De algemeeoe gezondheid
Binnenland
Uit de Arbeiderswereld
Land en Tuinbouw
Rechtszak
Letteren en Kunst
voor mi jen lieve dochtertje, dat ik wel
licht nooit meer zal zien .Het lijden
hier in de gevangenis is ontzettend
men behandelt mij als een gewoon
misdadiger en het eten is niet vol
doende om mij nog langer staande te
houden. In u hoop ik nu een bescher
mer voor mijn dochtertje te vinden,
daarom vertrouw ik u mijn geheim
toe. Gij kunt deze bede aan een ster
vende niet weigeren. Als u genegen
bent voogd over mijn dochtertje Julia
en haar kapitaal te zijn, zal Ik een
notaris roepen om een testament te
maken. Ik vermaak daarin 3/4 van
mijn vermogen aan Julia en 1/4 is
voor uwe moeite en beheerdan zal
daarna de priester zorg dragen, dat
mijn dochtertje plus de koffer naar u
gezonden worden. Ik kan geen direc
te brieven ontvangen, maar verzoek
u dringend uw antwoord in twee en
veloppen een voor mij en een voor
den bediende van mijn biechtvader,
die u gelijk hiermee schrijven zal
in te sluiten. Zend brief gewoon, niet
aangeteekend.
Ik vertrouw u dit geheim en mijn
dochter toe, wetende, dat het in goe
de handen is en verblijf na beste, mis
schien laatste groeten uw liefhebben
de bloedverwant
LOUIS RODRIGUEZ... (X...)
(hierachter was gevoegd de Holland-
gche familienaam zijner vrouw, wat
in Spanje gewoonte is).
Daarbij was ingesloian een kort
schrijven van den priester, die zich
„Vader Antonio" noemde, met ver
zoek spoedig te schrijven, daar de
zieke het niet lang meer maken zou;
en opgave van het adres van zijn be
diende. Nogmaals drong ook hij aan
op geheimhouding, daar de politieke
tegenstanders, van Rodriguez' rijk
dom wetend, daarop loerden.
Mijn Gelderschman nu, was eerst
hoogst verbaasd, sprak er met zijn
Vrouw over, die hem raadde informa
ties te nemen. Maar daar herinnerde
hij zich opeens, dat hij werkelijk fa
milie in de West hebben moest...., de
priester drong aan op spoed, er werd
geen geld gevraagd, Spaansche schat
gravers zouden het dus zeker niet
zijn, en.... hij schreef dienzelfden dag
nog, dat, daar hij zelf kinderloos was,
hij zich gaarne met de voogdijschap
belasten wilde, en zoo de vader te
overlijden kwam, hij het arme meisje
in zijn familiekring zou opnemen, als
eigen kind.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
30 Cts. per regel.
lijdt er dikwijls zeer onder, wanneer de
organen hunne functiën niet regelmatig
verrichten. Om dit op eene pijnlooze en
toch zekere wjjze te bereiken, gebruike
men „Califig", het beproefde huis
middel, dat uit hoofde der uitmuntende
bereidingswijze, door de California, Fig
Syrup Co. gevolgd, wereldberoemd is
geworden. Verkrijgbaar in Apotheken,
Prijs 1.25 per flacon.
DE N. Z. KAPEL TE AMSTERDAM.
Donderdag is men begonnen met de
afbraak der Nieuwe Zijdskapel, „op
die plaatsen, waar het lood het dikst
zit", gelijk de nomenclatuur der sloo-
pers het uitdrukt. Dit wil dus zeggen,
dat aan het dak begonnen wordt, hoe
wel men op het kerkepleintje aan de
Wijde Kapelsteeg ook in den grond
aan het graven was,... omdat er daar,
naar vermoed werd, looden pijpen te
vinden zijn! De geheele afbraak moet
op 1 December zijn afgeloopen, maar
het proces zal wel eerder voltrokken
zijn, omdat bij het bepalen van dien
datum, gerekend was op den len Au
gustus als begin-datum. In vier maan
den tijds zal dus de N. Z. Kapel ver
dwenen zijn.
Van de onderdeelen sullen er ver
schillende bewaard blijven. De klok
ken en het uurwerk zijn nl. eigendom
vari de gemeente Amsterdam, terwijl
jhr. B. W. F. van Riemsdijk, hoofd
directeur van 's Rijks Museum en di
recteur van het Nederlandsch Mu
seum, een bezoek aan het kerkgebouw
zal brengen, om verschillende, uit een
oogpunt van architectuur en sculp
tuur merkwaardige brokstukken aan
te wijzen welke gespaard moeten wor
den voor laatstgenoemd museum. De
eenvoudige, gesneden banken zijn
reeds verwijderd en over de verschil
lende kerkgebouwen der Ned. Herv.
gemeente daar ter stede verdeeld.
