fa*as eo tiet ,,Wlen Neèrl&ndS Blo4i$Y
dot door do aanwezigen eta an do go-
eaagon werd, volgden.
Daarna nam de hear Wijnands hot
woord. Hij sprak van de groote ver
rassing, dio hem en al de leden van
Jacob van Lenncp mot deze rnodaille
borold to. Zij eou spreker stee-is e>an
aangename herinnering aan dcoen
avond blijvon. Da heer Wijnands ein
digde met een: Lang lew do Ned.
Politiebond.
Hierna word het Wilhelmus gezon
gen, on zeer plechtig klonk Aldegon-
de's lied langs de liooge muren van
de KurhauszoaL 't Was intusschen
laat geworden en na de opvoering
van eeu kluchtspelletje met zang,
moest men zich voor de laatste tram
nog erg haasten.
In het tooucelstukje voldeden de
medespel enden, Mimi en Lisine, de
bloememnaaksters, Tammoxlau, do
kunatscliilder, en <te vogelopzetter Ca-
lifourchon bijzondei' goed. Het wus
oen mooi besluit van een ui ooien
avond!
Uit de Omstreken
1JMU1DEN,
Buitengewone vangst.
ALs een bijzonderheid kunnen we
melden, dat door den stoomliaring-
logger ELsa IJm. Ill van firma Wed.
I. S. Groen, heden niet minder dan
40 last 640 kantjes nieuwe ha
ring is aangevoerd.
Dit is de grootste vangst ooit in
ééno reis gedaan.
Quarantaine.
Do s.s. Herbert Horn en Iringard
Horn, beide van Petersburg naar
Zaund<am bestemd, worden beide
voorloopig te IJmuiden In quaran
taine gehouden.
Ofschoon zich op geen der schepen
verdachte verschijnselen hebben
voorgedaan, worden de moest nauw
keurige maatregelen getroffen,
Vischuanvoer en opbrengst.
Gedurende de maand Juli zijn aan
den Rijksafslag te IJinuiden aangeko
men 282 stoomtrawlers met een lie
summing van 272.612 gld., tegen 299
stoomtruwlers rnet 243.101 gld. be
somming in Juli 1909.
In JuJi 1910 dus 17 stoomtrawlers
minder, doch 29.511 gld. besomming
meer.
In do afgeloopen 7 maanden van
dit jaar kwamen 2028 stoomtrawlers
aan met een opbrengst van 2.000.698
gld. Legen '1981 stoomtrawlers met
2.022.334 gld. opbrengst In hetzelfde
lijkvak van 1909. In 1910 dus 47 stoom
trawlers moor, doch 21.636 gld. op
brengst minder.
Is de maand Juli dus gunstig ge
weest in vergelijking van 1909, het
afgeloopen tijdvak van 1910 was aan
merkelijk ongunstiger dan in 1909. Do
opbrengst van de stoombeugvisscherij
wna ln het afgoloopo» tijdvak van
1910 144.124 gld. met 123 stoombeu-
gers tegen 119.906 gld. ophroiTgst met
148 stnombougers ln hetzelfde tijdvak
van 3909.
In 1910 dus 25 stoombougers min
der doch 24.Z18 gld. opbrengst meer.
IJMUIDEN.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen te Oosterbeek, gom. Ren-
kuui, ds. J. H. Toers, te IJmuiden.
ZANDVOORT.
Aangekomen badgasten:
B. Bouniln, Dielefeld, Hoogeweg 72
5 pors. J. van Raai te, Amsterdam,
Zeestraat 31, 4 pers. J. v. d. Wielen,
Zeestraat 33, 6 pers. Fam. Kroon,
Rozennobelstr. 14, 2 pers. Fam.
Lanee, Amsterdam, Rozennobelstr.
14, 2 pors. Fam. Knip, Amsterdam,
Rozennobelstr. 14, 3 pers. Fam.
Possen, Den Haag, Pension Vallo, 2
pors. Fam. Kuinders, Amsterdam,
Grooto Krocht 5, 6 pers. Fam. Tie-
man, Cappolen, Duinweg 17, 3 pors.
Fam. Mogs, Oberhausen, Haltcstraat
15, 3 pers. Fam. Eykeu, Amster
dam Haltestraat 32, a pars. Fam.
Breed veld, Amsterdam, Haltestraat
50, G pers. Fam. Landweer, Ara-,
hem, Bd. P. Loot, 2 pers. Fam. Et-
scheld, Saarbruckeu, lid. P. Loot, 2
pors. Fam. Richelmann, Leipzig,
Bd. P. Loot. Fam. Garrels, Am
sterdam, Haarlemmerstraat 26, 2 p.
