NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
28« Jaargang. No. 8427
Verschijnt dageHjks, behalve op Zon- en Feestdagen.
MAANDAG 12 DECEMBER 1910 A
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN AD V ER'TENTIËN:
per drie maanden! 'Jj&M Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem - 1 M Haarlem van 1—5 regels f\.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente) 1-30 Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing:
Franco per post door Nederland„1.65 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Geïllustreerd Zondagsblad, 'voor Haarlem' 037H Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Costër. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reelames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
DINSDAG 13 DECEMBER.
Groote Kerk: Orgelbespeling, 1—2
uur.
Brongebouw: Opening rolschaat-
seubaan.
Sint-Bavo: Cursus in de R.-K. ge-
ioofs- en zedenleer. Onderwerp: „De
leer van de katholieke kerk oven* do
genade: begrip en verdeeling van de
genade.
Veisen: Gemeenteraadsvergadering
11 uur voorm.
Schoten: Gemeenteraadsvergade
ring 7J uur.
Stadsnieuws
Hut ongeluk op liet Voetbalveld.
In ons verslag van de voetbalmatch
Haarlem—D. F. C. in het Tweede
Blad is in het kort medegedeeld, hoe
Christiaan Sunderman, een der D. F.
C.-spelers, bij een botsing met den
Haarlemschen backSerné t scheen
been en kuitbeen van zijn rechter
been gebroken heeft. Na een voorloo-
pig verband werd tiet been door de
artsen De Koek en Moojen gezet.
Aanvankelijk had de patiënt veel
pijn, maar toen dokter Moójen hem
Zondagavond in het Dxaoonessenhuis
nog eens bezocht, maakte hij het
goed. Zijn vader, die gewoonlijk de
uit-wedstrijden van D. F. C. mee
maakt en die dus 's middags ook het
ongeval had bijgewoond, gaf even
als hij zelf te kennen, dat aan Serné
niets te verwijten was. Dinsdag komt
hij met de bekende zieken-auto uit
Amsterdam zijn zoon halen, om hem
naar Dordrecht te vervoeren.
Hoewel het een leclijkc breuk is, zal
Sunderman binnen vier weken weer
genezen zijn, zonder verder nadeelige
gevolgen te ondervinden. „Hij is
zoo'tl voetbal-enthousiast", verzeker
de ons dokter Moojen, „dat hij het
spel er niet om laten zal over een
•week of zes zal hij dan ook weer kun
nen meespelen en zooals het gewoon
lijk gaat, zal het been op de plaatsen,
waar het gebroken is, steviger wezen
dan te voren."
Onze hoofdredacteur heeft, met toe
stemming van dokter Moojen, den
heer Sunderman een bezoek gebracht
op kamer No. 7. in het Diaconessen-
huis.
Een flinke, jonge man, 21 jaar
oud, donkere oogen, zwart haar, lag
mot blozende wangen rustig in zijn
bed en was dadelijk bereid te vertel
len, hoe het gekomen was.
„Sornó had den bal en had hem
juist weggetrapt, toon ik kwam aan-
loopon en trappen woudoor de
vaart kwam zijn been tegen het mij
ne. 't Was louter een ongeluk, nij
heeft er niets aan kunnen doen."
„En wist u dadelijk, dat het been
gebroken was
„Ik hoorde het been kraken
krak was het ineens. Serné kwam
me gisteravond al bezoeken, hij was
erg onder den indruk. Daar moet je
je niets van aantrekken, heb ik hem
gezeid, 't was immers louter een on
geluk 1"
„Speelt u al lang
„Van mijn tiende jaar had ik er al
plezier in, met een bal te spelen, van
mijn zestiende af ben ik in D. F. C.
en al gauw in het eerste elftal geko
men. Ik heb nog tegen Haarlem ge
speeld op het oude veld."
„En heeft u vroeger wel eens een
ongeluk gehad
„Nog rooit Negen van de tien keer
speel ik met shinguards aan,
dezen keer juist niet. Misschien zou
bet anders niet gebeurd zijn."
„Had u veel pijn
„In 't begin wel en toen dokter De
Koek en dokter Moojen het been zet
ten, ook wel, maar nu heelemaal
niet meer. Weet u, wat onplezierig
Is de tijd duurt zoo lang, toen ik
dacht, dat het al zeven uur zou we
zen, was 't pas drie. Morgen word ik
naar Dordrecht vervoerd, per auto of
per trein, dat is nog niet zeker. Mis
schien gaat het per trein ook, omdat
ik de stationstrappen niet behoef te
loopen en met de lift naar boven
kan."
