NIEUWS, en ADVERTENTIEBLAD.
2ïe Jaargang. - Ho. 77»
dagelijks, heftalvé «?p Zo*» én Feestdagen.
ZATEBDAQ 6 8EPTESOEB 1908 A
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDE»!
foot Haarlem 0i i'l i i
Voor Js dorpen te den omtrek waar een Agent gevwtfèd te 'kos dst
gimeente)
Frac"y per pcr-i doat Nederland
Afzond o lijke nummers
Geïllustreerd ÏSA-lAïsblaa, voor Haarlem
i. de omstreken en franco per post
i-.ii v.v':> ■'%-%
f -ï f
im
130
o.at<i
03*7'i
0.45
SJItga?™. der VenoooÉschap Lowmk Cosier, Direeiê;;.? j. IS. PEEREBGOfS.
ADVERTBNTIÊNi
Van 1—8 regels SO Cts; Iedere regel meer 10 Cts. Bulten hei Arrondissement
Haarlem van 1—8 regels /t—elke regel meer/0.Ï6 Reclames 30 Cent per regel
Bij Abonnement aanzienlijk rabat
Advertentldn van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 28 Cts. per plaatsing!
60 Cts, voor 3 plaatsingen contant
Redactie ei Administratie t Groote Bontstraat 55.
latsrcommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724
Drukkerijt Zolder Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing var. adverieatiSn en reclame", Vïr. buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uiWuïiend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon Interc. 6229.
DIT N.'CIMKR BESTAAT UIT
VEERiTEN BLAD7.IJDEN.
EERSTE BLAT).
AGENDA
ZONDAG 6 SEPTEMBER.
Muziek Id den Hout, 21/2 uur.
Schouwburg Noord Ned. Tooneel-
rzeischap, „Do straf eener vrouw",
uur.
Kleine Vereeniging Specialiteiten-
yoorstellin i, 7 1/2 uur.
Bioscoop-theater (Groote Markt),
Voorstelling.
Brongeb/rvw Concert van t Haar-
lemsch Muziekkorps, 8 uur.
EmtenLedsch Overzicht
RUSfAk'J EN FINLAND.
Het adres aan den Tsaar gericht
tegen het bedult van den Russischen
Ministerraad, die bepaalde, dat hij be-
slissecn mz :t, welke zaken in den Fin-
schen Landdag besproken mogen wor
den fs naar de commissie voor
Grondwettige regeerlngszaken verwe
zen.
Zal dit een kapstok worden om de
eaak op te hangen en te... verban-
rt Eigenaardig is het. dat de storm
Finland al erg geluwd is 1 Eerst
echreeuwde men „moord en brand",
maar nu komt men een voor een ver
klaren, dat de maatregel toch niet zoo
heel en heel slecht is in zonderheid
^rem da oud-Finnen zich hierdoor
men 1
Wa4 zal liet einde zijn
Een officieus Russisch blad heeft ai
gedreigdAls jelui Finnen niet on
derdanig tijn trekken we alle ver
meende rechten, die van do vrije ge
bade des Keizere afhangen, in. Dat ia
Iemand '4 mes op de keel zetten
HET CONGO-DEBAT.
Er zijn nog zooveel sprekers inge
schreven, dat 't wel 11 of 12 Septem
ber zal worden, voor de Senaat tot een
Stemming komt.
Wat duurt alles ontzettend lang
ENGELAND EN DUITSCHLAND.
Het Engelsche comité van de inter
nationale scheidsgerecht- en vredes-
vereeniging heeft de volgende motie
aangenomen Met het oog op sommi
ge onbedachte uitlatingen in de pers
en elders, die het geyaar voor een oor
log tusschen Engeland en Duitsch
land zouden kunnen vergrooten, wijst
•het comité de regeering op de wen-
schelijkheid om met Duitschland
Verdrag te sluiten van denzelfden
aard als reeds tusschen dit land en
Frankrijk bestaat en daardoor het ge-
Vaar voor een oorlog uit den weg te
ruimen en een wederzijdsohe over
eenkomst mogelijk te maken tot be
perking van de oorlogstoerustingen,
die zulk een drukkende last leggen op
de bevolking dezer landen. Het comi
té maakt tevens gebruik van deze ge
legenheid om degenen, die in Duitsch
land hetzelfde doel nastreven, de ver-
zekering van zijn groote hoogachting
te geven.
