NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
Eerste Editie.
c
v 25e Jaargacg.
No. 7581
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 13 MAART 1908 3
r
rat
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN)
%GQg Haarlem I»20
foor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)j«30
franco per post door Nederland 1.65
Afzonderlijke nummers 0.02 H
(Oöllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 34
„de omstreken en franco per post 0.45
öitgave der Vennootschap Lonrens Coster. Directeur jf» t'. PEEREBOOM.
ADVERTENTIÉN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ft—, elke regel meer ƒ0.20 Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
AdvertentiSn van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing]
50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclame? van buite- het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NüMMEll BESTAAT UIT ZES
BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
VRUDAG 13 MAART.
Vereeniging Concert „Ondier. Ons",
uur.
Dö Kroon Concert Max OroMo de
;o stro en» Siegfried Blaauw, 8 uur.
OM ONS HEEN
Na. 703.
Over Telerlei dingen.
Ia het nummer van deze courant
ramft een ingezonden stuk -vroor van
en lieer Th. Lmmperg, secretaris van
Lig'nai- commissie, -waarbij nog
eens weer de aandacht op deze zaak
vordt gevestigd.
Ik herinner mij niet. da,t ik ooit
rer eenige aangelegenheid zooveel
«lichten, verslagen, ingezonden stuk-
een Jieh opgenomen als over deze
maatregelen ter bestrijding van de
obeirculose. Het is alsof de volijverige
secretaris alles wait de menschen in
roegere jaren in de bestrijding van
e tuberculose zijn te kort geschoten
ïans wil inhalen.
En ik moet zeegenhiij' weet de
burgerij iets van zijin entihousiasme
mee ie deden. Wat hehben we in
ien laatstm tijd al niet zier. doen
(en baits van de ligihal Er is gezojru-
yen, viool-, piano- en cotmedde ge
speeld, ja zelfs g'ökegeJid, hioetwted het
tie vflaag is, of ckit spied wiel met. t.u-
berc-ulose-besti-ijiding (in één. adem.
mag Worden genioemdL
Toch zijn de Haarlemsche injgieze-tó-
nen niet allen voorstanders van deze
manier van tub er c uiose-be&tri j ding.
Er zijn ei', die mesman en het ook
uitspreken, dat in' het gunstigste ge
val toch maar zeer weinigen kunnen
werden gebaat en dat aL die bewe
ging voor een handvol patiënten wat
overdreven' is. Zelfis heb ik doctoren
iu dezen gee9t hooren spreken. Maar
is, dunkt mij, ook de hoofdzaak
riet Zeker, de steun wordt gewoon
lijk gevraagd voor de lighal, maar
groote nut schuilt niet daar,
maar in de samenleving, ih de maat
schappij, om het zoo begrensd moge
lijk te zeggenin de straten.
Elke patiënt van de lighal, die thuis
do frisschelucht-gcwo ante voortzeit,
die niet meer vreest voor een open
Ta aan, en alle verdufte atmosfeer Ver
jaagt, leert zijn vrouw en. kinder ear,
zijn buren, vrienden en bekenden de
ze nuttige les, dat frissche lucht leven
beiteekent en- dufheid van kmius gesto
ten kamertjes en bedsteden ziekte en
;doodL
't Gaat. langzaam, maai- hot gaat
toch. Wanneer straks, over veel ja-
recfc de ziekte begint af te nemen,
dan zal het ook zijtn. omdat van de
lighal uit de angst voor frissche lucht,
dat van onze voorouders overgeërfde
spook, is verdreven.
Geeft dus daarom voor de lighal,
menschep, en ziet over het handjevol
patiënten heen naar het groote voor
deel van de verspreiding van ware
hygiënische begrippen.
Alleen zou ik daarbij den heer Lim-
perg wel één rer zoek willen doen.
Laat hij' de buigerij .niet .te bang ma
ken- „Meent niet", schrijft hij, „als
u gezond gevoelt, dat gij vrij zaj.t
van tuberculose, of uw gezin niet
lijdende kan zijn aan die ziekte. Een
exprasselijk gehouden geneeskundig
onderzoek kan dat alleen uitmaken.
