NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
Advertentiën onder
nummer.
28e Jaargang. £10. 8432
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. zaterdag 17 december 19ig a
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: J^IW Van 1—5 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlemj 1.20 Haarlem van 1—5 regels 1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 JtfAdvertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing:
Franco per post door Nederland1.65 kMKh 50 Cts. voor 3 plaatsingen contant.
GeiHusfreerd Zondagsblad, 'voor Haarlem I 0.37M Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
n de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE KI AD.
Het komt voor, dat personen
die brieven op advertentiën
onder nummer inzenden,
daarop een verkeerd nummer
plaatsen, zoodat de brieven
niet aan het juisto adres
komen.
Ir hun eigen belang aller
meest en voorts om anderen
en ons noodelooze moeite t9
besparen, verzoeken wij drin-
gend hierop voortaan goed
te leiten en het JUISTE
nummer op de brieven te
plaatsen.
AGENDA
ZONDAG 18 DECEMBER.
Scli*>uwburg: Ned. Tooneal-Ensem-
bk: „De Kleine Lord", 2 uur.
Schouwburg: „De gebochelde," 8
uur.
KI. Veroeniging: Specialiteiten-
voorstelling, 7 1/2 uur.
De Kroon: Bioscoopvoorstellingen.
MAANDAG 19 DECEMBER.
Brongebouw: Lezing' door dir. A. H.
de Iiartog, 8 uux.
De Kroon: Haarl. Tooneelverieem
Jacob van Lennep: Uitvoering, 8 uur.
OM ONS HEEN
De teckcning die hieraan is toege
voegd heeft eenige verklaring noo-
dig. Zij stelt voor, een zetter in de
gevangenis aan 't werk en dezelfde
man, in zijn cel het middagmaal ge
bruikende. De twee prentjes zijn ont
leend aan een vakblad, het Weekblad
voor den Boekdrukker, en wie mee-
nen mocht, dat het toch niet aangaat,
photos te laten maken van gevange
nen, kan gerust wezen de tooneel-
tjes zooals we dio hier zien, zijn in
elkaar gezet, zooals de tufereelen van
den bioscoop, om het nadeel van ge-
vangenisarbeid voor een vak duide
lijk te illustreeron.
In de cellulaire gevangenis te Sche-
vcnïogen is namelijk een drukkerij
gesticht, waar gevangenen tol typo
graaf worden opgeleid en waar vak
lieden, die onverhoopt in de gevange
nis mochten raken, natuurlijk ook
aan den arbeid zullen worden gezet.
Dat laatste is evenwel een groote uit
zondering, zoodat de gevangenisdruk
kerij meer speciaal een opleidings
schooltje wordt. In de boekdrukkers-
wereld heeft dit een grooten storm te
weeg gebracht. Het oogenblik was
dan ook niet gunstig gekozen. Er is
op dit oogenblik nogal werkloosheid
in de typografie, zoodat de sombere
scherts al gehoord werd, dat wie in
't vak werk wil hebben, eerst een mis
drijf zal moeten begaan. Bovendien
vermindert ook door deze drukkerij
het werk voor de particuliere nijver
heid alle boomen vangen wind, wat
de Minister in deze inrichting laat
maliën moet natuurlijk Rijkswerk
zijn, dat vroeger door een anderen
drukker werd geleverd. Daar komt
nog bij, dat pas do Landsdrukkerij
zeer is uitgebreid en dus arbeid, die
vroeger aan particuliere drukkerijen
ten deel viel, zelf kan verwerken,
zoodat ook in dit opzicht schade
wordt geleden. Alles te zamen geno
men is het niet te verwonderen, dat
de vakpers over de gevangenisdruk
kerij bijzonder slecht te spreken is.
Zoo is de echo van de klachten ook
in de Kamer gehoord. De Minister
heeft zich daarop verdedigd. Vroeger
werd er altijd aangedrongen op ara-
bachtsopleiding van gevangenen en
nu dat gebeurt, komen de klachten.
Niet meer dan veertien personen zul
len in de drukkerij te Scheveningen
werkzaam zijn en aan uitbreiding
wordt niet gedacht. Als inen weet,
dat daaronder nog beginners zijn,
dan begrijpt men meteen, hoe betrek
kelijk weinig kan worden afgeleverd.
Om locale toestanden niet te drukken
wordt drukwerk gemaakt voor rijks
instellingen o.ver het geheele land.