Dit mooie adres komt wel op een on
gelegen tijd....
De hoofden staan er nu niets naar
DE DUITSCHE LUCHTVLOOT.
De Duitsche Keizer heeft eens ge
zegd „Onze toekomst ligt te water."
Z. M. mag 't nu wel eens rectificeeren
on er van maken „Onze toekomst ligt
in de lucht."
Na het succes van Zeppelin, na de
onvermoeide pogingen van majoor-
ven Parseval, die eerstdaags zijn
luchtreis van tien uur zal maken, om
te voldoen aar. een der voorwaarden
hem door da regeering gesteld voor
net overnemen van zijn luchtschip,
Zweeft de geestdrift van den Duit-
fechc-r ver boven den beganen grond.
Er is nu ook een lucht-vloot-vereeni-
ging opgericht. Deze vereeniging heeft
©en eere-bestuur samengesteld uit de
jneest invloedrijke heeren, en fürst
Bülow als eere-voorzitter.
De vereeniging wil de belangstal-
.(itog voor de luchtscheepvaart en haar
■groote beteeketnls voor de beschaving
ïn liet algemeen wekken. Zij wil de
geestdrift, na de ramp vud Zeppelin,
warm houden en zorgen, dat Duitsch
land no. één blijft op aeronautisch
gebied. Zij zal trachten haar doel te
bereiken doe.» Irt woord en in druk
propaganda te maken. En dus zai
spoedig de vereeniging een courant
Uitgeven, „Die Luft-flotte", waarvan
luitenant Moedebeck. bekend pubheist
OP het gebied van luchtscheepvaart,
«redacteur wordt.
^Uitdrukkelijk wordt betoogd, dat de
-'leniging geen chauvinistische ten-
najaagt Andere volkeren zul-
jeen aanstoot aan behoeven te
Behartiging van vreedzame en
levende Duitsche belangen, Is
t doel.
e'èh, c.iaw^po|ident .togirkt
dit snedig op schreeuwt Engeland J ten ontgeMan deze mocht geen cij-
Te
weer moord en brand. Wat het mis
schien tóch wel doen zal,...
Voor Zeppelin is thans 4.000.000
mark bijeengebracht.
De Graaf zei, dat hij met dit geld
een naamlooze vennootschap zou op
richten, opdat zijne onderneming niet
meer allem van zijn persoon en van
zijn leven zou afhangen. Duitschland
moest van don voorsprong, dien liet
in di' luchtvaart, in vergelijking met
andere land-em, heeft, partij trekken.
Met de middelen van het nationale
fonds mocht hij niet vrij en willekeu
rig handelen, alsof zij zijn particu
lier eigendom waren, maar hij moe6t
het fonds naar zijn beste weten en ge
weten beboeren.
DE TOESTAND IN PERZIë.
wordt steeds dreigender. In Tabriz
schijnen de revolutionairen niet moer
zoo zeker van hun zaak te zijn als
voorheen de regeeringstroepen ver
meerderen en hun legioenen vermin
deren.
Een deel der revolutionairen ver
klaart, dat zoo de partij van den Sjah
de overwinning behaalt. Perzië toch
niet onder het directe bewind der
Kadsjaren-dynastie kan terugkeeren,
maar onder Europeesch toezicht moot
worden gesteld. Om dit te bereiken
zouden zij zelfs willen overgaan tot
verwoesting van een der vreemde con
sulaten, ten einde daardoor Europes-
sche interven tie uit te lokken.
De „Times" weet zelfs mee te deelen
dat voor deze snoode plannen het En
gelsche consulaat is aangewezen. De
reden van deze keus wordt ook uit
eengezet. Onder de Perzen bestaat
groote haai tegen Engeland, wijl dit
den Russen het optreden in Noord-
Perzië gemakkelijk maakte, en zich
niet verzette tsgen de indirecte Russi
sche bemoeiing met de gebeurtenissen
in Teheran.
