NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
25e Jaargang. No. 7474
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1907 y\
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)1-30
franco per post door Nederland 1.65
Afzonderlijke nummers0.02 H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 H
n de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ1.-—, elke regel meer ƒ030. Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
EERSTE BLAD.
AGENDA
WOENSDAG 6 NOVEMBER.
ScïmiwburgReisiidientSe'toioneelige-
scliap „De dief", 8 uur.
Vols en: Raadsvergadering 10 1/4 u.
De lezing van Dr. Bliierens de Haan
is n i et hedenavond, doch Dinsdag 12
November elk.
OM ONS HEEN
No. 637
Het Algemeen Belang en
het Onze.
Het BLoeanendiaalscih Weekblad be-
■viaA een vermaning aan ens adres.
Ctaxter mededleeüliwg, dat vroeger twee'
•HaiortLeimsehe dagbladen de gewoonte
Gladden, bij bet Vermelden van faillis
sementen den naam van dien ouraltior
aJohterwege te laten, vermeldt de re
dacteur, dat een van die Maden
daarop is teruggekomenmaar he
laas Haarlem's Dagblad nog niet.
„Nog gisteren"', zoo schrijft de re
dacteur, „ontvingen wij een bericht-
kaart van de N. V. Lourens Coster,
waarin daar directeur stelt, dlait. in
Haarlem's Dagblad d,e maiaim van den
curator niet dadlelijlk wordt vermeld',
omdlat diaarmede 'afbreuk zoiu wor
den gediaian aan de advertentie-ru
briek."
De zustencourant wordt dus ge
schetst als te ziijn op den goeden weg,
terwijl Haarlem's Dagblad onredelijk
op den slechten weg voortgaat. En
dan volgt de merkwaardige zinsnede:
„Het liigt niet in onzen NedierLamri-
sohen volksaard, zich te laten dlwdn-
gen op de wijize als Ha'artem's Dag
blad wil."
Hoewel' ar, zwoels aanstonds Mij-
ken zal', op toet betoog van den re
dacteur van het Weekblad heeliwiat
valt af te dingen, kan ik mij wel be
grijpen, dat hij, Mr. P. Tidteiraan, 'ver
heugd zou zijn over het feit, dat onze
zustercourant van de tot diusvef ge
volgde gewoonte zou zijn afgeweken.
Hij, als advocaat en procureur, heeft
belang bij de vermelding van de na
men dier curatoren onder die berich
ten..
Ik zeg: zou z ij n, want jammer
ivoor Mr. Tidieman, is onze zustercou
rant, naar ons bij; informatie bleek,
geenszins van richting veranderd
per abuis is in haar faililissementsfbe-
richt des. curators naiam afgedruikt.
De schrijver heeft dus te vroeg ge-
juicht. Het beginsel' wordt onveran
derd gehandhaafd1.
Toch ben ik iiiem er dankbaar voor,
dat hij mij de gelegenheid geeft, een
en ander te doen opmerken ovier deze
en soortgelijke belangen, al behoort
feitelijk het heeie bericht niet thuis
in Bloemendaalsoh Weekblad:, da.t
immers niiet de versltiamdige pa, of de
wijize voogd behoeft te spelen over
'aadtere bladlen. Dergelijke dartelibedd-
jes kunnen wij zijn redacteur even
wel vergeven: ze zijn wel talrijk,
maar niet slecht gemeend. Zoo lazen
we onlangs met belangstelling, dat
aan de correspondenten verzocht
werd, toch niet zooveel hoofdletters
te gebruiken; nadJerfhand, dat een
smid;, die zich pas gevestigd had, ocn-
igefhfuvvd was denkelijk een wenk
aan vrije smikMievendie Bloeanendaal-
sche meisfles en in 'het laatste
nummer vrindlen we behalve een rijim-
iooze ode aan een plataan, die .„hoewel
sprakeloos, toch schoon kan zijn," 1)
o. a. deze merkwaardige gedachten-
oombinaitde:
„De Raad (namelijk van Bloemen-
„daal) „had Donderdag, niettegen-
staande- de begroeting aan die orde
„was, eeaie niet zeer belangrijke ver-
„gadering. De toeenen Bijvoet en Ti-
„dJertnan waren afwezig."