Zoo ongeveer sprak de Minister en
na nog een paar opmerkingen eindig
de het debat en bleef de gevangenis
drukkerij in wezeu. Van de Kamer is
niet te vergen, dat zij, die bovendien
niet technisch genoeg is om de zaak
te beoordeelen, in de zee van begro
tingsposten, die zij door te zwemmen
heeft, op zoo'n onderdeel let. Van
den Minister niet, dat hij zoo'n proef
maar dadelijk opgeeft.
Amsterdam mot 50 man, wil ik maar
zeggen, zou ernstiger concurrent we
zen, dan het drukkcrijtjc in de ge
vangenis te Scheveningen.
Maar de Minister zal zijn doel
niet bereiken, namelijk om deze ge
vangenen een vak te laten leeren,.
waardoor zij, naderhand in de maat
schappij teruggekeerd, op eerlijke
wijs hun brood kunnen verdienen.
Zal de opleiding voor typograaf iets
beteekenen, dan moet die jaren du
ren. Wie zijn nu de menschen, die tot
langdurige gevangenisstraf worden
veroordeeld Niet lieden, die eens een
enkelen keer hebben gevochten en dus
afgescheiden van deze dwaling, zeer
eerlijke en betrouwbare menschen
zullen zijn, maar wel personen, die
De vraag is maar, of ook de Mi
nister bestand zal wezen tegen de
kracht van de omstandigheden. Van
zelf nemen sommige dingen dikwijls
grooter vlucht, dan wel verwacht en
gewenscht is. Bovendien is deze vorm
van ambachtsonderwijs in de gevan
genis goed of niet goed. Is ze goed,
dan behoort ze te worden uitgebreid
en deugt ze niet, dan is ook een aan
tal van veertien personen te veel.
Ik geloof wel, dat do zaak veilig
aan dezen Minister kan worden toe
vertrouwd. Hij heeft zich een oprecht,
eerlijk man getoond, die met zijn
flink, mannelijk woord over de Pa-
pendrechtsche zaak de sympathie van
nagenoeg alle partijen in de Kamer
heeft verworven. En het valt niet te
ontkennen, dat gevangenisarbeid een
hoogst moeilijk vraagstuk is. Toch
meen ik, dat de Minister bij nadere
beschouwing zal inzien, dat do oplos
sing daarvan niet ligt in de richting
der typografie.
Niet in de eerste plaats om de con
currentie, der particuliere nijverheid
aangedaan. De mededinging is im-
mcr§ geen vaste factor in de bereke
ningen van de industrie, ze is nu
wat grooter, dan wat kleiner, is dus
rekbaar, al heeft ze, moet ik zeggen,
meer neiging tot uitzetten, dan in
krimpen. Een nieuwe drukkerij te
misdrijven begingen tegen den eigen
dom.
Nu is er bijua geen vak, waarbij
aan liet personeel een zoo groot ver
trouwen moet worden geschonken als
in de typografie. Kostbaar metaal,
in den vorm van klompjes of van let
ters, ligt voor het grijpen en is ge
makkelijk bij een gewetenloozen op-
kooper te verzilveren. Daarom zal een
drukker zich wel tweemaal beden
ken, eer hij een man in dienst neemt,
die voor een misdrijf tegen den eigen
dom is gestraft.
Hoe goed ook bedoeld, daarop zal,
meen ik, de opleiding in da gevange
nis tot typograaf noodzakelijk moe
ten stranden. Het vak elscht te groot
vertrouwen, de typografen zijn er
en terecht trotsch op, dat hun dit
veilig kan wordon geschonken. Daar
in ligt de aanleidiug tot het verzet,
dat ook van den kant der gezellen
tegen de gevangenisdrukkerij is
waargenomen en dat de twee ironisch
bedoelde prentjes In het leven riep.
J. C. P.
Stadsnieuws
Baden.
In het douchebadhuis aan den Kou-
denhorn zijn in de a(geloopen week
genomen 688 baden in dat aan het
Leidscheplein 998 baden.
STUKKEN VAN DEN RAAD.
UITBREIDING ELECTRISC1IE
CENTRALE.
Het advies van den heer Gritters
in zake de uitbreiding der gemeente
lijke Eleclr. Centrale is in het bezit
van B. en \V. gekomen en voor de
raadsleden ter lezing nedergeiegd.
Daaruit zal u -zoo schrijven B
en W. blijken, dat wordt voorge
steld aan het bestaande gelijkstroom-
gedeelte een draaistroomgedeelte toe
te voegen, waardoor voor vele jaren,
met geleidelijke vergrooling, in de
eventueele behoefte aan stioomleve-
ring voor licht en kracht zal kunnen
worden voorzien.
De voor de eerste uitbreiding noo-
dige uitgaven bedragen, volgens eec
begrooting, ongeveer 450.000.
