NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
28e Jaargang. No. 8490
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1911 A
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
PER drie maanden: Jp^lL "MkM Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlemƒ1.20 ts Haarlem van 15 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der V-Bi] Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1-^0 Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 (gy h^JT 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant
cSIïZondagsblad, 'voor Hiariem 1 M7M Re(tac,le e0 Ada>taWratie! «root. Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post »0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie600en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing^ van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen^ en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DU' NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 25 FEBRUARL
Schouwburg: Bal-mosqué Tooneel-
Vercou.: „D. 1. U.", 9 uur.
Overveen, Café „Ruimzicht": Bloe
mententoonstelling, 105 uur.
Stadsnieuws
Om Ons Heen.
In het Tweede Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
„De Tuchtschool te Velsen" in de ru
briek Om Ons Heen.
„Het nieuwe Systeem".
Naar men ons mededeelt zal de 2de
opvoering van „Het nieuwe Systeem"
van Hr. Nolst Trenité gegeven wor
den ten voordeele van de vereenigin-
gen „Kindervoeding" en „Huisverzor
ging".
STUKKEN VAN DEN RAAD.
Loonen Cemsenlewerklleden.
Heden zijn de verslugen der afdee-
tingen verschenen.
DE EERSTE AFDEELING
werd voorgezeten door Jhr. Mr. J. W.
G. Boreel van Hogelanden.
Aanwezig waren de hoeren: Mr.
Joh. Spoor, B. E. C. Seignette, C. G.
Loorneyer, W. A. J. van de Kamp, J.
B. Lasschuit, M. de Braai, Mr. J. H.
Thiol, E. H. Krelage en Mr. M. Slin-
genberg (rapporteur).
Aangedrongen werd op spoedige be
antwoording der afdoelingsvcrslagen
opdat thans spoedige invoering kan
kan worden tegemoet gezien.
Ingenomenheid werd uitgesproken
over liet voorstel der Commissie's van
Bijstand, waarbij werd betreurd
dat B. en W. geen termen hebben
kunnen vinden dit voorstel over te
nemen.
Gevraagd werd, of de datum van in
werking treding van het werklieden-
reglement thans nog ongewijzigd kan
worden gehandhaafd.
Do wenschelijkheid werd uitgespro
ken om de werklieden der Algemeene
Begraafplaats te splitsen in grafdel
vers en tuinlieden.
Dooi' enkele leden werd betoogd,
lat een minimum-loon van f 10.80
per week voldoende is te achten, te
uieer waar volgens den door B. en
VV. ovei gelegden staat deze loonstan-
daard in verhouding tot dien welke
in andere gemeenten geldt, gunstig
kan worden genoemd. Door meerdere
leden werd daarentegen aangevoerd,
dal eo nweekloon van f 10.80 onvol
doende is oin er een arbeidersgezin
van te onderhouden; dat de door B.
en VV .overgelegde staat op zich zelf
niet aantoont, dat dit loon voor Haar
lem gunstig is te achten in verhou
ding tot den loonstaudaard in andere
gemeenten, waar immers daarbij van
grooto beteekenis is de factor van den
levensstandaard, den prijs der levens
middelen, woninghuur enz.
De wenschelijkheid werd uitgespro
ken om een proef te nemen met het
Lndienstnemen van jeugdige werklie
den.
Een lid opperde de wenschelijkheid
om de loonsverhooging om de twee
laar te doen plaats vinden.
De wenschelijkheid werd uitgespro
ken, om den werkman, dien B. en W.
geen loonsverhoogïng willen toeken
nen op grond van ernstige grieven,
het recht toe te kennen, zich op de
Commissie van advies te lieroepen.
Een lid wcnschte B. en VV'. de be
voegdheid niet te geven, om de loons-
verhooging niet toe te kennen, op
grond dat er ernstige grieven zouden
bestaan.
Een lid opperde de wenschelijkheid
om de tuinlieden der begraafplaats te
rangschikken in de zelfde looncatego-
rie als de tuinlieden aan den Hout en
de' Plantsoenen.
Een lid achtte het wenschelijk de
machine-bankwerkers te rangschik
ken in de looncaiegorie 7.
Gevraagd werd een onderzoek in te
stellen of aan het Openbaar Slacht
huis niet de 60-urige werkweek zou
kunnen worden ingevoerd.
De wenschelijkheid werd door een
lid geuit, om de schakeLbordwachters
der centrale te plaatsen in loonc&te-
gorie 4.
