U>
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
/ef
iiuitenlandsch Overzicht
26e Jaargaag.
Ko. 7635
WOESSDA» IB JUL* 13U8
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PBR DRIB MAAMDBNl
Voor Haarlem 1.28
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der
gemeente)1.30
Franco per post door Nederland 1.65
Afzonderlijke nummers0.02H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 tf
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lonrens Coster. Directeur X PEEREBOOM,
ADVERTENTIËNi
Van 1—5 regels 50 Cts.: Iedere regel meer 10 Cts. Bulten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ft—elke regel meer /CL Bi Reclames 30 Cent per regeL
BIJ Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsingj
60 Cts. voor 3 plaatsingen k contant
Redactie ec Administraties Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724»
Drukkerij: Zolder Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
DONDERDAG 16 JULL
Vergadering Prov. Staten, 11 uur.
Brongebouw: Solisten-Concert, 8 u.
Groote Kerk: Orgelbespeling, 2—8 u.
OM ONS HEEN
No. 774.
De Algera Ketlerl.
Wialrijdsrsb »nd,
n.
Het was In de mooie dagen van do
amateur-wielersport, toen Edams
burgemeester, de heer H. J. Calkoen,
een uitnoodiglng zond aam de Am-
sterdamsche en aan de Haarlemsche
Valocipede-club, om een voor zijn ge
meente gedenkwaardig feest met een
wedstrijd op te luisteren. Toen die
afgeloopen was, lieten de jongelui
de gelegenheid niet voorbijgaan en
maakten een vroolijk dansje met
Noordhollands roodwangige boeren
dochters. Zelfs meende een van de
Haarlemmers, dat hij zijn mannelijk
schoon verhoogde door bij den dans
een hoogen hoed op te zetten, dien hij
daartoe aan den een of anderen kap
stok had ontleend. Hij wist niet, de
ongelukkige, welk staatsmisdrijf hij
daarbij beging. Eerst veel later, toen
er naar alle kanten met zenuwachti
ge haast werd gezocht em gesnuffeld,
toen boden en concierges op jacht
waren naar een op onverklaarbare
wijze verdwenen hoogen hoed, werd
het hem duidelijk, dat bij niets meer
of minder droeg dan den hoed van
Minister Heemskerk, die het Edam-
sche feest met zijn tegenwoordigheid
had opgeluisterd, maar het bijna we
gens 't zoekraken van zijn hoed niet
zou hebben kunnen verlaten.
Ik geloof, eerlijk gezegd, dat er
toen wel minder ernst school in de
bestuurders van den Bond dan tegen
woordig. Dat bleek ook wel uit de
manier, waarop destijds Edo J.
Bergsma het presidium van den
Bond aangeboden werd. De Commis
sie, die hem de hooge waardigheid
moest aanbieden, trof niet hem, maar
wel zijn vader, gemeentesecretaris
van Leeuwarden, thuis. De oude heer
zag er aanvankelijk wel zwarigheid
in. Edo was nog zoo jong en zoo
ernstig voor zijn leeftijd. „Dat laat
ste kwam er niet op aan", meenden
de oolijke kwanten, „dat zouden ze
er wel uitkrijgen."
Of hun dat gelukt is, zegt de histo
rie niet .Maar zeker zal de heer
Bergsma zelf, al die jaren voorzitter
gebleven, moeten verklaren, dat nu
de Bond een heelwat ernstiger li
chaam is geworden, dan het In die
eerste jaren was. Ligt dat aan den
leeftijd van de leden? Och, de bond
bestaat zeker ook nu nog voor een
groot deel uit jonge menschen. Het
groote verschil is toe te schrijven aan
iets heel anders, aan de veranderde
plaats, die hij in onze samenleving
heeft ingenomen, aan hot feit, dat hij
van een vereeniging voor plezier
een organisatie ook voor nut is ge
worden.
De groote stoot daartoe is gegeven,
toen de Engelschen ontdekten, dat
toch eigenlijk die hooge tweewieler
eein minder practisch voertuig was en
den veiligheidstwee wieier (de safety)
uitvonden. Niet, dat deze onmiddel
lijk zijn voorganger verjoeg. Er is
een tusschentijd geweest, waarin de
jongelui ook zelfs de renners, kramp
achtig aan hun b i vasthielden en het
lage ding niet beter en niet sneller,
alleen maar leelijker vonden. In de
Paaschdagen van hot jaar 1886 nog
hielden Huyssor en de toen veel
beroemde Kiderlen (Pim) een wed
strijd, waarbij de een op een hooge en
de ander op een lage zat. „Zij reden
vrijwel tegen elkaar op, schrijft do
berichtgever In de Kampioen.