Daarbij is vooropgesteld, dat de
onderhandelingen over de tot B. en
W. gerichte aanvrage voor de leve
ring van grootere hoeveelheden elec-
trischen stroom tot een gunstig re
sultaat zullen leiden.
Hoewel die onderhandelingen nog
niet tot het gewenschte doel hebben
gevoerd, laat het zich toch aanzien,
dat, behalve voor de stroom levering
aan de Hollandsehe IJzeren Spoor
wegmaatschappij ten behoeve van
haar trambedrijf, ook voor undere
aanvragers over een grooter vermo
gen moet kunnen worden inschikt,
dan in de Centrale aanwezig is.
Om echter de uitgaven tot hot hoog
nooddge te beperken, zijn B. en W.
met den adviseur te rade gegaan, of
bet mogelijk zou zijn, om voorloopig
in het bestaande gebouw een geheel
in liet kader der toekomstige uitbrei
dingsplannen passend deel der In
stallatie te plaatsen.
Daardooi wordt hot voordeel ver
kregen, dat kan worden afgewacht,
of do toeneming van liet stroomver
bruik van dien aard zal zijn, dat
uitbreiding der gebouwen en instal
latie noodig is.
Büj'kene liet slot van hel rapport
van den lieer Gratters wordt een der
gelijke oplossing van hot vraagstuk
der uitbreiding mogelijk geacli*, en
zal aan den eiscli, om binnen korten
tijd ovei- een belangrijk grooter ver
mogen in de Centrale te kunnen be-
sohikken, kunnen worden voldaan.
Het is daartoe echter noodig, dat
de uitbreiding met den meesten
spoed ter hand wonde genomen, en
dat de uitvoering van de verschillen
de werken ten behoeve van de instal
latie bij onderhandse lie aanbesteding
worde opgedragen aan die firma's,
die daarvoor do meest aannemelijke
aanbieding doen.
Dit is te meer wenschelijk, omdat
die werken moeilijk voor openbare
aanbesteding in aanmerking kunnen
komen.
B. en \Y. stellen voor te besluiten
I. Ten behoeve van bedoelde uit
breiding ter beschikking van Burge
meester en Wethouders te stellen een
bedrag van 195.900.
II. Burgemeester en Wethouders
te machtigen, de uilvoering van de
verschillende werken ten behoeve van
de installatie bij omlerhondsche aan
besteding te regelen.
STEDELIJK MUSEUM.
Van de Commissie van toezicht op
't Stedelijk Museum treedt met 1 Ja
nuari 1911 ai de heer J. Krol Kzn. De
Commissie heeft voor een nieuwe be
noeming aanbevolen den aftredende
en den heer John F, Hulk.
BEWAARSCHOOL.
Tot vervulling Yan «ie vacature in
het college van regenten der bewaar
school in het voorniulige llarbara-
gasthuis, ontstaan dooi- het uftreden
van den heer A. van Rossum, bevelen
regenten aan den aftredende en Mr.
L. J. van Toulon van dor Koog.
VOOR HET LIGIIALFONDS.
Naar ons gemeld wordt, zal de heer
A. J. Meijerink, gyninastiekleoraur
alhier, met zijn dappere schare in
Januari a.s. wederom een uitvoering
geven ton v oordeel e van het Lighal-
fonds der Vereeniging tot bestrijding
der tuberculose.
Zijne uitvoeringen zijn ons te goed
belt end, om daarover in bijzonderhe
den te tredenzij vormen steeds een
attractie en mogen in elk opzicht een
succes heeten.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVER
HEID.
Op algemeen verlangen zal do ten
toonstelling van Nooroche Huisvlijt
Zondag 18 December voor den laat-
eten dag nog geopend blijven.
Do ontwerpen en de geborduurde
schoorsteenranden, cite op de prijs
vraag van het Thieme-fonds werden
ingezonden, zullen Zondag nog ter
bezichtiging zijn gesteld.
Zondag is het Museum tegen ver
minderden prijs toegankelijk.
Meer licht.
De Tempeliersstraat bij het Hout
plein was gisteravond voor het eerst
clectrisch verlicht. Dit was voor de
aankomende en vertrekkende electri-
sche trams hoog noodig. vooral op
drukke dagen
Ijsbanen In de Stal
De heeren Joh. M. Schmidi, G.
Swart, M. A. van Heuven en Jan
Over hebben zich, volgens een ons
gedane mededeeling, vereenigd tot
een Commissie, „die zich ten «loei
„stelt te onderzoeken, of een vereeni-
,.ging, die zal trachten in den slech
ten toestand van de ijsbanen in de
„stad verbetering te brengen, reden
„en grond van bestaan heeft."
