.Uit de Arbelderswereié
Kerk ea Schooi
letteren es Kunst
Koloniën
Sport en Wedstrijden
Pers-Overzicht
gen van Het iroode kill. Dan vertoon
den zich aan ons nog tallooze vogels,
(schitterend op tiet beweeglijke water
of zwevende door de lacht. Wij wa
ren in het ijsvrije noordelijke water,
Üat als het ware een oase vormt In
hot midden van de poolwoestenij.
Spoedig kregen wij de uitgestrekte
iismuur van de Petowik-gletsehor in
iet oog on verderop in liet oosten her
kenden wij de verblindende wilheid
Van de ijszee van Groenland.
Hot schip wist aan de ijsbergen te
bntkomen en eveneens aan de gevaar
lijke rotsen rondom Atholl en zette
toen koe re naar het oosten, om
dwars door do baai van Wolstenholm
te varen. Toen wij den berg, die zioh
in den vorm van een tafel aan do in-
|v0 art van de North-Star baal verheft,
naderden, kwamen ons tal van In
boorlingen In hunne kajaks tegemoet,
waaronder vele vrienden. Later kwam
hen ook Ivnud Rasmussen bezoeken,
een Deensch schrijver, die daar ge
heel en al het leven der Eskimo's
medeleeft. In den loon van den win
ter werden zij nog nader met hem be
kend.
's Nachts werd een bezoek gebroolit
aan de stad Oomanooi. Deze vreemd
soortige stad bestaat uit zeven drie
hoekige tenten op schilderachtig ge
legen rotsen. Rondoan die tenten ston
den een groot aentai mannen, vrou
wen en kinderen te sidderen in de
koude van den nacht. Het waren zon
derlinge wezens. Do mannen waren
ïiiot grooter dan 6 voet 2 duim, de
Vrouwen waren slechts 4 voet 10
duim. Allen hadden een breed, opgo-
jèet gelaat en zware knoken. Hunne
huid was llóht gebronsd en zoowel
mannen als vrouwen hadden gitzwart
haar en bruine oogen.
Aan den ingang van elke hut stond
teen schoone vrouw gereed om de be
zoekers te ontvangen. De bezoekers
traden binnen en maakten een praat
je mot elk gezin. Er was echter wei
nig stof tot een gesprek, daar dit over
niets anders liep dan over huwelijken
en sterfgevallen en ten slotte over de
jacht, en men dus spoedig was uitge
put.
Men was in deze plaats overgegaan
Hot monogamie, niet echter uit een
zedelijkheidsoogpunt, maar omdat er
geen vrouwen genoeg waren, zoodat
Éfcolfs een aantal huwbare mannen bij
gebrek aan do noodigo schoonen de
zegeningen van den echtelijken staat
niet deelachtig konden worden.
In ieder gezin waren gewoonlijk
drio dikke kindertjes, hot jongste
Werd gemeenlijk door de moeder in
feon zak op den rug gedragen.
De bemanning van het schip maak
te prachtige zaken met de Eskimo's.
Voor betrekkelijk waardelooze zaken
stonden deze hot kostbaarste bont en
ivoor af. De reizigers besloten het
niet te laten bij het bezoek aan deze
©ene plaats, maar zooveel mogelijk
andere ook te bezoeken, ten einde
studie te maken van de zeden en ge
woonten der inlanders, om ruilhandel
to drijven en tevens om van 1 Jacht
vermaak te genieten.
ONTPLOFFING.
Te Iligh, in de Marokkaansche pro
vincie Taza Roualt, is een kruitmaga
zijn in de lucht gevlogen. Meer dan
200 inboorlingen werden gedood, en
bet aantal gewonden is hoogstwaar
schijnlijk nog grooter.
DE STAKING DER GRONDWER
KERS TE AMSTERDAM.
De beiers, die aan het werk zijn bij
'(Jen bouw van de R.-K. kerk aan den
Admiraal do Ruyterweg, bij Sloter
dijk, hebben Dinsdagmorgen zeiven
de voor hun werk benoodigdo palen
uit Amsterdam naar Sloterdijk ver
voerd. Tot aan de grens der gemeen
te worden zij door do Amsterdamsche
politie begeleid en aan de grens werd
deze taak overgenomen door Rijks-
gcmeente-politie van Sloterdijk.
De palen, zes vlotten, zouden door
Vlotters uit de Houthaven en van
habij Zeeburg naar Sloterdijk wor
den gebracht. De vlotters lieten de
Vlotten echter in de Haarlemmer
vaart hij de gasfabriek liggen, toen
zij van de stakende grondwerkers
vernamen, dat de palen bestemd wa
ren voor het werk aan den Admiraal
de Ruyterweg. Daarop werden de
vlotten door do beiers zei ven verder
(vervoerd.