Dit zou ons verwonderlijk toeschij
nen, wanneer we niet wisten, dat
Wat naderhand aan den lanen twee
wieler zijn snelheid heeft gegev9n, de
luchtband, nog niet bestond. En daar
mee hebben we het tweede element
aangeroerd, dat het rijwiel In de hee-
le wereld populair heeft gemaakt. Er
was al lang gezocht naar de ideale
bekleeding van het wiel. Op den duur
konden oudere lichamen het niet
verdragen, dat elke ongelijke steen
op den weg in een stomp en een
schok voor den rijder werd omgezet.
De uitvinding van Dunlop heeft, na
de verlaging van het frame en de ge
lijkmaking van de wielen, aan de
fiets haar zegetocht door de wereld
bezorgd.
In den beginne waren de wielrij
ders daar nog verre vandaan. De
Castricumsche boerenmeid, die over
de schutting vloog, was in haar angst
en afkeer voor het nieuwe uitvindsel
niet alleen. Levendig bloeide wat de
jongelui destijds met velokanibaiis-
me bestempelden. In den Utrecht-
schen Raad was in 1886 een van de
heeren nog van meening, dat het
wielrijden een „amusement voor on
ze jongens" en dus geen verordene-
ring waard was. In do toen voorge
stelde werd bepaald, dat koetsiers
niet voor velocipèdes behoefden te
wijken, een meenlng trouwens,
waarvan de koetsiers zelf nog door
drongen waren, lang nadat geen ge
meenteraad me9r aan dergelijke zotte
uitzonderingsbepalingen dacht. Zelfs
Nederland te rijden, zonder ettelijke
honderde politieverordeningen mee te
dragen, die door den voorzlchtigen
wielrijder onophoudelijk dienden te
worden geraadpleegd. Snelheid, uit
wijken, afstappen werden geregeld op
een manier, waaruit duidelijk bleek,
dat de belangen van de péérden bij
den onge rusten landman heelwat
zwaarder wogen, dan die van do
fietsende menschheid. 't Is waar, dat
destijds de paarden voor het rollende
ding doodsbang waren en dikwijls de
gevaarlijkste kapriolen maakten, zoo
dra ze er een in het gezicht kregen.
Eerst toen de beesten er aan gewoon
raakten en de boeren begonnen in te
zien, welk een ontzaglijk voordeel zij
zelf van het nieuwe vervoermiddel
konden hebben, slopen zachtere bepa
lingen de plattelandsche verordenin
gen binnen.
Eens te meer was de waarheid be
wezen van het gezegde„Wat de
boer niet kent, dat lust hij niet I"
Terwijl aldus het wielrijden meer
em meer werd beoefend, het ledental
van den bond in verhouding steeg,
nam het wedstrijd wezen een verkeer
den draai, net amateurisme werd op
zij geschoven door de beroepsrijders,
die om geld reden geld van de
baan directies, van den bandenfabri
kant, van de fietsenfabriek, van den
zadelmaker, totdat ook de zucht tot
knoeien binnensloop en de A. N. W.
van den politieken hemel breken....
Oppervlakkig beschouwd!....
Eiken dag komen e<r van zulke klei
ne onaangenaamheden, speideprikjes
di9 men één voor één niet voe't,
maar die té zamera genomen, wel veel
pijn veroorzaken.
Denk aan de oorlogzuchtige rede
van Wilhelm Denk aan het be
zoek van Koning Eduard aan den
Tsaar en de Duitsche beschouwingen
daaroverDenk aan de luchtvlo
ten-beweging 1.... Dernk.... aan zoo
veel 1
Nu komen er weer eenlge nieuwe
speideprikjes bij.
No. I. Een gedeelte der Duitsche
pers acht het noodig een klacht te
doem hooren over het feit, dat de
Duitsche linievloot zich van het va
derland gaat verwijderen em in den
Atlantischen Oceaan oefeningen gaat
houdem .terwijl.... de internationale
toestand toch zorg baart.
