V»f>ch^w1i dtgeÜJkB, b*h*tv* op Zon» an Feestdagen. NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. Baitenlandscfa Overzicht Frans Rosier ontvlucht Stadsnieuws 26e Jasrgflng, No. 7729 YKIJDAQ 4 SEPTBMBEB 1BC8 A DAGBLAD ABOHSEBBSTBR PER ORSE BSAAMDENl Voor Haarlem f J.» Voor de doipen In den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der eemeente)L33 per post door Nederland 3 1.S5 5 0.02 H i>tAonderIljke nummers j w^Uustreerd Zondagsblad, voor Haarlem t t» 0.37 Hi de omstreken 611 franco pet post 0.45 Uitgave der Vennootschap fcoarens Cosfer. Directeur S» PEEREB00E ADVERTBNTIÊNi Vs# 1—5 regels EO Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem van 1—5 regels dke regel meer/O.gSI Reclames 30 Cent per regel Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Advertenties van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing! 80 Cts, voor 3 plaatsingen i contant Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55. .tewcsnmmnaal Telefoonnummer der Redactie 600 es der Administratie 784 Drukkerij s Zolder Bnltenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentlSn en reclames van buitffiï het Arrondissement Haarlem !n dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Bultenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telepboon Interc. 6229. Drr NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. EEN OORLOC2 OP PAPIER.. Weer Marokko. Wel te verontschuldigen de poli tiek der Europeesche mogendheden wordt geheel beheerscht door de ge beurtenissen in Marokko 1 De te&re „Morokkaanache quaestie" ia door de onverwachte houding van Duitsch- land weer een nieuw stadium inge treden. Men kent de zaakEerst de RegeerüigSLüodedeeling, waarin mogendheden er op gewezen worden, dst een snelle erkenning van Moulay Hufid in 't belang ia van de rust in Marokko vervolgens het overhaast vertrek van den consul dr. Vassel naar Fez. In Frankrijk is men woest!..- Een „hoog" ambtenaar van het Mi- nistorie van Buitenlandse he Zaken h'--1" zich als volgt uitgelaten We zeer onaangenaam diplomaat dAt zegt, bedoelt hij 't nog 100 erger I...) getroffen door het plotseling en onverklaarbaar optre den van Duitschland. Woensdag de den we, naar aanleiding van de reeds verdachte reis van consul Vassel, nog alles om de openbare meening te kalmeeren en zeiden aan journalisten, dat men hierin nog geen aanleiding mocht vinden om den goeden wil een de goede trouw van de Duitsche regee- "■'ng te verdenken. Hoe zou het ons ..ueiolijk zijn, thans nog zóó te spre- n ?....- Niets verklaart Duitschlanda pÜötseliDg verbreken van de Euro peesche eenheid. Er is geen enkel nieuw feit. Wij wachten op een ver klaring. De eenige oplossing die ons mogelijk schijnt is, dat Duitschland slecht is ingelicht en erkent een ver gissing begaan te hebben. Ook de Fransche couranten schrij ven onomwonden hun natuurlijk ongunstig oordeel. Zierhier een kleine bloemlezing De „Matin"De houding van Duitschland is ontactisch, en ook on handig. De onhandigheid is een zusje van de onwelwillendheid en Duitsch land zal dit weldra merken aan de verbittering van zijn bondgenooten en aan de solidariteit van zijn tegenstan ders. De „Temps"Nogmaals wil Duitschland in Marokko een eigen baas spelen, na te Algeciros de tus- scheukomst van Europa verlangd te hebben, volgt het in Marokko een staatkunde, welke niets Europeesch' meer heeft." Venoigens betoogt dit blad: Duitschland kan zich niet veront schuldigen me. «ie bewering, dat 't tot daadwerkelijke siappen is overgegaan omdat Frankrijk met „berekenende langzaamheid" handelde, want... en dan volgt een heele serie redenen, die hierop neer komen, dat de acte van Algeciras Frankrijk en Spanje aan wees ais de gemachtigde landen in Marokko. Een aandrang, om Moulay Haf id als Sultan te erkennen, had van deze landen moeten uitgaan (en niet van Duitschland Frankrijk had de zaak trouwens al in behandeling en reeds daags na do uitroeping van Moulay Hafid te Tandzjer heeft het onderhandelingen met hem aange knoopt over de erkenning van de acte van Algeciras. 