Behalve de steenzetters, hebben nu
ook de palenrijders het werk ge
slaakt.
LANDELIJKE FEDERATIE VAN
BOUWVAKARBEIDERS.
De Landelijke Tederatie van Bouw
vakarbeiders in Nederland hield, on»
iclef voorzitterschap van den heer H.
Kluft, te Amsterdam haar eerste con
gres.
Blijkens het verslag van den secre
taris, den heer W. Beek, werd deze
Ifederatlo, waartoe het Nationaal Ar
beidssecretariaat de voorbereidende
maatregelen nam, op 24 December
1908 te Amsterdam opgericht. Op 1
Februari van dit jaar trad de federa
tie in werking met 21 organisaties,
(ongeveer 909 leden tellende, terwijl
tij thans 26 organisaties met 1306 le
den sterk is.
Het orgaan der federatie i3 het
tweemaal per maand verschijnende
blad. „Het Bouwvak" geheeten. Re-
tlacbeur ervan is de heer F. Drewes.
Besloten word allo punten waarover
'op het congres gestemd wordt, aan
hot referendum te onderwerpen. Tot
de uitgifte van eon Jaarboekje werd
'besloten.
Met 15 tegen 6 stemmen en 2 ln
blanco werd beslist, dat de Federatie
oen strijdvoerende organisatie zal
.Worden.
Nadat de vergadering zich ten gun-
$te van contributLeverhooglng had uit
gesproken, werd met 18 tegen 5 stem
men verworpen het denkbeeld om een
j and olijke woergtandskas op te rich-
ïen.
Door de Enscliedeesche Bouwvakar-
heiders-vereeniging was de volgende
Snot ie voorgesteld
„Hot congres enz., overwegende,
dat het belang der arbeiders mee
brengt, dat zij hun strijdorganisatie
zoo eenvoudig mogelijk inricht en dat
hl wat overbodig is dient te worden
Verwijderd, van ooi-deel, dat het lan
ger voortbestaan der Landelijke Vak-
{ederatie overbodig Is, geeft den be
trokken arbeiders in overweging, hun
landelijke organisaties aan te sluiten
bij de Landelijke Federatie van Bouw
vakarbeiders".
De motie werd aangenomen mot 16
stemmen tegen 6 en één stem in
blanco.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Groningen. Bevorderd tot doctor ln
de rechtswetenschap op „stellingen",
de heer J. Folpmere, te Goor.
DAMES IN DE SCHOOLCOMMISSIE
De „Leeuw. Ct" verneemt, dat de
ingezetenen van Leeuwaarden, die een
adres hebben ingodlend bij de oom
missie van toezicht op het lager on
derwijs aldaar, ten einde deze te var-
zoeken voor de door hot vertrek van
den heer Van der Wal ontstane var
cature eene vrouw voor te dragen
aan den Gemeenteraad, van deze
commissie het volgende antwoord
ontvangen!
„Het verzoek, vervat In het ons
door u aangeboden adres van 15
Sept. J.I., heeft een punt van ernstige
overweging uitgemaakt in onze op
dien dag gehouden vergadering.
Naar aanleiding daarvan hebben
wij de eer u te berichten, dat wij we
gens de thans geldende werkwijze
der commissie het niet wenschelijk
achtten, nu aan den Raad een of
meer dames aan to bevelen voor eene
keuze ter vervulling van de vacature,
ontstaan door het vetrtrek van den
heer L. van der Wel.
Het ligt echter ln onze bedoeling
een© zoodanige wijziging in onze
werkwijze aan te brengen, dat bij hot
openvallen van een der plaatsen de
aanbeveling eener dame zou kunnen
geschieden."
Federatie-examens.
De najaarsexamens dor Federatie
van Handels- en Kantoorbedlenden-
Voreenigingen In Nederland zullen
plaats vinden op den 15en on 16en
December e.k. en wel de voorberei
dende examens en de vakexamens ln
Nedorlandsche, Fransche, Dultsche
en Engelsche handelscorrespondentie
te Amsterdam, Rotterdam, den Haag,
Utrecht en Groningen.
THEO BOUWMEESTER.
De directie van het ThéAtre Royal
te Brussel heeft besloten, in den loop
van dit seizoen, Heijermans' „Brand
in de Jonge Jan" ln 't Fransch op te
voeren. Theo Frenkel (Bouwmeester),
de zoon van onze bekende actrice,
mevrouw Bouwmeester, zal er ln op
treden. Het stuk is vertaald door den
heer Duvelhouwers, professor aan de
unrversite't te BrusseL
HET BEETHOVEN-HUIS.
