öe Erfgenaam van Vering NIEUW£= en ADVERTENTIEBLAD. 28e Jaargang. No. 8479 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. ZATERDAG 11 FEBRUARI 1911 O A ABONNEMENTEN AD VERTENTIËN: per drie maanden: Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Voor Haarlem v J ,*zu /td'' Haarlem van 1—5 regels 1.—elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel. Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der %jTBij Abonnement aanzienlijk rabat. gemeente) AdvertentiSn van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing; Franco per post door Nederland1.65 «g//T J# XS 50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant. r 8' Afzonderlijke nummers0.02H ir n a u i n Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53. de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. "eO|ö> <5^ Drukkerij? Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentiSn en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. DERDE BLAD. OM ONS HEEN No. 1306. Kannen honden spreken? Silvester Frey vertelt in een Duitsch blad, dat in de buurt van Hamburg een hond is, eigendom van een bosch wachter, die spreken kan en perso nen, aan wier geloofwaardigheid niet te twijfelen valt, hebben dat beves tigd. De waarneming wordt hier trou wens niet voor den eersten koer g<v 'daan. Hachet Soupiet, een Fransch- man. die zich veel met dierenpsycho- logïe en dressuur heeft bezig gehou den, houdt het voor zeer goed moge lijk, een hond eenige woorden to lee- ren. En niemand minder dan de na tuuronderzoeker Leibniz heeft van zoo'd geval nadere mededeelingen gedaan. Inde buurt van Zeitz vond hij in een boerenwoning een hond, die omstreeks dertig woorden sprak, niet alleen Duitschc, maar ook van vreem den oorsprong, zooals chocolade, as semblee en dergelijke. Een jongen had het heest deze woorden geleerd. Hij had opgemerkt, dat het dier geluiden uitstiet, die op menschelijke klanken geleken en nam zich voor, het zoolang te onderrichten, totdat het de woor den geed uitspreken kon. En dat was, naar Leibniz verklaart, inderdaad pok golukt. Ongeveer dertig jaar gele ien was er ook in een scheerwinkel te Berlijn een hond, die spreken kon. Vroeg men het dier naar zijn naam, dan was die uit de blafklanken, welke het uit stootte, zeer goed op te maken. Over het vermogen van dieren, om elkaar door geluiden me ledeelingen te doen. bestaan verschillende min of meer scherpzinnige onderzoekingen. Zoo zijn kippen en katten, apen en kikkers, zelfs visschen bestudeerd en het is dus wel een gaping, dat er nog geen onderzoek is gedaa.i naar den hond, die na den aap het verstandig ste geacht wordt te zijn. Daaruit volgt natuurlijk nog niet, 'd%t de hond kan leeren spreken als een mensen en wanneer het dier klanken voortbrengt, die op men- schenwoordcn gelijken, is het niette min zeker, dat het de beteekenis daarvan niet begrijpt. Verschillende papegaaisoorten kunnen immers ook pralen en toch zal niemand beweren, dat deze vogels bewust zijn van den zin dor woorden, die zij met zooveel deftigheid uitspreken. Voor hen zijn die woorden niets, dan onsamenhan gende geluiden. De hond kan geluid geven voorna melijk door blaffen. Nasporingen van bekende personen hebben geleerd, dat alleen die honden bluffen, die huis dieren geworden zijn. Honden in zwervenden staat, verre gebleven van hof en haard, blaffen niet, maar hui len alleen. En zelfs honden, wier voorouders reeds lang huisdier ge weest zijn, verstaan soms het blaffen niet eens. Zij leeren bet pas door na bootsing, omdat zij andere honden het hooren doen, of omdat de baas het hun op een