Zekere originaliteit valt derhalve
'bij dezen geiachfen j>onvoerdier niet te
miskennen. Vandaar dan ook, dat ik
den mij toegeworpen handschoen op
neem, al betwijfel ik of Mr. Tidieman
zich geroepen kon achten, dien toe te
werpen.
.Derhalve ter zake!
Waarom keurt Mr. T. onze houding
in deze af? Om de reden, die hij
volgt omschrijft:
1) Als het tegenovergestelde óók
Waar is, dan wee den pletter in de
Rechtszaal!
„Gevraagd mag worden: voor
„wie bestaat een courant, voor de
„lezers of voor den uitgever? Wij
„zouden zeggen voor heiden, ma/ar
„zoodanig, dat de uitgever als niuni-
„mer een op zijn program heeft
„te stel'leai, dat do redactie zooige
„den lezer te dienen" en nu ie liet
„duidelijk, dat een scimiidiedsciber er
„het grootste belang bij ikan heb-
„hen, dadelijk den naam en de
„.woonplaats van den curator te
weten...."
Merkwaardig genoeg vailt het den
schrijver niet in, hieruit de conclusie
te trekken, dat de curator onmid
dellijk nsa zijn benoeming in de cou
ranten beflioort te adverteer en
wat toch zeker even mogelijk ie, als
dat de redactie zijn naam in haar be-
ric/hit vermeldit. Behouden» nadere
omschrijving d'e i'k straks hoop te
beproeven, is1 het verschil tussehen
bericht en advertentie o.u. dit, dat
waar een bericht alleen de hoofdizaak
aangeeft, de advertentie de. details
vermeldt. Laat ik ter nadiere veaidiud-
Jjijlkimg enkele voorbeelden geven.
Wanneer het circus Carré in Haar
lem voorstellingen komt geven, ver
melden de couranten dat feit als be
richt, waarschijnlijk met vermelding
van de dagen, waarop die uitvoerin
gen verwiaciht kunnen worden. Mlaar
hoela at ze zullen beginnen en einldi-
g®, hoe hoog de entreeprijzen zullen
zijn en dergelijke bijzonderheden
mo.et do heer Oarré p e r a d v e rt e n-
ti e aankondigen.
Zoo gaat het bij alle- publieke var-
miakelijklheden- Eh toch. is het wel
degelijk vootr het publiek van belang,
die aamvungsunen en prijizen der
plaatsen te weten. Siohiet nu de re
dactie tekort in haar plicht, om zoo
als de heer Tildeiman dat noemt, den
lezer te dienen?
O'p dezelfde wijize wordt door de
■couranten de qoaestie van de vermel
ding der namen van curatoren in een
bericht over een faillissement opge
vat. Dat dit wel verre van een pu
blieke vermakelijkheid te zijn, een
openbare raanp is, doet ter zake na
tuurlijk niet af. Helt beginsel blijft on
veranderd. En wanneer ons zuister-
blad van de tot heden gevolgde geelde
gewoonte was afgeweken, dan kwam
het daarmee ongetwijfeld op den ver
keerden wieg. En wel om deze reden,
dat wij directeuren van couranten
met haind en tand' en eiken dag op
nieuw moeten strijden voor het on
derscheid tusschien berichten en ad-
vertentiërï.. Er is bij het publiek na-
meiijik een min of moer onbewuste,
maar daarom niet mdnlder gevaarlij
ke, neiging op te merken, oan deze
rubrieken met elkander te verwarren
en dat wel, ieigenaardig genoeg, in
de goedkoopste richting, dat is door
zoo goed als alle» te rangschikken
onder de berichten en" zoo goed' als
niets onder de advertentiën. Zoo werd
onze redactie nog dezer dagen ver
baasd met de toezending van een be
richt, dat een Bloemendiaalisöh schil
der een tentoonstelling zou houden
van zijn werken, die voor bepaalde
soimanen te koop zouden zijn.
Blijkbaar redeneerde deze schilder
aldus: „het publiek stelt daar
belang in, derhalve moet de cou
rant, die immers véor alles het pu
bliek behoort te dienen, dat gratis in
een bericht meedeelen."
