Letteren en Kunst
Koloniën
Land en Tuinbouw
Neemt U
Dr. HOMlEL's Hsmatogen
Kerk en Schooi
DE PRINS DER NEDERLANDEN.
Reutor seint uit Blankenburg in
den llarz, dat prins Hendrik der Ne-
'derlanden daar is aangekomen, om
den hertog-regent van Bronswijk to
■bezoeken.
TWEEDE KAMER.
BFIWEERDE MISHANDELING DOOR
DE POLITIE TE PAPENDRECIiT.
De Minister van Justitie heeft een
•tweede Nota van inlichtingen aan de
Tweede Kamer ingezonden betreffen
de de beweerde mishandeling door de
politie te Papendrecht.
Het onderzoek is thans geëindigd
en de Minister acht nu het oogenblik
gekomen om een zoo uitvoerig moge
lijk overzicht van de uitkomsten van
!dtt onderzoek te geven.
De geschiedenis der zaak, zegt de
Minister, mag als bekend beschouwd
worden. Na deze vooropstelling volgt
een overzicht van heigeen ten aanzien
van Iedere der bedoelde klachten voor
tien rechber-commLssaris, belast met
do instructie van strafzaken bij de
arroiuL-rechtbank te Dordrecht, dooi
de getuigen Is verklaard. Deze getui
genverklaringen nemen achttien pa
gina's druks in beslag. De personen,
die beweren mishandeld te zijn, blij
ven bij hunne verklaringen bij de
vroegere behandeling der zaak afge-
'legd en eveneens de betrokken veld
wachters. Omtrent de beweerde mis
handeling van Hendrik Garsthagen is
nog een afzonderlijk onderzoek toge-
eteld en wel door het hooren van an
dore deskundigen, aangaande deveir-
jnoedeilijke oorzaak van. de verwon-
jdlngen, welke bij Garsthagen zijn
waargenomen.
Voorts door het heihalen der proef
aangaande het kunnen hooren in de
©rresflanten-kamer van hetgeen daar
boven voorvaltvoorts door het als
nog hooren van Garsthagen, omtrent
rde bepaalde voorstelling die hij ten-
Slotte geeft van de mishandeling en
eindelijk door het bepaaldelijk hooren
ook van den verdachte de Meij.
Nadat de verschillende getuigen een
•beschrijving hadden gegeven van de
wonde op Garsthagen'a neus, ver
klaarden de beklaagden op een des
betreffende vraag op den dag der be-
aveerde mishandeling geen ring aan
hun vinger te hebben gedragen. Ge
tuige Garsthagen hield vol geslagen
te zijn met den vuist op den neus,
niet naast, maar altijd op den neus.
Uit het rapport der deskundigen
'bleek, dat de uitwendige ontvelling
echerpe randen had, terwijl alleen
,vlak bij de wond een bloedbaar was;
jdat er kneuzing van het neusbeen is
'geweest, terwijl de huid van. dein neus
en van het gelaat op geen enkele
plaats dan op het plekje midden op
dem neus teekenen van kneuzing ver
toonde en de geneesheer en kwamen
tot de conclusie, dat de verwonding
zeer onwaarschijnlijk het gevolg is
'geweest van vele slagen met een on
gewapende vuist eca dat het hun veel
.waarschijnlijker voorkomt, dat de
Verwonding het gevolg was van een
Val met dien neus tegen een deur
post.
Ook werd, gelijk boven gezegd, een
onderzoek Ingesteld naar hetgeen ge
hoord had kunnen worden in de ar
resten temkamer en daarbij bleek, dat
men in het arrestantenlokaal wel kon
hooren, dat er geschreeuwd werd,
«maar dat absoluut de stem van wie
er schreeuwde, niet te onderscheiden
was. Op verschillende wijzen werd 'n
proef genomen, steeds met hetzelfde
(resultaat. De Minister meent te mo
gen vertrouwen, dat hij door het ge
ven van de uitvoerige inlichtingen
aan zijne in de Tweede Kamer geda
ne toezegging heeft voldaan. Tenein
de de meest mogelijke onpartijdig
heid te betrachten, heeft de Minister
bij de Nota gevoegd alle bescheiden
betreffende het. onderzoek, welke voor
Overlegging vatbaar zijn, zoomede de
briefwisseling over déze zaak ge-
Voord.
Hulde wordt gebracht door den Ml-
ipistor aan den rechter-comrnissaris,
rnr. Van Rhede van der Kloot, voor
fcljrie toewijding in deze zaak.
DE CULLINAN.