welbekende, eenvoudige manier leert Hij houdt het dier na melijk een lekker hapje voor en roept hem meteen toe „boe spreekt de hond Wil de leerling toehappen, dan trekt de leermeester gauw het hapje terug en wanneer dit maar eenige koeren achtereen herhaald is, wordt het dier boos. Daardoor, zegt Frey, worden de geluiden, die tot dus ver onbenut in den hond gesluimerd hebben, opgewekt. Hij blaft. Nog sneller schijnt het blaffen te worden opgewekt, wanneer bij de weigering van het lekkere hapje een dreigende beweging wordt gevoegd, of een lichte slag. Daardoor wordt de ontstem ming van den hond vergroot en de blaftoon eerder te voorschijn geroe pen. Zoodra hij geblaft hoeft, krijgt hij onmiddell"k het lekkere hapje. Dit is noodig, omdat daardoor in zijn be gripsvermogen de indruk postvatten kan „bet lekkers krijg ik pas, na dat ik. geblaft heb." De ervaring leert, dat de hond in staat is, deze conclu sie te trekken. Niet minder belangrijk is. dat de opvoeder telkens wanneer hij dea hond wil laten blaffen, den eisch daartoe in bepaalde woorden uitspreekt. Bij oefening wordt de indruk versterkt. Weldra blaft de hond, wanneer hem het hapje zwij gend wordt voorgehouden en einde lijk kan dit ook weggelaten worden en blaft de bond op de vordering al leen, wanneer die in de hem bekende woorden wordt uitgesproken. Zoo is de hond in de hand van den- gene, die hem weet te beheerschen, als was, dat hij maar heeft te kne den. Elke hond is het product van zijn opvoeding. Dwang, overreding en vooral volharding zijn voor den dres seur noodig, maar bovendien is naar Hachet Soupiet meent, de toon waar op het dier wordt toegesproken, van groote beteekenis. Hierin bestaat een gansche toonladder, van vroolijke aansporing af tot krachtige bestraf fing toe. Wie nu in het volle bezit van deze eigenschappen is, kan den hond spre ken leeren of beter gezegd hem eeni ge woorden bijbrengen. Daarvoor is niet alleen meer noodig, dat hij ge luid geeft, maar ook dat de klanken die hij voortbrengt op die der men schelijke stem zooveel mogelijk gelij ken. Dit had de aandacht getrokken den jongen, over wien Leibniz spreekt. De kenner van hondenrassen weet. hoe belangrijk zij in klank en omvang van geluid van elkander afwijken. Men behoeft de stem van onze huishonden nog niet mooi te vinden, maar gaat ook zeker te ver, door elk hondengeluid als leelijk te bestempelen. Wanneer men nu een hond treft, die op menschelijke woor den gelijkende klanken in zijn keel bergt .waarom zou het dan onmoge lijk wez£ii. die door onderricht verder te vormen De oude methode komt ook hier weer van pas. De scholier moet door het vooruitzicht op een belooning er toe gebracht worden, een woord, dat hem onophoudelijk en onverdroten voorgezegd wordt, na te blaffen. De overtuiging dat hij gehoorzamen moet, om het smakelijke .hapje te krij gen, doet het overige. En het spel is nog gemakkelijker, wanneer de hond eenig klankgehoor heeft. De neiging tot nabootsing, overgebracht op de geluidsspieren, is een zeer machtige factor. Zoo vormt zich een woord, nog een en weldra valt het den hond ge makkelijk. ze voort te brengen, zon der dat hét geheele onderrichtstoestel beweging behoeft te worden ge bracht. De hond. waarvan Leibniz spreekt, was ongetwijfeld beter be gaafd en opgevoed, dan die uit den scheerwinkel. Toch verklaart de ge leerde uitdrukkelijk, dat de hond uit de boerenwoning alleen het hem voor gezegde woord herhalen kon, maar de mogelijkheid bestaat natuurlijk, dat een hond uit zichzelf de hem aange leerde woorden laat hooren, zooals een papegaai babbelt, maar