van HAARLEM'S DAGBLAD
EEN LIEFDEDIENST.
Een één at tor van mevrouw Marie
MetsKoning te Va assen, genaamd
„Een liefdedienst", zal door den hoor
Louis Bouwmeester gespeeld warden.
EEN WAGNER-THEATER.
Door een comité ter bevordering
von <lo stichting van een Wagnor-the-
ater t© Scheveningen, is thans een
circulaire verspreid.
Met den bouw zal begonnen wor
den. zoodra ten minste f 1 800.000.—
bijeengebracht is, de som, die noodig
is voor den bouw en de inrichting van
het tlieater.
Het kapitaal zal bijeengebracht
worden door donateurs, die zich ver
binden gedurende den tijd van drie
Jaren jaarlijks f 100.of veelvouden
van f 100.bij te dragen.
Hel voornemen bestaat 22 Wagner-
opvoer in sen des zomers te doen
plaats hebben, en 12 andere opera's
des w inters.
Zoo mogelijk zal d© opening plaats
hebben in 1913. tezelfder tijd als de
opening van het \>-dr«-pn.Lels; hier
door hoopt liet comité dat het
delingen bezoek zeer groot zal zijn.
een landsman van hem ongeveer 8 ja
ren geleden ln bet Sawansclie ai-
deeling Boeleleng waren verkocht,
terug te mogen bekomen. Hierbij
bleek toch, dat het slappe en niets
beteekenend districtshoofd van Sa-
wan zijne lusschenkoinst bij den
koop verleend en de koopsom aan den
slavenhandelaar ter hand gesteld
had.
Gemengd Nieuws
BRUTALE DIEFSTAL.
Eene Parijzer bankiersfirma is het
slachtoffer geweest van een brutalen
diefstal.
AL Worms, bankier te Parijs, ge
lastte vóór drie dagen eén zijner be
dienden, M. Loébe. ie Brussel et
betaling te doen van 262.500 ir.
Dl de Noordstatie, te Parijs,
waar M. Worms zijn bediende had
vergezeld, ontmoette de bankier twee
Amerikanen, vroegere kennissen,
zeiden, ook naar Brussel te gaan en
aan wie AL Worms liet doel der reis
van zijn bediende uitlegde.
M. Loëbe en de twee Amerikanen
namen plaats in hetzelfde rijtuig.
Onderweg, onder voorwendsel, dat
zij de stad Brussel en zaken van dit
Waardoor ook voor volgende jaren de slag beter kenden dan de bediende.
Wagner-uitvooringen in hot buiten
land algemeen bekend zullen zijn.
Bij do circulaire ia gevoegd een
teekening van het te bouwen Wag-
ner-theater, ontworpen door den heer
H. P. Berlage Nzu.
Sport en Wedstrijden
slaagden de Amerikanen
Loèbe te bewegen hun de 262.500 fr.
toe te vertrouwen, welke som moest
betaald worden aan een Engelsch-
man te Brussel. Die Engelschman
was nu juist een kennis van de twee
Amerikanen.
Nadat zij met z'n drieën in het
Zuidstation afstapten, ontmoetten de
twee Amerikanen inderdaad een En-
gelschman, dien zij beweerden de
persoon te zijn, aan wien de 262.500
fr. moesten overhandigd worden,
niet te Brussel, maar te Londen, te
gen aflevering van eigendoms-iitels
van kolenmijnen.
M. Loëbe, de twee Amerikanen en
NEDERLANDSCHE AVIATEURS.
Uit Parijs wordt gemeld, dat de
Nedorlandsche aviateur Jacques La-
bouchère zijn brevet de pilote van de
Fransche Aéroclub de Franoe behaal-
de. Den S4cn December vloog hij met de "Wlsctimm scheepten zich in
naar Londen. En daar heten de drie
zijn biplane-Zodiac, gelijkend op Engelschen, van de aanzienlijke som
eon Mnurice-Farman-biplane (een voorzien, AL Loëbe in den steek,
lusschen-vorra tusscheu de Volsin- Deze zocht tevergeefs naar hen,
en de Henri-Farman-biplane). Zooals keerde te Brussel terug en verwlttig-
men weet vliegt Wijnmalen niet het dede politie van het gebeurde
hot nonlol onaorvpno» u
laatstgenoemde model.
