HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
WOENSDAG 16 NOVEMBER 1910
Btuiemandsch Overzicht
De meeste belangstelling voor bui-
lenlandsche zeken wordt opgeëiacht
voor
DEN STRIJD IN DE ENGELSCHE
POLITIEK.
Gistermiddag heeft de ministerraad
een vergadering van niet minder dan
drie uur gehouden. Daarna heeft do
minister-president een uur met den
eec re torts des konings geconfereerd,
en zou naar Sad ring ham sporen, om
persoonlijk met Z. M. te overleggen,
welk bezoek evenwel op het laatste
moment is afgewimpeld.
Ook het Lagerhuis heeft een verga
dering gebonden. Met het oog op de
politieke crisis was de vergaderzaal
itamp- en stampvol.
Met spanning werd de ministerieele
verklaring verwacht, maardeze
liet zich wachten. De premier As-
guith was afwezig, daarom werden
de plichten waargenomen door Lloyd
George.
Deze deelde mede, dat zich omstan
digheden hebben voorgedaan, waar
door de regeoring het niet gewenscht
acht, dat het Lagerhuis overgaat tot
bespreking van de onderwerpen, die
op de agenda staan. Het zal, zoo zei
hij verder, aan den minister-presi
dent niet schikken eventueel vóór
Donderdag een verklaring af te
gen.
Op verzoek van Balfour, die Don
derdag een belangrijke redevoering te
Nottingham moet houden en dus niet
tegenwoordig zou kunnen zijn, is be
sloten, dat de zitting tot Vrijdag 18
November verdaagd zal worden.
De verklaring van Lloyd George
heeft in het Lagerhuis enorme verba
zing veroorzaakt. Alle afgevaardig
den vroegen zich af, wat deze verda
ging van Asquith's verklaring en zijn
gesprekken met 's konings secretaris,
bel eekenen moeten
In de wandelgangen liepen allerlei
geruchten. Volgens het een zou de
koning in overeenstemming met de
Grondwet zonder geldig'' reden, als
een nederlaag van het ministerie, ge
weigerd hebben tot ontbinding van
het Lagerhuis over te gaan, volgens
het andere zou de koning zijn invloed
hebben aangewend, om het veto-
vraagstuk opnieuw aan een kleine
groep staatslieden voor te leggen.
Deze geruchten zijn evenwel niet na
der bevestigd.
Ok het Hooserhuis heelt verga
derd. Lord Lansdowne deelde daar
mede, dut li ij morgen (dus heden)
zou voorstellen een besluit te nemen,
om de regeoring uit te noodigen, zon
der vendor verwijl de voorbereiding
van de wet op het parlement, welke
den veto-bttsluilen vasten vorm geeft,
iu te dienen, en aan overweging en
bespreking door het. parlement te on
derwerpen.
Lord Lansdowne gaf toe, dat 't, in
de veto-conferentie behandelde, ge
heim moest blijven, maar doelende
op dagblad berichten, verklaarde hij,
dut de bewering onjuist is, als zou de
conferentie mislukt zijn, omdat unio
nistische Hoogerhuis-leden Balfour
niet wildon toestaan, zekere voor
waarden te aanvaarden. De raad
Van unionistische peers is niet inge
wonnen.
Ook in hot Hoogeriiuis en natuur
lijk ook buiten de parlementsgebou
wen, liepen steeds geruchten over de
crisis.
Volgens de „Globe" deed een
hardnekkig gerucht de ronde, dat de
koning geweigerd zou hebben, voor
waardelijke waarborgen te geven, die
Asquitb gevraagd heeft. De eerate-
minister zou daarom afLreden van
het kabinet overwegen. Met deze voor
waardelijke waarborgen wordt be
doeld een belofte, om, wanneer de
liberalen als overwinnaars uit de
algemeeue ver kiezing te voorschijn
komen, een zoo groot aantal liberale
peers te benoemen, dat het Hooger-
huis de wet zal aannemen, die de
macht van het Hoogerhuis beperkt
door de veto-besluiten, die door het
Lagerhuis zijn aangenomen.
Volgens een telegraaf agentschap,
dat dikwijls inlichtingen uit regee-
ringskringen hoeft, heeft de regeering
besloten, de Kroon te raden voor het
einde der maand tot ontbinding van
het Lagerhuis over te gaan.
Hoe het zij, ontbinding van het par
lement is wel hoogstwaarschijnlijk.
De bedoeling der regeering is blijk
baar. het Lagerhuis onmiddellijk te
ontbinden, zonder het veto-vraagstuk
opnieuw in Lager- of Hoogerhuis
aan da orde te stellen.
