KWARTJES
ADVERTENTIE M
VRAAC-EH-AANBODS
ADV ERTENT1EN:
1-S REGELS 25 GENTS
3 PLAATSINCER f050
BIJ VOORUITBETAI.IRCI
IN GRIEKENLAND
beslaat, niettegenstaande «enige offl-
cieele ontkenningen, 't militaire ver
bond. 't Verbond heeft voor zijn ont
binding de volgende voorwaarden
6teld lo. Volledige zuivering van
hoogleerarencorps van de universi
teit alle professoren zullen tegelij
kertijd worden afgezet, en de minis
terraad zal op eigon verantwoorde
lijkheid een keus uit de bekwaamste
hoogleeraren doen, die dan over de
geschiktheid van de overige zullen be
slissen 2o. zuivering van alle takken
van bestuur door terzijdestolling van
alle onbekwame en onwaardige amb
tenaren van hooge posten de door
den ministerraad bruikbaar geachte
hooge ambtenaren zullen ever het lot
yan de lagere beslissen.
't Heet, dat de ïegeering deze voor
waarden zal aannemen.
Evenals ons land wordt ook
BELGIS DOOR OVERSTROOMINGEN
GETEISTERD.
Na de gisteren vermelde telegram
men is niet veel nieuws meer mode te
deelen.
Hoewel het water gelukkig begint te
rakken is overal langs do rivieren de
toestand nog hachelijk. Vooral de
streek tusschen Namen en Dinant en
het land van Luik zijn zeer geteisterd.
Rond Luik wordt de schade nu reeds
op millloenen geschat. De fabrieken
van Cockerill te Seraing zijn stop ge
zet, overstroomd als ze zijn door het
water. Tot overmaat van ramp is er
In de electrische centrale der fabriek
een hevige brand uitgebroken.
Indien er nu slechts geen nieuwe
zware regens komen, beschouwt men
la het overstroomde land nieuw ge
vaar uitgesloten.
Ook wordt
FRANKRIJK DOOR NIEUWE WA
TERELLENDE BEDREIGD.
Do Seine Is Maandag 40 c.M. gewas-
Bon en nog wordt een sterkere stijging
verwacht.
Uit telegraphi6che mededeelinger.
Woei men reeds, dat het plaatsje Mace
tu Idaho, door
EEN LAWINE
geheel en al Is verwoest. Mace was
ewa mijnwerkersdorp met eon bevol
king van 300 zielen en lag aan den
voet van een hooge bergketen, van
welker kam de vernielende lawine
is neergeploft. Men kan z:ch eenig
dankbeeld maken vau de zware, ver
woestende massa, die op het dorp
neerkwam, wanneer men weet, dat
het thans bedolven ligt onder een
sneeuwlaag, die op sommige punten
tusschen 60 en 70 voet hoog Is. Waar
eens het dorp lag ls nu niets anders
te zien dan een sneeuw, en ijsstrook
tan een halve mijl lengte en 35 voet
breedte.
Zeshonderd mijnwerkers arbeiden
mot de kracht van de wanhoop, om
zoo mogelijk nog enkelen to redden,
maar een hevige storm en het telkens
neerstorten van kleine lawines, be
lemmeren dien arbeid tn liooge mate.
Stadsnieuws
CANADA.
Door het Hoofdkwartier van het Le
ger des Ileils te Amsterdam wordt
ana medegedeeld, dat er in 'Canada
een nog grootera behoefte aan werk
krachten blijkt te bestaan dan ven-
wacht werd.
Ten einde personen, die van plan
zijn naar Canada te gaan, de meest
jniete lnlichtigen te kunnen verstrek
ken komt een Staf-officieir van het
Coaadeesche Leger des Heils, Ma
joor Patterson, naar Nederland, en
tle-ze officier staat in Canada aan het
hoofd van het werkverschafflngó-
bnreau van het Leger des Heils, al
daar; is niet alleen in Canada gebo
ren doch is daar sedert jaren in het
emigratiewerk betrokken en heeft, in
verband daarmede Canada herhaal
delijk doorreisd. Hij is beter In staat
dan iemand anders Juiste Inlichtin
gen te geven.