Volgens een buitenlandsch blad
heeft de firma Asscher te Amsterdam
,yoor het splijten van den Culllnan en
I-het slijpen der verschillende steenen
|8.000 pond sterling (J 216.000 owt-
Vangen.
TEGEN TE LANG PRATEN.
Men meldt uit Den Haag aan de
iTicl,:
Herhaaldelijk is geklaagd over de
langzame wijze van afdoening van
*aken, welke in den gemeenteraad
iworden behandeld. Door B. en W. Is
:aan de huishoudelijke commissie de
Vraag voorgelegd of een wijziging van
het reglement van orde voor de Raads
vergadering In dezen voorziening zou
kunnen treffen. Als gevolg van die
.vraag, Is door haar een verandering
van het bestaande reglement ontwor
pen.
Er 13 gestreefd naar zoodanige wij
ziging, dat overbodig spreken eenigs-
zlns kan worden gekeerd en dat de
.goede orde In de vergadering kan wor
den verzekerd. Bovendien Is van de
gelegenheid gebruik gemaakt om ver
schillende leemten en onduidelijkhe
den, die in de practijk waren geble
ken, aan te vullen en op te heffen.
Onder de nieuwe bepalingen is er
eene, waarin gezegd wordt, dat op
(Voorstel van B. en W. niet leden van
den gemeenteraad ln de vergadering
kunnen worden toegelaten tot voor
lichting.
SCHIPPERS- EN KRAMERS
KINDEREN,
Het bestuur der vereeniging „Vólks-
Onderwijs" zond een adres aan de Ko-
higin, verzoekende dat:
een zoodanige wijziging ln de wet
op den Leerplicht worde aangebracht,
dat deze ook van toepassing worde op
kinderen van schippers en kramers,
terwijl, waar noodïg, door het ver
strekken van financieele hulp aan de
ouders de uitvoering van daartoe
strekkende bepalingen worde moge-
Jijk gemaakt.
in afwachting van het tot stand ko
men dier wijziging, het onderwijs aan
schippers- en kramerskinderen te be
vorderen door het schenken van rui
me subsidiën aan de verschillende
Vereenigingen voor het onderwijs aan
Schipperskinderen en door de bevor
dering van het in het leven roepen
van afzonderlijke klassen voor schip
pers- en kramerskinderen, die geen
geregeld onderwijs aan den wal kun
nen genieten, tegelijk maatregelen ne
mende tot het tusschen deze klassen
zooveel mogelijk leggen van een be
hoorlijk, het onderwijs ten goede ko
mend, verband.
VROUWENKIESRECHT.
Namens de Vereeniging voor Vrou
wenkiesrecht werd door het hoofdbe
stuur aan de verschillende Kamer
clubs een schrijven gericht van den
vojgenden inhoud:
Hoogedelgestrenge Heerenl
Vergunt de vertegenwoordigsters
der Vereeniging voor Vrouwenkies
recht, wier ledental in het afgeloopen
jaar werd verdubbeld, tot U het ver
zoek te richten, om het daarheen te
willen leklen, dat de Kamerleden
Uwer richting het hunne zullen doen
tot herstel van het onrecht, dat, hoe
wel reeds van ouden datum, zich ech
ter thans met den dag sterker doet
gevoelen: wij bedoelen de uitsluiting
der vrouw van het kiesrecht en daar
mede van allen directen invloed op
de totstandkoming der staatswetten,
waaronder mannen eou vrouwen gelij
kelijk leven. Dat deze uitsluiting het
belang der vrouwen benadeelt, mee
nten wij bij U als bekend te mogen
veronderstellen; wij durven er echter
bijvoegen en deze meening is Ln
den laatsten tijd bij zeer velen in den
lande 3terk geworden dat de uit
sluiting der vrouwen van het recht op
medezeggingschap bij het maken der
wetten zeer zeker ook is in het na
deel van het geheele Nederlandsche
volk.
De Troonrede zweeg tot onze diepe
teleurstelling geheel over de voorge
nomen grondwetsherziening, welke
toch de «enige weg is om tot het weg
nemen van dit onrecht te komen. Bij
de aanstaande debatten over de
Staatsbegrooting zal echter dit vraag
stuk, hetwelk bij de verkiezingen van
1905 zooveel gewicht In de schaal
legde, wel niet onbesproken blijven.
Mogen wij dan vertrouwen, dat Gij
het U ten plicht rekent de Tweede Ka
mer zich principieel te doen uitspre
ken over het ophouden van de uitslui
ting der Nederlandsche vrouw van het
kiesrecht?
In vertrouwen op Uw rechtsgevoel
en op de rechtvaardigheid onzer zaak,
die tegelijkertijd die is van het gehee
le Nederlandsche volk.
