NIEUWS, en ADVERTENTIEBLAD. 2ïe Jaargang. - Ho. 77» dagelijks, heftalvé «?p Zo*» én Feestdagen. ZATEBDAQ 6 8EPTESOEB 1908 A ABONNEMENTEN PER DRIE MAANDE»! foot Haarlem 0i i'l i i Voor Js dorpen te den omtrek waar een Agent gevwtfèd te 'kos dst gimeente) Frac"y per pcr-i doat Nederland Afzond o lijke nummers Geïllustreerd ÏSA-lAïsblaa, voor Haarlem i. de omstreken en franco per post i-.ii v.v':> ■'%-% f -ï f im 130 o.at<i 03*7'i 0.45 SJItga?™. der VenoooÉschap Lowmk Cosier, Direeiê;;.? j. IS. PEEREBGOfS. ADVERTBNTIÊNi Van 1—8 regels SO Cts; Iedere regel meer 10 Cts. Bulten hei Arrondissement Haarlem van 1—8 regels /t—elke regel meer/0.Ï6 Reclames 30 Cent per regel Bij Abonnement aanzienlijk rabat Advertentldn van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 28 Cts. per plaatsing! 60 Cts, voor 3 plaatsingen contant Redactie ei Administratie t Groote Bontstraat 55. latsrcommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724 Drukkerijt Zolder Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing var. adverieatiSn en reclame", Vïr. buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uiWuïiend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon Interc. 6229. DIT N.'CIMKR BESTAAT UIT VEERiTEN BLAD7.IJDEN. EERSTE BLAT). AGENDA ZONDAG 6 SEPTEMBER. Muziek Id den Hout, 21/2 uur. Schouwburg Noord Ned. Tooneel- rzeischap, „Do straf eener vrouw", uur. Kleine Vereeniging Specialiteiten- yoorstellin i, 7 1/2 uur. Bioscoop-theater (Groote Markt), Voorstelling. Brongeb/rvw Concert van t Haar- lemsch Muziekkorps, 8 uur. EmtenLedsch Overzicht RUSfAk'J EN FINLAND. Het adres aan den Tsaar gericht tegen het bedult van den Russischen Ministerraad, die bepaalde, dat hij be- slissecn mz :t, welke zaken in den Fin- schen Landdag besproken mogen wor den fs naar de commissie voor Grondwettige regeerlngszaken verwe zen. Zal dit een kapstok worden om de eaak op te hangen en te... verban- rt Eigenaardig is het. dat de storm Finland al erg geluwd is 1 Eerst echreeuwde men „moord en brand", maar nu komt men een voor een ver klaren, dat de maatregel toch niet zoo heel en heel slecht is in zonderheid ^rem da oud-Finnen zich hierdoor men 1 Wa4 zal liet einde zijn Een officieus Russisch blad heeft ai gedreigdAls jelui Finnen niet on derdanig tijn trekken we alle ver meende rechten, die van do vrije ge bade des Keizere afhangen, in. Dat ia Iemand '4 mes op de keel zetten HET CONGO-DEBAT. Er zijn nog zooveel sprekers inge schreven, dat 't wel 11 of 12 Septem ber zal worden, voor de Senaat tot een Stemming komt. Wat duurt alles ontzettend lang ENGELAND EN DUITSCHLAND. Het Engelsche comité van de inter nationale scheidsgerecht- en vredes- vereeniging heeft de volgende motie aangenomen Met het oog op sommi ge onbedachte uitlatingen in de pers en elders, die het geyaar voor een oor log tusschen Engeland en Duitsch land zouden kunnen vergrooten, wijst •het comité de regeering op de wen- schelijkheid om met Duitschland Verdrag te sluiten van denzelfden aard als reeds tusschen dit land en Frankrijk bestaat en daardoor het ge- Vaar voor een oorlog uit den weg te ruimen en een wederzijdsohe over eenkomst mogelijk te maken tot be perking van de oorlogstoerustingen, die zulk een drukkende last leggen op de bevolking dezer landen. Het comi té maakt tevens gebruik van deze ge legenheid om degenen, die in Duitsch land hetzelfde