Majoor Patterson tal te Haarlem op
Vrijdag 11 Maart aa van 1 uur nam.
tot 3 uur nam., en van 8 uur avonds
lot 9.30 uutr 's avonds, openbare le
zingen houden over Canada en emi
grate daarheen In het gebouw van 't
Leger des Heils, Schagchelstraat en
tusschen die lezingen voor belangstel
len-ten persoonlijk te spreken zijn
aan hetzelfde adres.
Het kan voor leder zeker van be
lang geacht worden vóór men eenige
beslissing in zake emigratie neemt,
deze gelegenheid te gebruiken om in
lichtingen in te winnen.
Rubriek voor Vragen
Geabonneerden hebben liet voorrecht,
VTagen op verschillend gebiod. rolt» voor
beautwoording vatbaar, In te renden by do
Redactie van Haarlem's Dagblad, Qroote
Hontetraat 53.
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven en xoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van den inzender vermelden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG. Kunt u mij ook zeggen,
wanneer no. 217 voor de Nationale
Militie in dienst zal geroepen wor
den
ANTWOORD. Dit is op 't oogenblik
nog niet met zekerheid te zeggen.
VRAAG. In 't Nieuws van den Dag
worden aanbiedingen gedaan voor 't
schrijven van adressen voor iemand
lil Duitschland. Staat genoemde heer
als soiled bekend en weet u ook
iemand hier ter stede, bij wlen lk mij
voor schrijfwerk zou kunnen vervoe
gen
ANTWOORD. Informatiën over soli-
diteit van personen verschaffen wij
niet; daarvoor dienen de informatie-
kantoren. In 't algemeen moet men
met dergelijke aanbiedingen voorzich
tig zijn.
Een adres, waar schrijfwerk te krij
gen ls, kenner* wij niet
VRAAG. Van Augustus af heb fk
geen werk gehad, en ik ben 64 Jaar.
Door mijn kinderen word lk nu onder
houder., maar geld om de plaatselij
ke directe belasting te betalen heb lk
niet Bij den heer Roetere van Lannep
ben ik al geweest en ook voor de com
missie van onderzoek, maar het helpt
niets. Kunt u rnij raad geven
ANTWOORD. Wanneer u al voor de
commissie is geweest, bestaat er wei
nig hoop vor.r ontheffing, maar aan
den anderen kant gaat deze commis
sie ook secuur te werk. Wij begrijpen
dan ook het geval niet goed. Wend u
eens tot den wethouder van finan
ciën, Dr. II. D. Kruseman, die op 't
Stadhuis wel te spreken is.
VRAAG. Met 1 Januari gaf Ik mijn
dienstbode de Nieuwjaarsfooi, maar
zei haar begin Februari, wegens haar
brutaal optreden, den dienst met de
zos weken op. Heb ik nu 't recht bij
haar vertrek de Nieuwjaarsfooi van
haar loon af te houden 7
ANTWOORD. Neen.
VRAAG. Wat ts de beste courant om
een advertentie te plaatsen om in het
verzekeringsvak te komen, als ad
junct of Inspecteur?
ANTWOORD. Zonneschijn of Men
tor.
Uit de Omstreken
BENNEBROEK.
Zilveren JubUA
Dinsdag was het 25 jaar geleden,
dat de meesterknecht van de „Gene
ral Bulbcorapany" J. Bonkenburg
In dienst trad van de maatschappij.
De dag ging voor hem niet onopge
merkt voorbij. Door zijn superieuren
werd hem. als erkenning voor zijn
trouwe diensten, een zilveren inktko
ker met toepasselijk» Inscriptie over
handigd.
In afwachting van een te verkrijgen
gemeentelijk subsidie, maakt de wo-
ningvereenlging „Bennebroelc" nu
reeds fLinken voortgang met de voor-
loopige werkzaamheden voor den
bouw van arbeiderswoningen. Men is
bezig met het aanrijden van zand en
het gelijk maken van het terrein gele
gen aa- de Schoollaan. Het plan be
staat een 12-tal woningen te doen bou
wen en wel In 2 blokken, ieder bevat
tende 6 woningen.
