geraakt, tengevolge .waarvan de dood
jjLodelijk volgde.
Te ODijuen i8 het 6-Jarig-zoontje van
/D. v. Keulen in de Kil, een oude ri-
ylerboozem, verdronken. De moeder,
die haar kind nasprong, werd ruut
groot© moeite gered.
VALSCI1 GELD.
Te Tlel zijn valsche dubbelt]©© lu
omloop; ook werd een valsche riiks-
daaldcr ontvangen.
„DE TUBBERGSCHE POLIT1E-
QUAESTIE."'
Het Hbld. schrijft naar aanleiding
van een door de Redactie ingesteld
onderzoek:
Wij mooten hier even de Papen-
drechtsche zaak noemen, hoewel deze
sinds jaren en maanden aan het oor
deel der rechters is onderworpen en
het nog zeer lang kan duren voor wij
het eindvonnis in die zaak mogen be
spreken. Doch dit mogen wij wel zeg
gen, geheel afgescheiden van de
vraag, of t den beklaagden in de Pa-
pendrechtache zaak zal gelukken de
rechter van meineed! gheid dei' veld
wachters te overtuigen: in de Papen-
drectatscho zaak is wel zeer duide
lijk gebleken, dat indien veldwachters
eous in strijd met hun plicht mochten
wenschen to handelen, misbruik van
hun nracht zouden willen maken, en
daartoe niet tegen meineed opzien,
het slachtoffer van deze toestanden
zeer groot© moeilijkbeden heeft te
overwüuiou vóór hij gehoor kan vin
den bij don ,N ederlandschen rechter.
Wij zullen op die zaak en al wat daar
mede verband heeft, nog vaak gele
genheid hebben terug ie komen.
Wij herinneren er slechts aan om
de merkwaardige overeenkomst, die
in enkele opzlchton deze Tubbergon-
sclxo historie met de Papendirechtsclie
heelt, liet is waar, hier is niemand
veroordeeld dan de advocaat, die
krachtens zijn ambt voor de mishan
delden in do bres is gesprongen. Maar
ook hier vinden wij veldwachters, die
zonder aanleiding do bevolking mis
handelen. Ook liior worden de veld
wachters van meineed beschuldigd
door alle inwoners van het dorp,
waar deze menschen juist in de eerste
plaats door den eerbied die zij voor
hun ambt afdwingen de orde moeten
handhaven. Ook hier wordt door den
„man op de straat" gemompeld over
persoonlijke wraakoefening door do
veldwachters uitgeoefend. Ook hier
blijkt de weinige geneigdheid der Ne
derlandsche justitie om veldwachters,
beschuldigd op een dergelijke wijze
hun macht te hebben misbruikt, -lie
hun eerlijkheid zoo verdacht gemaakt
hebben, voor den rechterstoel te roe
pen. Er zijn natuurlijk ook ver
schillen: reden tot, beleediging der ge
tuigen als voor haast alle rechters
der Papendrechtsche strafzaak is ge
schied, zal in het Tubbergensche ge
val wel niet bestaan. En evenmin
schijnt er voldoend© aanleiding te
zijn om al de getuigen tegen de poli
tie in het openbaar van krankzinnig
heid te verdenken en een onderzoek
naar hun verstandelijke vermogens
in te stellen.
Wij kunnen wel zeggen: er is in
Tubbergen geen man, die niet over
tuigd is, dat de veldwachters Heuver
en Kort meineed gepleegd hebben en
de „muziekjongens" mishandeld heb
ben. can in de gelegenheid te zijn hun
wrok aan één der muziekjongens,
Lenferink te koelen. Terwijl de toe
stand aldus is, wordt niet één maat
regel genomen om aan te toon en, dat
onze magiM-aten een optreden als
van deze veldwachters niet goedkeu
ren, om te bewijzen, dat d© rechters
in Nederland óók willen recht spre
ken, indien een veldwachter zich mis
draagt.
Onze verslaggever verklaart, dat ie
der in Tubbergen een openbare be
handeling vn deze zaak wenscht
Wij hopen en gelooven, dat die behon
deling, zij het wat laat de mishan
delingen vonden reeds een half jaar
geleden plaats eens komen zal.
Doch reeds rhans moeten wij verkla
ren. dat door de weigering der be
trokken magistraten om hier recht te
doen, groot* schade aan den goeden
naam van onze justitie is gedaan.
Door dit verzuim is de onrust in den
lande, door de Papendrechtsche zaak
gewekt, aanzienlijk verergerd.