In Tebriz zijn 30 Engelsche onder
danen, onder wie 15 Europeesche,
wier eenige bescherming drie Indi
sche Sowars zijn. De Russische con-
sulaatswacht bestaat uit 50 kozakken,
maar daarmede kan de Europeesche
kolonie niet worden beveiligd. En bij
de fanatieke stemming tegen Enge
land verkeert dus het leven der En
gelsche onderdanen in Tebriz In ern
stig gevaar.
ENGELAND EN VENEZUELA.
Engeland heeft nu ook weer een
schil met Gastro cn disns bende,
geschiedenis van dit conflict is
Vete kooplieden van Trinidad waren
ontevreden, omdat president Castro
ook den uitvoer van Guiria, Yrapaen
Cristobal Colon, die over Port-of-
Spain ging, door een deze haven tref
fend verbod, naar Curupano leidde.
't Gevolg is, dat 't verkeer tus
schen Trinidad en andere plaatsen
bijna geheel stil ligt. De kooplieden
van Trinidad wonden daardoor nog
te meer getroffen, wijl zij voor den
cacao-oogst in Venezuela voorschot
ten hebben verleend op goederen,
waarvan zij de aflevering nu niet
kunnen verkrijgen. Niettegenstaande
Port of Spain aldus geboycot Is, gaan
de Venezolanen voort die haven te
benutten, zoodia zij daar voor zich
zeiven voordeel in zien.
De Kamer van Koophandel van
Trinidad hield den 14en Augustus een
vergadering, waarin verwondering
werd te kennen gegeven oyer het ge
duld van heel de wereld ten opzichte
van Venezuela. De Kamer rtain het
volgend besluit„Dat de aandacht
der regeering wordt gevestigd op dit
fait (volgt omschrijving)en dat aan
Zijne Excellentie den gouverneur ear-
biediglijk wordt verzocht, om bij den
gezant te Caracas inlichtingen In te
winnen omtrent de reden voor deze
onvriendelijke handeling van de zij
de der Venezolaansche regeering, of
zoodanige andere stappen te doen, als
den gezant geschikt mogen voorko
men."
Een ander bericht meldde Da be
volking van Trinidad verbaast er zich
over, dat de Engelsche regeering zich
deze v earned erende behandeling van
de Engelsche belangsn door president
Castro laat aanleunen.
't Bll|kt nu, dat de Engelsche Regee
ring eindelijk stappen gedaan heeft
om van Gastro opheffing van deze ver
zwarend© bepalingen te eischen.
Of de potentaat hieraan aai vol
doen?
Ter overweging van dese vraag is
wal interessant to lez-*a wat de New-
York Herald schrijft. Deze betoogt
President Castro ia langzamerhand
zoover gekomen, dat hij alle diploma
ten een ramp voor zijn land acht. Hij
moet hebben gezegd„Gezanten die
nen tot niets. Ik zou blijde zijn, als ik
i allemaal kwijt was."
Sedert de uitzetting van den Neder-
landschen zaakgelastigde, heeft pre
sident Castro aan bijna eiken diplo
maat moeilijkheden veroorzaakt en
de Dultecffce geiaut feeett bet.ui»-
fertolegram overzenden of... hij moest
Gastro den iau-^ad vertellen 1
Tegen den BrasÜlaanschen zaakge
lastigde zei Gastro :„Je bent een
idioot", en neg meer lieflijkheden.
Hoe lang zal het optreden van den
„President" (tusschen aanhalingstee-
kens I) nog gedoogd worden De kruik
gaat zoolang....
Nadat we dit- geschreven hebben,
kwam nog 't volgende telegram
Naar gemeld wordt zcu de belang
rijke vermindering der douane-inkom
sten president Castro er toe gebracht
hebben om ernstig te wenschea tot
een regeling te komen over de zout
en lucifers-concessies en andere moei
lijkheden met Engeland en tevens En-
geland's goede diensten aan te nemen
voor de regeling van de geschillen
met Nederland.
Zou hij eindelijk den trotschen nek
gaan buigen?...
Stadsnieuws
MUSEUM VAN KUNSTNIJVER
HEID.
