NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD. Brussels Wereldtentoon stelling verwoest. ü8e Jaargang. No. 8326. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. DINSDAG 16 AUGUSTUS 1910 A HAARLEM'S DAGBLAD ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN: ti per dr,e maanden: Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts.- Buiten het Arrondissement Voor Haarlem - 1-20 Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regei. Voor de dorpen m den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat. gemeente) tAdvertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing: Franco per post door Nederland,1.65 fëyjC hW 50 Cts. voor 3 plaatsingen 4 contant Afzonderlijke nummers0.02 H z y> C.'.-$8» *4M w n Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H rj Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53. de omstreken en franco per post ,0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. Dingen die niet iedereen weet. Voor onze geabonneerden zijn kosteloos afdrukken te bekomen van No. 16 der ru briek DINGEN DIE NIET IEDEREEN WEET, getiteld: Hoe zijn onze Hersenen in gericht fn Haarlem kunnen die af drukken worden afgehaald aan onze bureaux Groote Houtstraat 53 en Zuider Bui tenspaarne 6, in de omlig gende gemeenten bij onze agenten. AGENDA WOENSDAG 17 AUGUSTUS. Gr. Kerk: Concert Tilly Koenen, 8 uur. Soc. Vereeiiiging: Bioscoopvoor stelling, 8 uur. Bloemendaal, Hotel Duin en Daal: Voordrachtavond Albert Vogel, 8 uur OM ONS HEEN No. 1185. De Loting. Dinsdagmorgen tien minuten voor negenen. Bij de poort van den Doelen groep jes jongelui, die met elkaar praten. Twee agenten van politie, en een sol daat met de bajonet op het geweer. Binnen de poort, bij het grasveld, meer pratende jongelieden, politie en soldaten. Vandaag begint de loting voor de nationale militie. In de groote zaal vind ik den militie-commissaris, ge neraal Van Tuerenhout, den heer Jo- han Winkler, ter vervanging van den burgemeester, den heer A. van Lin den Tol. secretaris van den militie raad, den 2den luitenant den heer W. A de Groot en den commies-chef van de afdeeling militie op het Stadhuis, den heer O. Hansen, benevens twee onderofficieren, korporaals en een po litic-inspecteur met agenten. Op de groene tafel liggen de lootjes gereed, stof opgerolde vierkante pa piertjes, ullc door den heer Van Tue renhout geparafeerd en zoo in een wart. kokertje gestoken, dat alleen elkander, zoodat de luitenant op een oogenblik een vermanend „stil jon gens hooren doet. Het getal komt uit. Er zijn er 657 in de kom. Nu worden ze nog eens duchtig geschud en begint de loting. Een korporaal zorgt er voor, dat die aan de beurt zullen wezen, naar ren komen, en de schoenen uitgetrok ken hebben, voor het meten. De eerste wordt opgeroepen. „Abra- hami de Melverda, Charles Lewis." Niemand komt. „Is Abrahami de Melverda er niet Ga uw gang." En de heer Winkler steekt zijn hand in de kom, neemt er een nummertje uit en geeft dat aan den heer Van Tue renhout, die het opleest „Nummer vijfhonderd dertien." Er gaat een h a door de zaaL plaatsvervanger van den burgemees ter heeft den naam van fortuinlijk te wezen. De tweede opgeroepene komt zelf op zijn sokken naar de tafeL „Je naam Als de loteling dien genoemd heeft, klinkt het„ga je gang maar." Do onderofficier neemt het vel bordpa pier over dé kom weg, de loteling neemt er een lootje uit, reikt dat aan den militiecommissaris over. „Nummer honderd zestien", zegt do heer Van Tuerenhout en geeft hem het papiertje