VvaerberfcM
Thermometerstand
F, P. REICHEBT,
Uit de Omstreken
Binnenland
Koloniën
Sport en Wedstrijden
MEDEDEEL1NGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur).
Do Bildt, 20 Juli 1908.
Hoogste barometerstand 771.4 m.M.
fa Horta (Azoren); laagste 755.1 m.M.
Munchen (Duitschland)
Verwachting tot den avoind van
BI Juli:
Wind: matige Noordelijke wind.
Gesteldheid van het lucht: zwaar be
wolkt, weinig of geen regen.
Temperatuur: geringe verandering.
BAROMETERSTAND TE HAARLEM.
Barometerstand hedenmiddag te 2
uur 762 m.M.
Neiging tot vooruitgang.
Vorige stand te 2 uur 754 m.M.
te Haarlem.
Zondag 19 Juli
Hoogste gisteren F. 65°
Laagste heden nacht F. 58r
Hedenmiddag 19 uur F. 8T
Maandag 20 Juli
Hoogste gisteren .F. 67«
Laagste heden nacht. F. 58
Hedenmiddag 12 uur F. 64"
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
4 30 Cts. per regel.
17 Anegang 17.
PRACHTIGE SORTEERING
Dassen, Fronts, Boorden en
Manchetten,
(U»aw-Peterhuleje)
pap Alkmaar-Paoket.
Tan Haarlem10.—, SI.8.— nor
Zaandam8.10,13.10,1. aar
Ligplaats: it uwe Gracht,
bij de Jansbrug.
wezigen hieven toen de volksliederen
aan...
't Was een geestdriftige betoogingl
Toen ging men weer naar den tuin,
Haarl. Muziekkorps was al weer
druk aan 't spelen, en weldra werden
de lichten gedoofd, en werd het vuur
werk afgestoken.
't Was een mooi vuurwerk, dat wel
in den smaak viel, ook al waren we
Zaterdag wat verwend.
De mechanische wielrijder een
nog nooit vertoond stukl deed 't
goed, en er werd hartelijk om ge
lachen, vooral, waar de kerel met de
knieën achterwaarts trapte.
Ook het slotnummer, de decoiratie
„Hulde aan den A. N. W. B."
In lichtschittering en knal-gedonder,
was een successtuk.
Nog kregen we een marschmop, nog
eens zongen de lui „Lang zal den A.
N. W. B. leven" welke roep door de
tallooze toeschouwers buiten het park
werd herhaald en toen gingen de
meesten huiswaarts.
Toch bleven er nog velen achter,
want een bal-champétre Is ook een
geliefd program-nummer.
Nog eens: deze avondfeestviering
was een aardig en waardig slot voor
de welgeslaagde feesten van den A.
N. W. B.
Ia het hotel Groot Badhuis werd
Zaterdagavond door een gemengd
koor van omstreeks 100 dames en hee-
ren, onder directie van den heer N.
A. Gonlag, een feestlied gezongen, op
woorden van den heer F. G. Koster,
met muziek van den heer R. W. van
Vliet.
Deze uitvoering, waarvoor door de
ze zangeressen en zangers ijverig Is
gestudeerd, behaalde bij de talrijke
hoorders een welverdiend succes.
De electrische tram heeft Zaterdag
enorm veel passagiers vervoerd. Op
de lijn Amsterdam—Zand voort 18.952,
op de lijn Haarlem—Bloemendaal 3708
en op de Ceintuurbaan 5210. Totaal
27870 betalende passagiers, benevens
1400 niet bctalenden.
Tusscheh half acht 's avdnda eh 2
uur 's nachts kwamen te Zandvoort
'aan 112 treinen van do E. S. M. en ver
trokken er evenveel.
Zonder het onvermijdelijke opont
houd, door het enkel 6poorbaanvak
over 't viaduct boven de lijn der Holl.
èpoor, zou dit aantal nog ongeveer 30
a 40 grooter hebben kunnen zijn.
ETALAGEWEDSTRIJD.
Na afloop van het vuurwerk ver
schenen eenige leden van het Feest
comité in de zaal op het podium in 't
^rongebouw om de namen der door
Jo Jury bekroonden in den etalage
wedstrijd mede te doelen.