Dit acht de „Norddeutsche Allge-
melne" toch wat al to bar. Voor geen
enkel verstandig denkend mensch is
het aannemelijk, dat Engeland zoo
maar in eens den oorlog aan Duitsch-
land zal verklaren, zoodat de Engel-
sche vloot reeds haar slag zou kun
nen slaan, voor de Duitsche schepen
teruggekeerd zijn I
Ongeveer zoo iets als de aanval der
Japanners op de Russische vloot voor
Port Arthur. Jawel, zegt de „Nord
deutsche". de Britsche vloot houdt nu
wel in de Noordzee groote oefeningen
en do politieke horizont is niet ge
heel van wolken vrij, maar zouden wij
daarom de reis van de Duitsche linie-
vloot naar den Atlantischen Oceaan
uitstellen Dit ware geen blijk van
voorzichtigheid, maar zou een klein-
van oorlog een vraag had gesteld om
trent opnemingen, die door Duitsche
officieren in het gebied van Enge-
land's oostkust zouden zijn gedaan,
maar toen van dem minister een ge
ruststellend antwoord had gekregen,
bleek toch door dit antwoord niet be
vredigd te zijn.
Thans richtte de kolonel weder ver
schillende vragen over spionnen-
dienst tot den Minister, en weder ont
kende deze.
Deze korte discussie is zeker wel
beteekenemd voor de zenuwachtige
stemming, die in zekere Engelsche
kringen heerscht.
't Zijn, W3 geven hel toe, slechts
speideprikjes.
Maar drie op éem dag!....
Eh dag aan dag 1....
DUITS CHLAND.
Weer *t proces-Eulenburg 1
Nu niet over het proces zelf, Want
er is lai de eerste dagen geen zitting,
omdat de gezondheidstoestand van
Eulenburg dit niet toelaat. Naar een
telegram meldt verkeert de Prins zelfs
voortdurend in levensgevaar, hij lijdt
aan trombose (bloedvatenverstop
ping), die, wanneer zij losraakt en
naar het hart stijgt, den dood tem ge
volge heeft. Bovendien heeft hij hoo
ge koorts en Influenza.
Om het gevaar te voorkomen, dat
d« behandeling drie dagen zou wor
den uitgesteld, hetgeen de annulee
ring van de tot dusverre plaats gehad
heibbemde behandeling ten gevolge zou
hebben, heeft de rechtbank besloten,
om, wanneer heden of morgen de
zaak niet verder behandeld mocht
kunnen worden. naar ii»-
is er een tijd geweest, toen !n de ge
meente Oldenbroek trapwagens
eenvoudig verboden waren. Ik vind
in de Kampioen van Nov. 1886 een
met vette letters gedrukt bericht:
H e u g 1 ij k e t ij d i n g, waarin ge
meld wordt, dat die beruchte verorde
ning met 6 tegen 5 stemmen, dus nog
maar heel eventjes, ingetrokken was.
Intusschen, Oldebroek was de eerni-
ge niet, die met zulke draconische be
palingen den vooruitgang trachtte te
beletten. Een ijverig Bondslid klaag
de er over, dat hij, rustig in de Ver
gulde Vos ontbijtende, van den ge
meente-veldwachter de jobstijding
moest hooren, „dat hij meneer mos
bekeure". Volgens art. 12 van de
politieverordening mocht men met
hondekarren, ezel- en trapwagens (o,
gezellige samenvosging) niet door de
gemeente rij dem, op een boete van
drie tot tien gulden. Het arme slacht
offer mocht zelfs niet met het wiel
aan de hand over Alkemades grond
gebied wandelen, zoodat hem niets
overschoot, dan per schuit naar de
ringvaart van de Haarlemmermeer
te gaan varen.
Naast deze besliste uitwijzing van
alles wat fiets heette stond een leger
van beperkende bepalingen. Het was
in die daeeoi niet aoed mogelijk. door
B. besloot, zich te onttrekken aan de
regeling van wedstrijden en eenig en
alleen een toeristenbond te worden.
Zonder twijfel is dit een verstandig
besluit geweest. De vraag is, of het
niet al te consequent werd doorge
voerd, toen ook de verslagen van
wedstrijden uit de Kampioen
verdwenen. Daarmee heeft het blad
al sinds jaren leesbare stof gemist,
die geleerde artikelen over automo-
bilisme misschien niet geheel hebben
kunnen vergoeden.