Binnenland
Decoratle-qnaestle.
Het afdeelingsversiag betreffende
hot voorstel van den heer Troelstra
tot het houden een er enquête omtrent
d« handelingen van den toenmalige®
Minister van Binnenlandsche Zaken
ter zake van decoraties in 1903 en
1905 is verschenen.
Tegen hot voorstel werden ver
schillende bedenkingen geopperd.
In de eerste plaats werd door som
migen aangevoerd, dat het voorstel
praematuur ls to achten. Uit het ver
band der artt, 94 en 95 der Grondwet
leidden zij af, dat van het recht van
enquête gee® gebruik behoort go-
maakt te worden, zoolang andere
middelen beschikbaar zijn om het
noodlge licht te verkrijgen.
In de tweede plaata waren vele le
den van oordeel, dat ook al veree-
nlgt men zich met de ruime opvat-
tink van 't recht van enquête, welke
de voorsteller huldigt, toepassing der
wet van 5 Augustus 1850 (Stbl. No. 45)
als uitgesloten ls te beschouwen,
wanneer het doel der enquêts zou
zijn te komen tot ee®e aanklacht
wegens een door een Minister ge
pleegd ambtsmisdrijf Een volgens
die wet In te stellen enquête zou toch,
ten doel moeten hebben dit opsporen
en verzamelen van bescheiden, inlich
tingen en bewijzen betreffende het
ambtsmisdrijf. Zulk een enquête acht
te men ook daarom niet geoorloofd,
omdat, gelijk ln een door den heer
De Savornin Lobman ln eene der ai-
deelingen voorgelezen en bij het ver
slag gevoegde Nota is uiteengezet, de
beschuldigde sou daardoor worden
verstoken vaa de waarborgen door
de wet van 1855 ter bescherming ven
zijne rechten gesteld.
Dat het doel der door den heer
Troelstra gewenschte enquête ls een
onderzoek in te stellen naar ambts
misdrijven, welke door den Minister
Kuyper zouden kunnen zijn begaan,
blijkt uit de Mem. v. ToeL ven het
voorstel.
Men keurde het af, dat de voorstel
ler ln plaats van zooaJs hij op zijn
standpunt had behooren te doen, een
aanklacht 'n te dienen, getracht
heeft op de Kamer de verantwoorde
lijkheid te leggen van een onderzoek,
dat tot dat doel zou kunne® leiden.
In de derde plaats werd opgemerkt,
dat deze enquête ook daarom niet
oorbaar zou zijn, aangezien zij ook
geen politieke gevolgen kan hebben.
Voor een enquête bestaat verder te
minder aanleiding, zoo werd be
toogd, nu dr. Kuyper zelf het initia
tief heeft genomen tot aanwijzing
eonesr commissie, die de door den
heer Troelstra bedoelde zaken tal
hebben te onderzoeken. D6 keuze van
de leden dezer commissie waarborgt
eene onpartijdige uitspraak. Waar de
en de goede naam van den oud-
Minister bij deze zaak ln hooge mate
zijn betrokken, moet zelfs de schijn
van partijdigheid vermeden worden,
India* parlementaire enquête
werd .steld. Voorts betoogde som-
mi? dat een enquête ook dan geen
nu. .an hebben indien zij ingesteld
werd om daardoor t» komen tot eene
strafvervolging. De voornaamste be
schuldiging ls, dat eene ridderorde
zoude zijn toegekend als belooning
voor gelden aan een partijkas ge
schonken. Gesteld, dat daarover on
derhandelingen rijn gevoerd, dan
dit toch zek«r geschied rijn met dub
belzinnig» verklaringen en halv»
woorden. Een voor den strafrechter
geldend bewijs van bet verband tus
schen de gift en de toekenning der
ridderorde zal ook door bet hoor an
van de bij do zaak heirokken perso
nen niet geleverd kunnen worden.
Ook werd aangevoerd, dat het al-
gamee® belang door het bistellen ee
ner enquête niet zou women gediend.
Wel geven de feiten, welke door de
gepubliceerde brieven en de verklarin
gen van dr. Kuyper geacht kunnen
worden vast te staan geen gunstlgen
indruk van zijn beleid.
