HAARLEM S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
DONDERDAG 20 OCTOBER 1910
Vlot gaat het met de erkenning der
PORTÜGEESCHE REPUBLIEK
niet.
Ia de Hongaarache delegatie zeide
graaf Von Aëhrcnthal O. a.
Wij zullen tegenover Portugal een
afwachtende houding aannemen, om
te zieu, hoe de toestand zich zal ont
wikkelen, en welke houding het Por-
tugeesche volk zal aannemen. I)e
Oostenrijksche zaakgelastigde te Lis
sabon heeft last ontvangen, zich in
betrekking te stellen tot de bestaande
regeering, 0111 de belangen van Oos-
tenrijk-IIongarije te beschermen.
Er komt na den zomer weer wat
Twee partij-kopstukken hebben re
devoeringen gehouden.
Balfour sprak te Glasgow over de
vloot en veroordeelde do vloot-poli-
tiek der tegenwoordige rogeoring. Se
dert 1905 is 2. L do Britsche marine,
vergeleken met den vooruitgang van
die dor andere mogendheden, sterk
achteruit gegaan. Het overwicht van
Engeland ter zee is niet meer wat
het destijds was, en daardoor is een
afdoende bescherming van de Brit
sche handelswegen onmogelijk.
Het Britsche volk moet al het mo
gelijke in het werk stellen, om deze
schade in te halen. De minderheid
ter zee moet algeheel en onmiddel
lijk verdwijnen. Kan Engeland dit
niet uil de gewone middelen bestrij
den, dan zal een leening aangegane
moeten worden. Het buitenland moet
inzien, dat alle Britten, ondanks de
binnenlandsehe partijgescliillen. het
onvoorwaardelijk eens zijn, om des
noods den laatsten stuiver op te of
feren, om de meerderheid ter zee te
handhaven op een wijze, die geen
twijfel mogelijk laat.
Zoo sprak Balfour.
Mc. Kenna, dc eerste Lord van de
Britsche Admiraliteit, is het evenwel
niet met hem eens. Ook deze heeft
een politieke speech gehouden. Hij
was van oordeel, dat het sluiten van
een groote leening, om leger en
vloot uit te breiden, een denkbeeld,
waarvan ook vele hooggeplaatste of
ficieren van zee- en landmacht voor
standers zijn, geen aanbeveling ver
dient. Wij mogen met leger en vloot
niet achterop raken, maar wij moe
ten voortgaan deze uitgaven uit onze
gewone inkomsten te bestrijden. Het
zou het eerste teeken van achteruit
gang zijn, wanneer wij daarmede op
hielden, zoo zei Mc. Kenna.
DE TOESTANDEN IN DEN BALKAN
trekken weer in het bijzonder de
aandacht, door de ministersverwisse
ling in Griekenland. Het kabinet
onder Venizelos heeft thans de re
geering aanvaard. Venizelos is mi
nister-president en Griparis, de vroe
gere gezant te Konstantinopel, mi
nister van buitenlandsche zaken.
Wat zal Turkije nu doen
Bekend is, dat de Turken het op
treden van den voormaligen Kreton-
ser Venizelos heel onaangenaam vin
den, maar volgens de wet is er niets
tegen in te brengen. Wel verwacht
men een nieuwe verkoeling in de
houding tusschen Turkije en Grie
kenland.
Nog onzekerder zijn de toestanden
1 het rijk der Perzen. Het is daar
al lang een geharrewar en daarom
denkt men nu aan
EEN VERDEELING VAN PERZIé.
Engeland heeft in een vrij scherpe
nota aan de Perzische regeering te
kennen gegeven, dat het zich ver
plicht zal zien, zelf de zorg voor orde
en rust in Zuid-Perzie en voorname
lijk op den grooten handelsweg, in
handen te nemen, zoo de Perzische
regeering dien weg niet behoorlijk en
veilig onderhoudt.
Vanwaar plotseling die zorg
vraagt men zich in Engeland af. En
de antwoorden op die vraag zijn van
tweeërlei aard. Een zeer pessimisti
sche opvattin» beeft het Engelsche
blad de „Daily News". Dit blod ge
looft niet, dat de storingen van den
handel in Zuid-Perzie de verklaring
of de verontschuldiging kunnen ge
ven voor een besluit van zoo groote
beteekenis, maar het beschouwt dit
optreden veel meer als een gevolg
van Rusland's actie in Noord-Perzie.