De hoer Crommelin sprak, alvorens
hiertoe over te gaan, eerst eenige kor
te woorden van dank. In 4te eerste
plaats aan de winkeliers, die op zoo
ruime en degelijke wijze aan den op
roep tot deelname aan den wedstijd
hadden gevolg gegeven, dank ook aan
de leden der jury, die zich bereidwil
lig, zoo flink en nauwgezet van hare
moeilijke taak had gekweten.
Do jury kende navolgend de prijzen
toe:
I. J. T. Mathot, Groote Houtstraat.
II. A. v. d. Maaren Jansen, Kruis
straat; III. C. J. Schravendijk, Gr.
Houtstraat. IV. J. A. Vermeer, Gr.
Houtstraat; V. A. Seveke, Perry-Ma-
gazijn, Barteljorisstraat; VI. Joh. W.
Schmidt, Zijlstraat. VII. J. Oliviers,
Kruisstraat. VIII. G. W. Maas, Zijl
straat: IX. A. Ploeg, Gr. Houtstraat,
X. K. Radder, Schoterweg, XI. Joh.
Kloppers, Kampersingel, XII. Th. Lo-
man, Gr. Houtstraat. XIII. Firma La-
boyxie, Gr. Houtstraat.
Hiermee zijn de feesten dan weder
ten einde.
We mogen zeggen, dat ze hij uitstek
zijn geslaagd.
Er was groote afwisseling in, de
gasten hebben zich geen oogenblik be
hoeven te vervelen.
En het weer, die groote factor in
het welslagen van ieder feest, heeft
zich, dwars togen alle sombere voor
spellingen in, zonder zich te storen
aan gestadig achteruitgaande barome
ters, uitmuntend gehouden.
Er is een mooi feest gevierd.
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
Het melkrapport.
Heden verscheen het verslag van het
verhandelde in de afdeelingen der
Prov. Staten, betrekkelijk het melk
rapport. Sommige leden waren teleur
gesteld door de h. i. te beperkte strek
king van het ontwerp-besTuit dat aan
de Staten wordt voorgelegd. Zij had
den gewenscht meer afdoende maat
regelen voor de verbetering van een
toestand waarmede niemand, die ken
nis nam van de mededeelingen over
het bestaande, vrede zou kunnen heb
ben. Anderen achtten echter den tijd
voor repressief ingrijpen nog niet ge
komen en waarschuwden tegen een
bedenkelijke keur-manie, terwijl zij
meer verwachtten van preventief op
treden en wel in dien zin, dat de boe
renstand, en niet in 't minst de bóe
ren-arbeiders, worden opgevoed in de
elementaire hygiënische begrippen.
Onder hen die wel maatregelen
wenschten wenschte een deel bij de
Regeering aan te dringen op het in
dienen van een melkwet, een ander
deel wil bij de Gemeentebesturen aan
dringen op het maken van verordenin
gen; anderen wenschten terstond over
te gaan tot liet samenstellen eener
provinciale melkverordening.
Bovendien wenschten nog eenige le
den de beide laatste wegen samen te
doen vallen.
In de discussie over deze maatrege
len werd gewezen op de goede resulta
ten der plaatselijke verordeningen
van Zaanda men Haarlem; in onze ge
meente- beantwoordde slechts 0.4
van de monsters niet aan de gestelde
eischen. Doch niettemin verwachtten
verscheidene leden meer heil Yan een
provinciale melkverordening, ook om
dat de Provincie een belangrijk hooge-
re 3traf kan bedreigen dan de gemeen
ten'.
Daartegen werd opgemerkt dat de
provincie de naleving harer verorde
ningen niet kan verzekeren. Zij mist
de noodige ambtenaren voor directe
oontróle.
Verschillende afdeelingen behandel
den de vraag der bevoegdheid van de
provincie vo^r het maken der noodige
verordeningen.
De meerderheid bleek echter hierin
geen bezwaren te zien.
Als preventieve middelen ter i>estrij-
ding van het kwaad werden aanbevo
len de stal-wedstrijden, zooala die ln
West-Vlaanderen plaats vinden, en
bevordering van de reeds plaats heb
bende melkwedstrijden. De gemeenten
kunnen veel doen door drlnkwaterver-
be bering.
Onder heaï, die een gedeeltelijke re
geling van Overheidswege wenschten,
waren er die meenden dat die regeling
zich moest bepalen tot melkverkoop,
niet ook tot de melkwlnnlng.