In de Rotonde van het Museum
van Kunstnijverheid is thans tentoon
gesteld eene verzameling afbeeldin
gen, betrekking hebbende op Neder-
landsche en Vlaamsche bouwwerken,
zoowel gevels met hunne onderdcelen
torens, alsook blnnenbetimmeringen,
tapijten en meubelen, enz., zijn daar
onder vertegenwoordigd.
Zij, die een olgerneenen indruk
willen krijgen van het schilderachti
ge aspect, hetwelk deze bouwtrant
biedt, zullen zeker met genoegen de
ze collectie in oogen&chouw nemen.
Zondag is de toegang kosteloos.
Frans Hosier's
ontvluchting.
(Van onzen bijzondenen verslaggever)
Medemblik, Herfstmaand TV '08.
Lezer, stel u eens een oogenblik
voor, dat ge journalist met vacantle
waart... of, neen, doe dat maar niet,
want dat zou toch niet lukken... 'k
bedoel 't joumalist-zijn...
Maar, denk H u eens in, als je je
voorgenomen hebt veertien lange da
gen- van je verlof eens lekker te ver
luieren, zoo heelemaal me-ts te doen,
twee weken, al maar door, en dat ge
Ia de morgeavroegte wakker gemaakt
wordt met de meedeeLing, dat Frans
Rosier er al weer vandoor is, weg
uit Medemblik, gevloden van zijn
versche-eieren-met-melk.
Rosier?, vraag je dan, terwijl je je
armen eens uitrekt... Rosier?... Want
jj geheugen wordt nu eenmaal wat
later wakker, dan je lichaam.
Maar, als dan da herinnering we er-
komt van al die lugubere reeks van
herinneringen, die vastgeknoopt is
aan dien vreesverwekkenden naam:
dan slaak je een hartig: sakkerloot
en springt pardoes je bed uit.
En terwijl je in Je kleeren schiet,
komt, ondanks allo vacontie-plan-
nen, dat vaag-onrustige over je, dat
Je als krantenman zoo heel den lie
ven dag te pakken heeft, dat je voort
drijft van een begrafenis naar een
feest-uitvoering, of van een spooron-
geluk naar ©en luchtbal-opstijging.
En als dat gevoel-van-koortsachtig-
komst de notabelen, mij met een
lachje van 'k begrijp wel wie Je bent
aanzagen en do kinderen me elkan
der aanwezen als ,,'n verelaggevert".
Evenwel 't doel van den tocht gold
niet de stad, maar 't Rijkskrainkzin-
nigemgesticht, dat niet in Medemblik
zelf, maar eigenlijk meer aan den
rand van 't stadje ligt, waarachter
zich de verre weidelanden, nu met
zware wolken-bouwingen er boven
zich kimwaaris uitleggen.
't Is een ware lusthof, zooals je t
gesticht daar van buiten liggen ziet.
Het l50 M. lange hoofdgebouw, dat
met twee vleugels rechthoekig tegen
de Westerhaven aan staat, ligt als
weggedoken in een reuzenbouquet
van groen.
Tusschen de fijne schakeer ing van
bladertinten, roodt hier en daar een
naar oud-bruin zweemende baksteen.
Beneden tusschen de boomstammen
door zie Je een weelderigen schat van
fraaie bloemen in keurige perken bij
eengegaard.
Langs de ongeveer twee meter hoo-
g-j hekken, met venijnige punten om
gebogen naar voren en naar achter
en rechtop piekend naar boven, tin-
tol-kleurt fel 't vruchtpurper van den
lijsterbes op 't diep-groen van zijn
bladerloof...
En in de vredige stilte, die rondom
hangt, hoor je zacht vlool-geklank
uit de verpleegstersafdeeling of wel
aardig klinkend hormonika-gedeun,
wc bij jonge stemmen zingen van
den verloren zoon uit de Bijbelsche
gelijkonis... Een wondere idylle van
In-vredige harmonie.,»
Liefdé vöor de Kunst.
Naar men ons meldt, zal de R.-K.
Tooneelvereeniging „Liefde voor de
Kunst" op Zondag 18 October liet sei
zoen openen met eene uitvoering in
den Schouwburg, en opvoeren de too-
neelstukken „Mijnheer Mouton" en
„De Kwakzalver".