't Is een Fransch blad, dat dit zegt Do „Action" De Duitsche pretenties rijn zoo uittartend, dat geen enkele Fransche regeering ze zou kunnen duiden zonder vernedering voor do re publiek of gevaar voor het vader land. De „Libre" De toestand is ernstig, ©en aanval van Duitschland. Is het de opening van de vijandelijkheden te gen Frankrijk De „Gaulois" Er is een nieuw tijd perk van gekrakeel en plagerijen be gonnen. Engeland is Frankrijk's bondge noot... ook wat de Duitschland-haat betreft. Dit bleek dezer dagen weer op ondubbelzinnige wijzealthans, als men de uiting van de pers be schouwd als eon uiting van het volk. De „Daily Chronicle" schrijft: Wij beschuldigen Duitschland van een be rekenende driestheid, van'een onbeta melijke haast, om de mogendheden In Marokko voor te zijn, uitsluitend ten eigen bate. Aan Frankrijk en Spanje, kwam hot toe, het voorstel te doen om Monlay Haiid te erkennen, overeenkomstig de besluiten, door het congres van Alge ciras genomen. Maar neen, dien voor gang gunde Duitschland aan Frank rijk eu Spanje juist niet. Wij zien in dezen zet van Duitschland een hate- lijken wenk aan het adres van Frank rijk. En dan wordt de Engelsch-Fran- sche verstandhouding er bij te pas gebracht, waarop Duitschland nooit gesteld Is geweest. Dus eigenlijk is de ze zet van Duitschland óók tegen En geland gericht Vele andere couranten schrijven in denz elfden geest De „Star" is echter opgetreden als verdediger van Duitschland. Wel vindt het blad het optreden niet bij zonder mooi, maar... toch ook niet zoo bijzonder erg. Tusschen de verschil lende Europeesche mogendheden, min of meer bij Marokko betrokken en be langhebbende, is al heel weinig te biezen. Het is één pot nat I Zonder uit zonderling worden zo alle geleld door onedele en vuige drijfveeren. Elk ha- rer zou bereid gevonden worden, om den vriendschappeiijken buurman, als het pas gaf, heel welwillend een vlieg in Marokko of te vangen. Het ie en kel Duitschland's verdienste in deze geweest, dat het allereerst de gele genheid schoon gezien en haar boud aangegrepen heeft. Maar daarom zien we hierin volstrekt geen aanleiding voor Engielschen, om zich over Duitschland zoo boos te maken, of zich verontwaardigd te tooneu. Het is schijnheiligheid van die Eugelsohen on anders niet. De Duitsche pers is erg stilzwijgend. De „Kölnische Zeitung" plaatst ech ter weer een kort officieus bericht uit Berlijn, om nog eens uiteen te zetten, dat het Europeesch mandaat, hetwelk Frankrijk en Spanje In de Marok- kaansche aangelegenheden zouden, hebben, naar Duitsche opvatting, een fabeltje is. Verder neemt het blad aan dat de voorstellen van Frankrijk en Spanje betreffende Moulay Hafid's er kenning zeer spoedig gedaan zullen worden, zoodat de mogendheden dan anel een besluit kunnen nemen. M. a. w. Duitschland wil in geen geval, dat de zaken weer op de lange baan wor den geschoven. Voorts houden da bladen vol, dat Dr. Vassel Duitschland's consul alleen naar Fez gegaan is. om eenige particuliere zaken te behandelen een fabeltje, dat... niemand Wat zal er van deze historie weer terecht komen? In ernstige staatskringen verwacht niemand, dat er om Marokko een Europeesche