De Russische regeering toch wei
gert beslist, ondanks alle protesten,
haar drie corpsen uit Noord-Perzië
terug te trekken, en maakt zelfs alles
gereed voor de winterkwartieren van
die troepen. Uit naijver heeft Enge
land nu besloten, in Zuid-Perziè het
Russische voorbeeld te volgen. Dit
kan niet anders ten gevolge hebben,
dan de verdeeling van Perzie tus
schen Rusland en Engeland.
Een ander Engelsch blad daarente
gen, de „Times", zegt, dat dit Engel
sche besluit wordt gemotiveerd door
de zorg voor den handel in Perziè,
die door de heerschende anarchie in
Zuid-Perzië volkomen wordt vernie
tigd. Het blad meent te weten, dat de
Engelsche nota met voorkennis der
Russische regeering werd overhan
digd, en dat Engeland zich gedu
de de gehecle Perzische crisis in
komen overeenstemming met Rus
land heeft bevonden.
De tijd zal het loeren, wie gelijk
heeft. Hoe het ook zal zijn en wor
den, het optreden van Rusland en
Engeland zal de onafhankelijkheid
van Perzië zeker niet bevorderen
UIT MAROKKO.
Uit Tanger wordt aan de .Matin"
geseind
EI Mokri heeft, nadut Spanje met
een afbreken der onderhandelingen
gedreigd had, zijn toestemming ge
geven, dat Spanje niet alleen in de
omgeving van Melilla, maar ook in
de buurt van Ceuta een politiekorps
mag organiseeren. Spanje heeft bo
vendien verklaard, dat het zich niet
tevreden stelt met 80 millioan francs
oorlogskosten, maar 150 millioen
eischt. Bij de Maghzen hebben deze
overdreven eischen den indruk ge
maakt, dat Spanje zich voor eene
nieuwe expeditie gereed maakt, die
ten doel zou hebben, zich meester te
maken van Tetuan. De gouverneur
van Ceuta heeft reeds bekend ge
maakt, dat de aanleg van een straat
weg naar Tetuan, waarvan uitge
maakt was, dat hij in strijd was met
de Mgeciros-acte, en die dus was op
gegeven, weer zal begonnen worden.
Men meent hieruit te kunnen opma
ken, dat Spanje besloten beeft, de
Marokko-quaestie weer op het tapijt
te brengen.
Stadsnieuws
STUKKEN VAN DEN RAAD.
In druk zijn thans verschenen de
adressen van de Haarlemsche Han
delsver eeniging betreffende de stop
plaatsen voor do o-s. tramlijnen door
de stad en de asfalteering, van de
Voroeniging tot Verfraaiing van
Haarlem en omliggende gemeenten
on tot bevordering van het vreemde
lingenverkeer, van de bewoners der
Bar tel jorisst raat, van de Vereeni-
ging van Industrieelen en Kooplieden
op Bouwkundig gebied en van de Gr.
Houtstraatveroeniging, alle in zake
asfalt.
Den inhoud van deze adTessen ga
ven wij vroeger reed a
VERKOOP GROND.
Door J. Noondeloos alhier, is tot B.
en \V. liet verzoek gericht om hem
voor den prijs van f 12 per vierk. M.
in koop af te staan een strook gtrond
op dien hoek van de Jan Nieuwen-
hu ijzenstraat en de Leidsche straat,
om daarop een winkelhuis te bou
wen.
Togen de Inwilliging van dat ver
zoek bestaat bij B. en W. geen be
zwaar.
RAPPORTEN FINANCIEELE
COMMISSIE.
De oommissie van bijstand in het
beheer van die gemeente-financiën
deelt medo, dat de ontwerp-begroo-
ting der gemeente voor het dienst
jaar 1911, haar geen aanleiding heeft
gegeven tot opmerkingen.
De commissie adviseert vast te
stellen een staat tot beschikking uit
den post voor „Onvoorziene Uitga
ven', dienst 1910, tot een bedrag van
1 50.50.
HERZIENING JAARWEDDE.
B. en W. stellen den Raad voor de
Jaarwedde van den 1 eeraar in de
gymnastiek aan het gymnasium, den
beer B. ten Have, te herzien en deze
nader te bepalen op f 1200, onder
verplichting daarvoor 16 uren per
week les te geven.
Gebleken is n.J. dat met 12 uren
les per week niet kon worden vol
staan.
DE AMBTENAREN-VERORDE
NINGEN.