doel nastreven, de ver- zekering van zijn groote hoogachting te geven. Dit mooie adres komt wel op een on gelegen tijd.... De hoofden staan er nu niets naar DE DUITSCHE LUCHTVLOOT. De Duitsche Keizer heeft eens ge zegd „Onze toekomst ligt te water." Z. M. mag 't nu wel eens rectificeeren on er van maken „Onze toekomst ligt in de lucht." Na het succes van Zeppelin, na de onvermoeide pogingen van majoor- ven Parseval, die eerstdaags zijn luchtreis van tien uur zal maken, om te voldoen aar. een der voorwaarden hem door da regeering gesteld voor net overnemen van zijn luchtschip, Zweeft de geestdrift van den Duit- fechc-r ver boven den beganen grond. Er is nu ook een lucht-vloot-vereeni- ging opgericht. Deze vereeniging heeft ©en eere-bestuur samengesteld uit de jneest invloedrijke heeren, en fürst Bülow als eere-voorzitter. De vereeniging wil de belangstal- .(itog voor de luchtscheepvaart en haar ■groote beteeketnls voor de beschaving ïn liet algemeen wekken. Zij wil de geestdrift, na de ramp vud Zeppelin, warm houden en zorgen, dat Duitsch land no. één blijft op aeronautisch gebied. Zij zal trachten haar doel te bereiken doe.» Irt woord en in druk propaganda te maken. En dus zai spoedig de vereeniging een courant Uitgeven, „Die Luft-flotte", waarvan luitenant Moedebeck. bekend pubheist OP het gebied van luchtscheepvaart, «redacteur wordt. ^Uitdrukkelijk wordt betoogd, dat de -'leniging geen chauvinistische ten- najaagt Andere volkeren zul- jeen aanstoot aan behoeven te Behartiging van vreedzame en levende Duitsche belangen, Is t doel. e'èh, c.iaw^po|ident .togirkt dit snedig op schreeuwt Engeland J ten ontgeMan deze mocht geen cij- Te weer moord en brand. Wat het mis schien tóch wel doen zal,... Voor Zeppelin is thans 4.000.000 mark bijeengebracht. De Graaf zei, dat hij met dit geld een naamlooze vennootschap zou op richten, opdat zijne onderneming niet meer allem van zijn persoon en van zijn leven zou afhangen. Duitschland moest van don voorsprong, dien liet in di' luchtvaart, in vergelijking met andere land-em, heeft, partij trekken. Met de middelen van het nationale fonds mocht hij niet vrij en willekeu rig handelen, alsof zij zijn particu lier eigendom waren, maar hij moe6t het fonds naar zijn beste weten en ge weten beboeren. DE TOESTAND IN PERZIë. wordt steeds dreigender. In Tabriz schijnen de revolutionairen niet moer zoo zeker van hun zaak te zijn als voorheen de regeeringstroepen ver meerderen en hun legioenen vermin deren. Een deel der revolutionairen ver klaart, dat zoo de partij van den Sjah de overwinning behaalt. Perzië toch niet onder het directe bewind der Kadsjaren-dynastie kan terugkeeren, maar onder Europeesch toezicht moot worden gesteld. Om dit te bereiken zouden zij zelfs willen overgaan tot verwoesting van een der vreemde con sulaten, ten einde daardoor Europes- sche interven tie uit te lokken. De „Times" weet zelfs mee te deelen dat voor deze snoode plannen het En gelsche consulaat is aangewezen. De reden van deze keus wordt ook uit eengezet. Onder de Perzen bestaat groote haai tegen Engeland, wijl dit den Russen het optreden in Noord- Perzië gemakkelijk maakte, en zich niet verzette tsgen de indirecte Russi sche bemoeiing met de gebeurtenissen in Teheran. In Tebriz zijn 30 Engelsche onder danen, onder wie 15 Europeesche, wier eenige bescherming drie Indi sche Sowars zijn. De