Van verschillende zijden werd de
voorstelling van den toestand, zooals
die in de rapporten is gegeven, sterk
overdreven genoemd.
Verschillende wenken werden gege
ven. Het groote nut, dat het gemeen
telijk laboratorium te Haarlem voor
de melk-controle bleek af te werpen,
deed van verschillende kanten de op
merking komen, dat ook in andere
centra, des noods met provinciale hulp
zulke laboratoria zouden gevestigd
kunnen worden.
Kleine gemeenten konden daartoe sa
menwerken, terwijl een f 6000 op de
prov. begrooting voor een 10-tal con
trole-bureaus voldoende werd ge
acht. Een lid pleitte voor een centraal
provinciaal laboratorium, een ander
meende, dat het laboratorium te Haar
lem daarvoor dienstbaar kon worden
gemaakt.
Aanbevolen werd voorts de aanstel
ling van meerdere veeartsen en scher
per bestrijding van de tuberculose op
het vee.
Verschillende voorstellen werden
ten slotte ingediend, nl. v:> ■- -te heèfrrr»
Vliegen en Ketelaar, om aan m"
werp-besluit van Ged. Staten t3e
voegen: „een reeds nu een provincial
verordening te ontwerpen, de strek
king hebbende te waken tegen de ver
ontreiniging van melk, alsook tegen
vervoer en verkoop van verontreinig
de melk."
De heer F .M. Wibaut doet een voor
stel van dezelfde strekking.
De heeren D. van Leyden, K. Bree-
baart Jzn., en J. Wildschut, stellen
voor „Ged. Staten uit te noodigen tor
verkrijging van eene verbetering dor
melkvoorziening in dit gewest werk
zaam te zijn, znz.
De heeren rar. V. H. Rutgers ert L.
Serrurier stellen voor, dat Ged, Sta
ten een voorstel zullen doen betreffen
de de salarieering en instructie van
een of meer ambtenaren, die Ged.
Staten (daarin) zullen ter zijde staan.'
HERTENJACHT IN DE STAD.
Zaterdagnacht...
De feestnacht voor menigen wielrij
der, die laat, heel laat por fiets of per
tram uit Zandvoort gekomen is. En
sommigen hunner moeten allerver
schrikkelijkst geschrikt zijn voor een
in de straten van een stad zeldzame
verschijning. Het was een hert, een
gemeentelijk hert uit de Hertenkamp,
dat blijkbaar uit zijn doen door de in
vasie van 's morgens, in den donkeren
avond uitgebroken was en in zijn
eentje de versierde winkel-etalages
ging bekijken.
Maar onze politie waakte, en zij
duldt geen hert buiten de omheining
van de Hertenkamp.
Dus is ze op jacht gegaan, en het
heeft eenige uren geduurd voor het
beest gevangen was. Aan 't Spaarne
had men 't bijna, maar op 't laatste
oogenblik sprong het dier in het wa
ter en zwom als een rat naar de Lan-
gebrug. Daar schrikte het van een
paar menschen, ging weer terug, doch
zwom we zouden haast zeggen: In
de armen van een tweetal polltie-agen-
ten, die in een bootje waren gestapt
en 't bee9t met heel veel moeite bin
nen boord heschen.
Het is toen naar zijn rustiger ver
blijf in de Hertenkamp teruggebracht.
Militaire Zaken.
De miliciens van andere korpsen,
die ter versterking van het blijvend
gedeelte bij het 10e regiment infante
rie gedetacheerd zijn geweest, keeren
op 22 Juli o. k. naar hunne respectie
ve garnizoenen terug, ten einde op 25
Juli d. a. v. in het genot van groot
verlof gesteld te worden.
Aan den 2e-luitenant J. W. Stout-
jesdijk van het 10e regiment infante
rie alhier, is bij Koninklijk besluit
eervol ontslag uit den dienst verleend
met gelijktijdige benoeming tot 2e-
luitenant bij het wapen der cavalerie
ln Nederlandsch Oost-Indië.
Genoemde officier vertrekt op 22 Ju
li a. s. naar Nijmegen om in functie
gesteld te worden.
Door het 3e bataljon 10e regiment
infanterie, alhier in garnizoen, werd
heden onder bevel van den kapitein
baron Van Ittersum weder een oefe
ning gehouden op het terrein do
Breesaap nabij IJmuiden.
