Wekeiykscb Bearsoverzlcht van
Kerens Tleleman
\yBEKBERICHT TOT 21 MEI 1910.
BIJ een 1 ageren stand van het geld
(waren de staatsfondsen over het al
gemeen vaster en men verwacht dan
ook, dat er geen teruggang in deze
afdeedLng tal plaats hebben, daar de
prolongatie-rente naar algemeene ge
dachten wel niet meer boven 51/2
sal komen. De Industrleele-waanden
Binnenland, waren too goed als ron
der omzetten enkel Cokesovens kon
den rich 3 verheffen na eerst nog
eens lager te xyn geweest, terwijl
W estersuLker vast bleven de voor de
moesten van meer belang zijnde af
dot-Üng Buitenland, toonde voor en
kele fondsen eenig verschilde An
glo's Creeds meermalen werd over de
goede hoedanigheden van dit fonds
geschreven) herstelden zich een vier
tal percenten in twee dagen, het komt
ons voor, dat dit fonds eerst is go-
drukt om op lage koereen te koopen
voor Londen en dat dit thans reeds
weder achter den rug ismisschien
beeft hier een bedoeling achter gezs
ten. Verder bleek er nogal vraag U
bestaan voor Southern Iron Steel,
do nieuwe nagel- en draadfabrleken
zijn geopend en reeds van flinke
ders voorzien de verwachting over
dit fonds mag goed genoemd worden.
De Parahybas bleven hun avans der
vorige week van pl. min. 6 goed
handhaven. Cigars bleven zonder
eenige verminderingte New-York
ging ln dil fonds totaal niets om hier
een enkol stukje. Steels waren en
bleven pl. min. 82 terwijl de ornzet-
ten zeer gering waren ae gansche
.week.
Kon. Cultuur-ondernemingen. Do
Vorstenlanden vost voor aandeelen,
'de lappen pl. min. vier gulden hooger,
evenals Java Cultuur en Nederl. Ind
Handelsbank in betere stemming,
over het algemeen lag ook deze afdee-
ling stil. De verwachtingen waren en
blijven goed. menige maatschappij
heeft zich met een flinke afschrijving
kunnen bevoordeelen en bi] bestendi
ging van de gunstige factoren kan
niet anders dan een mooi jaar ver
wacht worden. Mijnen hooger. Keta-
hoens en Redjangs vast. Great Co-
bar's met een avans van 5 berich
ten blijven gunstig luiden, doch over
het algemeen was ook deze markt aan
den lusteloozen kant.
Van de Petroleumwaarden trokken
het. meest de aandacht do Orion's, die
1U in koers vooruit gingen, alsook
do Zuld-Perlakken met 6 Kouink-
hjken met 10 en Sumpal met 8
De Dordteche kondigde een dividend
atui van 16 waarop geen verdere
rijzing volgde. De verbeteringen in
deze afdéèïing zijn niet dagelijksche
kleine stijgingen gegaan. Do stem
ming is dan ook zeer vast. en spoedig
zullen ook wel de andere maatschap
pijen. «n vooral die. welke in verbin
ding staan met de Koninklijken, in
verheffing van koers volgen. Een
voel betere stemming was er ln de
Rubberwaarden, bijna alle soorten
Verhieven zich. A'dam Rubber, Ken-
deng Lemboe, Soengey Raja en Tim-
bung Deli von 510 De betere Rub-
borprljzen in Londen zijn hier zoker
ook debet aan, doch de vraag voor
belegging blijft steeds toenemen-
De Amerikaansche markt heeft zich
heter gehouden, dan wij wel verwacht
hadden. Ti Londen is het geld goed-
kooper geworden en de betaling van
öe in Europa geplaatste bonds brengt
zeker geen verstijving van de geld
markt te New-York teweeg geregeld
wordt er weder goud naar Amerika
verscheept. Op industrieel gebied ziet
men vele lichte verbeteringen en de
.V-richten luiden niet ongunstig, ter
wijl ook de oogstberichten niet
slecht zijn, dit en meerdere factoren
zuilen wel een betere markt teweeg
brengen, zeker verwacht men groote-
re omzetten. Geruchten gaan. dat een
hauBseconsortlum Canadians voor
Amerika in Londen koopt, daar de
enorme ontwikkeling en de reusach
tige ontvangsten spoedig een flinke
verbetering in den koers zou doen ver
wachten. Over de Southern Pacific's
wordt gesproken in verband met den
verkoop van hun oliehoudende bezit
tingen wuardoor bij 't totstandkomen
zeker geea verlaging verwacht wordt,
t erder worden Southern Rails en
Erie's en General Lien's der laatste
door onze bultenlandsche vrienden
aanbevolen, van wie wij ook de be
richten ontvingen omtrent Canadians
cn Southern Pacific's. Voor Erie's
voeleu wij wel wat, de spoor staat er
niet slecht voor, de ontvangsten ver
meerderen steeds en een goede toe
komst schijnt wel weggelegd. Of het
«chter raadzaam U om thans te koo
pen moeten wij met een vraagteeken
beantwoorden. Ieder jaar het een
wat vroeger, het andere wat later
gaf ons omstreeks dezen tijd oen
slappe markt te ziep, met weinig om-
zotten, afhangende van het intreden
dor vacantles der groote Amerikaan
sche bankier». Men bleek steeds toch
woor te vroeg te hebben gekocht.