Fam. Pette, Wormerveer, Haar-
lemmorcfx.n.it ST.. 2 pers. -- Familie
PirJet, Dinant, Kerkstraat 16, 4 p.
Fam. Boss, Groningen, Hoogeweg 92,
2 p., Mej. Rletmeyer, id., id.. Dr. Reh-
15ng, Aken, Belvédère, Fam. Haring,
Botterdam, Quisisaiiö, 2 p., Fam.
Hunger, Berlin, id., 3 p., Fam. Séve-
lucu5, Amsterd., id., 4 p., Fam. Koij
non, id., id., 5 p., Fam. Goudeket, id.,
Hotel d'Orange, 2 p. Finn. Polmun,
id., id 2 p., Fam. Gilse, id., id., 3 p.,
R. de Haas, Keulen, id.. Fam. Bam-
rnevillc, Parijs, id., 6 p., A. Siervers,
Hamburg, id.. Meyer, Groningeu, id.,
A. Katz. Berlijn, id, 4 p.
Letteren en Kunst
TIJDSCHRIFTEN.
Het laatstverschenen nummer van
„Pak me mee" bevatAls voorplaat
een portret van kolonel J. P. Michiel-
8011. dio tot chef van den generalen
staf van het Indisch leger benoemd
werd. Verder Het plannetje van den
dokter. Tuinfeest van „Het Roode
Kruis" in het park van „Het huisten
Bosch" te 's-Gravcnhage. De 29e
Internationale hondentcntoonstelling
te 's-Gravcnhage. Demonstratie1
met Roode-Kruis-honden. De Cric-
ketwedstri:d Holland—België. De
lawnlenrdswedstrijden te Schevenw-
gen. Eva Gónneberg.— Beroemde
paarden. Over bliksemafleiders.
OlleslagéW ta 'Aïléile!.-
Vele fraaie foto's sieren dit nura*
mer.
No. 14 van „De Revue der Sporten*
bevalOver Sportenthouslasme.
De lawntenni8-wedstrijden te 'a-Gra
ven hage. De rennen te Dulndigt.
De vliegtocht door Ost-Frankrijk.
De kampioenschappen van Neder
land op de Amsterdamsche wieler
baan. Schermwedstrijden te Osten-
de en Brussel. Een nieuw rcddlngs-
tneetel. De schietwedstrijden te
Ockenburgh.
Het Augustus nummer van „Ons
Schoolblad" bevat: Visschen door A.
W. Kfoos Jr. Verklaring van spreek
wijzen, door C. J. Vierhout. Faust
op Waarder.burg door Dahlia. Zijn
droom door J. W. A. Croiset van
Ucholen. Een sprookje van twee
elfen door ClasLna Treurniet
Fragment uit een brief. „Het"
waakt door Loe. Een dweper door
C. en O. Boekheoordeeling door
Jan Stoit. Een toevallige overeen
komst door A. W. Kloos Jr. De
electrische tram. Bankholiday on
the Oval door J. du Saar. Over
het vóór en tegen van wedstrijden
door Wilkena. Het vacantiekamp
bij Laren door H. Zeeman.
Verder bevat dit nummer veel
„poezie".
HET LEVEN.
Het juist verschenen nummer van
Hel Leven (No. 33, van 19 Augustus
1910) bevat de volgende geïllustreer
de artikelen en foto's: Een Hoheazoi-
lerntrlo in een badstoel; Ut 't Kerse-
l&nd, door H. D.; De glas-industrie te
Leerdam; De Electrische Centrale
van Amsterdam, door Elk a met vele
foto's; De viering van het 25-jarig
bestaan der Nederlandsche Banket-
bakkersvereenigïng; Het Tuinfeest,
van het „Roode Kruis" te 's-Graven-
li age en verder de gewone rubrieken.
De bijlage bevat de reproductie van
een schilderij van FL Arntzenius
(Marktgewoel)*
Gemengd Nieuws
DE BRAND TE BRUSSEL.
Koning Albert is te Brussel terug
gekeerd van zijn verblijf in Tirol en
verscheen anderhalf uur later op de
tentoonstelling, waarvan hij de ver
brande en beschadigde gedeelten be
zocht. Ruim anderhalf uur vertoefde
do koning op het geteisterde terrein
en toen hij tegen kwart voor vieren
ging vertrekken zeide hij tegen baron
Jansen en andere heeren van het ten-
toonstellingsbestuur ongeveer het
volgende: Ik ben niet te Brussel te
ruggekeerd alleen om u mijn deelne
ming te betuigen, maar ook om u ge
luk to wenschen met de geestkracht,
die u allen na de ramp bezield heeft.