Russische con- sulaatswacht bestaat uit 50 kozakken, maar daarmede kan de Europeesche kolonie niet worden beveiligd. En bij de fanatieke stemming tegen Enge land verkeert dus het leven der En gelsche onderdanen in Tebriz In ern stig gevaar. ENGELAND EN VENEZUELA. Engeland heeft nu ook weer een schil met Gastro cn disns bende, geschiedenis van dit conflict is Vete kooplieden van Trinidad waren ontevreden, omdat president Castro ook den uitvoer van Guiria, Yrapaen Cristobal Colon, die over Port-of- Spain ging, door een deze haven tref fend verbod, naar Curupano leidde. 't Gevolg is, dat 't verkeer tus schen Trinidad en andere plaatsen bijna geheel stil ligt. De kooplieden van Trinidad wonden daardoor nog te meer getroffen, wijl zij voor den cacao-oogst in Venezuela voorschot ten hebben verleend op goederen, waarvan zij de aflevering nu niet kunnen verkrijgen. Niettegenstaande Port of Spain aldus geboycot Is, gaan de Venezolanen voort die haven te benutten, zoodia zij daar voor zich zeiven voordeel in zien. De Kamer van Koophandel van Trinidad hield den 14en Augustus een vergadering, waarin verwondering werd te kennen gegeven oyer het ge duld van heel de wereld ten opzichte van Venezuela. De Kamer rtain het volgend besluit„Dat de aandacht der regeering wordt gevestigd op dit fait (volgt omschrijving)en dat aan Zijne Excellentie den gouverneur ear- biediglijk wordt verzocht, om bij den gezant te Caracas inlichtingen In te winnen omtrent de reden voor deze onvriendelijke handeling van de zij de der Venezolaansche regeering, of zoodanige andere stappen te doen, als den gezant geschikt mogen voorko men." Een ander bericht meldde Da be volking van Trinidad verbaast er zich over, dat de Engelsche regeering zich deze v earned erende behandeling van de Engelsche belangsn door president Castro laat aanleunen. 't Bll|kt nu, dat de Engelsche Regee ring eindelijk stappen gedaan heeft om van Gastro opheffing van deze ver zwarend© bepalingen te eischen. Of de potentaat hieraan aai vol doen? Ter overweging van dese vraag is wal interessant to lez-*a wat de New- York Herald schrijft. Deze betoogt President Castro ia langzamerhand zoover gekomen, dat hij alle diploma ten een ramp voor zijn land acht. Hij moet hebben gezegd„Gezanten die nen tot niets. Ik zou blijde zijn, als ik i allemaal kwijt was." Sedert de uitzetting van den Neder- landschen zaakgelastigde, heeft pre sident Castro aan bijna eiken diplo maat moeilijkheden veroorzaakt en de Dultecffce geiaut feeett bet.ui»- fertolegram overzenden of... hij moest Gastro den iau-^ad vertellen 1 Tegen den BrasÜlaanschen zaakge lastigde zei Gastro :„Je bent een idioot", en neg meer lieflijkheden. Hoe lang zal het optreden van den „President" (tusschen aanhalingstee- kens I) nog gedoogd worden De kruik gaat zoolang.... Nadat we dit- geschreven hebben, kwam nog 't volgende telegram Naar gemeld wordt zcu de belang rijke vermindering der douane-inkom sten president Castro er toe gebracht hebben om ernstig te wenschea tot een regeling te komen over de zout en lucifers-concessies en andere moei lijkheden met Engeland en tevens En- geland's goede diensten aan te nemen voor de regeling van de geschillen met Nederland. Zou hij eindelijk den trotschen nek gaan buigen?... Stadsnieuws MUSEUM VAN KUNSTNIJVER HEID. In de Rotonde van het Museum van Kunstnijverheid is thans tentoon gesteld