Donderdagmorgen maakte de heer
Adolph Mulder, rijks-architect voor
de monumenten, eenige photogr&phi-
eche opnamen van het inwendige der
kapel. Reeds ontving het ministerie
van binnenland8che zaken van het
kerkbestuur en zijn architect, der
heer Posthumus Meyjes, de teekexr
gen Yan het ensemble, en de heer M
der zal deze verzameling nu cóinp>-.
teeren door zorgvuldige opnamen van
profiteering, kapiteelen, bassementen,
enz., zoo in- als uitwendig. Een zelfde
arbeid werd reeds verricht voor den
Ned. Oudheidkundigen Bond.
De kapel zal voorloopig tot aan den
grond worden afgebroken. De steencn
\4oer laat men nog liggen en verwacht
wordt, dat, vó6r de graven van over
heidswege geruimd worden, namens
het gemeentebestuur een oproep in de
bladen zal worden geplaatst aan de
eigenaars der graven, die het zich
daarin bevindende gebeente naar el
ders willen doen overbrengen, of de
zerken willen behouden.
Tegelijkertijd met de kerk zullen de
daaromheen gebouwde huizen en huis
jes, waaronder de bekende „kastjes'*
aan de Kalverstraatzijde, verdwijnen.
Alleen de vischhandel van Hoek hliift
staan tot de nieuwe winkelhuizen op
den ouden grond zijn verrezen, en aan
de Wijde Kapelsteeg de consistorie- of
kerkemeesterskamer, waarin tijdens
de afbraak der kapel en den bouw van
het vergaderlokaal het bureau van
den architect gevestigd wordt.
Tot het complex der te sloopen hui
zen behooren rulet de belde perceel en
van de firma Scheltema en Holkema
aan het Rokin, en het winkel- en
woonhuis Yan den opticien Smit in de
Wijde Kapelsteeg.
(N. R. Ct.)
VERDWENEN.
Naar vernomen wordt heeft het on
derzoek naar den vermisten commis
sionair in diamant J. J. B., te Amster
dam, aan het licht gebracht, dat hem
geen ongeluk overkomen is, doch dat
hij met de hem toevertrouwde waar
den (voor een bedrag van 32.000)
naar Engeland uitgeweken ls, waar
de politie hem thans zoekt.
SURNUMERAIR S.8.
Er is bij de S. S. een nieuw pro
gramma verschenen van de voorwaar
den verbonden aan de toelating tot 't
examen voor surnumerair en de daar
op te volgen benoeming tot klerk of
klerk-telegrafist
Was vroeger de duur der opleiding
van den surnumerair een half jaar
vóór hij tot klerk of klerk-telegrafist
werd benoemd, thans zal hij na een
half jaar dienst een examen moeten
afleggen, om na slagen nog geduren
de 2 Jaren werkzaam gesteld te wor
den bij den tak van dienst, waarvoor
hij bestemd Is, ten einde de vereisch-
te practische geschiktheid te verkrij
gen.
WATERVERONTREINIGING.
Omstreeks begin April 1907 werd het
water van de Eem bij Amersfoort door
uitloozing van afval van de Amers-
foortsche gasfabriek verontreinigd,
tengevolge waarvan al de Yisch bin
nen enkele uren dood aan de opper
vlakte dreef.
Dit water was in 1906 door eenige
bekende Amsterdamsche hengelsport
liefhebbers, met den heer C. A. A. Du-
dok de Wit aan bet hoofd, voor drie
jaren als vlschwater gepacht. Van
visschen was toen gedurende gerui-
men tijd geen sprake, en het gevolg
was, een beklag bij het „Heemraad
schap van de rivier de Eem, Beken en
aankleve van dien" te Amersfoort,
dat het water had verpacht, tevens
met eisch tot schadevergoeding.
Het Hoogheemraadschap erkende de
verontreiniging van het vischwater,
doch verwees den adressant naar het
dag. bestuur van Amersfoort. Maar
ook hier nul op het request.
Naar vernomen wordt, heeft de
ruim twee jaren over deze zaak ge
voerde correspondentie tot resultaat
gehad, dat het Heemraadschap, ter
beëindiging der moeilijke zaak, aan
den heer Dudok de Wit c.s. een som
van f 500 schadevergoeding heeft aan
geboden, die wordt aanvaard, zoodat
de zaak in der minne is opgelost.