Op do laatste vergadering der Ju
risten ver eenigln g hebben talrijke
rechtsgeleerden als hunne meening te
kennen gegeven, dut liet noodzakelijk
was aan do getuigenis van een politie
beambte meer waarde toe te kennen
dan aan de getuigenis van een ander
staatsburger. Nemen wij die noodza
kelijkheid eens aan. Dan is bet echter
tevens noodzakelijk, wil die ambtelij
ke getuigenis ook werkelijk grootere
waarde hebben, dat in het geval de
waarheid niet gezegd wordt, voor
beeldig gestraft worde. Heeft het te
gendoel plaats, vermoedt een veld
wachter dat hij ongestraft liegen kon
en dai bij elke beschuldiging tegen
hem uitgebracht, krachtige invloeden
werkzaam zullen zijn om hem onge
straft zijn bedrijf te doen voortzetten,
dan moot zulk een ambtelijke getui
genis op den duur niet meer, maar;
*eer veel minder werkelijke waarde
krijgen dan do getuigenis van een
.ambteloos burger."
De redacteur van bet „Hbld.", die
te Tubbergen de zaak onderzocht,
schrijft nog aan bet slot van zijn ar
tikelenreeks:
„De inwoners van Tubbergen spre-
jfcen dagelijks over de quaestie. Er is
jonrusl in de gemeente die geuit wordt
,tn bezorgde uitlatingen als: „Wen-
heer het recht niet zijn loop heeft,
Öda loont bet nooit goed af." Klaar-
blijlcelijk is het gevoel van rechtsze
kerheid geschokt. Daardoor vinden
allerlei commentaren, die allen een
zelfden rooden draad gemeen hebben,
een vruchtbaren voedingebodem. De
bevolking wil een openbare behande
ling dar zaak. Dat komt ook uit in
bet volgende, hetwelk reeds door mr.
ten Bruggiencatei word medegedeeld
en dat wij nog even herhalen:
„Na afloop der Instructie had ik
een bespreking met den substituut of
ficier van justitie, die met mij ran
oordeel was, dat er alle aanleiding
voor eene strafvervolging tegen do
veldwachters bestond. Daar wij bei
den zagen aankomen, dat eene ver-
oordeeling en ontslag dan niet zeker
heid zou moeten volgen, gegeven de
massa bewijs, die tegen hen bijeenge
bracht was, en zoowel de officier als
ik dat, hoezeer do handelingen, dier
ambtenaren af te keuren waren, wat
heel hard vonden, nam ik op mij, te
trachten eene aannemelijke oplossing
te vinden. Ik sloeg daartoe aan de le
den der vereeniging voor, dat die"
veldwuchters behoorlijk excuses zou
den aanbieden, en bij wijze van straf
eene geldsom zouden starten voor een
liefdadig doel, b.v. voor de airmen van
Tubbergen. Een hunner is een vrij
gegoed man. (Dit ter verklaring van
dien eisch).
Intusschen had zich de geheele be
volking van Tubbergen, waaronder
veie notabele ingezetenen, met de
zaak bemoeid, en de algerueene
wenscli was zóózeer, dat de zaak haar
beloop zoude hebben, dat mij bericht
gezonden werd, dut men vervolging
verlangde."
Daar zijn slechts twee mogelij khe-
dien: „Of er is voor het optreden der
Tubbargsche politie alle goede reden
geweest en wordt op haar een onver
diend© blaam geworpen of: rustige
burgers zijn blootgesteld geweest aan
een ergerlijk politieoptreden. Of d©
opgeworpen blaum verdiend of onver
diend. is, of aan d© veiligheid van rus
tig© burgers door de agenten al of
niet is te kort gedaan, een openbaar
justitieel onderzoek zou het den Tub-
bergenaren kunnen zeggen en hen
daardoor kunnen redden uit de ver
derfelijke spanning, waarin zij en de
bewoners hunner omgeving op bet oo-
geablik verkeer en.
Letteren en Kunst
PLANNEN VAN TILLY KOENEN.
In de Duitsche bladen vindt men
een aanteekening over de veelzijdige
begaafdheid van onze landgenoot©
Tilly Koenen. Zij zaJ in het komende
seizoen eenige concerten geven, waar
bij zij zelf haar zang op de piano be
geleidt. Aanleiding hiertoe gaf de
overweging, dat sommige oude Itali-
aansche en Fransche liederen en de
kinderliedjes van Catb. van Rennes,
die zij op haar repertoire heeft gezet,
door huu intiem karakter op een ge
woon concert niet tot hun recht ko
men. De zangeres heeft als meisje van
achttien jaar een prijs voor piano-
snel gehaald aan het Haagsche con
servatorium. Zij betreedt dus geens
zins nieuw terrein.
