NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
26e Jaargang, No. 7812
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen,
DONDERDAG 10 DECEMBER 1908 A
ABONNBMBNTBH
PBR DRIB MAANDEN)
Voor Haarlem
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der
gemeente)
Ffanco per post door Nederland ,1.65
Afzonderlijke nummers0.02H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem037H
de omstreken en franco per post
138
130
0.45
ADVERTBNTIÊBti
Van 1—5 regels 50 Cis.: Iedere regel meer 10 Cts. Bulten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ft—elke regel meer ƒ0.86 Reclames 30 Cent per regel.
BIJ Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertenties van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatstaal
50 Cts. voor 3 plaatstagen i contant
Redactie en Administratie: Groofe Houtstraat 55.
lEtefCommimaai Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Znider Bnitenspaarne 0. Telefoonnummer 122.
Dltgave der Vennootschap lourens Coster. Directeur PEESEBOOM.
Tot de plaatsing van advertentiSn en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem Jn dit blad ls uitsluitend gemachtigd het Alge.neen Binnen- en Buitenlandsch Adverientie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoessiraat 7678, Amsterdam. Telephoon Interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
neemt, dat het onzijdig zal blijven,
komt men tot de uitkomst, dat het
Duitsch-Oostenrijksche vredesbondge-
nootschap door 6 miliioen soldaten be
schermd wordt. Wie wil dat aanval
len Het verbond, dat er tegenover
staat, ls in zijne krachten verdeeld,
VRIJDAG 11 DECEMBER. tcdor moet een zelfstandigen
T- T - T oorlog voeren. Frankrijk heeft zich
De Kroon: Gastvoorslelilng Louis
bouwmeester: „De Fabrieksbaas", 8
Uur.
Schouwburg: Ned. Pr. Bond: Voor
dracht. Spreker Prof. dr. L. Knap
pert, Leiden, 8 uur.
Buitenlandsch Overzicht
Europa in twee partyen.
Wat reeds lang angstvallig is ge
vreesd, wordt met den dag waar
schijnlijker Europa wordt in twee
partijen verdeeld.
Engeland c. s. tegen Duitschland
e, s.
De eerste politieke stof is opge
waaid, toen Frankrijk's president bij
Engeiand's koning op visite ging,
waarna Edward met een gewichtige
opdracht naar Rusland stoomde, om
daar met den Tsaar te fuiven. Sinds
die bekende Rev ai-dagen werd 't een
publiek geheim, dat Frankrijk, Enge-
land en Rusland zoo geen officieel
verband, dan toch buitengewone eenzaam, van zijne bondgenoo-
- - - - ten gescheiden. Evenals na den
de grootste inspanning moeten ge
troosten, om met Duitschland in mili
taire machtsontplooiing gelijken tred
te houden. Nu raken zijne krachten
op. Het kan zijne kaders niet meer
vullen, daar de lichting steeds min
der manschappen levert. Om hetzelf
de aantal kanonnen als Duitschland
in het veld te brengen en van bedie
ning te voorzien, moeten de vijf es
kadrons van de kurasslersregimenten
en het meerendeel van de rijdende
batterijen ontbonden worden, en nog
is het niet voldoende I Alle eerbied
voor de dapperheid en de schrander
heid van het Fransche ras, maar
voor een aanvallenden oorlog tegen
bet zoo schitterend uitgeruste en 30
pet. sterkere Duitsche volk kan een
onpartijdig man hetgeen kans
op een overwinning geven.
Dat weet en voelt men. ook in Frank
rijk ,en de minister moest toegeven,
dat men leger, vloot en sociale wetge
ving tegelijkertijd niet baas kon
worden.
Aan den anderen kant staat Rus-
vriendschap hadden gesloten. t -
De Balkan-woelingen der laatste Ennmerlog en na den Moedigen Bril
maanden hebben dit vermoeden nog gaaischen oorlog geldt de loosLa
meer grond gegeven. De drie gezwo- i Ru,sf« 50 recueiUiL Ntemand zal de
ren kameraden overlegden te zamen I machtsmiddelen van het
en stelden zich als een macht tegen- 1 van 100 miliioen laag aanslaan.