DE EMIGRATIE VEREENIGING.
De heer dr. P. A. Klap schrijft o.m.
het volgende
De Emigratie-Vereeniging gaat uit
van de besliste overtuiging dat emi
gratie de meest natuurlijke en gezon
de wijze ls, om werkloozen te helpen.
Wat toch is het geval Vooralsnog is
te Amsterdam (en niet al'een in Am
sterdam, maar in allé grootere contra
der samenleving) beslist gebrek aan
werk. En wanneer zal daaraan een
einde komen Hiertegenover staat,
dat elders werkkrachten gezocht wor-.
den. Wat is nu natuurlijker, dan dat
men het zoekt, waar men meent te
vinden, wat men behoeft
En eiders is werk 1 Ik zeg niet, dat
er elders altijd voor den timmerman
te timmeren, voor den metselaar te
metselen, Yoor den schilder te schilde
ren is. Maar wanneer het den men-,
schen er om te doen is, door werken
zelf in hun onderhoud te voorzien
(wat toch de normale toestand is), dan
ziet de Emigratievereenlglng wel kans
om maandelijks een tachtig Amster
damsche werkloozen elders aan een
eerzaam bestaan te helpen.
Evenwel zij opgemerkt, dat de Emi-
gratievereeniging niet bepaald „uit
zendt", dat wil zeggen zij zoekt niet
op o-i overreedt niet. Belanghebben
den moeten uit eigen beweging tot ons
komen. Dan trachten wij te helpen
door raad en daad. De bezwaren die
te overwinnen zijn, worden hun.
eveDgoed voorgesteld als de voordee-
len.
Weldr oen lid van ons bestuur,
de heer :i Hasselt, een man, die
dam vooi 'temend geschikt is, zich
naar Duitschland begeven, om bij de
directie eencr mijn nog wat gunstiger
bepalingen te bepleiten. Wij verwach
ten van die reis goede resultaten,
waardoor weder een bezwaar meer
I worden weggenomen.
Natuurlijk men moet de stad veria-
Dat is niet weg te nemen. Maar
iioe veel honderden doen dat en de
den dat geheel vrijwillig! Circa 25 pet.
van hen, die in den afgeloopen win
ter steun zochten bij de commissie uit
de burgerij, kwam oorspronkelijk
niet uit Amsterdam.
Verstandige emigratie kan welwil
lende woi K.oozen dadelijk helpen. Eu
onini-kMItjke hulp is noodig. Ilei
uai-.ial aanvragen is enorm.
Laten we trachten, de menschen,
•die geen werk hebben, aan werk tc
iK'ip -n. Werken is een levensvoor
waarde.
.ar de teleurstellingen 1 Ik erkeu
i: dat men bij het helpen va'
in emigratie teleurstel-
li i 'oar is-dat een re
den onttrekken?
En z.jn uii'j i .ingen toe te
schrijven aan de n•enen, die wij
willen helpen Ja, met velen is geen
reede te bezeilen: Maar, 't kan óók
aan onze wijze van optreden van hel
pen liggen. En daarom moet teder
minder gunstig resultaat ons er toe
lelden, om eerst bij ons zeiven toe te
zien en te vragen, of onzo hulp wel
verstandig, practisch is geweest. En
duarom zullen we voortgaan op den
ingeslagen weg, zoolang we slechts
eenlgszins kunnen.
Komt, philanthropen en liefdadige
instellingen, laten we de handen in
éénslaan eri trachten te doen op de
beste wijze, wat we in de belangen
van onze werklooze medemenschen
kunnen doen.
HERSTEL VAN DRANKZUCHTIGEN
De Vereeniging tot Bevordering
van het Herstel van Drankzuchtigen
„Hooghullen" hield te 's-Gravenhago
hare algemeen© vergadering.
Aan het daarin uitgebrachte 18e
jaarverslag wordt het volgende ont
leend:
De uitkomsten van het streven der
vereeniging gaven ook over het afge
loopen jaar alle redenen tot tevreden
he id. Het voornaamste doel is, dat de
patiënt na zijn vertrek uit het sana
torium zich in zijne woonplaats zal
kunnen wenden tot iemand, op wien
hij kan steunen en vertrouwen, die
een waakzaam oog over hem houdt,
ten einde terugvallen in zijne vorige
zwakheid te voorkomen, en hem, zoo
nooddg, behulpzaa mis cn steun ver
leent bij het zoeken naar een passen
den werkkring.