Ik zelf heb dit bij ondervinding ge
had,"
Waair moeten we blijven, wij, die
ons gezond gevoelen, .wanneer we
daaruit nog niet eens mogen, aflei
den, dat we vrij van tuberculose zijtn
Wié vterzelcert ons» dat we, eenmaal
door een expr.esselijk geneeskundig
onderzoek op dit ipunt gerust, gteeteld,
ons ruu ook niet zullen gaan verbeel
den, dat we lijden aan twintig andlere
kwalen;, die ministens ©Ven gevaarlijk
zijn 't Zon ons weldra gaan als den
held van 't blijspel, die zooveel voor
zorgen nam begem ziekte en dood, dat
bij ten slotte geen leven meer had
De heer Jjimpeag ziet de wereld uit
het oogpunt van dén tuberculose-
bestrijder. Hij is dus .ongetwijfeld de
ware propagandist. Maar hij cmtne-
me ons niet de overtuiging, dat wan
neer we ons getaand voelen, wie ook
inderdaad gezond zijn.
Zulke vreesaanjagtag heeft de pro
paganda ook niet moedig, Zij heeft
ook zondietp dat de aigemieene Ixelang-
stelling.
Is er wol een valk van grooter be-
staansonzJékerheid dan dat van den
tooneelispeler
.Je komt ter in door. roeping, op een
leeftijd, dat je nog niet schatten kunt
of vengelijlken1. Meest in de jaren, dat
liet, planken!and je voorkomt als een
tooreriand1, waanan echte graven en
baronnen!, milllionairs en markiezin
nen leven, de podding- in d<e verte
niet aan papier maché doet den
ken., en de boomen niet aan beverfdje
linnen lappen. Naderhand doorgrond
je dat alles he,ter, maai- dan lokt het
ideaal van de Kunsteen van de eer
sten te wezen, de eerste als '1 kon
zijn,
Helaas, slechts weinigen bereiken
dien fop van den berg, de meestem
blijven onderweg- vermofeid achter. En
dan, wanneer de eerste jeugd vo.oubij
is, beigtoniemi de omzwervingen. Kra
kend draait voor den toorueelspeler
het rad van avontuur, waarop hij miu
eens onder is .en dam Weer min of
meier hoven. Totdat de grijjsheïd'
komt, die gevreesde ouderdom, waar
voor hij iii rustige oogenblikken te
rugschrikt als voor den ergsten
vijand, die zijp. oog' verdoft, zijn- hand
verstijft, zijn voet betemimert en zijn
eendigle' uitreddinig is het jubilé, af en
toe met welwillende kunstbroeders en
-zusters gevierd.
Is mevrouw Ellenberger, die van
avond in onzen schouwburg optreedt,
op dezem droeven regel teen uitzonde
ring Ik hoop voor haar, dat het zoo
zijn mag, dat haar wederverschij
ning op de planken een bewijs is van
nog inliet willen rusten en niet van
nog niet kunnen rusten». He»t vuur,
waarmee de lueer Róssing haai' te
Amsterdam heeft zien spelen, zon dan
het ware, heilige kumstvuur nog zijn.
En in elk geval hoop ik cEute, dat zij
veel toeschouwers zal mogen, hebben.
De circulaire van de directie van
den schouwburg drukt dat zoo plas
tisch uit
„Laten wij hopen, dat- de oude
Haarlemmers allen Donderdag 12
Maant naar dem schouwburg zullen
gaar^ en hun kinderen en kleinikiim-
deireni aanraden) hen te volgtem."
Zou 't geen aandoenlijke optocht
wezen van al die grootvaders
grooitanoedea's, gevolgd dolor hun zo-
niein en dochiteren en dezem weer op
hun beiurt door hun kroost, op weg
naai* de Jansstraat, raat bloemen in
de hand', gedachtig aan den vrien-
deli j klem wenk op dezelfde circulaire
af- en uitgedrukt„Met het over
handigen van bouquettem of bloem
stukken wil de directie zich gaarne
belasten."