wat de klank betreft, minder precies en wat het besef der beteekenis aangaat, hoe genaamd niet anders, dat wil zeggen, dat hond noch papegaai iets begrij pen van de woorden, die zij zeggen. Frey stelt de eischenschappen van den hond bijzonder hoog, maar wil om bovengenoemde redenen van een sprekend exemplaar geen ophef ma ken. De neiging, hem de geschiktheid toe te dichten zich woorden uit de menschentaal eigen te maken, is trouwens volstrekt niet nieuw. Plu- tarchus maakt al melding van den hond Zopicus, die in een panto mime teLkens op het juiste oogenblik „zong", een nummer, dat we ook vaak in de tegenwoordige voorstellingen in circus en variété aantreffen. Van gezang is natuurlijk geen spra ke, het is huilen of blaffen, hoogstens in zekere maat uitgevoerd. De verkla ring is niet moeilijk, ze is ook toepas selijk op sprekende honden. Wanneer len kamer twee piano's staan, de eene open, de andere gesloten, dan zullen, wanneer de eerste bespeeld wordt, in de laatste verschillende sna- :n zachtjes meeklinken.' Ban dergelijke band bestaat tus- schen dresseur en hond. Brengt de eerste een klank voort, dan tracht de laatste dien na te bootsen. En wan- zijn geluid nu eenigszins gelijkt op dat van den mensch, dan is de sprekende hond gevonden. Leibniz heeft zeer zeker geen on waarheid bericht en de hond van den boschwachter bij Hamburg behoeft olstrekt geen verzinsel te wezen. Maar aan geen van beide mag grooter beteekenis worden toegekend, dan zij verdienen. J. C. P. DINGEN, DIE NIET IEDEREEN WEET. XXVI. WAT BETEEKENEN DE VOL GENDE WOORDEN? Abces gezwel. abderitisch onnoozel, belachelijk, abolitie afschaffing, begenadi ging. abrupt-afgebroken, onsamenhan gend. absorbeeren opslorpen, opzuigen, abstract in het afgetrokkene. A cappella zonder begeleiding, accent klemtoon of tongval, acclamatie bijval, toejuiching, acclimatiseeren gewennen aan een ander klimaat, accuraat nauwkeurig, acromatisch ongekleurd, actie handeling, aanklacht of ge vecht, actief werkzaam, actueel passend in den tegen- woordigen toestand, acoustiek leer van het gehoor, acuut snel verloop (van ziekten), adhesie aantrekking tusschen twee ongelijksoortige lichamen of in stemming. adjunct toegevoegd (van ambte naren). ad übitum naar goedvinden, administratie bebee>r. admirabel bewonderenswaardig, adopteeren aannemen als kind. adoreeren aanbidden, ad patreg gaan sterven, ad rem juist, ter zake. aclviseeren raad geven, aequivalent vergoeding die te gen iets anders opweegt, agressief aanvallcnderwijze. a jour doorzichtig, open gewerkt akkoord vergelijk of samenklank, alarm wapenroep. alibi (zijn alibi bewijzen) bewij zen, dat men op het oogenblik van de misdaad op een andere plaats alinea nieuwe regel, allegorie zinnebeeldige voorstel ling. ambassade gezantschap, ambitie lust, eergevoel, amendement voorstel tot wijzi ging van een wetsartikel. amortisatie aflossing van een schuld. amoveeren sloopen, slechten, anciënniteit opvolging naar den ouderdom, annalen geschiedboeken. antiquair handelaar in oudhe den. aspect aanblik, attentie aandacht, basis grondlijn of grondslag, bizar wonderlijk, bon mot kwinkslag, geestige zet. branchetak, afdeeling. budget jaarlijksche rekening, cadaver lijk. causerie gezellig praatje. Censuur oordeel, choqueeren aanstoot geven, ciseleereu met den beitel sierlijk bewerken, civiel burgerlijk, colporteereu verbreiden. compact ineengestuwd. compareeren voor iemand ver schijnen, complicatie verwikkeling, compote ingemaakte, gesuikerde vruchten. compromitteeren iemands eer aanranden. concentratie vereeniging in één punt. concept