Minder bekend mag geacht worden,
dat de begaafde zangeres ook ver
dienstelijk toekent. Zij heeft bij dc
liedjes van Cath. van Rennes. naar
men weet mede te doelen, penteeke-
ningen gemaakt, die als een soort
illustratieve toelichting op de pro
gramma's zullen gereproduceerd wor
den. Verder wordt onze landgenoote
geprezen als een handig amateur-fo
tograaf en goed chauffeuse.
KONING-LETTERKUNDIGE.
Van de letterkundig© werken van
koning Oskar van Zweden zal wel
dra een complete uitgave ven-schijnen.
Behalve gedichten en essays schreef
de koning ook eenig© tooneelstukken,
die het nimmer tot een opvoering ge
bracht hebben.
INDISCH TOONEEL,
Het plan bestaat 0111 een Nederl.-
Indisclie tooncel-, opera- en operelte-
vereeniging op te richten, met Brond-
geest als artistiek leider en onder
muzikale leiding van mevrouw Deele-
maxu
Sumatra Post).
De 31ste jaarlijkeche examens der
Nederlandsche Toonkunstenaarsver-
eeniging zijn gister te 's-Gravenhage
voortgezet en geëindigd. Na de vorige
opgaven zijn nog geslaagd: de dames
L. C. lteuhl en A. M. W. van Exter,
beiden uit Utrecht, voor piano L. O.
In bet geheel hadden zich aange
meld 49 voor piano, L. 0.; 2 voor pia
no, M. O.; 1 voor viool, L. 0.; 1 voor
violoncello, L. 0., 1 voor orgel, L. 0.,
die door ziekte verhinderd Weid «an
het examen deel te nemen, 8 voor
koorzang, onderwijskunst en 14 voor
solozang, onderwijskunst), te zomen
76; waarvan geslaagd 22 voor piano,
L. 0., 1 voor piano, AL 0., 1 voor vi
ool, L. 0., 1 voor violoncello, L.O., 5
voor koorzang, onderwijskunst; en 8
voor solozang, onderwijskunst.
De Commissie van examinatoren
bestond uit de heeren: Mr. Henri Vi-
otta, 's Graven hage en M. \V< Petri,
Amersfoort, afwisselend ais voorzit
ter; S. van Miliigen, Amsterdam; Jan
Rijken, Deventer; Ant. II. Tierie, J.
W. Kersbergen, Amsterdam; A. 11.
Amorij, Arnhem; W. van Thienen,
Delft; Mevrouw. Unia Steyn Parvé—
Van Mnanen, Deventer; J. H. B.
Spaanderman, Gouda; L. Angemot,
Ch. van Isterdael, Arnold Spoel, K. A.
Textor, H. Völlmar, C. L. W. VVirtz,
's-Gravenhage; P. C. Koerman, Leeu
warden; Leon C. Bouman, Nijmegen;
I. H .Besaelaar Jr., Louis Schnitzler,
A. B. H. Verhey, G. Pto. Zalsman,
Rotterdam» W. Petri, Utrecht: L. F.
Brandts Buys. .Velp.
f TIJDSCHRIFTEN."
Dó '„Revue der Sporten" van deze'
Vioek geeft photographioën van de
groot© N. B. L. 0. feesten, van 26—31
Juli op Houtrost in den Hang gehou
den, verder van de zeilwedstrijden
van d© xetlvereeniging Kralingeu, het
13o Sportfeeet, Zondag op het excor-
cltiotonrein te Nijmegen gehouden, de
courses te Duindigt en van verschil
lend© wielerwedstrijden..
Het laatste nummer van „De Auto"
bevat: De betrekking tusschen effect
en energie-verbruik bij de auto.
De autogarage Thijssens Fr. et Sr.
Do organisatie van het Oostenrijk-
ache vrijwillige autoinobiekorps.
De vrouw aan het stuur. Uit Duitsch-
IoikL Een boetetocht door Zwitser
land. De Autovallen. Lucht
scheepvaart. Motorwielrijden.
Allerlei.
Kerk en School
NED. HERVORMDE KERK.
Beroepen te Vlaaadingen ds. G. v.
Dijk Az., te Nlewolda, Gr.
Beroepen te Leerdam de. J. J. v. In-
gein, te Wouhrugge.
Beroepen te Oudemirdum c. a ds.
N. War molts Hzn.. te Hazerswoude.
GER. KERKEN.
Beroepen te Grand Rapids (Mich.
N. A.) ds. A. Janse te Ter Neuzen.
Koloniën
IMMIGRATIE VAN CH1NEEZEN.