Labouchère is dus de 6de gebreve-
teerde Nederlandsche pilote.
EEN BENAUWD OOGENBLIK VOOR
EEN VLIEGER.
Te New-OrJeans volbracht de Fran
sche aviateur Hoche Garros een hoog
te-vlucht .Op een hoogte van 2000 M.
bevroor zijn carburator. Tevens was
zijn bril zoo met rijp (bedekt, dat hij
niets meer zien kon.
Zoo scheen de daling een doodval
to worden, doch gelukkig ontdooide
in de nabijheid van den aardbodem
de carburator. De motor begon weder
te werken, en .de landing geschiedde
in volmaa.kte orde.
Uit de Arbeidersvvereld
DE UITSLUITING TE DUIN
KERKEN.
Volgens do laatste berichten is de
•itslulttog der bootwerkers in de ha
ven van Duinkerken weder opgehe
ven en is, voorloopig althans, de
vrede geteekend tusschen werkgevers
en werknemers.
Pers-Overzicht
DE CHRISTELIJK-HISTORISCHEN
EN DE COALITIE.
Do Nederlander schrijft o.m.:
De C. H. groep is voel geringer in
aantal, dan do A. R. of de R K. Maar
men kan niet van haar vergen, dat
men bij haar, over haar, zonder haar
zal beschikken. Zij is bovendien,
juist omdat zij zich gevoelt als chris
telijke partij, wars van verborgen pa
den en wonecht een eerlijke, open,
voor iedere begrijpelijke gedragslijn
te volgen.
Van daar haar ergernis, wanneer
telkens, als utt verborgen, om aan
haar niet meegedeelde redenen, poli
tieke crisissen worden in het leven
geroepen, zonder dat zij daarvoor ee-
nigen redelijken gTond kan vinden.
Coalitie ls heel mooi, maar dan Is
ook onderling vertrouwen onmisbaar.
Dat vertrouwen verdwijnt, als
handelt zooale nu weer dr. Kuyper
hoeft gehandeld (bedoeld wordt bij
de crisis in het ministerie).
En nu moge De Standaard,
naar gowoonte, dr. Kuyper voorstel
len als de vermoorde onschuld,
ieder protest tegen zijn politiek op
vallen ais een naar beneden halen
van zijn persoon, wij, die de pu
blieke zaak wenschon te dienen maar
ons aan niemands juk onderwerpen,
trekken ons daarvan niets aan. Te
dikwijls hebben wij getoond den per
soon te kunnen schelden van de poli
tiek. trouw hébben wij het Kabinet
Kuyper, hoewel niemand der onzen
daarin zitting had, als oen bevriend
Kabinet gesteund, te halsstarrig weer
stand geboden aon den v>n alle zij
den op ons geoefenden drang om in
don hei laatste jaar tegen den per
soon van dr. K. gevoerd en strijd
decoratie- en van Heeekeren-zaak
ons te mengen, dan dat ook maar
een onzer lezers aan de op dit punt
geheele onjuiste voorstelling van De
Standaard ook maar één oogenbük
zou geloof slaan.
Het parket ondervroeg M. Loëb-^
zeer langdurig in het commissariaat,
aat.
Loèbe gaf de signalementen op van
do drie vreemdelingen. Zal dit hel
pen zoo schrijft, een der bladen.
sneeuwstorm. Nabij Pepinster
de lijn Luik - Ver vie rs- Eupen - -
een groot aantal telegraafpalen
-draden bezweken.
Het treinouverkeer was totaal in de
war. De personentreinen kwamen
«jniddaki met een uur vertraging aan,
de goederentreinen met drie uur.
Ook uit Zwitserland komen berich
ten van zwaren sneeuwval.
EEN POLITIEK SCHANDAAL.