Ik was blijde to vernemen, dat er
slechts materieels verliezen geleden
zijn, die voor een deel hersteld kun
nen worden en ik dank u dat u zich
niet heeft laten ontmoedigen. Ik zie,1
dat do arbeiders reeds aan den gang
zijn gegaan en ik vertrouw, ook na
hetgeen u me verteld hebt, dat er
over tien dagen geen zichtbare spo
ren van. den brand over zullen zijn.
De Engelse he en de Belgische afdee-
ling zullen gedeeltelijk weer opgezet
worden en de beste dienst, dien u
aan het land en aan Brussel kunt
bewijzen, is de wederopbouw der ver-
oeste gedeelten te bespoedigen. Zoo-
_oendJe suit u aan de tentoonstelling
een zeker welslagen verzekeren.
Naar aanleiding van den brand
zijn bij het tentoonstellingscomité, bij
den burgemeester vau Brussel en bij
den minister-president tallooze betui
gingen van deelneming ingekomen.
Koningin Elisabeth seinde uit Tirol
heel hartelijk aan burgemeester Max;
keizer Wilhelm zond aan koning Al-
bert op Posenhofen een telegram en
heeft ook aan de Belgische regeering
van zij ndeelnemlng doen blijken.
Aan den Duitschen gezant te Parijs
had de keizer opgedragen de betui
ging zijner deelneming aan de Fran-
sche regeering over te breDgen. Ook
de burgemeester van Rome heeft aan
burgemeester Max een telegram ge
stuurd.
Naar men in de Vlaamse he Gazet
van Brussel leest stelt de Engelsche;
regeering de Belgische regeering ver
antwoordelijk en dringt er op aan,
dat er maatregelen genomen worden.
Het blad meldt daaromtrent:
Door M. Winlhour, Engelsch com
missaris, is namens den heer Sidney-
Brixlon, voorzitter van den Board of
Trade en lord Herbert Asquith, eer
sten minister van Engeland en minis
ter der schatkist, eene dagvaarding
gestuurd, lo. aan M. Hubert, minis
ter van Arbeid en Nijverheid; 2o. aan
M. d'UrseL algemeen commissaris
der regeering; 3o. aan de naamlooze
maatschappij der Tentoonstelling, ver
tegenwoordigd door baron Janssen,
M. Keym en van der Burch.
In deze dagvaarding voor de recht
bank van kortgeding wordt gezegd
dat het blijkend is dat de brand, die
de Engelsche afdeelïng vernielde, wer
de Engelsche afdeeling vernielde,
werd medegedeeld door de Belgische
afdeeling die brandde; dat tot hiertoe
do oorzaak van den brand nog niet
bekend is; dat het niet zou kunnen
bewezen worden dat de ramp te wij
ten is aan de schuld van een der op
geroepen personen of hunne rechtheb
benden; dat overeengekomen werd
tusschen de Engelsche regeering en
het Uitvoerend Comiteit dat de ver
antwoordelijke personen zouden op
geroepen worden ter aansprakelijk
heid ln geval van brand of ongeluk.
Diensvolgens vraagt de Engelsche
commissaris dat drie deskundigen
zouden aangesteld worden om den
toèstaod détf VèrWrtüade pT&afeên te
beschrijven, den stand van eiken ten-
toossteUer in de Engelsche afdeeling
te bepalen, de opgegraven voorwer
pen te beschrijven en er de waarde
van te schatten; de oorzaak der ramp
na te gaan en op te sporen en aan
'e dulden op welke wijze het vuur is
medegedeeld geworden aan de Engel
sche afdeeJing.
De advocaat van hot Engelsch ge
zantschap, M. Delaval, deed opmer
ken dat de voorgestelde maatregelen
werden genomen in 't belang der En
gelsche lentoonstellers en der verze
keraars.
Do advocaten der regeering, van de
maatschappij der tentoonstellers cn
van het algemeen commissariaat, al
hoewel akkoord ln grondbeginsel
over de gevraagde maatregelen, heb
ben doen opmerken dat het liier oen
handelsconflicl gold, waarover dei
burgerlijke rechtbank niet bevoegd is
uitspraak te doen.
De rechter van kortgeding heeft de
drie experten-deskundigen benoemd.
De burgemeester van Brussel heeft
een proclamatie uitgevaardigd, waar
in hij dank cn hulde brengt voor de
bij den brand bewezen dienst en
hulpvaardigheid aan de brandweer,
de politie, de gendarme, de soldaten
en aan allen, die de overheid hun
steun verleend hebben, Do burgemeos
ter prijst het volk van Brussel om
dat het door zijn bewonderenswaar
dige kalmte en koelbloedigheid een
bewijs van burgergeest gegeven heeft,
die het tot eer strekt.