Hoe het zij, lage machine en lucht
banden brachten „Iedereen op de
fiets", zooals in een kunsteloos plaat
je Clubtocht in Veenhuzen
destijds plastisch werd in beeld ge
bracht. Welke rol daarbij de Bond
vervuld heeft, zullen we in een derde
en laatste artikel zien.
J. C. P.
DE POLITIEKE TOESTAND.
Oppervlakkig beschouwd staat de
initernhtionale staatkunde in het tee-
ken der vriendschap denk aan (Je
vriendschappelijke koninklijke en
keizerlijke bezoeken, aan de van
vredezin overvloeiende toasten, enz.
en zijn alleen Marokko en Macedo
nië de wolken, die het mooie azuur
moedigheid verraden, Duitschland
onwaardig. Twee jaar geleden heeft
niemand het recht van de Engelsche
vloot betwist om in de Oostzee te gaan
varen, en dit jaar gebruikt zij haar
recht om in de Noordzee oefeningen
te houden, weer terdege. Welnu, ook
de Duitsche vloot heeft het volle
recht, om haar oefeningen op de
vrije, open woreldzee te houden. Dat
zij die oefeningen nu ook houden
gaat, is een bewijs er voor, dat er
geen onmiddellijk gevaar voor den
vrede bestaat.
No. II. We hebben de eigenaardige
ontmoeting van den Duitschen Kei
zer en de Engelsche vloot vermeld.
De Poll Mall Gazette had in zijn be
richt geschreven „Daarop verdween
de Keizer even geheimzinnig als hij
gekomen was." Hierover nu vat de
Norddeutsche Aligemeine Zeitung
vuur. Dat woord geheimzinnig hin
dert haar. Er is niets geheimzinnigs
gebeurd. Deze ontmoeting is voorden
Keizer, wien het oponthoud dor Eu-
gelscho vloot op dat tijdstip volstrekt
niet bekend was, even onverwacht
gekomen ais voor den commandant
dier vloot, die, zoodra de Hohenzol-
lera ln zicht was gekomen, overeen
komstig de voorschriften dor inter
nationale hoffelijkheid gehandedd
heeft.
No. III. De 8pionnenvrees, die
thans ook naar Engeland is overge
waaid, heeft weer eens in het Lager
huis aanleiding gegeven tot een kor
te discussie. Kolonel Lockwood, die
eenigo dagen geleden den minister
kenvertrek van den beklaagde te be
geven. De kamer waar de vorst ligt,
is echter zoo klein, dat de rechtbank
er niet samen kan bomen en het is
zeer de vraag of Eulenburg in de
eerstvolgende dagen naar een andere
kamer gebracht kan worden.
Een ander bericht wil, dat Eulen
burg vergiftigd is, maar dit wordt te
gengesproken en is ook moeilijk aan
ti nemen. Misschien zou de dood een
uitkomst zijn....
Bij den aanvang der laatste zitting
zei Eulenburg, dat hij, zoolang de
smart hem niet de bezinning ontnam,
nog met zijn laatste krachten zijn 3ei
en onschuld zou verdedigen.
FRANKRIJK.
In de Fransche Kamer verklaart de
socialist Jaur s telkens weer, dat de
r g in Marokko te ver gaat, ter-
w.al van Fransche staatslieden
en journalisten zijn, die om strijd be
weren, dat zij lang niet ver genoeg
gaat.
Do Matin publiceert nu een onder
houd met den bekenden staatsman
Sir Charles Dilke. Deze Engelschman
verweet den Franschem te veel voor
zichtig- en schroomvalligheid, zeg
gend Frankrijk kan in Marokko
doen wat het wil.
„De ongerechtvaardigde VTe9S, die
men ln uw land schijnt te hebben
vcor een mogelijken oorlog met
Duitschland weerhoudt u krachtda
dig op te treden en dientengevolge
wordt do pacificatie van Marokko ver
traagd.
„Gelooft gij, dat Duitschland, zoo
het wegens Marokko een oorlog had
willen beginnen, tot nu toe gewacht
zou hebben Immers neen I Keizer
Wilhelm heeft steeds den vrede ge
wild en heeft geen oogenblik er aan
gedacht u om Marokko een oorlog
aan te doen.