Verschillende adressen betreffende
de ontwerp-ver ordeningen betreffen
de het toezicht op den gezondheids
toestand en tot regeling van de be
zoldiging van ambtenaren, enz., in
gevallen van ongesteldheid, zijn
gekomen.
De „Vereeniging van ambtenaren
in dienst der gemeente Haarlem", is
erkentelijk voor de bedoeling van B.
en VV., om den ambtenaren in geval
van ziekte ze6 maanden lang nog liet
volle en daarna gedurende 6 maan
den het halve salaris te doen genie
ten, maar meent, dat, aangezien ge
vallen van ziekte met hoogere uitga
ven gepaard gaan, de na zes maan
den vormindel ing en na twaalf maan
den geheel-ophouding, dubbel zwaar
zal drukken.
De Vereeniging wijst dan op mil
dere bepalingen, deze materie rege
lende in andere steden.
Te 's-Her togen boscli is 0. a. be
paald, dat bij ziekte den ambtenaren
de gewone bezoldiging ten volle
wordt uitbetaald, zonder oenige res
trictie omtrent den duur der ziekte.
Te Utrecht en Nijmegen gelden be
palingen, dat gedurende 12 maanden
de geheele weddo wordt uitbetaald,
en dan eerst verminderd wordt.
Ook te 's-Gravenhage is ccd gun
stiger regeling don de Haarlemsche
in wording.
De Vereeniging verzoekt tenslotte
in de verordening mildere bepalin
gen te willen opnemen, dan sedert
1906 te Haarlem hebben gegolden en
ook thans weder zijn voorgedragen
De afdeeling Haarlem van den
Bond van Nederlandsche Gemeente-
Werklieden verzoekt, dat aan art. 3
der eerstgenoemde verordening zal
worden toegevoegd
behalve, wanneer er verschil van
meening bestaat tusschen den ge
meente-geneeskundige en den huis-
Is.
In dit geval is de ambtenaar, be
ambte of werkman slechts dan tot op
eigen der voorschriften verplicht, in
dien ze goedgekeurd worden door een
derden geneeskundige, aan te wijzen
door beide andere artsen, en dat van
laatstgenoemde verordening in de eer
ste alinea van art. 1 zes maanden in
een jaar zal worden veranderd en in
de tweede alinea van hetzelfde art.
zes maanden in een jaar, en twaalf
maanden in twee jaar.
De afd. Haarlem van den Bond van
Ned. Onderwijzers verzocht juist het
zelfde als de vorige adressante.
Het bestuur der afd. Haarlem van
het N. O. G. verzocht ten aanzien van
het voorgestelde sub b 1
lo. dat da controleerende genees
heer eerst bericht ontvangt van afwe
zigheid door ziekte, wanneer de pa
tiënt niet binnen 3 maal 24 uur een
door B. en W. voldoende geachte ge
neeskundige verklaring aan B. .en W.
heeft overgelegd
2o. dat de controleerende genees
heer geen voorschriften mag geven
dan in overeenstemming met die van
den behandeleuden geneesheer, tenzij
de patiënt zich nog niet onder behan
deling heeft gesteld.
Tevens verzoekt zij, ten aanzien van
dc voorstellen sub C. 1, dat de dan
voorgestelde bepalingen niet van toe
passing zijn op de onderwijzers, of zoo
dit. toch het geval mocht worden de
beide termijnen van zes maanden ie
veranderen in termijnen van een
jaar.
Aanbesteding.
Woensdag werd door don heer
G. Nan, alhier, aanbesteed: Het bou
wen van 3 woningen te Vogelenzang,
waarvan de raming bedroeg f 6500.
Ingeschreven werd als volgt:
T. M. v. Deinrsen. Haarlem, f 6648.
C. Rol, Haarlem, f 6625.
P. Reeuw ijk, Vogelenzang, f 6486.
Louw en Lubbers, Haarlem, 6475.
A. ten Broeke, Haarlem, 6472.
Metselaar en de Pous, Haarlem,
f 6359.
J. Tongeieu, Vogelenzang, 6348.
A. den Ouden, Nieuw-Vennep,
f 5S50.
T. Beerepool, Wognum, 5849.
M. A. Alders, Haarlem, f 5780.
S. v. Keulen, Aordeuhout, f 5696.
W. Kromhout en Zn., Haarlem,
5688.
P. de Braijer, Leiden, 5360.
J. H. Suijkerland, Lisse, f 5090.
C. Leenheer, Heemstede, f 4965.
De man met de Roode Pet.