noteerde heden ongeveer
in hrulkloen en ter exploitatie aan
den Bond af te staan. Nu was even
wel nog noodig een flink hek om
en oön clubgebouwtje op het terrein.
De gelden hiervoor benoodigd werden
dootr giften van Bloemendaalsche
wonors verkregen, en de architecten
Muidor en Van Asdonk verleenden
belangeloos hun medewerking oin een
artlstlekon hooiberg te herscheppen
ln een oud-Hollandsch club-huisje,
dat de omgeving zal sieren.
Op dit nieuwe sport-tairein, dat
over eenigo dogen aan zijn doel zal
gaan beantwoorden, komen tweemaal
's weeks kinderen uit het doorp spelen
onder leiding van een gymnostiok-
loeraar, waarvoor een subsidie ont
vangen wordt van de gemeent
van de afd. Bloem end a al van den
Volksbond. Voorts zullen de kinderen
van de school dor Bloemendaalsche
School-vereeniging er des zomers hun
gymnastiek -onderwijs ontvangen,
verder kunnen verschillende clul» of
veroenigingen er toegang krij
gen na overleg met het bestuur.
Wij wenschen den Bloemendaal-
schen Rond voor Lichamelijke Opvoe
ding geluk met het verkregen succes!
SANTPOORT.
MONUMENT Dr. E. LAURILLAIÏD.
Het Uitvoerend Comité ln zake de
huldiging der nagedachtenis van tlx.
Ell sa Laurillard heeft de vervaardi
ging van 't monument, op te richten
op zijn graf op 't kerkhof „De Bie-zen'
te Santpoort, opgedragen aan prof.
Odé, te Delft. Het zal zijn een monu
ment van groen Noorsch marmer, ge
kroond door een bronzen, sprekend-
gelijkende buste van den overledene.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
30 Cts. per regel.
STAALWATER
(WiLHELMINA BRON).
m! de TToolgkheid en het gelak toe
nemen, wanneer men te gelegener t^d
„Califlg" toedient; de kleinen nemen
dit ió6 heilzaam, aangenaam smakend
en zacht werkend middel gaarne ln, ja,
beschouwen het ale eene lekkernij I De
werking ia z66 zacht en toch zóó be-
trouwbaar, dat men zou meenen met
de natuurlijke normale functie van oenen
gewonen llckoamstoeatand te doen te
bobben I „Califig"-stroop lz een ideaal
hui»middel, dat zoowel b(j de onder»
al» b(J de kinderen «poedig eene wel
dadige uitwerking teweegbrengt. Ver
krijgbaar ln Apotheken. Prijz 1,25
per flacon.
Gold
Uit de Omstreken
BLOEMENDAAL.
EEN NIEUW SPORTTERREIN
Do Bloemendaalsche Bond voor Li
chamelijke Opvoeding, die tot verle
den Jaar van de Blnnenlandsche Ex
ploitatie-Maatschappij om niet een
stuk fprond in bruikleen had, heeft
zich genoodzaakt gezien een ander
terrein te zoeken, aangezien de be
wuste maatschappij dien grond voor
andere doeleinden ging bestemmen.
Een gescliikt terrein te vinden of te
huren bleek na verschillende pogin
gen vrijwel onmogelijk: de grond te
Bioemendael wordt tegenwoordig
voor bouwgrond geëxploiteerd. Ten
•lotte heeft bet bestuur raad
geschaft en Bloemendaalsche in-
gezeionon aangezocht, om het ter
rein achter hotel Duin en Daal aan
te koopen. Het bestuur was zoo ge
lukkig één ingezetene aan te treffen,
die zich daartoe bereid var klaarde
en het terrein ter grootte van 3200
Viork. M. (80 bij 40) aankocht «m het
BEENZIEKTEN.
Ader»pattlge WONDEN,
Dauwwormen, r üeuktngen,
\VONDEN I ÏMtf melken aard,
ZWEREN, ftl UITSLAO,
gf
fl 1.75 r* PW hom fl 1.75
Taktjk* t>«wlji«n van gonazing»
W.lprl «tl* nmuk.