Verscheidene zaken staan vaat Zoo
ook dat dT. Kuyper over «taatszaki
briefwisseling heeft gehouden met "n
vrouw, die zich niet waardig heeft
getoond met zoodanig blijk van ver
trouwen t» worden vereerd. Door
een enquête zouden wellioht
schillende reeds behandeld» feiten
nader gestaafd kunnen worden en
misschien nog andere feiten van ga
lij kaaarti gen aard ter algemeen» ken
nis kunnen worden gebracht, maar
men kan niet Inzien dat door h6t
verspreiden van meor licht omtrent
deze zaken het algemeen belang zou
worden bevorderd en d» eer dee lands
zou worden verhoogd.
Andere leden konden zich met het
voorstel vereenigen, daar het niet
mogelijk ls gebleken door eene Inter
pellatie het gewenschte licht te ver
krijgen. Ook kan dat, volgens die le
den niet verkregen worden door den
ingestelden eereraad. aangezien zulk
een raad, hoe goed ook samengesteld,
niet bij machte ls getuigen te dwin
gen voor haar te verschijnen. Het ee-
nlge middel ls dus, volgens die leden,
het instellen van een parlementair
onderzoek. Bij dat onderzoek kan
hij reeds rroegar In „Onze Constitu
tie" heeft geschreven, dat het recht
van enquête cvenver reikt als bet
recht van lnterpel'atla Alleen Is er
een natuurlijke grens dl» niet kan
worden overschreden zonder ln
o.igerijmdé te vervallen. Verder dan
In het algemeen rijn taak reikt, kan
een Staatsrechterlijk lichaam niet
gaan. Daar de enquête dient tot
„voorbereiding" moet de Kamer rich
do mogelijkheid voorstellen, dat zij
iets met de uitkomsten van het on
derzoek zar kunnen verrichten, daan-
gelaten of zij dit In werkelijkheid
doen ral. Hiermede la de voorsteller
het zelf eens, blijkens zijne toelich
ting.
Indien het onderzoek geen ander ge
volg kan hebben dan voldoen aan ze
kere nieuwsgierigheid, zonder dat
daarbij eenlg staatkundig belang ls
betrokken, ware zulk een enquête
dwaas en beneden de waardigheid
der Kamer, en zelfs een misbruik van
macht. Bij elke enquête, zegt de stel
ler der Nota, moet de vraag gestald
worden, gesteld of zij bij mogelijkheid
een staatkundig deel kan bereiken.
Bij ontkennende beantwoording is rij
ongeoorloofd. Eigenlijk, aldus be
toogt de heer Lohman, erkent de
voorsteller dit zelf en hij doet dan
ook duidelijk uitkomen, welk het
doel ls, nl. het stellen in staat van be
schuldiging van den gewezen minis
ter dr. Kuyper.
De steller der motie meent dan ook
dat de heer Troelstra een verkoerden
ls Ingeslagen om zijn doel te be
reiken en dat de Kamer diensvolgens
verplicht is het voorstel om een on
derzoek in te stellen ris bedoeld bij
art. 95 der Grondwet ter beontwoor-
van de door hem gestelde vra
gen, te verwerpen.
lerle ean de Koninklijke Militaire
Academie toe te laten de adspiranten,
die eind-examen A. van het gymna
sium hadden gedaan, zou voor den
Minister hot geheele ontwerp beder
ven.
Heden 11 uur voortzetting
Ds Waterellende
IN FRIESLAND.
De verslaggever van het Hbld.
schrijft nog
lk heb getracht bij do autoriteiten
van Rijks- en Provincialen Water
staat die zich al» om strijd beijve
ren het inzicht van den leek-journ;
list ln het probleem te verhelderen -
eeu volledig overzicht van den be-
staunden toestand te verkrijgen.