De commissie van deskundigen
heeft thans definitief de belde moge
lijkheden verworpen, dat de brand
door een kortsluiting of een keuken
brand veroorzaakt zou kunnen zijn.
Zij gelooft veeleer, dat do ramp moet
worden geweten aan de onachtzaam
heid van een rookend bezoeker die
een brandend eindje sigaar roekeloos
heeft weggeworpen.
Het viel in alle paviljoens den be
wakers steeds zeer moeilijk, de roo-
kers te verwijderen, ofschoon op groo
to aanplakborden stond vermeld, dat
ieder, die in de tentoonstellingshal
len rookte, zich niet slechts voor een
dag, maar voor den ganscheu duur
der tentoonstelling de toegang ont
zegd zou zien. (Het is niet zeer duide
lijk, hoe meu dit dacht te bewerkstel
ligen, waar op sommige dagen bij de
100.000 personen de tourniquets pas
seerden). Zoo had b.v. op den laat-
sten Zondag een enkele Belgische op
zichter ruim 150 róokende personen
moeten aanhouden.
Ook bestaat nog de vierde mogelijk
heid. dat de ramp aan boos opzet is
te wijten. Hot gerecht doet, om niets
te veronachtzamen, ook in deze rich
ting onderzoek.
Do commissaris der Engelsche sec
tie heeft thans de Belgische regeering
gerechtelijk aangesproken tot het be
noemen van deskundigen, die den
eisch tot schadeloosstelling, door En
geland ingediend, zullen moeten on
derzoeken. De waarde der Engelsche
afdeeling wordt op 75 millioen francs
geschat, waarvan een groot gedeelte
komt op de niet te vervangen oudhe
den der collectie-Carrington.
De „Soir" heeft een inschrijving ge-
opend ten bate der beambten lii de
verbrande afdcelingen, die nu hun
broodwinning kwijt zijn. De eerste
dag der inzameling bracht reeds meer
dan 25.000 francs op.
De Vingtième Siècle geeft een lijst
van na den brand vermiste, vermoe
delijk gestolen voorwerpen. Er ko
men op voor: drie kostbare broches,
100 paarle nhalssmoeren, 60 dasspel
den, 200 gouden ringen, bijna even
vele gouden horloges, een diadeem
met drie briljanten, een horloge ter
waarde van 20.000 fres. Verder is ver
dwenen' een buitengewone zeldzame
verzameling van munten, die alle
soorten van Fransch geld, van den
tijd der Galliërs af tot op den tegen
woordige® tijd, omvatte.
Er zijn weer drie dieven gepakt.
KEIZER FRANS JOZEF 80 JAAR.
Gister, op den 80sten verjaardag
van keizer Frons Joseph van Oosten
rijk, koning van Hongarije, waren de
vlaggen van Oostenrijk-Hongarije
ontplooid aan de woning van den
Oostenrijksch-Hongaarschen gezant
aan de Prinsessegracht te Den Haag.
Des ochtends te 9 uur had in de
hoofdkerk van den II. Jacobus in de
Parkstraat ter eere van het verjaar
feest van den keizer een plechtige
dienst plaats, bestaande uit een stil
le mis, welke wer dopgedrugeu door
mgr. Dominicus Guattieri, zaakgelas
tigde a. i. van den Heiligen Stoel bij
het Nederl. Hof, daartoe dragende de
groot oraaat-kleeding aan zijn pries
terlijke waardigheid verbonden.
Bij deze gelegenheid was het groot
altaar ten volle geopend en wegens
het feestelijke karakter der plechtig
heid aan weerszijden met groepen
palmen versierd, terwijl tegen de zij
altaren bloemstukken van rozen wa
ren geplaatst.
De dienst werd bijgewoond door ba-
Ton Gerdenus, gezantschapsraod, tij
delijk zaakgelastigde bij afwezigheid
van den gezant graaf de Wyden-
bruck; door den Oostenrijkschen hoog
leereer Lamasch, president van het
scheidsgerecht inzake de Ameri-
kaansch-Engelsche visscherequaestie,
zoomede door eenige leden der Ooa-
tenrijksche kolonie te Den Haag en
aldaar tijdelijk vertoevende Oosten-
rljksche onderdanen, die allen plaats
hadden genomen in de koorruimte.
Onder de belangstellenden ln het
kerkgebouw werd opgemerkt mr. Kolk
man, minister van financiën.
EIGENAARDIG AUTO-ONGELUK.
Een eigenaardig automobiel ongeluk
Is er van de week op een nacht in
Engeland gebeurd. Tusschep Huck-
mn AYiffsèièy vssrm m ir?8F
la vaart door een kudde schapen
hoen en verdween ln de duisternis
zoixktr zich vorder om Iets te bekom
meren. Elf schapen wordeu gedood
en vier verminkt.