Namens de Vereeniging voor
V rouwenkiesrecht,
Het Hoofdbestuur.
CONSULAATWEZEN.
De Min. van Buiteni. Zaken bremgl
ter kennis, d'at de heer H. van Oordt
van Lauweaurecht, benoemd tot con
sul dor Nederlanden te Kaapstad,
voor belanghebbenden bij den han
del op de Kaapkolonie zal te spreken
zijn in een Ser lokalen van de afdee-
ling Handel van het Departement van
Landbouw, Nijverheid en Handel,
Lange Houtstraat no. 36, te 's-Gra-
venhage, op Zaterdag 21 dezer, van
1012 des voormiddags en van 24
uur des namiddags.
VOLKSHUISVESTING.
Vanwege de af deeling Hilversum
van den Volksbond tegen Drankmis
bruik is een Volksbond-bouwvareeni-
ging „Hilversum" in het leven geroe
pen, welke uitsluitend In het belang
van verbetering der volkshuisvesting
werkzaam zal zijn. Deze vereeniging
wenscht aan den Ouden Anuersfoort-
schen weg een Volkspark te stichten
met circa 140 arbeiderswoningen,
Incl. winkelhuizen, een en ander ont
worpen door de architecten E. Ver-
schuyl en J. de Groot Jz. Het voorne
men is, goede, gezonde, doelmatig in
gerichte woningen te bouwen, welke
voor ongeveer J 2.25 kunnen worden
verhuurd.
Met den bouw van een 40-tal wonin
gen wenscht men te beginnen.
DE SPELLING.
Ook naar aanleiding van een door
den Minister van Binneniamdsche Za
ken kenbaar gemaakte zienswijze heb-
bon B. en W. van Winterswijk aan
de hoofden der scholen aldaar
verzocht in het vervolg in officioele
stukken, gericht aan het Gemeentebe
stuur of een der leden van dat col
lege gebruik te maken van de offi-
cieef geldende spelling van De Vries
en Te Winkel, met verzoek tevens aan
het onderwijzend personeel mede te
deelen. dat in het vervolg in genoem
de officieele stukken die spelling
dient gebezigd te worden.
MISHANDELING DOOR
MARECHAUSSEES
De volgende klacht is, naar ,,De
Geld." meldt, bij de Bredusche justi
tie ingediend
G oir Ie, 15 Oct. 1908.
Oii'dergeteekende, J. M. Ketelaars,
wonende te Goirle, wendt zich tot u
met. een klacht over de alhier tijdens
de uitsluiting gestatiormeerde mare
chaussees.
Op 14 Oct. 1908, des middags tus
schen half een en een uur, werd ik
door twee marechaussees, hoewel ik
mij van geen schuld bewust was. op
gehaald, welke mij naar het huis van
den gemeenteveldwachter leidden. Al
daar aangekomen, verzocht de eone
marechaussee den anderen, de poort
achter de woning open te doen. Daar
aan werd voldaan en toen werd ik
door een marechaussee, dien lk heel
goed terug ken, naar de poort ge
leid. Ik was de poort binnengebracht
en teen gebeurde er iets, dat ik ln
Nederland voor onmogelijk had ge
houden. Door dan marechaussee, cae
mij de poort inleidde, werd ik zooda
nig geslagen, dat ik mij onder genees
kundige behandeling moest stellen.
De luier bijgevoegde verklaring vam
den geneesheer zal u, H. E. G. Heer,
doen zien, hoe erg de mishandeling,
die ik bij de marechaussees heb on
dergaan, is geweest-
Ik wend mij dan ook vrijmoedig tot
u met het verzoek deze marechaus
sees te willen vervolgen, te meer daar
ik niet de «enige ben, die door de
marechaussees is mishandeld. Ook H.
v. Rooy en A. pielen willen onder
eede verklaren, dat zij door do ma
rechaussees mishandeld zijn.
De volgende personen zijn bereid
getuigenis te doenMina v. Gorp, G.
de Louw van Tilburg. A. v. Gorp,
vrouw Witters en Net Witters, Mina
v. Gorp, A. v. Gorp en C. de Louw
kunnen bevestigen dat, toen ik door
de marechaussees werd binnen ge-
itid, mij niets mankeerde, en allen
kunnen bevestigen, dat toen ik werd
vrij gelaten, ik deerlijk was mishan
deld.
Ik vertrouw dan ook, dat u, H. E.
G. Heer, de zaak van genoog belang
zult achten, om een vervolging tegen
de betrokken marechaussees te doen
i ns tol len.
Een afschrift dezer aanklacht zal
door mij aan de volksvertegenwoor
diging en aan den minister van justi
tie gezonden worden. Met de meeste
hoogachting, (w. g.) M. Ketelaars.
