HAARLEM'S DAGBLAD. TWE™Sf^,-„
OM ONS HEEN
aluïteniandsch Overzicht
Stadsnieuws
FEUILLETON
Een dappere Vrouw
Ne. 054.
Het oud'Haarlemsch Marktplein
IL
Op het stuk van kleeding mogen
wij dus zijn achteruit gegaan (en dan
nog maar aileetn wij, mannen, daar
de vrouwen in haar modes kleur en
afwisseling genoeg vinden), de wo
ning Is beter geworden en het gebruik
dat er van gemaakt wordt, verstan
diger. En op nog een ander onder
deel van m aatechappel ijk bestaan
kunnen we op vooruitgang wijzen
de verlichting binnen- en buitenshuis.
„De verlichting", schrijft Prof.
Muller over de zeventiende eeuw,
„was nog altijd primitief de was
kaars voor den rijke, de vetkaars
voor den minderen man, wanen nog
yrijwel de eenige middelen om kunst
licht te verspreiden. Lantarens op
Straat moesten dan ook ontbreken,
iwant zij konden slechts korten tijd
branden, omdalt rich in de lantaren
geen olielamp, maar een kaars be
vond wie 's avonds uitging, nam
een handlantaren mede, of liet zich
met een fakkel voorlichten bij het
hobbelige plaveisel, dat echter meest
al dat van elk ander land in de
schaduw stelde, waarlijk geen weel
de 1"
In 't voorbijgaan vernemen we dus,
'dat er ook geen aanleiding is, de
zeventiende eeuwsche bestrating te
rug te wensohen. Eén voordeel had
de onvoldoende verlichting zeker de
menschen gingen vroeg naar bed,
waarschijnlijk omdat het voortdurend
kaarsengesnuit hen verveelde en lang
nog niet zooveel vereenlgingmn hun
avonduren in beslag namen. Ik ben
niet vreeand aan de gedachte, dat het
Oud-Haarlemsche Marktplein onder
anderen daarom de kaarsverlichtnig
maar niet heeft nagebootst, omdat
een bezoeker, die vroeg naar bed wil,
daar nu juist de meest gewenschte
gast niet is.
Wie in de zeventiend.» eeuw des
avonds op straat kwamen-, „waren"
zegt Muller, „drinkebroers, die te
lang in do taveernen hadden gezeten,
of menschen, dte niet te veel goeds
in den zin hadden, straatschenders
bp zijn best. De nachtwachten,
meestal werklieden, die hunne ver
diensten wilden verbeteren en daar
om dien dienst voor de burgers waar
namen, vermochten daar niet veel
tegen."
Misschien zoi deze of gene er op
Wijzen, dat wij in dezen tijd ook wel
meer willen dan de gewone bewaking
door de politie, (waartoe anders
bou de particuliere aachtvellli gheids-
diienst onder den heer Pothoven zijn
'opgericht maar dit is toch wel
zeker, dat niemand er thans, zooals
toen, tegen opzlett om 's naohts te een
of twee uur, als 't moet, nog over
straat te gaan. Van dieven of straat-
roovers loopt hij geen gevaar.
Neem waarlijk, het is niet goed mo
gelijk, in deze zeventiende eeuw din
gen aan te treffen, die aangenamer,
voordeeliger, beber geregeld wanen
dan tegenwoordig.
Van hygiëne destijds geen sprake.
Opzettelijk bouwde men bij de voor
naamste slaap- en woonkamers pri
vaten, de keukens met de kelders in
het onderhuis. Riolen Liepen door het
geheele huis, stallen waren er dik
wijls onmiddellijk bij gebouwd. Zelfs
werd het water van Amstel, Spaarne
en Rijn gedronken. Maar de men
schen werden dan ook veel meer door
besmettelijke ziekten geteisterd. Was
de plaag van de middeleeuwen, de
melaatschheid, in de zeventiende
eeuw tot sporadisch voorkomende
gevallen verminderd, de pest kwam
telkens uit het oosten over en deed
de menschen sneuvelen bij duizen
den.
Armoede bedelarij ze zijn waar
lijk geen kwalen van den niteuweren
■tijd. Alleen verbood drie eeuwen ge
leden de overheid niet het bedelen,
controleerde haar. 'Aan de poort kre
gen de bedelaars een looden penning
of een bewijs van vergunning, om
drie dagen aan de deuren te bedelen.