„En hoe denkt u over verder spe
len
„Dit seizoen voetbal ik zeker niet
meer. Maar misschien hij lachte
eens even denk ik, als alles weer
beter is, er anders over."
Er kwam een nieuwe bezoeker, de
heer Van den Berg, voorzitter van
Haarlem. Mijn tijd (meer dan tien
minuten werd niet toegestaan) was
voorbij, zoodat ik afscheid nam en
den patiënt van harte een spoedige
beterschap toewenschte.
Het is wei mogelijk, dat tegenstan
ders van voetbal hierin een wapen
zien. Zelfs een voorstander in onze
nabijheid achtte het Zondagmiddag
maar beter, dat er in de courant
gevraagd, of zij wel eens vaker een
ernstig ongeluk, zooals dit van Sun
derman, hebben meegemaakt. De
heer Van den Berg wist alleen van
het bekende geval-Gerth van Wijk,
nu wel 20 jaar geleden, en de heer
Loosjes sprak van De Meijere, die
zijn been brak toen er nog gespeeld
werd bij 't Huis ter Cleef. Dat was
dus wel in den oertijd
Ook herinnerde de heer Loosjes
aan 't geval van Mannus Francken
tegen Sparta te Rotterdam, maar
naar wij vernamen is daarbij van
een breuk geen sprake geweest. Dit
blijkt wel hieruit, dat na het geval
Francken op de tribune kwam bij
zijn vrienden en naderhand weer in
het veld ging. Voor alle zekerheid
heeft hij toen evenwel een paar we
ken rust genomen.
En ten slotte wist de heer Loosjes
nog van een geval op het II. F. C.-
veld, toen een leerling van het insti
tuut-Prins zijn been brak. Toen werd
evenwel gezegd, dat dit spelertje zeer
zwakke beenen had.
CHRISTIAAN SUNDERMAN,
die Zondag op het Voetbalveld door een ongelukkig
toeval zijn rechterbeen brak.
geen melding van zou worden ge
maakt. De courant is evenwel niet be
stemd voor eenzijdige propaganda en
onze redactie ziet bovendien in het
geval niets, dat de waardeering van
voetbal bij gezond denkende roen-
schen kan benadeel en. Een ongeluk
ligt eenmaal in een klein hoekje, niet
alleen in de hoeken van het voetbal
veld, maar in de hoeken van alle
plaatsen, waar mensclien zich bewe
gen of.... niet bewegen. Lang vóórdat
het voetbalspel ontdekt was, braken
spelende jongens armen en beenen,
wanneer ze uit een boom of van het
dak vielen en ten slotte komen er
tijdens het voetbalspel zóó weinig on
gelukken van beteekenis voor, terwijl
toch eiken Zondag ver over de drie
honderd Haarlemsche jongelui een
wedstrijd spelen, dat wij ons over ja
ren geen enkel ander gebroken been
kunnen herinneren, dan 't vermaarde
a van Gerth van Wijk, in de eer
ste dagen van het bestaan der H. F.
C. Haarlem. Overigens vallen er da
gelijks menschen van trappen, glij
den uit over luiken en sinaasappel
schillen, krijgen kramp bij 't zwem
men en kunnen toch niet hun mede-
menschen er toe brengen, voortaan
niet meer op bovenhuizen te wonen,
op straat te wandelen of uit baden te
ion.
Wij hebben aan de hecron M. Loos
jes en J. van den Berg, die sedert
jaren de lotgevallen van H. F. C. en
Haarlem van nabij aanschouwden.
Ongunstig is de statistiek dus
niet. Drie of vier gevallen in twintig
jaar tijd waargenomen door twee
getrouwe wedstrijdbezoekers, het is
niet veel. En dokter Moojen vertelde
ons „ik woon trouw de matches bij,
als jongen al, maar een ernstig on
geval had ik tot nu toe niet ge
zien
Wanneer een volgendon keer D. F.
C. weer op het Haarlem-veld komt
spelen, zullen de toeschouwers elkaar
afvragen „wie heeft hier vroeger
ook weer zijn been gebroken Dan
zal een ander antwoorden „ik weet
niet precies, ik geloof Bouvy of Koop
man". En ais Sunderman er dan
toevallig juist langs loopt, zal hij er
over glimlachen.
Album voor de
Bloemententoonstelling.
Wel wat Iaat is nu verschenen het
prachtwerk „de Nationale bloemen
tentoonstelling Haarlem 1910 in
woord en beeld", maar het is dan
ook een mooi hoek geworden.