In „de West" werd de aandacht ge
vestigd op een voor Suriname min
der gewonschte immigratie van Chi-
noezen. Eon te Paramaribo wonende
Chinees kwam daar tegen op en in'
antwoord daarop laat het blad nu
nog eens uitkomen, dat-het tegen de
immigranten van den laateteu lijd de
volgende grief heeft
„Het is de te groote energie dezer
menschen, waartegen de bevolking
beschermd moet worden. Het is meer
malen gebleken, dat sommige van
deze „energieke" menschen ook des
nachts werken. Dat is de tijd waar
op cognac wordt vervalscht met wa
ter wijn wordt vervaardigd, goed
deels bestaande uit melasse, ruin,
suikerwater en kleursel Amerikaan-
sche boter mot warm water wordt ge-
wasschen om een lichte kleur te krij
gen ais goede boter of wel pompoen,
gekookt en uitgeperst, wordt ver
mengd met boter ook wel keroaine-
olie met azijn wordt gemengdof
brandspiritus per vat met eenige em
mers kokend water wordt aange
lengd."
DE „NOORD-BRABANT".
Men verwacht, naar d.d. 8 Juli uit
Soerabaja aan de Deli Ct. werd ge
seind, dat de „Noord-Brabant" in
Augustus het dok verlaat. Als com
mandant voor de thuisreis wordt ge
noemd de kapitein-ter-zee Hoven,
thans commandant van de „Uertog
Hendrik".
AARDBEVING.
Den 7en Juli om 3 uur 35 minuten
's namiddags had er te Wlingi een
korte maar hevige aardbeving plaats.
(Dell Ct.J
Gemengd Nieuws
HOME RULE VOOR SCHOTLAND.
Er is een Schotsch Nationaal Co
mité gevormd, uit naam waarvan 21
Schotsche Parlementsleden een mani
fest hebben uitgevaardigd. Zij zeggen,
dat als de grondwettelijke quaestie
opgelost is, de tijd gekomen zal zijn
om ook Schotland zelfbestuur- te ge
ven. Zij pleiten voor het beginsel van
..Home Rule all round", algemeen
zot [Bestuu r van Engeland, Wales,
Schotland en Ierland. Het Parlement
zal dun meer- tijd hebben voor zaken,
die het heele land betreffen.
EEN BRUTALE AANVAL AFGE
SLAGEN.
Dmitri Agnosti, gemeente-secretaris
van Odessa, bewoont in de voorstad
Slobodka Romanofka een villa. Eeni
ge dagen geleden, in het vroege mor
genuur probeerden vijf gewapende in
brekers de-villa binnen te dringen,
door middel van een ladder, dien zij
tegen het halkon zetten, juist van de
kamer, waar Agnosti sliep. Daas- zijn
slaap onvast was, had hij op het ge
rucht zijn revolver genomen en
wachtte de roovers af. Weldra ver
scheen er een, met zijn hoofd boven
bet balkan en een goed gericht schot
deed den indringer morsdood naar
beneden tuimelen. De val van den
dooden inbreker deed de anderen
naar omlaag springen en nu begon
nen zij een verwoed geschiet op het
baloonvenster. Agnosti stelde zich
evenwel aan een ander venster op en
vuurde van belang, raakte er drie,
waarvan een doodelijk; de vijfde
vluchtte. Nu waarschuwde Agnosti
door een fluitje de politie en do drie
gewonde roovers werden ingerekend
en 't lijk van den andere medegeno
men. De doodelijk gewonde moorde
naar stierf 's morgens nog. Agnosti
was geheel alleen, tijdens dezen aan
val.
DE ALGEMEENE STAKING IN
FRANKRIJK.
In de jongste zitting van het con
gres van stokers en machinisten is
besloten, dat deze groep van spoor
wegpersoneel aan een oproep tot al-
gemeene staking zal gehoor geven in
geval de spoorweg-maatschappijen en
de regeering de eischen van het per
soneel niet mochten inwilligen*
BOMAANSLAG.
Men meldt uit Din an t aan de
„Vlaainsche Gazet"
M. Georges Boel, senator voor De
nhouwen, bevindt zich thans in ville-
jziatuur te Falaèn.
Hij had zijn auto geplaatst in een
smidse van het dorp. Woensdagnacht,
precies 2 uur. had in 4e remise jêguc
icmtploffina plaats dó auto werd erg'
beschadigd. Men had er een bom ge
leed.
Donderdagmorgen zag M. Boel, te
gen het venster dor kamer, welke hij
hoeft betrokken bij zijn boschwach
ter. een paai staan, op welken een
ontplofbaar toestel was geplaatst.
Hier volgde geen ontploffing, om
dat de lont uitdoofde.