Wie zonder vergunning bedelde, werd
de eerste maal zes weken, den twee
den keer drie maanden aan het werk
gezet en de derde maal gegeeseld en
verbannen. Uitgezonderd die lijfstraf
doet de overheid In deze dagen a*
niet anders. De opsluiting in Veen-
huizen ia Immers niet alleen een
werkverschaffing, maar tegelijk een
verbanning uit de geregelde maat
schappij. Merkwaardig, dat bij veel
wat veranderd is, de basis toch de
eeuwen door dezelfde is gebleven.
Gelijk- en gelijkvormigheid vinden
we ook hierin, dal er zelfs toen, even
goed als nu, een waning-vraagstuk
bestond. En nog in veed scherper
vorm. Toen ter wille van de uitbrei
ding van de steden muren moesten
worden afgebroken, werden daarmee
vele schamele lieden uit hun woning
verjaagd. Die huisden namelijk In de
ruime bogen van die muren, of in de
torens, „hetzij door begunstiging van
de overheid of door de m'Mdhedd der
meer gegoeden, die een gedeelte van
deze bogen daartoe van de stad in
pacht namen."
Toen dus de muren gesloopt wer
den, moesten de menschen er udft.
Waar kwamen ze terecht? In de
kelderwoningen, die natuurlijk wei
nig beter waren. Onwillekeurig denk
ik hierbij aan wijlen liet Raadslid
Groot, die er in de Raadsvergadering
op wees, hoe moeilijk arme lieden,
d'Le afgekeurde woningen moesten
verlaten, een nieuwe konden vinden
tot een huurprijs, die hun paste.
Hier mag waarlijk van verscheiden
heid en overeenstemming worden ge
sproken.
Van zooveel overeenstemming zelfs,
dat terwijl we meermalen lezen van
misdrijven, die in den donker in 't
Haagsche bosch worden uitgespookt,
uit de zeventiende eeuw de mededee-
ling is overgekomen, dat ditzelfde
bosch berucht was om de herhaalde
aanrandingen, die er voorkwamen.
Toen al was het daar, zeker
meer dan nu, om het leven, maar in
geval het liefst om de beurs te
doen.
En nu ik dan toch van de beurs
spreek, is het gepast een kleine ver
gelijking te maken tusschen de uit
gaven van toen en nu Zeker, een
geldstuk reikte toen verder dan te
genwoordig er was meer voor te
krijgen, maar Ioonen en tractemen-
ten wanen dan ook veel lager. Die
genen, die op heit nieuwe bedasting-
ontweirp van de Regeerinig mochten
willen wijzen als een bewijs van
machteloosheid op wetgevend gebied,
moeten nliet vergeten, dat onze voor
ouders evenmin met hun belastingen
wanen Ingenomen. Evenals nu wer
den groote sommen voor oorlog
besteed. Na 1672 had Holland,
dat het meeste aan den oorlog
betaald had, veel geld noodig. Er
werden allerlei nieuwe belastingen
verzonnen, maar de verpachting
waardoor te veel aan de maat en den
strijkstok hangen bleef, J'et men be
staan. Slechts voor sommige belastin
gen werd de rechtstreeksche heffing,
door middel van collecteurs, toege
past, hoezeer men overtuigd was,
dat deze manier veel voordeeliger
wezen moest Traagheid in verbete
ringen, neiging tot sleur zijn dan ook
waarlijk niet bij de regeeringem van
de twintigste eeuw voor het eerst
ontstaan.
Zoo kwam de fiscus tot onzinnig
heden als het morgendrankgelddat
een belasting was op dranken, die in
herbergen of koffiehuizen werden ge
bruikt, nog wel verdeeld in twee
soorten, een hal ven stuiver vóór 12
uur en een heeJen daarna. Natuur
lijk waren de inning en de conlró'e
even bezwaarlijk, zoodot de heele
belasting al spoedig weer werd afge
schaft-O ok voor schoenen, karossen,
speeljachten, koffie en thee moest be
lasting worden hertaald. De buiten
lander placht dan ook te zeggen, dat
in Holland niets onbelast was, be
halve de lucht.
Eind en slot was, dat bij het eindo
yan den Spaanschen sucoessie-ooriog,
„het rijkste land van Europa, bank
roet ging en de general!te»takantoren
gesloten werden, omdat er geen geld
was."
Zoo diep zijn vrij in dezen tijd dan
toch niet gezonken. Al klagen we
vooral ndet minder over de belastin
gen, dan de menschen toen deden 1
J. C. P.
DE FINANCIEELS MISERE IN
DUITSCHLAND.