De Unionisten zijn over den gang
van zaken uitermate ontstemd. De
„Pall Mall Gazette" verklaart dan
ook, da*. Asquith zijn belofte, om een
toelichting te geven over liet misluk
ken dor conferentie, ten enenmale
heeft geschonden en daardoor eene
gedachten wisseling in d e volksverte
genwoordiging heelt ontweken, zon
der welke godachtenwisseJing hij niet
gerechtigd is, den koning te raden
het Lagerhuis te ontbinden.
Het blad noemt een dergelijk on
grondwettig regeeringsbcleid in d<
geschiedenls van het Engelsch© volk
ongeëvenaard sedert den staatsgreep
van Cromwell.
DE BELGISCHE KAMER
beeft gisteren ook vergaderd, maar
daar is het heel wat vrlendsohappe-
lijker toegegaan.
Cooremans werd tot voorzitter her
kozen. Daarna hield deze oen rede
voering, waarin hij met voldoening
gewag maakte van de zoo hartelijke
ontvangst, waarmede de troonsbestij
ging van koning Albert en koning'n
Elizabeth in den vreemde is begroet.
In de te Potsdam, Parijs, Amster
dam, We enen en Brussel gewisselde
redevoeringen hebben alle staatshoof
den en volkeren zich eensgezind be
toond in openhartige genegenheid
voor den koning. Deze eensgezindheid
is een gelukkige waarborg voor de
goede internationale gezindheid.
Spreker bracht den mogendheden
ook dank voor de - betoonde sympa
thie, die blijkt uit de deelneming aan
de tentoonstelling, en herinnerde aan
de edelmoedige handelwijze van twee
groote volkeren, die na den brand
een werk verrichtten van spontane
en aangenaam aandoende solidari-
SPANJE EN MAROKKO.
De scliadevergoeding door Marok
ko aan Spanje, naar aanleiding van
den veldtocht op het Rif uit te koe
ren, is vastgesteld op 65 mil Li oen,
tegen een rentestandaard van 3 pCt.
Het blijft rustig
IN ZU1D-WALES.
Wel worden er nog op verschillen
de plaatsen betoogingen gehouden,
maar tot ongeregeldheden leidden
deze niet. De Coal Conciliation Board
vergadert thans te Cardiff. Een depu
tatie uit de mijnwerkers is door deze
commissie gehoord. De arbeiders
eischten een loonsvarhooging van
1 1/4 procent, in verband met de hoo-
gere verkoopprijzen van de kolen en
den gunslogcn toestand van zaken.
Die eisch is ingewilligd. Andere pun-
ten worden door de Board nog be
handeld.
Keir Hard ie, die het stakingsgebied
bezocht, klaagt over het ruwe optre
den der politie, die zelfs moeders, die
niet anders doden dan uitzien naar
haar kinderen, met geweld verdroef
en neersloeg. Hij zal deze /.aak in het
Lagerhuis ter sprake brengen.
DE WATERSNOOD IN FRANK
RIJK.
Daar de toevloed uit de zijrivieren
sterk verminderd is, heeft men bere
kend, dat de Seine bij Parijs Donder
dagavond haar hoogsten stand zal
hebben bereikt Het weder Is echter
zoo ongunstig geworden, dat de be
rekening hoogstwaarschijnlijk niet
zal uitkomen.
Met koortsachtigen ijver wordt in-
tusschen gearbeid aan de beveili-
gingswerkon. Men wil de rivier voor
zijn. Het doorgesijpelde water wordt
door groote pompen opgenomen en
weder in de Seine geslingerd. Om de
gaten van de afvoerkanalen worden
schoorsteenen gebouwd van 30 e.M.
hoog, om te beletten, dat het water
buiten de oevers treedt. De men-
schen, die langs den oever wonen,
verlaten grootendeels hun huizen. In
sommige kelders staat het water reeds
een meter hoog.
De scheepvaart op de Seine staat
stil, het water reikt bijna tot aan de
bogen der bruggen.
Stadsnieuws
„ZIEGEUNERLIEBB".
Het gezelschap-Edmund bracht ons
gisteravond weer een nieuwtje op
operette-gebied, n.ra. „Zigeunerliebe",
operette in 3 bedrijven, muziek van
Fr. Léhar.
In dit werk tracht de componist een
dramatisch hoogeren toon aan te
slaan dan wil uit de bekende produc
ten van hem kennen.