Het parket van Dlnant stapte te
Falaén af cn opende er een streng
onderzoek.
NIET TER DOOD GEBRACHT,
President Fallières heeft in levens
langen dwangarbeid veranderd het
doodvonnis dat uitgesproken was te
gen Jacquiard, die, om zijn patroon
te bestelen, diens vrouw en drie van
diens knechts vermoordde,
DE KEIZER VAN ENGELAND.
Bij de kroning in Juni 1911 zal
George V den titel aannemen van „ko
ning van Groot-Brittanje en Ierland
en van de Britsclie gewesten over zee,
beschermer van het geloof, keizer van
Indië". De conservatieve Daily Ex
press acht den tijd gekomen, aan het
hoofd van het Britsche Rijk een kei
zer te stellen en hem te noemen kei
zer der Britten.
Het blad zou den titel dan aldus
willen laten luiden „Onze vorstelijke
heer George, op den wensch van zijn
volken keizer der Britten, en bij de
gratie Gods koning van Groot-Brit
tanje", enz., gelijk van ouds.
Men weet, dat de titel keizer(in) van
Indië het eerst (in 1876) door koningin
Victoria is gedragen, dank zij Dis
raeli.
Den keizerlijken titel voeren nog de
vorsten van het Duitsche Rijk, Oos
tenrijk, Rusland, Turkije, Marokko,
Abessinié, China, Japan en Korea.
Volgens de Daily Express heeft het
Britsche Rijk liet meeste aantal inwo
ners. nl. 410,000,000, dan volgt China
met 400.000,000, Rusland met
155,400,000, Duitschlund met in de 60
millioen, Oostenrijk (-Hongarïiel en
Japan met bijna 50 millioen.
BRAND IN AMERIKA.
Te Jamaica, op Long Island, heeft
eergisteren een brand gewoed. Zeven
menschen zijn daarbij om het leven
gekomen.
EEN WOESTELING.
Op klaarlichten dag tusschen vier
en vijf uur, is Vrijdagavond op den
Sebastopol-boulevard te Parijs een
gruwelstuk afgespeeld, waarvan twee
arren ten het slachtoffer zijn gewor
den. 0
Een rijtuig ©n een auto waren op
elkaar ingereden. De koetsier en de
bestuurder kregen ruzie, waarin zich
spoedig het vrachtje in het rijtuig,
twee slagers, mengden. De eene sla-
eer mishandelde den bestuurder der
mate, dat een agent hem te hulp
moest komen. Toen de slager den
agent zag, werd hij nog woedender.
Hij riep „Leve Liaboeuf I" en schoot
den agent drie kogels in het .hoofd.
Andere agenten snelden toe, de sla
ger nam ook hen onder vuur. Een
burger, naar later bleek, ook een
agent, die juist met verlof zou gaan,
wilde den revolverheid ontwape
nen, maar kr«e« een sctiot m het
rechter oog, zoodat hij morsdood
neerviel. Eindelijk sluagde een werk
man er in. den slager te ontwape
nen.
De menigte scheurde hem bijna
aan stukken. Talrijke agenten moes
ten alle krachten inspannen, om den
schelm nog levend op de wacht te
krijgen. Hij is 23 jaar oud.
IN EEN HOOIBERG GEVONDEN.
Toen er, toevallig, nieuw hooi op
een hooiberg gebracht werd, heeft
men te Dusseldorp gevonden een on
geveer twintigjarige vrouw met haar
kindje van negen maanden. Beiden
verkeerden in een ontzettïnden toe
stand van verwaartoozing, waren met
ongedierte geiieel bedekt en maakten
den indruk het sterven nabij te zijn.
De vrouw moet met haar kind ver
scheidene dagen in dien hooiberg zon
der voedsel hebben doorgebracht. Zij
kan niet .verhoord worden. Moeder
en kind zijn naar het ziekenhuis ge-1
bracht, maar bij den toestand van
totale uitputting, waarin zij verkee-
ren, schijnt herstel wel uitgesloten.
Sport en Wedstrijden
WERELDKAMPIOENSCHAP OP
DEN DEGEN.
In den strijd om het wereldkampi
oenschap op den degen op de Brussel-
sche tentoonstelling heeft de Belg de
Schepper overwonnen.
De Nederlandsche luitenant van
Blijenburgh kwam no. 2 en de
Franschman Leblat no. 3 te staan.
LUCHTVAART.
Het bestuur dor Nederlandsche
Luchtscheepvaart Vereeuiging heeft
de vliegterreinen te Soest en te Soes-
terberg en Ede, beide laatste van dc
firma Verweij en Lugard, bezocht.