Maar het kon mij nog niet verschaft
worden. Wol wordt ln onderling over
leg door opzichters van den Rijks- en
van den Provincialen Waterstaat het
totale, onder water staande gebiod op
genomen en tn kaart gebracht, maar
een achttal dagen zullen verloopen
moeten, vóórdat dit zuivere beeld ver
kregen l
Toch I
blijken dat er termen zijn tot instel
ling eener strafvervolging en ln dat
geval kan een aanklacht worden In
gediend en eene instructie Ingevolge
de wet van 1855 volgen. Maar 't werd
een te enge opvatting van het inge
diende voorstel geacht dit te beschou
wen als een middel tot instelling
eener strafvervolging. BIJ dit onder
zoek, zoo werd betoogd, behoeft men
zich niet te houden aan de beginse
len van de strafverordening; er kun
nen feiten aan den dag komen, die
al leveren zij voor den strafrechter
geen wettig bewijs op, toch de over
tuiging schenken, dat er oorzakelijk
verband bestaat tuschen handelingen
van dr. Kuyper ter zake van het de
coreeren van de helde heeren Leh-
mann en handelingen dier beide hee
ren in het belang van de politieke
partij, waartoe de oud-minister be
hoort. De enquête zal zoo meen
den enkelen beslissend zijn voor
de vraag of dir. Kuyper nog kan deel
nemen aan het politiek» leven. Trok
htj zich uit eigen beweging terug dan
zo® het belang der enquête vervol
len.
Ten slotte werd nog opgemerkt, dat
ln verschillende afdeeiliigen van ge
dachten werd gewisseld over hot ver
band tusschen de voorgestelde en
quêts en het onderzoek der commis
sie op Initiatief van dr. Kuyper op
getreden. Deze beschouwingen heeft
ds commissi» gemeend niet ln het
veerslag te moeten opnemen.
Sommige leden meenden nog dat 't
voorstel van den heer Troelstra niet
voldoet aan den eisch, gesteld ln art
1 der Wet ven 1850, omdat het geen
nauwkeurig» omschrijving omvat
van het onderzoek.
Aan het verslag 1» een Nota toege
voegd van den heer De Savornin
Lohman. waarin deze erkent tel Uk
TWEEDE KAMER.
Van de interpellatie van den heer
Marchant over het pensioenfonds der
H. IJ. S. M-, en het antwoord des
ministers is uitvoerig teiegraphisch
bericht
Zelfs een moeilijk te bevredigen
mensch zou met dat antwoord tevre
den zijn geweest De heer Marchant
was hetnieit echter de heer Schaper,
die ditmaal, o wonder I, aan de zijde
der spoorweg-directie stond, omdat zij
den ambtenaren en beambten een
kosteloos pensioen toedacht Terwijl
bij de oplossing des ministers de ar
beider» iets zouden moeten betalen,
dus van slechter conditie worden.
Maar feitelijk was datvan beter
conditie. Want en de heer Patijn
liet daarop het licht vallen het was
nu immers gebleken, dat de pensioen
aanspraken der spoorwegmannen bij
eventueele naasting niet vast ston
den. en het was dus wenschelijk, een
wettelijke regeling te treffen, met
herziening tevens van art 63 der
spoorweg-overeenkomsten.
Dat lag dan ook in de bedoeling,
zeide de Minister. HIJ dacht aan een
spoedige wettelijke regeling, aanne
melijk voor de H. IJ. S. M., voordeo-
lig voor den Staat en ook, den heer
Schaper ten spijt, voor de arbeiders.
De heer Schaper woedend. Dat hij
oen regeling zou wenschen onvoordee-
lig voor de arbeiders was een leugen
De minister verduidelljkta En met
een 6iseer liep het debat al.
Snel verliep ook de algemeens be
raadslaging over het wetsontwerp be
treffende wijziging van het militair
onderwijs bij de landmacht
In antwoord aan de heeren Tyde-
man en Duymaer van Twist die de
opheffing der Cadettenschool te Alk
maar bepleitten, deelde de Minister
van Oorlog mede, dat die school ten
dood» was opgeschreven. Maar de
wetenschappelijke opleiding van den
hoofdcursus beviel den Minister ook
niet Hij wilde het militair onderwlje
geheel herzien en hoopte daartoe
voorstellen te kunnen doen. Het
amendement der commissie van rap
porteur» om yoor.Infanterie en cava*
'och kan tk wel een algemeen idéé
van het overstroomde gebied geven.
