NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
:8S8 Rcdadie en Groo'e Houts,raat 53-
27e Jaargang. No. 8198.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 16 MAART 1910. A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: ttffi Van 15 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem1-20 Jfy; Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer/0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der «n/Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1-30 Advertentiön van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 SV fi0 Cts. voor Plaatsingen k contant
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentien en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
DONDERDAG 17 MAART.
Groote kerk: Orgelbespeling, 2-3 u.
De Kroon- Voordracht door prof.
dr. Frans van Cauwelaert, 8 1 f2 uur.
Sint Bavo: Cursus in de Katholie
ke geloofs- en zedenleer. Onderwerp:
lAdam en Eva na de zonde.
Stadsnieuws
Om Ons II e e n.
In het Tweede Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
„Van een fabriek die niet bestaat",
In de rubriek Om Ons Heen.
TUINBOUW EN PLANTKUNDE.
Dinsdagavond vergaderde de afdee-
ling „Haarlem en Omstreken" van de
Nederlandsche Maatschappij van
Tuinbouw en Plantkunde, onder pre
sidium van den heer Joh.-de Breuk.
Uit de rekening en verantwoording
■van den penningmeester, den heer
M. J. F. Bolderdijk, bleek, dat de re
kening over het afgeloopen jaar in
ontvangsi cn uitgaaf sluit met een
bedrag van 1577.33.
Hierna deed de secretaris mede-
deeling van de behaalde bekroningen
op de Onderlinge Tentoonstellingen.
Het resultaat over 1908 was, dat de
verguld zilveren medaille behaald
werd door den heer Deys, de zilveren
door den heer Van Nieuwenhuizen,
do bronzen door den heer Van Nor
den.
1909 gaf den volgenden uilslag de
beer Van Nieuwenhuizen verguld zil
veren medaille, de heer Deys zilveren
medaille, de heer Wallenburg bron
zen medaille.
De medailles zullen aan het hoofd
bestuur worden aangevraagd, en
waarschijnlijk in de volgende verga
dering uitgereikt worden.
Hierop werd verslag uitgebracht
door den afgevaardigde ter algemee-
ne vergadering, die te Utrecht ge
houden is.
Besloten werd voorts 50 bij te
drogen tot de groote bloemenkeuring,
die A April op het terrein der tentoon
stelling in den Hout zal gehouden
worden.
Verder werd het besluit genomen,
het lidmaatschap van de Kamc-r van
Koophandel te Londen op te zeggen,
aLs zijnde voor de aldeeling van geen
belang meer.
Na eenige discussie werd de heer
E. van Nederhasselt afgevaardigd
naar de vergadering van de commis
sie, zich ten doel stellende een goede
invulling der vragenlijsten van de Re-
geeriug inzake de werkloosheid. Deze
vergadering zal op 17 Maart gehou
den worden.
Ingekomen was nog een schrijven
- van den heer Lodder, waarin deze
zich bereid verklaarde, in April voor
de leden der afdeeling beschouwingen
te houden over de Maatschappij en
hare afdeelingen.
BEGRAFENIS-WESSEUUS.
Hedenmorgen werd op het nieuwe
gedeelte van het kerkhof aan den
Schoterweg het stoffelijk overschot
van den heer J. Wesselius ter aarde
besteld. Een 10-tal leden van den
Christelijke» Werkmansbond, waar
van ook de overledene lid was, dr
gen de haar, waarop zich een krans
bevond van de Chr. Bewaarschool in
de Oranjestraat, die de heer Wesse
lius heeft helpen oprichten.
Aan de groeve sprak ds- B. J. Swaan
die den overledene herdacht als een
oprecht Christen en een deelnemend
vriend, dfe veel voor zijn medemen-
schen over had, en daarom niet licht
vergeten zal worden.
Vervolgens nam ds. A. W. Baksteen
bet woord, als vertegenwoordiger van
de bewaarschool-commissie en na
mens de Zondagsschool om zooais
hij zeMc geen aardsche, maar eeni
ge goddelijke bloemen in den vorm
van Bijbelsche spreuken te strooien
op dit grof.
Een toepasselijke psalm, door de
aanwezigen gezongen, besloot de
plechtigheid, waarvoor veel belang
stelling werd getoond.
Examens.