krijgsverwikkel ing ont staan zal, maar dat er een onver kwikkelijke Internationale perspole miek en politiek geharrewar uit den nieuwen Duitschen koers geboren kunnen worden is wel als zeker aan te nemen. Het vredewerk, te Algeciras verricht, dreigt ongedaan te zuilen gemaakt worden, door omstandigheden, welke niemand destijds kon voorzien. Maar hetzelfde is met de meeste groote con gressen gebeurd. Hun besluiten wor den vernietigd door de onverwachte gebeurtenissen, en dan kan men weer van voren af aan beginnen.... DE TOESTAND IN MAROKKO. „Aan onze dienstknechten die Tandzjer bewonen, aan den pasja, aan den kadi, aan de ambtenaren van het Dar Nioba, den Adoel Oemana'e, den kooplieden, den renteniers en al len anderen. Wij hebban het stuk van onderwer ping ontvangen, door bemiddeling van den pasja gezonden. Wij loven AM ah, die tot deze daad van genade u bezield heeft, dat gij tot ons wederkeert met alle andere Mu zelmannen. Eere zij Allah, die u heeft gedreven tot terugkeer onder ons gezag en dat gij u hebt verbonden aan onze zaak, welke Allah wol dat zegevierend x'j I Wij wenschen, dat gij altijd een drachtig zijn en blijven zult met ons en hij die vertrouwen heeft In Allah en zijn Profeet zal nimmer schipbreuk lijden in zijne plannen." Aldus Moulay Haiid ini een brief, welke het antwoord was' op zijn uit roeping door de bevolking van Tandz jer. De nieuwe Sultan kon óók al mooie woorden gebruiken 1 ABD-EL-AZIS GEEFT DEN STRIJD OP. De correspondent van de Matin heeft een gesprek gevoerd met El Mo- kri, den minister van financiën van Abd-el-Azis. El Mokri gaf hem de ver zekering, dat Abd-ed-Azis besloten had den strijd op te govon. Indien de ha vens trouw waren gebleven, zou het spel nog niet verloren zijn geweest. Maar de uitroeping van Moulay Hafid te Tandzjer, te Rabat, overal, maakt den strijd onmogelijk. Mem moet Yoor het noodlot bulgen. Abd-el-Azis laat troon aan Moulay Hafid over. Zijn plan is, om een pelgrimstocht van een jaar of twee naai- het hoHi- land der Muzelmannen te onderne men en dan in Marokko terug te ko men. In Fez, Marakesj of Mekines cal hij zich dan. vestigen. WEER EEN GEVECHT. Een telegram uit Marakesj meldt, dat Glaoni en Si AUssa met 6000 man een aanval op Mtoegi (een partijgan ger van Abd-el-Azis) hebben onderno men, maar verslagen zijn. Volgens geruchten verloren zij 500 doodem en evenveel gewonden. Glaoni ia ge wond. De Hafid isten hebben verster. king gevraagd. UIT HET TURKENLAND. De verjaardag van de troonsbestij ging des Sultana is ia Konstantinopel gevierd, zonder dat eenig storend voorval heeft plaats gehad. Avonds was de etad geïllumineerd. Kei Jong- Turksehe comité had de vertegen woordigers der pers en ook de corres pondenten der buitenlandecho bladen aan een feestmaal geaoodigd, waar aan vele vaderlandslievende redevoe ringen werden gahoudea. De Sultan ontving 's middags een aantal hoogwaardigheidsbekleodera Hij zeide tot den grootvizier, dat het zijn vurigste wensöh was voor het welzijn van al zijn onderdanen te zor gen en hij droeg Kiamll pasja op al len ambtenaren op het hart te da-uk ken het welzijn des volks boven alles te stellen. Eenigen tijd na de ontvangst der waardlgheidsbekleede-rs hielden afvaardiging van Bulgaren &a vatn Kretenzers een betooging voor het paleis. De Sultan verscheen op het bal con en hield een toespraak, waarin hij zeide, dat het ham genoegen deed de vertegenwoordigers van Bulgaren en Kretenzers te zien, en do hoop uit sprak, dat hot herstel der grondwet in het Turksche Rijk een weldaad voor allen mocht blijken te zijn. Wat is nu toch alles lief en aardig in hot rijk van