Eindelijk zijn de Lang verwach
te (en lang-gevreesde dagen geko
men,- dat de Duitsche volksvertegen
woordigers moeten beslissen.
Daarom is er veel spanning I Er
staan immers zulke belangrijke
ken op 't spel we noemen een waar
schijnlijke omkeering van den gehee-
len politiekon strijd door verandering
van 't „blok" een mogelijke ontbin
ding van den Rijksdag en de kans,
dat Von Bülow als rijkskanselier af
treedt.
Wat zal 't worden
Reeds zijn er de voorteekenen, die
er op wijzen, dat er van de ftnanciee-
le plannen van Von Bülow niet^ te
recht zal komen en dat deze 't zullen
moeten afleggen tegen do voorstellen
van liet nieuwe „blok", dat gevormd
wordt door de conservatieve en cen
trumleden.
Daarop duidt Immers, dat de Rijks
dag met 203 tegen 155 stemmen de
door dit nieuwe „blok" ontworpen
effecten-belasting (Kotierungssteuer)
heeft aangenomen. Von Bülow en de
regeering hadden verklaard, dat ze op
deze belasting niet gesteld waren en
ze ook ontraadden.
't Heeft niet geholpen
Deze eerste stemming heeft evenwel
niet veel invloed op de andere stem
mingen, want nu zijn de sociaal-de
mocraten en een deel der liberalen
met de voorstellers meegegaan. Dit
rijn partijen, die bij de groote stem
ming (over de erfenissen-belasting)
vermoedelijk in de oppositie zul
len rijn.
Deze erfenissen-belasting is giste
ren in de financleele commissie van
den Rijksdag verworpen met 14 tegen
14 stemmen (Conservatieven, Cen
trum en Polen tegen de anderen). De
ze staking van stemmen beteekent
evenwel nog niet veel, want de vrij-
Conservatieven die ricb bij het nieu
we „blok" handen aangesLoten (en
dus ook tegon stamden) bobben be
langrijke bedenkingen gemaakt.
De zaak is dus nog onzeker, 'fc Groo
te, eigenlijke gevecht, zal eerst in
den volledigen Rijksdag geleverd
worden.
De natlonaoiliberale fractie van den
Rijksdag heeft besloten, om, zoo de
successiebelasting mocht worden
verworpen, het hervormingsplan der
conservatieve meerderlieid in al rijn
onderdeelen te verwerpen.
Maar.... zal hun dit veel baten?
DE KRETENSER QUAESTIE.
Turkije deelde aan de beschermen
de mogendheden mede, dat het zich.
met deze wil verstaan over de wijze
van organisatie der autonomie
van Kreta, als de troepen dier mo
gendheden van het eiland worden te
ruggeroepen-
Wil Turkije aan Kreta dus een
autonomie verleenen? 't Zal er dan
in elk geval een zijn, waarbij Turkije
haar oppermacht over Kreta hand
haaft.
Hiertegen zullen èn Kretensers èn
Griekeiilanders zich verzetten, want
Kreta wordt er niet mee geholpen.
Een hunner bladen schreef„Het
ontbeert alles wat het eiland welva
rend maken moet. Br zijn geen ha
vens, geen wegen, geen handel, geen
industriehet is belast met de hooge
kosten voor een complete regeering.
Zoo het niet bij Griekenland wordt
gevoegd, is het gedoemd te sterven
van uitputting l
Wat zal 't worden t Is weinig be
moedigend, dat zoowél Turkije als
Griekenland o orlogsmaatreg a
1 e n nemen en hun grenzen belang
rijk versterken.
We hebben evenwel hoop, dat 't
zóó ver niet zal komen. Is er een
quaes tie die door arbitrage geregeld
kan worden, dan la het deze.
DE CRISIS IN HONGARIJE.
Minister-president Wekerle deed
den keizer-koning bet voorstel, om te
trachten het Hongaarsche parlement
te bewegen tot goedkeuring der nieu
we militairs lasten door het doen van
sommige concessies aan Hongarije.
Do ke:zer-koning weigerde echter.
Wekerle verzocht nu van zijn ambt te
worden ontheven, waarop Z. M. den
wensch uitsprak, dat het kabinet de
zaken nog eenige dagen gaande zou
houden.
TROEBELEN IN MAROKKO.
't Is weer zoover....