ontwerp, concludeeren besluiten, conditie voorwaarde, conflict botsing, congé ontslag, conquéte verovering, conserveeren in goeden staat houden. consumptie het verbruik van le- veiisumldelen of de levensmiddelen zelf. corrupt bedorven, slecht, coulant vloeiend, gedienstig, curieus zonderling of nieuws gierig. degeneratie ontaarding, desolaat verlaten, wanhopig, troosteloos. destiüêeren doen verdampen en weer vloeibaar maken, devoot vroom. dilemma moeilijke keus tusschen twee dingen, dubieus twijfelachtig, editie uitgave, episode voorval, explosie ontploffing, extase verrukking, fantasie verbeeldingskracht, file rij. fragment brokstuk, gedeelte, fulmineeren razen, uitvaren, genre soort, generatie geslacht, geralfmeerd aouitrapt, door kneed. ook wel verfijnd, hilariteit vroolijkheid. humaan mcnschelijk. identiscli gelijkvormig, imitatie nabootsing, infectie besmetting, inhumaan onmenschelijk. initialen beginletters, initiatief nemen den voorslag doen, om iets te verrichten, in loco op de plaats, in margine kantteekening. in originali in bet oorspronke lijke, onveranderd, inscriptie opschrift, insinuatie inblazing, met de be teekenis van valsche bewering. insolent onbeschaamd, onbeschei den. insolvent niet in staat om te be talen. interpretatie uitlegging, verkla- intimideeren vrees aanjagen, inventie uitvinding of verdicht sel. ipso facto door de daad zelf. ipso jure door het recht zelf. ironie verborgen spot. irrationeel onverstandig, irriteeren prikkelen, ontstem men. iteratie herhaling, jeitnesse dorée voorname jonge lingschap, jurisprudentie rechtsgeleerdheid, justificatie rechtvaardiging of verantwoording. katafalk verhevenheid, waarop bij een lijkdienst de kist met het stof felijk omhulsel geplaatst wordt. labiel wankelend (evenwicht), onstandvastig. laboreereu lijden, sukkelen aan een ziekte, lamentatie weeklacht, larmoyant weenend, klagend, legaliseeren wettig bekrachtigen. Onze Lachlioek Hebt ge uw meisje aan tafel ge vraagd?... Dat was toch heelemaal geen goede gelegenheid. Toch wel! We aten schelvisch en daar hou ik heelemaal niet van!' Ik wil graag een kaart van u koopen voor het weldadigheidscon cert, maar ik kan er niet heen gaan. O, mevrouw, neem u er dan ge rust nog een paarl Is 't waar, juffrouw Bruin, stu deert uw commensaal in sterrenkun de? Dat zal wel; hij is ten minste overdag altijd thuis dan slaapt hij. Maar 's nachts is hij steeds de deur uit! leeitimeeren volmacht toonen. lethargie dofbeiu. onverschillig heid, limiet grens, loyaal eerlijk, getrouw, luguber treurig, somber, akelig, lumineus klaar, lichtend, heer lijk. malaise toestand van slapte en stilte. malicieus boos, moedwillig, maltraiteeren mishandelen, marquunt (markant) in het oog loopend. mediocriteit middelmatigheid, meditatie overpeinzing, bespie geling. merkantiel op handel of geld be trekking hebbend. metamorphose gedaanteverwis seling, milieu midden, mise-en-scène in tooneel zetteD (van een tooneelstuk) mobiel beweeglijk, gereed, marsclivaardig. modificatie verandering, beper king. mystificatie fopperij, misleiding, nolens volens tegen wil en dank. nominaal volgens den naam. occnpeeren bezig houden, onder pari beneden de vastgestel de waarde. Patrimonium stamgoed, persiflage fijne spoL persisteren volharden, persuadeeren overtuigen, phase toestand, phrase nietsbeduidend gezegde, proseliet bekeerling, protegeeren beschermen, qualificatie betiteling, reces tijd van schorsing, regressief terugwerkend, rehabiliteeren in eer herstellen, requireeren opeischen. ressort gebied, rivalen mededingers, rotatie draaien, sanctie wijding, bevestiging, scala toonladder, sculptuur beeldhouwkunst, subalternen ondergeschikt, suspect verdacht, tantième deel van de winst, territorium gebied, t. t. totus tuus geheel de uwe. transito doorvoer, usance gebruik, vegetatie plnntengroeL vibratie trilling. FEUILLETON Naar het Engelscb door CHARLES ÜARVICE. 