Onze redactie evenwel redeneerde
aldus: „wanneer een schilder zijn
stukken wil verkoopen, moet hij dat
maar per betaalde advertentie aan
kondigen" en.... veiwvees de medede-e-
ling naar de prudleimand1.
Zeker, de pers dient het publiek,
maar het publiek moeit geen misbruik
maken van die bereidwilligheid;. -Het
is gebeurd, dat een Haarlemsch in
gezetene onze redactie verzocht, den
uitslag van een verloting op te nemen
onder de berichten en uitermate, ver
baasd was, toen hij hoorde, dat dit
geadverteerd zou moeten wondien.
,,'t Was toch in 't. belang van het pu
bliek", meende ook hij. Maar ge
voelt men dan niet, dat op dezen
zelfden grond een winkelier kan ko
men vragen* of de redactie ondier
haar berichten wil vermelden, diat hij
de goedkoopste en de warmste dekens
verkoopt. „Nu het kouder wondt",
zoo kan hij zeggen, is dit voor liet pu
bliek van het grootste belang."
Waarlijk, ik overdrijf niet wanneer
ik zeg, dat wij dagelijks moeten wa
ken tegen het u/iitwisschien der gren
zen tussdben berichten en adverten
tiën. Vereenignngien hebben daarvan
den' slag vooral niet minder, dan par
ticulieren. Zij zenden bijvoorbeeld
een bericht, Iaat ik zeggen- over cur-
susavondien, die zij inrichten 'willen.
De bloote vermelding van diat voor
nemen nu lean in het redactioneel
gedeelte beihooreo, de' bijzonderheden
over duur van den" cursus, kosten
van deelneming, adres waar men
zich aan kan melden en zoo meer,
belmoren in die advertentierubriek.
Van het eerste zijn de inzenders zon
der fout overtuigd, van het laatste
evenwel niet altijd. En wanneer wij
nu niet zorgvuldig de scheiding in toet
oog houden, dan vloeit langzaam
maar ze/ker onze advertenüerutordiek
oeer in het redactioneel gedeelte en
wordt het .eenvoudig onmogelijk, een
courant uit te gaven, omdat elke ver
slapping van onze waakzaamheid
zich onmiddellijk wreekt door een
beroep van andere inzenders hierop,
„dat we er toch toen en toen ook wel
een bericht van gemaakt hebben."
Ik ral den lezer niet vervelen met
e>en opsomming van gevallen, waarin
onze redactie al z'oo naar die admini
stratie moest verwijzen. Ze zijin tal
rijk en soms baast niet te gelodven.
Op zekeren dag, nu! ai een tijdlang
geleden, verzocht bijvoorbeeld de di
recteur van het telegraafkantoor, om
al» bericht mede te dieeten, dat de
giids voor het intercommunaal tele
foonverkeer niet meer kosteloos, maar
50 cents zou worden geleverd'. Toen
onze Tedaotie hem er op attent maak
te, dat dit toch behoorde te worden
geadverteerd';, gaf hij< tot bescheid,
dat het Rijk hem daartoe de (midde
len niet verstrekte. En zoo was het:
de Staat der Nederlanden rekende er
op, dat die couranten het wel gratis
zonden vermelden, daar de miectedee-
ling immers wias in 't belang van pu
bliek, dat wij', volgens den wil van
(Mr. Tideman, in de allereerste plaats
moeten dienen. Ik noem. dat misbruik
maken van de courant. En dia.t te
meer, omdat er meermalen een, dik
wijls rondweg uitgesproken, specu
latie op de concurrentie der couran
ten onderling, achter zit.
iMr. Tidemian is een idealist. D/at
wias bekend, ook vóór zijn plataanlbe-
sptegtóLing het licht -ag. Misschien
stelt blij' zich in de toekomst een cou
rant zonder advertienitiën voor, waar
in dus alles als bericht zal worden
opgenomen, een courant die voor den
uitgever de dikwijls lastige en onaan
gename scheiding tusscben dte' twee
hoofdrubrieken wegnemen, maar hem
meteen helaas noodzaken zai, den
.abonnementsprijs te verdriet of te
verviervoudigen. Ik werusch te betwij
felen, of het publiek daarmee 1n de
allereerste plaats gediend zal zijn.