terug. De jonge man kijkt bedenkelijk, de lotgenooten la chen ietwat zenuwachtig, terwijl hij zich laat meten door den onderoffi cier, die dan met forsche stem de maat aangeeft, welke door den secre taris herhaald en opgeteekend wordt. Zoo gaat het vlug verder. De twee de, voor wien de heer Winkler trekt, krijgt het bedenkelijke nummer 120, de derde zal, zoodra hij het verneemt, verblijd zijn met nummer G05. Daar is de beurt aan Van Arum, Jochcm Antoon. „Nummer één!" Het gevai van den vroolijken kant opvattende, steekt Van Arum, zich half naar zijn lotgenooten omkeerend, éen vinger op. En een algemeen ge lach weerklinkt in den Doelen, zelfs het bureau glimlacht. Niemand is zekerder bij, dan Vim Arum. Tenzij hij reden tot vrijstelling heeft of gebreken. De heer Van Tue renhout vraagt daar iederen loteling naar en het antwoord wordt opgetee kend. Telkens is het: „gebreken!" Wat die waard zijn, zal bij de keuring voor den militieraad, straks in Octo ber, wel blijken. De B.'s zijn de A.'s opgevolgd. Het wordt voor den toeschouwer eento nig. Dus vertrek ik, maar breng nog even een bezoek aan de Kenau-kamer, et afzonderlijk staande gebouwtje, aar tweo dames en een heer de lote- de uiteinden aan weerskanten even j ineen opwachten, met gesmeerde ka- uitsteken, zoodat er van buiten niets detjes, voor drie cent en kopjes kof van het nummer te zien is. Bij hon- dordtallcn liggen de nummers b>j el kaar en maken in deze half militai re omgeving, den indruk •van kleine projectielen. $faar 't is negen ivir. De lotelingen worden binnengelaten en gaan met begraL nisgezichten op de banken zit ten. En de heer Van Tuerenhout spreekt hen toe, vertelt hun helder en duidelijk hoe de loting geschiedt, hoe ze moeten doen wanneer zij reden tot vrijstelling meenen Ie hebben, en ein digt ten slotte inet de mededeeling „In dat "cbouwlje ginds is gcir- fccid cm een kop koffie en een heel goed broodje te gebruiken voor heel weinig geld. Er is een goochelaar en een orgel en andere amusementen. Jelui bent in een buznnderen toestand en dat is te begrijpen. Als je lang moet wachten, is het beter daar te blijven, dan in een koffiehuis te gaan." Nu begint het tellen van de lootjes. Dm ze zoovee! mogelijk door elkaar te krijgen, neemt de heer Van Tueren- twee cent, met een orgel, ver schillende spelletjes en zoowaar ook met een goochelaar, die op den ach tergrond naast zijn apparaten klaar staat om te beginnen. Maar nu is nog niemand present. „Deze week", zoo vertelt mij een van de dames, „is het nog niet druk, om dat nu de Haarlemmers loten. In de volgende week hopen we meer te doen te hebben, als de lotelingen uit de buitengemeenten komen. Dan brengt de veldwachter als hij kan al de jon gens uit zijn gemeente tegelijk hier heen, er wordt voor hen orgel ge speeld en gegoocheld, of ze doen spel letjes onder elkaar. „Komen ze wel hier. nadat ze in I koffiehuizen zijn geweest „Ja, we krijgen ze wel eens aange schoten, maar vroeger lagen er wel eens dronken in een hoek of op het grasveld dat is natuurlijk niet ple zierig." „Dus heeft u den indruk, dat het - tegenwoordig veel beter is dan vroe- hout telkens een vijftal, dat hem van 1 g€r links en dan een, dat hem van rechts „O ja, zeker." door den ouderofficier wordt toege- De goochelaar in rok en witten das reikt en telt ze intusschen hardop. gaat al eens naar buiten kijken, naar zooals liet voorschrift wil. Maar de klantjes, maar de Haarlemmers ko- lotelingen. langzamerhand aan de men niet, gaan bij groepjes de poort omgeving