In verschillende districten van den
staat Ohio zijn vervolgingen ingesteld
tegen kiezers, die beschuldigd wor
den bij de laatste verkiezingen hun
stem te hebben verkocht. In üuion
County alleen zouden meer dan twee
derde der kiezers zich aan zulke cor
ruptia hebben schuldig gemaakt.
Maar elders schijnt liet al niet veel
beter te zijn en de correspondent van
de Daily Ciiron. te Chicago meent,
dat meer dan da helft van de kiezers
van Ohio het kiesrecht zullen verlie
zen. indien de vervolgingen doorgaan
en het rechterlijk onderzoek wordt
voortgezet
Beide partiion, republikeinen en de-
moenten, zouden z:ch gelijkelijk aan
de knoeierijen hebben schuldig
maakt. Men was in hel bezit van
naamlijsten van kiezers, die wel be
reid zouden zijn hun stem te verkoo-
pen en op de lijsten waren allerlei
bijzonderheden aang6teek<*nd omtrent
4e personen van de kiezers, de prij
zen diie hun betaald moesten worden,
de beste wijze om hen te bereiken.
Er waren goedkoope kiezers, die
voor een borrel hun stem afstonden,
er waren anderen, die hun stem op
niet minder don 25 dollars schatten.
Tal van advocaten en andere bekende
personen, zelfs een rechter, bohooren
tot de steminenkoopers.
Het thans begonnen onderzoek naar
gepleegde knoeierijen is een gevolg
van de beschuldigingen door beide
partijen tegen elkaar ingébracht.
EEN TRKINROOVER
In de buurt van Kansas City heeft
een treinroover getoond, wat durf eu
astberadenhe'-d vermag. Hij was als
worden dan haver b v. Want wat is
het geval De wortels van het eene
'gewas hebben een greater „losma
kend" vermogen dun die van het an
dore. Haver krijgt do kali, wolk© in
den bodem aanwezig is. geniakkeli'k
er -uit, terwijl gerst met haar zwak
ontwikkeld wortelsysteem de kali
slechts moeilijk uit den grond op
neemt Haver is dan ook voor een
k -li-bemesting niet zoo dankbaar als
eerst, welke wij de kali-hongerigste
halmvrucht kunnen noemen. Zij ver
langt daarom gemakkelijk oplosbare
kali
Z-ioals de Lanchstadfer en andere
veldproeven aangetoond hebben, wor
den dan ook zelfs on betore. van na
ture kaliriike gronden door gebruik
van kalizouten een belangriike ver
meerdering van oogsl-kwanliteit
-kwaliteit verkregen natuurlijk
slechts dun. wanneer ook de overige
voedingsstoffen stikstof, phospher-
zuur en kalk voldoende aanwezig
zijn.
Onderzoekingen van Prof. Schnel-
dewind hebben doen zien. dat a! het
opgenomen kalizout wordt vastgelegd
in het stroo.
In een opstel in do Landwirtschaft-
liclie Wochenscnrift voor 4e prov.
Saksen, waarin het gebruik van kali-
zouten bij gerst wordt besproken,
heet het woordelijk „Volgens de
nieuwere onderzoekingen in Lanch-
slndt, vooral ook volgens de resulta-
van dc proeven der Duitsche land-
bouwmaatschappij, heeft de kaïniet
tegenover het 46 .-kalizout belangrijk
beter gewerkt. Met zekerheid mag
aan ere romen worden, dat de neven-
zouten, welke met dc ruwe zouten
(kaiciet e. a aan den grond worden
toegevoerd, voor den groei van de
gerst bijzonder waardevol zijnin
hcoge mate geldt dit van de chloor-
zonten, want zooals proeven met een
directe bij-bemesting van het aan
chloor zoo rijke keukenzout naast
40 kalizout bewezen hebben was de
gerst, welke gelijktijdig ook keuken
zout had ontvangen, reeds in don eer
sten outwikkelingstijd verre aan de
andere vooruit".