Deden ze 't allemaal, die grootjes
met hun nageslacht, de schouwburg
7,ou te klein wezen. Van de directie
behoeven zij in dat geval geen boos
gezicht te vreezen. Die zi'et maar al
te Vaak den schouwburg te groot. En
mevrouw Elleoberger zou wal bereid
worden gevonden, Haarlem voor den
tweeden, keer te bezoeken
Met schrik heb ik gelezen, dat er
een zoodanig tekort is aan militaire
koks, dat in het Haarlemsche garni
zoen een burgerkok aangesteld is moe
ten worden.
Dit schijnt mij wiel een lioogst be
denkelijk feekan. Niet alleen, omdat
dus bl'ijjkbaar voor het koken- in den
oorlog, een van de minst gevaarlijke
bedrijven die er beslaan-, geen lief
hebberij; meer is, maar ook en vooral,
daar ik bevreesd ben, dat de militaire
geestdrift in 't algemeen zal gaan
tanen, wanneer het voedsel, dat dien
geestdrift moet onderhouden, door.
burger-handen is klaar gemaakt.
Of zegt niet de als wijsgeer be
roemde Duitscher der Mens eb
i 31, w a s- e r s z t. De men.sch is
wait hij eet. Ho|e wil nu de soep, dei
gestampte pof itot militaire glorie voe-
rem, wanneer ze gegaan zijn door
lauwe buuigleriiamden Ja, hoe zal zeflfs
het komrmiesbrooeidat. nniliitaire voed
sel bij uitnemendheid, zijn -begeeste
rende werking- kunnen hebben, wan
neer het wiord't uitgedeald' door
iemand, die nauwelijks zijin chefs sa-
lueerien, maar zeker niet naar de rege
len der kunst een» geweer vasthou
den, laat staan afschieten kan kort
om »d)oar aeta'..... civilist!
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
GENERAAL STöSSEL VRAAGT
GRATIE.
Da gezondheidstoestand van gene
raal Stössel is. na zijn veroordeeling,
zeer geschokt. De geneesheeren vree-
zen, dat Stössel, zoo zijn doodvonnis
in tien jaren vestingstraf wordt ge
wijzigd, de vesting diet weder levend
zal verlaten. Op grand hiervan heeft
Stössel den Tsaar een petitie gezon
den, waarin hij om volledige vergif
fenis en genade smeekt, daar hij ziek
is en een kuur moet volgen.
Van Stössérs mede-beschuldigden is
genieraat Fock tot divisie-comrnandant
bennieinidook de generaals Reiiss en
Smirnof zullen weldra bevorderd
worden.
SOFIA PEREFSKI.
Na een leven vele w-ederwaardlig-
hedeni is Sofia Perefski, een nog jon
ge revolutionaire, in de gevangen is te
Wilna terechtgesteld. De 'krijgsraad
bad haar ter dood veroordeeld. Zij:
Werd 's morgens vroeg uit haar cel
gehaald. Met vluggen, opgewekten
tred beklom zij het schavot. Gewoon
lijk wordt vóór de terechtstelling een
soort zak over hef hoofd, van het
slachtoffer geworpen. Maar Sofia
Perefskii reikte dien uit de handen
van den. beul en slingerde dien' ver
van zich weg. Vervolgens duwde zij
haar bewaker op zijde en zeidie „ik
zal u laten, zaten, hoe een Russische
vrouw sterft." Daarop deed ze zelf
den strop om haar hals.
Sofia Perefski was, hoewel ze nog
pas 23 jaar oud was, reeds acht jaar
revolutionaire. In 1905 werd ze te
Bjelostok gevangen genomen, onder
beschuldiging van .er een geheime
drukkerij op na te houden. Bij die ge
legenheid had ze bijna zich zelf en de
politie-agemten, die haar in hechtenis
namen, 'in de lucht laten vliegen door
haai* brandende oigaret op e enige ont
plofbare stoffen te werpen. Op klaar
lichten dag wist ze uit de gevangenis
te ontsnappen. Ze vluchtte naar En
geland, waar ee.ni.ge vrienden haar
'huisvesting verleenden tot einde 1906.