Naar aanleiding van een bericht in
ons blad, als zou de debiteur na twee
dagen, waarin geen betaling der
schuld" geschiedde, gemaand worden
door den man niet de Roode Pet,
schrijft men ons echter, dat men-
schen, die komen naar aanleiding der
sommatie eventueel een regeling,
schikking, kunnen treffen of uitstel
bekomen. De Roode Pet verschijnt al
leen bij hen, die beslist onwillig zijn
en welks schuld voldoende bewezen
kan worden.
ASSOCIATION FRANcAlSE.
De pogingen van den heer J. II.
Sauveur, om hier ter stede tc komen
tot de oprichting van een Haarlem
sche afdeeling der Association fran-
Qaise, zijn met zeer goed gevcJg be
kroond. Reeds 140 leden hebben zich
aangemeld, en telkens nog komen er
nieuwe bij.
Hoewol het in het voornomen
de opening binnenkort te doen plaats
vinden door prof. Maurice Wilmotte
van de universiteit te Luik, moest
hiervan afgezien worden, doordat
deze heer wegens ziekte verhinderd is
te komen.
Begin November komt thans de
hoer René Delbost uit Parijs spreken
met wien de Haarlemmers reeds een
maal 't genoegen hadden kennis te
maken.
Het is zeer wel mogelijk, dat ook
de heer Sauveur zelf dezen winter
voor de afdeeling spreken zal. Het
onderwerp zal dan waarschijnlijk
zijn: Emile Verhaeren.
Een bestuur is thans nog niet de
finitief gekozen; in den loop van de
volgende week zal tot dat doel verga
derd worden.
Gevonden voorwerpen.
Terug te bekomen bij:
S. J. van der Laan, Waldeck Pyr-
montstraat 9. een broche
H. Israël, Saenredainstraat 92, een
lorgnet in éluL
W. Waning, Koninginneweg 81,
een witte ceintuur.
Aan het Bureau v. Politie, Een
groen geschilderd roeibootje.
Aan het bureau van politie, een ge
ruite paardendeken.
Van 't Kantongerecht
VAN SLECHT ONGESTEMPELD
VLEESCH.
Te verantwoorden had zich gisteren
morgen een Haarlemsche slager, F.
J. van 't V., die op den 9en Juni van
dit jaar stukken rundvleesch in de ijs
kast van zijn winkel gehad heeft, een
binnenveer, het deksel van een bin
nenveer en een stuk van een buiten
eer, die niet van een stempel voor
zien waren, waaruit men noodzakelij
kerwijze de conclusie trekken moest,
dat het vleesch ook niet gekeurd was.
Dit vermoeden kreeg nog meer grond
van waarschijnlijkheid, toen, na on
derzoek, bevonden werd, dat het
vleesch voor de consumptie inderdaad
niet geschikt was. Volgens den direc
teur van 't Openbaar Slachthuis, die
als deskundige gehoord werd, heeft
zich in het lichaam van de koe, waar
aan dit vleoseli „unlléeud" werd, een
ziekteproces afgespeeld. De deskundi
ge was eveneens van meening, dat er
geen stempels opgestaan hebben. Was
dit wel 't geval geweest, dan zou 't
ook mogelijk zijn, 't vleesch af te snij
den en te verkoopen op een wijze,
waarbij de stempel tot het laatste ons
gespaard bleef.
De slager was van tegengestelde
meening. Hij zei, dat de stempel wel
degelijk aanwezig geweest was, maar
dat hij zich genoodzaakt gezien had,
hem af te snijden om een klant te be
lieven. 't Was op dien dag ook zoo
heet, dat 't vleesch misschien wel wat
kleverig heeft aangevoeld, maar om
te gebruiken was het nog zeer goed.
Trouwens, geen mijner klanten is er
ziek van geworden, voegde de man
er overtuigend bij.
De ambtenaar van het O. M. achtte
beide feiten het bedorven- en iiiet-
gesteuipeld zijn van het vleesch be
wezen en eischte een hechtenisstraf
van 5 dagen met in-beslag-neming van
het vleesch.
Beklaagde vroeg een geldboete.
EEN VAKMAN.
Een der meest bekende stroopers
uit Kennemerland's duinen, Joh. de
W-, trad in het bankje, 'n Echt stroo
pers-type; onverschillig, ,uarech,
aiuw, brutaal...