Het Noord-westen en Noorden van
Friesland en ook het Zuid-costen is
droog. Maar dwars door de provin
cie, van Stavoren tot Buitenpost
dus van het Zuid-westen naar het
Noord-oosten kan men zich een
strook denken van gemiddeld 12 kilo.
meter, die onder water staat De
kaarten van 1876 en van 1894, waarop
het overstroomde gebied met blauw is
aangegeven, toonen dezelfde richting
der overstrooming aan. In Maart 1876
werd zeker een derde deel van Fries
land door het niet te loozen boezem
water onder water gezet, en zoo op de
kaart schat ik de oppervlakte van het
In Augustus 1S94 overstroomde land
op een vijfde A zesde deel. Intusschen
waren verschillende verbeteringen
aangebracht
Het thans overstroomde gebied heeft
zich nog voortdurend uitgebreid en
de gouverneur van Friesland deelde
mij mede. dat ongeveer een vierde ge-
dee'te der Provincie ln de strook,
welke ik aangaf onder water staat!
Wij hebben 3W.000.000 kub. M. water
te veel, zeide zijne Excellentie. En om
1 c.M. val te krijgen moeten 8 mil-
lioen kub. M. water geloosd worden.
Hierin ligt tevens de verklaring, dat
het wuter ondank» de loozing op
sommige punten niet noemens
waardig zakL Mij bleek namelijk, dat
loozing door de Dokkumer Nieuwe
Zijlen, de~Friesche sluizen en enkele
andere sluizen steeds mogelijk is ge
bleven. Vooral door de Nieuwe Zijlen,
waar hel verschil tusschen eb en
vloed ?;34 M. bedraagt. Maar in elk
gevel is die loozing onvoldoende, zóó
onvoldoende, dat het peil niet noe
menswaardig gevallen ls.
't Is maar altijd om en nabij de
tachtig boven zomerpeil, en als er
geen Oostenwind komt, ziet het er lee-
lijk uit. Zoo juist komt het weerbe
richt uit de Bildt. 't Is weer mis, ver
telt het aanstonds aan do gasten. Ver
wachting wind Zuid, Zuid-West en
mogelijk regen. Dan komt er weer wa
ter bij.
Zon maakt de toestand der Provin
cie thans overal het onderwerp der
gesprekken uit. Geen wonder, waar
haar levensbelangen zoo nauw bij de
quaestie betrokken zijn.
Do economische toestand van Fries
land gaat er dan ook sterk onder lij
den. Sinds Augustus 1909 duurt de
misère al voort. De tweede snee gras
stond er goed Ln die maand bij, en
September, de hooimaand voor die
tweede snee, zou een mooien oogst ge
leverd hebben. Bijna niets is er van
terecht gekomen. Het water kwam
door de onophoudelijke regen» en on
voldoende afwatering opzetten, en de
z. g. vlietlanden zijnde de onbeka-
de lage boezemlanden liepen, zeker
50,000 bunders groot, onder. Men kan
zich denken, wat het verlies van zulk
een groot deel van den oogst voor een
volk van boeren beteekent.
De overstrooming van de polder»
door de niet meer binnen de boezems
te houden watermassa, heeft den toe
stand daarom zoozeer verergerd, om
dat niet alleen veel voer en mest ver
loren ging, maar vooral omdat vele
boerderiien in die polders in het wa
ter kwamen te staan. Daarop niet ge
bouwd. brengt dit naast veel ongemak
ook veel schade. Gedwongen verkoo-
pen van vee hebben moeten plaats heb
ben en zelfs zijn boerenplaatsen ge
heel door de bewoners ontruimd.