Bicül «T> («natl* tb«»Ctcc*»»t*j
0. DfKltlU, liMMIlM linktatal?rw*V
snsaaZiSisBsratKSss:
T» Haarlem bij: J. J. GöP-
PINGER, Gr. Houtstraat 147.
Hij ls reeds doodelijk' getroffen'. Maar
de enquête is noodig als consequen
tie van het gebeurde en om eenige
duistere punten in het belang van
hot land op te helderen.
Later vervolgde mr. Troelstra i
Daarby steekt vreemd af, dat
hoor Kuypor is benoemd tot lid dor
Grond wotsconimissie. Het „eerlijk
woord" van dr. Kuyper was tot nu
toe het eenige steunpunt voor zijne
vrienden. Maar sedert is bij de vele
duistere zaken nog een nieuwe duis
tere zaak gekomen de zaak-Van
Heeckeren, die het vertrouwen in de
geloofwaardigheid van dr. Kuyper
niet versterkt. En nog een tweede
duistere zaak is er by gekomen, die
spreker zou willen noemen de zaak-
De Jong.
In „De Rotterdammer" schreef de-
zo aanvankelijk elk eerlijk man zal
het woord, dat uit consciëntiedwang
voortkomt, volgaarne accepteeren.
Maar nu hebben wij de leting van
mej. Van der Vlies en van eenige
achtenswaardige mannen. Spreker
aarzelt geen oogenblik haar lezing
als de Juiste te aanvaarden.
De VOORZITTER verzoekt den
spreker op dit punt niet verder iti te
gaan. Het wordt niet in de stukkon
behandeld.
I)e heer TROELSTRA Dat ls on
juist. Het was Juist de slag op den
vuurpijl. (Geroep Ga voortSpre
ker aanvaardt de lezing van Enka.
vooral omdat het deze haar brood
heeft gekost Wie vertrouwen vraag!
voor het woord van dr. Kuyper. moet
niet in besloten kring zeggen, dat hij
zich zeer goed kan voorstellen, dat
geestverwanten van dr. Kuyper zeg
gen Hij liegt altijd. Wie met derge
lijke „Kuyper-problemen" ln zijn zak
loopt, moet niet van ons onvoorwaar
delijk vertrouwen eischen ln zijn
woorden.
De christelijke, vooral de anti-revo-
lutionnalre pers, heeft er voortdu
rend op aangedrongen, nu maar op
te houden, maar als door die pers al
tijd de motieven der tegenstanders
verdacht worden gemaakt, dan
dwingt ze ons juist, zoo ver mogelijk
te gaan. Die pers spreekt aldoor van
„lastercampagne" en „socialistisch"
of „liberalistisch" relletje, en „De
Standaard" van 4 April tracht stem
ming te wekken voor een „kernge
zonde" huldebetooging, die voorloo-
pig geschorst is. En inmiddels gaat
due pers voort ons te werpen met ai
het vuil waarover zij kan beschikken
en dat is met weinig. Het heet „Wij
willen den man huldigen, die de ba
nier draagt waarop geschreven staat:
„Pro Regi", Voor Christus", en waar
tegen de aanval gericht is.
Zulk een optreden provoceert om
tegenover die schandelijke verdacht
making niet te rusten, voordat het
volle licht van de waarheid gesche-
heeft. Nog krasser is wat de klei-
antl-revolutionnaire blaadj
schrliven „De Kamer ls overtuigd,
dat dr. Kuyper onschuldig is. Dat
weet Troelstra ook wel. En als hij
dus spreekt van belang van het land,
dan is dat niet dan hulchelary". Zoo
worden de kleine luiden bewerkt
Na de verschillende duisterheden
in de zaak besproken te hebben en in
verband daarmee te hebben aange
drongen op de enquête (zie ons tele-
Ïrafisch verslag), vervolgde de heer
roelstra
Er zal hier wel een partijstemming
komen. Maar de rechterzijde zal
zich daarby niet kunnen dekken met
het woord van den heer De Beau
fort. (Geroep Dat zullen zy toch I)
Door niemand is zulk een vernieti
gend oordeel uitgesproken als door
dezen, toen hij zeide er is al genoeg
losgekomen, ik ben bang, dat onze
nationale naam schade zal lijden als
er nog meer loskomt
Te vreezen, dat de lucht nog meer
verpest zal worden ais er nog meer
dekseltjes van den pot worden opge
licht, kan de rechterzijde geen steun
feven by haar stem tegen de enquête,
laar spreker meent dat juist de goe
de naam van ons land alleen gehand
haafd kan worden als wij onzen
plicht hier doen. Hoe kan het krediet
van de Nederlandsche Volksvertegen
woordiging erger worden geschaad
ln het buitenland, dan wanneer wij
Binnenland
TWEEDE KAMER.
De enqnête in de Kayper-zeak.
