactie).
Geliwe do redenen, waarop
Uwe meeniidiig stleumt, uiteen te
zetten,
I-IiélDoip kwamlem bail1 vian antwoordlen
i'm, leieruiigeai met een guinjttiig, auidereii
niet een ongunstig biftsclneid.
Miein lieeft ons de waag gedaan, of
wij eoni referendum hedoeildien. Na-
tuuriijic niet. Op gieenerlei manier
zou ocilit de m'eieteSaig van de giéheiele
burgerij kunnen werden iingewon
nen, omdat vier.rlewieg idle ineieisten
geeai antwoord. geven. Van onze duii-
zeteidtaMietn aiboniné's toeft dan ook
siecihts eien gering percentage een
antwoord ingezonden, Dat is nice
vreemd, do een heeft geen lust, een
onder geen tijd, een derde gaat het
door 't hoofd. Neen, voorwaar, om
een© ailigemeene volksuiting is 't ons
Liet te doen gerwieiest.
'Wie dat veronderstelt, kent eiemvou-
dig de praktijk van zulke zaken
niet.
Ik heb de antwoorden zooveel mo
gelijk in afdeieiLinigen ggsclueid'&n, om
'hot overzicht gemakkelijk te maken.
Scherp heeft uit den aard -vian de
zaak d'eize scheiding niet kunnen
zijln.
Ben aantal antwoorden moest ter
zijde wonden gelegd, omdat die inlan
ders Verzuimd hadden, redo n e.n
vc.or hunmJe imle'ening op te geVera.
Voor de lezers toch ie het van belang,
juist die arguaheiniten te kennen.
Laat ik dujs beginnen mot die amt-
woordiein van die voorstanders van
een1 subsidie en wel met dat van dien
beer Rinikema, dffie mij uitdrukkelijk
verzoekt, zi'jn. naam wel te' vermel
den. Op de circulaire wais overigens,
naar mm wiest, aan de inzenders
niiedegadieeld, dat hlun niaiam redactie-
gehem zou blijven.
De Voorstanders
Geachte Redactie
Door tuteectonkorrist van „Baar-
lemfs Dagblad!" weirdlen» mij die Vol
gende vragen geistellcï
lo. Ijs, het naar teiWie meaning, in 't
a'geaneien goed en niutlig, dat subsi
die uit de gemeentekas wordt ver
leend aan een Schouwburg?
2o. En, zoo ja, acM U heit door de
heerlen Van G Sister en en Ghiabot ge
daan vier zoek olm eien subsidie van
f 1500 isjiaars Voor vijf jaair, voor nn-
wiiMigilnig vatbaar
Wil ilk deze vragen naar behooreo
beantwoorden, en tevens daarbij aan
uw verzoek voldoen, namelijk ook do
rödemlem op te geven waarop mijne
meendtog steunt, dun zal ik geen ge
bruik kunnen maken vian; ide open
ruiiimtei, op de aan mij' gezonden virn-
genliijlst, daar deze hiervoor te gering
zal 'blijken.
Uw ©eirhte waag is Mam primoipte;-
len aard, en kan. ik voor mij met,,ja"
beantwoorden. Immers nis reeds lang
gebleken, in het buitenland zoowei
n ls iin ons kleine Nederland, dat het
voor gemeenten van eieiniige beteékc-
nis van groot bellang is een schouw
burg te bezitten, zelfs iis elft voor de
welvaart Van eien diergelijke1 stad lang
zamerhand ©ene noodzakelijkheid ge
worden. Indien men in onze stad er
toe overging, alle gebouwen, dien
stig voor publieke vermakelijkheden,
le sluiten, zou men pas den omvang
van een dergelijk bo'sluiit, en die groo-
to nadecliige gevolgen daarvan kun-
aiiete berekenen. Ho.eveien van oniae
voonniaaonste beliaistingbebalienjden zou
den onze veiéte dien rug toekeieren, die.
in eien ischouwburg nog iets anders
willen zien dan een plaats, waarvan
geien opvoedende kracht zou kunnen
uitgaan.
Van een schouwburg moet en
kan opvoedende kracht uitgaan, men
leert er juist het kwade vian bet goe
de onderscheiden.
Ben schouwburg is mede cl© plants
eoni jiuijst inzicht1 Ah heit werkelijke
loven te verkrijgen, men moet. eir hleit
lew aidie leieren verachten én het goede
waardeeren.
Iemand, die slecht is, zal tti een
schouwburg eer beten- dan slechter
kumncii worden, i'emiainid, die hot niet
As, zal het door schouwburgbezoek
iriooit kunnen worden.
Het spreekt viaav zelf, dat biet eiene
stuk meierdere opvoedende waar-de
bezit dan het andere, doch' hiervan is
men afhankelijk van dichters on
schrijvers, die voor het tooneel luun
lu achten ten belste gesien.