Thans had hij niets te zeg
gen. Vier processen-verbaal ten zij
nen laste kwamen ter tafel. 2 wegens
loopen op verboden grond: eisch in
Onze Lachhoëk
LAKONIEK
Patiënt (die uit een badplaats te
rugkeert, verontwaardigd). Jaren
lang hebt u ine gesproken over eeu
hartkwaal, dokter. Weet u, waar
voor de dokter op de badplaats me
heeft behandeld? Voor een leverziek-
tel
Dokter. Dat kan ik ook well
LOTGENOOTEN.
Is je vrouw nog altijd zoo wel<
nig aardig voor je?
Nog altijd ze werpt me alles
voor de voeten!
De mijne werpt me alles naat
het hoofd I
NIET ZOO BEDOELD!
Reiziger. Mijnheer de chef, er is
geen verwaimingsbuis in deze coupé*
Stationschef. O, dat laat me
koud.
Reiziger. Mij ook.
Stationschef. Nu, waarover
Waagt u dan?
beide gevallen f 5 boete of 3 dagen
hechtenis; een wegens openbare
dronkenschap in 4e herhaling; eisch
21 dagen hechtenis.en een voor het
stellen van wildstrikken: eisch 7 da
gen hechtenis*
Beklaagde bekende alles, zonder
een w.vird tegenspraak, met 'u cy
nisch glimlachje rond de soamge-
perste lippen.
VALSCHEN NAAM OPGEGEVEN.
Cato Z.. dienstbode te Hillogora
r*od op 1 Augustus, 10 minuten na
negenen, zonder lantaarn aan de
fiets, onder Bennebroek toen zij werd
aangehouden door den gemeenteveldr
wachter Tnko Bosch. Tegen dien go
droeg zij zich op vrij brutale wijze,
zoodat de wetsdienaar besloot ver
haal op te maken. De fictsrijdster gaf
op Marie van dc Wateren te hc-oten,
w t achteraf Week niet waar te zijn.
Ben ooi: ega bracht den veldwachter
op het rechts spoor, de ware naam
werd bekend, en gistermorgen had *t
meisje zich te verantwoorden.
Ze bekende en de ambtenaar van H
O. M. eischte wegens het rijden zon
der licht f 2 boete subs. 1 dag hechte
nis en wegens het opgeven van eeo
vulschen naam f 10 boete of 3 dagen
hechtenis.
Uitspraken over 8 dagen.
Uit de Omstreken
BLOEMF.NDAAL.
Door de klein ties der I-Cents-Ver
eeniging Door Kleintjes Groot" is
aan het Lighalfonds te Haarlem af
gestaan de opbrengst over de maand
September (f 75.501.
SLOTEN.
Te Amsterdam slaagde gisteren
voor het examen in de vrije- en 01-
deoefenuigcu der gymnastiek, mej.
F- J. van Arutn, alhier.
SLOTERD1JK.
Brand.
Gisterenmiddag brak, door een on
geluk met een petroleumstel, een vrij
hevige brand uit in de woning van
den lieer Van Velzen aan den Spaarn-
daminordijA te Sloterdiik. Een oogen-
blik liet zich deze uitslaande brand,
aangewakkerd door een krachtigen
wind, ook voor de belendende percee-
len, zeer ernstig aanzien. Aan net
krachtig optreden der brandweer was
het te danken, dat men den brand in
één uur meester was en hij beperkt
bleef tot één perceel.
Verzekering dekt «ie schade.
UMLIDEN.
Met ingang van 1 April van het vol
gend jaar zullen de loodsen van de
uitgaande schepen te IJmuiden niei
meer met «>eii Rijksvlet door loods-
leerlingen, doch door een sleepbootje
worden afgehaald.
Het Rijk heeft te dien einde een
contract afgesloten met een particu
liere maatschappij, die moet zorgdra
gen, dat steeds oen flinke sleepboot
disponibel is.
Euiteniandsch Overzicht
De spoorwegstaking in Frankrijk
is wel opgeheven, maar uog altijd
heerscht er een zekere
ONRUST OP DE FRANSCHE
SPOORWEGEN.
Na den gisteren gehouden minister
raad werd oen nota gepubliceerd,
waarin gezegd wordt, dat de regee
ring zal voortgaan met het nemen
van maatregelen ter bewaking der
spoorwegen en tor voorkoming van
sabotage. Blijkbaar verwacht men
dus nog gewelddadig optreden van
de eenmaal ontslagen chemlnots.
Ook de strijd tusschen de spoor-
vegdir acteur en en de werklieden
duurt voort. De directeuren hebben
het gerucht, dat de maatschappijen
beslaten, na de hervatting van den
arbeid nog een massa arbeiders te
ontslaan, voor onjuist verklaard.