Rechtszaken
DE KINDEREN VAN DE WEDUWE
DE RIJK.
Gister zette het Gerechtshof te Am-
sterdam do behandeling voort van 't
appèl van don Voogdijraad Amster
dam II tegen de beschikking dor Am-
storxlainscho Rechtbank, waarbij do
weduwe Do Rijk, te Hilversum, her-'
steld werd in do ouderlijke macht1
over hare vijf kinderen.
N-adat nog één getuige werd ge
hoord, werd door nir. J. A. Levy, na
mens do weduwe en door mr. Henri
R. G. Goudsmit namens den Voogdij
raad over do hoofdzaak gepleit
(Woensdag 10 Aug. werd or gepleit
over de al of niet ontvankelijkheid
van het appèl).
Onmiddellijk na do pleidooien werd
door den procureur-generaal mr. ba
ron Baud conclusie genomen. Deze
strekte; overeenkomstig het betoog
van mr. J. A. Levy, tot niet-ontvan-
keljjklield van het appèl van den
Voogdijraad.
Koloniën
DIRECTEUR VAN JUSTITIE.
Tot directeur van het Departement
van Justitie in Ned. lndië is benoemd
mr. J. Reepmaker, vice-president van
bet Hooggerechtshof en van het Hoog
Militair Gerechtshof van Nederl.-ln-
dië.
(Hbld.)
Uit de Arbeiderswereld
DE STRIJD TE ENSCHEDé.
De vergadering van stakers der
fin-ma Menko met do organisatiebe-
sturen had als resultaat, dat nog gis
termorgen tc half twaalf de arbeid
door allen werd hervat. De directe-
actie-staking werd behalve door de
vrije organisatie afgekeurd. Men be
sloot langoren tijd te wachten alvo
rens to oordJcelen oveT de regeling en
behandeling in de fabriek. De tijd
van een dag achtte men te kort.
Het verbod van samenscholing is
opgeheven en do politie weer naar
haa rstandplaatsen teruggezonden.
Pers-Overzïdit
DE VEERTIG MILLIOEN VOOR DE
KUSTVERDEDIGING.
In do „Telegraaf" vinden we een
artikel <over de Regeeringsvoorstellon
om 40 millioen gulden te besteden
voor de reorganisatie van de kustver
dediging. Het artikel vungt aldus
..Het is een reuzen-komkommer,
die dezer dogen door onze regeering
het Nederlandsche volk te verorberen
is voorgezet. Hét is zoo stilletjes ge
komen in den zomer, het wetsontwerp
van de veertig millioen voor onze
kunst-defensie. Veel sensatie heeft het
noc niet veroorzaakt, 't Is warm, 't is
vacantia de helft van het Nederland
sche volk zit in de bosschen en aan
zee. en maakt zich niet druk. Maar
het rumoer zal nog wel komen. Daar
liet het don het ontwerp, dat in het
ministerieele leven van den heer
Wentholt het groote moment worden
moet. Want de lieer Wentholt is spe
cialiteit op het gebied der kustverde
diging. Daarom ook stapte hij in het
tegenwoordige kabinet over. Hij zou
dat varkentje wel wasschen. En hij
doet het. Het kost 400 ton. Tenminste
als maximum. Art. 5 van het ontwerp
bepaalt, dat „in totaal geen grooter
bedrug dan veertig millioen gulden"
aan het beoogde doel mag worden
besteed. Wellicht komen we er dus
een paar kwartjes goedkooper af,
maar veel zal het niet schelen. Het
militarisme ls hongerig als een wolf
wat het krijgen kan. neemt het. Z'n
maag is van elastiek. De officieele
raming in het ontwerp is 25 millioen
voor de kustversterkingen en 13 mil
lioen voor het nieuwe marine-mate
rieel 8 zeegaande torpedo's, 14 pant-
Berbooten. 2 onderzeeërs en een aan
tal versper-mijnen. Samen ruim 38
millioen. Er valt dus nog 2 millioen
aan onvoorzien te vertoren. Maar dat
is een peulschilletje voor de heeren
militairen.
Daar zitten we dus 1
Het ontwerp, och, het zal er wel
door gaan. Er wordt al jaren om
voorziening in de kustverdediging ge
vraagd. De Raad van Defensie is er
gloeiend voor. Hij had hier en daar
w el wat anders gewild 'n tweede fort
aan de Wester-Schelde, nog een paar
oorlogsbodems meer en de bediening
der kustbatteriien door de landmacht,
in plaats van, door de marine, maar
dit zijn droppelen in de zee. Met <le
veertig millioen ls de Raad "net eens.