Willem Huitsohenruijter zal zijn eer
ste voordracht over het Beethoven-
Huls houden te Newcastle, op 21 Oc
tober a.s., ter gelegenheid van een
daar te geven driedaagsch muziek
feest.
De voordracht zal plaats vindon
onder de auspicieën van het muziek-
fec-st-oomité, waarvan de hertog van
Northumberland voorzitter Is.
IN HET PALEIS VAN CIRCE.
Dr. Fr. van Eeden zal voor de leden
en genoodigden van den Nederland
sehen Kunstenaarskring op 8 October
zlln nieuwste tooneelwerk, getiteld t
,.In bet Paleis van Circe" voorlezen.
TOURNIAIRE.
In Verband ineit Tourniaire's wan-
kelo gezondheid heeft de Koninklijke
Veroeniging hem op de meest eervolle
wijze ontslag verleend, met dankbe
tuiging* voor de bewezen diensten en
hem een mooi pensioen toegekend, le
venslang
INHOU DVA# TIJDSCHRIFTEN!
Eigen Haardi Een weerzien, door
G., I. Het Kasteel Ampsen ln de oude
graafschap Zutfen, door Fir. J. van
Uildrlks, II slot. Planten en water,
door dr. A. J. M. Garjeanne, III. Het
vierde eeuwgetij van de ontdekking
van de Hudson, door Jero. de Vries,
II. Het geluk, door Johanna Stekete,
I. Feuilleton: Hoe Gardendale de in-
hrekers verjoeg, naar het Engelsch, I.
Bijvoegsel: Het Witte Kruls-gebouw
voor het reddingswezen te IJinuldem
Hot Poolraadsel. Hauriman, de
Spoorwegkoning van Amerika. Bij
Stoel en Spree, alles met afbeeldin
gen,
EDO BERGSMA EN DE AN. W. B
Het ls 25 Jaar geleden, dat do heer
Edo Borg8ma benoemd werd tot voor
zitter van den „Velocipedistenbond",
de veroeniging waaruit later de Toe
ristenbond voor Nederland is ge
groeid. De „Velocipedistenbond" had
toen (zoo schrijft 't Hbld.) nog maar
een handjevol leden, het was een klein
en zwak plantjeheel wat zorg heeft
het noodig gehad, heel wat tuinmans
kunst moest er aan besteed worden,
wilde het zich kunnen ontwikkelen tot
de groote voreeniging, die thans bij
na 30,000 leden telt, niet alleen wiel
rijders en automobilisten, doch ook
wandelaars en toeristen van allerlei
aard, de veroeniging die over het ge-
hooie land duizenden wegwijzers,
waarschuwingsborden en hulpkisten
heeft verspreid, die wegen helpt aan
leggen en verbeteren, uitmuntende
kaarion en reisgidsen en jaarboekjes
uitgeeft, overal hotels aanstelt, den
loden alle mogelijke inlichtingen van
binnen- en buitenlandsche reizen ver
strekt, en juist nu weder door de uit
gave vau bet groote prachtwerk „Ons
Eigen Land" Nederland's te weinig ge
waardeerde schoonheid aan landge
noot en vreemdeling openbaart.
Deze schier voorbeeld», ze ontwik
keling dankt de Bond m de eerste
plaats aan don nooit verflauwenden
ijver on toewijding van zijn voorzitter.
In de eerste moeilijke tijden was hij
somtijds voorzitterf secretaris en pen
ningmeester tegelijk, later, toen de
Bond zich uitbreidde, werden aan tiet
bestuur meerdere en daaronder uitste
kende krachten toegevoegd en kon de
arbeid anders verdeeld worden, doch
steeds bloef de leiding bij den heer
Bergsma, ook toen de steeds zwaarde
re plichten, verbonden aan zijn ambt
van burgemeester der groote en bloei
ende fabrieksstad Enschede, hem niet
langer toelieten zooveel tijd als vroe
ger aan den Bond te wijden.
Nog steeds is Bergsma de ziel van
het bestuur.
De energie en het beleid waarv an hij
als burgemeester zoo doorslaande be
wijzen gaf, hebben hem ook in staat
gesteld don A. N. W. B. groot te ma
ken, en het is Yoor dien bond zeker te
hopen, dat hit zijn voorzitter nog vele
jaren mag- benouden.
ZEPPELIN EN PARSEVAL.
De Zeppelin III heeft op den tocht
naar Mannheim als reizigers o. a.
meegevoerd Orville Wright, den her
tog van Saksen-Koburg en prins en
prinses August Wilhelm van Pruisen.