Het bataljon vertrok hiertoe per
trein 6.37 naar Velsen.
De muzi9k deed den troep in den
voormiddag uitgeleide naar het sta
tion en haalde hem in den namiddag
af van de Jan Gij zenvaart.
GEMEENTEVERSLAG.
Het verslag over 1907, betreffende
den toestand der gemeente Haarlem,
is heden verschenen. Wij ontleenen
er voor heden de volgende cijfers aan
en hopen morgen daaruit nog een en
ander mede te deelen.
De bevolking der gemeente bodroeg
op 31 December IJ. 33423 mannen,
36729 vrouwen, totaal 70152, een tota
le vermeerdering, vergeleken bij het
vorig jaar, van 451 zielen. In 1907
werden hier geboren 898 Jongens en
890 meisjes, totaal 1837, waarbij 49
levenloos aangegeven. Overleden zijn
445 mannen en 460 vrouwen^ totaal
905 personen.
Er zijn 536 huwelijken gesloten te
gen 579 in 1906.
De sterfteverhouding ln 1906, die 1
op ruim 77 zielen bedroeg, was ln
1907 1 op ruim 84.
Bij de voltrokken huwelijken werd
bij 2 door den man en bij 3 door de
vrouw verklaard, dat zij niet konden
schrijven. Er werden 22 echtscheidin
gen ingeschreven.
Het aantal geboorten was het
grootst in September (170), het aan
tal sterfgevallen ln Februari (116),
het aantal huwelijken in Mei (98).
Naar geloofsbelijdenis Is de bevol
king verdeeld als volgt
Ned. Hervormden 30498, Fr. of
Waalsche Hervormden 291, Evang.
Lutherschen 2720, Hersteld Luther-
schen 415, Doopsgezinden 3312, Chr.
Gereformeerden 1950, Roomsch-Ka-
tholleken 25622, Israëlieten 871, en
tot geen kerkgenootschap behoorende
2964.
Het aantal kiezers bedroeg voor
de Tweede Kamer 9327, voor de Pro
vinciale Staten 9283, en voor den Ge
meenteraad 8946.
DUINWATERLEIDING.
Aan het verslag der Duinwaterlei
ding, als bijlage opgenomen ln het
Gemeenteverslag, ontleenen wij het
navolgende
De gebouwen en machine-- bleveï
in goeden staat, de ontij ze rings-fti-
rlchting bleef goed voldoen, de bui
zenleiding en de zuigputten werden
nagezien en waar noodig vernieuwd.
Het waterverbruik bedroeg totaal
1.106.462 M3., tegen 1.156.512 kub. Me
ter in 1906, een vermindering dus
met 50050 kub. Meter, of 137 kub. M.
per dag-
Het onderzochte water bleek steeds
te voldoen aan de eischen, voor goed
drinkwater gesteld.
Op 31 December 1907 waren ln ge
bruik 11731 meters, tegen 11409 op 81
December 1908.
Over de flnancleele resultaten vah
Duinwaterleiding vermeldt het
orsTfgniets
Jubllé.
De dienstbode A, van Hazebroek za'
Zondag 26 Juli den dag herdenken,
waarop zij vóór 23 Jaar ln betrekking
kwam bij mevr. Van Dieren Bijvoet,
Ln ita Parkloiuv,
Zonderling brandje.
Zaterdagavond omstreeks tien uur
vloog hot petroleumlampje in een del
wagens van de paardentram in
brand. Het gaf een nogal flinke vlam
en alle* passagiers haastten zich dan
ook naar buiten. De „brand" was
gauw gebluscht, zonder verdere onge
lukken dan een bedorven dames
hoed, die wat petroleum meèkreeg.
Ontspoord
Zondagmiddag omstreeks 2 uur is
een naar Zandvoort rijdende tram bij
do remiso on-tspoord, echter zonder
persoonlijke ongelukken te veroorza
ken. 't Geval gaf eenige vertraging in
den dienst.
HEEMSTEDE.
Gasfabriek.
Op de aanbeveling voor Directeur
der gasfabriek is nog geplaatst de heer
G. F. II. Houben, werktuigkundig in
genieur, assistent aan de Westergas
fabriek te Amsterdam.
BENNEBROEK.