Bovendien blijft eten schouwburg
een zaak, en biet der directie met
nog zooveel goeden wil bezield niet
altijd mogelijk juist die stukken op
gevoerd te krijgen, die men algemeen
gaarne ziet.
Ben schouwburg-directie is afhan
kelijk van het répertoire der verschil
lende toomeelgezélischiappen, alleen
dienit zij rekening te houden, dat ge
zelschappen, die in .dén schouwburg
worden toegdlat'em om te spelen, een
goiodHitehlkendien naam bezitten.
Eien gebiedeaido öiisch is, dat de
schouwburgdeurein gésloLen blijven
voor die gezelschappen of tooneielist,tuk
ken, die dien toets Van .waardig voor
het algeméén belang" hiet kunnen
weerstaan.
En nu uw tweede vraag, of ik een
Verzoek van de heieren Vian Gasteren
on Ghiaibot voor i nwilliginig vatbaar
a;ciht.
Dieze vraag past zich. aan de éérste
in zooverre aam, diat (ail. is men vóór
het gcivion. van subsidie uit de go-
meeintekaS'. deze nlimmier gegeven zal
mogen, worden, indien niet in werke- j
li ikheid gebleken is, dat zonder huilp'
van gemeieniüew.ege biet hébben va,n
een eenigszinjs confortablen en vei
lig inigei-iehiteni schouwburg eone on-
mogelijikbieid' is gelDQtekeni.
Ecin. stukj e gesel ui edleniiis dient hlifer
vooraf te gaan.
Den 14den Februari 1902. werd idioov
de hiéereh G. B. Cromancliiu c. s. een
rxdres aan den Raad gericht, om J
voor hiet stichten, van een nieuwen
schouwburg pk 10. 3000 vlerk, Meten-
grond van die terreinen van de voor-
maiige (toen no|g tegenwoioxidiige) gas-
l'aib.ri'ök kostetoos te mogen onitvan-
gen. f
Tegen het betoog, ten opzichte van
het gemeentebelang iin dilt adres ge-
voerdJ, wap weani'g in. te brengen, zoo-
dat. B. en W. den 22'stein Septamlbar
1903 eenparig aan den Raad voorstel
den, aan bovengenoemd verzoek te
voicloiein en 2800 vlerk. Mieter, die men
zeker vol'doiend'e achtte tegen eav erf-
pacihtipJoanion van ft.— por jaar lie-1
schikbaar te stellen.
Do Raad, meenemde gelein genoeg-
zamem. tijd te hebben, géiiad deze zaak
n,aar l>ehoo,rcn te beistudeiercin, nam
bet voorstel van' den bieier Van de'
Kamp aan: ...Deze zaak aan te hou
den tot leene volgende vergadiering."
Den Staten' Dccombea- 1904 word; dloov
genjoomde heieireri Croinimoliin c. s. aaa
den Riaad bericht, met verschillende
reidienen, iin dat aJdives genoemiid,, dat,
hun verzoek van 14 Flefor. 1902 door
hen weird in,getrokken
Den 25.sten Maart 1904 werd de,
sobouwibung op last van B. en W.1
ploiteeling geidoten, om db ons allien'
wel bekende .redenen. i
Vooral dit p 1 01 so Hinge sluiten
verwekte im Ilaiarleun veel scnisafie,
en begreep men blijlkbaiar, wat biet,
voon.' Haarlem zou betedkenen geien
schouwburg te bezitten. j
Het besluit van B. en W. was eeh-
ter te recbtvaardligeni, waar zij diet
langer de verantwoorde! i jkfhie <1
wenischten te dragenvoor een voor;
het publiek toegankelijk gesteld g.c-
bc uwj waar de maatregelen voor cle
veiligheid Zeer veel te wieuischen over-
lieten.
Voor den heer Van Gastereai even-
wiel stond dit beislui't gelijk mot het
vernietigen van zijn bestaan.
Ail' (spoedig wiea-p zich een commis
sie op, die zich tot taak stelde, den
Schouwburg aan den Jansweg van
den heier Scliönihuitlh voor (haar, ik
meen) f80.000 'te koopen, én den
Schouwburg gehleiel bei Verbouwen en
tii v'ertoeteren.
Deze commii'ssliie vooral, zou u 'kun
ne vertellen, mét hoeveel moeilijkhe
den zij te kampen had, om .genoes-
zaam kapitaal bijeen te krijgen, tot-
dat ook deze' commislsie zich ont
hard, orndiat zij ni'et met haar wèl-
nileeineind werk kon slagen.