Er ls wel geen geld om arme ge
meenten bij te springen, geen geld
voor ouderdomspensioen en voor be
strijding van volksziekten maar de-
,ze spaarpot moet er komen.
De schrijver stelt dan de vraag
..Als het Nederlandsche volk die 49
millioen geofferd heeft, is onze kust
dan sterk genoeg
D a t is het hart van de kwestie.
Nietwordt de kustverdediging
iets beter Natuurlijk wordt ze beter.
Meer schepen, meer forten, sterker
stellingen natuurlijk, dat wordt wel
iels lastiger voor den vijand. Maar
ls het genoeg, zelfs voor het oogen-
blik Koooen we voor die 40 milli
oen de wetenschap, dat we met zoo'n
kunst onzen man kunnen staan, onze
neutraliteit werkelijk handhaven
Ziedaar een vraag, waarop geen gun
stig antwoord komen zal. De regee
ring voelt ook wal, dat het hier op
aankomt. En ze echreef in de memo
rie van toelichting een diplomatisch
zinnetje „Deze overwegingen moe
ten er toe lelden, aan het stelsel van
kustverdediging den eisch te stellen,
dat de kuatveraterkingen te allen tijde
in voldoenden staat van tegenweer
en fh twtfanÏRöh gioveéhfswtórdïg^A
toestand verkeeren. dat op elk oogen-
blik over een voldoend z ij het
dan nietten volle afwerend
vorenogen kan beschikt worden."
Wat wij hier hebben gespatieerd
la de hoofdzaak. Het is de erkenning,
dat zelfs met de veertig millioen niet
wordt gekocht de zekerheid, dat onze
kust „ten volle" sterk genoeg zal zijn.
„Voldoend", maar niet „ten volle",
zoo luidt hot ln militaire diplomatie.
Do nuchtere waarheid is. dat de
\raag. of onze neutraliteit geschon
den zul worden van de land- of van
de zeezijde, niet afhangt van de
sterkte onzer verdediging, maar van
dun Wil vau den vijand. Acht deze de
schonding noodig.....
Hij gaat er toe over. Nooit zal onze
verdediging sterk genoeg zijn, nooit
sterk genoeg kunnen zijn, hem te
weerstaan, het Is moreel, financieel
en physiek voor ons land onmogelijk,
het zoover te brengen, dat we tegen
een groote mogendheid stand kun
nen houden. Dat is de nuchtere Tea-
litcit. En nu mogen de veertig mil
lioen bewerken, dat de vijand aan de
zeezijde wat moer en wat langer zal
moeten arbeiden om z'n doel te berei
ken, dat we wat scherper tegenweer
kunnen bieden, wat meer offers moe
ten brengen, maar daarmee houdt 't
dan ook op. In dit licht beschouwen
wij hot ontwerp. We koopen den vrede
niet voor die 400 ton, zelfs geen groo-
tcre kans op vrede. We bewerken er'
hoogstens mede, dat we aan de zee
zijde iets langer stand kunnen hou
den, wanneer b.v. Engeland onze
noutraliteit schenden wil. En het Ne
derlandsche volk moet zich afvragen,
of het daarvoor 40 millioen betalen
wil, met do wetenschap, dat over een
kwart eeuw weer evenveel noodig is.
Maar de zaak van den nationaleni
vrodo is er niet mede gediend. En wej
peinzen, of dit nu het voordeel is,
dat de Noordzce-entente ons gebracht
heeft, een voordeel, door onzen opli-
mistischen minister van Buitenland-
scho Zaken in zoo enthousiaste woor
den uitgelegd.
Dan bespreekt de schrijver de kwes
tie van ontwapening.
Op den Scheveningschen weg laat
do heer Cordonnier voortbouwen aan
z'n majesteitelijk Vredespaleis. Geen
dag gaat voorbij, of het wordt groo
ter en mooier. En wie er naar tuurt,
dwaalt met z'n gedachten van dat
steonen gebouw naar het heerlijk
ideaal, dal het symboliseert: Vrede
dooT recht.