Op den fraaien, bruin linnen band
is een kiekje van de tentoonstelling,
met het Paviljoen op den achter
grond.
De heer Ernst H. Krelago, geeft
een korte inleiding tot hot boeik,
waarin hij hulde brengt aan de ult-
gdvers, de firma Emrik en Dinger dio
het waagstuk van deze kostbare uit
gave heeft aangedurfd.
In een vijftigtal bladzijden wordt
een beknopt overzicht gegeven van
de voorbereiding en de geschiedenis
der tentoonstelling. Onze lezers ken
nen de feiten, zoodat wij met de ver
melding zouden kunnen volstaan,
wanneer we niet een treffende op
merking hadden gevonden over.
het einde der tentoonstelling. Daar
staat namelijk:
De sluiting had zonder eenig
ceremonieel plaats en waar men
zich over het ontbreken van eeni-
go feestelijkheid bij die gelegen
heid heeft verwonderd, is Mer
misschien de plaats er op te wij
zen, dat hoezeer het hoofdbe
stuur en de tentoonstellingscom
missie ook reden mocht hebben,
om met voldoening op de ten
toonstelling terug te zien, het
toch niet geacht kon worden op
hun weg te liggen daaraan bij
die gelegenheid uiting te geven.
Het woord hun is gespatieerd,
cmi er do aandacht op te vestigen.
Do slotsom ligt voor do hand: men
verwachtte van andoren eenig
feestbetoon bij de sluiting. En van
wie dan? Van wie anders zouden we
zeggen dan van Haarlem's gomeen-
teliestuuT?
Indien deze veronderstelling juist
is, dan willen we er wel bijvoegen,
dal ook naar onze nieoning liet ge
meentebestuur bij de sluiting officieel
had kunnen gewagen van de beteeke
nis die die tentoonstelling voor de ge
meente Haarlem heeft gehad.
Maar 't is niot gebourd, „schwamm
d'rüber. Liever wijzen we op de 75
Itchtd,rukken in 't boek, die keurig
zijn uitgevoerd en con zeer duidelijk
beeld geven van wat er op de ten
toonstelling is te zien geweest en ara
gegaan.
Ook de rekening van de tentoon
stelling is in 't boek opgenomen. In
ontvangst en uitgaaf sluit die met
een bedrag van f 69.950. De ontvang
sten zijn: dagkaarten en doorloopen-
de kaarten f 50.690, rijwdelenberg-
plaats, garderobe enz. f 1460.
verpakkingen en plnatshuur f 2400,
provisie verkoop planten en schilde
rijen f 345.bijdragen voor cere-
prijzen en medailles f 7910.—, ver
koop houtwaren, glaswerk enz.
f 4580.—, vergoeding vóór arbeids
loon enz. f 565.en een bijdrage van
Rijkswege, als nadeelig saldo groot
f 1990.—
De uitgaven waren: aTbeidsloonen
f 5005.contröle en bewaking
f 3200.salaris architecten, bureau
en reiskosten tentoonstellingscom
missie f 4260.—, gebouwen enz.
f 21080.mest. riet. zand f 1055.
boomen, planten, bloemen f 36%.—,
glaswerk, vazen, gereedschap f 2885,
koeten openingsplechtigheid, ont
vangst deputatie en jury. autotocht,
muziek, diners enz. f 8035.druk
werk i 1930.advertentie- en re
clame kosten f 3170.assurantie
f 455.©ereprijzen, medailles, ge
tuigschriften f 12.330, kosten afbre
ken gebouwen, herstel van het ter
rein, rijloon, graszoden enz. f 3050.
De tekst geeft een aardag overzicht
van de administratie, d© platen ver-
toonen o.m. een fraai beeld van de
inzendingen op de tentoonstelling:
een en ader te zanten vormt een
herinnering aan deze prachtige ex
positie, die het de moeite waard is
te bezitten.
Het rapport-Borgman.
In het tweede blad van heden vindt
men een uittreksel uit het Verweer
schrift, dat Dr. Borgman aan B. en
W. heeft uitgebracht inzake de bo-
keude kwestie.
We hebben gemeend, dat het wen-
schelijk was, om Mr. Thiel in de ge
legenheid to stellen in hetzelfde num
mer onzer courant, waarin dat Ver
weer voorkwam, zijn meening daar
omtrent kenbaar te maken, opdat
woord en wederwoord te zelfder tijd
den lozers onder de oogen komen.
Mr. ThieloverhetVerweer-
schrift-Borgman.