Ruwe kalizouten zouden dus bij
gerst de voorkeur verdienen. Als
normale bemesting kan 100 a 500
K.G. per H.A. worden gegeven Mocht
de bodem in physikalisrh opzicht de
ze bemesting niet verdragen, zoo zou
in plaats daarvan 150—200 40 %-
kalizout kunnen worden aangewend:
men boude hierbij in het oog, dat de
Moeten eera iKWts.K'tje
maar
zijn een ggfe-wK c3.zz
omdat ds oplage van HAARLEM'S DAGBLAD zoor groot 5s en
steeds blijft stijgen.
Jaarlijks worden er
TÊE^DUIZE&DEN geplaatst.
Koloniën
SLAVERNIJ.
Aan liet verslag betreffende de re
sident. o Bali en Lombok over de
maan i Sept. IJ. is het volgende ont
leend:
Een opmerkelijk geval van slaver
nij wwd het bestuur te Kloenkoeng
bekenft door den eisch van oen Baiër
aldaar om zijne vrouw en dochter,
die met nog ©en ander meisje door
Neen, zou men geneigd zijn te ant
woorden. Maar welke man, kaasiers-
bsdiende nog wel, die dag aan dag
van oplichting op grooie schaal kan
lezen, geeft dan ook ruim 260.000
francs uit zijn handen
DE LAATSTE.
Te Brussel overleed den tweeden
Kerstdag kapitein Meslou, de laatst
overgeblevene der met het kruis ter
herinnering aan den veldtocht van
1830 begiftigde vrijwilligers. De over
ledene bereikte den leeftijd van 98
jaar.
DE RIVIER TOL.
De Ween sche correspondent der
„N. R. Cf' schrijft
Zooals bekend is, heeft de Duitsche
rijkskanselier gezegd, na de aanne
ming van het wetsontwerp op den
rlviertol, vriendschappelijke stappen
bij Oostenrijk en Nederland te
doen.
i zullen
Hoewel die stappen hier nog niet
gedaan zijn, het wetsontwerp is
nog bij de commissie uit den Rijks
dag in behandeling verluidt, dat j
Oostenrijk to Berlijn opnieuw heeft
laten weten, dat het op grond der
bestaande tractaten tegen de Invoe
ring van een riviertol gekant blijft.
EEN ONTPLOFFING.
Uit Los Angeles wordt bericht, dat
de groot© Ll owelyn - ijzerwerken door
een hevige dynemietontploffing zoo
goed als geheel vernield zijn.
De oorzaak is nog onbekend, de
politie schijnt echter de ontploffing
ln verband te brengen met de jongste
arboiderstroebelen en vermoedt, dat
het govol aan kwaadwilligheid, moet
warden toegeschreven.
DE VERMISTE LUCHTVAARDER
GRACE.
Omtrent Grace is er nog niets met
zekerheid bekend. De mogelijkheid,
dat hij nog zou leven wordt bij den
dag kleiner, maar men heeft nog
niets vernomen, dat recht geeft met
stelligheid te verkonden, dat hit ver
ongelukt is.
Men zoekt nu de kusten af, of hij
daar ook soms ergens tusschen de
crotsen gevallen is.
SNEEUWVAL.
Het Oostelijke gedeelte van België
is geteisterd door
gewoon reiziger in een Pullman car gift in procenten kali dan grooter
dient te zijn, daar de bovenbedoelde
gunstige werking der neveuzouten
voor hot grootste deel wegvalt.
C. B.
gestapt en begon met de noodrem
stuk te snijden. Vervolgens wist hij
met een enkole revolver zijn honderd
medepassagiers in bedwang te hon
den en geheel uit te schudden. Een
kapitein, die {rochtte zich te verzet
ten werd mot een kogel, die hem ver
wondde, tot rede gebracht
De schurk wist den trein te verla
ten. zonder dat. iemand een poging
deed het hem te beletten. Politieagen
ten met bloedhonden zijn uitgasosiden
om hem op te sporen.
EEN TREURIGE VERGISSING.
In de gevangenis te Fogueras,
wordt uit Barcelona geseind, hebben
twee rondes, in de meening, dat ge
vangenen een poging t t -nf/mnpp'nr
deden, elkaar beschoten. Een korpo
raal is gedood, een knnltein en een
soldaat zijn gewond.