De WelEorw. Heer Ds. J. A. Gerth
van Wijk is van zijne reis naar Rus
land weder in de gemeente terugge
keerd.
Het zoontje van Dr. A. K. geraakte
Zaterdag bij het afspringen van zijn
fiets in de Bennebroekervaart.
Het gelukte hem echter weldra we
der op het droge te komen, zoodat hij
met den schrik en een nat pak vrij
kwam.
Donderdag maakten de leerlingen
der Chr. School door de goede zorgen
van mevr. de wed. Willink van Ben-
nebroek een rijtoer naar Zandvoort,
waar hun geschenken werden gege
ven en ze in „Ons Huis" mild werden
onthaald. WTel voldaan keerden zij 's
avonds huiswaarts.
VOGELENZANG.
Toen de gebroeders G. en W. van
der A., een paar beruchte stroopere,
zich Zaterdagnacht in de jachtterrei
nen van den heer Van Lennop in Lei-
duin bevonden, bezig met het nazien
van wildstrikken, werden zij verrast
door^de politie, die de strikken in be
slag nam en tegen de nachtelijke
avonturiers proces-verbaal opmaakte.
IJMUIDEN.
Wederom is bij het bestuur der
Witte Kruisafdeeling f 100 ingekomen,
door een bestuurslid ter beurze ont
vangen voor liet Reddingsstation voor
schipbreukelingen.
Als nu het door de Staatscommissie
voor Reddingswezen goedgekeurde
stukje 'grond door het Ministerie van
Waterstaat wordt beschikbaar ge
steld, zullen we dit voor een zee
plaats onmisbaar gebouwtje zien ver
rijzen.
PROVINCIALE HUISVLIJT-
TENTOONSTELLING.
Te Zaandam is Zaterdag in tegen
woordigheid van Burgemeester en
Wethouders, verschillende leden van
den Raad en van het eere-comité en
de bestuurderen der vereeniging
„Huisvlijt" de groote Provinc:ale
Huisvlijttecntoonstelling, dia in de
nieuwgebouwde, nog niet in gebruik
genomen school aan den Hoogendijk
wordt gehouden, geopend.
Dit geschiedde met een kort woord
door den eere-voorzitter, jhr. mr. C.
A. Elias, burgemeester van Zaandam,
na een eveneens korte inleiding door
den voorzitter der Vereeniging, den
heer L. J. de Vries.
De tentoonstelling, die tot en met
26 Juli duurt, omvat 16 lokalen met
inzendingen uit alle streken dezer
provincie, in 't bijzonder uit de
Zaanstreek, Amsterdam, Haarlem,
Bussum, Hoornt enz.
Vooral Haarlem ls goed vertegen
woordigd.
DE KWARTJESVINDERS.
De door de politie te 's-Gravenhage
getroffen maatregel om alle kwart
jesvinders steeds, waar ze ook gaan,
door een agent te laten vergezellen,
heeft het resultaat gehad, dat alle
niet daar ter stede wonende leden
van het gilde van klaverboer, uit
Den Haag zijn verdreven.
De Haagsche kwartjesvinders, die
in de stad zelf niet meer kunnen
„werken", trekken al voor dag en
dauw per flets naar buiten, om in
Wassenaar en Voorburg hun kun
sten uit te oefenen. Doch ook daar
zit de politie hen achterna en geeft
ze bij de grens over aan de betrokken
gemeentepolitie.
Deze methode van optreden schijnt
gosd te werken, ten minste sinds zij
i3 ingevoerd, heeft de politie geen
klachten meer ontvangen.
ONVERBETERLIJK I
Eenige jaren geleden werd een han
delaar te 's-Gravenhage veroordeeld
wegeus overtreding der Arbeidswet
door kinderen beneden de jaren ar
beid ta lajen verrichten tot een zeer
laat avonduur. De man vroeg gratie
aan de Koningin on kreeg inderdaad
vermindering van straf.
Dezer dagen heeft de politie te
's-Gravenhage denzelfden persoon be
trapt op het plegen van gelijke over
treding als voor welke hij gratie
kreeg en proces-verbaal tegecn hem op
gemaakt.
INBRAKEN.