eene verzameling afbeeldin gen, betrekking hebbende op Neder- landsche en Vlaamsche bouwwerken, zoowel gevels met hunne onderdcelen torens, alsook blnnenbetimmeringen, tapijten en meubelen, enz., zijn daar onder vertegenwoordigd. Zij, die een olgerneenen indruk willen krijgen van het schilderachti ge aspect, hetwelk deze bouwtrant biedt, zullen zeker met genoegen de ze collectie in oogen&chouw nemen. Zondag is de toegang kosteloos. Frans Hosier's ontvluchting. (Van onzen bijzondenen verslaggever) Medemblik, Herfstmaand TV '08. Lezer, stel u eens een oogenblik voor, dat ge journalist met vacantle waart... of, neen, doe dat maar niet, want dat zou toch niet lukken... 'k bedoel 't joumalist-zijn... Maar, denk H u eens in, als je je voorgenomen hebt veertien lange da gen- van je verlof eens lekker te ver luieren, zoo heelemaal me-ts te doen, twee weken, al maar door, en dat ge Ia de morgeavroegte wakker gemaakt wordt met de meedeeLing, dat Frans Rosier er al weer vandoor is, weg uit Medemblik, gevloden van zijn versche-eieren-met-melk. Rosier?, vraag je dan, terwijl je je armen eens uitrekt... Rosier?... Want jj geheugen wordt nu eenmaal wat later wakker, dan je lichaam. Maar, als dan da herinnering we er- komt van al die lugubere reeks van herinneringen, die vastgeknoopt is aan dien vreesverwekkenden naam: dan slaak je een hartig: sakkerloot en springt pardoes je bed uit. En terwijl je in Je kleeren schiet, komt, ondanks allo vacontie-plan- nen, dat vaag-onrustige over je, dat Je als krantenman zoo heel den lie ven dag te pakken heeft, dat je voort drijft van een begrafenis naar een feest-uitvoering, of van een spooron- geluk naar ©en luchtbal-opstijging. En als dat gevoel-van-koortsachtig- komst de notabelen, mij met een lachje van 'k begrijp wel wie Je bent aanzagen en do kinderen me elkan der aanwezen als ,,'n verelaggevert". Evenwel 't doel van den tocht gold niet de stad, maar 't Rijkskrainkzin- nigemgesticht, dat niet in Medemblik zelf, maar eigenlijk meer aan den rand van 't stadje ligt, waarachter zich de verre weidelanden, nu met zware wolken-bouwingen er boven zich kimwaaris uitleggen. 't Is een ware lusthof, zooals je t gesticht daar van buiten liggen ziet. Het l50 M. lange hoofdgebouw, dat met twee vleugels rechthoekig tegen de Westerhaven aan staat, ligt als weggedoken in een reuzenbouquet van groen. Tusschen de fijne schakeer ing van bladertinten, roodt hier en daar een naar oud-bruin zweemende baksteen. Beneden tusschen de boomstammen door zie Je een weelderigen schat van fraaie bloemen in keurige perken bij eengegaard. Langs de ongeveer twee meter hoo- g-j hekken, met venijnige punten om gebogen naar voren en naar achter en rechtop piekend naar boven, tin- tol-kleurt fel 't vruchtpurper van den lijsterbes op 't diep-groen van zijn bladerloof... En in de vredige stilte, die rondom hangt, hoor je zacht vlool-geklank uit de verpleegstersafdeeling of wel aardig klinkend hormonika-gedeun, wc bij jonge stemmen zingen van den verloren zoon uit de Bijbelsche gelijkonis... Een wondere idylle van In-vredige harmonie.,» Liefdé vöor de Kunst. Naar men ons meldt, zal de R.