Gevraagd werd of de regeling van
den Zondagsdienst niet zoodanig zou
kunnen worden ingericht, dat nie
mand 13 dagen achtereen zou behoe
ven te werken.
DE TWEEDE AFDEELING
vergaderde onder voorzitterschap
van den wethouder. Dr. H. D. Kruse-
man.
Aanwezig waven de heeren: J. F.
Hulswit, L. Modoo, VV. L. Schram,
Mr. J. N. J. E. Thijssen, Mr. P.
Tjeenk Willink, J. Winkler en J. H.
Bregonje, (rapporteur).
(Afwezig de heeren A. Rinkema, F.
M. Baron van Lynden en J. II. Vis
ser).
Een der leden sprak zijn bevreem
ding uit over het houden dezer afdee-
lingsvergadering, nu de betreffende
voorstellen bij de verschillende Com
missies in behandeling zijn geweest.
Een der leden was van meening,
dat het minimum-loon zoowel in het
voorstel der Commissies, als in dat
van Burgemeester en Wethouders, te
laag is gesteld. Mede kon hij zich
niet vereenigen met het veelklassig©
loonstelsel, en had hij gaarne gezien,
dat, ten opzichte van de indeeling der
werklieden in de verschillende loon-
klassen, door B. en W. en de Com
missies gehoord waren de organisa
ties der gemeente-werklieden. Wat
de periodieke verhooginge'n betreft,
achtte hij het wenschelijk, deze om
de 2 jaren te doen plaats hebben.
Een der leden wenschte te weten
of de gemeente met de bepaling van
het minimum-loon op f 12, niet in con
flict komt, met het standaardloon
hier ter stede?
Enkele leden spraken als hun mee
ning uit, dat een hoog loon, waar
door de trek van arbeidskrachten
naar hier, buitengewoon groot zou
worden, ten opzichte van de daaruit
voortvloeiende grootere werkloosheid,
wel eens nadeelig zou kunnen zijn.
Gewénscht ook, vond men een niet te
hoog aanvangsloon met het oog, op
voorkomende werkzaamheden, die
hoewel door volwassenen verricht,
evengoed door jongere krachten ge
daan zouden kunnen worden.
Meerdere leden waren van gevoe
len, dat een groote trek niet anders
plaats heeft dan bij buitengewone om
standigheden en vonden geen be
zwaar, om voor werkzaamheden die
zich daartoe mochten leenen, ook
jongere krachten te bezigen. Te meer
niet waar zulks ook op 't Stadhuis
geschiedt.
Ten opzichte van het vaststellen
van loon voor mindere beambten en
werklieden, meenden enkele leden,
bij B. en W. steeds de gedachten te
ontwaren: Met hoe weinig komen wij
er af.
Dezelfde leden spraken als hun
wensch uit, dat ten opzichte van het
loon voor hare werklieden, Haarlem
nu eens een voorbeeld mocht wor
den voor andere steden van ons land.
Een der leden bepleitte 't behoud,
van de 2 laagste loon-klassen, voor
komende in het voorstel van B. en
W. ,nl. die van 1 11.40 en f 10.80.
Een der leden wenschte het mini
mum-loon gesteld te zien op f 12.60
en als hoogste klasse toe te voegen,
f 16.80, overeenkomstig het verzoek
van de afd. Haarlem van den Bond
van Gemeente-werklieden.
Na gehouden stemming hleek: dat
3 leden zich verklaarden voor het
stel van B. en W., 4 leden voor het
voorstel van de Commissies, 1 lid
Yoor de verhooging, aangevraagd
door de Afd. Haarlem van den Bond
van Gemeente-werklieden.
Meerdere leden bespraken niet al
leen de wenschelijkheid om de perio
dieke verhoogingen om de 2 in plaats
van om de 3 jaar te doen plaats heb
ben, maar achtten ook een 4e verhoo
ging, van gelijk bedrag, wenschelijk
en noodig.
Na gehouden stemming bleek: dat 4
leden de verhooging om de 3 jaar
wenschten en 4 leden om de 2 jaar.
Voor 3 verhoogingen verklaarden
zich 4 leden; voor 4 verhoogingen 4
leden.
Een der leden bracht hierbij ter
sprake de extra-verdiensten, tot een
bedrag van f S f 4, van sommige
werklieden bij de Gemeente-reiniging,
nl. xij die belast zijn met het laden
der schepen.