Een maand of acht was ze vervolgens
weer te Minsk bezig met het ver-
spreideai van revolutionaire geschrif
ten, waarop zo opnieuw naar Enge
land ging. In. November 1907 werd ze
in R/ualamd wederom in hechtenis ge
nomen. Van haar ziekbed in de ge
vangenis schreef ze aan een kennis
„Twee agenten' en een speurder 'hiel
den mij op straat staande. Ik vuurde
op hen en wondde een:, maar ilc kon
mij nüet van kant maken, daar ik
een kogel in de zij.de en een in mijn
been had. Op het politie-bureau werd
ik wreed mishandeld. De soldaten
ploegen mij op mijn wonden. Ik ben'
thans flink op weg van genezing. Ik
ben zeer opgewekt en wacht op de
uitspraak van den krijgsraad. Vrien
den, houdt den moed er in. Rusland
heeft u noodig."
DE AANSLAG OP DEN SJAH
VAN PERZIë.
De Perzische minister van oorlog,
die tevens gouverneur van Teheran
is, deelde het parlement mede. dat
de individuen, die op den 2Ssten Fe
bruari j.l. bommen naar den sjah
wierpen, met z'n vijven waren, en
uit het dorp Gabistar, ten noordoos
ten van Tabriz gelegen, kwamen. De
politie heeft hun namen en signale
ment.
Bij de huiszoeking werden' valsche
baanden,, geweerkogels en eenige
bommen gevonden. Alles wees er op,
dat men' de woning in haast verl aten
bad.
KONING ALFONS TE
BARCELONA.
De koning van Spanje wordt te
Barcelona tbovein, verwachting harte
lijk toejgejuiicht. Hij moet er aange
daan, van zijn. Telkens maakt hij rij
toeren door de stad. De stad is vol
landlieden uit den omtrek.
Nu het bezoek voorloopig zoo uit
nemend slaagt, vindon de bladen het
overdreven, dat er 3000 dienaren der
politie» te Barcelona zijn, om voor de
veiligheid des konings te waken. Een
nuttig politievoorschrift luidt, dat er
geen bloemen of ruikers mogen wor
den gestrooid, vaar de koning voor
bijkomt.
Koning Alfonso's reis naar Bareelo-
i is gelukkig goed afgeloo.peai-
Woehsda ga/vond na een feestmaal
aan boord' van de „Erzherzog Karl",
waar warme toespraken -werden, ge
wisseld, -vertrokken d'.e koning en de
hoeren Manna ein Ferrandiiz weder
naar Madrid, levendig toegejuicht
door de menigte.
BELGIë EN DE CONGOSTAAT.
De sooialist'ische linkerzijde stemde
Woensdag over een lange motie,
waarin gezegd wordt, dat zij onder
voorbehoud van eau diepgaand on
derzoek vair de quaelstie der overne
ming van don Comgostaat door Bel
gië, eenstemmig is tegen bet ont
werp tot goedkeuring van de toevoe
gingsakte van 5 Maart 1908. Deze
motie weTd aangenomen, evenals die
van Bertrand, waarin gezegd wordt,
dat het overnemings-ontwerp, thans
aan de goedkeuring van het Parle
ment onderworpen, in strijd is met
de rechten en belangen van België,
en derhalve moet worden verworpen.
Van der Velde nam aan de stem
ming geen deel.
HET TATSOE-MAROE-INCIDENT
schijnt nog lang niet gefloten. Inte
gendeel. De Japansche regeering
vast besloten niet af te wijken van
haar in den beginne vastgestelde
drugslijn, welke ten doel heeft, het
verkrijgen van genoegdoening
herstal voor de beleediging, en, dat
zonder zich te lajten weerhioudendoor
wielke ^mogelijke moeilijkheden of
bosten, ook.
En China wil van geen excuses we
ten. Te Kanton werd door Chiineezen
eene groote protestvergadering ge
houden, waar wend betoogd
vrijlaltiimg van de Tatsoe-Maroe.
Staande de vergadering werd ee/ne
groote sour gelds bijeen» gebracht, om
Haarlemsche Handelsvefeeni;,ing
Eandela- Or derw y e,
De vergadering van de Haarlem
sche Handelsvereoniging, Woensdag- j
avond in De Kroon" gehouden, werd
door een 35-tal personen bijgewoond.