Het aantal leden en begunstigers
bedroeg in 1907 resp, 588 en 211, te za-
men 799 tegen 587 en 205, te zamen
792 in 1906.
Aan contributie word ontvangen
f 2436 tegen f 2415.80 in het vooraf
gaande jaar.
Het bestuur hoopt, dat velen, dank
zij de verkregen resultaten, overtuigd
zullen zijn, dat Hoog-Hullen voor ve
len een zegen en uitkomst is, en zich
gedrongen zullen gevoelen, te helpen
om het liefdewerk der vereeniging in
steeds ruimer mate te kunnen voort
zetten, en uitbreiden. Alléén door het
ontbreken van de noodige fondsen
kon het arbeidsveld niet worden ver
groot.
Blijkens het verslag van den ge
neesheer-directeur van Hoog-Hullen,
dr. Posthuma, bedroeg het aantal op
genomen patiënten in het sanatorium
39.
Bij een vergelijking van het resul
taat over de jaren 19011906, blijkt,
dat van de 169 afgevoerde patiënten
(53 buiten beschouwing gelaten, we
gens geestelijke afwijkingen enz.),
dus van de overige 116 patiënten 62
geheelonthouder zijn gebleven, d. i. 53
pet.; 36 zijn verbeterd, d. i. 31 en
18 zijn teruggevallen, d. i. 15
DUITSCH BEZOEK AAN DE
KOOLSTREEK.
Het landbouwersgezelschap uit het
Groot-hertogdom Hessen, dat een be
zoek brengt aan Holland's Noorder
kwartier, zal heden de Streek tus-
schon Hoorn en Enkhuizen bezoeken.
Zaterdagmorgen 11.58 u. zal het ge
zelschap, bestaande uit omstreeks 40
personen, te Alkmaar aankomen, al
waar het zal worden opgewacht door
het dagelij ksch bestuur van de Tuin
bouw- en HandelsYereeniging „Lan-
gendijk en Omstreken".
Na het noenmaal te hebben ge
bruikt, begeeft men zich 1 uur 56 min.
naar de halte St. Pancras, van waar
dan pea-'motor-vaartuig de verschil
lende tuinbouwakkers zullen bezich
tigd worden.
EEN NIEUWE REDDINGBOOT.
Op het Damrak te Amsterdam ligt
op het oogenbiik een schip, dat de
Noorsche vlag in top heeft. Dit scheep
je is de reddingboot „Uraed", een uit
vinding van den Noorschen kapitein
01 eBrude, en vervaardigd te Aale-
sund. In Noorwegen zijn 21 van der
gelijke booten in gebruik.
De Uraed is vervaardigd van nik
kelen platen, ter dikte van 2J duim,
de lengte is 14 voet en zij kan 20 a 25
personen bergen, en voor dezen pro
viand voor 2 maanden aan boord mee
nemen, dat geborgen wordt in bak
ken onder vloer en banken.
Zeilen vormen de stuwkracht van
dit model reddingboot die waterdicht
kan gesloten worden door middel van
twee mansgaten, een aan de voor- en
een aan de achterzijde. Door deze
mansgaten moet men in de boot krui
pen.
Het gewicht van het bootje ls '1000
K.G., on het beweegt zich voort alleen
door windkracht.
In 1904 heeft de Uraed een reis ge
maakt over den Atlantischen Oceaan,
naar Amerika en op de Haagsche ten
toonstelling van reddingwezen, waar
zij met de zilveren medaille bekroond
werd, is zij aangekomen na een tocht
van Londen over de Noordzee.
WONINGTOESTAND TE
ROTTERDAM.
Do Tel.-correspondent schrijft
Het gemeentebestuur van Rotterdam
heeft thans, wat de toepassing der
Woningwet betreft, een voorstel bij
den gemeenteraad ingediend, dat een
even noodige als radicale maatregel
mag genoemd worden.
Tot die achterbuurten, die in den
meest desolaten toestand verkeeren,
behoort zeker de Lange Pamnekoek-
straat. Daarom werd besloten hier
krachtig in te grijpen.
In den laatsten tijd werd door de
stichting van eenige nieuwe panden,
met terugbouwiug tot op 5 meter uit
het midden, een aanmerkelijke ver
betering verkregen, en thans ls de
geheele oude bebouwing onderhan
den genomen. Verschillende eigenaars
bleken bereid tot ontruiming of ver
betering hunner panden over te gaan,
doch die van 32 perceelen bleven on
willig, weshalve B. en W. voorstellen
ten opzichte van dezen tot onbewoon
baarverklaring- over te gaan.