Daarbij komt, dat hei land onder het
water veel lijdt, de qualiteit van bet
grasgewas dit jaar te wenschen laten
zal, da noodige bewerking en bemes
ting die in dezen tijd geschieden moet
ook niet kan plaats vinden, ten ge
volge waarvan talrijke arbeiders weer
hun inkomen moeten derven.
liet ergst ls de toestand te Tietjerk,
te Wartena en te Woudsend ten zui
den van Sncek. Maar het geheele land
zal er zser onder lijden. De pachten,
die de laatste jaren door toeneming
van het zuivelbedrijf en meer direct
door het betwisten aan elkander van
de welden, zoo hoog gestegen zijn
te hoog naar veler zeggen zullen
straks moeilijk betaald kunnen wor
den. Nu moeten kerkbesturen en an
dore instellingen hier in de provincie
veel landerijen bezitten. Zóó ruim
zijn de middelen van sommige kerke
lijke gemeenten, uit da pacht van lan
derijen verkregen, dat de gemeente
In het dorpje Oosthem eens f 10,000
JaarlIJksch tractement aan dr. Abra
ham Kuyper aanbood. Dat was nog
in de dagen toen de anti-revolutionai
re leider het predikantenambt uit
oefende. Oosthem kreeg den begeer
den dominé niet.
Kerkbesturen en andere sticht1 ngen
zullen allicht concillant tegen hun
huurbooren optreden als zij de pacht
niet betalen kunnen en gehoopt wordt
dat de particuliere grondbezitters,
voor zoover het noodig Ls, zullen vol-
Rechtszaken
EEDSWEIGERING.
Het Gerechtshof te Amsterdam be
handelde gisteren ln hooger beroep de
zaak van den koetsier J- Hoogland,
die, al» getuige in een strafzaak voor
de Rechtbank te Haarlem geroepen.
weigerdé den eed af te leggen, omdat
hij, hoewel Katholiek gedoopt, niet
meer aan een God gelooft eu tegen
wien door hel O. M. een dag gevan<
fenlsstraf werd geëlseht. doch die
oor de Rechtbank werd ontslagen
van rechtsvervolging,
Het O. M. bij de Haarlemsche recht
bank teekende appél aan.
Nadat door den raadsheer-rappor
teur verslag was uitgebracht, werd
door den advocaat-generaal mr. De
Josselin de Jong aan beklaagde ge
vraagd, of hij zijn communie gedaan
had en of niet eenlge kindoren van
beklaagde wel en andere niet go-
doopt waren.
Beklaagde antwoordde bevestigend.
Hoe hij zijn lidmaatschap had op
gezegd 7 werd verder gevraagd.
Beklaagde antwoordde, dat zijn
vrouw den pastoor, toen deze zich aan
zijn woning vervoegde, van de trap
had toegeroepen, dat deze niet behoef
de boven te komen.
Do advocaat-generaal zeide zich
niet te kunnen vereenigen met het
uitgesproken ontslag van rechtover-
volging. Hij eiachte vernietiging vaa
het vonnis en opnieuw rechtdoende,
oplegging van zeven dagen gevange
nisstraf.
Spreker verklaarde ln de toelichting
tot zijn requisitoir, zich niet te kun-
- ïigen met de jurisprudentie
drie verschillende rechterlijke
colleges de 5e kamer der Rechtbank
te A. iam, de Rechtbank te Haar
lem en het Gerechtanof te Amster
dam. De Rechtbank tc Amsterdam
heeft langs historischen weg ge
tracht art 161 Wetboek van Straf
recht te verklaren en kwam lang»
dien historischen weg tot de conclu
sie, dat men aan ongeloov'gen niet
gedacht heeft bij de totstandkoming
van het artikel, zoodat de ongeloovi-
gen niet verplicht kunnen worden tofl
het afleggen van den eed. De Recht
bank te Haarlem kwam langs geheel
anderen weg door grammaticale
uitlegging tot dezelfde conclusie,
zoodat men volgens die Rechtbank
den eed en belofte kan afleggen naar
gelang van zijn overtuiging. Het Ge
rechtshof te Amsterdam nu heeft zoo
wel grammaticaal als historisch art
161 Wetboek van Strafvordering ver
geleken en concludeerde, dat ieder
getuige voor den rechter geroepen do
keus heeft óf den eed, óf de belofte nf
te leggen, zoodot bet Hof als 't war©
schrapt de woorden „naar de wijze
van zijn godsdienstige gezindheid."