Mr. Thiel wees ons er op, dat het
niet juist is, dat hij van meening ver
anderd zou zijn, wat betreft de admi
nistratieve regeling van de jaarwed
den der leeraren, die aan beide II. B.
Scholen les geven. De zaak is deze
Bij de laatste Begrootingsdebatten
maakte een Raadslid de opmerking,
dat het niet juist was, dat de salaris
sen van deze leeraren geheel ten las
te kwamen van de H. B. S. met 5-ja-
rigen cursus en niet gedeeltelijk voor
rekening der H. B. S.-Handelsschool.
Mr. Thiel is toen den Wethouder van
Onderwijs bijgevallen, om deze rege
ling te behouden, omdat zij uit een
administratief oogpunt zooveel ge
mak oplevert.
Bijv. bij de uitbetaling der salaris
sen, komt nu zoo'n gecombineerde
leeraar met één mandaat. Gaat men
nu zijn betrekking in tweeën verdee-
len, dan moet hij op twee mandaten
zijn wedde innen. Zoo zijn er natuur
lijk meer punten, waarom de tegen
woordige regeling administratief veel
eenyoudiger is. Mr. Thiel is daarom
op dit oogenblik nog voor een derge
lijke wijze van boeking, maar iets an
ders is, dat Dr. Borgman deze rege
ling nu neemt als basis van zijn be
rekening. Dat moet natuurlijk fout
zijn, zeide Mr. Thiel. Resumeerende
dus, is hij voor deze wijze van boe
king uit een administratief oogpunt,
maar maakt bezwaar, dat die rege
ling geldt als basis van een bereke
ning. Hij is dus niet van mcening
veranderd, gelijk Dr. Borgman be
toogt.
Voor het overige verwees Mr.
Thiel ons naar een Nota, die hij he
denmorgen aan den Raad heeft ge
zonden, naar aanleiding van de Za
terdag door ons meegedeelde Nota van
B. en W. in deze kwestie.
Nota-Thiel tegen de Nota
van B. en W.:
In deze Nota schrijft Mr. Thiel o. a.
het volgende
B. en W. beginnen met „de uiter
ste behoedzaamheid" aan te bevelen
bij becijferingen en daaruit te trek
ken conclusies. De juistheid van die
aanbeveling gaarne erkennend, meent
ondergeteekende de verwachting te
mogen uitspreken, dat B. en" W. bij
het overleggen van becijferingen aan
den Raad in den vervolge, die „uiter
ste behoedzaamheid" zullen in acht
nemen. Volgens de eigen mededeelin-
gen van B. en W. heeft het zelfs aan
een bescheiden mate van behoedzaam
heid hunnerzijds in deze zaak ontbro
ken.
De ondergeteekende heeft de exploi
tatierekening der nieuwe Handels
school, zooals die aan den Raad was
voorgelegd, in hooge male onjuist ge
noemd, en blijkbaar terecht.
Volgens die rekening toch, zou de
nieuwe Handelsschool, ondergebracht
in het te stichten nieuwe gebouw,
netto (d. i. na aftrek van alle ont
vangsten) aan de Gemeente kosten
28,000 per jaar, of zonder de kosten
van het nieuwe gebouw 13,000 per
jaar. Het aantal leerlingen werd ge
raamd op 250, zoodat per leerling
werd gerekend op 52 per jaar netto-
kosten, buiten het gebouw. In de re
kening was opgenomen een Rijkssub
sidie van 5000 voor de Handels
school, zonder mededeeling, dat op
die subsidie slechts geringe kans be
staat Licht men dezen post uit de re
kening, dan stijgen de kosten per leer
ling tot 72 per jaar.
B. en W., thans hunner zijds een
rekening gevend, komen tot 32,000
per jaar, of, zonder de kosten van het
gebouw, tot 17.000 per jaar, hetgeen
per jaar en per leerling 58 uitmaakt,
of, zonder Rijkssubsidie f 88 per jaar,
welke bedragen niet onaanzienlijk
hooger zijn dan de eerstgeraamde.
De waarheid is. echter nog anders.
Blijkens de Begrooting voor 1911 ko
men, buiten de kosten voor de gebou
wen, ten laste van de Gemeente
f 45.000 netto-kosten der beide H. B.