Kon. Liedertafel „Zang
en Vriendscha p".
Met een algemeens vergadering
begon voor de leden der Koninklijke
Liedertafel Vrijdagavond do winter-
campagne.
Natuurlijk ontbraken in de versla
gen niet de overwinning ln Amster
dam behaald, noch de herdenking
van het zilveren jubilé van den direc
teur, den beer W. Robert, noch het
vriendschappelijk samenzijn met de
Stuttgarler Zangvereeniging te Zand-
voort.
Het jaar 19071908 was inderdaad
zeer belangrijk voor Zang en Vriend
schap. Ook doordien de heer Dr.
Broese van Groenou zich als voorzit
ter aan deze vereeniging verbond.
Nog valt te vermelden, dat de af
tredende bestuursleden, de heeren
C. Montauban, G. A. Oostenbroek,
K. van Eden en P. Clausing allen
werden herbenoemd.
AI« Verdaeht van het ple-
gen van niet te noemen handelingen
met meisjes van 8 en 11 Jaar ia pro
ces-verbaal opgemaakt tegen oen
man van 73 en een van 08 jaar, bel-
4en t© Haarlem,
werkleven je weer besluipt, dan «ij-if
allo far-niënte-droomen verloren en
ja laat, of 't de gewoonste zaak ter
wereld gold, Je reporterboek in je
borstzak glijden, grijpt het eeuwig-
trouwe potlood, waarmee je reeds
zooveel gebeurtenissen versloeg «n
stapt op den trein om naar Medem
blik te sparen.
Als H wat mee loopt met de aan
sluiting, vooral aan het Yieze lo
kaaltje Hoctrn-Medemblik, reis je ia
een goede drie uren over Amsterdam
naar de plaats, waar onze „voorma
lige stadgenoot" zijn laatste helden
daad heeft volvoerd.
't Was voor schrijver dezes een her
nieuwde kennismaking dit bezoek aan
Medemblik. Maar 't stadje was er
nog precies zoo, als nu twee en een
halfjaar geleden, toen we ter gelegen
heid van Rosier*# eersto ontvluchting
voor 't eorst 't genoegen hadden er te
komen. H Tochtige stationnetje was
armoedig als toen 't typige oude stad
huis stond er nog even eerbiedwaar
dig geflankeerd door de on-stijlige
veldwachterswoninkjes, de waard
van 't sp oorkof f iel'uis toonde zich
weer als van ouds *n heftig opposant
tegen alles wat naar gemeentegezag
zweemde en de ingezetenen waren
even boos, toen 'k hun stad als dorp
betitelde.
Toch is Medemblik een stad
zqo eentje, waar tien minuten na m'n
Maar, pïotselihg een vrèefielijke,
afschuwwekkende, lang-ultgekraaide
gil... van een wild dier, schrik je je
zelf op; doch dan ongearticuleerd,
hoor Je hanen-ten-berge-jagende kre-
gan van wat je nu vaag herkent als
een meisjesstem: Moe-oe-oe-der-erriT,
v. sla mei Oo-oome Ja-a^óml
't Is een van de omstreeks 400 ver
dwaasden, die daarbinnen verpleegd
niet gevangen zitten. En als je
achterom loopt, langs den Spooksin-
gel, dan kan je nog iets ljzlgers zien
en nog gruwwekkenders hooren. Bo
ven uit de met gaas bekleed© hek
ken, zie je al maar gemiLimeterde
koppen in rusteloos beweeg. Dit zijn
do verpleegden, die hun dagelijks
luchtuurtje rusteloos heen en weer
draven in een kring, met den zenuw-
achtlg-makenden gang gekken eigen.
In eens zie je een vuist in de
hoogte gebald en hoor Je de schorre
kreten als hard geschal uit gebars
ten hoorn, zoodat Je hier aan don an
deren kant van de Singelgracht brok
stukken geluld verstaat. Zoo ontwar
Ju bv. uit die krijschende klanken:
In... een gouden kastje... met ver
gulde letters... daar zitten millioe-oe-
óenen! de duivel zal met jouw af
rekenen Eens komt de dag de
dag - de dagl 'k Breng Jou voor...
den Commissaris van politie... daar
zal,.. Alles... onderzocht worden... dat
beloof ik; je,,, boor
Dan buldert een zware vloek en
't is weer voor eenige oogenblikken
stil.