De directeuren hadden verder be
loofd binnen den kortst mogelijken
tijd de noodige inlichtingen te geven
omtrent de sommen, in de laatste
jaren besteed voor «.lotsverbetering
der beambten en omtrent de verdere
plannen der maatschappijen te dezer
opzichte.
De geünificeerde socialistische par
tij heeft een manifest verspreid,
waarin verklaard wordt, dat de be
ambten hei werk horvat hebben, zon
der zwakheid en onversaagd en het
voegt daaraan toe, dat de geweld
dadigheden en de wetsverkrachting,
waaraan dc regecring zich heeft
schuldig gemaakt en waarvoor zij
zicb zal hebben ie verantwoorden,
hun moed niet hebben geknakt.
De mijnwerkers geven ook den
moed met op Nu
DREIGT WEEK EEN STAKING
ONDER DE FRANSCHE
MIJNWERKERS.
De mijnwerkers vreezeu namelijk,
dut de spoorwegstaking voor hen c-en
gedwongen werkloosheid tengevolge
zal hebbem daar aan de mijnen groo
te voorraden kolen opgestapeld lig
gen, zoodat de maatschappijen waar
schijnlijk voor «.enigen tijd de pro
ductie zullen inkrimpen. En dan
kunnen de arbeiders geen geld ge
noeg bijeenbrengen 0111 het jaarlijk-
sciie St. Barbeh i-st op de gebruikelij
ke wijze te vieren.
Het it. Barbefoest is liet feest van
de mijnstreek. Acht dagen achtereen
duren de feesten. En die genietingen
zal de bevolking zich in dit jaar mis
schien moeten ontzeggen. Men moet
in het zwarte land wonen, om te we
ten wat dat Ixüeekent, zoo schrijft
een Fransch blad.
Daarbij komt nog, dat de arbeiders
thans het oogenblik gekomen achten,
0111 de inwilliging van nieuwe eischen
af te dwingen.
Te Denain hebben de werklieden
uit velschillende mijnen reeds eene
zeer woelige vergadering gehouden,
waar met bijna algemeeno stemmen
tot de staking werd besloten, en te
vens is aan de afgevaardigden naar
de mijnarbeidersvergadering, die te
Leus is begonnen, opgedragen voor
de nlgemeene staking te stemmen.
Nu reeds hebben 800 mijnwerkers
te Courriéres den arbeid neergelegd.
Men verinoedt evenwel, dat anderen
dit voorbeeld zullen volgen.
Stakingen zijn in Frankrijk wel
aan de orde van' den dag I
DE PORTÜGEESCHE KONINGS
FAMILIE
is thans in Engeland geland. Ex-
koning Manuel en zijn moede zijn
gisterenavond te Plymouth aangeko
men aan boord van liet Engelsche
kouiiiklijke jacht. Ze werden ontvan
gen door Earl Ilowe, als vertegen
woordiger van koning George, den
hertog van Orleans, markies Soveral,
gewezen gezant van Portugal, den
Spaansc-hen ambassadeur en den
coininamlant van de z«iemacht te
Plymouth.
llat vorstelijk gezelschap begaf zich
onmiddellijk naar het station, van
waar hel per trein naar Woodnorton
vertrok, de 'residentie van den hertog
van Orleans.
Daar zullen de vorstelijke personen
voorloopig blijven. De overige leden
van het Portugeescho koningshuis
zijn. zooals men weet, naar Italië
vertrokken.
I11 welingelichte kringen te Londen
acht men het hoogst waarschijnlijk,
dat Engeland de Portugecsche repu
bliek ten spoedigste zal erkennen.
Misschien zal de erkenning nog in
den loop dezer week plaats "hebben,
daar men het bezoek, dat koning
George Zaterdag a.s. aan koning Mu
rmel to Woodnorton zal brengen,
liefst zou beschouwen als een bezoek
van den souvercin aan een particu
lier.
Tan Kunst en Kunstenaars.
Er is op den lautsteu Donderdag, op
het prachtige Oud-Eik-en Duinen bij
s Graven huge, een deel van Hollands
picturale glorie ter aarde besteld. De
uitvaart van Willem Maris was in
drukwekkend, van een onvorstoor-
den, plechtigen ernst, die bij zulk
vorlies, hoe onafwendbaar bij der
tijdon stuwing ook, past. Hot verle
den valt in puin, het heden brokkelt
langzamerhand af. En nieuw leven
bloeit weer op uit de ruinen. Doch
niet blijkt stoods het nieuwe zaad zoo
levensvol als de oude planten waren.