over Oostenrijk-Hongarije en vla dit
Daar kan de Tsaar anders dan in
rijk ook tegen DuiLsclüand. Heelt de Frankrijk soldaten uit den grond
Russische minister Iswolsky niet voor stampen. Maar om een aanvallenden
enaeie dagen gezegd er is nog geen oorlog tegen het Mirldel-Europeescho
ollicieel verbond, maar dit zal uit de bondgenootschap te wagen, daarvoor
Balkan crisis wel geboren worden. zullen bij den tegenwoondigen toe-
Tegenover deze Triple entente tun het leger, de vloot e
staat jol stond de driebond. geldmiddelen de stmmmg en d<
DuiLscbiandüostein-ijk-Hongarij'e aanwezig zijn.
luiié tenslotte houdt onze generaal een
~Deze 'driebond slaat echter op 't J>Mrto»i voor ueu ™»te, «ettrUft
scheuren. Onlangs wezen we er al op, üaal nieuwe „le 9
dat de vriendschap van Italië zeer voor welke men zou willen v«hten
verkoeld is, wat ondubbelzinnig bij de "ij geen van de genoemde volken te
Kamerdebatten bleek - zoe ondubbel- ontdekken zijn, daar om bemalingen
z'nnig, dat "t meer dan duidelijk is tegenwoordig geene oorlogen meer
gewofden, dat Italië zijn bondgenoot ontbranden, en daar ook de opgewon-
Oostenrijk-Hongarije bij een ïorlog denheid van de bui-en van Bosnië door
zeker niet zal helpen. Daarentegen is den winter spoedig tot rust zal ko-
■1 wel waarschijnlijk, dat Italië bin- m™. ls «r nauwelijks een reden te
uenkort den driebond officieel vaar- vinden, waarom de vrede verstoord
wel zal zeggen, om steun te zoeken worden. Ook indien in het voor
bij de combinatie Frankrijk-Enge- )aa?\ d? <">°r Fngelsch goud schrtt-
landRusland. dapper geworden Serviërs en
Montenegnjnen er op los zouden
Duitschland zal z'n bondgenoot Oos. fwWten. zal de oorlog zich tot een
■enrijk-Hongarije wel trouw blijven, kleine roimte laten beperken, zoolang
zoodat 't van een drie- een tweebond de twee centrale groots mogendheden
is geworden eensgezind zijn en elkander over en
Zal dan 't' evenwicht in Europa weer den rug dekken
verbroken zijn? We kopen, dat von Llebert niette
Deze vraag wordt tegenwoordig optimistisch zal blijken,
druk besproken en beschreven.
Lezenswaard ;s vooral liet artikel Ook de verhouding van ons land
van oen Duitschen luitenant-generaal staat m verband met deze spiilsm0
Von Liebert (lid van den Rijksdag), van nurupa in twee groots inueüteu.
die in de 'lag schrijft; innige nngeisone blauen liaiwa 011-
Duilschland staat zoo vangt de langs, een uancije opgeworpen ovei
generaal aan nu sterk, dank zij ^en aansluiting tusscnen iNederlana
zijn bondgenootschap met Oostenrijk- on Engeland-
Hongarije. Dertig jaren bestaat het in de Daily Telegraph wassprake
bondgenootschap al en het heeft in van
Neder1andschen
goede en kwade dagen de proef door- wensch naar toenaderingde „Pail
staan. Het zal blijven bestaan, om- Mail Gazette" ging daarop aoor en
dat het aan beide rijken tot zegen en deed alsof ook Engeland zoo iets we.
voordeel is, omdat het een verstandig wilde.
bondgenootschap is. Het is niet onbe- Men weet, dat deze mededeelmgen
kend, hoevele Duitschers zich van de in strijd waren met de verklaringen
Donau-monarchie afgewend hebben, van onzen Minister van Buite.nland-
sediert daar het Slavische getijde zoo sche Zaken in zijn Memorie van Ant-
gcstegen is en de bovenhand heeft ge- woord, en bovendien met een bericht
kregen, sedert de Duitsche partijen van het Haagsche Correspondentiebu-
door hun splitsing zich zei ven tot roei dat gemachtigd was te verklaren
machteloosheid veroordeeld hebben, dat van een nauwere aaneensluiting
sedert brutale Tsjechische benden ge- tusschen Nederland en Engeland
peupel straffeloos Duitsche studenten geen sprake was.