Aan ons uitvoerig telegrafisch ver
slag over het eerste gedeelte der zit
ting van Vrijdag is weinig meer toe
te voegen. Alleen eenige details van
de rede van mr. Troelstra kunnen
aangevuld worden.
Mr. TROELSTRA sprak by de behan
deling der geschiedenis van deze
zaak en de herinnering aan het be
richt in de „Standaard" over den in
te stellen eereraad, o. a
De aankondiging van de commissie
in „De Standaard" droeg niet dat
zelfde stempel van onwaarheid, dat
zelfde gore, onoprechte cachet. Het
moest heeten alsof de benoeming van
die commissie van beoordeeling niet
het gevolg wa3 van sprekers en
quête-voorstel. Iedereen weet, dat dit
onjuist ls. Dit is weer een staaltje
der misleiding van „De Standaard
(Protesten rechts).
De VOORZITTER Ik verzoek den
spreker zich te matigen. Hij spreekt
nu nog van misleiding van „De Stan
daard", maar straks gaat hij allicht
verder.
De heer TROELSTRA Het Talt mij
moeilijk van de Kuypar-zaak te spre
ken zonder te gewagen van mislei
ding. (Gelach). Ais dr. Kuyper van
den aanvang van plan was geweest
do zaak aan een eereraad te onder
werpen, don had hij niet in de Ka
mer zijn „verdediging" behoeven uit
te spreken. Maar niemand heeft er
te voren leta van vernomen, dat hij
een eere-raad wilde.
Spreker handhaaft dus zyn uitla
ting ondanks de interrupties van
rechts. Men moest ln deze zaak wel
tot een enquête komen. Spreker ls In
deze zaak te ver gegaan om terug te
deinzen voor de consequentie daar
van liet vragen eener enquête. Hoe
men persoonlijk ook moge oordeelen
over de wenschelltkheid eener en-
3uête, do zaak ls in ons volk zoo
oorgevreten, dat zy onverwerkt
blijft liggen zonder een enquête. Het
is niet het doel dr. Kuyper te treffen.
dit vuil bedekt latan
Het geldt hier niet alleen de zaak-
Lehmann, maar het geheele systeem.
Wij zien er nu slechts een stukje
van. Wij moeten daarom „rücksichts
los" de zaak aanvatten. Als deze
zaak met een sisser afloopt, als men
onopgeloste punten ln het duister
laat. dan geeft ons parlement aan
ministers een vrijbrief om ln de toe
komst hetzelfde te doen.
Tot zoover de aanvullingen van ons
verslag. Nu het vervolg.
Mr. TROELSTRA vervolgde
Er is nog rechtsgevoel onder ons
volk. Het volksgeweten is onthutst.
Door aanneming van het voorstel vol
doet men aan een gerechtvaardigden
elsch van het volk.
Maar wie de noodzakelijkheid van
do enquête niet gevoelt, komt door
de houding der anti-revolutionnairen
zelfs tot het stemmen vóór het voor-
el.
Dat was de beteeken Ls van het
spreken der hearen Limburg en
Roodhuyzen.
De rechterzydo lastert, sommeert
om te bewijzen. Dat kunnen we niet
zonder uw medewerking. Gy legt hier
korte verklaringen af, dat is een hou
ding, die u declineert Da; is een treu
rige houding, die u blameert voor
gansch de natie. Wij willen u het be
wijs van onvermogen uitreiken, door
u in de gelegenheid te stellen tegen
het voorstel te stemmen.
Zoo komt spreker tot de politieke
beieekenis der zaak. Dit deel tiiner
rede zal de rechterzijde misbruiken,
maar spreker waagt het er op. Hij
zlot een grooio politieke beteekenis in
het voorsteL Men wil hier zoo gaarne
de politiek uitsluiten, maar het maakt
den indruk, dat wie zoo spreekt juist
fijne politiek voert
Zeker, het gaat hier niet om groote
politiek, maar om politiek in don
besten zin des wooras. Voor spreker
ia de politiek datgene, om het be^te
te uiten, dat hij ln zich heeft Voor
hem is de politiek het middel om te
yveren voor de stoffeiyke en moreele
belangen van het volk, waartoe hij
behoort In dien zin ls zijn voorstel
aan de politiek niet vreemd.
Het politieke moment van dit voor
stel richt zich dan ook niet het eerst
en het meest tot de anti-revolutlon-
nalre party, maar tegen de verschijn
selen, die een gevaar zijp voor de
openhartigheid en de gezonde ont
wikkeling vau ons volk. Die verschijn
selen zijn in die partyen sedert Jaren
waar lo nemen. Do scheidsmuren
worden opgericht.
Hot volk gescheiden door de oprich
ting van bijzondere scholen. De schei
ding heeft men uitgewerkt verder en
verder in de Ned. Herv. Kerk. Bleek
nu maar uit de daden, dat er wezen
lijke motieven voor dit drijven waren,
maar do practijk bewijst liet tegen
doeL
De arbeidersbeweging kwam op.