FAILLISSEMENT EN VERDUISTE
RING.
Naar wij vernemen ls heden door
de Utrechtsche rechtbank in staat van
faillissement verklaard de heer II. J.
v. E., commissionair in effecten, dit
bedrijf uitoefenende in Woerden, doch
wonende te Utrecht, van Wijckska.de
25. De rechtbank benoemde tot rech-
ter-corcftnissaris jhr. nir. De Ma rees
van Swinderen, tot curator mr. F. A.
van Engen. Verschillende aanvragen
tot faillietverklaring waren heden bij
de rechtbank ingediend, doch enkele
aanvragers hadden verzuimd in hun
request de bedragen te noemen, die
zij hadden te vorderen. Onder hen be
vond zich Iemand, die beweerde
f 40.000 te vorderen te hebben. Het
faillissement werd uitgesproken op
een aanvraag, waarin als verschuldig
de hoofdsom f 30.000 werd vermeld,
het bedrag van twee protestwissels.
De gefailleerde werd reeds Zater
dag op last der justitie aangehouden,
wegens vermoeden zich te hebben
schuldig gemaakt aan verduistering,
en bleef sedert dien in voorloopige
hechtenis. Heden werd den verdachte
door dan rechter-commlssaris een
langdurig verhoor afgenomen.
(Utr. Dbl)
NIEUWE WOORDEN.
Wij Lezen in Neerlandia
Van drie lezers hebben wij op oais
stukje „Nieuwe woorden gevraagd"
antwoord gekregen.
Mevrouw Nellie van Kol schrijft.:
„Als men een automobiel „tuf
tuf" noemt naar 't geluid, waar
om dan niet een motorboot .,tuf-
boot" genoemd ook naar 't ge
luid
Met den tufwagen tuft men dan
over de wegen, met de tufboot
ovetr 't water. Men gebruikt toch
ook het woord „stoomen" voor
spoorwagens en stoombooten.
Men zou misschien ook kunnen
spreken van een „watertuf", wat
makkelijker vloeit dan „tufboot".
Bestaat er voor al die vliegma
chines niet reeds een goed
woord, „luchtschip" Het zal
toch altoos meer een schipperen
met de winden blijven dan een-
luchtig vliegen, en voor het
woord „zwever" vooral is zoo'n
toestel toch wel een beetje org on
bevallig. Een „luchtschip" doet
van zelf denken aan iets groots,
dat met inspanning en beleid de
natuurkrachten beheerscht".
Tufboot (een ander Lezer stelt dit
woord ook voor) en watertuf mo
gen er, dunkt ons, beide wezen. En
inderdaad, evenals men te water on
te land stoomt, kan men op het vaste
en liet onvaste element tuffen.
„Al die vliegmachines" met het
eene woord luchtschip aanduiden lijkt,
ons nieit aanbevelenswaard. Want er
is een kenmerkend onderscheid tus
schen do bestuurbare luchtgevaarten,
waarvan men tegenwoordig leest.
Men heeft er die lichter, en men heeft
e: die zwaarder dan lucht zijn. Die
lichter dan lucht zijn hebben een,
mot-een of ander gas gevulden, bol,
die ze omhoog tilt en zwevende houdt;
die zwaarder zijn dan lucht worden
door onkel beweging opgeheven on op
gehouden. Het spraakgebruik nu heeft
reeds aan de eerste de bestuurbare
luchtballonnen den naam van
luchtschepen gegeven, in onderschei
ding van de tweede soort, de aëropla-
nen, in ons land al vlieg- of zweeftoe
stellen of -tuigen genoemd. liet gaat
dus niet meer aan, beide soorten
luchtschepen te noemen; trouwens de
vliegtuigen zijn voor die benaming
niet omvangrijk genoegeerder zou
dan luchtboot Ln aanmerking ko
men.
Maar is de vorm en de beweging
van zoo'n vliegtoestel onbevallig Het
is een kwestie van smaak. Wij voor
ons hebben er, in afbeelding, al ge
zien, dio ons zeer bevallig van vorm
leken, en uit de beschrijvingen van
do luchttochten der Wrights, van
Fariuan en andoren moeten wij op
maken, dat de bewegingen dezer ijle
luchtgevaarten sierlijk kunnen zijn
als het zweven en zwenken van vo
gels.
Do Earw. heer L. J. J. M. Poell te
Tilburg schrijft ons
„Naar aanleiding der vraag om
nieuwe woorden meld ik Ut dat
wij wel konden zeggenwij
mo(o)t(t)eTden de Zuiderzee op
en de gebroeders Wright von
den een zwever uit".