AUTOMOBILISME.
Do Haagsche correspondent van de
„Prov. Geld. en Nijm. Crt." heeft den
voorzitter van de N. A. C. naar z'n
meening gevraagd over de „10 K. M.
kwestie".
Jhr. Sandberg heeft de vaste over
tuiging, dat onze nationale automo
bielen-industrie, niet minder- dan de
handel hier te lande, door deze bepa
ling ten sterkste zal benadeeld wor
den, zoo niet geheel gedood. Om deze
industrie in deze critieke tijden te re-
leveeren had men beter gedaan om,
op 't voorbeeld van Duitschland, of
de nouden toestand te handhaven, of
maatregelen te -nemen, die de alge
meens veiligheid verzekerend, van
minder bekrompen opvatting blijk
gaven. In ieder geval had men wij zei-
gedaan zich te onthouden van een
wettelijke bepaling, die aan de trek
schuit-periode herinnert. Is men de
verdiensten van de auto als verkeers
middel, in de dagen van de spoorweg
staking zoo algemeen begrepen, ge
prezen, geroemd en erkend, nu op
eens blijkbaar geheel vergeten?
Die 10 K.M.-bepaling zoo schreef
jhr. Sandberg verder is in één
woord belachelijk, en voor een auto
mobiel een onmogelijke tijdruimte.
Niet voor een 100 M., maar wel voor
één of meer K.M. De houders van mo
torrijwielen zullen er niet het minst
plezier van beleven, en toch zal men
tot een en ander verplicht warden,
omdat de wet spreekt van kom. Wat
i3 de kom een er gemeente? 't Is een
geheel vaag denkbeeld. En aangezien
het uiterst moeilijk te definieeren is,
zal liet geheel afhangen van de in
zichten der plaatselijke besturen. Wil
de raad de kom doen beginnen en ein
digen op de grenzen der gemeente,
niemand zal het kunnen verhinderen,
daar 't niet strijdig is met het alge
meen belang, daar hier in ons land
het automobielrijden nog als een par
ticulier belang, een sport wordt be
schouwd. Wat toch werkelijk liet ge
val niet meer is. En bet zou mij al
heel erg verwonderen, of Ged. Staten
te vinden zullen zijn om een raadsbe
sluit, dat aan dat begrip van kom
een voor de auto's bemoeilijkende de
finitie geeft, te wijzigen.
De heer Sandberg besloot: 't staat
bij mij vast, dat het vreemdelingen
verkeer met zulke bepalingen ons land
voortaan llnk3 zal laten liggen. De
provinciale belasting in Noord-Bra
bant, meer bekend onder den naam
van wegenbelasting voor auto's en rij
wielen, heeft in het buitenland al
reeds heel wat kwaad bloed gezet. Ja,
in de buitenlandsche bladen is zelfs
al voor ons land gewaarschuwd...
Het eenigste lichtpunt, dat ik in die
nieuwe bepaling kan ontdekken, is,
dat ze door eigen dwaasheid moeilijk
zal kunnen worden volgehouden.
INTERN. TENTOONSTELLING VAN
VOEDINGSMIDDELEN.
Ter gelegenheid van het Voedings
congres zal in November a. s. te
Gent eene Internationale tentoonstel
ling van voedingsmiddelen en kook
kunst gehouden worden.
Het programma der tentoonstelling
bevat verscheidene bijzondere wed
strijden, o. a. een internationale mel-
kerij-wedstrijd (boter, kaas, enz.), en
een internationale wedstrijd voor bie
ren.
Eereprijzen zijn geschonken door
Z. M. den Koning der Belgen, door
den Minister van Landbouw, door
den Gouverneur der Provincie en door
de stad Gent.
Huishoudscholen, vereenigingen,
werklieden, afzonderlijk of te zamen
tentoonstellend, hebben recht op kos-
telooze plaatsruimte.
Alle wenschelijke inlichtingen zijn
verkrijgbaar aan het secretariaat der
tentoonstelling, Godshuizenlaan 35
Gent.
INLICHTINGEN VERZOCHT.
De Fransche Regeering heeft inlich
tingen verzocht omtrent de verblijf
plaats van twee minderjarige kinde
ren, in Frankrijk geboren, doch na
den dood der ouders, nu ongeveer 10
jaar geleden, naar Nederland ge
bracht.