Toen vatte cle hleer Viate Gasteren
zelf id© koie bij ide horens. Hij mocht
zich verheugen iin oen geldélijken bij-
stainid! vaar eenlige kunstvrienden', die
'hem liiierdoar 'in de gelegenheid stel
den den Schouwburg te veahouwsn
volgens de eischen, door B. en W.
daaraan gesteld.
Deze mild© gevers verdienen niet
aLlielem dein dank van dear Ireier Van
Gasteren, doch' oioik van die ingezete
nen vian Haarlem.
Do maatregelen van veiligheid] zijn
zéker zóó genomen, dat deze Schouw
burg met alle andere schouwburgen
in binneux- of budtenilahd zal kunnen
wedijverenevenwel ontbreekt mog
voel aiate' b,et comfortablie, het huise
lijke:, aan décors, enz.
En om dit allies naar behoor ein te
kunimien daarstellen, dlaartoe ontbre
ken de middelen, daartoe is hulp
nooiddg.
Zoiu, het nu nnllet 00 igemeemtelijkrm
weg liiggien voor vijf jianem. een subsi
die te geven vian f 1500, waar de ge
meente ook zooveel andere zaken van
1 cpemibaar nut en verkoel1 steunt
I Bn als raein dan in aanmieniktog
neemt, en hier sprieiek ik bij persoon
lijke ervaring als aandeelhouder bij
do Vorige exploitatie, dat hét exploi-
teeren van can sahouwburg over 'net
algemeen geien winstgevende zaak is,
miag mien het bedrag, door de hieiereio
Van Gasteren en Chaibot aangevraagd,
zeker, klein >en nieit overdreven be-
•schouiWein.
Maar waarom,, zal1 mem vragen,
Iwengt de. heer Sehanhiuth:, die toch,
eigenaar van den Schouwburg is,
deze verbeLeringen niet aan? En deze
vraag schijnt gerechtvaardigd.
Indien men echter weet., dat de
huuropbrengst, na aftriek van alle
Lij.komende kosten, niet meer dan
Cienie behoorlijke route van heit vierte-
geinwioiordigdje kapitaal v,erzekeat, mia,g
I men ook van hem niet verwachten do
j beurs te openen ten behoeve van een
groot aantal ingezetenen direct, en
j vian allen indirect,
j Ilc ben dus, mijnheer de Rédacteur,
i een vooaistandlea- van gemeentel ijke
subsidie om vea'sChiilleindc redeatón,
Jjovengenoieimd.
Wiaar wij jaarlijks uitgeven f 10.000
subslidde voor ons geniieentedijk mu-
1 ziekkorps, en ook voor zoovele an-
diero 'instellingen, die eveneens ver-
band houden niet het algemeen be
lang, houd ilc eene subsidieaanvi'aag
als deze voor gemotiveerd en hef
toestaan dloor don Gemeenteraad ge
wettigd.
Het bezwaar van B. :en W., ge-
TDOieimid iin liun advies ten opzichte van
deze subsidié-aanvraag,, namelijk dat
ook andere instellingen van' gelijke
strekking aanleiding zouden kunnen
vinden een dergelijk verzoek tot den
Raad te richten, cleel ik niet, om -de
eenvoudige radical, dat aan gieen dier
itmlchUngem die elisohien van vailig-
heiid enz. door B. ein W. zijn gesteld
welke zij voor den Schouwburg nood
zakelijk hebben geacht.
B. en W. hebben hierdoor doen
uitkomen, dat Haarlem slechte één
schouwburg bezit.
Ilc hoop dan ook, dat de heeren
Van Gasteren en Ohabot in staat zijn
den Raad voldoende en mot succès
voor be lichten.
Hiermede meen. ik aan uw verzoek
to hébben voldaan, en verzoek ik U,
irijm naam ni et geheim, te lnoudteai,
zooals door U word medegedeeld.
A. RINKEMA.
Haarlem kaa niet buiten
een bebouw burg
Ofschoon ik in 't algemeen, niet voor
suüsidièering ben, moest het besche
iden verzoek dier heeren Van Gaste
ren .en Chaboit toch in gewilligd
worden
le. omdat even goed voorgedragen
tuoneeisluk beschavend wentel
ze. oandiat het in 't belang van
Haarlem en vrreKEQ^leltegenverkeer is,
een 'goeden schouwburg te bezitten.
Door d'ezo subsidie blijft Haarlem
vrij van eene uitgave van ongeveer
anderhalve ton, voor ecu voor Haar
lem voel te grooteru schouwburg, die
dau zouden moeten komen, daar
Haarlem zonder schouwburg ondenk-
baai1 is.
Aaai eén schouwburg wil ik wel
subsidie verieeneu, omdat -hij in een
zekere behoefte voorziet en deze zich
blijkbaar niet geheel volgens den
eisch kan bedruipen, en bovendien,
omdat hij zulke hooge 'kosten heeft
moeten maken wegens brandgevaar.