Te Ede heeft de aviateur Hilgers
met zijn Blériot-machine voor het
bestuur gevlogen. Hilgers maakte een
vlucht van 31/2. minuut, waarbij hij
10 a 12 meier hoog ging. Daarbij
raakte de staart der- machine tegen
een dennenboom, waardoor ze verbo
gen werd. Verder vliegen werd daar
door onmogelijk.
Uit de Arbeiderswereid
HET GESCHIL TE GLANERBRUG.
Donderdagavond 6 uur, dadelijk na
het stopzetten der fabriek, beeft te
Glanerbrug in het R.-K. Vereeni-
gingsgebouw een vergadering plaats
gehad ter bespreking van de grieven,
die thans, volgens het oordeel van de
arbeiders, weder- bestaan aan de fa
briek „Eilermark".
De heeren Meyer, van den Neutra
len- en Sparenberg on Mens ink van
den Chr. Duilschen Textielarbeiders-
bond. voerden het woord. De hoofd
grieven zijn het niet nakomen der
voorwaarden, waarop de arbeid aan
„Eilermark" werd hervat. Ten slotte
Is de volgende motie aangenomen
„De arbeiders en Arbeidsters der
fabriek Eilermark, in vergadering
biieen in het R.-K. Vereenigingsge-
bouw te Glanerbrug, zijn van ocr-
dgftLdatJiftLverdraatohciwel k bij het
einde der staking (9 April J.l.) tus
schen de Groöausche fdbrikantcn-ver-
eeniglng eenerzij ds en de arbeiders
organisaties anderzijds is gemaakt,
dient te worden nagekomen zij zul
len zich bij den bestaande» toestand
niet neerleggen."
Leger en Vloot
WILHELMUS VAN NASSAUEN.
Naar wij vernemen heeft d© minis
ter van oorlog bepaald dat voortaan
de melodie van het Wilhelmus zoo-
als die tot bij plechtigheden van mili
tairen aard door militair© muziek
korpsen ten gehoor© werd gebracht in
het vervolg zal worden vervangen
door de melodie van Valerius van
1626.
Land en Tuinbouw
GROENBEMEST1NG.
De lozere weten waarschijnlijk, wat
men hieronder verstaat: het onder-
ploegen tor bemesting van een of un
der vlinderbloemig gewas, hetzij ge
heel of ten deele. Dit geschiedt dan
voornamelijk met het doel met die
groene massa den grond rijker te
maken aan stikstof vooral en aan
humus. Aan stikstof: de vlinderbloe
mige gewassen toch weten met behulp
va nkabouters bacteriën de
luchtstikstof te benaderen, te benut
ten voor eigen groei, om ze later aan
den bodem ten goede te doen komen.
Op lichte, schrale, zandige, humus-
anne gronden zijn de lupinen aange
wezen voor groenbemesttng; daardoor
kunnen zonder groote kosten gronden,
te voren ongeschikt voor cultuur ge
schikt worden gemaakt, en andere,
niet zoo arm, aanmerkelijk beter en
vruchtbaarder. In Oost-Pruisen en
Pom meren is er door de lupine-teelt
in het landbouwbedrijf ecu gansche
ommekeer gekomen en men is daar
van meaning zonder die teelt niet te
kunnen boeren, 't Is goed hierop ten
onzent nog eens de aandacht tc ves
tigen, omdat in vele onzer hooge
zandstreken de waarde een ar lupine-
groenbemesting nog niet wordt ge-
kond.
De roggebouw is dezen zomer vroeg
en daarom is het nu zoo'n schoone
gelegenheid lupine in den rogge^top-
pel te zaaien: hoe eer toch ho© beter,
opdat een flink gewas worde verkre
gen. Men wachte niet tot de rogge
naai- huis kan woTden gebracht: kun
nen de garven schooven niet op
een nevenlfggenden akker worden ge
plaatst, dan zette men z© op den ak
ker in rechte rijen en plocge onmid
dellijk het land ondiep om. Later, in
dien liet niet te laat in den tijd is,
kan men de strook en, waar de gar
ven bobben gestaan, nog wel bouwen.
Zoo noodig wordt na het ploegen ge
ëgd, daarna onmiddellijk gezaaid; 't
zaad, lioewel vrij grof, mag niet te
diep worden ingeëgd; in niet te dro
gen grond is 2—3 c.M. voldoende.
Men zaaie liefst de blauwe lupine,
welke vlugger opschiet dan de gele,
en niet te dun, dikker dan men ge
woonlijk dc gele doet: 3 H.L. per
Hectare.