don Sultan De verkiezingen voor het Parle ment zijn aangevangen. Men weet, dat de Grondwet het aan tal volksvertegenwoordigers bepaalt op één voor elke &0,000 mannelijke In woners. Nu bestaat er geen volledig uitgewerkte opgave omtrent de bevol king van Turkije, maar ©en Turksch bloa berekent, dai op grond van bo vengen oemdon maatstaf hot aantal kamerleden 250 zal bedragen, terwijl het aantal kiezers 12,500,000 zal be dragen. De Senaat zal zijn steld uit 83 leden. UIT MACEDONIë. Bij het horstel der Grondwet werd met voel ophef bekend gemaakt, dat hot nu alles pais an vree was gewor den in Macedonië en dat de toeL stand van anarchie als bij tooverslag had plaats gemaakt voor volmaakte orde. Er was zoo zeide men op do periode van moord en doodslag thans een algemeen© verbroedering gevolgd. Hot duuxxle echter niet zoo heel lang, of er kwamen berichten van nieuwe benden, die zich hadden vertoond, en daarna lazen we van wandaden, door Bulgaren tegen Grie ken bedreven. En thans krijgen we weer in berichten uit Sores ouderwet- 8che moordverhalen te lesen omtrent Bulgaren, die op hun beurt door Grie ken vermoord zijn. Het lieve leventje schijnt dus langzamerhand weer te beginnen en de vredesjubel ia maar van korten duur geweest... DB' REVOLUTIE IN PERZIë. De toestand in Tabris wordt ais zeeir ernstig geteekend. De leider der revolutionnairen, Sat- ta of Sattar Khan, één der hoofden van de revolutionnaire partij, hand haaft, als militair dictator der stad, de orde en de wet en heeft met schrik aanjagende snolheid de moorden van de laatste week bestraft. Aln-ed-Dauleh (de minister van Oor log) heeft verklaard, dat hij over 8000 man en 12 stukken geschut kan be schikken hij heeft de Europeanen uitgenoodigd, de stad te verlaten, daar hij voornemens is, haar te be- sohieten. Tegenover deze strijdmacht hebban Sattar Khan en zijn broeder, Bagi-r Khan, 5000 man te stellen, waaronder Kaukasische contingenten uit de provineie Itare, benevens vijf bruikbare kanonnen. Gelet op deze hooge cijfers, en het aanwezig zijn van kanonnen, wordt net cijfer van 800 docden en gewon den, gevallen ia het straatgevecht, dat door Reuter ward geseind, ai meer be grijpelijk. OMKEERING IN HONDURAS. In deze republiek staat blijkbaar een nieuwe omwenteling voor de deur, aangezien er algemeen ontevreden heid over bet bewind van president Davila beerscht, De Mexlkaansch© ka nonneerboot Bravo en de Ainerikaan- sche Mayflower zijn uitgezonden, om een oogje in het zeil te houden. In herinnering zij gebracht, dat de Jongstg..(OBSSBteHSftJ®'&tt uitbrak en op 27 Juli met de wederinnemtog van da stad Choluteca door da re- geex-lngstroepen eindigde. Daar de President meende, dat de vreemde consuls de opstandelingen hadden ge steund, ontnam hij hun alL&n het exe quatur Bij Amapala, de haven van Hondu ras, houden behalve de bovengenoem de schepen nog drie Amorikaansch© kruisers de wacht. CASTRO EN DE MOGENDHEDEN. Een telegram uit Caracas meldt, dat de Br-ltsche gezant aldaar onlangs een onderhoud had met president Cas tro en dat hij daarop onmiddellijk ia vertrekken naar Trinidad, naar men gelooft om mededeelingen "van zeer gewlchtigen aard te verstrekken aan de regeering te Londen. Deze niet voorbarige actie schijnt te wij'zen op een nieuwe phase von Internationale verwikkelingen. Een nadar telegram meldt, dat het Engelsche departement van bulten landsch© zaken geen bericht ontving omtrent het aan den Donderdagavond te elf uur fs Frans Rosier uit het krankzinnigengesticht voor gevangenen te Medemblik op nieuw ontvlucht. Uit telephonische inlichtingen van Medemblik vernemen wij, dat hij