S. met Handelsschool, totaal bevolkt
met -182 leerlingen. De uitgaven zijn
nl. buiten de gebouwen geraamd op
107.000 en de inkomsten op 62.000
(ƒ40.000 schoolgelden en ƒ22.000 sub
sidie). Per leerling zijn aizoo de net
to-kosten voor 1911 begroot op ƒ93 A
94, buiten de gebouwen. Dit bedrag
moet met een klein bedrag worden
verhoogd, wegens de lessen doof
Gymnasium-leeraren aan de H. B. S.
met 3-jarigen cursus gegeven. Met de
ze bijvoeging naderen de netto-kosten
tot 100 per leerling, en dit cijfer zal,
dichting van een nieuwe Handels
school, zeker boreikt, zoo niet over
schreden worden. De algemeene ex
ploitatie van de nieuwe Handels
school zal uit den aard der zaak
duurder moeten zijn, dan die van de
school in de Jacobijnestraat. Boven
dien wordt salaris-verbetering der
leeraren urgent. Een vermeerdering
van 3000 per jaar (over een totaal
salaris van bijna een ton zeker een
kleinigheid) is al voldoende om de
100 te overschrijden.
De cijfers staan dus zoo
Dr. Borgman, per leerling en per
jaar, met Rijkssubsidie ƒ52.
ld., per leerling en per jaar zondof
Rijkssubsidie 72.
B. en W., per leerling en per Jaaf,
met Rijkssubsidie G8.
Id. per leerling en per jaar zondef
Rijkssubsidie 88.
Waarheid is per leerling en pef
jaar met Rijkssubsidie ƒ80.
Waarheid is per leerling en per
jaar zonder Rijkssubsidie 100.
Met deze cijfers voor oogen laat ik
gerustelijk aan den Raad het oordeel
over de vraag, of B. en W, verant
woord zijn met dc aan den Raad
overgelegde cijfers, schrijft Mr..
Thiel.
Intusschen, zoo merkt hij op, ligt
het zwaartepunt niet iu de exploita
tie-rekening.
Het zwaartepunt ligt echter in
de niet te verantwoorden wijze,
waarop aan den Raad een credict
van ƒ225.000 werd gevraagd.
B. en W. zeggen nu wel, dat
slechts aan de orde was ,,de algemee
ne vraag, of voor de bestaande 11. B.
S. met 3-jarigen cursus ciiz. al dan
niet een nieuw gebouw zou worde»
gesticht", maar B. en W. vergissen
zich hier al te ernstig. Die algemee
ne vraag werd den Raad niet voor
gelegd, maar wel deze, of de Raad
ƒ225.000 wilde bewilligen voor een
nieuwe Handelsschool en daarvoor
en deel van het terrein van de oud©
Gasfabriek wilde aanwijzen. De
grondslag van dat voorstel was het
rapport van Dr. Borgman cn de in
verband darfrmede gemaakte bereke
ningen van den Directeur van Open
bare Werken.
B. en W. wen9chlon dus te be
willigen al hetgeen de Directeur
der Handelsschool voor zijn in
richting noodig achtte, en zulks
zonder eenig blijk van ooniröle
hunner zijds op de noodzakelijk
heid van 't aangevraagde cn zelfs
zonder over die noodzakelijklieid
het oordeel te hebben ingewon
nen van de daarvoor aangewezen
autoriteiten.
Dat is en blijft het hoofdbezwaar.
En ook, al geeft men toe, flat de Di
recteur der Handelsschool alles kan
vragen, wat hij in zijn gebouw wel
©ens noodig zou kunnen hebben, dan
nog is het plicht van B. en W. cn
van den Raad, om geen noodelooze
kapitaalsuitgaven voor te stellen of
te bewilligen. En dan houd ik staan
de, dat, indien een nieuw gebouw al
noodig is, in stede van 225.000 mis
schien 150JP00 aangevraagd had mo
gen worden.. Zonder aan het onder
wijs te kort te doen, hadden de plan
nen van den Directeur door B. en W.
zeer moeten worden vereenvoudigd.
Ondergeteekende wijst op de vol
gende punten
1. Voor het teekenonderwijs wer
den aangevraagd drie lokaleu, uL
twee zalen voor h&ndteekenen en één
voor lijnteekenen. In het geheel wordt
aan de H. B. S. met 3-jarigen cursus
en aan de Handelsschool, zoodra de
ze gezamenlijk 25 leerlingen zullen
tellen, per week gegeven hoogstens 24
uren les in handteekeneu, en 2 mis- -
schien 4 uur, lijnteekenen. Daarvoor
drie zalen te stichten, die samen ver
moedelijk 30.000 zullen kosten, is
(zuivere verkwisting. Men kan en
moet volstaan met één zaal voor
handteekenen ©n de lessen in ltjntee-