Zeppelin zat zelf in het voorste schuit
je mot leden der bemanning, Orville
Wright in het achterste schuitje, de
vorstelijke personen Ln een afzonder
lijke ruimte tusschen die schuitje». In
de wolken waren het natuurlijk eerst
recht Hunne Hoogheden. Op de reis
werden prentbriefkaarten in bussen,
waaraan een vlaggetje i3 verbonden,
uitgeworpen.
De Parseval vloog oen eind mee
naar Mannheim, in een hoogere lucht
laag dan de Zeppelin en, naar kapi
tein Ilildebrandt ln de Lokal-Anzei-
ger schrijft, naar mate van de lucht-
strooming nu eens snelleer dan lang
zamer. Volgens andere berichten voer
de Parseval bepaald sneller, schoon
liet aan hot verschil van wind kan go-
legen hebben.
Te Mannheim verlieten de gasten,
alsmede Zeppelin, het luchtschip, dat
mot andere gelukkigen de terugreis
aanvaardde. Ondanks het breken van
een cylinder aan den achtersten mo
tor kwam het schip te Frankfort vei
lig neer. Op de heenreis toonde do
voorste motor een klein gebrek, dat
echter ln tien minuten hersteld, was.
Bij de opstijging van den Parseval
Woensdagmiddag had er een schok
kend voorval plaats, schrijft men aan
de „N. R. Ct." Een gymnasiast liep
zijn pet achterna, die door den lucht
stroom der ballonschroeven opge
jaagd was. Hij struikelde cn raakte
verward in de touwen van het roer,
werd mee naar boven getrokken tot
200 M. hoog en hing. De avonturier
hield zich krampachtig aan het touw
vast, klemmend nog een Zeppelin mi
niatuur-ballonnetje vast in de linker
hand, tot het luitenant Stelling, den
commandant van don Parseval, ge
lukte hein na een reis van een kwar
tier weer op den beganen grond te de-
poneeren. De jonge man was geheel in
de war, maar kwam spoedig tot zich
zelf. Zijn gratis Parseval-reisje zal
hem echter nog lang heugen.
INSTORTINGEN.
Aan öe Sumatra Post wordt uit Ba
tavia geseind
ln verband met de Instorting van
Chlneesche huizen wijst de rooimees
ter to Batavia in het Bat. Nieuwsblad
op het gevaar voor instorting van bij
na een vierde gedeelte van de Bata-
viascke huizen, waarbij groote gebou
wen. Hij dringt aan op de vorming
van een bouwpolitle.
ATJEH.
De gouverneur van Atjeh seinde 23
Augustus, dat in Pidiö zijn neergelegd
4 kwaadwilligen, waaronder Pang
Moedzwaar gewond werd de fuse
lier Helmieg, Btb. no. 47610dat in het
Moulabosche bij huisonderzoek zwaar
gewond werd een lnlandsch mindere,
do aanrander werd neergelegd en zich
22 uitgewekenen hebben gemeld; dat
in Boven Teunom zich hebben gemeld
5 kwaadwilligen met allo vrouwen en
10 kinderen*
VOETBAL.
PLUMSTEAD IN ONS LAND.
Ook Plumstead F. C. tracht een
I tour door Nederland te organise eren.
Deze Engelschen komen met Koret-
I mls.
GORDON BENNET-WEDSTRIJD.
Van 1 tot 8 October a.s. zullen te
Zürioh (Zwitserland) drie internatio
nale wedstrijden van luchtballons
plaats hebben. Luchtreizigers van
verschillende landen zullen er aan
deelnemen, terwijl het te verwachten
is. ilat bijna alle ballons buiten Zwit
serland, enkele zelfs buiten Europa,
zullen nederdalen. Do mogelijkheid
bestaat, dat ook in Nederland neder-
daling zal plaats hebben van enkele
dier ballons.
Met het oog daarop acht de minis
ter van Justitie het wenschelijk, dat
door alle politle-autoritelten worde
bevorderd, dat aan die eventueel in
Nederland nederdalende luchtvaar-
dors zooveel mogelijk bij Liet neder
dalen en het bergen van de ballons
door de politie de noodige hulp worde
verleend en dat worde gezorgd, dat
zij van de zijde der bevolking geen
overlast ondervinden.
Alle politie-autoriteiten zijn uitge-
noodigd de daartoe noodige bevelen
te geven, opdat van de zijde der poli
tie do verelschte medewerking als bo
venbedoeld worde verkregen.
DE PERS OVER DE TROON-
REDE.