Naar het mij wil voorkomen niet
met zeer gelukkig gevolg. De muziek
slingert voortdurend tusschen Wie
ner Wals- en would-be-Zigeunermu-
ziek, aan welk laatste genre do com
ponist een hartstochtelijkheid zocht
in to blazen die ln deze omgeving meer
grotesk dan grootsch werkt. Zoo staan
wij voortdurend als 't ware met
voet op het terrein der operette, met
den anderen op dat der groote opera
zonder dat toch de hoogere eischen
die wij hier gewoon zijn en aan den
muzikalen stijl en aan de muzikale
uitvoering als zoodanig te stellen ook
maar eenigermate worden bevredigd.
Ken goed ding is intusschcn dat de
hoofdpartij die van Zoicka door
Olga Lenk uitstekend vervuld muzi
kaal en dramatisch zeer geslaagd mag
heeten. Deze omstandigheid en eeuige
andere «Is hot telkens opduiken van
aardige dans liederen, dans-dnetten,
danstrios, (want zoo mal kan
't niet loopen of de componist
weet nog wel gelegenheid voor eön
dansje te vinden] alsmede het in door-
sneê uitmuntende spel, de mooie dé
cors en de pracht van costumes maken
do vertooning van dit werk toch zeer
amusant. Van de muzikale uitvoering
valt overigens niet hoog op te geven.
Behalve genoemde Olga Lenk waren
er nog een tenor (d-e heer Leo von
Keiler als Joszi) die goed en een paar
dames die redelijk zongen. De toch
niet zoo onbelangrijke rol van Jonel
was al heel onvoldoende bezet laat
het dan wellicht zijn tengevolge van
een in onze Noord-Hollaudsehe No-
vembermaand niet onwaarschijnlijke
indispositie.
De koren die wij aan 't eind van 't
eerste en in het tweede bedrijf te hoo-
ren kregen, vielen niet tegen in aan
merking genomen dat de componist
dit onderdeel niet een zeker optimisme
(aangaande de gemiddelde capacitei
ten van een operette-koor) behandeld
heeft.
Van het orkest wordt ook aanzien
lijk meer geéischt dan in dit muziek
genre gebruikelijk is. Een lange ouver
ture. een entre-acte en onderscheidene
melodrama's maken zijn taak zeer om
vangrijk; en de groote-opera-aliures
van de compositie leggen om den ha
verklap beslag op al de expressieve
kracht waraover zoo'n nauwbehuisd
klanklichaam met onmogelijkheid kan
te beschikken hebben. Lof alzoo aan
dn heeren musici voor hunne welge
slaagde pogingen 0111 hun klanken-
pivuuctie zoo veel mogelijk iu rechte
rede te doen staan tot het majestic ze
gebaar van hun muzikalen aanvoerder
Henri Max Volland.
De aanwezigen toonden zich zeer
voldaan. Een nummer werd gebis
seerd en van menig ander zou, blij
kens het langdurige applaus, een bis
allesbehalve onwelkom zijn geweest.
PHILIP LOOTS.
DE VROUWENQUAESTIE IN DE
HOOGHEEMRAADSCHAPPEN.
Naar hei Hbld. verneemt, zal 111 de
komende zitting van de Prov Staten
van Noord-Holland wederom de be
langrijke vraag aan de orde komen
of vrouwen al dan niet benoembaar
zijn tot bestuursleden van Hoogheem
raadschappen.
In de betrokken kringen wordt de
beslissing hieromtrent met des te
grooter belangstelling afgewacht,
omdat hieromtrent verschil van ge-
voeden bestaat tusschen Ged. Staten
der provincies Noord-Holland en
Utrecht.
De quaostio wordt opnieuw aan de
orde gesteld in verband met de her
ziening van het reglement voor het
Hoogheemraadschap van Zeebrug en
Dienierdijk, welke herziening nooddg
geworden is door de invoering der
nieuwe Waterstaats-wetgeving. Om
trent alle wijzigingen die dit regle
ment daardoor behoeft, zijn Ged,
Staten van Noord-Holland met hun
ambtgenooten van Utrecht tot over
eenstemming gekomen, behalve om
trent een enkel, doch belangrijk punt:
de verkiesbaarheid der vrouw tot Dd
van het bestuur.
Ged. Staten van Noord-Holland
we nachten na de in 1903 door de
Prov. Staten genomen beslissing,
goen voorstel te doen in tegenoverge-
slelden zin.
Daarom hebben zij dan ook, even-
ais zulks bij de reglementen voor den
Aetsveidachen polder en den polder
Kortcnhoef heeft plaats gehad, het
ontwerp-reglement vastgesteld roet
behoud der door Ged. Staten van
Utrecht bestreden bepalingen. Daar
enboven hebben zij Dijkgraaf- en
Hoogheemraden uitgenood igd hun
gevoelen omtrent deze aangelegen
heid kenbaar te maken. Deso scharen
zich echter aan de zijde van Ged.