En toen men een gevaar zag, toen
die arbeidsbeweging zich aansloot bij
hot socialisme, toen heeft men de tak-
tlek vau scheiding ook hier doorge
trokken. Het ministerie-Kuyper zette
de kroon op het werk, op het drijven.
Toen kwam de coalitie-politiek, de
machtspolitiek.
(De VOORZITTER meent, dat spre
ker te ver gaat).
De lieer TROELSTRA meent,
hem moet worden overgelaten de wij
ze, 'waarop hij zal uiteenzetten dt
politieke beteekenis van zijn voorstel.
Toen kwam de machtspolitiek
zeepbel van de christelijke politiek
vloog uiteen. Slechts de macht bleef
ver.
De Kuyper-zaak belicht zoo fel deze
toestanden, Zy toont op de meest
cynische wijze aan de verloochening
der christelijke beginselen. Niemand
der rechterzijde zegt het Dat zijn nu
de menschen, die in 1904 beweerden
dat het ministarie-Kuyper moest blij
von ter bevordering en het behoud
van de zedelijke lijnen onder ons
volk. (Hilariteit links).
En ziet, thans valt heel dit kaar
tenhuis uiteen. Om de atmosfeer te
kennen, waarin de anti-revolutionnai
ren leven, leze men Fabius, Van de
Laar en de christen-socialisten.
AJs de anti-revolutionnairen zelf
en in het openbaar opheldering ga
ven, het zou wat andere zijn, maar
alles gaat in het geheim. Hut voorstel
gaat in tegen die geheimhouding, te-
geu het verbloemen van alles wal
publiek domein behoort te zijn. Dat
is de politieke beteekenis van
voorstel.
Hot zal uitlocfien op eene partij
stemming. Spreker heeft niet de il
lusie gehad haar te zullen bekeeren.
By haar beheerscht alles de vraag,
of de coalitie niet scheuren z«i Ex
zijn niet zoovele vrienden van dr.
Kuyper aan de rechterzijde. Maar gij
vormt een coalitie, waarvan de anti-
revolutionn&ire partij het hoofd ia
jUs die tegen stemt, stemmen katho
lieken en christelijk-historischen ook
tegen. (Geroep zeer juist).
We hoorden dr. Nolens. Wat was
dat eene verdediging i Wat was dat
woord koud 1
Had niet een enkel woord ter ver
dediging moeten klinken voor een
eminent man, als men van zijne on
schuld overtuigd was Hebben wij
een warm woord van sympathie ge
hoord En toch kan in de stem van
dr. Nolens, den kalmen man, dikwijls
warmte klinken.
Ook de beide Christel yk-historischen
hoorden we geen woord van sympa
thie spreken. Als de heer Van Idsinga
sprak, was het of de heer De Beau
fort sprak en ook de lieer Van Veen
ging niet op de zaak in.
Dat teekent. en ook teekent de hou
ding der ontl-revolutionnaire partij,
die slechts vertrouwen uitsprak van
dr. Kuyper, en dat na het oordeel
over de waarde van dit woord in de
„.Rotterdammer".
Het enquête-voorstel zal vallen als
offer van de coalitie-politiek, maar
dan zullen de heeren der rechterzyde
den hitteren beker leegdrinken tot op
den bodem. Gij moet ons de wapens
verschaffen voor onze bestrijding,
die wij toepassen, omdat wij uw po
litiek verderfelijk achten. Wij willen
ook in dezo zaal een mijlpaal plaat
sen, waarop uw schande zal geschre
ven staan I (Bravo's in de Kamer
applaus op de tribune).
De heer VAN KAilNEBEEK erkent,
dat der Kamer niets bekend is om
trent de opdracht, de werkwijze en
de bevoegdheid van den Eereraad.
Spreker wil eenige inlichtingen ge
ven. Op uitnoodiging van den heer
Schimmelpenninck hebben de heeren
Van Swinderen, Kist en spreker zich
bereid verklaard om een oordeel uit
te spreken, na onderzoek, over de in
hot publiek geworpen beschuldiging
yan corruptie aan dr. Kuyper.
Tweo voorwaarden werden gestold.
Ten eerste werd vrijheid voor de
commissie geeischt, dat zij alle fei
ten mocht onderzoeken en inlichtin-
vragen, die zij noodig achtte,
tweede werd geeischt, dat dr.