Zwever lijkt ons aardig gevon
den. In plaats van vliegtoestel of
vliegtuig kon vlieger niet dienen, om
dat het in het Nederlandsch reeds Iets
anders beduidt, maar dat bezwaar
geldt niet voor zwever ln plaats
var zweeftoestel or zweertuïg. All'cht
zullen er echter zijn, die de snelle be
weging van. de aëroplaan wel in het
vliegen, maar niet in het zweven uit
gedrukt vindenal is 't waar, dat ook
met het woord aëroplaan liet zweven
op luchtlagen is weergegeven.
En waarom niet moteren? Het
ziet er wat raar uit en schijnt (niet
bij dm schrijver, die natuurlijk La
tijn kent) op em bedenkelijke uit
spraak van het woord motoir te dui
den, maai- de klank is door het woord
boteren bekend.
De volksmond doe :n lioogsten aan
log uitspraak.
BOEKAANKONDIGING.
Drie uitgaven van P. Noordhoff te
Groningen, welke reeds te lang op
aankondiging hebben gewacht:
1. Smits van Burgst. Nuttige en
schadelijke insecten. 2e druk.
Het werkje viel een gunstig onthaal
len deel en verdiende het ten volle, 't
Is een zeer geschikte handleiding voor
allen, die studie maken van land-,
tuin- en boschbouw. Het bevat de na
men van in ons land voorkomende
nuttige en schadelijke insecten en die
van eenige buitenlandsche soorten,
met korte mededeelingen, betrekking
hebbende op hun leefwijze en op de
rol, welke deze dieren spelen, uit een
oeconomiscli oogpunt beschouwd.
Schadelijk noemt de schrijver de in
secten, welke schade kunnen veroor
zaken aan onze cultuurgewassen, aan
onzen veestapel en In onze vischwate-
ren, nuttig de onmiddellijk nuttige en
de vijanden der schadelijke soorten.
Van de insecten, welke schadelijk zijn
voor tuinbloemen en sierplanten, zijn
slechts enkele opgenomen.
De 2e druk blijkt niet slechts een
verbeterde uitgave, het werk werd ge
heel omgewerkt en aanmerkelijk uit-
gebreid, zoodat het thans een vrij uit
gebreid overzicht geeft van do soorten,
welke schade kunnen veroorzaken, en
van die, welke nut stichten.
Met betrekking tot de nomencla
tuur en rangschikking werden mede
veranderingen aangebracht, terwijl
voor velen zeker de bruikbaarheid
is verhoogd door opname van een en
ander, betrekking hebbende op de
uitspraak der wetenschappelijke na
men
2. Dr. Vitus Brulnsma, Ons Lichaam
en onze Gezondheid, 3e druk.
Wij herhalen ons reeds vroeger uit
gesproken gunstig oordeel: een kos
telijk werkje voor jongelieden om
hun op bevattelijke wijze aan te bren
gen de voor iedereen onmisbare ken
nis van het menschel ijk lichaam, de
beginselen der gezondheidsleer en de
eerste hulp bij ongelukken. Voor den
onderwijzer is het een uitstekende
leiddraad. Het boekje is welverzorgd,
voorzien van tal van afbeeldingen en
zeer goedkoop.
H. Hemfces Kz. Uit de Kennis der
Natuur, 7e druk, geheel nieuw be
werkt door Dr Vitus Brulnsma. Dit
boekje was vroeger een leerboekje en
kon ons als zoodanig minder beha
gen; thans ls het omgewerkt tot een
leesboekje (voor de lagere school), dat
in korte lessen onderwerpen behan
delt uit de plant- en dierkunde en de
eigenlijke natuurkunde (physica). Het
laat zich nu prettig lezen en zal,
dunkt ons, bij de leerlingen wel in den
smaak vallen, 't Is op zijn plaats in
de klasse na de mondelinge behande
ling der stof.
Kalkmergel. Zijn beteekenis bij de
bemesting onzer Cultuur-gewassen.
Gratis uitgave der firma Hulshof en
Co. te Arnhem. Een duidelijk geschre
ven en practisch werkje over kalk
mergel (koolzure kalk), dat mededee
lingen bevat over een reisje naar een
kalkgroeve in Westfalen (met mooie
illustratiën), en voorts over de her-
Komst, den aard en het gebruik van
mergel. Mergel wordt steeds meer ge
bruikt, maar is nog bij zeer velen on
bekend, daarom kan dit boekje veel
nut stichten.
Binnenkort deelen wij een en ander
mee over de mooie resultaten, welke
wij dit jaar met mergel verkregen. In-
t.usschen nemen onze lezers nu reeds
kennis van deze belangrijke brochure.