gewend geraakt, luisteren uit, laat ons hopen naar huis of aan al niet meer. praten en lachen oude' hun werk „Als u ons bezig wil zien, moet u de volgende week komen." Dat heb ik beloofd te doen. J. C. P. Maar vanmiddag heb ik niettemin op den Kampersiugel een jongen met een lotiugabnefje op zijn pet zien zwerven, die zijn evenwicht lang ver loren heeft en jn 't voorbijshugeren binnensmonds deunde over het een of ander dat „nooit verloren gaat". Stadsnieuws Oplichting. Een juffrouw, gekleed in veTpleeg- ste.scostuiun en zich noemende Mo- juffrouw D., heeft vers'1 illende winkeliers bier ter stede bewogen tot afgilie van goederen, die zij in lenuis voor Vrouwen aan do Dam straat deed bezorgen. Daar heeft ze slechts kort vertoefd, lang genoeg echter om de goederen in ontvangst ie nemen. De politic zoekt de juffrouw. Vechters. Twee llaar.emmermeerders kregen op de Oude Gracht twist en raakten aan t vechten, Samen rolden ze door de ruiten van 't café Langeveid. Do politie kwam en zag dat de vechters niet nuchter waren. In het politiebureau in de Smedestraat wer den zij t echter. ORGELBESPELING op Donderdag 18 Aug. des nam. van jJ—3 uur, in de Groote of Sint Bavo- kei'k alhier, door den hoer W. Ezer- man. Programma: No. 1. Grande pièce symphonique, César Eranck. (Ie uitvoering). No. 2. Canzonetta, Max Regftr No. 3. Marche liéroique, C. Saint- Saéns—Guilmant. Examens. De heer J. Swynenburg alhier slaagde voor de acte Fransch L. O. (Zie verder Stadsnieuws onder laat ste berichten). Uit de Omstreken HEEMSTEDE. Tuinstad Berkenroede. B. en W. stellen aan den Raad voor, goe die keuren, het stichten door de heeuen Egbert Kersten en Jan Hendrik Kersten van een tuinstad Berkenroede op het aan hen toebe- hoorende gedeelte der voormalige bui tenplaats ,.Uud Berkenroede" onder deze gemeente. De Staatscourant bevat de gewij zigde statuten van de Naaml. Venn. ..Haarlemmerhoutpark", maatschap pij voor bouw en sportterreinen te Heemstede. VELSEN. Onze vroegere dorpsgenoot, de heer Apelz, zal 23 Augustus a.s. per Suez boot naar Ned. Oost Indië ver trekken. Hij is door den Minister van Koloniën ter beschikking gesteld van den Gouverneur-generaal van Ned. O. I. om benoemd te worden tot on derwijzer 3e kl Tot 1 Januari j.L was hij onderwijzer aan de O. L. school voor G. L. O. te IJ muiden. Ons wordt verzocht te melden, dat bij den brand alhier twee leden van de vereeniging „Voor Vaderland en Koning", de heeren W. Smit en van Oort, de eerste hulp verleend heb ben, de vrouw en het kind uit het huis gedragen en verschillende ken gered. IJMUIDEN. Ongeluk. De machinist Feok van den stoom trawler Heemskerk is Maandagnacht op de Noordzee overboord geraakt en verdronken. Ongelukken. De smid K. werkzaam aan de fa briek „Hera" had Maandagmorgen het ongeluk in het ruim van een stoomtrawler te vallen. Na geneeskundige hulp kon hij per rijtuig naar huis vervoerd worden. De toestand is redelijk. Maandagmiddag viel de jongeheel V. in het Noordzeekanaal. Met veel moeite gered door den loods Gerrit sen werd hij bewusteloos opgehaald, waarna geneeskundige hulp bij den jongen de levensgeesten wist op te wekken. ZANDVOORT. De heer G. Braaksum, vroeger on der wijzer aan School A alhier is be noemd tot onderwijzer aan de open bare school No. VI te Oost Barger veen, Drente. Eene alhier langs de huizen ge houden collecte ten behoeve van het fonds tot aanmoediging en ondersteu ning van den gewapenden dienst in de Nederlanden, heeft f 25 opgebracht Gister was de temperatuur van het water 