mogen aanvallen en wonden. Zeker Thans komt liet „Journal de Bru-
zal de Duitsche patriot over de slappe xelles", een officieus Belgisch blad,
regeering, die zoo iets duldt, de tan- rneuedeeien, dat Engeland Nederland
den knersenzij benadeelt zichzelf heeft gewaarschuwd voor het gevaar
ernstig genoeg door deze toegeeflijk- dat er schuilt in zijn eenzame positie
heid tegenover het gepeupel op een on dat Nederland, dat in den laatsten
oogenbiik. dat de ZuklsJavische „na- tijd reeds trachtte, maar te vergeefs,
ties", „die geen vokaal in hun naam toenadering tot België te verkrijgen,
voeren", op de pas verkregen provin-zich nu tot Engeland heeft gewend,
cles aanstormen. Daarna volgt een waarschuwing, dat
Ondanks deze national© smart, is
het een politieke eisch, om het bond
genootschap trouw te bi ij ven,
daar Duitschland en Oostenrijk-Hon
garije samen een geweldige
kracht vormen. 110 miliioen zielen
zijn een begrip, dat eerbied afdwingt.
En de twee rijken liggen in het mid
den van Europa zoo verwonderlijk
gunstig, daar zij de eindeloos lange
grenslijn van Myslowitz tot aan het
Duitschland hierin aanleiding zou
kunnen vinden om in geval van oor
log aanstonds de Nederlandsche ha
vens te bezetten.
Na de vorige tegenspraken zullen
we ook dit losse bericht alleen curio-
siteitswille vermelden.
Nederland en Venezuela.
De „New-York Herald" bevat een
meer van Konstans gemeen hebben en. telegram uit New-York, luidendeBe-
elkaar over en weer dekken. Hoeveel richten uit Caracas vla Willemstad
kracht komt zoodoende vrij voor een melden, dat in Caracas een opstand
militairen opmarsch In Galicië eener- is uitgebroken tegen de regeering van
zijds en aan het Duitsche Westerfront j president Castro,
anderzijds. Dit bericht komt niet onverwacht.
Indien men Italië geheel daarlaat,Reeds lang broeide er op Venezuela
welks belangen verdeeld zijn, en aan.een beweging om Castro ten val te
en nu de president met ver
lof is, is do gelegenheid voor deze
revolutionairen zeldzaam mooi.
Toch moeten we aan dit bericht noj
niet te veel waarde hechten, omda
tot heden nog geen bevestiging ont
vangen ls.
't Zou anders voor ons land een for
tuintje zijn, daar wij het geschil veel
beter zullen kunnen regelen met een
Venezuela zonder Castro. Dit blijkt
ook wel uit de nieuwe richting, die
Venezuela in eens na het vertrek van
Castro heeft ingeslagen. De waarne
mende president Gomesz heeft 4 de
zer het corps diplomatique in plechti
ge audiëntie ontvangen en verklaar
de In antwoord op een toespraak van
den Duitschen gezant, dat hij buiten
gewone waarde hechtte aan het on
derhouden van goede betrek in gen met
alle buitenlandsche mogendheden.
Zoo iets heeft Castro nog nooit ge
zegd 1
Castro is gelijk men weet op reis
naar Frankrijk.
Telegrammen melden daaromtrent
Uit Santander, d.d. 9 Dec.
Castro kwam hedenochtend aan
boord van het stoomschip „Guadelou
pe" alhier aan en deelde méde, dat hij
te Bordeaux aan land zou gaan, maar
van daar direct naar Berlijn zou ver
trekken om zich daar aan een opera
tie te onderwerpen. Castro verklaarde
ie hopen, dat de Fransche regeering
hem vriendelijk zou ontvangen.
De gouverneur van Santander be
gaf zich aan boord van het stoom
schip, ten einde Castro uit naam tier
regeering te begroeten. Ook de ande
re autoriteiten brachten hem een be
zoek, Castro zond aan koning Alfon
so een begroetingstelegram.
Uit Bordeaux d.d. Dec.
Castro zal morgenochtend te 6 uur
te PauiUac aankomen.
Een ander telegram, uit Bordeaux
aan de Fransche regeering gericht,
zegt ,dat de president heeft verklaard,
dat het hem groot genoegen
deed, dat hij in Frankrijk was aan
gekomen en dat hij hoopte de tus
schen Frankrijk en Venezuela be
staande moeilijkheden uit den weg te
kunnen ruimen.
Het is mogelijk, dat Castro te Bor
deaux zal blijven en zich vervolgens
naar Parijs zal begeven anders
hij tot herstel van zijn gezondheid
binnen twee dagen naar Berlijn gaan.