Vraagt men mijl, wat dan. precies
onder de annonces, wat onder de be
richten behoort, dan geef iik toe, diat
een korte omsohrijlving niet moge
lijk is. Allerlei omstandigheden spe
len. daarbij een' rol. En dat geldizucht
hier het criterium niet is, ban Mr.
Tidieman wel weten. Ik wil daarvan
niets anders zeggen, dan diat voor
'advocaten-procureurs veel kosteloos
wordt geplaatst en dat overigens tal-
looze malen het publiek gelegenheid
heeft erkentelijk te zijn votor gratis
opgenomen advertentiën en met wel
willendheid geplaatste berichten.
Het ligt, ik zeg het Mr. Tidemian
hartgrondig na, evenwel niet in on
zen Nedieriandschen volksaard ons te
laten dwingen door een holle phrase
over dienen van het publiek. Mis
schien zal hij zelf dat beter gevoelen,
wanneer ik zijn volzinnen op zijn ei
gen beroep toepasseLijk maak.
„Gevraagd mag worden: voor
„wie bestaat een advocaat, voor
„het publiek of voor zichzelven? Wij
„zouden zeggen voor beiden, maar
„zoodanig, dat de advocaat als
„nummer éen op zijn program heeft
„te stellen het publiek te dienen.."
Mij dunkt, ik mag biet hierbij' wel
laten.
J. C. P.
liannmedunen, 14 sociaal-democraten,
26 leden van de linkerzijde en- twee
wilden.
Eene Doerna dus, geheel naar den
zin der Russische regeering, hetgeen
ook wel blijkt uit het feit, dat deze
door den Tsaar geopend zal worden.
De cegeering beraadslaagde ook
reeds over den tekst van de uit te
spreken troonrede en men bericht, dat
uit deze de overtuiging zal spreken,
dat de regeering met deze Doiema
meesteres van den toestand is.
MUITERIJ.TE "VLADIVOSTOK.
De jongste berichten van Wladawo-
stok maken melding van dé inhechte
nisneming van 150 soldaten, matro
zen en burgers. Zij zullen voor een
bijzonderen krijgsraad worden ge
bracht. Al lang werd er door revolu
tionairen uit de burgerij propaganda
gemaakt onder het garnizoen en de
matrozen. Het plan was tegen 30 Oc
tober den ve.i-jaard'ag van het be
kende manifest., waarbij oen constitu
tie werd toegezegd een algemeenen
opistand te verwekken. De koopvaar
dijschepen, die in de haven lagen., had
den bijtijds het ruime sop gekozen,
vóór de opstand begon. Hoe deze mis
lukt is, hebben de telegrammen reed:
gemeld.
Door de schoten van de muitende
Skory werden, naar het Petersburg-
sche telegraaf agentschap thans meldt,
acht personen gewond, terwijl een
paar gebouwen licht beschadigd wer
den. Enkele kogels kwamen terecht.in
de buurt van een kerk, waar juist
dienst was.
UIT DE FRANSCHE KAMER.
Miniteler Briand hield Maandag een
scherpe strafrede tegen de Katholie
ken, die z. i hun godsdienst in de
waagschaal wierpen, toen zij d'e re
publiek moeilijkheden trachtten te be
reiden. De wet, die thans in behande
ling is, is een uitvloeisel van dte wei
gering, om de Wet van 1905 te aan
vaarden.
De Kamer nam paragraaf 4 aan.
bepalende, dat gebouwde eigendom
men, met uitzondering van gebouwen,
voor den ©eredienst bestemd', of aan
de departementen, of aan dei gemleien-
ten zullen komen. De Kamler nam
tevens paragraaf 5 aan over de bis
schoppelijke inkomsten, uit welke het.
saldo der wettelijke schulden dooi" al
de kerkelijke instellingen te zamen
zal worden bepaald.
Bij de nadere behandeling van de
vervallenverklaring der kerkelijke
goederen helsloot de Kamer aan de
gemeenten de gebouwen, voor den
e eredienst bestem d», met d:e meubelen
over t.e dragen; de meubelen, die a.an
kerkelijke stichtingen hebben be
hoord, zullen aan den staat, de. depar
tementen of de gemeenten komen.