Vrede door rechtl
En dio 40 millioen... zijn die ook
voor den vrede, of voor het recht? Ze
zijn voor geen van beide. Menschen,
die in ons land die leus propageeren,
ze zullen straks in de Staten-Generaal
stemman, vóór dat kostbare offer aan
de leer: vrede doorgeweld. En
toch, de wereldvrede, de zegepraal
der arbitrage, het recht in de inter
nationale staatkunde: dit alles zal
niet door woorden, maar door groote
daden gebaat kunnen worden. En
juist in deze zaak kunnen groote din
gen door kleine staten woTden ge
daan. Er is een denkbeeld, dat, door
kleine staten in practijk gebracht, het
internationaal rechtsbewustzijn en
de zaak van den vrede ontzaglijke
diensten bewijzen kan. Dat is het
denkbeeld der ontwapening, reeds
vaak geopperd en o.a. in een knap ar
tikel met warmte bepleit door jhr.
mr. G. W. van Vierssen Trip (Groot
Nederland, 1908). Deze schrijver zet
voorop de zekerheid, dat wij het in
eiken oorlog tegen een groote mo
gendheid verliezen zullen. Nimmer
kunnen wij leger en vloot zóó in
richten, dat we ons met succes zul
len kunnen weren. Dat gaat onze na
tionale draagkracht vèr te boven. En
hij betoogt dan, hoe we, gesleept in
een strijd tusschen twee ons omrin-i
gende mogendheden, bijna stellig on
ze onafhankelijkheid verliezen zullen
en alleen groote kans op behoud
daarvan hebben zoo ons land de ont
wapening, d. I. de afschaffing van 't
oorlogsleder (met handhaving van
een politie-leger), durft in practijk
brengen. Daarmee zou het de zaak
van den wereldvrede, de ontwikke
ling van het rechtsbewustzijn der
volkeren schitterend dienen. Zijn
voorbeeld zou anderen lokken en het
idee: vrede door recht, meer en meer
doen triomfeeren. „Ik houd het er
voor," aldus genoemde schrijver, dat
het voor de menschheid van ingrij-
pendo bctoekenis zou zijn, als Neder
land van de defensie tegen een bui-
tenlandschen vijand afzag. Die ééne
daad zou meer uitwerken dan alle
vredesconferenties. De kwestie van de
beperking der krijgstoerustingen is
in do werel daan de orde. Gezagheb
bende staatslieden, ja, koningen en
keizere spreken er over in gloeiende
volzinnen. Tot dusverre vindt elk
land, dat zijn buurman maar met de
beperking beginnen moet.
Stel eens, dat het onder de groote
mogendheden werkelijk tot een af
spraak over beperking van krijgstoe
rustingen komt, wat heeft Neder
land dan daarvan voor zijn veiligheid
te wachten Een luttel klein beetje.
Ook de beperkte strijdkracht van een
groote mogendheid zal Nederland
kunnen kraken... De kleine mogend
heden moeten trachten het imperialis
me tc breken. Elke daad in die ricn-
ting is een daad van zelfbehoud... Ne
derland moest zich niet langer een
defensie-politiek laten voorschrijven
door de groote mogendheden. Als er
een land in de wereld is, geschikt om
met de algemeene ontwapening te be
ginnen, dan ls het Nederland. In ons
land komt een heel opmerkelijk slag
antl-milltaristen voor, waar men in
andere landen haast niet van hoort
bezadlede anti-militaristen. Hier
te lande treft men veelvuldig onder dë
zeer ontwikkelde menschen personen
aan, dia het Nederlandsche leger een
Bhlfelooze Instelling vinden.... liet he-
staan van anti-militaire opvattingen
onder bezadigde Nederlanders van al
lerlei richting geeft hoop, dat ons land
ln de beweging tot ontwapening een
voorname rol gaat spelen. Er is nog
'n andere reden, waarom Nederland
eerder dan aDdere kleine staten tot
de overtuiging kan geraken, da» bet
zijn leger moet afschaffen het Vre
despaleis. Dat het permanente hof
van arbitrage zijn zetel heeft geves
tigd op Ncderlandschen bodem, is
voor Nederland een onschatbaar
voorrecht. Voor ons onafhankelijk
volksbestaan kan het Vredespaleis
groote beteekenis krijgen. In Don
Haag zijn de groote mogendheden op
onzijdig terrein. Die omstandigheid
zal beter in staat zijn de groote mo
gendheden angstvallig te maken
voor het schenden van ons grond
gebied, dan het beste Nederland
sche leger. Is het eigenlijk niet
ongegrond, dat Nederland het grond
gebied. waar het internationale hof
van arbitrage staat, in staat van ver
weer stelt tegenover diezelfde mo
gendheden. die hier in haar betere
oogenblikken dat hof hebben geves
tigd Is het dan zoo weinig ernst
met de vervanging van den oorlog
door scheidsrechterlijke beslissing,
dat ook bet internationale paleis van
justitie met kanonnen en bajonetten
verdedigd moet worden. Nederland
zou op geen wijze duidelijker z:jn \cr-
trouwen aan den dag kunnen leggen
in de toekomst van de instelling, "die
op zijn bodem is gevestied, dan door
zijn eigen oorlogstuig af to leggen.