De reis is hem goed bekomen.
Verder seint Reuter nog uit New-
York
De Associated Press publiceert een
telegram uit Santander, waar Castro
was aangekomen op zijn reis naar
Bordeaux, waarin wordt gezegd, dat
het doel van Castro's bezoek niet al
leen is een operatie te ondergaan
voor een gezwel aan de nieren, maar
tevens om de geschillen met Frank
rijk en Nederland te vereffenen. Hij
hoopte in Februari terug te keerenen
dan den vrede tusschen Venezuela en
de wereld te hebben hersteld. De reis
heeft den gezondheidstoestand van
den president aanmerkelijk verbe
terd.
Castro weigerde acht te slaan op de
waarschuwing van den Venezulaan-
schen consul, dat hij zich misschien,
wanneer hij te Bordeaux landde, aan
ernederingen zou bloot stellen. Hij
zeide, dat het bericht, dat hij met
toegestoken handen kwam, hem reeds
was vooruitgegaan en dat hij boven
doen bereid was belangrijke conces
sies te doen, teneinde de vriend
schappelijke betrekkingen met Frank
rijk te lier stellen en dat hij eveneens
hoopte de zaken met de Vereenigue
"talen m orde te brengen.
Een persoon uit het gevolg ontken-
<le, dat Castro in een interview zou
hebben verklaard er trotsch op te zijn
dat hij met de meeste mogendheden
op kwaden voet was, hoewel Castro
wel van meening is, dat de interna
tionale betrekkingen zaken zijn, die
zeer goed door consuls behandeld
kunnen worden en hij weinig geduld
heeft voor diplomatieke ceremonieën.
Üok nam hij aanstoot aan den loge
ren rang, toegekend aan sommige
buitenlandsche vertegenwoordigers,
die naar Venezuela wax-en gezonden.
Waarin hij minachting zag voor de
waardigheid van Venezuela.
Toen Castro vernam van de Neder
landsche vlootbetooging, maakte hij
daarover eenige aanmerkingen.
We betwijfelen of Frankrijk ook
van „groot genoegen" blijk zal ge
ven en herinneren er aan, dat men
In Frankrijk Castro alleen als zi eke
wil toelaten en niet als p r es 1 den t.
Daarom zal van 't regelen der ge
schillen wel niet heel veel komen.
Uit New-York wordt aan de Köln.
Ztg. gemeld, dat, volgens berichten
uit Caracas president Castro in
Duitschland drie kanonneerboot-en
heeft besteld,.
•Of dit bericht juist ls, valt niet te
zeggen.
De Crisis in den Balkan.
Nog altijd weinig nieuws.
De zaken vorderen al heel lang
zaam, eigenlijk in den laatsten tijd
heelemaal niets I
De nieuwe Turksche minister van
binnenlandsche zaken, Hiilmi pasja,
heeft zich in een onderhoud met een
persman uitgelaten over het boycot.
Hij zeide, dat men van de Turksche
regeering niet kon vergen, dat zij aan
die beweging een einde zou maken.
De Oostenrijk-Hongaarsche vertegen
woordiger te Saloniki had hem zijn
bezwaren kenbaar gemaakt over het
boycot. Hij had hem geantwoord, dat
men, als de Turksche havenwerkers
weigelden Oostenrijksche waren te
lossen, dan maar Duitsch, Italiaansch
of ander werkvolk in dienst moest ne
men. De Turksche regeering zou in
dit geval wel maatregelen nemen
om dat werkvolk, zoo noodig, door
politie of zelfs door militairen te la-
•'en beschermen. Hilmi pasja ver
klaarde. dat hij t9 Konstantmopel
evenzoo zou optreden. Men zou ech
ter de havenwerkers niet kunnen
dwingen te werken, evenmin als men
het publiek kon dwingen zijn inkoo-
pen in dezen of genen winkel te doen.
Dat ging huiten de bevoegdheid der
regeering.
Iiilmi pasja zeide nog overtuigd te
zijn, dat ten slotte alles zonder ver
wikkelingen zou in orde komen.
Dit is nog al optimistisch 1
Ook de Turksche „Ikdam" is dit, en
schrijft, van welingelichte zijde verno
men te hebben, dat de onderhandelin
gen tusschen Turkije en de Donau-
monarchie binnenkort 'zullen worden
hervat.