Abbé Lemire sprak als zijn meaning
uit, dat de Paus slecht ingelicht is
over hetgeen in Frankrijk geschiedt.
DE DREIGENDE ENGELSCHF
SPOORWEGSTAKING.
De groote vergadering van spoor
wegpersoneel', in de Albert Hall ge
houden, eindigde met een besluit, een
stemmig en met gejuich aangenomen,
waarin zij verklaarde de bestuurders
van de groote vakvereeniging van
Spoorwegpersoneel te steunen in hun
maatregelen ten. einde de beweging
voor erkenning tot een goed einde te
brengen.
Bell bevestigde in zijn toespraak,
dat d.0 overgroote meerderheid' van de
leden zich verklaard hebben voor een
algemeene staking aan de spoorwegen
'in heit heelie land. Overigens liet Bell
zich hoopvol uit over de kans, dat
Woensdag een eervolle vred'e mogelijk
zou blijken.
BENDEN IN MACEDONIë.
Uit Konstantinopel wordt van 4 de
zer gemeld
„De aanvallen van benden onder
ling en de groote slachtingen' onder
de Macedonische volken worden we
der talrijker. Zondagnacht werden te
Oevandsje in het vilajet Ueskjueb we
der 7 Bulgaren, onder wie twee vrou
wen, gedood'.
Buitenlandsch Overzicht
DE DERDE RUSSISCHE
DOEMA.
Het Petersburgsche TelegraafagenU
schap deelt mede, dat, volgens de tot
7 uur 's avonds ingekomen berichten,
417 afgevaardigden gekozen zijn.,
waaronder 195 leden van de rechter
zijde en monarchisten, 124 Octobristen
en gematigden, 4 leden van die partij
decG-ree-drame vernieuwing, 35 Kadet-
tem„ 14 Poolsche nationalisten, 5 Mo-
Stadsnieuws
Een postduif.
Op de buiteaplaatte „De Beek" te
Bloemendaal is komen aanvliegen een
blauwe postduif. Het ringetje om den
poot was gemerkt 1 M. 10, en dwars
daarover 90. Op den rechtervleugel
aain d'en binnenkant waren de woor
den station en Amsterdam leesbaar.
R. K. Kerk.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem
heeft tot kapelaan ajan de kerk gewijd
de H.H. Elisabeth en Barbara be
noemd den weleerw. heer C. F. J. M.
de Meulder.
Benoemd'.
Tot amanuensis aan liet Instituut
Prins alhier is benoemd die heer W.
F. Pauli, gep. sergeant-majoor van
het Militair Hospitaal te dezer stede.
Rubriek voor
Rechtsvragen
Abonné's van dit blad mogen KOS
TELOOS vragen doen, betrekking
hebbende opBURGERLIJKE RECH
TEN EN VERPLICHTINGEN, of over
HANDELS- EN PROCESRECHT,
STAATKUNDIGE RECHTEN en VER
PLICHTINGEN, ECONOMISCHE en
SOCIALE AANGELEGENHEDEN, als
mede de RECHTEN en VERPLICH
TINGEN inzake ZEGEL, REGISTRA
TIE, SUCCESSIE, HYPOTHEKEN en
dergelijke onderwepen van dage
lijks voorkomenden aard.
Wanneer deze vragen KORT en
DUIDELIJK zijn gesteld, van genoeg
zaam belang worden' geacht, en voor
oploissinig vatbaar schijnen, worden
zij zoo spoedig mogelijk, beknopt
en duidelijk, beantwoord.
Naam en woonplaats van
den vrager worden niet genoemd,
van d'e stiptste geheimhouding kan
mien zich verzekerd houden en wan
neer dei gedane vragen naar de mee-
ning der redactie niet bij haar, doch
elders thuis behooren, wordt zulks
medegedeeld.
V r a a g. Wanneer een werkman
aangenomen wordt door den uitvoer
der, op een bepaalden datum daar te
beginnen, ein zijn werk daarom ver
laat. en daar aankomende niet kan
beginnen, en wachten moest op een
telegram, imaar daar het telegram
niet kwam-, is de persoon er zelf naar
toe gegaan en hoorde hetzelfde weder.