GEDUELLEERD.
Te Parijs hebben twee I»-kendo
journalisten Henri de Jouvent*! van
de M tin en Marcel Rutin van de
Echo de Paris geduelleerd. Da Jou-
vencl had Hutin boos gemaakt door
een ^pmerkjig op de perstribune van
<le Kamer. Hutin schreef een nijdigen
brief, die de Jouvenei boos maakte
an ten slotte moest er geduelleerd
worden. Hutin kreeg ua vier rondes
ecu steek in den voorarm en aan de
eer was voldaan.
liet Atheensche blad Hestta verze
kert, dat do Griekse lie Koning nooit
of te nimmer zal toestaan, dat een
Prins uit zijn Huis als goeverneur
naar Kreta gaat.
jLaiiu en tuinbouw
PROEVEN BIJ GERST,
't Is bekend, dat de gerst, to verge
lijking met andere graansoorten, aan
den bodem betrekkelijk weinig kali
onttrekt. De volgende cijfers stellen
dit in het liclit Aan een Hectare
grond wordt door een goeden oogst
van tarwe onttrokken 40 A 50 K.G. ka
li, van gerst 68 K.G., van rogge 80
90 K.G., en van haver 93 lOi K G.
Hieruit mag echter niet worden be
sloten, dat gerst slechts een geringe
kalibemesting noodig heeft en in de-
geweldilgen ze zooveel minder verzorgd behoeft te
Hiiancsëele Berichten
HOLLANDSCHE HYPOTHEEK
BANK.
12 December beeft een buitengewo
ne algemeene vergadering van aan
deelhouders dei- HoUandsche Hypo
theekbank plaats gehad Ier behande
ling van het voorstel tot statuten
wijziging en in verband daarmee af-
sebrijving van 400 od elk aandeel,
waardoor de bestaando aandoelen
worden teruggebracht tot f 600 per
stuk.
Daar het hij de statuten vereischt
aantel aandeden toen niet vertegen
woordigd was, kon de vergadering
geen besluiten nemen, en dientenge
volge kwam gisteren te Amsterdam
opnieuw een buitengewone algemee
ne vergadering van aandeelhouders
bijeen.
Nadat besloten was. de door het
bestuur voorgestelde statuten-wijzi-
srngen en bloc in stemming te bren
gen, werden deze met eenige amen
dementen aangenomen met 79 tegen
3 stemmen.
Vervolg Gemeenteraad
De VOORZITTER deelt mede:
A. dat xijn gesteld in banden van
B. en W. om advies:
lo. een voorstel van den heer Dr.
J. Timmer, <gn de aan de Parkiaan
te bouwen school zoodanig in te rich
ten, dat zij kan warden gebruikt als
twee scholen van reven klassen, op
dat aan het hoofd van elke school het
onderwijs in eene klasse kan worden
opgedragen;
2o. een verzoekschrift van het Be
stuur der Vereeniging tegen bet mis
handelen van dieren om voor de
markt van nuchtere kalveren een an
dere plaats aan te wijzen dan de Bo
termarkt;
B. dat zijn ingekomen:
lo. een schrijven van B. en W. be
treffende de Inrichting van oen der
«den van het Mausoleum op (ie Alge
meene begraafplaats tot wachtlokaal
en voor gelegenheid tot het houden
van Hjkredna;
2o. een schrijven van de ambtena
ren en den ton Den werkersbaas bij de
gemeentereiniging, houdende dankbe
tuiging voor de nieuwe regeling hun
ner jaarwedden;
C. dat voor de leden ter lezing is
nedergelegd een rapport van den Di
recteur van Openbare Werken betref
fende tarmac-bestrating;
D. dat door den Burgemeester ver
scherpt politietoezicht is gelast op 't
wieirijden over trottoirs en voetpaden
(Dit to verband met eene daarom
trent in een vorige vergadering door
een der leden gedane vraag).