Staton van Utrecht en hebben mede
gedeeld, dat hun de verkiesbaarheid
der vrouw tot lid van bestuur
een Hoogheemraadschap alleszins on-
gowenscht voorkomt.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij:
Een gouden lorgnet P. Bijster
Luitensteeg 37.
Een keeshond, N. Stouten, Wouwer-
manstraat 18.
Een diamanten oorknop, A. v. 't Ne-
derend, KL Houtweg 21.
Een witte manchet, C. Kaptijn, A. L.
Dyserinckstrant 18.
Een colbertjas, Uureau van Politie.
Een paar handschoenen, J. Vermeer
Zuid-Brouwerstraat 22.
Een porlemomiuie met inhoud, J.
Ari, Nassaustraat 25 rood.
Een koperen stopsleutel, bureau van
politie.
Een kinderjurkje, C. Lijnzaad, Leid-
schestraat 125.
Een zwarte jas, J. Jansen, Popeling-
straat 1B.
Een broche, Bureau van Politie.
Een damestaschje met inhoud, G.
Damstee-k, Zijlstraat 61.
Een bruin hondje, A. B. G. van Slee,
Nassauiaan 80 rood.
Een zijde spek J. Kromhout Lelie
straat 10.
Rubriek voor Vragen
Geabonneerden hebben hot voorrecht,
vragen op vereohdlend gebied, mits voor
boauuroording vatbaar, in 10 ïuudcii bij de
Itedactiu van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 53.
lla antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven en zoo spoedig mogelijk.
A au vragen, dio niet volledig nonm. en
oonplnals van den inzender vormeiden
t/OldC geen aand-.eht
VRAAG: Zijn huurders verplicht
een schoorsteen, die door storm is af
gewaaid, zeéi ie betalen of is de huis
heer daar aansprakelijk voor?
ANTWOORD: Dit is eene grondre-
p&ratie, dio geenszins ten laste «m
don huurder kan gebracht worden.
De huisheer is verplicht de noodige
reparatie van dien aard te laten
deen.
VRAAG: Nu hebben wij echter moe
ten betalen en zijn thans verhuisd. Mo
gén wij nu de laatste week huur in
houden ter vereffening niet de kosten
van den schoorsteen?
ANTWOORD: U zegt dat u hebt
moeten betalen; maar niemand
k<>n or u toe verplichten, lil tusschen,
komt het zoo wat overeen uit, dan
zien wij er geen bezwaar in, dat u
die week huur maar met de ten on
rechte betaalde kosten van herstel
verrekent
Uit de Omstreken
BENNEBROEK.
25-.jarig beslaan der Chr. Jongclings
ver ei niging het „Mosterdzaad".
liet herdenkingsfeest, ter gelegen
heid van het 2o-jurig bestaan van de
Christelijke Jongelings-vereeniging
„Het Mosterdzaad" zal gehouden wor
den op Vrijdag 18 November, ln de
Ned. Hcrv. Kerk alhier.
Do algemecne bondsvoorzitter: Ds.
J. J. van Noort, zal de feestrede uit
spreken, terwijl de Christelijke Zang-
vereeniging hare welwillende mede
werking verleent.
In het laatst dezer maand zal door
een viertal dilettanten uit Den Haag
in de kerk een concert worden gege
ven, waarvan de opbrengst geheel zal
strekken en bate van het door de g<
noemde zangvereeniging gevormde
bouwfonds.
HAARLEMMERMEER.
ONTSLAG ALS RAADSLID.
Naar wij vernemen tal de heer R.
W. Lammerts lid van den Raad al
hier op zijn beöluit om ontslag als zoo
danig te nemen, terugkomen on daar
mede wachten tot aan de periodieke
•erklezingen in 1911.
Onder zeer vele blijken van belang-
telling werd Maandagmiddag het stof
felijk overschot van wijlen J. Kort. in
leven kerkvoogd der Ned. Herv. Ge
meente te Hoofddorp op de Algeni.
Begraafplaats aldaar, ter aarde be
stel d.
Het geheele kerkbestuur, vele leden
van den Raad en meerdere autoritei
ten waren aldaar aanwezig om den
overledene de laatste eer te bewijzen.
Ds. Bax schetste op voortreffelijko
wijze de verdiensten van den overle
dene en sprak tot de bedoelde familie
woorden van troost en deelneming.