Deze aanwezigen waaronder de
wethouder Mr .Thiel en de raadsleden
de heeren Van de Kamp, Schram,
Van Rossurn, Visser en Levert wer
den door den Voorzitter, den heer
Van der Most van Spijk, hartelijk wel
kom geheeten. Vooral de tegenwoor
digheid van deze raadsleden deed
spreker genoegen, omdat er uit valt
af te leiden, dat zij belang stellen in 't
doel cler Handelsvereeniging, om hier
een gesubsidieerden cursus in Han
delsonderwijs op te richten.
Dat de tot standkoming van zoo n
cursus gewenscht en ook noodzake
lijk is, werd hierna aangetoond door
den spreker van dien avond, den
heer A. van der Schaaf, van Amster
dam.
De heer Van der Schaaf is het niet
eens met den wijzen koning der oud
heid. Salomo, „dat er niets nieuws
onder de zon is". Er is nu wel iets
nieuws onder de zon, namelijk bet
geven van Handelsonderwijs. Dit on
derwijs is hoogstens een halve eeuw
oud. In 1846 werd te Amsterdam de
eerste Handelsschool opgericht, welke
particuliere inrichting echter spoedig
is verdwenen en in 1869 vervangen
door de nu nog bestaande gemeente
lijke Handelsschool met 5-jarigen cur
sus. Na Amsterdam volgden andere
steden Groningen, Utrecht en Rot
terdam, terwijl Arnhem, Enschedé,
Winschoten en Leeuwarden volgden
met scholen met een cursus van kor-
teren duur, sommige als vervolgcur
sussen van Hoogtere Burgerscholen.
In andere plaatsen werden cursus
sen door vereenigingen in het leven
geroepen, o. a. in Leiden vanwege de
vereeniging „Kennis is Macht". Zoo
zijn er volgens spreker in ons land on-
cle Ikastm <Ie,r propaganda te dekken.e^veer een 30-tal scholen voor Han-
Meui ziet, het incident heeft iwg ^elsonderwijs. Dit heet althans zoo,
maar 't zün, de scholen met 5-jarigen
cursus uitgesloten, bijna uitsluitend
scholen voor de opleiding van kan
toorbedienden. Wat heeft de winkel
stand noodig In de eerste plaats
zeker niet de kennis der talen, het
dubbel boekhouden, stenografie en
machineschrijven. Niet dat de winke
lier deze kennis niet kan gebruiken,
o ja, maar er zijn andere behoeften,
die noodzakelijker zijn.
Het Handelsonderwijs is dus zeker
wel vooruitgegaan, maar de midden
stand heeft, lang nog niet, waarop hij
recht heeft.
Daarom is het pogen van de Han-
delsvereenicing, om hier een cursus
op te ric.hf.en, waar werkelijk han
delsonderwijs wordt gegeven, zeer
schoon, 't Zal nog een eenige inrich
ting in het land zijn, en als ze tot
stand komt, zal men hier kunnen
zeggen hier is wel wat nieuws onder
de zon.
Hoe moet zoo'n cursus ingericht
zijn? 't Zou een dagschool kunnen
zijn, een door de gemeente opgerich
te school voor M. U. L. O. of speciale
Handelsschool, maar als het initia
tief moet uitgaan van een particulie
re vereeniging, moet men met een
avondschool tevreden zijn. Een dag
school zou te veel bezwaren mede
brengen, wat betreft het beheei*, de
leerkrachten en de kosten.
't Moet .dus een avondschool zijn.
nliets van zijn scherp karakter
leren.
Ook tuisschen
AMERIKA EN VENEZUELA
is -een conflict ontstaan.
De „Tribune", te New-York. die
aangezien wordt voor een officieus
blad, brengt een telegram uit Wash
ington, waarin verzekerd wordt, dat
het staatsd'cpantement voornemens is
een ultimatum aan Venezuela ta
richten. Zoowel Roosevelt als Root
meenen,-, dat president Castro een les
verdient. Doch de. vraag doe»t zich nu
voor, of het, met het oog op het stre
ven van de Vereenigde Staten, den
vrede te hand/haven, wenschelijk is,
dat deae les van Washington uit
wordt toegediend. Den Senaat zal de
briefwisseling in deze materie worden
voorgelegd, zoodat het Congres spoe
dig in de gelegenheid zal zijn een be
sluit te nemen.