Kuyper zooveel in zijn vermogen was
zou zorgen, dat de commissie alle
bescheiden zou krijgen, die zij zou
verlangen. Deze beide voorwaarden
heeft dr. Kuyper aanvaard. En de
oommissie maakte het voorbehoud,
dat zij zich aan de taak zou onttrek
ken, zoo niet volledige inlichtingen
werden gegeven en gegevens werden
verstrekt. De eereraad zal haar taak
aanvangen, als de Kamer over do
enquête heeft beslist Omtrent de uit
voering der taak is nog niets beslist
De heer DE JONG zegt, dat de heer
Troelstra het heeft doen voorkomen,
alsof spreker zich ln dezen niet zoo
vry zou kunnen bewegen, als hij wel
zou wenschen. Inderdaad was het
betoog van den heer De Beaufort ver
nietigend. Maar deze rede zou hem
niet tot spreken hebben gedwongen
wèl daarentegen de tirade van den
heer Troelstra over „Enka". Het zou
hoogstaander zijn geweest als de heer
Troelstra deze zaak niet had bespro
ken het zou mooier zyn geweest
•anneor de heer Troelstra tot hein
•are gekomen en gevraagd had om
an onderzoek door Spiekman of
Schaper. Dat zou spreker aangenaam
zyn geweest. (Geroepeen nieuwe
eereraad Het onderzoek zou aange
toond hebben, dat spreker niet ge
compromitteerd is. Het doet spreker
leed, dat hy de oorzaak is geweest
van het mindere geloof in dr. Kuy-
per's woord. Spreker ziet in dr. Kuy
per een geniaal man, een hoogstaand
Christen en hij ziet tegen hem op
met den eerbied, dien een leerling
past (Taekenen van protest op de
tribunes).
(De VOORZITTER dreigt met ont
ruiming by herhaling).
De heer DR JONG vervolgt en zegt
desalniettemin niet door dik en dim
met dr. Kuyper mee te gaan. Spreker
ziet in <lr. Kuyper niet een man zon
der zonden (Ironisch gelach links) en
hij keurt of de liefde van zijn volge
lingen. zooals die wordt opgevoerd in
telegrammen opgevoerd lot een ge-
vaarlljke hoogte, waarop de linker
zijde zoo vaak wijst.
Wat nu de enquête aangaat, spre
ker erkent, dat er duisterheden en
onjuistheden in de zaak zijn. Onjuist
is van dr. Kuyper, dat htl Lehmann
noemde een man van rechtsonjuist
was het gebruik van den term „te
mijner kennis gebracht" onjuist was
in de verklaring van dr. Kuyper, dat
hij „niots onder welken vorm ook"
had ontvangen. Voorts is ar een te
genstrijdigheid in zake de oorspron
kelijke ontkenning en de latere
kenning van het plaatsen van E.
Lehmann op de voorloopïge lijst.
Bovendien is er eenige tegenstrij-
digreld in hot verkeerd opgeven van
de motleven voor de decoratie van R
Lehmann. Inderdaad is in de voorge
schiedenis vun de decoratie E. A.
Lehmnnn \cel duisters Cn spr. kun
zich begrijpen, dut tegenstanders, als
de heer Troelstra, heden, van leugens
spreken en in bolkies van halve waar
heden en misleidende voorstellingen
wordt geschreven. De N. R. Ct schreef
24 Dec. 1909, dat dr. Kuyper er de
oorkeur aan had gegeven de Kamer
op een dwaalspoor te leiden.
Spr. heeft van den beginne af aan
niet geheel aan de zijde van zijn
vrienden gestnaa Hij heeft ontkend,
dat het een lastercampagne van links
was ;hij geloofde in de intregriteit
van dr. Kuyper, maar kon zich voor
stellen, dat oen tegenstander meer
licht wenschte.
Spr. heeft geloofd, dat de verkla
ring vaD dr. Kuyper in deze kamer af
doend o was en rnet den heer Lohman
meendie hij, dat men dr. Kuyper op
zijn eer en consciëntie kou gelooven.
Geen der vrienden van dr. Kuyper ge
loofde nog aan onjuistheden. Maar
toen toonde men onjuistheden en duis
terheden nan, en de heer Lohinun
erkende dit, meeneude dat 't op den
weg van dr. Kuyper lag de duisternis
in licht om te zetten. Toch bleef hij
•ertrouwen stellen in het woord van
dr. Kuyper eu dat hebben ook ande
ren gedaan. Het Handelsblad meende
ook na de verklaring van dr. Kuyper
dat de beschuldigers hadden te zwij
gen, tenzij onjuistheden bleken. He
laas hebben velen in den lande dr.
Kuyper's conscientie-verklaring, dat
er geen verband was tusschen geld en
lintjes in twijfel getrokken. En daar
toe is toch geen aanleiding. Wie ech
ter dr. Kuyper trouw heeft gevolgd en
gelezen, weet dat hij wel eens omtrent
zaken een niet Julsten indruk ver
spreidt, maar zijn goede trouw blijve
daarbij steeds boven verdenking De
sleutel hiervan is, dat er is een zeke
re vluchtigheid dat bleek uit de ge
publiceerde verklaring in de Stan
daard.