Dit echter is de onvergelijkelijke
schoonheid van alle geestelijke werk,
dat de resultaten voor do eeuwen
zijn. De Marissen zijn één der hecht-
ste pijlen aan den triomfboog van
den Holliuidscbeii sehildersroem ge
weest; Willem, dc jongste der broe
ders, hoeft de traditio het Jangst doen
leven. Van de groote landschapschil
ders die onze kunst internafionaal ge
maakt hebben, wus iiij do luatste. De
jongeren .steunen thans op hun nr-
beid oi zoeken nieuwe, ongebaande
wogen, doch de sterke groej), die col-
lectief optrad, met voor haar tijd
revolutionneerend streven, en die in
haar collectiviteit hour kracht had,
«leift ut.
In zulk heengaan is iets grootach
De ijzeren noodwendigheid doet af
breken, stilstaan, weer opvallen, ver
der gaan, in eeuwige wisseling. Als
wij het afeebrokene van groote betoe-
kenis weten en de voortgang ons nog
niet klaar voor oogen staan kan, l>e-
kruipt ons de droefheid te sterker.
Doch wij weten het onontkoombaar
en staan aan de geschiedenis af wat
die geschiedenis hielp maken.
Willem Maris' levensgang is van
conzi'lfden iiobeJen eenvoud geweest
als die van zijn broeder Jacob, Bij
dien zelfden Loosduinschen weg, in
welks nabijheid thans zijn lichaam
werd neergelegd, vond men de jon
gens Maris op hun eerste excursies,
met schetsboek en krijt bewapend.
E11 zondert men korte tusschenpoo-
zen uit, die voor Willem 'lijk uitstap
jes waren naar de Geldonsche landen
rond Oosten-beek. of een korte reis
naar Noorwegen ondernomen, dan is
het altijd het vvelig-wazig land tus
schen Schiedam en Leidon geweest,
waar de lichtschilder, die in hem
zat, zich volop verzaden kon. Juist
deze maand haalt Dr. Jan Veth in
„Kunst und Künstler" woorden ann,
die- Willem Mari£ eens gezegd zou
hebben: „ik schilder geen koeien, al
leen lichteffecten".
Dit mag, indien al gezegd, overdre
ven zijn, de kern bevat waarheid en
tegelijk de scherpste karakteristiek
van Willem's arbeid. De Marissen
waren de zangers van het licht, zoo
als liet een Dordtschen kerktoren in
goud zetten, de wijde weiden van
Delfland in vloeibaar ïflver kon doen
sprankelen.
Het genootschap Pulchri Studio had
dezen zomer eene oeretentoonstelling
van Willem Maris' werk aangericht.
Nu vooral zal het voor Floris Arntze-
nius, den eigenlijken schepper van
die eere-expositie, een voldoening zijn
aan de moeiten terug te denken die
hij zich ter huldiging van den oude
ren vriend gegeven had. Willem Ma-
ris was ,op den openingsdag aanwe
zig. Na een langdurig ziek zijn was
hij weer langzamerhand op zijn ver
haal gekomen. Veel spreken deed hij
nooit, rustig zat hij in een der Pul-
clii-crupauds, en had, glimlachend,
een woordje voor wie hem kwam
complimenteeren.
Het spreken was hem soms lastig.
Hij deed het altijd in korte zinnen,
moei: aanduidend dan in afgeronden
vorm zich uitend. En tusschen die zin
netjes kwam steeds het hijgen van
den lijder wiens borst niet ruim,
wiens bouw niet recht was. 't Liefst
sprak ik hem op zijn atelier, en de
weinige keeren dat ik met hem in
aanraking mocht komen, was het
daar dat ik hem hot liefst opzocht.
Een eenvoudig, ruim werkvertrek in
den tuin, achter zijn huis op den Van
I.enuepweg, opgetrokken. Groote doe
ken stonden er links en rechts op
ezels: in het midden dat werk waar
aan hij juist op zulk een dag was be
zig geweest. Meestentijds alles groot
werk, van, wat men noemt: kapitale
afmetingen. De tijd der prachtige, uit
voerige kabinetstukjes was dan bok
al lang voorbij. Hij zelf kon die vroe
gere productie, die uitvoerig door
werkte juweeltjes van peinture, graag
ietwat minachtend behandelen. Zoo
als hij leefde in zijn tegenwoordig
werk was hem dat vroegere niet dan,
nu ja... wel aardig!