16 gr. R. Gister heeft P. Paap, stoelenman b ijhet Groote Badhuis alhier onder veel blijken van belangstelling den dag herdacht, dat hij voor 25 jaar tot die functie werd aangesteld. Namens de Directie en badgasten van het Groot Badhuis werd hem hij monde vaD den heer Stom, adjunctdirecteur, met een hartelijke toespraak een zil veren horloge met inscriptie waarop de kast het wapen van Zandvoort in goud, overhandigd. (Zie ook Tweed© Blad). De schade wordt geraamd op 250 millioen gulden. Een onzer lezers schrijft ons uit Brussel Zondagavond om half 9 was ik op de Kermesse Bruxelles. Duizenden en duizenden waren op 't tentoonstel lingsterrein, toen de brand uitbrak. Niemand op de Kermesse kon den uitgang vinden maar na lang zoeken vonden wij langs een estaminet een uitweg, waarlangs we onder de rutschbanen kwamen. Over balken en staven klommen we in 't donker en door modderpoelen waadden we heen. doch kwamen gelukkig zonder letsel in een dwarsstraat Het tentoonstel lingsterrein gaf den indruk of alle gebouwen in lichtelaaie stonden. De pompiers komen van alle kanten op zetten en honderden auto's rijden in de Avenue Louise heen en weer. Men hoort nu en dan hevige knallen, waar uit we afleiden, dat men bezig is de gebouwen in de lucht te doen vliegen. Stukkeu vuur vliegen daardoor in de Avenue Louise. Er staan nu 87 brand spuiten. 12 uur De vuurgloed is nog hevig. Hieronder volgen nog eenige bijzon derheden over de ramp. Gabriel Faure, de kabïnets-chef van den Fransehen staatssecretaris voor Schoone Kunsten Dujardin-Beaumetz, verklaarde, dat de vernieling van het Fransche paviljoen een onmetelijk ar tistiek verlies zou zijn. Er hingen acht kostbare, echte gobelins, terwijl de afdeeling schilderijen ongeveer 300 doeken bevatte. Aan marmenver- ken waren er niet minder dan 20 beeldengroepen, enz. waarbij enkele Radius. Ongetwijfeld was dit alles, tot het kleinste voorwerp, verzekerd. Maar de brand van bet Fransche paviljoen zou er niet minder een onherstelbare ramp om zijn, zoo beëindigde Faure zijn verklaring. Dat er niet honderden slachtoffers te betreuren zijn, ligt hieraan, dat de brand tegen 9 uur uitbrak, terwijl al le gebouweu en paviljoens reeds om 6 uur gesloten worden, zoodat het aan wezige publiek alleen nog maar in en vóór de restaurants en koffiehuizen, en in de inrichtingen van openbare vermakelijkheden kan zitten. Toch blijft het verbazend, dat er, voor zoover thans bekend is, niet of slechts zeer weinig slachtoffers zijn gevallen, daar de licbt-en-dichte huis jes in „Bruxeiles kermesse" stampvol bezoekers waren en de vlammen bij na oogenblikkelijk dit brandbare goedje aantastten. De 150.000 menschen, die zich in het tentoonstellingspark ophielden, sta ken hun parapluie boven hun hoofd op, of bedekten hun hoofd met man tels. doeken of sjaals, om zich te ba- schermen tegen de rondvliegende vonkeu en stukken hout. Om half tien was de hitte, van de brandende gebouwen afkomstig, zoo geweldig, dat de menschen, die hon derd meter verder stonden, den hee- ten gloed in het gelaat voelden. Voor sommige gebouwen liepen klagend en handenwringend inzen ders heen en weer, die hun inzendin gen niet verzekerd hadden. Een cor respondent van het „Berl. Tageblatt" sprak een kleinen Belgischen fabri kant, die uit zuinigheid niet verze kerd was, en te vertellen wist, dat ve len zijner collega's even onvoorzich tig waren geweest. Om half twaalf duurde het donde rend ineenstorten der verkoolde bal ken en dakspanten nog steeds voort. Op een half uur afstand