Er kunnen ook vergissingen in het
spel zijn de heer Troelstra vergiste
zich in den datum der decoratie van
Lehmann. Als iemand opzettelijk
misleidt, opzettelijk onwaarheid
spreekt, doet men dat dan zooals dr.
Kuyper die in zijn verklaring in punt
5 tegenspreekt wat hij in punt 4 heeft
Zelfs mr. Tideman schreef nog vóór
do verklaring van dr. Kuyper, dat
voor hem de zaken nog niet waren op
gehelderd. Mr. Tideman meende, dat
uit die verklaring moest blijken, of
„dr. Kuyper gehandeld had desbe-
wust slecht of in onbevangen genia
liteit slechts". Ook deze nam dus niet
dodeiyk aan, dat dr. Kuyper te kwa
der trouw was.
Wat nu het voorstel betreft, spr.
acht do Kamer zeer zeker bevoegd tot
deze enquête. Hy is het echter niet
met mr. Limburg, dat de Kamer
zei fa zonder wet, het enquêterecht
heeft. Die afgevaairdigde verwarde
het droit d'euquête met het droit de
enquérir Ook uit staatsrechterlijke
overwegingen is voor de anti-revolu
tionnairen geen bezwaar tegen de en
quête. De waag is evenwel: zal het
zijn een enquête of een eereraad. Er
moet iets gebeuren tegenover de aan
vallen op dr. Kuyper. Spr. acht noch
het een noch het ander noodig. Hij
hecht voldoende waarde aan het
•oord van dr. Kuyper, dat hy niet
gehandeld heeft ln strijd met zijn ge
weten. De anti-rev. partij behoeft ook
geen enquête Maar spr. stemt toe,
dat er voor het Nederlandsche volk
iets moet worden gedaan; er moet ln
den lande een zekere uitspraak ko
men. Van het staatsbelang cenor en
quête is spr. niet overtuigd; een en
quête zou niet baten; met de resulta
ten daarvan zou de zaak niet uit zijn
en onze administratie wellicht nog
ln opspraak komen dan men
zegt dat nu reeds het geval is. Een
enquête In dit stadium der zaak zou
de hoofdzaak: het bewijs van het in
nerlijk verband niet oplossan. Slechts
op één voorwaarde zou spr. voor een
enquête zijn, ml. als dr. Kuyper er
om vroeg te zijner rechtvaardiging.
In zijn plaats zou spr. om een en
quête vragen (Steramen: juist),
mits op voorwaarde dat bij dlo en
quête ook zou worden beslist op de
hoofdzaak, n.J. dat hy te goeder
trouw was goweost. .Als spr., als dir.
Kuyper kon zeggen: „ik heb niets ge
daan wat ln strijd is met de inspraak
van mijn goweten," dan zou hij
onderzoek maar! Maar dr.
Kuyper heeft meer levenservaring en
hij die do zaken beter kent, mag zelf
booord ooien of men uit nieuwe feiten
weer geen misbruik zou gaan maken.
Onder die omstandigheden is het be
grijpelijk dat dr. Kuyper een eere
raad wenschte. Dat denkbeeld had hy
reeds .geruimen tijd", dat is de
volle waarheid; maar het kwam niet
tot uttvoering omdat men van links
bloef vragen om dr. Kuyper's spreken
in bet Parlement Spr. acht een eere
raad voldoende en zelfs boter dan
een enquête-commissie. De N. R. Ct
hooft betoogd, dat roeping en taak
van belde verschillen; dat bij het on
derzoek voor een eoreraad het onder
zoek draait om den persoon van dr.
Kuyper on dlone persoonlijke beweeg
redenen en by een onderzoek door
een enquête-commissie niet Welnu,
Juist daarom. bet kan uit het voor
gaande blijken, is spr. vóór een
eoreraad on togen een enquête. De N,
R. Ct. putte een airgument voor de
enquête, bewerende dat bij vcrwere
ping vun het voorstel tlx. Kuyper»
wellicht do leden van den Eereraad''
ook eervol zou ontslaan. Maar als dr.'
Kuyper dat deed, dan zou een storm
van verontwaardiging ln den lande
opgaan. De hoor Troelstra hoeft het
den leden van de rechterzijde moei
lijk gemaakt vow een enquête te
stemmen. Thans sprak hij loeder en
meende dat dr. Kuyper zich door een
enquête van blaam zou kunnen zul-(
veren. Maar in zijn Kerstrede reide'
hij. dat het feit. dat dr. Kuyper moei
verschijnen voor een commissie hem'
reeds den gloriekrans van het hoofd
zou nemen.
Spr. blijft overtuigd, na een gesprek,
dat bij gisteren nog met dr. Kuyper
had, dat deze niet gehandeld heeft in
strijd met de inspraak van zijn gewe
ten.