Het waren zeer treffende oogenblik-
ken.
Men schrijft ons van Dinsdag
Met do posterijen schijnt in do Meer
somwijlen toch maar raar omgespron
gen te worden, als men althans mag
oordcelen naar hetgeen gisteren weer
heeft plaats gevonden.
Gisterenmorgen nl. kreeg men eens
klaps te zien. dat de postwagen, die
altijd des morgens te 9 uur van Hoofd
dorp vertrekt, thans oin 8.20 uur reeds
„full speed" den Kruisweg in de rich
ting Heemstede reed, met den gewo-
en postdienst bij zich.
Evenzoo des avonds, in plaats van
5 uur, zag men den wagen reeds om
4.20 u. van het Postkantoor vertrek
ken. Velen hebben hunne brieven uiet
kunnen verzonden daar er van
wege do posterijen niet de minste be
kendheid aan gegeven was, dat de
buslichtingen vroeger zouden plaats
hebben.
VELSEN.
UIT DEN BAAD.
(Vervolg.)
Aan de orde is vervolgens de behan
deling van de ;l»ning op de keu
ring der levensmiddelen.
De heer DEBOER maakt ernstig be
zwaar togen artikel 1 der verordening.
Daar slant, toch, dat geen andere con
serveermiddelen mogen worden ge
bruikt dan keukenzout en salpeter.
Deze bepaling is niet door te voeren.
Margarine wordt geconserveerd met
boorzuur, haring met azijn etc.
Al deze artikelen suiker ook b.v.
zouden in Velden dos niet meer
verkocht uiogeii worden.
Spieker simt voor dit artikel aldus
te wijzigen, dat voor „keukenzout en
salpeter' gelezen Woruen imudoJen j
„met schadeujk \oor do gezondheid".
De heer J. E. MULDER wil een om
schrijving in dc verordening wat le
vens- en wat genotmiddelen zijn.
Spr. wil alles onder den algenieenen
naam voedingsmiddelen begrijpen.
De lieer NETSCHER, den lieer De
Boer antwoordende, merkt op, dat
suiker geen conserveermiddel is. Bo
vendien behoeven vele artikelen niet
geconserveerd te worden.
Maakt men de bepaling huinier, dan
zet men de deur voor allerlol onge
rechtigheden open.
Wat den heer Mulder betreft, alles
wat. men eet, of drinkt, is nog geen
voedingsmiddel.
Spreker Wijst op spuitwater, wat
men moeilijk anders dan tot de cate
gorie genotmiddelen rekenen kan.
De heer DE BOER is niet bev redïgd.
Suiker i3 wèi ccn conserveermiddel.
Azijn ook, en daarvan beeft de heer
Netscher niets gezegd. Spr. juicht het
toe, dat schadelijke conserveermidde
len geweerd worden. Maar nam men
artikel 1 zoo aan, dan kon men in deze
gemeente nóch margarine, nóch ge
marineerde haring, noch gdroogde
vruchten verkoopen. En dat gaat niet
Spr. persisteert bij zijn voorstel.
De heer MULDER deelt mede, dat
spuitwater tot de voedingsmiddelen
moet gerekend worden.
Do heer NETSCHER zegt, dat de
Onze Lachhoek
Vader
Wat is er nu weder
Ik w ou u wat vragen.
Gauw dan. wat wou je weten
Waaraan is de doode zee nu
eigenlijk gestorven
Willcm's vader is zee-officier, een
buste van hem hangt ais schilderij in
de kamer. Hij is drie jaar afwezig
geweest en gedurende dien tijd heeft
zijn moeder hem dagelijks het por-
tret laten kussen.
Op den dag van zijn thuiskomst
snelt de jonge vrouw hem mei deo
vierjarigen Willem op den arm tege
moet
T7.Pat °u 3 e paatje, juicht zij,
Willem kijkt den voor hem vreem
den man wantrouw ig aan en zegt dan
beslist
Nee, moe, dat is paatje nicl J
mijn paatje heeft geen beenen.
HERINNERING.
Student. In mijn eerste studie-
Jaar ben ik op een avond zoo dronken
geweest, dat ik mijn laarzen in bed
legde en zelf voor de deur ging
staan. Ik merkte de vergissing j>.is,
toen ik den volgenden morgen ge
poetst werd.
heer Do Boer een moeilijk technische
kwestie heeft aangeraakt; de gezond
heidscommissie staat lijnrecht tegen
over den heer De Boer.