E. dat de heer H. M. van Romme
len heeft bericht, zijne benoeming
tot regent van het St. Elisabeth's of
Groote Gasthuis aan te nemen.
F. dat <Se Directeur der
reiniging donk heeft betuigd
verhooging zijnor jaarwedde.
G. dat door B. en W. is
om vrouwelijke aanstaande gemeen
te-ambtenaren, die daartoe den
wenseh to kennen geven, door
vrouwelijke geneeskundige lichame
lijk te doen onderzoeken en dat voor
dat onderzoek door hen is aangewe
zen Mevr. J. von Güse—van West.
PUNT 4
B. en W. stellen voor den keurings
dienst van Voedingsmiddelen te ves
tigen in de voormalige woning van
het Hoofd van school no. 11 op de
Oude Gracht en kredieten te veriee-
nen van f 3500, f 5200 en f 3500, onder
scheidenlijk voor inrichting van he'
gebouw, inrichting van het laborato
rium, wedde keurmeester en aan
koop van monsters.
B. en W. stellen voor den opzichter
over den melk verkoop aan te stellen
als keurmeester en een nieuwen keur
meester te benoemen.
De keurmeesters genieten een wed-
e van f f 1300 en de Directeur
f 2000—f 2500.
Do heer VAN DE KAMP merkt op,
dat zaken door de Gemeente opgezet,
nogal eens grootscheeps worden
gevat. Hier heeft men nu twee keur
meesters, maar een hunner heet keur-
>ior-laborant. Spr. vreest, dat de
keurmeester-laborant gauw zal labo-
aan 't verlangen om adjunct
directeur te worden. Dan komt er weer
een keurmeester bij en dan mis
schien nog een controleur. Spreker is
huiverig voor dien naam en wenscht
het lid „laborant" te schrappen.
De heer KRUSEMAN Hoopt, dat dit
voorstel niet aangenomen wordt. De
ambtenaar wordt wel in de eerste
plaats laborant, d.i. iemand, die op
het laboratorium werkzaam is, maar
hij is ook als keurmeester werkzaam.
De heer THYSSEN voelt veel voor 't
denkbeeld Van den heer Van de
Kamp.
Do heer LOOMEÏJER voelt daar
voor nlels en bestrijdt het voorstel-
Van de Kamp, ook omdat het bij het
solliciteeren niet onverschillig is, of
men hem keurmeester noemt, dan wel
een keurmeester-laborant
Vraagt men een keurmeester, dan
komen er geen laboranten. Er zijn
niet veel keurmeesters, die tegelijk
00 klaborant kunnen zijn.
De VOORZITTER vereenigt zich met
de bestrijding van 't voorstel. De heer
Van de Kamp behoeft nu nog niet
bang te zijn, dat behoeft pas, als een
voorstel komt om het salaris te ver-
hoogen.
De heer VAN DE KAMP Ja, ja
(Gelach.)
De VOORZITTER ontraadt nog
eens de aanneming van het voorsteL
De heer VAN DE KAMP merkt op,
dat in de toelichting staat, dat de
keurmeester „ook" laborant moet
zijn, dus niet in de eerste
plaats laborant
De heer THIEL merkt op, dat art
1 al is aangenomen. Daar wordt de
omschrijving der functies reeds gege
ven. Daarom geldt het amendement-
Van de Kamp art 1 en niet art. 3.
Do VOORZITTER beaamt dit. Maar
als het amendement aangenomen
werd, zou spr. voorstellen, ook art. 1
te veranderen (Gelach.)
Het amendement-Van de Kamp
wordt verworpen. Voor waren de
heeren Van de Kamp, Thyssen en
Visser.
Het voorstel van B. en W. wordt
aangenomen.
PUNT 5.
Op het advies van den beer Gritters
in zake de uitbreiding der gemeente
lijke Electa*. Centrale adviseeren B.
en W. om aan 't bestaande gelijk-
stroomgedeelfe een draaistruomge-
deelte toe te voegen, waardoor voor
vele jaren, met geleideiijke vergroo
ting, in de eventueels behoefte aan
stroomlevermg voor licht en kracht
zal kunnen worden voorzien.