Hij vond het beter, die menschen in
een hoogere loon-klasse te plaatsen,
mede ook ten opzichte van het door
hen eventueel te verwerven pensioen.
DE DERDE AFDEELING
hield een vergadering onder voorzit
terschap van den wethouder, den heer
Joh. de Breuk.
Aanwezig waren de heeren H. van
den Berg, J. L. E. I. Breda Kleynen-
berg, V. Loosjes, A. van Rossum, J.
Sclueuders"en J. A. Wilkens (rappor
teur).
Afwezig de heeren E. Levert, Dr
J. Timmer en J. H. Welsenaar.
Wat het klassenstelsel betreft spra
ken meerdere leden de overtuiging
uit, dat zij geen mogelijkheid zien, de
klassen te doen verdwijnen. Hoewel
zij het stelsel, om arbeiders in klas
sen te verdoelen, in het algemeen
met gelukkig achten, is op het oogen-
blik toch geen stelsel denkbaar om de
zeer uiteenloopende categorien van
gemeente-werklieden alle in -één al
twee klassen te brengen.
Moet men eenerzijds toejuichen,
dat de loonen van alle gemeente
werklieden in één reglement worden
geregeld, anderzijds valt met le ont
kennen, dat de moeilijkheid blijft be
staan, wijl de bekwaamheden van
de verschillende categorien zoo uit-
eenloopen, dat een klusse-stelsel
niet te ontgaan is.
De afdeeling kan zich over het al
gemeen vereeuigen met het denkbeeld
om het minimum-loon te brengen op
112.-. Dit beginsel werd door bijna
alle aanwezigen gehuldigd een der
leden meende eclitor eenige bezwaren
te moeten opperen vooral wat betreft
het besluit in zijn gevolgen. Dat ech
ter tengevolge van het hoogere mini-
murn-loon dan in andere gemeenten,
zooals oen der leden vreesde, een
groote toevloed van minderwaardige
krachten te wachten zou zijn, konden
de overige leden niet toegeven.
Waar tot heden als het ware stil
zwijgend werd erkend, dat aan de
gemeente-reiniging kon worden vol
staan met niet volledige werkkrach
ten, wilde de grootst mogelijke rneer-
derlieid met dit denkbeeld breken.
Een goed werkman bij de reiniging
moet kunnen worden beschouwd als
een volledige werkkracht en dus ook
als zoodanig betaald worden.
Sterk werd aangedrongen op het
gebruik maken en optreden van jeug
dige krachten bij allo takken van
dienst. Een wijze van werken, die
ook toegepast wordt bij particuliere
bedrijven en ook de eenige juiste is,
omdat men in den tak van dienst,
waarbij men is werkzaam gesteld,
moet worden opgeleid.
Waar gewezen werd op liet feit,
dat sommige arbeiders van de ge
meente-reiniging in meer gunstigen
toestand zouden komen door de
fooien, die gegeven worden met
Nieuwjaar en kennis, werd de hoop
uitgedrukt, dat zooveel mogelijk ge
broken zou worden met het fooien
stelsel. wat ook gevoegelijk liet geval
kan zijn, indien de werklieden een
behoorlijk loon ontvingen, en hun
werk niet meer beschouwd wordt als
minderwaardig.
Een der leden meende te moeten
opmerken, dat een loon van 12.—
per week nog niet gelijk staat met de
loonen van de bouwvakarbeiders.
Deze opmerking werd echter weerlegd,
door te wijzen op de verschillende
voordeeleu, verhuilden aan den ge
meentedienst, de vaste plaatsing die
werkloosheid uitsluit, de ziekterege
ling, den verloftijd en het pensioen.
Met de verdere voorstellen van de
Commissie van Bijstaud in hel beheer
der Gemeentebedrijven en in het be
heer der Openbare W erken kon de
afdeeling zich geheel vereenigen, als
mede met het advies der Commissie,
dat het niet raadzaam is om, voor
zoover niet is voldaan aan hetgeen in
verschillende adressen is gevraagd,
op deze adressen verder in te gaan.
EEN NIEUW H. B. S.-GEBOUW.
Bij raadsbesluit van 30 November
1910 werden B. en W. uitgenoodigd,
ter zake de stichting van een nieuw
gebouw voor de Hoogere Burger
school met 3-jarigen cursus en daar
aan verbonden Handelsschool met
2-jarïgen cursus, advies in te win
nen van de Commissie van Toezicht
op de scholen voor middelbaar on
derwijs en van den Inspecteur voor
hel handelsonderwijs.