Eenige maanden is H goed gegaan
en nu is alles weer in de war. Sultan
Moeloy Hafid heeft ruzie met een
deel van zijn onderdanen, die onder
aanvoering van eenige roghis tegen
hem ten strijde trekken.
Over deze gevechten zijn de bijzon
derheden nog schaars. De berichten
verzekeren echter, dat de stad Fez
bijna geheel verwoest is, en dat ook
de omliggende dorpen in brand ge
stoken zijn.
Waarom er gevochten wordt?
Ook daarover ligt nog een geheim
zinnige sluier, 't Noemen van een
naam als opvolger van Sultan MoeXey
Hafid (Moeley Mohammed) zegt even
wel reeds veel.
De toestand wordt nog hachelijker,
omdat Spanje voornemens schijnt een
expeditie voor te bereiden, blijkbaar
om 't uitvoeren van mijnconoessies te
bewerken.
Zal 't onlangs gesloten Marokko-
verdrag tusschen Duitschland en
Frankrijk ons nu bewaren voor nog
meer ongewensebte buitenlandsche
inmenging
We hopen het
EEN HEVIGE BRAND.
In het gehucht Floiz, in Italië, brak
brand uit, waarbij tien arbeiders in
dan rook omkwamen.
MUNONTPLOFFINO.
Een ontploffing van mijngas In de
mijn „Vulkaan" te Deix, in Spanje,
doodde 7 arbeiders, 8 werden gewond.
DE CHOLERA IN PETERSBURG.
In de laatste 24 uur rijn 61 perso
nen door cholera aangetast an zijner
15 aan die riekte bezweken.
De epidemie breidt zich dus gere
geld nog uit.
Inkwartiering.
B. en W. van Haarlem brengen ter
kennis, dat de lijst van inwoners, die
Yoor het verleenen van inkwartiering
en onderhoud in aanmerking komen,
is herzien en dat die lijst gedurende
veertien dagen ter inzage is nederge-
legd op de gemeente-secretarie (2e
afdeel ing) en bij afschrift is aange
plakt.
Bezwaren tegen die lijst kunnen
van 6 Juli 1909 tot 20 Juli 1909, op on
gezegeld papier worden ingediend.
Zij, die mochten verlangen dat voor
hunne rekening de inkwartiering
worde uitbesteed, kunnen een daar
toe strekkende aanvrage ter gemeen
te-secretarie (2e afdoe lLng) ondertee-
konem.
Vooir het Lighalfonds.
Onder bartel ij ken dank is ontvan
gen voor de verpleging van minver
mogende tuberculoselijders uit Haar
lem en Omstreken van het Ned. Herv.
zangkoor „Harpe Davids" ƒ32.80, van
het bestuur van H. F. C. Haarlem 10
en opbrengst van verkoop oude boe
ken /3.
Faillissementen.
Bij vonnissen der Arr.-Rechtbank
alhier van 22 Juni 1909 zijn in staat
van faillissement verklaard:
C. G. van der Does, wed. L. van der
Werff, zonder beroep te Zand voort;
D. Grcenerndaal, groentehandelaar
te Haarlem, (Breestraat).
H. Vallentgoed, brievengaarder te
Houtrijk en Polaaen.
A. W. Hollander, behanger te
Haarlem, (Ged. Oude Gracht).
Rechter-Commissaris in olie Mr. P.
J. G. van der Muelen.
Candldatuar
Jbr. Mr. Frank K. van Lennep.
Gisteravond werd in de Soc. „Verv
eeniging" do aangekondigde bijeen
komst gehouden ter aanbeveling van
de candidatuur-Van Lennep.
Om de bestuurstafel namen plaats
de besturen van de drie kiesvereeni-
glngen, behoo rende tot de rechterzij
de, benevens de drie sprekers van
den avond en de candidaat Jhr. mr.
Frank K van Lennep.
Mr. i. N. J. E. Thijssen opende de
vergadering mot eon toespraak, waar
in hij mr. Van Lennep schetste als
een man van groote bekwaamheden,
een man van veel studie, die gereed
staat allo de hem gegeven krachten
te besteden om de Regeering te steu
nen, zoo men hem naar de Kamer af
vaardigt Dezen avond zou den niet
overtalrijkeii toehoorders, aldus merk
te de voorzitter op, op heldere en kla
re wijze worden uiteengezet, wat hun
wachtte.