Hunne namen zijn Charles Save-
ny, ongeveer 12 jaar en Jean Saveny,
14 jaar. Eerstgenoemde zou zijn aan
genomen als kind door eene familie,
waarvan de naam niet bekend is, doch
welke vermoedelijk in Amsterdam of
's-Gravenhage en misschien In Rotter
dam een groot restaurant zou houden.
Het andere kind zou zicb in Nederland
bevinden bij een zekeren Saveny, broe
der van wijlen zijn vader, omtrent
wiens verblijfplaats men verder in het
onzekere verkeert. Opsporing van hun
verblijf en onmiddellijk bericht aan
het Departement van Justitie wordt
verzocht.
UIT DE DIAMANTINDUSTRIE.
Zooals wij reeds mededeelden, heeft
de firma Van Dam haar conflict met
den A. N. D. B. aanhangig gemaakt
bij hare eigen organisatie der A. J. V.
Donderdagmiddag heeft deze zich in
vergadering daarover beraden. Na
afloop van deze samenkomst werd de
volgende mededeeling verstrekt:
De vergadering heeft zich met alge-
meene stemmen geplaatst op het
standpunt, dat de firma Eduard van
Dam door de A. J. V. moet worden ge
steund tn haar oonflict met den A. N.
D. B., en heeft diensvolgens met al
gemeens stemmen, de volgende motie
aangenomen:
De algemeens vergadering van de
Amsterdamsche Juwellersvereemlglng,
gehouden op Donderdag 9 Juli 1608, ia
het Araerloan-HoM,
overwegende, dat tusschen het lid
der A. J. V., de firma Ed. van Dam,
en den A. N. D. B. geen geschil be
stond,
overwegende, dat des ondanks door
den A. N. D. B. wordt belet, dat voor
die firma zal worden gewerkt op
grond, dat de firma Van Dam te Ant
werpen In conflict is met de worklie-
donorganisatie aldaar,
keurt deze handeling van den A. N.
D. B. af,
draagt het bestuur op, zich' met het
bestuur van den A. N. D. B. in ver
binding te stellen, ten einde te trach
ten, langs minnelijken weg een op
lossing van het gèschil te bei-eiken.
en besluit, voor het geval de A. N.
D. B. blijft volharden bij de houding,
aangenomen tegenover de firma Ed.
van Dam, het bestuur der A. J. V. te
machtigen, alle zoodanige maatrege
len te nemen, als noodig zijn, om het
willekeurig optreden van den A. N.
D. B. tegen te gaan.
In het heden verschenen Weekblad
van den A. N. D. B. zet de bondsse-
cretaris, de heer Jan. A. van Zutphen,
uiteen waar het in Antwerpen eigen
lijk om gaat. Volgens hem trachtte de
firma Van Dam langs slinksche wegen
-eene loonsverlaging in te voeren. On
derhandelingen werden geopend en
reeds naderde men tot overeenstem
ming, toen de firma weigerde eenige
werklieden, die buiten hunne organi
satie om bij haar aan het werk waren
gegaan, te ontslaan.
Deze toestand duurt nu nog voort,
terwijl een aantal onderkruipers,
groot 12 werklieden en 14 leerjongens
(halfwassen), nu het superieure fabri
kaat van de firma Van Dam aan het
maken zijn.
Bekend is, dat op de fabriek der fir
ma Van Dam óók nog andere perso
neel en werkzaam zijn.
Naar de heer v. Z. verneemt, heb
ben dezen besloten de fabriek te ver
laten, waar zij in gezelschap van on
derkruipers moeten werken. Dit zijn
ongeveer 40 man.
Waar de zaak zoo staat behoort een
toegeven van den A. N. D. B. voorloo
pig tot de onwaarschijnlijkheden, zoo
dat de mogelijkheid zeer groot is, dat
wij wederom staan aan den voor
avond van een ernstig conflict in de
toch al zoo geteisterde diamant-indus
trie.
IN DEN TUIN.