Aan die muioodiging gevolg geven
de, is duor B. en \V. bovendien het
gevoelen gevraagd van den Inspec
teur, belast met net toezicht op de
Hoogere Burgerscholen met 5-jarigen
cursus.
De drie ontvangen adviezen zijn
voor de leden ter inzage nedergelegd.
In overeenstemming daarmede stel
len B. en W. voor gelijk reeds ge
schiedde bij hun voorstel van 11 No
vember 1910 to besluiten tot de
stichting van een nieuw gebouw ten
dienste van de Hoogere Burgerschool
met 3-jarigen cursus, enz., en als
plaats daarvoor aan te wijzoD het
terrein aan de Zijlvest
B. en W. meenen daarbij uitdruk
kelijk de aandacht c-r op le moeten
vestigen, dat de strekking van het
outwerp-besluit o. a. is, om in be
ginsel le doen uitmaken, dut een
nieuw gebouw zal worden gesticht,
en wel aan de Zijlvest. Ia door den
Raad hieromtrent uitspraak gedaan,
dan zullen plannen nader worden
uitgewerkt en ter goedkeuring wor
den voorgelegd.
B. en W. willen als plaats, waar
het nieuwe gebouw zal worden ge
sticht, aanwijzen het terrein aan de
Zijlvest, kadastraal bekend sectie C.
No. 5724, en gelegen ten Westen en
Noorden van liet gebouw der School
voor meer uitgebreid lager onderwijs
No. 1.
Voor die stichting, met inbegrip
der kosten van meubilair, vragen B.
en W. een som van ten hoogste
I 225.000.
B. en W. stellen een geringe
wijziging voor in do verordening tot
heffing van leges ter secretarie. Voor
ambtelijke inlichtingen zullen geen
leges verschuldigd zijn.
B. en W. stellen voor, het perceel
Klein Heiligland 17 (de vroegere
hoofdondcrwijzerswoning) na 't doen
van eenige herstellingen, voor ƒ300
pei' jaar te verhuren.
Dr. M. C. A. Bijleveld verzoekt
als gemeente-heelkundige te worden
herbenoemd.
Van een vindingrijk min
naar.
Er zijn omstandigheden in het
rnenschelijk leven, dat men buiten
machte is, de geliefde zijns harten
die minneblijken te doen geworden,
die nu eenmaal liet spel-van-de-liefde
zoo aantrekkelijk maken. Verbeeld u
bijv.,,:'at ge oji straat wandelt voor
de school, waar de zwoar-beminde
zit te zuchten onder een serie Fran-
Bclie thema's, of dat ge haar met een
pijnlijk-onzekere slem, door het ge
opende raam, al de zijrivieren van
den Rijn hoort opzeggen, in omge
keerde volgorde. Er moest dan wel
een steen in uw borst van 16 jaren
de plaats van het hart innemen, in
dien ge uw bruintje, blondje of
zwartje geen zoeten troost zoudt bie
den.
Zoeten troost biedt daarom een
jeugdig jongeling zoo 's middags tus-
schen 2 en 3 uur, wanneer zijn uit
verkorene in de II. B. S. voor meisjes
is opgesloten, en wel doet hij dat in
den vorm van chocolade en bonbons,
die dan tot verbazing eerst, ergernis
later, van de leerares. door het ge
opende raam naar binnen vallen.
üf deze zoetigheden des jongelings
niet wel eens in verkeerde handen
komen, evenals de pluimbal van De
Genestet's Fantasie, meldt het histo-
ne-blad ditmaal het HaarJemsche
politierapport niet, doch wel, dat
de directrice der school zeer ver
toornd ls over den chocolade-regen
in haar school.
De misdrijver is bekend en de zaak
wondt onderzocht.
De jongeling doet wijs, wanneer hij
z'n zoete adoratie op wat meer laag-
bij-de-grondsche manier ook in
letterlijken zin bedrijft.
Algem. Haarl. Vereeni ging
tot bestrijding der werkloosheid.
In een gisteravond gehouden bui
tengewone ledenvergadering van de
Alg. Haarl. Vereeniging tot bestrij
ding der werkloosheid, werd, op voor
stel van het bestuur, besloten, om ge
durende een half jaar de contributie
met 3 cts. per week te verhoogen.