Na verloop van eenige uren er weer
naar toe gegaan en hoorde hetzelfde
weder. Na verloop van eenige uren er
weer naar toe gegaan en vernam toen
dat andere personen er aan bet werk
zouden gaan terwijl er op den per
soon niet» te zeggen valt en van goe
de getuigen voorzien en ook getuigen
heeft, dat. hij er aangenomen is om op
een bepaalden datum te beginnen.
Zo'udt U mij ook kunnen inlichten
hieromtrent.
Antwoord. Ronduit gezegd, zou
den wij hier Iiilever als rechter willen
fuingeereai, ;dlan konden wij de zaak
ten minste van tw,ee kanten hoor en.
en dit komt ons zeer gewensebt voor
maar als U werkelijk kunt bewij-
z e n, dat u een contract hebt gesloten
en door het eigenmachtig verbreken
daarvan schade hebt geleden, vraag
dan om schadevergoeding en lukt dat
niet, tracht dan gratis daarom te pro-
cede er en maar stel u van den uitslag
niet- al te veel voor.
Vraag. Een tuinman heeft een
tuin in onderhoud voor een bepaald
hddrag per j aar, betaalbaar in vier ge
lijke termijnen. Heeft de geabonneerde
het recht een paar dagjen vóór het
verstrijken van een termijn het abon
nement op te zeggen, of is hij tot scha
devergoeding verplicht, waar de win
ter, rnei weinig werk, den zomer moet
goed maken, die Veel werk geeft
Antwoord. Dit laatste is eene
quaestie van billijkheid, maar niet
van recht. Da.t toet onderhoud is aan
genomen voor een bepaald bedrag per
jaar. hetwelk per kwartaal betaald
Wordt, bewijst, niet dat 'het onderhoud
ook voor een bepaalden tijd irs aange
nomen, zoodat wij in dit geval geene
verplichting tot schadevergoeding kun
nen ontdekken.
Kleedermakersver. „Onderling
Hulpbetoon".
Bovengenoemde vereen igihg, die
eig,enlij'k geen vakvereeniging is iml
d'en gewonen zin, maar meer een on
derling ziekenfonds, hield M'aandlag-
avowd eene vergadering ter bespre
king van de Wet op d'e Arbeidsover
eenkomst.
Als inleider trad op de heer Ed. A.
van Biliderbeek, secretaris der Ka
mer van Arbeid voor de Confectiebe
drijven alhier, die aantoonde, dat ge
noemde wet menige bepaling intooudt
in verband met arbeidersvraagstuk
ken zóó belangrijk, dat liet goed zou
zijto eene flinke vakvereeniging op te
richten.
NlaJdJat achtereenvolgens door den
inleider nenoemd en toegelicht waL
ren arbeidscontracten, collectieve
arbeidscontracten, staangeld,boete
stolsel, stukloon, opzegging vah den
arbeid', staking, gedwongen 'winkel
nering, ene. en ook eenige door de
aanwezigen gestelde vragen waren
beantwoord, deed de voorzitter, do
heer W. J. Reimimgh, eten oproep, om
staande de vergadering tot stichting
eenier vereen iging, van kleederma-
kersgezeLlcn over te gaan. Hierop ga
ven zich een twintigtal der aanwezi
gen op en werd besloten a. s. Maan
dag opnieuw eene vergadering te be
leggen tot verdere besprekingen.
Militaire Zaken.
Tot kapitein bij het 10de regiment
infanterie is benoemd' de 1ste iuite*-
nant U. P. Goudschaal, tlian» adju
dant bij het 6de regiment.
HET TOONEEL
„UITKOMST" "VIAN HERM. HEUBR-
MAiNS Jr.
Heljerman® is een zeer handige in
scène-zetter van tooneelstukkien. en
een even handige, zakenman. Maar
(tegenover de kritiek is hij niet alleen
handig, maar ook geslepen, wamt hij'
weet ze door middel van trucs, met
titels en bijtitels, om' dien tuin. te Lei
den of den pas af te snijden.
Zbo ook met zijn nieuwe stuk.