Mr. Thijssen gaf daarop, nadat hij
onder bijvalsbetuigingen de hoop had
uitgesproken, dat Gods zegen op deze
bijeenkomst zou rusten, het woord
aan den lieer
SNOECK IiENKEMANS,
van 's-Gravenhage, die het woord
voerde als lid van den Raad van Ad
vies der ChrlsL-Hist. Unie. Hij wees
er in den aanvang onder applaus op,
dat de Christ.-HLst. Unie van gan-
scher harte staat aan de rechterzijde,
ofschoon de Unie nu tot tweemalen
toe niet is vertegenwoordigd in het
Kabinet.
De Unie streeft daarnaar niet. Im
mers, hel is den Christen niet geoor
loofd te trachten de politieke macht
te veroveren. De verschillende groe
pen van de rechterzijde worden ge
bonden door één band, nl. deze
grondgedachte, dat de Christelijke
grondslagen geëerbiedigd worden in
liet volksleven on de eeuwige rechts
beginselen ons in Gods Woord ge
openbaard, toegepast moeten worden
op de Staatsinstellingen des lands. Er
beetaat tusschen links en rechts een
groot verschil In beginsel. Het duide
lijkst wordt die .sciveldingslijn aange
wezen door Prof. Van der Vlugi, die
opmerkte, dat links stonden, allen,
die het recht beschouwden ais iets,
door den menscli geschapen terwijl
rechts stonden, degenen, die betracht
achten als tets, dat rij niet zélf schep
pen, doch waaraan zij zich te onder
werpen hebben. Er wordt beweerd,
dat links niet ingaat tegen de Chris
telijke beginselen. Spreker betwist,
dat met een beroep op eenige alge-
meene Christelijke grondstellingen,
nl. het :„Gij zult niet echtbreken" en
„Gij zult Uw naasten liefhebben als
Uzelf". T-inks gaat men meer en meer
mee met de stelling, dat het huwelijk
gemakkelijker zal kunnen worden
ontbonden. Dat druisckt tegen liet
beginsel van het Christelijk huwelijk
in. Vandaag gaat 't tegen het huwe
lijk morgen wellicht tegen den
eigendom. De sociaal-democraten
gaan met hun leer van den klaseen-
strijd in tegen het„Gij zult Uw
naasten liefhebben".
Spreker herinnert aan de verdien
sten van de ministers uit het huidige
Kabinet, als dio van den minister van
Buitenlandsche Zaken ten opzichte
van de Veneaolaansche quaestie, en
die van minister Talma met zijn ontr
werpen voor sociale verzekeringen en
sociale wetgeving, waaraan deze mi
nister hand werkt. (Applaus).
Men verwacht, dat Haarlem zal
worden gewonnen. Spreker wekt
daarom op tot toewijding, ijver, be
langstelling en werkzaamheid bij Je
stemming op morgen, teneinde een
stem te winnen voor het ministerie,
dat de belangen van het Nederland-
sche volk in alle gelederen wil bevor
deren. Opdat dit ministerie de taak,
die het zich voorgesteld heeft» kan
volvoeren tot heil van het Nederland-
sche volk. (Applaus).
Mr. THI.1SSEN dankt den heer
Snoeck Henkemans voor zijne rede
voering. Hij heeft getoond een ChrisL-
Hist. in den rechten zin van hel
wooid te zijn, die zich niet laat leiden
door gedachten aan vroegeren onmin
met de Roomsch-Katholieken.
Daarna verkrijgt
PROF. Mr. DIEPENHORST
van Amsterdam liet woord. Herinne
rend aan de „gebeeldhouwde zinsne
de in de monumentale troonrede" van
1905, namelijk „Reactie wil hier
niemand", bestreed spreker, dat de
rechterzijde reactionair is. Zij heeft
steeds vooraan gestaan in den strijd
voor vrijheid op geestelijk gebied, ge
tuige o. a de schoolstrijd.
Daarna besprak prof. Diepenhorst
in een schitterend gestyleerd proza
de religie van het socialisme en ver
oordeelde daarbij den klassen-strijd,
die oorzaak is, dat de sociaal-demo
craten tegen verschillende hervorm irv-
gen zijn, omdat deze arbeider en pa
troon nader tot elkaar broei gen. Hier
van getuigt de strijd van de sociaal
democraten tegen het collectief con
tract, arbeidscontract, het participia-
tiestelse!, deelneming in de pa
troonswinst door den arbeider en hot
stukloon.