Met hel rollen, indien noodig, is de
bewerking afgeloopen. Natuurlijk
mag d© bemesting niet worden verge
ten, als ten minste bij de voorvrucht
er niet opgerekend is. Ze is niet duur,
want men behoeft immers van de du
re stikstof weinig of niet: 50 kilo ais
het gewas niet voortvvi). Aan phos-
phorzuur heeft lupine eigenlijk geen
behoefte, omdat haar wortels dit wel
uit den bodem weten te krijgen, veel
beter dan andere gewassen; even
wel, 't volgend gewas hoeft die stof
wol noodig en daarom is het goed die
nu reeds te geven, b.v. 68 baal slak-
kenmeel. Aan kali heeft lupine het
meest behoefte: men strooio 4 A 6 baal
patentkali uit. Kaïniet wordt, kort te
vonen aangewend, slecht verdragen:
het chloor kan op de ontkieming na-
deeiig werken. Kali- en phosphorzuur
mest worden met den stoppel onder-
gebouwd. Een versche kalkbemesting
werkt vaak verkeerd, alleen een ma
tige gift geeft soms een gunstig resul
taat, maar zulk een matige gift komt
reeds in het slakkenmeel voor.
Enting met aarde een kar of 6,
7 van vnoegeren lupiuen-akker kon
noodig zijn en is in ieder geval nut
tig. 1
SPURRIE.
In de meeste zandstreken wordt nog
algemeen spurrie als herfstvoeder ver
bouwd, ofschoon de teelt hier en daar
afneemt tengevolge van den toene-
menden verbouw van mangels en
koolrapen, 't Is een uitstekend voe
der, dat veel en lekkere melk en uit
stekende boter geeft, 't Gewas wil ook
op schrale zandgronden groeien en
heet daarom terecht de klaver van
deu zandgrond. Meestal wordt de
spurrie onmiddellijk na den rogge-
oogst, als deze nog op het veld staat,
gezaaid, zonder directe bemesting dus.
't Zaad wordt slechts ingerold, waar
mee men bij droog weer wacht tot den
volgenden morgen, zoodat de dauw er
op gevallen is. Loopt de herfst mee,
dan kan de boer na een paar maan
den de spurrie maaien en er eenige
weken van profiteeren. De schaduw
zijde is, dut het land soms laat vrij
komt voor de te zaaien winterrogge,
en wanneer deze dan nog slechts een
matige bemesting ontvangt, dun is
het geen wonder, dat de rogge-oogst
niet schitterend is en men deze dan,
als in Twente, aanduidt als „spurric-
landsche rogge". Dit ligt echter niet
aan de spurrie, doch aan den onvol
doenden hemestingstoestand men
iiud beter moeten mesten. Ook in 't
voorjaar wordt wel spurrie gezaaid,
't zij voor veevoeding of ter zaadwin
ning. Hierbij kan dan met voordeel
een matige bemesting met kunst
meststoffen worden toegepastmet
kunstmest kan men geven Jufst zoo
veel als ou wat het gewas behoeft. I)©
laatste jaron wordt dit reeds door ve
len, die vroeger spurrie zonder mest
verbouwden, in toepassing gebracht.
Wil men direct workende meststoffen,
welke dus ln do eerste plaats het ge
was zelf ten goode komen, dan strooio
men uit en egge men diep iu, tier
H.A. 200 K.G. patent-kali en 200
K-G. suporphosphaat, (18 terwijl
als overbemesting 100 K.G. chilisal-
peter wordt gegeven. Mest men het
land lang te voren, dan kan men
goedkooper uit, door kaïuiet (400
K.G.) en slakkenmeel (200 K.G.) van
18 aan te wenden, en in plaats van
100 K.G. chili 75 K.G. zwavelzuren
amoniak. Bij een latere uitstrooiing
dezer meststoffen mag men minder
resultaat bij het spurrie-gewas. doch
meer vaD de nawerking bij de vol
gende rucht verwachten, 't Moet re
gel worden, dat men ook het spurrie-
land bemest; Iaat men dit na. dan
is niet. alleen dc oogst geringer, maar
de bodem wordt te veel uitgeput.
Men onderscheidt bij de spurrie
de gewone of akker,spurrie, de reuzen-
spurrie en de wilde spurrie of water
gal. Do laatste wordt wel aan dc ge
wone toegevoegd om het gewas beter
bestand te maken tegen vroege nacht
vorsten en het langer te bewaren
voor rotten hij- nat weer't is echter
een lastig onkruid, dat men niet ge
makkelijk kwijt raakt. Reuzenspurrie
wordt langer en geeft meer, doch
vraagt ook een beteren grond, terwijl
ze minder snel groeit dan de gewone
en een meer houtcrigen stengel heeft.