Deze daad van vertrouwen zou voor
de menschheid een ware weldaad
zijn. Ik houd mij stellig overtuigd,
dat het vertrouwen in het rechtsge
voel der groote mogendheden niét be
schaamd zou worden."
Tot zoover mr. Van Vierssen Trip,
schrijft de 'Tel. en gaat dan voort
Wij hebben wat ruim geciteerd, om
dat wij zijn beschouwingen zoo
uiterst belangrijk achten, en zo nog
wel eens in wijder kring mogen wor
den herhaald. Het is een ideaal, zal
men zeggen. Zeker, maar het is een
practisch ideaal. Het kan verwe
zenlijkt worden. Maar de Nederland
sche regeering heeft het antwoord op
zulke denkbeelden. Een koude dou
che. Zij komt en zij vraagt, naast het
gewone oorlogsbudget, 40 millioen,
om de kust wat sterker te maken,
zoodat we misschien een dag langer
tegen vreemde oorlogsmonsters kun
nen vechton, vóór we ons overgeven.
Zóó benadeelt zij de zaak van den
vrede. De kleine mogendheid, op wier
bodem het hof van arbitrage geves
tigd is, waar dc vredesconferenties
worden gehouden, waar de torens
van het Vredespaleis zich reeds be
ginnen te verheffen, en die door dit
alles practisch de idee van het „vredo
door recht" zoo schitterend zou kun
nen en moeten propageeren, der
menschheid ten baat, die kleine mo
gendheid. ziet haar regeering tien
tallen millioenen vragen om even
tueel zich te kunnen weren tegen wat
het grofste inteinationale onrecht zou
zijnschending der neutraliteit, en
dan nog met- de zekerheid, dat het
alles toch nutteloos zal
wezen. Wij, die door beperking of
zelfs reeds door handhaving der be
staande krijgstoerustingen de mo
gendheden, die op onzen bodem sa
menkomen om den wereldvrede en do
arbitrage te bevorderen, een demon
stratie zouden kunnen toonen van on
zen sterken wil en van ons vertrou
wen in hun rechtsgevoel, wij gaan
weer, en dan nog met zoo stellig te
voorspellen luttel resultaat, 40 mil
lioen storten in den bodemloozen
put.... En op den Scheveningschen
weg bouwt men voort aan het Vredes
paleis. Ia 1913 wordt het ingewijd,
rnet vorstelijke woorden en bruisen
den champagne. Maar onze millioe
nen betalen we dóór, en we dragen
bij tot den kanker van het militaris
me, die knaagt aan de welvaart der
volkeren.
Stoomvaartberichten
TRANSATLANTISCHE LIJNEN.
Het stoomschip Tambora, van Java
naar Rotterdam vertrok 18 Aug. van
Perim.
Het stoomschip Flores, van Batavia
naar Amsterdam, vertrok 17 Aug.
van Jeddah.
Het stoomschip Prins Willem V ar
riveerde 18 Aug. van Paramaribo te
Amsterdam.
Het stoomschip Rotterdam arri
veerde 18 Aug. nam. van New-York te
Rotterdam.
Het stoomschip Arnsleldijk, van
Rotterdam naar Newport News, en
Baltimore, passeerde 18 Aug., voorm.
9 uur 45 min., Dover.
Het stoomschip Zaanland, van Bue
nos Ayres naar Amsterdam, vertrok
17 Aug. .van Bahia.
Het stoomschip Sloterdijk. van New
York en Baltimore naar Rotterdam,
passeedre 18 Aug., voorm. 11 uur 40
min., Dover.
Het stoomschip Bogor vertrok 18
Aug. van Rotterdam naar Hamburg
Het stoomschip Rhipeus, van Bata
via naar Amsterdam, passeerde 16
Aug. Sagres.
Het st. Oranje, van Batavia naar
Amsterdam, vertrok 15 Aug. van Sa-
bang.
Het st. Timor, van Amsterdam n.
Batavia, vertrok 16 Aug. van Suez.
Het st. Koningin Wilhelmina, van
Amsterdam naar Batavia, arriveerde
17 Aug. te Genua.
Het st. Koning Willem III, van Ba
tavia naar Amsterdam, arriveerde 17
Aug. te Suez.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken
Tiei, 13 Augustus. H. F. Everls,
tuinman, te Culeuborg. Rechter-coin-
missariB mr. A. G. A. ridder van Rap-
pard curator mr. J. Blom, te Ticl.
Opgeheven
Breda. 3 Aug. P. J. dc Jong, koop
man en winkelier in sigaren, te Oos-.
terhout.
Geëindigd
H. van Aardenne Dzn.. huisschildet
te Dordrecht. (St.-CrU