UIT PORTUGAL.
In leen groote meeting van republi
keinen te Viz'eni sprak dir. Antonio
Almeida, een der leiders, die onder
de dictatuur van Franco werd ge
vangen genomenbij verklaarde, dat
de partij vast be'sloten waisvan de
monarchie, hoe dan ook, de voor
naamste en meest dnipgeoxde vrijhe
den te verkrijgen „indien wij ze niet
door de stembus verkrijgen, zullen wij
ze veroveren met het geweer in de
vuistriep hij, onder het donderend
applaus van zijn gehoor.
Indien de komende verkiezingen
dus zoodanig geleid worden, dat het
republikeinsche element wordt uitge
sloten en zijn program n/iet kan uit
voeren, zouden er wel eens ernstige
troebelen het gevolg van kunnen zijn.
Stadsnieuws
Besmeti. Ziekten.
In de week van Woensdag 4 tot en
met Dinsdag 10 Maart zijn to Haar
lem voorgekomen 3 gevallen, van
Roodvonk, 1 geval van Typhus en
febris typhoidea, en 1 geval van
Diphiheritis.
Te Beverwijk 1 geval van Typhus en
febris typhoidea.
Te Hillegom 1 geval van Diphihe
ritis.
Merkwaardig.
In een van de Haarlemsche bladen
Wicad-t onze hoofdredacteur genoemd
als lid der Commissie van bijstand
voor het concours van Haarlem's
Zanggenot.
Wij kunnen mededeel en, dat dit vol
komen onjuist is. Onze hoofdredac
teur maakt van deze Commiiseie geen
deel uit.
Militaire zaken.
Bij. Kon. besl. is bepaald1, dat diit
jaar de lichtingen 1901, 1903 en 1905
van het wapen der infanterie voor
herhalingsoefeningen onder de wape
nen moeten komen respectievelijk
voor 21, 28 en 35 dagen.
WF.LKE LEERLINGEN MOETF.N
ER TOEGELATEN WORDEN
Spreker meent jongelui, die in
den handel werkzaam zijn. Als
eisch moet minstens gesteld worden,
een loffelijk ontslag van de lagere
school, want jongelui, die niet in
staat ziin creweest dit getuigschrift te
halen, zullen niet geschikt zijn voor
het onderwijs.
WELKE VAKKEN MOETEN ON
DERWEZEN WORDEN?
Natuurlijk zal zoo'n cursus
geen kooplui en winkeliers vormen.
Een ambachtsschool vormt geen vak
man, een kweekschool geen onderwij
zer, en ook 't moet in het talent van
den jongen man liggen, om als koop
man en winkelier op zoo'n cursus ge
vormd te worden.
Onderwijs moet gegeven worden m
warenkennis, zoowel theoretisch als
practisch. Vooral aan het practisch
onderwijs moet veel gewicht gehecht
worden, spreker zou het haast ge
wenscht vinden, dit onderwijs aan
mannen der practijk over te laten,
ook al is hef. gewaagd, ongeëxami-
neerden in het onderwijs te halen.
Ook in aardrijkskunde moet onder
richt gegeven worden.
Het onderwijs in de administratie
mag ook niet vergeten worden, voor
al wat boekhouding en handelsre-
kenen betreft. Voor de meeste win
keliers is een goed toegepast enkel
boekhouden wel voldoende, zoodat 't
voor deze school ook wel voldoende is.
Als onderdeelen der administratie
moeten ook in aanmerking komen on
derwijs in correspondentie, gepaard
gaande met les in de Ned. taal.
Bij het onderwijs in handelskennis
moet onderwijs gegeven worden,
aangaande de wettelijke bepalingen,
waarmede de winkelier rekening moet
houden, de handelspapieren, enz.
HOE LANG MOET DE CURSUS
DUREN
Spreker acht drie jaar gewenscht,
en acht uren per week. Per week
kunnen dnn onderwezen worden 2
uur warenkennis, 3 uur boekhouden
en handelsrekenen, 2 uur Ned. taal
en correspondentie en 1 uur handels
kennis.