Volgens een mededeel ing In een dag
blad. heeft de grootvizier aan den Oos-
tsnrijkschen ambassadeur Pallavici-
nl in een onderhoud medegedeeld, dat
wanneer Oostenrijk met de Porté tot
overeenstemming wenscht te geraken
liet de quaestie van den boycot ter
zijde moest laten en In de eerste
plaats de grondslagen vaststellen voor
die overeenstemming, daar de boycot
in geen verband staat met het optre
den der regeering.
In tegenstelling hiermee zijn de be
richten over toebereidselen van Oos
tenrijk-Hongarije tot den oorlog, die
blijven aanhouden. De te Boedapest
verschijnende „Magyar Orzay" be
richt o. a. dat drie treinen uit Boeda
pest zijn vertrokken met troepen, die
tor versterking van het 15e Bosnische
legerkorps zijn bestemd.
Het leger is allesbehalve geestdrift
vol gestemd. De „Pesti Hirlap" ver
telt naar aanleiding van het vertrek
der bewuste troepen „Langs den
heelen weg, van de kazerne tot aan
tiet station, waren de militairen treu
rig en terneergeslagen; een groote
menigte, in tranen badende, volgde de
soldaten, men hoorde niets a
dan jammerklachten."
in verband met de Oostenrijksche
troepenvermeerderingen in de gean
nexeerde provincies, kunnen de vol
gende cijfers genoemd wordenOos
tenrijk versterkte in de afgeloopen
week de garnizoenen in Trebinje,
Mozko en Bilek, ieder met 2000 man.
te Mostar met 1000 man, te Serajewo
en Bocche di Cattaro met 5000 man.
Men verwacht in Zelenika nog 16000
man, die door Bosnië en Herzegowi-
na heem naar die stad worden ver
voerd. De spoorlijnen van Brod (in
liet noorden van Bosnië) waren 15 da
gen lang aan het particuliere verkeer
nttrokken, en slechts voor militaire
doeleinden gereserveerd .-
Het fort boven Spitza wordt in aller
ijl versterkt.
Van Fiume zijn nog twee Lloyd-
booten met 5000 man vertrokken.
Naar de „Matin" verneemt, worden
de telegrammen over de troepenbewe
gingen achtergehouden. Het aantal
Oostenrijksche troepen op de grenzen
van Servië en Montenegro, zou thans
til 150.000 bedragen, terwijl er nog
40,000 man van Fiume en Triest ver
wacht worden.
Daar de Servische propaganda in
Kroatië en Slavonië voortduurt, heeft
de Oostenrijksche regeering een ver
ordening uitgevaardigd om die tegen
gaan. Uitdrukkelijk verboden is
o. a. het dragen van Servische emble
men op de mutsen. In de laatste da-
zijn Servische agenten doende ge
weest met het verspreiden van por
tretten van koning Peter met het on
derschrift „Koning aller Serviërs".
Ook vlugschriften tón bate dier groot-
Servische beweging worden ver
spreid. Tegen dit alles zal in het ver
volg met verdubbelde gestrengheid
worden gewaakt.
DE TOESTAND IN BOHEME.
In do Kamer verklaarde minister
Von Bienertb, te midden yan ver
schillend gezinde manifestaties, dat
de Regeering den staat van beleg te
Praag zal opheffen, zoodra de orde en
rust hersteld zijn, en dat zij In Janua
ri aan de Kamer een ontwerp zal
voorleggen tot instelling van Italiaan-
sche juridieke faculteiten. De minis
ter deed een beroep op Duitschers en
Tsjechen om den vrede tegenover el
kander te bewaren.
HAÏTI.
Generaal Simon, het hoofd der op
standelingen op Haïti, is door zijn
volgelingen tot. president uitgeroepen.
Hij zal echter nog voor het behoud
van dit ambt moeten strijden, daar de
„Exchange" meldt, dat op verschil
lende plaatsen op hel eiland, candida-
ten voor het presidentschap zijn ge
land.
Stadsnieuws
Om Ons Heen,
In het Tweede Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
Nabetrachting van den Gemeenteraad
in de rubriek Om Ons Heen.
WERKLOOZENVERZEKERING.
In het belang van de werkloozen-
verzekering voldoen wij aan onder-
staand verzoek:
Mijnheer de Redacteur
Verzoeke beleefd het onderstaande
in uw blad te willen plaatsen bij
voorbaat mijn dank.