't Was dan ook interessant op die
Eeretentoonstelling van Juni jl. den
artistieken groei 'van den meester te
volgen, die uit de meest gedetailleer
de natuur-weergave voeren zou tut do
in hreeden greep concentreerende in
terpretatie. Uit den allereersten tijd,
uit 1863 - Willem was toen negen
tien jaar oud —hing inPulcliri's expo
sitie zelfs werk. En wel oen werk van
zoo diepo kleur, van zulk eene prot-
tig-vette, gansch daarvoede scliilde-
ring dat het een fijn genot werd die
kleuren te ontleden. Do voorstelling,
varkens die aan een trog met melk
gevoerd worden, deed aan de schilde
rijen Nan Rosa lïonheur denken,
maar reeds was de jonge Hollander
malschor, smijdiger dan zijn toen
wereldberoemde kunstzuster. Gerard
Bilders, de zoon, de jonggestorven
kunstenaar, in wien de Ilaagschc mo
derne school een voorloopet te eeren
heeft, zag dit werk en kocht het voor
150 gulden. Verleden jaar werd het
laatste groote werk vau des kunste
naars atolier gehaald en met 32 dui
zend gulden gehonoreerd, terwijl
voor dat, thans ter Brusselsche We
reldtentoonstelling geëxposeerd, éen
dezer dagen nog één vierde meer werd
betaald. Van miskorvmng heeft de
kunstenaar dan ook niet te lijden ge
had, van de erkenning misschien het
meeste zijner Haagsche bent en tijd-
genooten kunnen genieten.
Van de drie broeders rest thans
nog de mysterieuse Matthijs, die ge
heel afzonderlijk nu staat en wiens
werk van de laatste tientallen van
jaren geheel huiten dc realistische
visie van Jacob en Willem treedt.
Van de tweede generatie is Jacob's
zoon Willem zonder twijfel de meest
begaafde, en, levend in zijn tijd met,
weer eigen adspiraties .mogelijk daar
in weer padoinder. Van Willem's
zoon Simon kan nog niet veel gezegd
worden, dat een plaats naast zijne
groote verwanten zou rechtvaardigen.
Doze zal wel het meest gedrukt wor
den door 't zwaai- gewicht van zóó
roemruchten naam.
Het kan niet vreemd zijn, dat ons
kroniekje ditmaal aan den grooten
meester in hoofdzaak gewijd werd.
Wij hadden daarvoor andere artis
tieke feiten bestemd die nu achteraan
komen en in beknopteren vorm dan
wij ons hadden voorgesteld. Tus
schen twee verschijningen zouden wij
te kiezen hebben gehad. De Rotter-
damsche kunstkring introduceerde
hier te lande den Belg James Ensor,
de Haagsche dito verraste met eon
collectie nagelaten werk van Karei de
Nérée tot Babberich den jongen man
die verleden jaar op 29-jarigen leef
tijd overleed en wiens naam als ar
tist bijna iedereen onbekend geble
ven was. Over de teekeningen van de
zen de Nérée uitvoerig te schrijven
zou mij minder goed lukken dan over
den interessanten Vingtist Ensor en
zijn kring der twintigen een kroniekje
te vullen. Dit laatste wilien wij ons
dan ook gaarne voorbehouden. De
Ncrée's teekeningen, moeten dan
maar met bloote vermelding 'ol-
staan. Trouwens met sommige Haag
sche bladen die deze expositie als
het evenement in dit kunstseizoen be
schouwden zou ik toch bezwavrlijk
kunnen meegaan. Wel is let interes
sant dat plotseling hier te lande een
volger von Aubrey Beardsley vertoond
wordt, van wiens bestaan .slechts de
naast-ingewijdon weten konden, dat
deze volger, nog min of meer dilet
tant, over heel bijzondere (lualiteï-
ten beschikt en zich misschien tot
een sterk persoonlijk lalent zou ont
wikkeld hebben, doch het gepresveer-
de is niettemin niet slechts dtka-
dent, als hot werk zijner voorbeelden
en inspiratoren maar het mist ook
dat persoonlijke te veel, waardoor de
uitingen dier voorbeelden althans be
langrijkheid verkrijgen.
Voor Ensor en zijn werk roep ik
echter gnnrnc in een volgend artikel
tje uwe belangstelling op
J. H. DE BUIS.
Haarlem, 17 Oct 10.