Er ia ingebroken op deq vlaszolder
van den heer A. den Hoed, gevestigd
In hot pand Liverpool aan de Leuve-
haven te Rotterdam. Op de eerste ver
dieping, waar de bewuste vlaszolder
gelegen ls waar ook een kantoor bij
behoort, Hebben de inbrekers hel
hangslot van een tweede deur gefoiv
oeerd. Zoo konden zij op het kantoor
komen, dat door hen geheel doorzocht
ig en waar boeken en kantoorbenoo-
dlffdhadan ovarhoon «ehaald zljü. Op
dit kantoor staat ook een brandkast.
Die kast hebben zij heelemaal ge
kanteld, zoodat zij op haar kop kwam
te staan. Om in de brandkast to ko
men, haalden zij do bodemplaat er
uit, maar een tweede plaat belette den
inbrekers verder doordringen tot het
Inwendige der kast, waarin, hetgeen
zij niet wisten, aan geld slechts een
bedrag van f 25 lag. Al hun moeite
om de brandkast op andere wijze te
openen faalde ook, zoodat zij onver
richter zake zijn vertrokken. Er wordt
niets vermist.
BRANDEN,
Te Uilmeer is afgebrand de boer
derij met schuur van den heer A. de
Vries aan de Gouwe.
Te Hasselo bij Hengelo is afgebrand
een boerderij van den heer J. H. Bar
tel ink van Hengelo. Niets werd ge
red, terwijl eenige varkens mede in
de vlammen omkwamen. Alles was
verzekerd.
UIT DE DIAMANTINDUSTRIE.
De quaestie tusschen de firma
Eduard van Dam en deal A. N. D. B.
gerezen is, door de bemoeiingen van
het bestuur der Amsterdamsche Juwe-
liersvereeniging opgelost. Het gevolg
van langdurige conferenties tus-
schen de besturen der A. J. V. en van
den A. N. D. B. heeft tot eon compro
mis geleid tusschen de firma Van
Dam en de werkliedenorganisatie,
waarbij beide partijen iets van hu:i
eischen hebben laten vallen.
Het compromis is voorgelegd aan
de werklieden van de firma Van Dam
in Antwerpen, over wie het geschil
liep, en na een toelichting van den
heer Polak, op gunstig advies van
het bestuur van den Antwerpschen
Diamantbewerkersbond, besloten de
zen met 24 tegen 2 stemmen het te
aanvaarden.
MANNENBOND VOOR
VROUWENKIESRECHT.
De plannen tot oprichting van een
Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht
nemen meer en meer een vasten vorm
aan. Althans wij vernemen, dat een
voorloopig comité is gevormd, waar
toe reeds een aantal personen uit ver
schillende deelen des lands is toege
treden. Een dezer dagen zal dit co
mité vergaderen en aan hen die in
stemming hebben betuigd met het
streven van den op te richten Bond,
den oproep verzenden voor de consti-
tueerende vergadering, welke waar
schijnlijk te Amsterdam zal gehouden
worden. (Avp.)
WEST-SUMATRA.
Omtrent het begin der jongste on
lusten in West Sumatra werd uit Pa-
dang het volgende aan de Java-Bode
„Bij het innen der belastingen zijn
in Oud-Agam ongeregeldheden' voor
gevallen. De bevolking liet in een ge
vecht 90 dooden en gewonden liggen;
de militairen verloren 9 gesneuvelden
en 13 gewonden. Ook op drie plaatsen
aan het Singkarah-meer is gevochten;
hierbij werd de 2e luit. der infanterie
J. D. A. van Gumster gewond. Uit Pa-
dang-Pandjang zijn vier brigades ma
rechaussees ter adslstentie vertrok
ken."
„Aanvulling telegram heden och
tend: Het bloedig incident had plaats
te Kamang, benoorden Fort de Koek.
Er zijn veel meer slachtoffers onder
de bevolking dan reeds geseind. Con
troleur heeft negentig lijken op den
weg geteld. Een waarnemend laras-
hoofd is door de bevolking vermoord.
Het aantal slachtoffers onder de mili
tairen is als opgegeven. Met gevech
ten bij Sinkarah-meer is bedoeld het
gebeurde naby Batipoeh, waar een
vergadering in een misdjid moest wor
den uiteen gedreven. De bevolking
heeft daar veertien dooden; aan mili
taire zijde vijf gewond, waaronder een
zwaai'. De compagnie Teensma ia lie
den ter adsistentie naar de Bovenlan
den vertrokken."