-K. Tooneelvereeniging „Liefde voor de Kunst" op Zondag 18 October liet sei zoen openen met eene uitvoering in den Schouwburg, en opvoeren de too- neelstukken „Mijnheer Mouton" en „De Kwakzalver". Kon. Liedertafel „Zang en Vriendscha p". Met een algemeens vergadering begon voor de leden der Koninklijke Liedertafel Vrijdagavond do winter- campagne. Natuurlijk ontbraken in de versla gen niet de overwinning ln Amster dam behaald, noch de herdenking van het zilveren jubilé van den direc teur, den beer W. Robert, noch het vriendschappelijk samenzijn met de Stuttgarler Zangvereeniging te Zand- voort. Het jaar 19071908 was inderdaad zeer belangrijk voor Zang en Vriend schap. Ook doordien de heer Dr. Broese van Groenou zich als voorzit ter aan deze vereeniging verbond. Nog valt te vermelden, dat de af tredende bestuursleden, de heeren C. Montauban, G. A. Oostenbroek, K. van Eden en P. Clausing allen werden herbenoemd. AI« Verdaeht van het ple- gen van niet te noemen handelingen met meisjes van 8 en 11 Jaar ia pro ces-verbaal opgemaakt tegen oen man van 73 en een van 08 jaar, bel- 4en t© Haarlem, werkleven je weer besluipt, dan «ij-if allo far-niënte-droomen verloren en ja laat, of 't de gewoonste zaak ter wereld gold, Je reporterboek in je borstzak glijden, grijpt het eeuwig- trouwe potlood, waarmee je reeds zooveel gebeurtenissen versloeg «n stapt op den trein om naar Medem blik te sparen. Als H wat mee loopt met de aan sluiting, vooral aan het Yieze lo kaaltje Hoctrn-Medemblik, reis je ia een goede drie uren over Amsterdam naar de plaats, waar onze „voorma lige stadgenoot" zijn laatste helden daad heeft volvoerd. 't Was voor schrijver dezes een her nieuwde kennismaking dit bezoek aan Medemblik. Maar 't stadje was er nog precies zoo, als nu twee en een halfjaar geleden, toen we ter gelegen heid van Rosier*# eersto ontvluchting voor 't eorst 't genoegen hadden er te komen. H Tochtige stationnetje was armoedig als toen 't typige oude stad huis stond er nog even eerbiedwaar dig geflankeerd door de on-stijlige veldwachterswoninkjes, de waard van 't sp oorkof f iel'uis toonde zich weer als van ouds *n heftig opposant tegen alles wat naar gemeentegezag zweemde en de ingezetenen waren even boos, toen 'k hun stad als dorp betitelde. Toch is Medemblik een stad zqo eentje, waar tien minuten na m'n Maar, pïotselihg een vrèefielijke, afschuwwekkende, lang-ultgekraaide gil... van een wild dier, schrik je je zelf op; doch dan ongearticuleerd, hoor Je hanen-ten-berge-jagende kre- gan van wat je nu vaag herkent als een meisjesstem: Moe-oe-oe-der-erriT, v. sla mei Oo-oome Ja-a^óml 't Is een van de omstreeks 400 ver dwaasden, die daarbinnen verpleegd niet gevangen zitten. En als je achterom loopt, langs den Spooksin- gel, dan kan je nog iets ljzlgers zien en nog gruwwekkenders hooren. Bo ven uit de met gaas bekleed© hek ken, zie je al maar gemiLimeterde koppen in rusteloos beweeg. Dit zijn do verpleegden, die hun dagelijks luchtuurtje rusteloos heen en weer draven in een kring, met den zenuw- achtlg-makenden gang gekken eigen. In eens zie je een vuist in de hoogte gebald en hoor Je de schorre kreten als hard geschal uit gebars ten hoorn, zoodat Je hier aan don an deren kant van de Singelgracht brok stukken geluld verstaat. Zoo ontwar Ju bv. uit die krijschende klanken: In... een gouden kastje... met ver gulde letters... daar zitten millioe-oe- óenen! de duivel zal met jouw af rekenen Eens komt de dag de dag - de dagl 'k Breng Jou voor... den Commissaris van politie... daar zal,.. Alles... onderzocht worden... dat beloof ik; je,,, boor Dan buldert