In een vorig artikel heb ik er u op
gewezen, welk een uitnemende mest
stof Chilisalpeter is voor ieder en tuin-
bezitter, onverschillig hoe hij overi
gens bemest, omdat hij daarin een
kostelijk middel bezit, waarmee hij
ten allen tijde den groei zijner gewas
sen kan aanwakkeren, welke daar
door tevens malscher en van betere
hoedanigheid worden. Maar ik dien
daaraan eenige wenken omtrent het
gebruik toe te voegen, dewijl ik an
ders vrees, dat menige gebruiker zich
in zijn verwachtingen zal zien teleur
gesteld an daardoor van verder ge
bruik zal worden afgeschrikt. Een
kennis van me, die zooveel g-s-eds van
Chili had gezien en gehoord, zou zijn
groentenbedden ook eens goed trak-
teeren, zooals hij zei, en héél royaal
strooide hij de meststof uit't resul
taat was tegenovergesteld aan zijn
verwachtingde bladeren en blaad-
werdem doodgebeten en vele plant-
verdwenen geheol. Hij gaf -an
het goede te veel2 4 kilo per Are
is in den regel genoeg op éénmaal
deze gift kan men, zoo noodig, één of
©en paar malen, met een tussch^n-
ruimte van 2 A 3 weken, herhalen.
Geeft men e.en oplossing, dan zij die
ook niet te sterk, want dan zou men
eveneens de plantjes nadeel do* en
zelfs kunnen doen sterven, i'rei
den gebeurt het, dat de uitstrooifng
der Chili de bladeren doet verbran
den ook dit is een gevolg van on
voorzichtigheid. De plantjes mogen
niet vochtig zijn, daar de droppels in
den zonneschijn dan als brandglazen
werken. Dus op een drogen dó.g, an
dan liefst op den middag, als blad en
stengel niet vochtig zijn van dauw of
regen, moet de meststof wor dein aan
gewend.
Komt er na de uitstrooiïng regen,
dan kan dit geen kwaad, integendeel:
de Chili lost dan direct op. Men han
delt steeds het best door de i- cetstof
op den grond rondom de plantm pit
te strooien en dit is vooral gewenschl,
als de bladeren reeds groot zijn en
den grond geheel bedekken. Strooit
men Chili toch gemakshalve over de
planten uit, dan dient men toch, wil
men schade voorkomen, óf met wat
schoon water de bladeren af spoe
len óf met een bebladerden tak de
stof af te vegen. Dit gaat vlug en de
moeite wordt beloond.
't Vorige jaar vond mijn buurm.,»
een haantje dood in zijn hof: 't was
alweer eigen schuld. Hij had het
tuindeurtje open gelaten nadat hij
Chili had uitgestrooid en het hoentje
had van de meststof gesnoept, '^aili
is vergif 1 Daarom mag men geen
vee laten grazen, waar pas Chili
aangewendeerst moet dit opgelost
zijn. Hier willen we tevens opmer
ken, dat wie een wondje aan de han
den heeft, om dezelfde reden voor
zichtig m.oet zijn. Nog erleden jaar
kwam ten onzent een geval van blotd-
vergiftiging voor. 't Is goed dit
te weten, men kan zich nu in acht
nemen. T Overkwam mij meermalen
dat iemand me zeiChili '--elpt
slechts een poosje, dan '*omt er een
stuit in den groei en gedaan is he* 1"
Zóó gaat het soms werkelijk. Maar
dat is dan een gevolg van een te
zwakke bemesting- wie voldoende
mest, zal heuech zoo niet klagen.
Wij spraken in een voTig artikel
over het nut van het onweer, waar
bij een hoogst belangrijke voedings
stof stikstof aan den bodera
wordt toegevoerd met den neervallen
den regen, welke stof tijdens het on
weer wordt gevormd door oxydatie
van de stikstof der atmospheer. Wij
willen nu een enkel woord zeggen
over de inwerking van giftige stoffen
in de atmosfeer. In streken, waar
metalen uit artsen bereid worden,
kunnen verschillende gassen in den
dampkring voorkomen schadelijk voor
den plantengroei. Daar dit in ons land
niet het geval is, behoeven we hier
over niet te spreken. Van de gassen,
die overigens kwaad kunnen doen,
noemen we: het ammoniakgas, zout-
zuurdampen, zwavelwaterstof, chloor,
fluorwaterstofgos. Het la- gas en
zoutzuurdampen berokk. .,uk in
ons land aan boomen en heesters dik
wijls beduidende schade, n.l. in do
nabijheid van superphosphaat-fabrie-
ken: de bladeren verwelken, verkleu
ren en sterven af; inzonderheid ver
toont zich die nadeelige werking bij
vochtig weer.