De voor de eerste uitbreiding noo-
dige uitgaven bedragen, volgens een
begrooting, ongeveer 450.000.
Daarbij is vooropgesteld, dat de
onderhandelingen over de tot B. en
W. gerichte aanvrage voor de leve
ring van grootere hoeveelheden elec-
trischon stroom tot een gunstig re-
sultaai zullen leiden.
Hoewel die onderhandelingen nog
niet tot hei gewenschte doel hebben
gevoerd, laat het zich toch aanzien,
dat. behalve voor de stroomleverüig
aan de Hollaadsche IJzeren Spoor
wegmaatschappij ten behoeve van
haar trambedrijf, ook voor andere
aanvragers over een grooter vermo
gen moet kunnen worden beschikt,
dan to de Centrale aanwezig is.
Om echter de uitgaven tot het hoog
noodige te beperken, zijn B. en \Y.
met den adviseur xe rade gegaan, of
het mogelijk zou
ln het bestaande
in hei kader der toekomstige
dingsplannen passend deel der
staüaue te plaatsen.
Daardoor wordt het voordeel ver
kregen, dat kan worden afgewacht,
of de toeneming van het stroomver
bruik v an dien aard zal zijn, dat
uitbreiding der gebouwen en instal
latie noodig is.
B- en W. stellen voor te besluiten
L Ten behoeve van bedoelde uit
breiding ter beschikking van Burge
meester en Wethouder» te
bedrag van 19Ö.00G
.zijn, om voorloopig
gebouw een geheel
toekomstige uitbrei-
II. B. en W. te machtigen, dc uit
voering van de verschillende werken
ten behoeve van dc installatie bij on-
derharulscho aanbesteding te regelen,
De heer MODOO is niet voor on-
derhandsche aanbesteding. In 't al
gemeen is 't een gevaar voor de Ge
meente.
De heer VAN DE KAMP vraagt, ot
do onderhandelingen met adspirant
groote afnemers van ©lectririfeit hoop
op succes seven.
De heer HULSWIT zegt, dat hij 't
zeer onccwenscht acht, om tot publie
ke besteding over te gaan. Bijv. de
stoomturbines kunnen slechts door
enkele firma's geleverd worden. Er
bestaan nog geen bestekken van,
waarnaar ze semankt kunnen wor
den door andoren. Men loopt dus ge
vaar. dat er firma's inschrijven, die
"een goed werk kunnen leveren. En
dan kunnen do nieuwere vindingen
aan de machines niet aangebracht
worden. Voor de tram zfin machine*
mee zeer nauwkeurig geconstrueerd
iodiV. vooral omdat het voor d<
tram ls.
Er zulten genoeg firma's worden
uitgenoodigd.
Op de vraag van den heer Van 3e
Kbmn. z©gf snreker. dat nog niets de
finitiefs te zeggen is.
rv heer TArifER vraagt of er veel
firma's worden uitgenoodigd.
De heer HULSWIT zegtTamelijk
veel.
Het voorstel van B. en W. wordt
aangenomen.
PUNT 6.
B. en W. ontraden met nadruk da
aanneming va» een voorstel-Bregonje
c.s., om den gasprijs met I cent per
M3 te verlagen.
Dit zou een vermindering van In
komsten voor de gasfabriek beteeke-
nen van f 99.041.02, als men bet ge
bruik over 1909 als maatstaf neemt.
B. en W. wijzen er op, dat de op
brengst dar nevenproducten niet als
winst op het gas mag aangemerkt
worden.
Met het oog hierop achten B. en W.
de winst op het gas niet enorm groot.
Belangrijke uitbreiding von bet
gasdebiet verwachten B. en W. niet
van de verlaging van den gasprijs.
Om de mindere ontvangst te dekken
zou men reeds een vermeerdering van
11.554.856 kub. M. moeten verkrij
gen.
Het verbruik zou dan al moeten
stijgen van 141 kub. tot 166.5 kub. M.
per hoofd.