Dit heeft hdj den ondertitel gegeven
van „spel' van dinoom en teven". Ja
wel, droom en leven! Daamuee heeft
hij al bij voorbaat aan de kritiek toet
zwijgen opgelegd, wiant zou men een
•aanmerking op den giang of de Lolgtioa
van het stuk willen maken, dan kam
hij immers dadelijk zeggen: „och
meneer, dat behoort bij bet droom-
gedeelte van het stuik, en droomen
kennen toch geen Logica en dte zijn
fantastisch waDd'; hoe kan je daar,
g.amg in verlangen?" En zoo glipt hij.
weg en verschuilt hij' de gebreken
van zijn talent achter een handig ge
kozen excuseer-titel. Geslepen, niet
waar?
Maar deze Beijeirmansiaansdhe truo
slaat ons toch niet uit iiet veld, en
we zullen daarom toch maar iets vam
zijn nieuwe stuk zeggen.
.Uitkomst" is een, uAtgemoiktem
EaDklandrje, dat tweemaal rentege-
vend is gema.akt; eenmaal in Ihefb
Handelsblad' en nu o phet toorueel.
Het brengt ons in een Amster-
diajmsch kruiersgezin. De oudjste
zoon heeft zes maanden in de gevan
genis gezeten; de dochter is wat men.
in Amsterdam een „wossplt' noemt
ze werkt op de waskaarsenfabriek,
maar wordt ontslagen omdat ze op
den dag dat dte Koningin in die stad'
komt, eigenmachtig is weggebleven,
en den vader gaat 't slecht, zóó sleohti
zelfs, dat hij zijn takels naar dien
Lommerd heeft gebracht; er heerscM
groote armoede in dit gezinWant
bovendien is de jongste zoon, Jan,
toen hij een vlieger uit een boom
wilde halen, gevallen, zoodiat hiji
zijn ruggegra at heeft verwond en
sinds dien tijd bedlegerig is; daar
door is dte misère in het gezin nog
nijpender gewoTdien.
Jan is op dien dag van dte kounst der
Koningin voor 't eerst weer eens met
zijn moeder in een wagentje uit ge
weest en heeft bij die gelegenheid
ook de zwanen in het Vondelpark ge
wen. Maar dit uitgaan, heeft hem
geen goed gedaan; integendeel, hiji
voelt zich minder goed' en is koortsig;
en 's avonds neemt de koorts zoo toe,
dat hij 's nachts gaat ijlen. Dan
komt in zijn droomleven de zwaan
uit het Vondelpark en' neemt hem
mee- op haar vleugels naar dien he
mel, waar hij sterren plukt, om lat?c
op de aarde met die stenren-iaJs-diia-
rnanten al de ellende van het huisge
zin te kunnen afikoopen en geluk ts
brengen. Maar als hij uit dien ijl-
droom ontwaakt, sterft hij.
Wat be teeken t dat?
Heijlermians is socialist en mengt
altijd een greintje propaganda in zijn
stukken.
En ai zou hij' ons zijn exceptie van
het droomleven ook voor do voeten
willen werpen, ons zou hij er niet
mee bedotten, en we zijtn zoo vrij
hier dezen tendons in te lezen, dat
de arme menschen in hun droomen
geluk en weelde beteven en diat voor
hen de dood' dan een „uitkomst" kan
wezen uit hun ellende. Vandaar de
titel.
Het droomgedteeLte is de hoofdzaak
uiit het stuk, en de succes-speculatie
is de «geschiedenis van den jongen,
die de sterren piiulkt en er op het too-
neel mee goochelt. Van Eeden in zijn
„(Kleine Johannes' en Multatuli met
zijn Woutertje Pteterse hebben ook
jongens behandeld', die een dichter
lijk droomleven ledden en met de ster
ren in verbinding staan. Miaar hoe
veel fijner hebben dieze dit sujet be
handeld dlan He ijlermans! Bij hem
is 't allies grof en plomp; het is fan
taste op klompen. Ajnsterdamsche
straattaal, mengt hij met dichterlijke
expressies dooreen, waaruit zijn on
macht bliij/kt om het geheel' in één
toon vol te houden.
'Nleen, dit fijne werk is niets voor
(Heajierma.ns; Laiat hij bij de Aimster-
damscihe typen blijven; daar is hij
heter in thuis; hij' is gestruikeld in
een genre, waarin hij niet bij' mach
te is iets goeds te leveren. Baroque
wias iiet stuik d'oor de slordige door-