Het toelatingsexamen voor de Rijks-
Normaalschool alhier, Zaterdag j.l.
beginnen, zal Vrijdag en Zaterdag a.
s. worden voortgezet.
Er meldden zich 23 candidate» aan,
H u I s v 1 ij t-tentoonstelling
Het Hoofdbestuur van den Volks
bond tegen drankmisbruik heeft voor
de op 15 April a. s. te openen Huis-
vlijt-tentoonstelling der Afdeeling een
zilveren en twee bronzen medailles
aangeboden, geslagen op den stempel
van den Volksbond.
Van 't Kantongerecht
EEN LAATKOMER.
Eenigen tijd geleden trachtte
iemand, die nog, 't was al zeer laat in
den avond, naar Leiden moest, op een
reeds in beweging zijnden trein te
springen, 't Werd hem echter door
een conducteur belet, die de coupé
deur, welke de laatkomer trachtte te
openen, van binnen vast- en dicht
hield. De man, die niet in Haarlem
kon blijven, omdat hij geen geld bij
zich had om hier te overnachten wierp
zich echter ras besloten in een ander
compartiment, en kwam zoodoende
wel op de plaats zijner bestemming,
maar zag tevens proces-verbaal tegen
zich opzemaakt
Beklaagde was hedenochtend niet
verschenen de ambtenaar van 't O.
M. achtte de feiten echter wettig en
overtuigend bewezen, en eischte mits
dien 6 boete, of bij niet-betaling een
hechtenisstraf van 3 dagen.
TE HARD GEREDEN.
Een chauffeur hud zich te verant
woorden, omdat hij door de kom van
de gemeente Haarleminerliede en
Spaarnwoude is gereden meL een auto
die een grootere- snelheid dan 12 K.M.
had. De brigadier-titulair Reynders,
die er een chronometer op nahoudt,
lieeft berekend, dat hij over een af
stand van 200 M., zooals die met pa
len langs den weg is aangegeven,
slechts 22 seconden reed. Dit wordt
dus in een uur 32 K.M.
De ambtenaar van 't O. M. achtte
het volledig bewijs geleverd en vroeg
10 boete, subs. 4 dagen hechtenis.
EEN RUZIEMAKER.
Jemand in de Ruychaverstraat heeft
zich op den rechercheur Fenger ge
weldig boos gemaakt, omdat deze den
naam wenschte te weten van een da
me, die kwart na twaalf zijn huis ver
liet. Do man wond zich, niettegen
staande herhaalde aanmaning om
zich kalm te houden, hoe langer hoe
meer op, en ten slotte veroorloofde hij
zicli uitdrukkingen, die hem weldra
in de Smeaoslraal brachten.
Beklaagde had zich hedenmorgen
wegens 't maken van nachtelijk ge
rucht te verantwoorden, maai- was
niet verschenen.
De ambtenaar van 't O. M. eischte
ƒ5 boete, subs. 3 dagen hechtenis.
UITSPRAKEN.
lieden werden de navolgende uit-1
spraken gedaan:
J. A. W., te Velsen, overtreding
Jachtwet, 3 boete of 3 dagen hech
tenis.
K .v. d. D. en N. II. te Velsen, en
M. E. S. te Heemstede, overtreding
Drankwcf, 5 boete of 3 dagen hech
tenis! f 2 boete of 1 dag hechtenis, en
20 boete of 8 dagen hechtenis.
J. B., te Haarlem, en 3 anderen,
overtreding Arbeidswet, 1 boete of
1 dag hechtenis.
A. de W., te Beverwijk, en J. A. v.
D., te Velsen. overtreding Leerplicht
wet, 6 boete of drie dagen hechtenis,
en i boete of een dag hechtenis
F. rle K., en J. C. R., te Schoten,
overtredingen IJkwet, vijf maal ƒ0.50
boete of vijf maal een dag hechtenis,
en twee maal 0.50 boete of twee
maal een dag hechtenis.
J. D te Wijk aan Zee, straatschen
derij, 1 boete of een dag hecht.
.1. S. en 10 anderen, te Heemskerk,
nachtrumoer, 2 boete of twee dagen
hechtenis.
P. v. d. A., te Hillegom, cn 2 ande
ren, loopen op verboden grond, 5
boete of drie dagen hechtenis, en 3
boete of drie dagen hechtenis, J. G. C.