C. BLOKKER.
NED. TOONEELVEltEENIGING.
Wegens andere verbintenissen gaat
Heyermans' satirieke komedie De
groote vlucht Vrijdag 20 November
a.s. voorloopig voor de laatste maal te
Amsterdam.
Zaterdag 21 November a.s. wordt
voor de eerste maal opgevoerd De
Zonde, drama in 4 bedrijven door Jac
queline Reyneke van Stuwe.
VLAAMSCHE OPERA.
Blijkens het „Hbld. van Antwerpen"
heeft de Raad besloten een adres te
zenden aan den Minister van schoone
kunsten, waarin zal worden gewezen
op de groote opofferingen die de stad
zich voor de Vlaamsche Opera reeds
getroostte, en gevraagd om een toela
ge van het rijk. Verder, dat, terwijl
de hoeren. Judels en Toklcie tot het
einde van dit seizoen bestuur dórs
zullen blijven, de stad zelf den
schouwburg zal gaan exploiteeren, De
heeren Wittemans en Van Kerckho-
ven-Donnez zijn afgevaardigd om het
beheer te leiden. De stad loopt de fi
nancieele risico's der onderneming,
maar de gemeenteraad heeft een
grens bepaald; zijn er winsten, don
worden die ln de stadskas gestort.
Een onderzoek wordt nu Ingesteld
naar wat er te doen zal zijn, tegen
het volgend seizoen, om de Vlaamsche
Opera uit den toestand van bijna fail
liet te redden. Het deficit over de
maand October is voornamelijk het ge
volg van de slechte opbrengst cler
eerste plaatsen in den schouwburg.
DE ONECHTE KUNSTWERKEN.
De verkoopers der te Berlijn als echt
geveilde onechte Rembrandt, Tizian
en Raffael weigeren te erkennen, dat
deze werken slechts copieën zijn. Zij
beroepen zich op het oordeel van den
docent in de kunstgeschiedenis aan de
universiteit te Weenen, dr. Guidas,
die de volgende verklaring aflegde.
Wat het schilderij van Rembrandt
betreft, is nimmer twijfel gerezen,
dat men met eene minderwaardige
copie had te doen. Bij den Tizian was
het anders. Hij vermoedde, dat som
mige onderdeelen later waren bij ge
schilderd, daar het overige merk
waardig overeenstemt met andere
door Tizian geschilderde doeken, o.a.
in „Excellentie Diercksen."
HET ONGELUK TE KARANG
ASEM.
Betreffende do buskruit-ontploffing
te Karang Asem ontving het „Soer
Hbld." eenige inlichtingen, waaruit
zou zijn af te leiden, dat het ongeluk
moet worden toegeschreven aan on
voorzichtigheid van een onderofficier,
die met een mes ging peuteren in een
fraaie, antieke kruik, waaruit hij het
kruit in een vat liet vollen. Het kruit
in de kruik ontplofte door de wrij
ving, de vlam sloeg in het open vat
en de ontploffing volgde. De met het
toezicht belaste officier, luitenant
Geeriigs, had zich juist verwijderd
naar de rivier, waarin het op te rui
men kruit werd geworpen, wijl hij
vernam, dat daar zoo onvoorzichtig
met het gevaarlijk goedje werd omge
gaan, op de wijze ais waarop bedoel
de sergeant te werk ging.
Rechtszaken
KERMISVERMAAK.
Gisteren stond voor de rechtbank te
's-Hertogenbosch terecht, de landbou
wer A. Maas, beschuldigd van den
14den Juni, tijdens de kermis te Hil-
varenbeek, J. Seis zoo te hebben ge
stoken of gesneden, dat deze aan de
gevolgen is overleden, en aan een an
der, A. L. van Herk, een levensge
vaarlijke wonde te hebben toege
bracht.
De rechtbank veroordeelde den be
schuldigde tot vier jaar gevangerijs-
straf en net betalen van een vergoe
ding van 130 gulden 5 cent, aan den
mishandelde, Van Herk.
De boerenarbeider C. van B., die
beschuldigd was van opzetteiijken
doodslag op de kermis te Leeuwar
den, werd door de rechtbank te Tied
veroordeeld tot drie jaar.
De eisch was 15 jaar.
DIEFSTALLEN.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage
deed uitspraak in de zaak van J. E.
It. en G. M., door de rechtbank a.l-
daar veroordeeld tot respectievelijk 10
en 8 jaar gevangenisstraf wegens
diefstal op de Wielerbaan te Sclieve
rdagen en poging tot diefstal des
nachts in een perceel aan de Nassau-
Odijckstraat te 's-Gravenhage, met
geweldpleging tegen den bewoner
van dat perceel.