door een ruit is gesprongen. Wel heeft men getracht, hem bij zijn jas t) grijpen, doch zonder resultaat. Onmiddellijk nam hij de vlucht en is sedert dien tijd niet weergezien. Hoe het ook moge wezen, de man is er van door en stellig niet voor nemens, om wanneer hij het maar even ontgaan kan, zich weer gauw te laten vangen. Bij zijn vorige vlucht ts duidelijk genoeg gebleken, hoe uitgeslapen Rosier een poos lang aan alle nasporingan heeft weten te o?ftkomen, hoewel de politie door het geheela lar.d heen mobiel was ge maakt, om hem te arrestoeren. HOE HET IN 1906 GEBEURD IS. Een korte herinnering aan wat toen gebeurd is, zal zeker onzen le zers nlat onaangenaam zijn. Maandagavond 19 Februari 1906 nam Rosier uit het Medembliksche gesticht de vlucht. Sedert drie weken zant te Caracas toegeschreven voor nemen. Men verneemt, dat er geen quaestie van genoegzaam gewicht tusschen Engeland en Venezuela hangende is, ora zulk ©en reis noodzakelijk te ma- Het Is nochtans mogelijk, dat de gezant naar Trinidad gaat om een on derzoek in ie stellen in zake de klach ten Yen Engelsche handelaren tegen do hen door de Venezolaanscbe regee- ring aangedane behandeling. De voor naamste grief der West-Indische han delaren is, dat er een differentieel ex tra recht van 80 pet. wordt geheven van goederen uit West-Indië in Vene zuela Ingevoerd. De zaak heeft eeni gen tijd geleden het onderwerp uitge maakt van nog loopend© onderhande lingen en vertoogen tusschen de En gelsche en de Venezolaansche regee- rlng. WEDVLUCHT ROZENDAAL. Zondag 80 Augustus jongstleden hield de postduiven-vereeniging de Snelpost haar wedvlucht van boven genoemde plaats. Afstand 95 K.M. De duiven werden losgelaten om 8 uur en keerden als Yoigt terug op hun hokken. Prijs le. J. J. Lasschuti 2e. A. Vroolijk 8e. J. J. de Korte te. A. Vroolijk 5e. C. Wllkee 6e. A. de Rooi Do eerstgetoonde duif waa van den bee*- J. J. Lasschuit- werd hij toen op de ziekenzaal ver pleegd, daar hij weer eens geweigerd had, om te eten en derhalve kunst matig met eieren en bouillon gevoed werd. 'b Nachts to vier uur stond hij op, verbrak het 6lot van de aan grenzende badkamer en vond daar het pak van den bewaarder, dat hij aantrok. Daarbij brak hij een kastje op dezelfde kamer open, nam daar een scheermes en een bedrag van f 18.50 uit en heeft toen door een luchtkoker op den zolder weten te komen, vanwaar hij door een venstei naar buiten geklauterd is. Waarschijnlijk is hij toen al zwem mende, daar het gesticht aan drie zijden door water en aan de vierde door een hoog Ijzeren hek ls omge ven, aan wal gekomen en vandaar verder gevlucht. Dinsdag 6 Maart werd hij gearres teerd te Utrecht, op aanwijzing van een barbier, die opgemerkt had, dat zijn haar geverfd was en dadelijk inzag, dat hij .Rosier wel wezen kon. Te meer omdat bij ook zijn gezicht had geverfd. Bijna veertien dagen had hij dus toen rondgezworven ©n in dien tijd kans gezien, in t© breken in Gouda, waar nil zoo'n goeden buit wist te bemachtigen, dat hij bij zijn aan houding te Utrecht meer dan twee honderd gulden in den zak had. Voor dat feit is hij toen weer ver oordeeld en opnieuw naar de inrich ting voor krankzinnige misdadigers overgebracht. Niet voor langen tijd, zooals we zien. Ruim twee-en-een-half Jaar na derhand is hij thans opnieuw uitge broken. Wat wil in 1906 reeds hebben betoogd, namelijk dat men er in Me demblik blijkbaar plet op. lngerlobt is "om slimme misdadigers vast te houden, beweren wij ook nu. En naar aanleiding van da over gevoeligheid, waarmee Rosier be schouwd en behandeld wordt als een interessant ziektegeval, meenden wij toen, dat