Daar in Utrecht, na 45-jarige exploi
tatie door particulieren, slechts 155
kub. M. per hoofd wordt gebruikt
het hoogste cijfer in den lande is
het bereiken van 166.5 kub. M. hier
ter stede onwaarschijnlijk.
Daar de gewijzigde electrische-
stroom-tarieven in hooge mate het ge
bruik van electrischen stroom bevor
deren. zal de toeneming van gasver
bruik ook al niet grooter worden.
Belasttogverhooging zou dus het
gevolg moeten zijn.
En dan zouden van de gasprijsver-
lagins profiteeren de kazernes, do
Centrale Werkplaats der Hollandsche
Spoor en andere groote gas verb nil-
kers. die niet in de helastingverhoo-
ging zouden bijdragen.
De heer BREGONJE verdedigt het
voorstel. Hij zegt, dat een goed koop
man wal wagen moet, daarom moet
men de verlaging ook maar eens wa
gen. En men moet het volk leeren, wat
het met gas doen kan.
Voorts wijst spr. er op, dat de Gas-
commissie bij den overgang van de
.Imperial" aan de Gemeente, sprak
van een lageren prijs.
Hij bestrijdt bet, dat met 7 en 8
cent per kub. M. geconcurreerd kan
worden tegen petroleum. Daarover
zijn geen cijfers. Maar men ban 't bij
elke huisvrouw te weten komen, dat
't niet zoo is.
De heer VISSER heeft het voorstel
van den heer Bregonje om twee rede
nen onderteekend. De heer Middel
koop heeft aangetoond, dat de gas-
winst is een verkapte indirecte belas
ting die slechts op één categorie
drukt.
Dan heeft de Gascommissïe gespro
ken van 6 cent, toen de ..Imperial**
overging, zelfs van een minderen
prijst als men tot Gemeente-exploita
tie overging. Zelfs zei men, dat Ge
meente-exploitatie moest aangenomen
worden, daar men anders tot 1913 zes
cent moest betalen. Nu betaalt men
7 cent. Men is dus zedelijk ge
bonden, om den prijs te verlagen.
Spreker merkt op, dat het niet juist
wat In „Haarlem's Dagblad" heeft
gestaan, dat de voorstellers der gas-
p rij «verlaging een zeer groote de-
bietsvermeerdering verwachten. Zij
doen dat nietzij erkennen, dat een
offer moet gebracht worden.
Spreker merkt op, dat men niets
heeft aan de bewering, dat maar 10
pCt. der huizen nog niet ls aangeslo
ten, Daaraan heeft nien niets, wan
neer men niet weet hoeveel der 90
pCt. kookgas gebruiken.
Spreker merkt op. dat men een
maal toch den prijs moet verlagen.
Spreker zegt nog, dat in de Handels-
vereeniging vaak geklaagd is over
den gasprijs Maar men heeft toen
den leden gezegd Het is toch beter,
om den Hoofdei Ij ken Omslag te ver
lagen met een half procent, dan den
gasprijs een tent te verlagen. Daar
door is men verlekkerd geworden,
en zweeg men. Maar dat halve pro
cent komt er toch langzamerhand
weer op.
De lieer RIN KEMA bestrijdt het
voorstel-BregonJe. Wanneer men den
gasprijs verlaagt, betaalt men meer,
aldus becijfert spreker, aan hoofdelij
ke» omslag. De winkels&and wondt
daardoor niet gebaat.
Bovendien, de winkeliers laten de
klanten het gas wel betalen. Spreker
wijst er op, dat Het gevaarlijk is, aan
te sturen op de verhoogtog van den
Iloofdelijken Omslag. Want don ves
tigt men zich in de naburige gemeen
ten. waar geen belasting wordt ge-
Heven.
Spreker gelooft ook niet aan eene
groote debietsuitbreiding en is om
deze redenen tegen verlaging.
De heer MODOO heeft al in 1905
getracht, om den gasprijs te verla
gen. Toen waren de omstandigheden,
niet gunstig. Er werd toen 100.000
verdiend. Nu wordt or f £50.000 ver»