Het hof verminderde do straf voor
den eersten beklaagde tot 8 en die
voor den tweeden beklaagde tot zes
jaar gevangenisstraf.
BEDRIEGLIJKE BANKBREUK.
De 4de kamer der Amsterdamsche
Rechtbank deed uitspraak in de zaak
tegen den 45-jarigen koopman Abra
ham Boas, die terechtgestaan heeft
wegens bedrieglijke bankbreuk. De
Rechtbank verklaarde beklaagde
schuldig aan valsche boeking ln z:to
kasboek en memoriaal en aan het
onttrekken van een gedeelte goederen,
aan zijn 'inboedel toebehoorende. Vol
gens de Rechtbank handelde beklaag
de opzettelijk en te kwader trouw,
zijn "door zijn handelingen de rechten
z'toer schuideischers aanzienlijk ver
minderd en was beklaagde zich zeer
wel bewust, dat hij zijn verplichtin
gen niet kon nakomen. Voor het be
wezen verklaarde werd beklaagde ver
oordeeld tot 2 jaren gevangenisstraf.
De eisch was 2 1/2 jaar.
HET „TREKKEN" VAN TULPEN
EN HYACINTHEN.
Hyacinthus zoo verhaalt de fa
belleer was een Spartaansch jon
geling van buitengewone schoonheid.
Zephyrus, eer der vier hoofdwinden,
was zeer bevriend met hem. Toch
scheen Hyacinthus meer prijs te stel
len op de vriendschap van Apollo, den
beschermgod van de dichtkunst en
van het gezang, waarom Zephyrus
naijverig W6rd.
Eens, toen Hyacinthus door Apollo
in het schieten werd onderwezen,
ontstak Zephyrus to toorn en dreef
de werpschijft met zooveel kracht te-
<ren het hoofd van den jongeling, dat
deze op de plaats dood bleef. Uit het
bloed van dan schoonen Hyacinthus
ontstond de „Hyacinth", welke wij
roemen als de koningin aller bloem
bollen. Om haar heerlijken geur,
baar bloemen rijkdom, haar vroegen
bloeitijd en haar gemakkelijke cul
tuur heeft zij zich al de eeuwen door
in de gunst van kweekcr en liefhebber
mogen verheugen.
Met haar is de tulp om haar kleu
renpracht overal bekend en bemind.
„Behaagziek wiegde op statelijken
stengel
Er tulp bij tulp haar prachtig
kleurgemengel",
zong Potgieter, en ook Héléne Lapi-
dothSwarth bezingt de „purperen
tulpen" mei haar „karbonkelgevon-
kel" en „laatenden gloed", „ztogend
van schoonheid".
Geen wonder, dat men heeft ge
tracht ook in den winter van deze
schoone en heerlijk geurende bloe
men te genieten en daarmefi de woon
kamer te versleren en op te vroo-
lijken.
Het „trekken" of vervroegen vai
tulpen en hyacint hen is een gemak
kelijk en dankbaar werk. In October
en November plant men de bollen in
potten, in donkere, losse® tuinaarde.
Na de planting zet men de potten op
een donkere, koele plaats, het liefst
in den tuin, 15 c.M. onder de aarde.
Na 6 of 8 weken, wanneer het wortel
stelsel zich flink ontwikkeld heeft,
plaatst men ze in een vorstvrij, doch
koel vertrek. Eerst later mogen ze op
een warme plaats, vóór een zonnig
venster b.v., niet te dicht bij de ka
chel, staan.
De behandeling is echter niet zóó
eenvoudig, als ze, zoo in enkele woor
den aangegeven, lijkt. Wij laten daar
om hier enkele wonken volgen.
Allereerst willen we aanraden, de
bollen niet te koopen van rondtrek
kende kooplui, maar van vertrouwde
handelaars of kweekers. Bij dezen
kan men goedkoop en duur terecht
ook voor billijke prijzen kan men zeer
aanbevelenswaardige bollen krijgen.
Men lette er op, dat de bol rond en
vast zijze moet, tusschen duim en
vinger genomen, hard aanvoelen de
buitenste schillen moeten vast tegen
elkaar aanliggen. Vroege, veel getrok
ken tulpsoorten zijn de „Ducjes" (Due
van Tholl) wil men Hyacinthen
reeds begin December, in elk geval
vóór Kerstmis, in bloei hebben, dan
men Rorneinsche hyacinthen,
f 1.20 per dozijn deze moeten begin
September opgepot worden.