't „Algemeen Handelsblad" (libe
raal) begint oen uitvoerige beschou
wing aldus
„Zelden zal de openingszittlng van
een nieuw verkozen Kamer met zoo
weinig spanning en belangstelling
zijn afgewacht als dit jaar. Moge dl
eensdeels te wijten zijn aan het feit,
dat H. M. de Koningin niet persoon
lijk de openingsplechtigheid sou bU-
wonen om redenen, die gelukkig
van zeer weinig bedenkelijken aard
zijn voornamelijk moet de oorzaak
wel daarin gezocht worden, dat geen
Kabinetswisseling heeft plaats gehad
en dat noch van den minister-presi
dent rnr. Heemskerk, noch van een
zijner mede-ministers uiterst radicale
maatregelen of al te felle uitingen
van partijpolitiek verwacht werden."
Daarna vervolgt het blad
„Toch kan niet gezegd worden, dat
de inhoud van de redo, gewoonlijk
Troonrede genoemd, waarmede mr.
Heemskerk de vereen igdo zitting van
de Kamers geopend heeft, onbelang
rijk is.
Integendeel.
Al was het alleen dit 6éne zinnetje
terwijl een ontwerp tot herziening
van het tarief van invoerrechte»,
naar de Regeering vertrouwt, nog
vóór afloop van hot zittingsjaar zal
kunnen worden ingediend."
De gevreesde en gelmte bescher
mend*» rechten zullen dus hun intocht
doen. Wij moeten hier echter
billijkheidshalve bijvoegen, dat wel
licht hot bedrag, dat door de onbil
lijk drukkende en schadelijk wer
kende indirecte belasting van ver
hoogde rechten verkregen moet wor
den, niet- groot zal behoeven te zijn.
Immers tegelijkertijd wordt aange
kondigd een verhooging van de suc
cessierechten, die in ons land ze kor
voor een aanzienlijke verhooging vat
baar zijn, en de zoozeer verlangde al-
gemeene Inkomstenbelasting, die de
directe belasting naar draagkracht
eenvoudiger en billijker kan doen re
gelen.
Wij moeten van deze beide toezeg
gingen niet dankbaarheid gewag ma
ken."
Vetrvolgens passeeren de aangekon
digde wetsontwerpen do revue. Vooral
de tijdelijke venhooging van 't tarief
van invoerrechten wordt veroordeeld,
a. met de uitdrukking
..Wij vreezen, dat de minister van
Financiën, zijn toezegging doende om
met verschillende reprises aan onze
tarieven te tornen, uitsluitend aan de
directe en onmiddellijke belangen
van de schatkist gedacht heeft en de
belangen van* nijverheid en handel
niet heeft geteld."
Ten slotto is de conclusie
Do beschermende rechten, d'e in de
openingsrede worden aangekondigd,
maken het ons moeilijk een gunstig
oordeel over het iegeeringsprogram
te vellen. Toch moeten wij erkennen,
dat vele nuttige en goede maetregeien
worden aangekondigd, aan welker tot
standkoming de linkerzijde waar
schijnlijk met waardeering en instem
ming zal kunnen medewerken.
De „Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant" (liberaal) oordeelt
„De regeering is bij den aanvang
van do nieuwe legislatieve periode <n
de oude fout vervallen. De rede, waar
mede de minister van Binnen landsche
Zaken uit naam der Koningin de zit-
ting van de Staten-Generaal heeft ge
opend, schijnt weer meer bestemd om
een goed getuigenis te geven van den
ijver, waarmede de leden van liet Ka
binet zijn bezield, dan om den indruk
te vestigen, dat in de komende vier
jaar veel nutt'gs voor het land zal
worden tot stand gebracht. Het pro
gram, dat aan de reeds aanhangige of
ten vorigen jare toegezegde wetsont
werpen toegevoegd wordt, is zoo over
laden, dat er onder de ministers zei
ven niet één kan zijn, die in ernst ge
looft aan de totstandbrenging van
zelfs maar een klein gedeelte ervan.
De reeks van hervormingen, die in
bonte rij ln het lange staatsstuk de
revue passeeren, is zóó grootda in
grijpende wetsontwerpen op allerlei
gebied, welke toegezegd worden, zijn
zóó buitengewoon «n aantal, dat ze
ker niet eene vierjarige periode, als
waarop voorloopig voor de regeering
uitzicht bestaat, maar ook zelfs niet
een twaalfjarige periode, als waarvan
een zeker Dordtsch verkiezingsagita
tor droomde, genoeg zoude zijn, om
zij het een betrekkelijk gToot part van
de beloften gestand te doen. Uit do
openingsrede blijkt slechts dit zonne
klaar, dat ook deze regeering hare
werkkracht en die van de Kamers ver
re overschat, met het gevolg dat, wan
neer over vier jaar de tijd van afreke
ning daar zal zijn, het derde Kabinet
van rechts, gelijk eertijds het tweede,
bekend zal zijn als een Kabinet van
goede voornemens wellicht, maar ze
ker niet als een, dat de daad wist te
voegen bij het woord."