Spreker bestrijdt thans de actie
voor den tien-urendag, daar deze
door de sociaal-democraten gewild
wordt om een sterk on ontwikkeld
nageslacht te vormen tegen den pa
troon, door de betere opvoeding.
Ook de vrijzinnig-democraten goau
mee in den strijd voor den 1 O-uren
dag, omdat ook zij voorstaan cc-d
staals-absohvtismc. Ook zij ontkennen
elke autoriteit boven de individu en
willen alles regelen van bovenaf. In
dit opzicht bestrijdt spreker de staate-
peusioneering als een verkapte staats
armenzorg.
Spreker wijst op de opvijzeling van
de bekwaamheden van mr. Thiol.
Dat is een zeer eenzijdig gedoe. Mort
mag mr. Thiel's verdiensten niet ver-
heffen ten koste van die van den beer
Van Lennep.
Dezen candidaat schetst spreker als
een zeer eminent man, een fijnen,
scherpen geest, een sieraad van de
Amsterdamsche balie getuige zijn
optreden in de Erfgooiers-qunestia
waarin hij degelijke rechtskundi
ge adviezen gaf en zich in het juri
disch steekspel toonde een meester op
alle wapenen. Mr. Van lennep is een
waardige nazaat van de roemrijke
familie. (Applaus).
Woensdag is het niet een wedstrijd
van genieën en capaciteiten, 't Is de
vraag maar, tot welk doel die capaci
teiten worden aangewend. Voor wel
ke beginselen zullen zij worden aan
gewend En als men die vraag zoo
stelt, dan is *t geen oogenblik twijfel
achtig hoe men die beantwoorden zaL
Want het landsbelang eischt geen
radicale oppositie maar in 's lands
waarachtig belang is het, dnit dit Ka
binet op krachtige wijze wordt ge
leund. Dit Kabinet is genoemd een
.Kabinet op hoop van zegen". Spre
ker hoopt dat op dit Kabinet zegen zal
rusten.
Hij eindigt met het uitspreken van
het „Onze Vader", dat hij aldus ein
digt „Uw wil geschiede in de hemo-
len en op aarde en ook in het Parle
ment. (Apolaus).
Mr. THIJSSEN dankte dezen spre
ker voor zijn heerlijke redevoering,
die de aanwezigen, ook de anders
denkenden heeft weten te bezielen'
en wijding heeft, geneven aan deze
vergadering.
Daarop was liet woord aan
Mr. D. A P. N. KOOT.FN,
van Utrecht.
Deze spreker wees de beschuldiging
af, dat de rechterzijde den val van'
Mr. Va.n Styrnm veroorzaakt had.
Dat is de schuld van de linker par
tijen zelf, die verdeeld zijn en een te-
gencandidaat stelden. De overwinning
rechts is al op 11 Juni behaald. Waar
nog geen beslissing viel, moet
Woensdag de strijd worden uitge
streden, ook te Haarlem, waar de
reohteche kiezers de meerderheid van
55 moeten trachten te vergrooten.
Daarna besprak mr. Kooien in don
hreede de drie grieven door links to
ten rechts ingebracht, namelijk, dat
iet rechts te doen is, om a. meer
dere mlUioenen voor helt. bijzonder on
derwijs, b. baantjes voor partijgo-
nooten, en c. duurder brood door
verhooging van het tarief.
De schoolkwestie De openbare
school en bijzondere school struin in
dit opzicht gelijk, dat ze thans beide
uitgekeerd krijgen de mLn'mum sala
rissen der onderwijzers. Verder krijgt
de openbare school 25 pot. in de bouw
kosten en de bijzondere per jaar 4.6
pet. von een kwart gedeelte der
bouwkosten
DM is staatsgeld. Maar het open
baar onderwijs wordt vei "der geheel
bekostigd door de gemeente uit do
belastingen, waardoor dus ook
Roomsch-KnüioliekenC hriste I ij k-11 is-
torischen en Anti-revolutionaireu aan
de openbare school moeten meo.l>eta
len, terwijl zij bovendien voor hun
eigen onderwijs moeten zorgen. Dat
is een rechtsonbillijkhoid.