Als liet nieuwe schouwburg-plan was
doorgegaan, zou er waarscbijtnl'ijk
niet veel tegen geweest zijn, om clen
grond kosteloos af te staan, wat toch
enorm jheer. aan rente zou kosten,
dan dit bescheiden vex-zoek.
Ik ben in 't algemeen voor subsidie
van een schouwburg. Het is va-ij al
gemeen bekend, dat de financleeie re-
sulitatein vlerr,e Ivan soliittenend zijn
on iin eene gemeente als Haarlem is
een behoorlijke schouwburg zoowel
uoodi'g, ais goed aangelegde plant-
so enen.
Jtk ben voor het aangevraagd sub
sidie, mits biet de iu- en uitwendige
versiering v an dep Schouwburg ten
goede komt.
Ben. viooruitgaande stadl met een
grootte: toekomst zooals Haarlem,
heeft .noiOidii'g een schouwburg, en aan-
gez.'tji schoujvvbni'g'en over 't alge
meen met verlies werken, is een stad
verplicht in het belang van de bur
gen j dezen te steunen.
Le 'Meren Van Gasteren en Ghabot
vragen slecihts voor 5 jaar subsidie,
laten wij hen die 5 jaar eens laten
wenken, dat kost .sieehts r 7.500.
il men die aantrekkingskracht
van een gemeente behouden, dan is
men verplicht de kunst te steunen,
want wat zou des zomers een bad
plaats zijn, indien den gasten geen
gelegenheid werd gegeven om van
concerten of schouwburgen gebruik
te maken
Indien nu particulier kapitaal daar
in te kort schiet, is die Gemeente ver
plicht haar daarin ©enigszins te ge-
moet te komen, indien men tenmin
ste den waaracbtigien blojeii dier ge
meente volstaat, en is een jiaarlijk-
sche subsidie van f 1500 niet te veel.
Een. stad van pl. min. 70.000 meui-
sclxen .met icen enitouraig© van zeer
gegoeden te Bloemendaal, Heemstede,
enz., inoet zioli er niet bij neêrleggen,
om eenvoudig onder d'en rook van
een groofce s-tad te leven en daarop te
teren. Zoo een <stad behoort een co-
rnedie te hebben en die te subsidlee-
ren, wil meai daar goede stukken zien
en veel variëteit van tooneel hebben.
Deze comed'ie voldoet wel is wiaar niet
aan viele eischenmaar men moet
roeien met de riemen, die men heeft.
Gaandeweg zal dom- het verleeaien
van een subsidie In het een en ander
verbetering worden gebracht. Hoewel
de directe voio,rd'eelen van de stad niet
groot wonden, zoo brengt het gevien
vian goede en vele stukken toch indi
rect voordeel aan, aan winkeliers,
enz. Wel is 'het te bejammeren, dat
>n Haarlem, Bron, Vereeaiiging,
Kroon en Schouwburg niet één ge
bouw. uitmaken, nu drukt de een den
ander.
To oh acht ik het mondig, dat van
stadswege ook schouwspelen gesteund
worden, daar door het geven vian
goede stukken veel geleerd wordt.
Haarlem subsidieert ook het mu
zikale gedeelte, da.t beschaving en
geest In de hand werkt.
De Verplichting rust op do Gemeen
te onx voor de gemeenschap te zor
gen. Een aan billijke eischen vol
doende schouwburg behoort er 'hxi&r
te zijn,
Niet ail en kunnen evenveel van
hetzelfde genietenwaar zoo véél
voor minvermogenden gedaanwordt
,.om niet" mag daar wel iets tegen
over staan.
In hét algemeen acht ik een
Schouw buig voor eene gemeente als
Haarlem een min of meer noodzake
lijke behoeftemede ©en middel onx
zij 't ook in beperkten zin dienst
te doen bij de keuze van woonplaats
voor welgestekten in ruste. Hoewel
niet op ééne lijn gesteld kunnende
wordlen als b.v. het Ilaarlamsch Mu-
ziekkori>s, dat verplicht is eenige ma
len per jaar teder zonder betaling in
de gelegenheid te stellen kunst to
genieten, kan toch ©enigszins eene
vergelijking gemaakt worden. Om
het ook ..volks" opvoedend karakter
van goede itoonieeOvoorstèlMngen aoht
ik daarom de gevraagde subsidie ge
wettigd en 'voor inwilliging vatbaar
Ongetwijfeld, oandat eeax goed inge
richte Schouwburg het aanzien dei-
stad verhoogt en toeneming- der be
volking in de 'hand werkt. Ieder in
woner is hiermee gebaat.