S., te Haarlem, vrijgesproken.
B. C. R. van S. en K. J. L. V., te
Haarlem, overtreding Bouwverorde
ning Haarlem, ƒ10 boete of drie da
gen hechtenis.
M, 11., te Haarlem, overtreding der
Prostitutie-verordening Haarlem, 2
boete of een dag hechtenis, en 1 boe
te of een dag hechtenis.
0. de W., te Haarlem, en 10 ande
ren, overtreding Politieverordening
Haarlem, 2 boete of een dag hech
tenis en 1 boete of een dag hech
tenis.
G. II.te lJmuiden, en 2 anderen,
overtreding Politieverordening Vel
sen, f 3 boete of drie dagen hechtenis,
ƒ2 boete of twee dagen hechtenis, en
ƒ0.50 boete of een dag hechtenis, J J.
B., te Haarlem, ontslagen van rechts
vervolging.
A. S., ie Haarlem, overtreding
Politieverordening Bloemendaal, 5
boete of twee do.gen hechtenis.
H. J. v. d. B., te 's-Gravenhage,
overtreding Motorverordening Haar
leminerliede, ontslagen van rechts
vervolging.
P. B. en C. de W., te Haarlemmer
meer, overtreding Politieverordening
IJaarlenimerliede, ƒ2 boete of een
dag hechtenis.
J. G. en A. V., te Velsen, overtre
ding Reglement Visschershaven ƒ3
boete of drie dagen hechtenis
J. T., te Velsen, en L. v. d. K., te
Heemsberk, overtreding Provinciaal
Reglement, 1 boete of een dag
hechtenis, en 2 boete of twee dagen
hechtenis.
J. P. M., to Haarlem, en 2 anderen,
overtreding Motor- en Rijwiel-Regle
ment, 1 boete of een dag hecht.
Voorts vyerden er nog 4 personen
veroordeeld wegens openbare dron
kenschap tot 2 boete of twee dagen
hechtenis.
DE NIEUWE BURGEMEESTER
VAN AMSTERDAM.
Gelijk we voor eenige dagen reeds
meldden, had gisteren de beeediging
plaats van den nieuwbenoemden bur
gemeester van Amsterdam, Jhr. Mr.
A. Röell. Dit geschiedde te half vijf
door den Commissaris der Koningin
voor Noord-Holland, mr. G. van Tien-
hoven, ten Gouvernementshuize al
hier.
Te zeven uur vereenigden de heer
Van Tienhoven en mevrouw aan hun
tafel 42 gasten, waaronder de oud
burgemeester van Amsterdam, mr.
W. F .van Leeuwen, de oud-wethou
der van Amsterdam, mr. Th. Heems
kerk, minister van Blnnenlnndsche
Zaken, het College van B. en W, van
Amsterdam, de commandant der Stel
ling Amsterdam, generaal-majoor S,
I. van Nooten, de commandant dei-
zeemacht te Amsterdam, vice-admi-
raal J. H. L. J. baron Swecrts de Lan-
das VVyborgh, de president van het
gerechtshuf te Amsterdam, mr. R.
van de Werk, en de procureur-geiio-
raal, mr. J. C. baron Baud, de presi
dent van de rechtbank te Amsterdam,
mi1. P. Coninck Westenberg, en de of
ficier van justitie, mr. C. Baart de la
Faille, de oud-minister J. F. Cremer,
de rector-magnificus der Amsterdam-
sche Academie met het college yen
curatoren, de stads-advocaat van Am
sterdam, mr. Kanpeyne van de Cap-
pello, de hoofdcommissaris van poli
tie te Amsterdam, de heer W. J. van
Wagtendonk en verdere genoodigden.
BOND VAN BLOEMBOLLEN-
HANDELAREN.
Aan 't jaarverslag over 1909 van de
zen Bond ontleeuen wij het volgende
Het jaar 1909 is voor den Boud een
gunstig jaar geweest; het ledental
vermeerderde met 5 groepsleden, en
daar sedert Januari 1910 wederom 12
nieuwe groepsleden zijn aangenomen,
kan van een sierke toeneming van 't
ledental gesproken worden. Het
groepsledental bedroeg op 31 Decem
ber 161. Het informatiebureau be
schikt over inlichtingen aangaande
•3505* firma's, terwijl in den regel om
trent elk dier firma's meerdere infor
maties voorkomen.