Dat ook de rook der Schoorsteenen
op de vegetatie schadelijk inwerkt,
wordt iin fabrieksstreken maar al te
zeer ondervonden. Toch zijn hot niet,
gelijk algemeen gedacht wordt, de
kooldeeltjes van den rook, welke
schadelijk werken, zelfs.niet als deze
zich als een zwarte laag op de blade
ren afzetten. Opzettelijk genomen proe
ven hebben bewezen, dat het de gas
vormige stoffen zijn, welke de vegeta
tie benadeelen, en bepaaldelijk het
zwaveligzuur in den stéenkooldamp'.
Dit gas veroorzaakt vergiftigingsver
schijnselen: men ziet de bladeren ver
dorren, meer of minder bruin worden
en afsterven. Hoe rijker het loof aan
water is, des te erger treedt het kwaad
op, dus bij regen of sterke dauw, of,
zooals men in groote steden dikwijls
waarneemt als de boomen met sneeuw
bedekt zijn.
't Is te begrijpen, dat door de geve-
gelde, aanhoudende inwerking van
liet zwaveligzuur, waardoor de bla
deren, die toch het meest tot de voe
ding der plant bijdragen, worden ver
nietigd, de boomen het ten slotte mo<
ten opgeven en bij ooftboomen da
oogst achterwege blijft.
Naaldhout sterft door den steen-
kooh'ook eerder af dan loofhout, of
schoon de naalden niet zoo gevoelig
zijn voor 't zwaveligzuur als het loof;
de oorzaak ligt voor de hand: de 1 >f
boomen herstellen zich weer g,
krijgen soms in hetzelfde jaar weder
nieuw blad, terwijl de naaldboomen,
die wel drie jaar of langer hun naal
den behouden, indien zij deze door in
vloed van 't zwaveligzuur verliezen, al,
dien tijd, 2, 3 jaar dus wel, kaal blij
ven en in hun groei worden ges
en derhalve de schadelijke gevolgen
in sterker mate ondervinden. Jonge
sparren sterven dan ook reeds, na een
paar maanden onder de inwerking
der luchtte zijn gpw- - 1 at deze
maar één millio-i voi'i-
me aan zwaveligz..-. .niet
beuken bv. eerst het geval is na een
geruimen tijd; als de lucht een tien
duizendste van haar volume aan zwa
veligzuur bevat.
C. B.
ONEERLIJKE BEDIENDE.
Door de rechtbank te Utrecht is te
gen den oneerlijken 71-jarigen bedien
de van de firma Bogaerd, die zich een
hem ter verzending toevertrouwd be
drag van f 211.25 toeëigende, 9 maan
den gevangenisstraf geëischt met af
trek van de preventieve hechtenis.
ZAKKENROLLERS.
De rechtbank te Groningen veroor
deelde den Amsterdamschen zakken
roller Van der L., die op de laatst ge
houden Groninger kermis zijn slag
trachtte te slaan, tot een j i gevan
genisstraf.
DIERENMISHANDELING.
Op de terugreis van markten, w^'
neer de bestuurders van rijtuigv
meer of minder aan Schiedam geof
ferd hebben, moeten de paarden het
soms ontgelden. Donderdag stonden
weer J. en K. de J. te Heerenveen te
recht wegens dierenmishandeling. Ko
mende van de markt te Oudesc^oot op
8 Juni jl. hadden ze de trens van het
paard zóó erg aangehaald, dat het
bloed uit den bek liep, bovendien had
men 't paard herhaaldelijk tegen den
buik geschopt Het O. M. vorderae te
gen Ieder 7 dagen gevangenisstraf.
TERESA CARRENO.
Teresa Carrano, die de laatste jaren
in Amerika en Australië vertoefde, zal
het volgend jaar wederom in Europa
concerten geven. De Nieuwe Muziek
handel is er in slaagd de groote pia
niste te bewege"1 ook zui&r Holland te
komen. Er zal hier een conrert-tour-
née plaats hebben in de tweede helft
var 'anuari 1909.
LJDSCHRÏFTBN.
„Het Leven", dat thans 10 cent kost,
blijkt onder zijn nieuwe leiding zeer
energiek te woi-den aangepakt. Er zit
v at men noemt flair In. De num-
me-s zijn overvloedig geïllustreerd,
en (.e leuze der plaatjes ia zoodanig,
dat ze y, vcscheidene kringen be
langstelling zuilen wekken.
Ditmaal staan er verscheidene
„heexen van de Beurs" in. zijn er
plaatjes van den kinderwedetrijd in
Den Haag, een en ander over den A.
N. W. B. herinnert aan de komende
feesten, en voorts is een wedstrijd uit
geschreven voor novellisten, ama
teur-fotografen, en silhouettisten.