Om bovengemelde redenen lijkt mij
een 'subsidie van f 1500 's jaars zeker
niet te hoog.
Al is kunst geen regeerimgszaak,
het is toch die ylicht der regeeringde
ontvvikkeliiiig van het kunstgevoel bij
het volk te bevorderen. De tomieel-
spelkunst kan in dit opzicht veel voor
de beschaving doen, zoo als de gc-
solliedenis leert. De loerk maakte in
dertijd van haar gebruik.
Ben stad als Haarlem moet een
schouwburg hebben en 'hij kan zon
der het subsidie niet behoorlijk be
staan. In ons land worden v.ele
schouwburgen door do gein e 011 Le ge
subsidieerd. In het buitenland mog
moer.
Naar mijn inzien ware het te
wcnschen, dat de stad het subsidie
verleende, want er As hier niets an- j
dors du.11 de Schouwburg.
Iedere belangri jke gemeente in Ne
derland heeft een behoorlijken
Schouwburg, gesubsidieerd door de
gemeente. Alleen Haarlem heeft dien
il'et. Daar waar de heeren Van Gas
teren en Ghabot hebben getoond te
w'ilen, belhoox't onze gemeente zeker
met protectie hier te steunen, opdat
wij bier niet vorstokeai blijven van
het nieuwste ip tooneelgebted en dat
wij niet oui te genieten naar Amster
dam moeten trekken.
Dus subsidie is hier beslist maodig.
Volgens mij acht ik oen subs'die
van do Gemeente billijk en noodig.
Met hot oog op het vreemdelingerwer-
kcor dient Haarlem een Schouwburg
te 'hebben, welke hoogst zeldzaam
zonder toelage kan bl ij vian bestaan.
Alhoewel geen schouwburgbezoe
ker, acht ik toch een naai: de eischen
des tijds ingerichteai schouwburg
voor onze goede stad zeer gewenscht.
Ik ben er steik vóór, dat subsidie
van gemeentewege worde verleend.
Men onderschatte vooral niet do in
directe vo ordeel en,die het bezit v an
eien goeden Schouwburg voor een
strut als Haarlem heeft. Ik ben er
vast van overtuigd, dat meerderen
uit onze koloniën en van elders zich
'hier zouden komen vestigen, wan
neer Haarlem een f linken, netten
Schouwburg had. Hoewel ik otm d'e
bovengenoemde reden meer zou ge
voelen voor een geheel nieuw gebouw,
ben ik toch vóór inwilliging van het
verzoek der heeren Van Gasteren, c. s.
daar dit een stap in 'de goede ricli-
De hoeren Van Gasteren en Cliabot,
ondernemers van onzen Haaiiein-
schen Schouwburg, 'verdienen volbo-
men hel subsidie, daar het voor
Haarleiiisch publiek, ook van de om
liggende gemeenten, een onmisbare
uifspanti ingsgelegenhei d is en onder
nemers door niet altijd groote in
komsten dat ïiiiiet aan liet gebouw
Ivu.uuen ten koste leggen, wat zij en
wij zoo gaarne, zien 0x21 het te vol
maken.
Ben schouwburg in Haarlem acht
ik zeer gewenscht. Wanneer hij zich
zelf niet kan 'bedruipen, acht ik liet.
een plicht van de gemeente klem te
steunen.
Het is voor iedere stad een evien
gaioot belang, een Soho'uwbu'i-!?' te
hebben, die in alle opzichten en aan
iedereen voldoet, als in het bezit te
zijn van andere instellingen, die
eveneens voor het algemeen belang
noodig zijn. Het verhoogt tevens de
aantrekkelijkheid, om die plaats tot
inwoning te kiezen en het is ivioor de
bewoners der stad aangenaam, oen
goeden schouwburg te hebben. Vol
gens mijn oordeel is "t dus in 't alge
meen go,ed en nuttig, dat uit de ge
meente-kas aan een schouwburg sub
sidie wordt verleend.
En is het verteenen van een subsi
die aan oen schouwburg niet even ge-
motiveerid als aan een muziekkorps
1-Iet door d e 'exploitatie gedane ver
zoek om subsidie, acht 'ik zeker vco.
inwilliging -vatbaar, vooral waar dio
subsidie gevraagd word't voor verbe
tering en verfraaiing.
Eten stad zonder schouwburg is
viiots. Ik vind, dat we aan 5 jaar niet
bedorven zijn.
Ik ben in 't algemeen vóór subsi
die, omdat Ik oen comfortabel imge-
richten schouwburg, evenals een goed
•muziekkorps, mooie parken en plant
soenen, enz., noodzakelijk acht om
een luxestad als Haarlem aantrek
kelijk te maken.