Dit is, meent spreker, een- onjuist»
interpretatie van art. 161. welke in
terpretatie tot moeilijkheden aanlei
ding zal moeten geven btl de toepas
sing van andere wetsbepalingen.
Tegen die wetsinterpretatie protes
teert spreker, omdat ze geen rekening
houdt met do historie, de logisch»
kritiek en de systematische lijn. langs
welke een artikel bij onduidelijkheid
verklaard moet worden.
Volgens spreker is de eed een hlsto-
risch-puhüekreehteliike handeling, 'n
staatsrechtelijke daad.
De eed moet afgelegd worden ook
door ongeloovigen. Spreker betreurt
dit, maar dit moet geschieden, zoo
lang geen wetswijziging is tot stand
gekomen. Hot Haarlemsche vonnis
achtte spreker verkeerd, ook omdat
de rechter zich daarin plaatst op hef
standpunt van den wetgever. Dit mag
niet, want de rechter is nan de weti
gebonden. Op alle deze gronden ro-
quireerde spreker vernietiging van
het vonnis en oplegging van zeven!
dageu gevangenisstraf.
Mr. J. A. Levy, die als verdediger
optrad, verklaarde op het fond der
quaestie niet breedvoerig te zullen in
gaan waar hij ze nog onlang3 voor
den Hove heeft toegelicht.
Het arrest door het Hof in de zaak
Kriller gewezen, heeft pleiter en de
voorstanders van gewetensvrijheid in
Nederland buitengewoon veel genoe
gen gedaan.
De bekende passus in het vonnis der
Haarlemsche Rechtbank is aan sterke
censuur onderworpen geworden. Met
uitzondering van een enkel liberaal
dagblad, heeft de gansche liberale
pers den passus begroet als den eer
sten hellzamen stap op den nieuwen
weg der magistratuur Lijnrecht daar
tegen echter waren de uitingen in de
clericale pers. En niet alleen in Ne
derland, maar ook ïu het buitenland
heeft het vonnis de aandacht getrok
ken. Pleiter leest c-en fragment voor
uit een hoofdartikel der „Vossische
Zeitung", waarin het Haarlemsche
vonnis den Duitachon rechter tot voor
beeld wordt gesteld.
Het standpunt van den Haarlem-
schen rechter heeft pleiter steeds ver
dedigd, terwijl hij het standpunt van
het O. M. beschouwt als een uitvloei
sel van de leer der trias politica, het
welk den rechter maakt tot slippen-
drager van den wetgever.
Pleiter heeft steeds betoogd, dat van
de drie verschillende machten niet,
gelijk men tot dusverre meende, de
wetgevende macht moet zijn de eerste
en daaraan gesubordineerd de rech
terlijke macht, maar dat de dri»
machten in dezen Staat moeten zijn
gecoördineerd.
Er is een internationale strooming
waar te nemen gelijk aan die, welke
wij thans hier zien, met name in
Duitschland en Frankrijk. En deze
stroom ing vond men ook in de instal
latie-rede van den eminenten ma
gistraat vice-president van het Hof
van Cassatie, Jhr. mr. Feith.
Pleiter kwam ten slotte tot de con
clusie, dat het Hof het Haarlemsch
vonnis zou bevestigen.
15 Maart as. zal het Hof uitspraak
doen.
VRIJSPRAAK.
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft
vernietigd hot vonnis van de Recht
bank te Alkmaar, waarhij de heer A..
G. Verstegen, directeur-redacteur van
„Het Anker", orgaan van den matro-
zenhond, te Den Helder, werd veroor
deeld tot i4 dagen gevangenisstraf,
wegens smaadschrift en eenvoudig»
beleediging, kolonel T. Hov6r en lui
tenant G. van Hulsteyn aangedaan.
Daar het Hof het opzet niet wettig
en overtuigend bewezen achtte, sprak
het beklaagde vrij van het ten last»
gelegd».
DIEFSTAL MET BRAAK.
Gisteren stonden voor het Gerechts
hof te Amsterdam ln hooger beroep
terecht een lS-jarige vareu>gexol ea
een 24-jarig» metselaar, di» door d»'
Rechtbank t» Haarlem waren v»roozv