Spr. bestrijdt nog eens dat suiker
'n conserveermiddel is; axijn kan heel
goed voor gemarineerde haring ge
bruikt worden, om daaraan een aan-
genuam-zuren smaak te geven. En dan
is boorzuur voor margarine wel nood
zakelijk?
De heer VERMEULEN heeft be
zwaar voor wat de heer Mulder wil
„levens- en genotmiddelen", door
voedingsmiddelen" te vervangen.
Spreker geeft de verzekering dat
alle conserveermiddelen schadelijk
zijn.
De heer MULDER wil de omschrij
ving ,,v edingsmiddelen" laten verval
len, maar hij wil dan loch een defini
tie van levens- en genotmiddelen".
De heer DE BOER wijst er nog
maals op. dat men de winkeliers in
deze gemeente niet geheel aan banden
leggen mag.
De heer VAN TUVLL vindt deze
zuak te moeilijk om nu over te beslis
sen; zouden B. en W. nog niet eens
met dc gezondheidscommissie willen
overleggen?
De lieer SCHUITENMAKER acht
een omschrijving van „levens- en
genotmiddelen" niet noodig. Daardoor
i-ist zouden overtredingen worden
linnen gelaten.
Het amendement van den he<>r De
Boer wordt in stemming gebracht, en
niet 8 tegen 6 stemmen verworpen.
Tegen Stemden de heeren Netecher,
Vermeulen, Zegel, Van Rijn, Fa lek,
Koelewey, Schuitenmaker en Van
Splunter.
Het amendement van den heer J. E.
Mulder wordt verworpen met 4 stera
men voor. die der heeren Van Tuyll,
Brok, Ka lok en J. E. Muider.
Art 1 wordt vervolgens in zijn oor
spronkelijke redactie aangenomen.
Aan art. 15, betreffende het bij het
uitbreken eener épidemie verkoopen
van onrijp fruit, enz., worden, na
langdurige discussie, op voorstel van
den heer VERMEULEN toegevoegd
de woorden „voor zoover het de ge
meente betreft."
Do verordening wordt vervolgens in
haar geheel in stemming gebracht en
aangenomen met 12 tegen 2 stemmen,
die van de heeren J. E. Mulder en
Dc Boer.
(De heer Van Rijn is niet meer aan
wezig).
Mi de pauze is aan de orde de melk»
verordening.
Do heer J. E. MULDER dient con
tweetal amendementen in het eens
ter uitbreiding van de definitie be
treffende den melkverkoop, het an
dere. om onder melkveehouders die
genen te verstaan, die melkvee voor
eigen of voor anderer rekening hou
den.
Beide amendementen worden aan
genomen.
De lieer VAN SPLUNTER inaakt
bezwaar tegen de bepaling, dat voor
Van Knnst en Kunstenaars.
IV.
Do Ten Kate'sVoor onze ooren
heeft die naam reeds een klank van
lang voorbije tijden gekregen. De
smaak voor schilderkunst lieeft zich
ln dertig jaar wel grondig gewijzigd;
en een naar wij ons gaarne diets
maken zuiverder inzicht heeft veel.
zooal niet alles, wat die vroegere pe
riode aan reputaties opleverde, naar
den zolder of de rommelkamer ver
wezen.
De Tea Kale's hebben tot <lat trans
port een niet onaanzienlijk contingent
geleverd en wij billijken dat gaarne.
Is er al, bij dat en masse opbergen
onder de hanebalken vau veel waar
naar onze oud-ooms en tantes met lief
de gekeken hebben, nu en dan een
ourecLtvaardigheidje begaanwat
nood!... de historische practisch-
aesthetlsche kritiek moet ook werk
blijven vinden en het zal langzamer
hand wel op hiér weg komen te Lig
gen, die kleine vergissingon, door het
„trop de zèle" ontstaan, weder recht
te zetten en uit het „te" gewillig weg-
geworpeno, nog zoor waardevolle za
ken op te visschen.
01 de Ten Kale's kans zullen hebben
op zulk eene rehabilitatie? Wij ver
moeden van niet. De genre-stukjes
van Horman ten Kate, go kent ze,
ge ontmoet ze in lederen deftigen ou-
derwetschen inboedel zijn, hoewel
aardige historische voorsteLlinkjes, in
zich zelf als picturale kunst, te zwak
om op rehabilitatie te mogen hopen.
Heel, heel uit de verte doen ze ons wel
tan Meissonicr denken, doch het lijkt
ons thans vreemd, hoe de zoetelijke,
op vaste receptjes baseerendc kunst
van den Hollander ooit met den van
geest tintelenden arbeid van den meer
dan uitsluitend knappen Franschman
kon op ééne lijn gesteld worden. Wij
hebben hier inderdaad een gewijzigd
inzicht, dat wel uiet herzien behoeft
te worden. Een geluk voor den Hol-
landschcn schilder, die zijn roem niet
behoefde te overleven.