Eu ik bon vioor de aangevraagde,
indien gewaarborgd ds, dat het geld,
naai' zijn 'bestemmingverbetering
van het gebouw, inrichting en too-
neelbemoodigdliedengebruikt wordt.
Ik meen, dat een stad als Haarlem
behoefte hoeft aan eien schouwburg,
en dat deze dan ook gesteund diende
to wónden, daar er hier al zoo weinig
amusement te vinden is.
De vraag door ide heeren Van Gas
teren en Ghabot gedaan, om ©en sub
sidie van f 15Ü0 's jaars voor dien tijd
van 5 jaar uit de gemeente-kus, vind
ik niet overbodig, daar dit toch al in
meerdere plaatsen gedaan word't, en
't voor Haarlems welvaart wiel eens
tijd wordt, dat er een schouwburg be
staat, die zich met de eischen van
den tegenwoordigen tijd kan vereeni-
igen. Hier is medewerking bij noodig
De schouwburg is d'e tempel, waar
in cle voornaamste 'van alle kunsten
wordt beoefend. De gansche gemeen
te heeft er belang bij, wanneer er
een subsidie wordt verleend aan een
schouwburg. Ik ben vóór het aange
vraagd subsidie, mits die f 1500 jaar
lijks zouden gebruikt worden tot ver
betering van liet gebouw, waaraan
hot zoo zeer behoefte heeft.
Ontspanning heeft een teder, hoog
of liaag, maatsohappelijk staande
zijn tijd noodig, doch die ontspan
ning dient geleid te worden, vooral
voor laatstgenoemden, die haai' an
ders onwillekeurig gaan zoeken, waar
ze niet is of verkeerd is. Onze schouw
burg, die met takt en kennis van za
ken door den heer Van Gasteren
wordt beheerd, verdient dus zeker
daarom alleen al ook van geaneente-
zijdie belangstelling en financieelen
steun, daar zoo goed als göon enke
le schouwburg door die hooge exploi
tatiekosten zich zelf lean bedruipen.
Daarom ben ik sterk vóór het sub
sidie.
Ik lachit goede toorueelstukkön te
voorzien in een bepaald© behoefte ook
voor hen, dlie niet in de gelegenheid
zijn, dikwijls naar Amsterdam te
gaan. Ik woon nog te kort in Haar-'
leun, om over cijfer ©11 tijd te kuinmen
cordieieOien.
Een goed Ingerichte schouwburg is
eene noodzakelijlkboid tot het opvoc-
eu van. degelijke stukken.
Do igemeento zelf hééft er beliang
■ij, dat haren inwoners die gelegen
heid wordt geboden, zich cwp be
schaafde wijze uitspanning te ver
schaffen.
Haarlem zelf kan protótetéoen van
liet geld, wat ill Amstercla.m door
Ilaairtemmers voor schouwburgbezoek
wordt uitgegeven, en dé bezofctóöhs
béhoeven minder gehaast naair liet
©indé uiift .to zieai vanwege de treinen
etc.
Drie m, i. zeer gewichtig© red'©n:e,n.
Het zou nieit ondienstig wezen:, ails
do kerkelijken ooik eens wat offerden
voor den1 sc'liouwburg, die toch ook
opvoedlenido lcracht bezit.
Openbare insteüingen diieiien open-
baar gesteund te worden.
Indien men de gesohtedenis dor
NieidePlaiidscibe leAitedcuti'dl© nagnial,
en: daiarvuit verneemt, hoe de sticïiitóng
der rederijkerskamers, vooral die Am-
sterdamiscliie „In li'eifide bloeien,dé",
den grondslag hébben gelegd tot out-'
wikkeling en beschaving onzer Nedör-
'landsche taal, de paedagogiischc^
kracht kent, diie hiervan nitgaait, en
clie vel© beroemdie Letterkundig©'1 j
beeft gevormd, clan ils het naar mijne
meening good en nuttig, subsidie uit
de gemeentekas te verillceaiion.
Voorts vermeien, ik dat daan", waar
de gemiaemte subsidie toekent aan
kunuhnijverhield, zij ook aan deze
beelden cl e kunst steun mag verstrek-
ken uit de gemeentekas.
Wanneer een leeraar, een geest.edij-
ke, van weilke gezindte ook, subsidie
on tvangt uit de kajs der geaneenschap,
waarvan: ook niilet een ieder geiniLal,
waairoan zou dan ook niét 'n l.icliiaam
'voor beschaving en onitwiiMteling liet
recht hebben van. de geilden dor ge
meenschap te genieten?
Ik ben in. 't algemeen, vioor subsidie.1
Ook voor de aanvraagde, en wel
daarom, dat rnieüi gezelliger zit wiam-
neer de omgeving netjes is.