De partijdige benoemingcai. Wan
neer rechte onder de beidé ministe
ries uit zijn midden had willen pro-
li teeren van de gelegenheid, zouden
de colleges, die thans nog voorname
lijk door liberalen zijn bezet, er wel
heel anders uitzien. Spreker wijst
daarbij op de vele linksche benoemin
gen onder de rechtsche ministeries,
tegenover de houding van links, die
vroeger altijd linksche benoemingen
deed. Dat men eigen geest verwanten
en kennissen benoemt, kan spreker
zich wel indenken. Die kent men im
mers en weet wat men aan ze heeft.
43)
Eindelijk werd er een gordijn op
zij getrokken en bevond ik mij in
tegenwoordigheid van de Rani Sun-
darom. De kamer was klein en rijk
met vloer kloetten bedekter stond
een divan met veel kussens en een
koffietafel, waarop ik zeker welbe
kend zilveren kistje zag staan.
De toovenaar was present en een
afschuwelijke pokdalige man met
eene onaangename uitdrukking op
het gel aait, dien ik nooit te voren had
gezien, en die mij op ondraaglijke
wijze aankeek.
Toen ik de Rani begroet had, zed-
do ze
Ik wil met die vrouw alleen
«preken. Later zal u er van hooren.
De beide mannen, die op deze wijze
weggezonden werden, bogen en gin
gen heen toen keerde zij zich naar
mij om en zei
Sta daar niet zoo, alsof ge een
paal hadt doorgeslikt, maar ga rit
ten. Luister, o gealharige vrouw. Ik
heb behoefte aan uw hulp.
Hoe kan ik de Rani Simdaram
dienen zei ik aarzelend.
Zwijg nu, en ge zult het dadelijk
hooren. Ge hebt de Jasr a-pare ton ge
zien
Ik boog het hoofd en ging gehoor
zaam ritten.
Zij zijn zonder weerga in Indië.
Die kleinodiën te bezitten, geeft we
reldberoemdheid, om ze te dragen
doet machtige koningen bijna stik
ken van woede en Jaloezie.
Ja, ik kan liet wel gelooven. Weer
boog Ik mijn hoofd.
Onze familie is, dank zij uw
volk. onbeteekeuend en verarmd ge
worden. De oorlog 1® ons tegen gel oo-
pen. Nu heffen wij ons hoofd weer
op. Wij hebben door mijn zorg nu
elf kanonnen. Wij hebben een e ere
wacht, en onze zonen en dochters zijn
gezocht voor een huwelijk. Hebben
wij nu nog de Jasro-parelen in ons
bezit, dan stijgen wij zeer in de
achting. Deze wil ik zien te krijgen
miet uw hulp.
Ik zonk achteruit tegen den muur
en staarde haar onnoozel aan. Ik had
een gevoel of ik een konijn was, be-
toovord door een ratelslang. Ja, zij
zou haar wil doorzetten, mij mét die
oogen hypnotdseeren en figuurlijk
verslinden.
Mijnheer Thorold, de Resident,
ts een hard mens ah, onbuigzaam als
een speer. U kent hem an u kan in
vloed op hem uitoefenen. Uw mocht
is oneindig grootu moeit haar eens
op de proef stellen.
Ik Hoe
Och, heel eenvoudig omdat
hij u bemint.
Neem dat doet hij niet, ant
woordde ik dapper, terwijl ik rechtop
ging zitten.
Bedaar. Ben ik dan een aap
een idioot? Ik wee* waar ik over
spreek. Ik zne het aan zijn gericht als
hij naar uw gezondheid vraagt, en
zijn kleur verandert als hem gezegd
wordt, dat u heel riek is. O, ik heb
heel veel gelaatskennis het is mijn
vak. Neen, neen hierbij wuifde zij
met haar magere handen, gij moeit
luisteren en ik zal spreken. Ik vraag
den hoer Thorold, de parelen te koo-
pen en onze familie er gelukkig mee
te maken. Andere staten geven veel
meer uit dan wij. Een Radjah heeft
geweren van zuiver goud en een
vloerkleed van juweelen, en ik vraag
alleen om deze parelen. Als Thorold
het toestemt, ben ik bereid om te
sterven. Maar hij wordt al boos als
er maar over gefluisterd wordt en
praat dwaas over schulden. Wat be-
teekenen schulden voor ons Neen,
hii wil niethij spreekt over uitspat
tingen, belastingen, hevige regens en
geen oogst. Ik verlang niets te hooren
over regen of oogst ik wil van de
parelen hooren. Ik heb mijn zinnen
op die parelen gezel Ik spreek er met
hem over en mijn broeder Durigoda-
na doet dathest helpt allemaal niets.