Anders is het met den zooveel jon
geren broeder met Mari ten Kate ge
gaan. Deze stierf dit voorjaar in hoo-
gen ouderdom, en het is juist naar
aanleiding van den verkoop zijner ar-
tistieko nalatenschap, in cle vorige
week te Amsterdam onder den hamer
gebracht, dat ons liet thema Ten Kate
wordt aan de hand gedaan.
Daarb'j deed zich het geval voor,
dat in de praktijk van wie schilder
werken bekijken en kritisch bekijken
moet, geen unicum is. Men treft het
echter eerder bij de jongeren, bij de
pas-beginners en het deed daarom
©enigszins vreorqd aan, een gelijk ge
val bij iemand uit de vorige periode
te ontdekken. Deze namelijk, dat
iemand die in £taat is levendige na
tuurstudies te schilderen, in zijn schet
sen eu notities er een pittige rake ma
nier van zeggen op 11a houdt, dat zoo
iemand schilderijen en aquarellen
vervaardigt van een eloome factuur,
waar in alles aan slappe lievigheid
van voorstelling geofferd is.
De schilderijen en aquarellen van
Mari ten Kale, ge kent allicht ook de
zer voorstellingen 't zijn meest boe-
renkinders snoepig met konijntjes spe
lend, of interieurs waar ook weer
boerenkinders lieve bezigholdjes doen
ze waren lang gezocht Juist toen
men kunst ook eu hoofdzakelijk
om de „voorstelling" waardeerde. Ze
zijn het nog, al is het niet door
ons Iu Londen vond men bij groote
kunstfirma's do laatste weken ver
scheidene dier „pretty subjects" in de
vitrines ten toon gesteld.
„Oh, how beautiful! Awfully nice
Is n't it?" Wij hooren het vau hieruit
dio lieve Londoner Lady's lisjielen.
Voor wie moor zoekt heeft deze ap-
prdclatie echter geen overtuigende
kracht. Wel zal juist deze hoogst aan
genaam getroffen zijn, bij het be
schouwen der vele. thans mooi opge
zette, buiteustudtes, die in de veiling-
zöle nvan Fred Wik Muller en Cle de vo
rlg© week langs de wanden waren op
gehangen. Daarin is een frissche
kracht ontwikkeld die ge achter de
conventioneel© snlonschilderljen van
denz.elfden schilder niet vermoed hadt.
Er is een prettig© open visie van de,
nutuur in, die onbelemmerd, frauk eu
vrij wordt uilg&sjirokeii.
Vele erv an herinneren aan het werk
van den ouden Roelofs, hebben diezelf
de aantrekkelijke rondborstigheid, een
zelfde echt Hollandsche gulheid. Het
zou ons met verwonderen als er voor
d9ze buitensludiea van Mari ten Kale
liefhebbers gevonden waren onder die
veilingbezoekers wier goede smaak ze
nog wel'eens tot aankoopen leidt, ook
al Dehoort het object niet tot wat nu
eenmaal als „kaufs föhig" geétiquet-
teerd is.
Schetsen en aanzetten, waren het
ook bijna alle, de serie Indische voor
stellingen van natuur eu landschap
door dezen Ten Kat© in '83 op een reis
door Insulind© verzameld. Doch ook
weer schetsen van een werkelijk artist
zelfs in hun schetsmatigheid van
oneindig meer bekoring dan de geo-
graphische illustraties, die onlangs
door Duchatel van een dergelijke reis
werden meegebracht
Zoo werd het bezoeken dezer kijk
dagen tot een aangename kennisma
king met een aparteu kant van een
schilder, wiens oeuvre ons tevoren
slechts van den tegenovergestelden,
den levensloozen, on-interossanten
kant was bijgebleven.
Aan een vroegere periode in den
kunstsmaak, werd bovendien in deze
auctie nog op verscheidene wijze her
innerd.
De oud-Utrechtsche verzameling
schilderijen der familie Rooyaards
van den Ham leverde het hoofdbe
standdeel van don veilirgsdag.