Deze opzet is, naar het ons voor
komt, veel te slap.
Als do Commissie er inderdaad
van overtuigd is, dat de ijsbanen in
de stad slecht zijn, dan moet zij niet
meer vragen of een vereeniging tot
verbetering reden en grond van be-
staan heeftneen, dan decreteert ze
vierkant„die vereeniging hééft
recht van bestaan en wie helpt mee,
om haar op te richten
Dat zij het doel. En verkeerd ach
ten wij ook het middel, dat de Com
missie wil aangrijpen en dit in haar
eigen woorden omschreven wordt als
volgt
„Zij heeft, om iets te bereiken, ve-
„ler steun noodig en roept daarom
„iedereen op, die iets voor deze zaak
„gevoelt, om te verklaren, of hij (of
„zij) genegen is, deze vereeniging
„daadwerkelijk of financieel te smu-
„nen."
De gelegenheid, daarvan te doen
blijken, bestaat door zich op te geven
bij een der vior Commissieleden.
Welnu, wij voorspellen, dat er geen
dozijn komt 1
Wie loopt nu ergens heen om geld
te beloven voor het onderhoud van
ijsbanen en dat in een voorjaars-
temperatuur zooals we nu hebben
Dat is de manier niet, waarde Com
missie. Wij willon een andere aan
wijzen. Noodig twintig menschen uit,
die voor voorloopige kosten elk een
rijksdaalder over hebben (wij doen
moe), wacht tot het vriezend weer
wordt, plaats dan een advertentie
om belangstellenden op te roepen lot
een vergadering, richt daar de veree
niging op en werf daarna leden.
Zóó is er kans van slagen, op een
andere wijs gaat het, naar onze over
tuiging, niet.
DB STORM.
De hevige wind van gisteravond
woei in den nacht tot een sterken
storm, die menigeen een slapeloozen
nacht bezorgde. Want hij floot helsch
door ontblaarde boomtakken, zwiep
te in de telefoondraden en rammeide
op de vensters, dat ze heen en weer
klepperden in de kozijnen.
Veel ongelukken veroorzaakte hij
niet. Ilier-eii-daar hield hij een
streng gericht onder de oude boo
meu. Wat niet van-binnen-in hecht
van hout was, brak hij door midden.
Zoo aan den Kinderhuissingel, waar
een boom een eind boven den grond
afbrak en te water tuimelde. Op den
Sciialkwijkerweg blies hij mee een
boom om.
Gaf hij hier dus gratis en radicaal
advies inzake de al-of-niet wensche-
lijkheid van boomen-vellen, elders
trad hij op, als mededinger met de
jongelui, die in den laatsten tijd zoo
dapper aan 't werk z n, om de daken
te ontlooden en ontzinken. Dat deed
hij in de Witte Heerensteeg en in de
Tibautstraat. In deze laatste ^raat
rolde hij een stuk naai- beneden, dat
één man bijna niet tillen kon. Het
werd dan ook op een handwagen
naar 't Politie bureau gebracht, waar
deze dingen als „gevonden voorwerp"
worden aangebracht M ie nu „op of
omstreeks" Vrijdagnacht, „althans
vóór" Zaterdagmorgen, een stuk zink
vermistte, kome met een handwagen.
Op dc Waldeck-Pyrmontkade deed
hij iets dergelijks, doch woei daar
voor de variatie de schuting bij per
ceel 7 in 't water.
Verder maakte hij den bewoner
van het perceel Kenaupark 16 er op
merkzaam op, dat de tuinschutting
in de Rolsteeg niet al te stevig stond
en dat hij. die wei om kon blazen. Om
te laten zien, dat dit geen grootspraak
was, deed hij 't meteen.
Verder meldt men ons, dat hij zich
op vele plaatsen kwajongensachtig
gedroeg door ruiten in te drukken.
Zijn vriend, dc glazenmaker vaart er
wel bij.
Gev. Voorwerpen.
Terug te bekomen bij
J. Wulffraat, Gen.- Joubertstraat 3
rood, een portefeuille met inhoud.
W. de Paus, Bakkerstr. 18, een
visclmet met 2 viscblijnen.
P. Knip, Burgwal 60, een ceintuur.
J. N. Hensen, God. Oude Gracht 40
rood, een kinderhandschoen.
Bureau van Politie, 2 stukken zink.
Hulpbureau v. Politie, v. Zompel-
straat, een stuk zink.
W. j. v. d. Bosch, agent v. Politie,
Bigijnehof 4 brood, esn broche.