In het afgeloopen jaar werden over
6780 firma's informaties verstrekt, te
gen 5635 in het vorige jaar.
Waren in 1907 de resultaten van het
broeien slecht en was daardoor in
1908 het geïncasseerde bedrag abnor
maal hoog, nl. 1US0O0 in het aige-
loopen jaar is dit weer eenigszins ge
daald en bedroeg ƒ96,510. 82U vorde
ringen werden ter incasseering aan
het"bureau toevertrouwd. Sedert de
oprichting van den Bond werd een to
taal bedrag geind van 732.310. Daar
er in 1910 vanwege den Bond bij ge
legenheid. van de Nationale Tentoon
stelling te Haarlam eene feestelijkheid
zal worden gegeven, werd besloten
het mcasso-percentage, dat eenige ja
ren niet geheven werd, weder in te
voeren, en wel tot een bedrag van
11/2 der geïncasseerde gelden. Door
de Alg. Vergadering werd besloten
een viertal gouden medailles voor de
ze tentoonstelling beschikbaar ie stel
len. De stookproeven werden ook dit
ja3r voortgezet.
Schietwellst; ij d.
Konden wij voor een paar dagen
geleden in ons blad melden, dat aan
de afdeeling Haarlem van deu Ko
ninklijken N'ederlandschen Bond van
Oud-Onderofficieren drie medailles
waren geschonken voor den schiet
wedstrijd in April te houden, nu we
der is bij den secretaris van het uit
voerend comité bericht; ingekomen,
dat door mevrouw de Douairière Mi-.
D. Visser van Hazerswoude, geb. Van
Mcrlen als eere-prijs in den korps
wedstrijd een groote verguld zilveren
medaille, en door den heer J. J. Zee-
vvoldt, majoor-commandant van
vereeniging „Voor Vaderland en Ko
ning" een zilveren medaille voor ge
lijk doel is beschikbaar gesteld.
Onder Officiersvereeni
ging „Mars".
De sergeant-fourier Van Ommeren
zal van heden af optreden als secre
taris en de sergeant le klasse Kö-
nings als vaandeldrager.
Muziek.
Op het concert van Haarlemscb
Muziekkorps in het Brongebouw zal
onder meer worden uitgevoerd de 5de
Symphonie van Beethoven, de Légen
de Zorahayda van Svendsen en de
ouvertures Egmont en FreischOt?.
Advies tot breed spoor.
Verleden week reeds, meldden we,
dat Prof. Flranco, te Delft in zijn
rapport adviseert om breed spoor te
gebruiken bij den aanleg van de elec-
trische tramlijnen door de stad.
Thans ontvangen we het 'rapport,
dat 27 blz. druks telt.
Door het Gemeentebestuur was de
volgende vraag gesteld:
„Welke spoorwijdte ts, in verband
„met de bestaande toestanden, het
„meest aanbevelenswaard, en welke
„voor- of nadoelen ten opzichte van
„andere spoorwijdten, brengt deze,
„uit een technisch oogpunt be
schouwd, mede?"
Bij de beantwoording daarvan stel
de Prof. Franco zich een aantal vra
gen, die we hieronder laten volgen
met het antwoord er bij.
I. Moet met de trom goederen-
materieel van den spoorweg kunnen
worden vervoerd?
Blijkens de plannen komt geen
aansluiting aan den spoorweg voor;
bovendien zou het doorvoeren van
groot spoorwegmaterieel door de ge
meente mede in verband met het groo
te wageuprofiel van de spoorwegen
tot bezwaren aanleiding geven.
Trouwens art. 1 van de concessie
voorwaarden sluit goederenvervoer
uit; doch bovendien ligt het ook niet
ln de bedoeling van de Noord-Zuid-
Hollandscbe Tram, naar mij door
den lieer Van Eelde werd verzekerd,
o mgroot spoorwegmaterieel op haar
Intercommunale lijnen -te vervoeren,
daar op die lijnen de dubbele sporen
op 2.70 M. hartafstand zullen worden
gelegd.
Deze quaestie kan derhalve buiten
beschouwing blijven.
II. Moet de tram geschikt zijn om,
aansluitende aan andere trams, rei
zigers zonder overstappen, of goede
ren zonder overladen, of beide door
te voeren?