Deze maatregel achtte men noodig,
aangezien de kas, door de groote
werkloosheid van dezen winter, een
gevoelige klap heeft gekregen-
Mede werd op voorstel van het be
stuur een commissi© van 6 personen
benoemd, welk.e tot taak heeft, indien
door genoemde contributie-verhoo
ging er leden mochten worden gevon
den, die daarom als zoodanig zouden
willen bedanken, te trachten hen van
dit voornemen af te brengen.
Tevens spoorde de voorzitter de le
den aan, om door het aanbrengen van
personen, welke door een wekelijk-
scho contributie van 6 cent,
niet-trebbend lid kunnen worden, fi
nancieel de Vereeniging sterker te
maken.
Uit angst weggeloopen.
Het meisje C. v. d. V., dat op de
Zeepfabriek aan de Spaarnwouder-
straat werkte, is weggeloopen, om
dat zij geld had weggenomen uit de
spaarpotjes van broers en zusjes.
Bach.
Het 5de Bach-concert zal dezer da
gen gegeten worden door het Orkest
van het Concertgebouw te Amsterdam
met medewerking van mevr. Lucilla
Tolamei, nianiste uit Weenen, en den
hoer Joseph Szigeti, violist uit Buda
pest
Uitgevoerd wordt o. a. Concert Op.
16, van onzen stadgenoot den heer L.
SchlegeL
De Tram naar filoemendaai ia
yevaar.
Wij vernemen, dat thans bij het
gemeentebestuur van Bloemendaal de
lang verbeide concessie-aanvraag is
ingekomen van de Noord-Zuwihoi-
iandsche tram Yoor de tramlijn Haar
leinsche grens naar het station Over
veen.
In de Raadsvergadering van Don
derdag zal deze concessie-aanvraag
behandeld worden.
Wij vernemen evenwel, dat de aan
vraag der Trauimaatschappij weinig
kans van slagen heeft.
De directie vraagt namelijk con
cessie op voorwaarde, dut de gemeen
te BloemendaaL... een flinke subsidie
zal geven. Men is namelijk van mee
ning, dat, nu de Bloeinendaalsche lijn
op het Verwullt eindigen moet
krachtens de Haarlemscbe concessie
en men dus geen rechtstreekscJie
verbinding tot stand kan brengen
tusschen Bloemendaal (Overveen) en
het Hollandsche Spoor-station te
Haarlem, er weinig gebruik van dit
lijntje zal gemaakt worden.
De directie betoogt op dien grond,
dat de maatschappij weinig belang
meer heeft bij het tot-stand-komen
vari deze lijn.
En het College van B. en W. van
Bloemendaal is eveneens van oor
deel, dat Bloemendaal weinig belang
meer heeft bij een dergelijke verbin
ding.
Naar verluid wordt, zijn vele Raads
leden van eenzelfde gevoelen.
liet staat daarom zeer te bezien, of
deze tramlijn ooit aangelegd zal wor
den. Want, wanneer de Noord-Zuid-
hollandsche tram dit niet doet, kan
men aan een andere maatschappij
ook geen concessie geven, daar de
genoemde maatschappij door de
liaarlomsche concessie de lijn Ver-
wuift—O verveensche grens zal moe
ten aanleggen.
liet verloop dezer zaak bevestigt
onze vroeger geuite meening, dat de
Hollandsche Spoor nooit de lijn in
Overveen aanleggen zou.
De wind.
Door een rukwind woei hedenmor
gen te omstreeks 10 uur de schoor
steen, staande op het perceel van den
beer Van der Werf in de Nieuwstraat,
om. Het gevaarte bleef hangen aan
een ijzerdraad. Was dit niet gebeurd,
dan hadden de voorbijgangers ernstig
gevaar geloopen
Chr. Oratoria m-V e r e e n i-
ging.
De Chr. Zangvereeniging „Hosan
na" besloot, na haar concert in April
a. s., over te gaan tot de oprichting
eener Christelijke Oratorium-vereeni-
ging. In Haarlem legt, geen enkele
vereeniging, behalve „Toonkunst",
zien speciaal toe op het uitvoeren van
Oratoriummuziek .Slaagt het plan
goed, geven velen hun steun, dan
wordt Haarlem een gelegenheid tot
het hooren van schoone muziek rij
ker. Naar ons wordt meegedeeld be
slaat in hij na alle provinciale hoofd
steden een dergelijke vereeniging,
zoodat Haarlem in dit opzicht ten ach
ter is.