Daaraan dankte men de aanwezig
heid van een, in zijn soort, goed werk
vnn Bouguerenu en een, zelfs klassiek
geworden schilderij van Geróme. beide
111 dozen tijd tamelijk zeldzame gas
ten in liet veilingslokaaL
Dat beide werken vermoedelijk onge
veer een vierde deei opbrachten van
wat zij den laatsten bezitters gekost
hebben (een veertigtal jaren geleden
ongeveer) kan als bewijs dienen, dat
men die kunst oen weinig ontgroeid
is. Dc bel&ngalelling voor werken van
Ary Schetter, die liier eveneens ruim
vertegenwoordigd was, zou in die
vroegere tijden ook waarschijnlijk wel
vier maal zoo groot geweest zijn.
Voor de Haagsche school der moder
nen blijft daarentegen de kans nog
immer gunstig, de volksgunst raakt
niet aan 't minderen. Voor ecu niid-
delmatig-groot stadsgezicht von Jacob
Maris van mooie quaiitelten werd
ruim vijftien duizend, voor een vroeg
maar zeer doorweekt schilderijtje van
Johannes Bosboom ze6-en-een half
duizend guldens betaald. Voor mijn
oudo. al zoo vaak verdedigde stelling
dat kunstwaarde en handelswaarde
twee geheel afzonderlijk te beschou
wen factoren ziiu leveren deze feiten
weer alleraardigst bewijs. Als er ver
band bestonddan zou deze Jacob
Marls, (hij maakte er vele zóó) zes
maal zooveel waard zijn als do klas
siek© Gcroine-schllderij (waarnaar
zelfs Indertijd eene gravure gepubli
ceerd werd).
Slappen wij van deze veiling thans
af, om nog met een enkel woord de
najaarstentoonstcllingen te herdenken
door de genootschappen Pulchri en
Arti aangericht en deze dagen ge
opend: (De Wit en Zwart-tentoonstcl-
ling van St. Lucas zag ik nog nicl;.
Voor eventueele bezoekers zou ik wil
len wijzen in Pulchri op eene aquarel
van Arntzenlus, dio geheel buiten
diens gewone doen valt. De voorstel
ling: vrouwen bij avond in een uitstal-
kraampje en ecu greep menschen
daarvoor, zou, behandeld door een
Dnumier of Goya tot een meesterstuk
geworden zijn. Dat inon voor Artze-
iiius' werk staand aan die heol-groo-
ten dankt bewijst dat er bijzondere
quaiiteiten ln zijn. Op Arti is het Mon-
mekendam, die tn.i. steeds belangstel
ling verdient en ook hier weer, al is
het mot werk waar steeds wel wat le
gen aan te voeren is, onz© aandacht
hot moest trok en ons het langste
boeide.
Ten slotte. Zouden vele lezers dezer
courant de mooie verzameling mo
derne kunst in Teyler kennen? Zater
dag, Zondag eu Kee6tdagen gesloten,
staat op een keurige plaquette in ver
schillende talen ter weerszij van den
ingang. Zouden dat geen plaquettes
zijn uil die vorig© periode, (zie boven)
of nog vijftig jaar vroeger. Toen kunst
nog 8pociaal voor de hoogste Btonden
gemaakt en door die standen genoten
werd. Toen een ander, die nlteen op
Zon- en Feestdagen maar een uurtje
vinden kan om eens iets moois te paan
zien, van dat, hun speciaal genot werd
buitengesloten? Wat wreed slaan die
letters op die keurige bordjes nl« men
Zrndagsche gasten eens iets wil laten
zien van wat Haarlem toch nop wor
moois hooft. Zoo'n prnrhticren, zeld-
zamen Jan Welssenbrtich. bijvoor»
beeld, die or hnnct. Dat behoeft vol
strekt niet vindt men h'Gkfoaar. Lant
meneer maar eens terugkomen.
In de steeds zoo |nt«*"»ssnrite Vragen
bus van dit bind hoop ik dezo* doeen,
tusschen kinpen. die de luis, en kana
rios dio het snot hebben in, den veel
wetenden bestierder dier rubriek do
even interessante vragen voor te leg
gen: ileeit Teyier's blicliliiig gemeen
te of Rijkssubsidie? Wie kan de Dra
conische wetgeving ter weerszijden
van den ingang dier Stichting wijzi
gen? Wat zijn üe middelen om tot iict
uocl (genadiger behandeling v.m het
publiekj te geraken: volkspotitioime»
ment, smeekschrift of bedevaart?
J. H. DE BOIS.
Haarlem. 14 Nov.
Do veelwetende bestierder van de
Vragenrubriek zal nu maar dadelijk
den heer De Bois mededeelen dat pet
advertentie het bestuur van Tcylci
herinnert aan de openstelling vun het
Museum op den eersten Zondag van
iedere maand, 's middags van 1i.
Zoo erg als de deurpost het maakt i»
het dus niet.