Uit de concessie-voorwaarden moot
worden opgemaakt dat het niet in de
bedoeling ligt van den Raad om, al
thans direct, toe te staan dat op het
nieuwe tramnet met eventueel aan
sluitende andere nelten doorgaand
verkeer van het materieel zal plaats
hebben.
De slotzinsneóe van art. 29 van de
concessie, luidende: „De grootste
lengte van lederen wagen mag hoog
stens 10 Meter bedragen", maakt het
vrijwel onmogelijk om op de gecon-
cessioneerde lijnen 4-assïge rijtuigen
te Laten loopen en het is juist dit type
dat voor aansluitende intercommuna
le tramlijnen, voor groote trajecten
het meest in aanmerking komt, tenzij
daarvoor de in de laatste jaren in
zwang komende voertuigen met go-
sloten imperiale, dus met twee ver
diepingen in toepassing zullen wor
den gebracht
Ik zou dus ook vraag II buiten be
schouwing kunnen laten, indien niet
de quaestie der mogelijke latere aan
sluiting, volgens het beweren van de
zijde der H. IJ. S. M. altijd in de be
doeling zou hebben gelegen.
Omtrent de kwestie van het Rfjks-
loezicht, indien de Haairlemsche lijn
een deel een er intercommunale lijn
werd, kan Prof. Franco geen positie
ve oplossing aan de hand doen. doch
hij kan zich wel vereenigen met de
door den heer Van Eelde meegedeel
de opvatting van concessionarisse,
dat door de aanvaarding der conces
sie, waarbij aansluitingen niet moge
lijk zijn zonder nadere goedkeuring
van deu Raad, de concessionarisse de
risico voor al of niet aansluiting, on
der voorbehoud der ontheffing van
liet Rijkstoezicht, draagt en niet de
gemeente Haarlem.
III. In hoeverre zullen de aanleg
en exploitatiekosten en de te verwach
ten opbrengst invloed uitoefenen op
de keuze der spoorwijdte?
Het eigenaardige geval doet zich
voor dat de concessionarisse aan
dringt op een spoorwijdte welke voor
haar, wat aanlegkosten aangaat,
duurder zal zijn dan smal spoor.
Blijft het geconcessioneerde net ge
ïsoleerd, dan zal naar het mij voor
komt^ de opbrengst wel onafhankelijk
zijn van de keuze der spoorwijdte,
doch de exploitatie-kosten znllen, in
dien het geconcessioneerde net met
smalspoor, de andere lijnen der N
Z. H. T. M. echter met normaalspoar
gemaakt zijn, voor exploitante zeker
hoogor worden, dan Indien alle lij
nen, het geconcessioneerde net inbe
grepen, normaal of smalspoor heb
ben ,al ware het alleen dat het ma
terieel niet kan worden uitgewisseld
de voorraad reservedeelen grooter
moet zijn.
IV. In hoeverre heeft het tracé van
den weg, in verband met nauwe stra
ten, hellingen en bogen invloed op de
keuze der spoorwijdte?
Met het oog op de geringe straat
breedte In sommige steden, wordt
veelal ln de concessie een maximum
wagenbreedte voorgeschreven.
Ten opzichte van de spoorwijdte
wordt hierbij gee nverschil gemaakt.
Wat betreft het door de II.IJ. S.
aangevoerde argument dat bij nor
maal spoor de wagens zijdelings min
der buiten de rails uitsteken en er
derlialve minder gevaar zou bestaan
voor aanrijding dan bij smalspoor,
moet ik opmerken dat het verschil in
overstek bij normaal- vergeleken bij 1
M. spoor, ongeveer 0.22 M. bedraagt,
doch dat naar het mij voorkomt bij
het passeeren van voetgangers en
bestuurders van voertuigen, voor het
schatten van „hoeveel moet worden
uitgeweken" niet zal worden gekeken
naar de rails, doch naar het naderen
de tramrijtuig; trouwens bij het pas
seeren van niet op rails loopende
voertuigen, wordt, toch ook geheel
uitgeweken naar schatting door de
bestuurders naax gelang van den
vorm der elkaar passeeren de voer
tuigen.