Het is alles aan doovemansoor ge
klopt. De Rani Gindia en haar broe
der zijn zoo zwak als kleine kinderen.
Zij zoggen zelfs„Wacht toch, moe
der, wacht 1" haar stem ging nu In
een geschreeuw over en de Radjah
van Oolov zal ze koopen en de kans
is voor ons verkeken. Er is geen uur
te verliezen. Bedenk goed, dat het in
uw eigen voordeel zal zijn, als ge er
bij Thorold op aandringt. Luister. Ik
zal u als huwelijkscadeau een ton
gouds geven dan behoeft ge niet
moer te werkenkunt van uw leven
en jeugd genteten, en laat uw schoon
heid aan de wereld kijken, zooals dat
bij u gewconfte is.
Ik zal geen huwelijkscadeau
aannemen, antwoordde ik het
is dwaasheid daarvan te spreken. En
ik heb hoegenaamd geen invloed op
mijnheer Thorold, Denkt u. cfat hi|
zou kunnen verdragen, dat ik mij
met de staatszaken bemoeide Ik ben
luier om de kind eren te onderwijzen,
niet om mij in de financiën te
mengen.
U is hier om mijn bevelen te ge
hoorzamen. Denk niét, dat ik, de
Rani Sundoram, die dezen grooten
staat veertig jaar lang heb geregeerd,
dat ik van mijn stuk ben te brengen
doe» een dwaas met een. blank ge
laat'?
En groot, dwaze I ts uw macht
Ge hebt niets anders te doen dan het
eens te probeeren, zacht met hem te
spreken en uw armen om zijn hals te
leggen. Wat is hij anders dan een
man een man, die bemint en
liefde en varstand behoo ren niet bij
elkaar. Een kus van u op zijn lippen
zal hem het leven redden en zijn
leven is do prijs van do Jasra-pare-
leiu Bovendien, of ik moest mij al
zeer vergissen, zou hij zijn leven wil
len geven voor een van uw kussen.
Ik deed wanhopige pogingen, om
ook wat te zoggen, maar deze ver
schrikkelijke vrouw praatte maar
steeds door.
Ge moet mijn orders spoedig uit
voeren. want lhrahim wordt ongedul
dig hij zal <le parelen we eer meene
men. Zij hebben de begeerte opgewekt
van Seder hof In Indiië en hij zinspeelt
er op, dat hij nog andere lieflicbbera
heeft. Hij is slim, die rotGij moet
dm Resident over deze quaestie spre
ken en aLs hij zijne belofte gegeven
heeft, is het geld gauw te vinden, en
bohooren de parelen aan ons.
En even vloog er een trek van
ware verrukking over het haviksach-
ti.ge gelaat, en zij verviel in een ge
peins, waarin zij mogelijk aanstaan
de triomfen berekende.
Maar als mijnheer Thorold nu
en voor altijd weigert vroeg op
schorren toon, want mijn lippen wa
ren droog en mijn koel verschroeid.
Dan en zij draaide zich om en
keek mij met een doordringenden blik
aan dam kome zijn bloed op zijn
eigen hoof i ja, en op uw han
den. U moogt hem wel waarschu
wen. Als het ja is, dan krijgt hij tien
duizend pond en u is bot daarente
gen neen hter zweeg zij even, en
haar oogen glinsterden als brandde
er een l«cht in welnu, er zijn nog
andere residenten op de wereld 1
Ik wankelde overeind van tie kus
sens op den vloer, en leunde, snak
kend naar adem, tegen den muur.
Dus leven of dood hing er van af
ik las dat in die oogen.
Uwe Hoogheid, stamelde ik,
ik weiger uw e e aanbod, en
ik heb geen macht om mijnheer
Thorold zijn woord te doen intrek
ken.
Hij kent m ij, voegde dn oude
vrouw er bij. Heeft hij niet gezegd,
dat hij mij tegenwerkte, dal wij strijd
zoudën voeren Ik heb veel strijd go
voerd, on nooit ben ik vqrslagen.
Heeft hij ook niet gezegd, dat ik
klauwen had de klauwen van de
oude vrouw zijn gevaarlijk
Ge zult hern spoedig langen tijd
zien, juffrouw Ferrars zeg hem alles
wat uw hart u ingeeft vertel hem
van uw angsten en vertel hem vooral,
dat de klauwen van de oude vrouw
den dood kunnen ver' -aken. Ga na
heen I
(Wordt vervolgd)