61) Lr waren twee volmachten, met de uiterste voorzichtigheid nagemaakt, die John Jaekson, ambtenaar van de Vereenigde Staten authuriseerde om genoemde Cora, dochter van den Grij zen Adelaar en van Tahitori zijn vrouw op te eischcn, wanneer en waar hij haaz mocht vinden voor haar na tuurlijken en wettigen voogd en voor de republiek der Vereenigde Staten, waarvan zij burgeres was. Terwijl dit alles werd voorgelezen eu te voorschijn gebracht, hecrschte er onafgebroken d.ope stillenie mand bewoog zich. Eerst toen de harde, droge stem van den procureur had opgehouden was er een algemee- ïie beweging naar de kleine gestalte, die met gevouwen handen en bleek gelaat onbewegelijk en ademloos voor zich uit zat te kijken. Toen kwamen zij om haar heen staan, om haar te beschermen, als 't noodig was tegen over het geheele leger der Vereenigde Staten. Wel, Graaf Vering, zei nu Jaek son ongeduldig, u heeft den eisch ge hoord, u heeft de papieren onder zocht, ontkent u, dat ge dit Indiaan- sclie meisje ontvoerd hebt, en dat ik dat zelfde meisje bier zie onder uw vrienden, in uw huis en in uw bezit En hij wees met zijn ruwen vinger naar de groep, aan het andere eind van de kamer. Ik ontken het niet. De jonge da me, die u daar ziet, is dezelfde, als die in deze papieren beschreven wordt, zei Percy bedaard. En wil u een peer van het Ver-, eenigd Koninkrijk, een lid van het Huis der Lords, een magistraat in uw district weigeren aan deze be- eedigde volmachten gehoorzaam te zijn riep de advoeaal met krakende slem, terwijl hij met zijn voorvinger .er do documenten streek. Percy glimlachte met kalme min achting. Als u bedoelt of ik zal toestaan, dat ge een der dames in deze kamer of onder miju dak tegenwoordig ook maar met den vinger aanraakt, dan antwoord ik dadelijk en zonder aar zelen zeker niet, niet zoolang ik een zweep in den stal heb en een groom, die er op los kan slaan Neem u in acht, mylord. zei hij woedend. De wet kan u bereiken vergeet dat niet. Bedreigingen van een aanval en van lichamelijk letsel zullen niets uitwerken zij zijn nog strafbaar op den koop toe Geen woord meer, zei Percy. Neem uw papieren op en ga lieeu. Ik geef u een half uur om hier van daan te komen. Toen schoot do graaf, die tot nu toe gezwegen had en tot wien cok geen enkel woord was gezegd, met een bleek en woedend gelaat naar voren. Kom, zei hij. Ik heb je wel ge zegd, dat het noodig zou zijn. Roep. do mannen binnen en hij liet een schel gefluit hooren. Dadelijk daarop klonken geruch ten van een standje buiten, waarbij de bedienden van de Wold een rel speelden, en nu verschenen er drie detectives in gewone kleeren, die verscheurd en los getrokken waren, in de kamer. Dit scheen het signaal voor de bedienden om meer hande lend op te treden, want twee hunner sprongen op den graaf tce, die er uit gegooid zou zijn en lichamelijk er ze ker niet zonder kleerscheuren zou zijn afgokonien, als Mr. Butterwick niet juist was binnengekomen, die met een hengel in de éene en een mandje visch in de andere hand stond te schreeuwen, dat men zich bedaard moest houden. Aanvallen en elkaar te lijf gaan in tegenwoordigheid van den ma gistraat O, ja, Mr. Meek hier wend de hij zich tot den procureur, die wei nig op zijn gemak scheen. Ik ben een magistraat, en ik ken het wetboek van strafrecht. Als u er niets tegen heeft, dan zuilen wij de zaken, nu be handelen. 