Gaat men de drie ontworpen lijnen
a, dan vindt men zes bezwarende
punten.
de geringste straatbreedte 5.85 M.
in de Gierstraat, nabij de Doelstraat,
de geringste afstand tusscheu de
troitoirs 4.05 M-, op dezelfde plaats,
de geringste afstand tusschen hart-
spoor en trottoirband 1.15 M., in de
Gierstraat, en
de geringste afstand tusschen hart-
spoor en verst afgelegen trottoirband
2.55 M. hoek Groote Markt en Koning
straat
daarop volgt de Gierstraat met 2.90
en de Barteljorisstraat met 3 M.
Voor een wageubreedte van 2.10M-,
welke gemeten over de lijsten 2.20 M.
bedraagt, en waarvan de halve breed
te derhalve 1.10 M. is, blijft er (be
halve in de bochten) over om uit te
wijken voor de voertuigen
Iloek Groote Markt 1.45 M.
Gierstraat, bij de Doelstraat 1.80 M.
Barteljorisstraat, bij de Zijlstraat,
1.90 M.
Gierstraat op het eind en Smcde-
straat 2.05 M.
Barteljorisstraat begin 3.30 M.
Ten opzichte van den meest nabij
gelegen trottoirband, is de ruimte tus
schen tramrijtuig breed 2.20 M. en de
trottoirband
Op de nauwste plaats in de Gier
straat 1.15 M. verminderd met 110
M., is 0.05 M.,
in de Sme*iestraat 0 10 M., Bartel-
jorisstraat nabij de Zijlstraat 0.15 M.,
Hoek Markt en Koningstraat (afge
zien van de bocht) 0.G5 M. en begin
Barteljorisstraat 0.95 M.
Jn sommige plaatsen is voorgeschre
ven, dat er tusschen den wagen en
het trottoir ccn breedte van 0.30 M. of
meer aanwezig moet zijn, in andere
steden wordt daarentegen toege
staan, (lui deze breedte gelijk 0 is.
Bij Informatie bleek mij o. a., dat
zoowel in Amsterdam als in Den Haag
er tal van punten zijn, waar geen
voertuig naast een tramrijtuig kan
passeeren, zelfs straatgedeelten van
belangrijke lengten, waar zulks voor
eenigszins breede voertuigen niet mo
gelijk is.
Zoo is in Amsterdam in de Vijzel
straat bij het Sophiaplcin over eene
lengte van 65 M. de afstand van liart-
spoor tot trottoirband 3.2S M.
In Den Haag bedraagt deze maat
in de
Vlcerstr. over '140 M. lengte 2.90 M.
Herderstr. over 80 M. lengte 2.90 M.
Wat er voor de passage overblijft,
blijkt, wanneer men de halve breedte
van het tramrijtuig van die maten
aftrekt.
ln dit opzicht ls het geconcession-
lieerde net gunstig te uchten, aange
zien versperringen van het verkeer
zich slechts tot enkele punten be
perken en niet over lengten van «eni
gen iimvang, uitstrekken.
De breedte der voertuigen, welke
het meest aangetroffen worden, is
gewoonlijk onder 1.85 M. Zoo is o.a.
de breedte van
een vigelan'e ongeveer 1.80 M.
een open \r..chtwagen met 1 paard
ongeveer 1.65 M.
een gesloten vrachtwagen met
paard ongeveer 1.85 M-
Rii een aantal groote vrachtwagens
tapissières van een 5-tal expedi
teurs en vrachtrijders in Haarlem op
gemeten, bleek te bedragen
bij de meeste wagens, de grootst»
breedte 2.10 M.,
bij enkele wagens werd een breed!»
an hoogstens 2.30 M. geconstateerd.
Er zijn derhalve een vier- of vijftal
punten in net geconcessionneerdc net,
waar plaatselijk de passage voor
voertuigen, indien de tram passeert,
belemmerd wordt, en wel: Hoek Groo
te Markt, Gierstraat bij de Doel-'
straat, Barteljorisstraat bij de Zijl
straat, op het einde der Gierstraat,
alsmede op hei nauwste gedeelte van
de Sinedestraat Op deze punten zou
de verbreeding van deu weg door het
sloepen van gebouwen zeker ten bate
in het verkeer komen.
Uit een erf ander volgt, dat even*
tueele belemmeringen in het verkeer
in de nauwe straten in het centrum
der gemeente niet afhankelijk zijn'
van de te kiezen spoorwijdte, doch
an de breedte der tramrijtuigen.