Voor tóen jaar niiet, maiar voor
vijf jaar wal, daarmede kan, naar
mijn idee, de Schouwburg well weder
goed In orde komen, daar Volgens
den heer Rinikema die exploitaJtiieniet
noodlijdend is.
Het bovenstaande is mieier gemoti
veerd dan pléizterboot, Kriens, en
f 10.000 tekort Sliachtlnuis.
Althans waar die heer Van Ga-étcren
ti'acht om de Haa.rlemmeitj, die uit
willen gaan, ime©r in Haarlieni te
'houden, ©n daarvoor goede voorstel
lingen wil laten geven en den
Schouwburg zoo comfortable moge
lijk maken, vooral als de stoelieni in
heit balcom betea" zijn 111 de rugeit-
tóng.
D© veranideiüing en verbeteringen
hebben van de ondernemers véél lvos-
ten en. moeite geëischt, zooals het
aanbrengen van brandjsciierin, regéni-
sahsrrn, alle mogelijke vooirzorgen. te
gen ba'andgeviaar enz., hun door h'oo-
geirhaaid verplichtend opgelegd.
Daarom zou hiet niet meer cllam. bil
lijk zijn, dat ooit van .geimeenteiweg©
f et gevraagde subsidie word't ver
leend, daar er toch dikwijls geilden
worden uitgegeven of besleed aan za
ken enz., die het minder noadlig heb
ben.
liet verzoek der ondernemers As
bier dus niet misplaatst.
Zeer zeker ben ik dn hiet algemeen
voor subsidie ©11 vooir cleze, omdiat voor
elke schouwburg-ondenn/euniing een
vajate geldelijke steun onontbeerlijk
is en., eon goedé» schouwburg we,er on-
cmitbeerlijik iis voor .eene gemeente als
Haarlem, will men haar aantrekkelijk
maken voor gegoeden als plaats van
inwoning.
Haarlem heeft zoo goed eon schouw
burg als scholen en kcrk'eii noodig
er behooat van atlejs te zijn, wat nut
tig te en aangezien de Schouwburg
geen voldoencte eigen kraclit heeft,
moet de gemeeaite er zich voor iut ■-
resseeren.
Ondiergéteieke.iule meent, dat luet sub
si die aan dein Schouwburg nuttig zal
zijlui, .eroetnaliS 't vel© goede en schoo
it e, wat al sedert, jaren door ons ge-
meeiniteibestuur is beviordlcrd ©n tot.
stand gebracht, ©ai oordeelt, clat liet
de kroon op dit zijn eigen werk zal
zijn.
W-aar de Raad het zich een plicht
gevoelde, om een slacliitpLaafs te heb
ben, waar men omis alacIhJtvee be-
hooirlijilc uil. d© wereld kon QicJipen.
laat hij nu ook dien plicht begrijpen
i'oor ©eau kunistpiaats, waar men de
si ach,to ff ens der kunst steunt, 0111 ze
de wereld in te helpen.
Of zingt de Raad cle slechte melo
die van Thorbecke „Ivunst is geen
regeerinigszaak" Alzoo sterile vóór
het suibsidie.
fv'ie profiteert van ©en goeden
Schouwburg
a. Zij die naai' de comïedte gaan.
b. Zij die zelf niiet gaan, maar voor
gezin, logo's of kennissen gelegenheid
krijgen kunst te genieten.
c. Zij', d/ie noch tot a uoch tot b be-
hooreav, oandat zij in een spheer kiven
waiar ndeit worclt „uitgegaan", we
genis te lage leveaibstandaard. Zij pro-
fiteeneiL van d© vearteringen van uit
gaande" pereoneh:, diiie door eeiu goe
den schouwburg naar do gemeente
gelokt worden.
cl. De gemeente als gehéél- dié cleor
het bezit van een goeden schouwburg
een .aantrekkelijke plaats woirdt voor
péïöotnietn. va.n welstand:, die een cl<>-
mioiM© zoeken. (OudMiudforenscmv
a an stanst.)
Daarom is hét maar mijne meening
goed en nuttig, dat die gemeente sub
sidie verleent..
(D© qu.adstte, of kunst regeemlngs-
zaak is, staat hiileir buiten).
Ik 'acht. liet verzoek voor inwilli
ging vatbaar op voorwaarde
a. Dat déze som voldoend© is het.
warde aangetoond om behoorlijke
exploitatie te verzekeren.
b. Dat de gemeente ziekere controle
oefent, (b.v. dat hier geen hal f sleet.j es
on afleggertjes van Amsterdam wor
den gebruikt, zooals vaak ge
schiedt).
Ik vermeen, dat ©r van Rijks- of
gemeenteweg© veel te welitndg voor
ki nst wordt gedaan.