Bovendien is het gewenscht, dat er
ook gelegenheid gegeven wordt om
zich te bekwamen in de vreemde ta
len, voornamelijk Duilsch en Kn-
gelsch. Fransch is niet zoo noodig,
terwijl het leeren ook moeilijker is.
Dit onderwijs alsook het onder-
t wijs in dubbel boekhouden moet
i' gegeven worden op een afzonderlij
ken cursus.
WAT MOETEN DE SCHOOLUREN
ZIJN
Daar het meest jongens en meisjes
zullen zijn. die bij vader of moeder in
het bedrijf werkzaam zijn, kan het
jebrek aan lijd hier niet zoo erg op
den voorgrond treden. Ook de pa
troons moeten bedenken, dat dit on
derwijs een deel is van de opleiding
hunner bedienden. De eursus moet
niet te laaf. op den avond gegeven
worden, gewenscht is van 6 tot 8 uur.
WIE MOETEN ALS LEERKRACH
TEN OPTREDEN?
De onderwijzers kunnen uit het La
ger Onderwijs betrokken worden,
maar wil men subsidie ontvangen,
dan moeten voor het onderwijs in de
vreemde talen leeraren met Middelba
re acte aangesteld worden.
WAT ZULLEN DE KOSTEN ZIJN
Spreker rekent voor den gewonen
cursus
Toelage directeur /300.
Elke onderwijzer f 75 per jaarlijksch
leeruur, dus in het geheel f 1800.
Huur en schoonhouden van een lo
kaal (spreker denkt wel, dat het Ge
meentebestuur zoo welwillend zal
zijn, om, het volksbelang inziende, lo
kalen tegen een geringe vergoeding
beschikbaar te zullen stellen} /300.
Aanschaffing van leermiddelen f200.
Totaal alzoo f 2700.
Elke leerling moet 15 schoolgeld
per cursus betalen, 20 leerlingen per
cursus, met drie cursussen, leveren
900 op.
Het tekort voor dezen gewonen cur
sus zal dus 1800 per jaar bedragen.
De becijferingen voor den afzon
derlijken cursus voor taalonderwijs
en dubbel boekhouden (deze leerlin
gen zullen f 10 per vak en per cursus
betalen) aeven een tekort van f 800,
zoodat het totale tekort f2600 zal
zijn.
Dit tekort moet gevonden worden.
Wellicht zullen de gemeente en het
Rijk wel vrijgevig zijn in hun subsi
die-toekenning.
Tenslotte behandelde spreker de
vraag, of de gemeente of de Handels
vereeniging dezen cursus moet op
richten. Spreker meent de Handels
vereeniging. 't. Zal een cursus moe
ten zijn, die rekening houdt met de
practiik, en dit is het best te be
trachten als de Handelsvereeniging
het bestuur in handen heeft. Ook zul
len de leden, de mannen van de prac
tijk, meer hart voor de zaak hebben,
en zai het succes van den cursus nog
meer verzekerd zijn.
Na de pauze werd gelegenheid ge
geven tot het stellen van vragen.
Allereerst nam de wethouder van
onderwijs. Mr. J. H. THIEL, het
woord. Het heeft spr. genoegen ge
daan, dat hij zijn oud-collega uit Am
sterdam heeft mogen hooren. Toch ia
spreker niet voldaan, en<»zou als par
ticulier belangstellende de Handels
vereeniging aanraden deze school
niet op^ te richten. Zooals de heer
Van der Schaaf het heeft voorgesteld,
gaat het niet. een speciale opleiding
voor winkelier te doen aanvangen op
13- of 14-jarigen leeftijd. Laat een
winkelier zoo'n jongen in zijn zaak
toe, ja, misschien als loopjongen. Een
vader uit de burgerlijke kringen laat
zijn jongen toch minstens tof, 15- of
16-jarigen leeftijd op school. Eerst op
de gewone school en dan op de school
voor M. U. L. O. of de Hoogere Bur
gerschool. Eerst dan overweegt de
vader een speciale vakopleiding.
Het onderwijsprogramma voor jon
gens van 13 of 14 jaar is uit op
voedkundig oogpunt iets onmogelijks.
Zulke jongens onderrichten in boek
houden, handelsrekenen, handels
recht enz., dat kunnen die kinderen
niet verduwen.