Naamlijst der Bestuursleden van de
YVerkloozen-Verzekering, opgericht
door het Haarlemsch Arbeiders Secre
tariaat.
H. Riesebos, voorzitter, Jan Nieu-
wenhuisstraat 13 rood.
R. K. Sulster, eerste secretaris,
Twijnderalaan 19 rood.
L. Soetemeijer, eerste penningmees
ter, Oranjeboomstraat 165.
C. Bijster, tweede secretaris, Jan
Nieuwenhuisstraat 19.
J. D. Stöver, tweede penningmees
ter, Waldeck Pyrmoutstraat 28.
A. Stover, commissaris, Oranje
straat 52.
W. G. Dreijer, commissaris, Leid-
schestraal 97.
C a e c i 1 i a.
Door het mannenkoor „Caecilia",
directeur de heer Alb. Heiloo, zal op
den Tweeden Kerstdag een kerkcon-
eert gegeven worden te Aalsmeer.
NUT.
De algemeen secretaris van de
Maats, tot Nut van 't Algemeen, de
heer J. Bruinwold Riedel, was door
heit departement Haarlem uitgenoo-
digd, de laak van het Nut voor de
leden van het departement te komen
uiteenzetten. De opkomst was matig,
slechts een 30-tal dames en heeren
waren Woensdagavond in de boven
zaal van het Nut aanwezig.
Niettemin behandelde de spreker
zijn onderwerp boeiend en met opge
wektheid. Na een inleiding over de
stichters der Maatschappij en hunne
bedoelingen, deelde spreker mede, dat
hij ten opzichte van den Nutsarbeid
tw<v lijnen zou trekken de eerste
lar~* onderwijs en volksontwikkeling,
de tweede langs ontwikkeling van
maatschappelijke belangen.
De Maatschappij heeft met een cur
sus voor verzorging van het- jonge
kind in vele departementen succes
sehad. Hier te Haarlem is pas eene
dergelijke vereeniging gesticht. Ook
crèches (kinderbewaarplaatsen) wer
den door departementen in het leven
geroepen en eenige tientallen bewaar
scholen zijn door het Nut over liet
land verspreid. Als er geen goede
bewaarschool in Haarlem is, wil spr.
de oprichting daarvan zeer aanbeve
len.
Ook heeft het Nut c.ursussen voor
helpsters opgericht 6n voorziet door
't Nieuwenhuyzenfonds in de behoef
te aan openhaar onderwijs, op plaat
sen waar dit, door den groei van het
bijzonder onderwijs niet meer gege
ven werd. Een zoodanige Nutsschool
moet evenwel ais model kunnen die
nen, want het blijkt, dat het gewone
lager onderwijs onvoldoende is, te
gauw vervluchtigt en te weinig aan
sluit bij de practijk van het leven.
Karaktervomend moet het onderwijs
ook zijn en om dat, te verkrijgen,
rr.oet de opleiding der onderwijzers
op veel breeder grondslag worden ge
vestigd. Als voorbereiding moet van
hen een dip torna H. B. S. met 5-jari-
gen of minstens 3-jarigen cursus ver
langd worden, en daarna voor hen
geopend een 4-jarige studie, o.a. in
Godsdienst, psychologie, ethiek en
paedagogaek.
Het Nut, in die richting zooveel mo
gelijk medewerkende, roept centrale
cursussen in 't leven ter opleiding
voor de hoofdacte, waarvan er thans
10 bestaan.
Het lager onderwijs duurt voor de
mlinder bemiddelden te kort. Het ver
dere onderwijs moet dus aansluiten
bij de eischen van het practische le
ven en nu heeft het Nut in verschil-
lende plaatsen herhallngs-onderwijs
ingericht, vooral In verband met de
bedrijven, die daar het meest worden
beoefend.
Merkwaardig is het, dat de kinde
ren van 14 tot 18 jaar zoo aan zichzelf
woi-e-n overgelaten. Wel zijn er zang-,
sport- en tooneelvereenigingen, maar
die beantwoorden niet aan de bedoe
ling. Wat andere partijen trachten te
'bereiken met vereenigingen van jon
gelieden en jonge dochters, diende
ook het Nut in zijn kring ter hand te
nemen.