Is 't bijv. niet helachielijk, dat. een
orkest aljs dat van het Concertgebouw
to Amsterdam niet gedeund wordt
In deze zaak stel ik me geheel op 't
standpunt .van onze buren, do Duit-
scheis.
Geef het subsidie, dat zij vragen.,
Want. liet is z'eer goed bedoeld.
Onze Schouwburg moet mén scliriv
gen,
Wat toch niemand van ons gevoelt.
Zelfs in Leiden vindt meni U billijk,
Dat de Gemeente den Sclioiuwburg
stopt.
Onze Schouvvbuig-clLreotte
Zorgt steeds, dut alles klapt.
Geen gevaar' meer bij het uitgaan.
Vaste plaatsen, eiectrisch licht
Bn neg veel verbeteiAngen
Komen haierdoor in 't zicht.
Daarom subsidie en bravo
Voor Van Gasteren en Ghabot.
Omdat de meeste schouwburgen
zonder subsidié niet kuninjen bestaan
is het noodig, dat de gemeente-kus
aan het teringachtige bestaan zijn
steun verleent. Het door de Directie
gedane verzoek .schijnt niet te hoog
om d'en Schouwburg in die mate aan
zijn idoel t© doen beantwoorden, dat
er voor liet Haarlems publiek geen
reden behoeft te bestaan, om van de
Amsierdamsche 'gébruik te maken.
Het is naai1 mijne «ïeeitóng zeer
goed en zeer nuttig, dat subsidie uit
de gemeente-kas wordt verleend aan
den Schouwburg, daar 'het daardoor
mogelijk kan worden, dat hiet gevoel
voor ware kunst, dat is kunst die
veredelend werkt, meer wordt aange
kweekt, dan hét hiér naar toe lokken
van het beste materie op toioaieelge-
bied. 't Is over 't algemeen de fout van
alle NcdeiTamische regecringsüchn-
•men. dat daarvoor niets of weinig
wordt uitgegeven.
j Uit principe ben ik er voor, omdat
door de gemeente Haarlem toah geld
gcnwci verknoeid wordt, al was het
I maar enkel voor het Slachthuis, waar
'10.000 gulden 's jaars aain te kort
komt en waar zooveel menséheai last
en schade door hebben.
Zonder subsidie zal het den heer
Van Gasteren niet mogelijk zijn, den
Schouwburg te exploiteenen, zonder
voortdurend schade te ondervinden
©11 nog minder goede gezelschappen
I te engageeren. Van uitgaven voor dé'
eor of versiering is in 't geheel geen
sprake. Wanneer subsidie gegeven
wordt, zal de Raad ook moeten to©
zien op degelijk© exploitatie.
I
I aim ear een schouwburg var
eigen baten niet kun bestaan of gee
113 vruchten afwerpt en ©ene. subsidie
1 waardig is,, ben ilc vóór subsidie.
Aangezien de Haarl. Schouwbuay
met bovenstaand© kwalen behept is.
i en zij wel onder de categorie „waar
dig" gerangschikt kan wordenvbeves
tig ik ook de 2e vraag.
Ilc beantwoord beide vragen beves
tïgeïnd, omdat Haarlem een netterei
'schouwburg noodig heeft.
Daar <ie heeren Van Gasteren ei
Ghabot veel moeite en onkosten ge
had Mb ben, acht ik het zeker noodig
dat oen subsidie voor den schouw
burg gegeven wordt.
lie. ben de meening toegedaan da'
een stad, die er op gesteld is het aan
taL zijner bemiddelde inwoners te zier
toenemen, er op uit moet zijn, he
verblijf voor die bewoners zoo aunge
naam mogelijk te maken.
Haarlem is een stad, die door haa;
ligging en schoone omstreken sneed:
zeer aantrekkelijk is, er dient ©chtei
voor gezorgd te worden, dat de gele
genheden voor ontspaiuniing van d/'iea
aard zijn, dat oolc zij tot die aan
trekkelijkheid medewerken. Hierto
behoort i.n de eerste plaats ©en be
hoorlijke schouwburg en waar ni
■door de verbouwing, de ITaarlemsch'
schouwburg aan de gestelde ©ischei
voor veiligheid voldoet, daar zal de
z© door restauratie van de décors ei
hiet schilderen van de zaal en hot vei
der aanbrengen van versieringen -m
ker in aantrelckelijklueAd winnen. I'
ben dus voor .liet toestaam van de gx
vraagde subsidie.
I11 't algem>e©n neen, in bijzonder
gevallen, inits matig, ja.
Bijzondere gevallen acht ik in ca.su t
bestaan in dé voorafgegane lijden
periode, de .tamelijk algemeen© wei
seiien .naar een ©enigszins Öruikbat
gebouw 011 liet bescheiden bedraj
luetwelk gevraagd wordt.