In het schrijven van B. en W. van
Haarlem wordt o. a. met betrekking
tot eventueele werken aan riolen, gas-
en waterleidingbuizen, kabels voor
electrisch licht enz. enz. gezegd, dat
deze bij smalspoor met minder he
ren gepaard zullen gaan. Heb
komt mij voor, dat dit ook Inderdaad
het geval zal zijn, doch dat de om
vang daarvan, zonder het. in detail
nagaan der lokale toestanden niet
h priori is vast te stellen, ln ieder'
geval zullen deze meerdere werken
zich alleen bij den aanleg voordoen.
Met het oog op het tijdelijke van
deze bezwaren, en het feit, dat de kos
ten volgens art. 20 der concessie ten
laste van de concessionnarisse ko-<
men, acht ik het niet juist, dat dit in
vloed op de keuze der spoorwijdte
waaraan grooter belangen zijn ver
bonden zoude uitoefenen.
De héllingen kunnen hier, bij de
bepaling der spoorwijdte, buiten be
schouwing blijven.
In een schrijven van de H. IJ. S.
wordt verklaard, dat de scherpste bo-,
gen een straal van ongeveer 20 Meter
zullen hebben. Er dient dus hier te
worden besproken, of voor bogen met
dergeiijken straal de voorkeur aan
smalspoor boven normaal spoor zou
de moeten worden toegekend.
Er is hoegenaamd geen bezwaar,
li ook bij noi-maalspoor bogen van
20 M. straal toe te passen met de ge
bruikelijke wagens met vaste assen.
Uit bovenstaande overwegingen be
treffende den aanleg, de aanwezig
heid van nauwe straten, hellingen en
bogen, concludeer ik, dat voor het
gèconcessionneerde net in Haarlem,
geen bepaalde voorkeur behoeft te
worden gegeven aan het normaal-
spoor boven smalspoor of omge
keerd.
V. Hoe zal het Technisch bedrijf
zijn voor geval normaal- of wel smal
spoor wordt toegepast Wat is bij den
aanleg van tramnetten tegenwoordig
de opvatting omtrent do toe te passen
spoorwijdte
Er zijn 3 oorzaken, die deu gaug
van den motorwagen onrustig, dus
onaangenaam kunnen maken, deze
zijn
lo. Eene beweging in de lengte
richting van den wagen, het zooge
naamd galoppeeren. 1
2o. Eene slingerende beweging.
(Slangsgewijs).
3o. Eene beweging in dwarsrich-
ting van den wagen. (Schommelen of
wiegen).
De galoppeerende beweging ls het
gevolg van de groote verhouding varv
de lengte van het rijtuig tot den rad
stand. dat is de afstand van de beide
assen.
Verbétering te dezen opzichte ls al
leen te vinden ln eene goede con
structie van het onderstel van den
wagen, zoo groot mogelijken rad
stand, zwaar profiel van de rails, en
eene goede vlakke ligging van do
sporen. De spoorwijdte zelf heeft
hierop geen invloed.
De slingerende beweging ontstaat
in hoofdzaak door onzuivere ligging
ui het spoor en kan bij slechten toe
stand van het onderhoud der osscu
en wielen op hinderlijke wijze optre
den, vooral ter plaatse waar in het
spoor bogen voorkomen.
De mate van slingeren is ook al
weer afhankelijk van de lengte der
rijtuigen, want zij ontstaat door eene
draaiing in het horizontale vlok van
één der beide assen om het midden
van de andere. Hangen de balconsi
dus ver over. dan zul de draaiende
beweging van de assen in het hori
zontale vlak in vergrootc mate op de
balcons worden overgebracht en eene
minder aangename gewaarwording!
bij de passagiers tc voorschijn roepen.
M. i. staat de spoorwijdte hier ook
geheet buiten, doch zal eene goed»
ligging der rails op den rechten weg,
maar vooral ook in de bogen, gepaard
met goed onderhoud van het mate
rieel, dit zoo hinderlijke slingeren
van de rijtuigen voorkomen.
Rest ten slotte de beweging In
dwarsrichting van den wagen. Dez»
beweging kan worden veroorzaak!
door onjuiste ligging der beide rallsi