Dinsdag 11 uur voortzetting.
eerste Kamer.
Nota Van Haackeren van Keil.
Aan het tlwuis venschenen, doch tot
dusver nog niet gepubliceerde gedeel
te uit de nota, weJke het Eerste Ka
merlid baron Van Hoeckeren van Keil,
dezer dagen aan de Kamer zond, -ont-
leenen we het volgende:
De zaak zelve weegt mij zwaar op
het hart.
De telkenjuro torugkeerende gelijk
luidende woorden der Troonrede,
blijkens welke onze betrekkingen tot
liet buitenland altoos even uitstekend
heeten te zijn, niettegenstaande het
mij bekend is, dat er in de laatste
jaren meer dan eenmaal sprake is ge-
st van dreigende stappen die voor
onafhankelijk volksbestaan nood
lottig hadden kunnen worden, en
waaraan wy aleclits ter nauweraood
zijn ontsnapt, hebben mij altoos zeer
gehinderd.
Na het voor en tegen eener inmeiK
gmg in deze quaestle ernstig te heb
ben overwogen, beu ik ofschoon
wear vreezende dat mij een zeer har-
strijd met de Regeering te wach
ten stond en ik mij daardoor aan ein-
delooze onaangenaamheden ging
blootstellen tot de slotsom geko-
dat ik mij noch door persoonlij
ke, noch door poiitieke consideraties
mocht laten weerhouden om te doen
hetgeen ik ten deze als mijn plicht
beschouwde.
ik heb dan ook voortdurend in de
laatste jaren, zoowel schriftelijk als
mondeling, al het mogelijke gedaan
om de regeering tot zoodanige mede-
deeling in comité-generaal aan te
epoTCn. Al mijne bemoeiingen zijn
echter vruchteloos gebleven.
Niettegenstaande ik mij telkens be
reid heb verklaard om deze aangele
genheid op de voor de Regeerlng
meest aangename wijze te behande
len en alles te vermijden wat tot on-
gowensohte publiciteit aanleiding zou
kunnen geven, heb ik niets dan on-
heusche antwoorden ontvangen.
In tusschen verkreeg deze aangele
genheid een m. i. veel ernstiger en
bedenkelijker karakter, toen in 1908
bleek, dat de Minister van Buitenr
landsche Zaken bij het sluiten der
N oordzee-en lente, <L w. z. toen ons
eene geschikte gelegenheid aangebo
den werd, om te trachten het drei
gende gevaar door middel eener ver
dragsbepaling af te wenden, volstrekt
geen rekening had gehouden met de
hoog ernstige gebeurtenissen, die in
1904 waren voorgevallen."
Daarna beschrijft de heer Van
Heeckeren wat er met de Noordzee-
entente gebeurd is en vervolgt dan:
„Dat een Minister van een klein
land als Nederland bij zijne negotia-
tles met groote mogendheden niet al
toos evenveel succes heeft en dat het
hem ook wel eens kan tegenloopen is
zeer begrijpelijk; het zou ook hoogst
onbillijk wezen om een Minister, al
vorens het voor en het tegen gehoord
te hebben, daarover hard te vallen.
Maar nu het blijkt, zaools in casu,
dat die Minister ln het geheet niet ge-
negotieerd heeft, dat hij zelfs niet de
allergeringste poging gewaagd, heeft
om voor de hoogste belangen van ons
vndorland op te komen nadat wij
slechts ternauwernood aan het go
vaar eener occupatie door vreemde,
militaire troepen ontsnapt zijn, kan
ik mijn gevoel van teleurstelling niet
onderdrukken en meen Ik met alle
kracht tegen zoodanig verzuim te
moeden protesteeren."
BRAND EN ONWEDER.
Donderdagmiddag brak te Vught
een hevige brand uit op het buiten
Coebax van mevr. de wed. A. Clercx
te Boxtel. Het huis brandde tot den
grond af. Vier koelen, vier kalveren
en een paard benevens de geheele in.
boedel kwamen in de vlammen om.
De pachter Lambertus Schuurman*
bekwam ernstige brandwonden. Oor
zaak onbekend. Alles was verzekerd.
Bij een kort doch hevig onwed«r(
dat Woensdagmiddag te Vriezen veen
woedde, werd do 22-Jarige veenarbet
der Hendrik Gort te SlbcuJo nabij hef
veenkanaol in het veld door den blik.
sem getroffen en onmiddellijk gedood
DE komeet-manie.
De heen- H. Ypenbwg te Enschedl
deed Donderdag ter secretarie aldaar
aangifte van de geboorte eener doch-
ter en wenschte die Ingeschreven
hebben onder den naam... Haliey,
aan welk verzoek de ambtenaar niet
dan na eenige tegenstribbeling beeft
voldaan.