Een lusthof... maar een lusthof dar
verschrikking!
DE UITBREKING.
Als je uit de stad de Westerhaven
opwandelt en je houdt na ©en
honderd passen langs den wa
terkant geloopen te hebben stil (zie
bijgaande tee ken ing), dan ben je
recht tegenover de plaats, waai- Ro
sier Donderdagavond tusschen kwart
voor elven en elf uur is uitgebroken.
Ter aanvulling van 't reeds gesein
de daarover nog dit:
Do verjaardag van de Koningin
wordt elk jaar in 't gesticht te Me
demblik gevierd met een tuinfeest op
den dag en ,oen feest-uitvoering dea
avonds.
Rosier werd elk jaar toegestaan om
met zijn mede-verpleegden beide
feestelijkheden bij te wonen; hij kon
er dus vooruit op rekenen ook dit
maal van do partij te zullen zijn. De
vluchteling heeft derhalve al den tijd
gehad om uit te denken, op welke
manier hij zijn verplegers geen
bewakers, zooals ze nu en dan ver
keerdelijk worden genoemd de
zeer oorspronkelijk, maar alleron-
genaamste surprise zou verschaffen.'
Van de toestemming om mee te
feesten heeft hij echter slecht; ©enige
uren te voren kennis gekregen. Ver-'
moedelijk is het plan tot ontsnap-
ping met zijn vier rr.ede-verpleegden
van de versterkte af deeling des mid
dags op het tuinfeest besproken.
Evenwel de verplegers hebben daar
niets verdachts gemerkt; ook niet des
avonds, toen allen bijeen waren in
de feestzaal (op de toeken.ing aange
duid met A), die zich in den linker
vleugel bij de Westerhaven bevindt
Daar zaten de vijf lieden van de
versterkte afdeeling (de cel van Ro
sier is gemerkt met B.) in een groep
bij elkaar, omringd door acht ver
plegers. Toen omstreeks half olf de
muziekuitvoering, waarop ook nog
de muziekvereeniging „Euphonia"
haar medewerking verleende, en dio
als naar gewoonte door eenige nota
belen uit Medemblik werd bijge
woond, was geëindigd, werden eerst
de vrouwen naar haar verblijven ge
bracht; daarna de niet-gevaaiiij ke
mannelijke patiënten, en eindelijk'
om kwart vóór elven de vijf gevaar
lijke krankzinnigen der versterk te
afdeeling.
Daartoe moesten zij door de gang
C gevoer dwordent 't geen aldus ge
schiedde: Vier verplegers liepen'
la"gs den rechtermuux en de vier
anderen langs den buitenmuur, zoo
dat acht oppassers de vijf verpleeg
den tusschen zich in hadden.
Op de plaats, waar in de teekening
het kruis staat, begon het relletje, als
gemeld.. Rosier's kameradenbegon
nen met elkaar te vechten en vielen
daarop hun verplegers aan. Van het
ontstane tumult maakte Frans ge-
hruik om te ontsnappen.
Een bijgaande teekening laat zlen,:
hoe 't mogelijk Is, dat hij tegen het j
venster opspringende, zich kon vast
klemmen aan het traliewerk van het
bovenlicht en tegelijkertijd de twee
ruiten, rechts onderaan, met de
sponning er tusschen, met de voeten
kon verbrijzelen.
De varpleger O., een kwieke Jorï-
ge man, die van Rosier alleen de jaéi
kon te pakken krijgen, trachtte on«
middellijk door het verbroken venstetf
den vluchteling na te zetten, maar
hij bleef in de opening steken
moest derhalve terug.
De makkers van Roeier probeerde#
intusschen de verplegers ia 't nazet^
ten van den ontsnapte te hinderen,-
Een hunner gaf een oppasser, die op*
Rosier was toegesprongen, zulk ©en'
geweldigen vuistslag op den neus, 4&t|
hem 't bloed langs 't gezicht liep, t&.\