Vervolgens:
„Tot nu toe is het van de rechterzij
de steeds voorgesteld, alsof men daar
ter bestrijding van de enorme kosten
der verplichte sociale verzekerin
gen, dio op het regeeringsprogram
niet ontbreken, do verhooging van het
tarief in reserve liield. Dit verband
tusschen sociale verzekering en tn-
riefverhooging wordt nu bij deze ope
ningsrede verbroken. De vraag rijst
waar denkt de regeering de sommen
voor de door haar in uitzicht gestelde
verzekeringen dan nu te vinden Laat
haar dit koud Of sullen we het moe
ten beloven, dat, na de voorloopige
en na de definitieve verhooglug van
het tarief tot voorziening in den fl
nancioeLen toestand des Rijks, nóg
een verhooging ter voorziening in de
kosten dor sociale varzekeringen als
toegift zal worden aanhangig ge
maakt De vraag lijkt ons, ter beoor
deeling van de vooruitzichten, die wij
onder dit Kabinet zullen hebben, ge
wichtig genoeg."
De Telegraaf (neutraal) schrijft t
„Of de toestand werkelijk zoo
„dringend voorziening eischt" en de
begrooting niet geflatteerd is Ln de
richting van een herziening der in-
voerrochten 1 De voorgestelde maatre
gelen lijken ons niet ongeluk .o©.
Tegen een verhoogde successiebelas
ting kan geen enkele erflater iets heb
ben, en een algemeen© Inkomstenbe
lasting zai den La fluancleelen nood
zittenden grooten steden vermoedelijk
in niet geringe mate ten goede komen.
Als tijdelijke maatregel komt er een
herziening van het tarief van invoer-
reohten, de aanloop tot de Uirlcfwet-
ten terwijl de jenever-accijns mede
de noogte ingaat De goede resultaten
ln Schotland verkregen met de whls-
key-bolaeting, doen ons met belang
stelling naar dozen maatregel ulf
zien.n
Ook i
„Naast hel fonds ter aanvulling en
verbetering van do stelling Amster
dam, komt nu ook een fonds, waaruit
de kosten van de kustverdediging be
streden kunnen worden. Verstandig
zou het zijn om van het geld voor de
stelling Amsterdam, die over een Jaar
of wat, als de lucht zwart is van Zepp'
lins, alleen nog maar te redden is
door de forten oodorgronds te maken,
maar direct kustbatterijen aan te
schaffen. Dan kunnen we tenminste
oen kwartier lang de Engelsche vloot
an ons afhouden.
Aan 't bijzonder onderwijs wordt de
vriendenhand opnieuw toegestoken.
Subsidie voor schoolbouw. 't Duurt
niet lang moer, of openbaar- en bij
zonder onderwijs zuilen op gelijken
voet behandeld worden. En dan is het
nog maar een klein stapje om de rol
len om te koeren en 't bijzonder wordt
openbaar, en liet openbaar bijzonder.
Gelukkige liberalen, die dan voor bun
troetelkind den martelaar kunnen
gaan uithangen L"
„Land en Volk" (vrijz.-democratl8cli
orgaan) schrijft:
„Met verlangen is door menigeen
uitgezien naar de rede, waarmede de
ltegoering de nieuwe zitting der Sta
ten-Generaal zou openen.
Zouden de planken van het kabinet
worden omgekeerd Zou, na een jaar
van ingetogenheid, de christelijke
triomfkreet luide uitklinken, te jube
lender nu het 4951 door 6040 was
vervangen
Teleurstelling ongetwijfeld, ofschoon
door de benoeming van den nieuwen
minister van Oorlog na de overwin
ning de teleurstelling was voorbereid.
De overwinnlngskrcet is niet te beluis
teren."
„Overigens somt deze rede een lan-
reeks van onderwerpen op van wet
geving. Hieronder zijn er voel, waar
mede do Regeering, zoo zij slaagt,
zich aanspraak kan verwerven op on
ze dankbaarheid. Eén punt vooral ls
echter bedenkelijk de aangekondigde
herziening van het tarief van invoer
rechten.
„Eén belangrijke zaak ten slotte
mocht in deze openingsrede niet ont
breken liet kiesrechtvraagstuk.