Daarmee komt spreker tot de Nuts-
bibliotheken, de volksvoordrachten en
de volksbijeenkomsten en wijst op de
mogelijkheid, om door zoogenaamde
b:bliotheekvoordrachten de lezers te
krijgen tot betere boekenkeus, dan
altijd maar romans en novellen. De
kermis zal te Haarlem wel afgeschaft
zijn (ontkennend antwoord uit de
zaal), niet nu dat spijt me, maar
daarnaast kan dan toch het Nut veel
doen door xeredeleud volksvermaak,
door bevordering van muziek, Flo-
ralia en goede volksspelen.
Menig departement bestaat uit
weelde. De leden betalen hunne con-
tributiën en houden samenkomsten,
om zichzelf ie laten onderrichten of
vermaken. Zij moesten verdeeld zijn
in commissies, die elk op haar ma
nier, arbeiddeu voor de volksontwik-
kelüiig.
Na de pauze volgde de spreker de
tweede lijn, die der volksontwikke
ling. Hij somde daarbij op, wat het
Nut in die richting gedaan heeft door
de oprichting van cursussen in koken
en huishouden. Want goed voedsel is
noodig voor iedereen. Daarnaast een
goede woning het Nut heeft door
zijn geschriften niet weinig bijgedra
gen tot het tot stand komen van de
woningwet. Een onderzoek werd in
gesteld naar de begrafenis- en zieken
fondsen en van de departementen
wordt verwacht, dat zij In hun kring
de zaak bestudeeren en, waar dat
noodig is, betere fondsen in 't leven
roepen. Zoo wijdde het Nut op ver
schillende wijs ook zijn aandacht aan
de banken van leening, aan volks- en
spaarbanken, aan armenzorg, waar
bij het zelfs een ontwerp gaf voor een
nieuwe armenwet, aan Toynbeewerk.
Kortom, het is de plicht der depar
tementen, te doen, wat de Staat niet
of niet goed verricht, want de Maat
schappij moge al een hoofdbestuur
beaitten, zij wordt feitelijk gevormd
door de departementen, van wie dus
de kracht uit moet gaan. Het depar
tement Haarlem moest 500 leden heb
ben, al zou daarvoor contributieverla
ging noodig wezen.
Met een aansporing aan de aanwe
zigen, om die taak van het departe
ment ter hand te nemen, eindigde
spreker zijn rede, die met een warm
applaus werd beloond.
Do af de eling Haarlem van
hot Nederlandsch Onderwijzers-Ge
nootschap vergadert Zaterdagavond
half acht In het Nut.. Verkiezing zal
plaats hebben van twee bestuursleden
Mej. J. E. H. Boelhouwer en de heer
H. Swaanswijk treden af, en herstem
ming tusschen de heeren Boshouwers
en de Vries voor de Weerstandscom-
ralssie. De le secretaris brengt het
jaarverslag uit, de penningmeester
zal rekening en verantwoording doen'
en de comm. van verificatie daarover
verslag uitbrengen. Vervolgens zal
onze stadgenoot, de heer J. W. Boon
een lezing houden over verlichting,
in 't bijzonder door lichtgas, een en
ander gedemonstreerd met een appa
raat, teekeningen enz.
Kerstfeest Remo nstranteri.
Dank zij de door de Inteekenlijst in
gekomen bijdragen is het welslagen
van dit feest verzekerd.
In ons raadsverslag (tweede blad),
staat, dat het adres van de heeren
Bolderdijk en Zocher, In zake den
Hout-, voor kennisgeving is aangeno
men; dit moet zijn zooals trouwens
uit den aanhef wel blijkt 't adres
van de heeren Bolderdijk en Reijne.-
Ontslag verleend.
Bij Koninklijk besluit, is, met in
gang van 1 Januari 19Ó9, aan den'
heer J. Gerritsz, op zijn verzoek, eer
vol ontslag verleend als secretaris
d#r plaatselijke commissie voor de
ongevallenverzekering te Haarlem.
Vermist.
Sedert een paar dagen wordt alhier
vermdstGerard us Jacobus Niemazt,
oud 17 jaar, wonende Dijkstraat 4, go-
zet gezonde kleur, gekleed met don
ker colbertcostuum, pet met rechte
klep, rijgschoenen.
Daar hij zonder geld de ouderlijke:
woning heeft verlaten, vreest men»
dat hem een ongeluk ls overkomen.
De commissaris van politie vejv
zoekt zijne opsporing en bericht.