„Dat heb ik steeds beweerd en
moet u niet erkennen, dat de gebeur
tenissen mij in het gelijk hebben ge
steld
Het personeel van de Parljsche
Seine-bootjes staakt, elschend hoog
stens 12 uur arbeid per dag, pensio
neering en Zondagsrust.
't Is in den reistijd, tot groot onge
mak der vreemdelingen en tot nog
grooter schade voor de maatschappij.
ITALIë.
Uit Rome wordt gemeld, dat de Ko
ning bij gelegenheid van het huwelijk
tusschen den hertog der Abruzzan en
miss Elkins een algameene amnestie
zal afkondigen, waarvan niet alleen
Italianen in n eigen land zullen
profiteeren, ook de Italianen,
die verbannen uf gevlucht zijn,.
Tot degenen .die begenadigd zul
len worden, behoort ook.... Nasi, die
nu van burgerlijke rechten beroofd is.
PORTUGAL.
Het rumoer in de Kamer werd reeds
telegraphisch meegedeeld. Nu wordt
gemeld, dat er een duel op den degen
plaats nad tusschen Costa en Garcia.
De eerste \v d licht gawond.
PERZIë.
Aan een Russisch blad wordt uit
Tebriz geseind, dat de hervormings
partij aldaar verschillende biljetten
heeft laten aanplakken, o. m. één op
de deuren van het Russische consu
laat, waarin heftig te velde wordt ge
trokken tegen de „dubbelzinnige hou
ding' van den Russischen consul en
adreigd wordt met gewelddadige
maatregelen.
Een telegram uit Tebriz meldtHet
bombardement van de stad begon
Maandag. De revolutionnairen ant
woordden met een hevig geweervuur.
AMERIKA.
Uit New-York wordt uit goede bron
gemeld, dat president Roosevelt het
stellige voornemen moet hebben om
de Vereenigde Staten door te trekken,
teneinde voor Taft als verkiezingsre-
denaar werkzaam te zijn. De repu
blikeinen zijn zeer bang, dat de ver-
kiezmgsreis, welke Bryan eerstdaags
in de staten van het midden en van
het Westen zal doen, voor hen op
groot nadeel zal uitloopen en het aan
het redenaarstalent van den demo-
cratischen candidaat zal gelukken die
staten voor de zaak der democratie te
winnen. Slechts één enkele man ach
ten ze in staat om met succes tegen
Bryan op te treden en de geestdrift,
welke Bryan's optreden mocht wek
ken, in den kiem te verstikken, en
dat is Roosevelt. Van hem verwacht
men in dezen alles 1
btaüsmeuws
CONCORDIA EN DE RIJWIEL-
DIEVEN.
Dinsdagavond ongeveer 10 uur
trachtten een tweetal zwijntjesgappers
een rijwiel te bemachtigen in het oo-
ieulokaal der gymnastiek- en scherm -
vereen. „Concordia" in het Zander-In
stituut. Dat men dit probeert in een
stille straat is begrijpelijk, maar om
dat te doen in een zaal waar zoovele
vlugge jongelui bij elkaar zijn, getuigt
niet van veel overleg.
Wat toch was het geval? Een der le
den van „Concordia" zag de deur van
het portaal opengaan, keek toevallig
om een hoekje en zag juist een per
soon met een der daar aanwezige fiet
sen er vandoor gaan. Dadelijk werden
de leden gewaarschuwd en in een oo
genblik zaten een 25-tal vlugge jon
gens den dief achterna. Niettegen
staande de dief zich inspande om
met het zwijntje weg te komen, hod
den eenige gymnasten hem in een mi
nimum van tijd in de Krelagestraat te
pakken. Door zooveel krachtige armen
aangevat kon de dief zich niet meer
verroeren en werd naar het oefenlo
kaal teruggebracht en daar opgeslo
ten. Even later werd ook zijn hand
langer door eenige leden binnen ge
bracht en eenigen tijd daarna zaten
beiden in de Smedestraat.
Zondag j.l. bij de gymnastiekwed-
strijden op „het Kolkje" gaven de le
den van Concordia bewijzen, dat ze
hard konden loopen, maar nu het ging
om eigen goed te beschermen, liepen
ze nog veel harder dan voor een prijs.
Ze mochten dan ook de voldoening
smaken, dat ze een paar bij de politie
welbekende personen hadden te pak-
ben gekregen.