Hot wordt niet mot nhme genoemd.
Van het kiesrecht der gezinshoofden
wordt gezwegen. Plannen van de Re
geering om met voorstellen tot grond
wetsherziening te komen in deze vier
jaren worden niet aangekondigd.
Alaar de Regeering doet mededoeJing
van haar „voornemen om een Staats
commissie in hel leven te roepen ten
oinde te onderzoeken, welk© wijzigin
gen in de Grondwet behooren te wor
den aangebracht".
Alweer oen commissie I Nu voor do
grondwet in haar geheel. Goed suc
ces I"
H e t V o 1 k (S. D. A. P.J begint:
„Deze Troonrede geeft precies wat
van iiet Kabinet-Heemskerk verwacht
mocht worden: een gematigd-blij
moedige kijk op 'a lands toestand en
de belofte van de voortzetting der ge
matigd-conservatieve politiek, waar
aan het ministerie zijn ongeëvenaard
stembussucces te danken heeft.'
Na do beschouwing luidt de con
clusie:
Zoo ls het voor de arbeiders oen
vrij troosteloos uitzicht dat hun deze
begrooting biedt. Wie van den heer
Talma als hervorm ar nog iets ver
wacht mocht hebben, zal van zijn var-
trouwen grondig gekureerd worden,
wanneer hij leest dat van hooi het
met zooveel bombarie op touw ge
zette verbod van bakkerenachtairbeid
thans in deze troonrede uiets anders
ls overgebleven dan... instelling van
bakkersraden! En van den gerlugsten
stap in de richting vaD den' tienuren»
Lg zelfs niet gerept wardtl
Kiesrecht, sociale wetgeving, heel
him lotsverbetering, de arbeiders
zullen liet zelf zich veroveren moeten.
In zijn troonrede heeft dit ministerie
weer eens getoond, dat het hun
daarbij niet als drijver, maar als
dreveno zal strekken.
Aar. 't artikel der Standaard
(anti-revolutionair) ontleenen wo:
„Met niet geringe ingenomenheid
zal, naar we vertrouwen durven, ln
onze Antirevolutionaire kringen van
de rede. waarmede, namens H. M. de
Koningin, de zitting der Staten-Ge
neraal geopend Is, worden kennis ge
nomen.
Al aanstonds zagen we tot onze
vreugde, dat het uitkomen voor
Christelijke beginselen thans niet
gemeden is, maar met vollen klank
in het Program klinkt.
Ook ls van ons Program van Ac
tie op zoo tal van punten goede nota
genomen, dat we alleszins grond heb
ben, om ons voldaan te verklaren.
Het Kiesrecht schuilt natuurlijk in
het voornemen, om tot herziening
van onze Grondwet over te gaau.
De verplichte verzekering dor zie
ken, invaliden en ouden van dagei
was ook door ons als eisch gesteld.
De bijzondere school zal tegemoet
koming erlangen la ln zake den
bouw van hare scholen, en 2a ln de
vroegere uitbetaling van de subsi
dies; on zelfs de verbetering in zake
de opleidingskoaten ls, al wordt
niet met name genoemd, toch geens
zins uitgesloten.
Bijna zoudan we zeggen, van oen
specifiek Antirevolutionair Kabinet
hadden we niet nauwere aansluiting
aan óns Program van Actie kunnen
verwachten. Hoe veel te meer oor
zaak tot donk hebben we dan niet,
nu een gemengd Kabinet ons op zoo
verrassende wijze tegemoet komt.
Ons vertrouwen op de mannen die
thans in het Kabinet zitten, ls ln
geen enkel opzicht beschaamd;
mag het aan het Ministerie geluk
ken, dit zijn voornemen uit te voeren,
dan zal er goede winste ten zegen
van ons volk verkregen zijn.
Natuurlijk is het program ons ln
deze Openingsrede voorgelegd, nï«4'
een program voor één zittingjaar
Daarvoor is het aantal van de aan
gekondigde ontwerpen veel te
vangrijk, en stelt het veel te gewkafr»
tige ontwerpen In uitzicht, die in een
periode van vier jaren door geen
Stalen-Generaal zijn af te handelen»
Doch Juist dit Juichen we toe."
De Nederlander (Christelijk-
historisch) schrijft in een kort arti
keltje O.a:
„De heden door den Minister van
Binnenlandsche Zaken namens H.
M. de Koningin uitgesproken Troon
rede, onderscheidt zich van vooraf
gegane dergelijke Staatsstukken
vooral door de talrijkheid van de
daarin opgenoemde onderwerpen. Be
langrijk is zij op onderscheidene pun
ten.