per tram was het geweld duidelijk hoorbaar. De brand was tegen 3 uur ge- bluscht. Hij bereikte 't Hollandsch pa viljoen niet. dank zij het gebruik van dynamiet, waardoor het voortwoeden van het vuur werd belet en het aan houdend preservatief besproeien van het Groot-Nederlandsch paviljoen, seint de berichtgever van het „Hbld.". De afdeeling België is geheel ver woest, niets is gered. De Brusselsche kermis is zoo goed ais geheel ver woest, behalve Chien vert en een paar huisjes. Een en twintig woonhuizen op Solboschlaan zijn verbrand de Engelsche afdeeling is vernield, niets is gered. Het paviljoen van Parijs is geheel verwoest, gobelins en kunst werken echter zijn gered, de Fransche Exposition d'Alimentation geheel ver nield, restaurant Duval eveneens, een deel van Frankrijk's eigenlijke sectie, waar die bij Engeland aanpaalt, ver woest de helft der linkerzijde van de Avenue des Nations eveneens. De brand spaarde dus een deel van Frankrijk, Italië en de verdere klei nere secties eenerzijds en Spanje an derzijds, zoodat de tentoonstelling of schoon verminkt en in decoratief uit zicht veel minder schoon, nog veel merkwaardigs bieden kan. De machi nehal bleef gespaard, Nederland leed bijgevolg niet het minst, de expositie blijft open, vermoedelijk zal men door decoraties ae verwoesting trachten te verbergen. De processen-verbaal der jury ziju gered, ook al hetgeen met de tombola in betrekking staat. Burge meester Max drukt vertrouwen uit in de energie der Belgen en der inrich ters; hij meent de ramp te kunnen vergoeden. Zijn verklaringen hierom trent zijn wei zeer krachtig, maar blijven in het vage in elk geval moet de expositie open blijven. BETUIGINGEN VAN DEELNEMING De telegrammen, waarin den koning van België mededeeling werd gedaan van den brand op de tentoonstelling, hadden hem Maandag nog niet kun nen bereiken, daar liij een uitstapje maakt in de bergen van Tirol en eerst des avonds zeer laat in zijn ho tel zou terugkeeren. De koningin heeft uit Possenhofen aan den secretaris des konings een telegram gezonden, waarin zij mede deelde, hoe getroffen zij was hij het vernemen van de ijselijke ramp en waarin zij hem tevens verzocht den president der tentoonstelling haar in nig leedwezen te betuigen en hem te zeggen, hoezeer zij deelt in den nati onalen rouw. De secretaris kweet zich van die taak en deelde daarop telegrafisch alle nadere bijzonderheden mede aan de koningin, die antwoordde, dat zij diepgeroerd was over al hetgeen zij vernomen had. Delevel, legatïeraad bij het Brit- sche gezantschap, heeft namens Lord Granville den minister van buiten- landsche zaken zijn deelneming be tuigd. De Fransche minister van handel, Dupuy, is gisteravond te Brussel aan gekomen om een onderzoek in te stellen naar den toestand in de Fran sche afdeeling. Aan den koning seinde president FallièresIk wil u zonder uitstel ken nis geven van het aandeel, dat ik zoowel als garsch Frankrijk neem aan deze ramp, die dreigt de schatten die de bewondering der wereld af dwongen, te vernietigen Ik stem van ganschcr harte in met de droefheid van België." Op Jast van minister Pichon kwam de Fransche gezant te Brussel, Beau. zijn deelneming betuigen aan de Bel gische regeering, en te Parijs zond Briand zijn kabinetschef naar den Belgischen gezant, baron Guillaume, met rouwbeklag. Burgemeester Max ontving een tele gram van deelneming van burgemees ter dr. Reiche, uit naam van het ge meentebestuur van Berlijn NA DEN BRAND. De toeloop op de tentoonstelling is Maandagmiddag