in elk geval de maatschap pij het recht had om te vragen „Hou ons den kerel van 't lijf. Berg hem op in Leeuwarden, in Medem blik, waar ge wilt, maar houd hem daar dan ook vast" En we voegden daar de volgende vergelijking bij „Een van mijn kennissen kocht eens een gevaarlijken hond, dien hij toch graag temmen wou. Hij voerde hem met dit, met dat, met wat anders, gaf hem slaag, behandelde hem zacht, kortom, probeerde achtereen volgens ieder regime. Ik gelooi, dat hij er nog mee bezig is, want hij heeft het er op gezet, het beest te temmen. Maar hij heeft hem al dien tijd stevig aan den ketting gehouden, want als hij loskomt bijt hij." Zoo schreven we in 1906. En we hebben er nu geen' woord aan te veranderen. Hoe i& 't toch mogelijk, dat men in Medemblik den gevaarlijken misda diger niet steviger „aan den ketting" heeft gelegd HOE HET IN 1908 GEBEURD MOE* ZIJN. One wórdt uit Medemblik getelefc neerd Donderdagavond werd 't Koningin- uefeest in het gesticht gevierd. Op( een blijkbaar afgesproken oogenblilj, maakten andere patiënten zóóveel drukte, dat Rosier kans zag, door ëen raam te springen. Hij trok, buiten gekomen, zijn bo- venkleeren uit, zwom de gracht over en kwam zoo aan den overkant. Daarop liep hij een poortje binnen^' vond daar op een bleekveld een pak kleeren van een. werkman, die daar lagen te drogen, trok die aan en ging er mee op de vlucht. Het spreekt vanzelf, dat de politie ijverig naar hem zoekt, zelfs zou er infanterie uit Hoorn zijn gerequi- reerd, om den omtrek af te loopen, zoodat hij niet ontsnappen kan. Bij het door de ruit springen heeft Rosier zich blijkbaar bezeerd, daar buiten bloedsporen zijn gevonden." Tot zoover de mededeelingen van on zen correspondent, die cok weer aan leiding geven tot allerlei vragen. Dé toevalligheid namelijk, dat er juist dien avond bovenkleeran in de buurt op een bleekveld lagen (en dat in een tijd, waarin het zoo overvloedig regende) is wel treffend. De correspondent van 't 'Alg. Hbld. geeft van het gebeurde een eenigszins afwijkende lezing. Volgens dezen zou Rosier, toen hij na afloop van het feest naar zijn cel werd gebracht, plotseling door het raam zijn gesprongen, waarbij de ver pleger, die hem vasthield, door een patient werd neergeslagen. De beide berichten wijzen op een soort van afspraak of overeenkomst tusschen Rosier en zijn mede-verpleeg den. Hoe doe mogelijk is geweest zal na der opgehelderd dienen te worden. Immers, Rosier werd naar wij ver nemen streng bewaakt. Daarop wijzen de bewoordingen in het bericht aay 't Alg. Hbl.: Hem was toege staan, 'tKoninginnefees*- mede tevieren. Of het hem nu weer gelukken zal, aan ds nasporingen te ontkomen, zal nog moeten blijken. Voor de moge lijkheid, dat hij naar Haarlem komt, geven wij hier zijn signalement. Leeftijd 83 Jaar, lengte middelmatig, figuur mager, rossige baard eu kne-' vel. Het gezicht heeft regelmatig© trokken en zou op zichzelf geen on- gunstigen indruk maken, wanneer de oogen niet iets kouds, iets stek ends hadden, dat, wie het eenmaal heb ben opgemerkt, niet licht vergeten. Hij moge knevel 6n haard dan al af- scheren, de oogopslag kan hij niet' wegmaken, dia blijft. Indertijd is wel beweerd, dat Rq: sier in de duinen bij Haarlem eed kistje met geld zou hebben begraven. Wij houden dat voor fantasie, maar al ware hei juist, dan zou, naar wii meenen, Rosier juist bij voorkeur niet naar Haarlem komen. Hier wonen te veel menschen, dl© hem kennen, politiebeambten vooral. Hij zou geen halven dag onopgemerkt in Haarlem en omstreken kunnen roijd:: loopen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1908 | | pagina 1