„Opcenten-hefflng zal noodig blij
ven, terwijl waarschijnlijk als com
pensatie in do kosten van de even
eens toegezegde verplichte verzeke
ringswetten, de tariefsherziening zal
moeten dienen. Het „sociale deel" der
Troonrede ls rijk voorzien; behalve
het genoemde komen de Instelling
van bakkersraden, middenstands
hulp, arbeiders- en vrouwenbescher
ming e. d. In aanmerking, alle zaken,
die in ontwerpen zullen moeten !>©-
Iichaamd zijn, alvorens men er de
verdiensten van zal kunnen beoor
deel en."
,,De Troonrede bevat veel, maai
zij geeft ons slechts op enkele punten
een duidelijk beeld van hetgeen de
Kamer in de heden geopende parle
mentaire periode zal le verwerken
hebben. Trouwens zal dit laatste veel
afhangen van de wijze van arbeiden
door de Kamer zelve.
D e T ij d (R. K.) oordeelt:
„Deze Openingsrede, ais oen nieu
we regeeringsperiode ontsluitend cn
belichtend, geeft ons blijkbaar lu
hoofdzaak oen overzicht van de over
wegingen en plannen, welke het Mi
nisterie-Heemskerk in de vier vol
gende j oir en vooar den geest zullen
staan en bezig houdon. Ware, wat
hier wordt aangekondigd, op een
jaar berekend, men zou van overla
ding en paradepaarden kunnen spro
ken; thans geeft de Openingsrede In
nuchtere termen e«rlijk te verstaan,
waarop het Kabinet zint en waar
naar het, naast best vermogen, stre
ven zaL"
Ten slotte:
„Dienden wij niet kortheid te be
trachten, wij zouden nog heel wat
kunnen en moeten zeggen over vele
andere wetsontwerpen en hervormin
gen, welke worden aangekondigd en
die door ons met sympathie begroet
worden. Thans meen en wij verder te
kunnen volstaan met het weergeven
van den totaal-indruk door deze Ope
ningsrede op ons gemaakt: het is oen
oprecht, eerlijk stuk, even rijk vau
inhoud als sober van vorm, zonder
vertoon en toch vol van beloften, ge
matigd in zijn tooD en niettemin zui
ver in de beginseleó een stuk, dat
den geest ademt van hot bezadigde,
nuchtere, practische, even voorzich
tige als kloeke, echt christelijke Ml-
nlsterie-H««mckerk. Moge het Kabi
net, bij zijn wijs en doelmatig stref
ven, den steun bezitten van de ge
heels Rechterzijde en wi*j allen, die
het landsbelang boven alles stellonl"
STFMBUSCIJFERS.
Mr. Tasi -an t«eft Vragen
des Tijds" ©en '/verzicht van het stem-
mencijfer, uitgebracht op de verschil
lend© partijen la "905 en 1909.
Ilij vindt, na rekening te heWwn
gehouden met de districten, waar het
Kamerlid bij enkele candidaatstelling
werd gekozen
1905.
Roomsch-Kathoüeken
Anti-Revolutionairen
Christelijk-B tetorlschen
70.275
143.196
67.590
Rechterzijde 281 061
1909.
Roomoch Fatholieken 76.647
Anti-Revolutionairen 161.477
ChrlsteMJk-HLstortechen 71.067
Rechterzijde 309.191
1905.
Liberale Dnle
Vrij zinnig-Democrat
Oud-LU>.-i ten
S. D. A. P.
Katholieke Volkspartij
103 424
56.G88
61 401
05 541
440
Liberale Unie
Vr ij t i n Ig-Democraten
Oud-Liberalen
S- D. A, P-
S. D. P.
Linkerzijde 277.494
1909.
115.615
64.947
27.VU
82.523
643
Linkerzijde 2S1.6S9
Men ziet uit deze cljfere, dat Lluke
in 1909 slechts 4'*45 stemmen ls voor
uitgegaan on Rachts 28.180 «temmen.
De Oud-Uberalea gingen, volgens
deae becijferingen, met 7"
men achteruit.
Kort Nieaws.
Tolstoi heaft den lOeu in goede ge
zondheid on geestelijk frisch zijn ver-
Jaardag gevierd.
De ex-sjah van Perriö wordt te En-
seli verwacht De Perzische regeering
hoeft een inatete samenkomst van Mo
hammed Ali met rtjn zoon, den huldi
gen rogent, niet toegestaan.
Bij de Pressed. Steel Car Company
to Pittsburg, is een nieuwe staking
uitgebroken, die aanleiding heeft go-
zenden stakend© arlxMdera verzam^i-
geven tot onlusten. Verscheidene dul-