't Spijt mij, dat ik u moet lastig vallen met het verzoek mij al les nog eens te vertellen, maar ik hoorde slechts een klein gedeelte er van, terwijl ik bezig was buiten de deur mijn hengelsnoer in orde te brengen en uls wettelijk adviseur van den Graaf v. Vering, heb ik het recht alles te weten. Ahem Nu, alstublieft! Met minachtende beleefdheid en een eerbiedige buiging voor den graaf dwong hij den hevig verlegen procu reur ziju verhaal opnieuw te begin nen. HOOFDSTUK XXX. De drie heeren hadden hierop ze ker niet gerekend. Mr. Meek kende Mr. Butterwick als een hoogstaand niun met een helder hoofd en hij wist, dat Mr. Butterwick ook. tamelijk wel op de hoogte was van het karakter van Mr. Meek. Hij haalde zijn papie ren echter weer voor den dag, en be weerde volkomen bereid te zijn, de zaak opnieuw te behandelen, en hij en Mr. Jaekson gingen met Mr. But terwick waar. zooals Mr. Butterwick met grimmige ironie opmerkte wij mannen der wet het kunnen uitvech ten zonder anderen lastig te vallen. Hudspiel, die al had rondgekeken op een wijze, die er ernstig aan deed denken, dat hij verlangde te ontsnap- pen, maar moest constateeren, dat alle uitgangen bewaakt werden, leun de tegen een standbeeld met een zoo genaamd nonchalant air, wat echter volkomen in strijd was met zijn bleek gelaat en rustelcoze oogen, die hoe dikwijls hij ze ook de kamer liet rond gaan, nooit op Lilian of Lady Devig- ne bleven rusten. 'Maar twee perso nen waren bedaard, en zichzelf vol komen meester het meisje zelf en Percy. Zij zat doodsbleek en lusteloos te luisteren, met eon blik in haar oogen. die een scherp opmerker deed zien. hoeveel moeite haar die inspanning tut zelfbedwang kostte. Telkens staar de Percy haar van onder zijn oogle den aan. en eens ontmoetten hun oogen elkaar. Wat zij in de zijne las zuu niemand hebben kunnen vertel len, maar van dat oogenblik af kwam er weer kleur op haar gelaat, en klemde zii haar lippen minder vast opéén. Zo kende den man, dien zij lief had en zij kon hem tegenover do geheele wereld vertrouwen. Intusschen werd er weer moer. thee en w ijn binnengebracht, en werd er iemand naar Boxley gezonden met de boodschap, dat het gezelschap wat la ter thuiskwam want allen verklaar den, dat zij 't liefst wilden blijven tot dat de zaai op een of andere manier in orde was gebracht. Dat Percy zou kunnen besluiten Cora aan de han den van deze vreemdelingen toe te vertrouwen, kon niemand gelooven maar toch twijfelden enkelen als zij dachten aan het streng gevoel van plicht en van gehoorzaamheid aan de wetten, hetgeen een van Percy's ka raktertrekken was. Onder die enkelen behoorde Lilian Devigne Het was haar hand, die die van Cora vast hield, haar stern, die haar geruststel lende woorden toefluisterde maar het was ook haar hart. dat er naar dorstte het meisje to zien wogcrerukt van Percy's zijde en voor altijd uit baar leven weggevaagd. Want het complot was vooruit 111 elkaar gezet als .Ir. Jaekson en de graaf zich maar eenmaal van Cora haddei» meester gemaakt., dan zouden zij niet meer afwachten tot die lastige wetten haar beloop luidden gehad, geen publieke behandeling laten plaats hebben, maar naar Amerika vertrekken en daar kalm Cora in een of ander af gelegen Indiaansch district veilig op bergen. Nu hielden het gemompel en ge fluister aan de zijtafel op en Mr. Butterwick kwam met verschillende papieren en brieven in zijn hand n«"»r Percy toe. ♦Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1911 | | pagina 9