Van Hyaclr.thèn plaatst, men één in
een pot van 12 c.M. middellijn men
heeft ook hyacinthen-p a n n e n van
verschillende gróótten, waarin men
6 of 12 stuks kan planten. Van
J'^Pen zet men 3 of 5 in eon pot van
1U c.M., in dezen .vorm
Sommigen gebruiken potten, welke
een derde liooger dan wijd zijn, doch
dit is op de ontwikkeling cler bloemen
van geen invloed.
De aarde zij los en vruchtbaar goe
de tuinaarde mot een flinke hoeveel
heid zand vermengd, is reeds ge
schikt kan men in plaats van tuin-
aarde bladaarde krijgen, dan is dit
nog beter. Da ai* de bol de noodige
voedingsstoffen in voldoende mate
bevat (reserve-voedsol), is bemesting
onnoodig.
Na het oppotten giete men, zoo
noodig, matig en daarna niet weer
vóór het trekken. Wie geen tuin heeft
kan de potten in don keldor plaatsen.
Ook kan men ze zetten in een kist
van oneeveer een halven nieter hoog
op den bodem doet men een laag
vochtig, grof zand en vult, na do
potten er in gezet te hebben, de ruim-
e aan eveneens met zand, 15 c.M,
hoog boven de potten. Het zand moet
vochtig gehouden worden. Zóó be
waard, zullen de bollen niet licht
„opwerken".
Men gunne nu aan de bollen den
tiïd tot een behoorlijke ontwikkeling
van wortels haalt men ze te spoedig
voor den dag dan zal men er niet
veel pleizier van hebben. Als de „neu
zen" reeds een heel eind buiten den
top van den bol naar buiten getreden
ziin, dan is hot niet te vroeg, om ze
uit haar schuilhoek voor don dag te
halen. Voorzichtigheid blijft ook nu
nog zeer aanbevolen. Komen de bol
len al dadelijk op een warme plaats
te staan, dan ontwikkelen zich lange,
slappe stengels met spichtige blade
ren bij tulpen verdrogen soms de
bloemen in de knoppen.
Langzaam trekken is een ver-
eischtemen krijgt dan sterker,
schooner bloemen, die sterker geuren
en langer htoeien. Wanneer do bloem
knoppen zoo ver ontwikkeld zijn, dat
ze 4 a 5 c.M. uit den bol te voorschijn
komen en kleur vertoonen, dan kan
men de potter- in de warme kamer
brengen en vóór het raam plaatsen.
Men giete nu naar behoefte, met
lauw watervooral niet op den
bol, daar deze zou gaan rotten. Bij
het oppotten heeft men een flink
stuk scherf op het gaatje In den bo
dera gelegd, opdat het water kan
wegvloeien. Men kan het water in het
schoteltje laten staan, tot de wortels
het verbruikt hebben. Gieten met
koud water kan de plant in haar
groei Stuiten, zoodat de bloemen niet
verder uitkomen.
Wie zijn bollen goed behandelt, kan
er vele weken genoegen van hebben,
vooral als hij zich een collectie heeft
kunnen aanschaffen, waarin exem
plaren van onderscheidene soorten
voorkomen.
Uitgebloeide planten giete men
minder, maai- late het niet dadelijk
geheel na, zooals wel geraden wordt,
daar dit tot schade van den bol zou
zijn. Na de vorst plant men ze in den
tuin ziin ze afgestorven, dan neemt
men ze op en bewaart ze tot het vol
gend winterseizoen. Zo geven dan in
liet voorjaar nog een matigen
bloei.
C.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
30 Cts. per regel.
dagelijks een likeurglaasje
onmiddellijk voor den hoofd
maaltijd! Uw tetlust wordt flin
ker, uw zenuwstelsel versterkt,
de loomheid verdwijnt en heel
spoedig zult gij U lichamelijk
prettig gevoelen. Men verlange
echter uitdrukkelijk het echte
„Dr. HOMMEL's" Haematogen,
en weigere namaakselsl
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Het doctoraal examen
in de wis- en natuurkunde is cum
laude afgelegd door den heer A. Keo-
sing.
Utrecht. Aanv. ex. dier- on delf
stof k. mej. S. Barkhout.
Doet. rechten M. Tydeman.
Utrecht. Doctoraal Rechten L. X
C. van Gorkom.
Leiden. Geslaagd voor het candi-
daats-examen in de Nederlandsche'
letteren de heer G. Engberts; voor het
candldaats-examen ln do rechten de
heer T. A. Wagtho.
Groningen. Met goed gevolg het
kerkelijk voorbereidend examen afge
legd door den heer J. M. Doornhos,
candidaat in de eodgeleerdhedd.