Minlsterisele Crisis.
Naar men in ons telegrafisch Ka*
merverslag lezen kan. is heden een
minïsterieele crisis uitgebroken.
De Minister van Oorlog, generaal
Cool, vroeg schorsing der beraadsla*
gingen, nadat een amendement-Duy-
maer van Twist; (strekkende om de
voorsiellen tot verbetering van de
financieels positie der officiereu terug
te zenden naar den Minister., dat
door den Minister voor onaanneme
lijk was verklaard, met 36 tegen 31
stemmen was aangenomen.
EERSTE SéANCE VOÖR KAMER
MUZIEK
Eindelijk hebben we dan toch onze
eerste Steeninan-séance den twee
malen uitgestelden Messchaert-Rênt-
gen-avond te pakken
Dat de abonués dit jaarlijksch ver
schijnen van onzen grooten, helaas
niet meer in ons midden verblijf hou
denden zanger ter dego op waarde
houden, bleek niet alleen uit hun,
ten spijt vau weer en wind, voltal
lige opkomst, maar ook uit do bij
zonder hartelijke verwelkoming wel
ke don gevierden kunstenaar bij zijn
eerste betreden van het podium ten
deel viel. övei-igens had Measchaert
voor zijn bijdragen maar op een be
trekkelijk bescheiden deel van het
programma beslag gelegd.
En onder die bijdragen was nog
al 't een en'ander dat wij sinds lang
kenden. Maar wat maakt dit, in het
gegeven geval, eigenlijk uit? Komen
do nieuwe liederen die Messchaert
ons voorzingt dank zijn natuurlijk
ware, van zelfsprekende voordrnohK
ons dikwijls voor als goede oude
bekenden aan het reeds meerma
len gehoorde weet zijn meesterlijke
zangkunst, zijn eigen jonge fleurig
heid altijd wee<r een glans van nieuw
heid te geven zoodat oud en nieuw
gelijkelijk onze aandacht geboeid
houdt. Ook nu kwam de stemming
over de toehoorders tegel ijk met de
eerste zwaar ernstige tonen van
Brahms' edel Jied „Der Tod dos ist
der kühle Nacht." En hoe wist de
zanger met ieder volgend lied het
heerlijk zangerige ,,\Vio Melodieu
zieht es", het licht en luchtig gezon
gen „Auf dem Schiffe", hel pittige
humor-volle „L'nüberwindlich'
zijn auditorium meer en meer warm
te zingen! Toch voerde hij in het
tweede deel de geestdrift eerst ten
toppunt ctoor zijn onvergelijkelijke
voordracht van een paar der incest
geliefde balladen van Löwe: .Der
Nöcken „Hochzeitslied'. Een lange,
hartelijke ovatie brak na deze laat
ste nummers over den meester-zanger
los en gaf hem op de ondubbelzin
nigste wijze te verstaan hoe men
maar noode weer voor een jaar
waarschijnlijk van hem afscheid
nam. 't Spreekt van zelf dat Mes
schaert zijn succes deelde met zijn
eminenten begeleider Julius Röntgen.
Deze laatste ondervond overigens ook
als solo-pianist en vooral als compo
nist groote waardeering. Zeer te
recht. Zijn opus 60; „Dolce far nien-
te" waarmede wij het voorrecht had
den hier op de grondigste wijze ken
nis te maken is een suite van een
vijftal zeer bevallige en effectvol ge
schreven klavierstukken, waarvan 't
eerste een lieflijk luidend en geest
rijk behandeld wals-thema at da
delijk do harten stul, en elk volgend
nummer zeer werd genoten. Ook wer
den door den componist in vereeni
ging met den concert-gever eenige
voor viool en piano bewerkte „Uude
en nieuwe llollantse Boerenlietics en
Contradansen" ten gohoaro gebracht.
Men weet hoe aardig en knap Rönt
gen dergelijke dingen weet te behan
delen geen wonder dus dut hij ook
hiermede veel toejuiching oogstte, tt
meer nu de uitvoering ook van da
zijde van zijn talentvollen partner
Steonman, technisch en wat stijl be
treft, zeer te loven viel. Het persoon
lijk aandeel van den lieer Steemaan
in deze séance bestond vorder in een
paar kleinere nummers van Vivaldi
en Beethoven, en Schumann's tweede
Sonate voor viool en piano (in d-mol,
op. 121) een werk, waarin het solo
instrument niet zoo recht tot zelf
standigheid komt en dat veel kunst
van samenspel eisdht. Hoewel het
geen der vier deelen aan mooie mu
ziek en belangrijke bewerking out-