Dit is zeker wel de reden, waarom de
meeste veehouders aan de gewone
spurrie vasthouden toch is 't, voor
het oprichten van deze, aan te beve
len te gelijk wat reuzenspurrie uit te
zaaien. C. B.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken:
Zwole. G. J. Hoenders, caféhouder,
to Kampen. Recti ter-commissaris: mr
M. A. de Savoamin Lobman; curator;
mr. J. van den Oever.
Breda. P. J. Tak, scheepsbouwer, 1©
's-Giravetnoer. Rechter-commissaris:
mr. E. A. A. van Meeuwen; curator:
mm A. L. Heyhroek.
's-Hertogenbosch. M. van dor Hey-
den, zonder beroep, te Woensel. Rech
ter-coimnissaris jlir. mr. C. van Nis
pen; curator: mr. AL van der Grinten.
A. van dor Plas, koopman en
winkelier, te Woensel. Rech ter-com
missar is: jhr. mr. C. van Nispen; cu
rator: mr. M. van der Grinten.
Roermond. J. Vaessen, herbergier
en kleermaker, te Pey-Echt. Rechter
commissaris: mr. Gompertz; curator:
mr. P. Tripels.
Alkmaar. J. H. D. Stöve, manufac-
turier, te Dirkshorn, genieent© Ha-
ringcarspel. Rechtor-commissaria mr.
A. D. H. Fockeina Andrea; curator:
mr. J. Verdam.
Amsterdam. J. D. van den Berg,
handelende onder de firma J. D. van
den Berg en Co., handelaar in rij
wielen en ijzerwaren, aldaar. Rech-
ter-commissaris: mr. B. Enthoveu;
curator: mr. F. A. Kokosky.
L. Davids, tooneelspeler, aldaar..
Rechler-comniissaris en curator als
voren.
's Graveuhage. J. B. Comrade, al
daar. Rech ter-commissaris: mr. F.
Beudeker, curator: mr. D. van Hou
ten.
J. Prins, aldaar. Rechter-com-
missaris: mr. F. Beudeker; curator;
mr. L. V. van Rossem.
C. W. Hoencamp, aldaar. Rech-
ter-coinmissaris: mr. F. Beudeker;
curator: mr. B. v. Rossem.
A. F. Petition, journalist, aldaar.
Rechter commissaris: mr. H. W. van
Sandick; curator: mr. R. van Veen.
De Nml. Venn. Handel in Bouw
materialen v.h. fa. wed. P. G. F. Pino
Post, aldaar. Rech tor-commissaris:
mr. II. W. van Sandick; curator: mr.
H. J. Qrrsten.
J. de Groot, monteur, aldaar.
Rechter-commissaris: mr. H, W. van
Sandick. curator: mr. J. D. Verbroek.
J. A. H. Viser, aldaar. Rechter
commissaris: mr. F. Beudeker; cura
tor mr. D. van Houten.
J. Viverooij Jr., aldaar. Rechter
commissaris: nn-. F. Beudeker; cura
tor: mr. L. G. van Praag.
C. Duindam, melkhandel aar, te
Leiden. Rechter commissaris: mr. F.
Beudeker; curator: mr. Q. J. Terp
stra.
L. A. van Lochem, kruidenier, te
Leidschendam, Centrale. Rechter
commissaris: mr. H. W. v. Sandick;
curator: mir. A. M. M. Montijn.
C. Haasnoot Hzn., timmerman
t© Katwijk, a. d. Rijn. Rechter-couuni?
saris: mr. H. W. v. Sandick.- curator:
nu-. F. L. Dee..
Opgeheven:
A. J. A. Broekman, te s-Graven
hage.
Geëindigd:
H. ter Veer, aannemer, te Gronin
gen.
F. J. R. Kerssemakers, bakker te
Nijmegen.
P. van der Zouwen, werkman, te
Gorinchem.
Stoomvaartberichten
Het stoomschip Wilis, van Rotter
dam naai- Java. vertrok 6 Augustus
van Lissabon.
liet stoomschip Bandoeng, van Rot
terdam naar Java, arriveerde 5 Aug.
te Sabang.
Het stoomschip Menado. van Java
naai- Rotterdam, arriveerde 5 Aug. te
Aden.
Het stoomschip Lombok, tun Java
naar Rotterdam, vertrok 5 Augustus
van Djeddab.
Het stoomschip Timor, van Amster
dam naar Batavia, passeerde 5 Aug.
Finisterre.
Het stoomschip Ixion, van Am
sterdam naar Java. arriveerde 4 Au*
te Port Said.