een zware vloek en 't is weer voor eenige oogenblikken stil. Een lusthof... maar een lusthof dar verschrikking! DE UITBREKING. Als je uit de stad de Westerhaven opwandelt en je houdt na ©en honderd passen langs den wa terkant geloopen te hebben stil (zie bijgaande tee ken ing), dan ben je recht tegenover de plaats, waai- Ro sier Donderdagavond tusschen kwart voor elven en elf uur is uitgebroken. Ter aanvulling van 't reeds gesein de daarover nog dit: Do verjaardag van de Koningin wordt elk jaar in 't gesticht te Me demblik gevierd met een tuinfeest op den dag en ,oen feest-uitvoering dea avonds. Rosier werd elk jaar toegestaan om met zijn mede-verpleegden beide feestelijkheden bij te wonen; hij kon er dus vooruit op rekenen ook dit maal van do partij te zullen zijn. De vluchteling heeft derhalve al den tijd gehad om uit te denken, op welke manier hij zijn verplegers geen bewakers, zooals ze nu en dan ver keerdelijk worden genoemd de zeer oorspronkelijk, maar alleron- genaamste surprise zou verschaffen.' Van de toestemming om mee te feesten heeft hij echter slecht; ©enige uren te voren kennis gekregen. Ver-' moedelijk is het plan tot ontsnap- ping met zijn vier rr.ede-verpleegden van de versterkte af deeling des mid dags op het tuinfeest besproken. Evenwel de verplegers hebben daar niets verdachts gemerkt; ook niet des avonds, toen allen bijeen waren in de feestzaal (op de toeken.ing aange duid met A), die zich in den linker vleugel bij de Westerhaven bevindt Daar zaten de vijf lieden van de versterkte afdeeling (de cel van Ro sier is gemerkt met B.) in een groep bij elkaar, omringd door acht ver plegers. Toen omstreeks half olf de muziekuitvoering, waarop ook nog de muziekvereeniging „Euphonia" haar medewerking verleende, en dio als naar gewoonte door eenige nota belen uit Medemblik werd bijge woond, was geëindigd, werden eerst de vrouwen naar haar verblijven ge bracht; daarna de niet-gevaaiiij ke mannelijke patiënten, en eindelijk' om kwart vóór elven de vijf gevaar lijke krankzinnigen der versterk te afdeeling. Daartoe moesten zij door de gang C gevoer dwordent 't geen aldus ge schiedde: Vier verplegers liepen' la"gs den rechtermuux en de vier anderen langs den buitenmuur, zoo dat acht oppassers de vijf verpleeg den tusschen zich in hadden. Op de plaats, waar in de teekening het kruis staat, begon het relletje, als gemeld.. Rosier's kameradenbegon nen met elkaar te vechten en vielen daarop hun verplegers aan. Van het ontstane tumult maakte Frans ge- hruik om te ontsnappen. Een bijgaande teekening laat zlen,: hoe 't mogelijk Is, dat hij tegen het j venster opspringende, zich kon vast klemmen aan het traliewerk van het bovenlicht en tegelijkertijd de twee ruiten, rechts onderaan, met de sponning er tusschen, met de voeten kon verbrijzelen. De varpleger O., een kwieke Jorï- ge man, die van Rosier alleen de jaéi kon te pakken krijgen, trachtte on« middellijk door het verbroken venstetf den vluchteling na te zetten, maar hij bleef in de opening steken moest derhalve terug. De makkers van Roeier probeerde# intusschen de verplegers ia 't nazet^ ten van den ontsnapte te hinderen,- Een hunner gaf een oppasser, die op* Rosier was toegesprongen, zulk ©en' geweldigen vuistslag op den neus, 4&t| hem 't bloed langs 't gezicht liep, t&.\

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1908 | | pagina 1