ontzaglijk geweest, seint de correspondent van het Hbld. Zooais de expositie in haar vollen fleur dagelijks de duizenden truk, zoo heeft zij in haar rouw heden de tien duizenden gelokt en de Brusselaren en de vreemdelingen, die haar nog gisteren bewonder dhadden in haar heerlijken tooi, hebben met ontzag gestaard naar de verschrompelde pa viljoenen. De indruk in de stad is ge weldig, ieder die bij het welslagen van de tentoonstelling betrokken is, spreekt er met bekommering over, want al worden duizenden verwacht om de ruines te zien, men vreest als die straks achter fleurige en snel op getrokken staketsels verborgen zullen zijn, dat velen uit Engeland en Frankrijk, Holland en Duitschiand, Brussel zullen schrappen van hun reisplan, want de schitterende afdee- lingen van de tentoonstelling mede zijn door liet vuur vernietigd. De oud-Hollandsche gevel van ont paviljoen, dat gelukkig, maar toch ook maar op het kantje af, gespaard bleef, jzag troosteloos de driekleur halfstok over de bouwvallen uit waaien. De soldaten van onze wacht hebben Zondagavond ook kranig mee de handen uit de mouwen gestoken om in andere afdeeiingen te helpeD en te bergen wat te bergen viel. Er is overigens maar een af keu ring voor de ontzettende diefstallen. Tot Belgische soldaten toe, die zilve ren voorwerpen in de zakken gesto ken hadden, moesten door de gen darmen worden gearresteerd. Een soldaat betrapte nog tijdig vier dieven, toen zij juist het deksel van een vitrine stuksloegen, waarin ju- weelen van groote waarde waren go- borgen, en een anderen kwam zijn waakzaamheid zelfs duur te staan; hij kreeg nl. een dolksteek van een apache, dien hij in hechtenis wilde nemen. De brandkast der Vereenigde Dia manthandelaren heeft niets geleden. Deze expositie zal worden tentoonge steld in het Brusselsche paviljoen. In de Engelsche afdeeling zijn de kostbare oudheden uit het Kensing ton-museum verbrand. Een der Britscbe verzekeringsmaat schappijen lijdt een verlies van 35 millioen gulden. Op de Kermesse Bruxelles zijn de oude archieven van de „Grande Hermonie" verbrand. EENIGE BIJZONDERHEDEN. In het tweede blad is reeds ge meld, dat de gymnastiekwedstrijd niet kon doorgaan. Een van de bladen geeft de volgen de beschrijving van de ontruiming der zaal. In de Feestzaal hadden Zondag avond 3000 gymnasten waaronder ook de leden van 5 Nederlandsche vereeaiigingen gewerkt voor een bijzonder talrijk publiek. Het feest had zijn toppunt bereikt toen aan het bureau de verschrikkelijke tijding kwam... Een onhandige mededeeling en een verschrikkelijke paniek zou kunnen ontslaan... Toen stond da heer Manderlich op eu volstrekt kalm, een glimlach op de lippen, zei- de bij: „Wij hooren daar juist, dal aan het andere uiteinde van de ten toonstelling heel ver weg, een begin van brand is uitgebroken..." Een beweging van onrust sloeg door de zaaL „Stel u gerust", zei daarom de ManderJich onmiddellijk, „er is heaiemaal geen gevaar. Alleen is het beter, geloof ik, dat we uit el kaai gaan. Wij zullen dus de zaal verlaten, heel rustig, zonder wanorde en zon der overhaasting, op de tonen van de Brab&nconne, die ik den kapelmees ter verzoek door het orkest te willes doen spelen." Dit gebeurde en de onmetelijke zaai liep kalm leeg, zonder eenige onge val, terwijl daarginds de vlammen begonnen de daken te doen sprin gen. De gewonden maken het goed, be halve een electricien, die van 10 XL hoogte viel. Er worden geen perso nen vermist.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1910 | | pagina 1