Uit Buitenzorg werd aan hetzelfde
blad het volgende geseind:
,De gouverneur van Sumatra's
Westkust seinde gisteren (16 Juni):
In de afdeel ing Batipoo en X Kota
werd heden door een patrouille, waar
bij de wd. adsistent-resident, getracht
een gewapende vergadering van Jan
nen en vrouwen bulten den mesdjid
Tandjoeng beroelak te ontwapenen;
een aanval van de Maleiers werd af
geslagen; onzerzijds een sergeant dood
luitenant Van Gumster en ».ven sol
daten gewond; de aanYs'lers Wï^en
veertien dooden en vijf gewonden.
In laatste dagen berichten ontvan
gen omtrent vergadering in de laras-
sen Tjilatang, Kampang en Magat
van Ondagan, waarbij opgeruid werd
tot verzet tegen het innen der belas
ting; velen kochten djimat3 tegen ko
gels; de houding yan het larashoofd
van Kamang werd verdacht gtocht.
Gisteravond patrouilles uitgerukt van
Fort de Koek met adsisleut-residenv
Westenenk om de leiders dier b* e-r
ging in de verschillende kampo^-p te
arresteeren. Zooeven ten telegram
van den wd. resident ontvangen met
verzoek om versterking omdat lijden
nacht hevig gevochten ln Kamang; be
volking d-eed tien aanvallen met blan
ke wapenen; onzerzijds negen ó.'óoden,
dertien gewonden; van bevolking ne
gentig dooden geteld; troep afgemat
door twaalf uren actie. Nader tele
gram toegezegd -vier brigades m^ff-
chaussees gaan van Padang-Pandjang
daarheen. Ik ga morgen naar Fort de
Koek".
De gouverneur van Sumatra's West
kust seinde heden (17 Juni):
„Volgens nader bericht van den wd.
resident werd patrouille, waarbij ah
ads.-reaident Westenenk, bij huiszoe
king in Tongah laras Kamang, aan
gevallen dopr yljf-en-twintlg, in hin
derlaag achter net huis liggende, in
het wit gekleede Maleiers, onder het
geroep: „laillalali!" waarbij vijf sol
daten en twee Maleiers dood en ge
wond.
Daarna op grooten weg gewonden
behandelende, werd de troep aange
vallen door een vijftigtal, met klewang
gewapenden, die, niettegenstaande
sommaties, in hoogsten graad van
godsdienst-waanzin, vooruitstormden
en tot den laatsten man sneuvelden.
Zulko aanvallen hadden tien malen
plaats.
Onder dooden herkend Datoe radja
panghoelo en andere voorname drij
vers; ook twee vrouwen; in het wit ge
kleede aanvallers waren omtrent vijf
honderd man sterk; een dubbel aantal
maakte omtrekkende bewegingen. Af
trekkende benden vermoordden den
gepensionneerden panghoeloe kapala
Halang, vernielden diens huis en
doodden vijf paarden. Andere patrouil
le Ln Magat, lichtte raddraaier datoe
Pergattih op, waarbij deze man tri
Maswanbo, wd. laras hoofd Magat,"
doodde en panghoeloe kapala Sigoloe-
rah en twee soldaten verwondde. Een
derde patrouille, via Paoeh uitgerukt,
ontmoette niets bijzonders."
Kapitein Christoffel had, zooals
men weet, de opdracht om toekoe Bin
op te sporen. In Atjeh aangekomen,
kreeg hij echter tegenbeveleerst
moest in Lho Seumawé geageerd wor
den.
Over de aanleiding daartoe ver
neemt het „Bat. Nbld." uit Atjeh het
volgende
In het Lho Seumawésche zijn twee
voorname hoofden, Teukoe di Barat
en Toekoe di Mata Ië. Deze te pakken
staat op het program, maar in de
eerste plaats is Christoffel daarheen
gezonden om verandering te bren
gen in den toestand, die werkelijk'
zeer slecht te noemen is. En wat de
zaak nog erger maakt, is wel de toe
stand in de Pira-, Kerti- en Paset
streek (Noordelijk van den tramweg
Lho Soekoen-Geudong). In deze streek
heeft een colonne van het derde ba-
taillon onder overste Van Heerdt ge
ageerd in ongeveer twee maanden
heeft de vijand een acht A tien keer
een aanval gedaan op afdeelingen van
deze colonne wel is waar heeft hij
niet altijd succes gehad, maar drie
malen is het slecht voor ons afgeloo-
pen (o.a. de aanval op het bivak van
kapitein De Kok van Leeuwen ln
Rantau) en al deze aanvallen hebben
het moreel van den vijand doen stij
gen en dat van onze troepen doen da
len. Inderdaad waren onze troepen'
gedemoraliseerd. Bivakkeerde de
kompeni in een kampong, dan zwier
ven 's nachts Atjehers (kampong-men-
schen) om het bivak, wachtende op
oene gelegenheid om er met de kle
wang in te gaan. Ze moeten zelfs ge-
scholden hebben en geroepen ,,kon<
er uit als je durft En wij mogen
daar immers niets tegen doen. Want
kunnen ongewapenden zijn.
Maar Christoffel krijgt deze streek
wel schoon. Moeilijk is 't zeker, als
men nagaat dat we hier met een
vijand te doen hebben die voorzien ls
van kampongpassen. Zien ze hun'
kans schoon, dan grijpen de sawah-
werlcers en rustige kampongbewoners
die zoo net hun pas aan de patrouille
toonden, naar de klewang en de pa
trouille zit er tusschen Om een enkel
voorbeeld te noemen. Een patrouille
onder luitenant Agerbeek zet over een
sawah eenige kerels na, ze verdwij
nen in de kampong en op die plaats
vindt de patrouille een bevriend kam
pongbewoner rustig zitten hij weet
natuurlijk van niets. De patrouille
commandant laat hem loopen, maar
twee dagen later ligt hij achter die
kampong in hinderlaag en snapt vier
man, gewapend, waarvan één gevan
gen genomen, drie neergelegd wor
den de gevangene blijkt de rustige
bevriehde kampongbevvoncr te zijn
van tv'ee dagen {e veren en ook bij
de vluchtenden over de sawah be
hoord te hebben. Zoo is nu de Atjeher,
zoo is d". geheele kampong, zoo zijn
alle kampongs. Spionncnberichteri
zeggen, dat de Atjeher van plan is de
■iompeni er uit te gooien". Dank zij
colonne van het derde bataljon
hebben ze nu een weinig meer vuur
wapens en een hoop meer moreeldo
kompeni is „bang" zeggen ze, dus nu
de handen in elkaar geslagen en de
kompeni er uitJa, oen algemeene
pst and is 't niei, ma*/ als er niet
krachtig ingegrep^'i was, zou zoo
iets cnvw.mijdel.'Ai geweest zijn. Zelfs
nu rog zi;'n ze v.fj plan om de mare-
chaussee's vrn hrlatoffel er joed
tusschen te ne-;i- re aar dat schijnen
i toch Riet goec' aan te durven.
Intus'filvpn (iaat Christoffel ;m
wser voor ^en heet vuurtje er zuJIes
wel eenige maaien vc-rioopen, vóór
dat de rust, bpirekketijke rus' dan,
hersteld is.
WOESTDU1N.
De prijzemi/t/verijen schijnen nog
niet 'ie beantwoorden uau het voor
gestelde dtfel; van t elf Ingeschreven -
paarden verschenen er slechts twe®
aan de start, eenige Utapid Boy eu
Lanoier) waren niet meer goqualifi-
ceerd, Krolika stond cotaal kreupel
en vV overigen i'. ».ren weggebleven
voor Sesarev »le favoriet was,1
gokiopt wv'C iirf Lord, die zijn
tfifrèe de falon fcftd maakte door in
i.55 et v'-jn pfinak te winnen. Job en
liet Neger vmi den Java-prijs, het-'
oor velen onverklaarbaar ge
vonden >verd, behalve door het comi
té; ('thans wij vernamen niet, dat dert'
?an Neger opheldering ge*.
Neger beantwoordde ook
niet aan de verwachting van zijn ei
genaar. Heliograaf won den Oiebes-^
prijs in geen mooien tijd. Berdlna'
was een niet verwachte tweede. Quee-'
ny won met Kllllck ln den zader dexjf
Sumatra-prljs, waarin Lone at Sight
tweede was, doch die plaats zich ontf
nomen zag doordat Knlght hinderlijk
gereden werd, waarvoor het ÊpnjdUi