Horloge vermist
De bloemistknecht J. H. de R., die
in het logement van S. in de De Wet
straat overnachtte, is daar zijn zilve
ren remontoirhorloge kwijtgeraakt
Het uurwerk was in zijn vest, dat in
de slaapzaal hing.
HET TOONEEL
AMSTERDAM.
„MEA CULPA" DOOR HET GEZEL
SCHAP VAN ROYAARDS.
Willem Royaards en Mea Culpa,
dat zijn twee namen, die zoo op het
eerste gezicht vreemd naast elkander
staan. "Want wanneer wij den naam
van Willem Royaards hooren, dan
denken wij in de allereerste plaats
aan den idealist, die twee en half
jaar geleden bij de oprichtinz van zijn
gezelschap niet alleen beloofde nieu
we weeen te zullen betreden want
dat beloven zoo wat alle directies bij
het begin maar die het in de eer
ste jaren ook werkelijk dééd Wat
zouden w ij al niet krijgen De meest
consciëntieuze aankieeding der stuk
ken, geen achterstelling van de pro
vincie bij de hoofdstad, geen s mffleur
en bovenal een uitgelezen répertoire,
dal door Royaards met behulp van
drie adviseerende bekende litterato
ren zou worden samengesteld.
Wij behoeven slechts Adam in Bal
lingschap, Mevrouw Warrens Be
drijf, Mercadet, De Vroolijke Vrouw
tjes van W mdsor. De Barbier van Se-
villa en John Gabriel Borkman te
noemen om te bewijzen, dat Royaards
in het begin werkelijk woord heeft ge
houden. Maar in den laatsten tijd ge
beurt het herhaaldelijk, dat wij onze
oogen van verbazing moeten uitwrij
ven, als wij de namen der nieuwe
stukken lezen, die hij op het répertoi
re heeft gebracht. Wij zouden bijv.
wel graag eens willen welen, wat
de drie bekende adviseerende letter»
kundigen hebben gezegd van stukken
als De Vrouw in het Spel, John Clav-
de, De Andere en Asra En is M e a
Culpa ook door dc drie litterato
ren gewogen en geschikt bevonden
Zoo ja, dan feliciteeren wij den heer
Van Riemsdijk van harte, want dat
zou een merkwaardige voor hem zeer
gelukkige kentering in de opinie der
letterkundige wereld beteekenen.
Maar in gemoede, wij gelooven niet
zoo heel sterk meer in het bestaan
van dien litterairen raad van advies
en wanneer die nog bestaat, dan zal
hij wel alleen zijn licht laten schijnen
voor het vezelschop Royaards No. 1.
Want Het Tooneel is sinds September
een eigenaardig ensemble geworden.
Wij zouden het een groote fumilie
kunnen noemen, die uit twee takken
bestaat, den Royaards-tak en den
Louis de Vries-tak. De eerste is de
ware, hij is ras-echtin den tweeden
tak vinden wij de stiefzonen, die al
leen maar den naam van de familie
mogen dragen, doch verder als stief
kinderen worden behandeld. De
Royaards-kinderen zijn steeds in de
puntjes gekleed en wonen in het nieu
we kasteel van anno '09, de Louis de
Vries-telgen dragen de oude plunje
en zijn met de in dat jaar onbewoon
baar verklaarde huisjes tevreden. Mis
schien zal men vragen, waarom do
stamvader Royaards aan die stiefkin
deren don zijn naam heeft gegeven?
Wij vermoeden, dat hij dit alleen
heeft gedaan om hem het blijven wo
nen in het dure kasteel anno '09 mo
gelijk te maken het ai te straf vast
houden aan de Woningwet bleek ook
voor Royaards op den duur een te
kostbare liefhebberij te zijn.
Wie de voorstellingen van „Het
Tooneel" trouw heeft gevolgd, zal
moeten toestemmen, dat wij niet over
drijven. Van het gezelschap No. 1 za
gen wij dit jaar De dwaze Maagd,
Marsya.s en Lucifer in een prachtige
monteering en onder de opperste lei
ding van het hoofd zelf Trilby viel
wel een weinig buiten het kader,
maar de mise en scène was toch tot
in de puntjes verzorgd van den
troep No. 2 hebben wij Schakels,
Uriel Acosta, Asra en nu Mea Culpa
gezien in opvoeringen, die eigenlijk
in niets verschillen van de voorstel
lingen van het gezelschap-Van Lier
zaliger. Het gezelschap No. 1 vaart
nog steeds op het schip, waarmee
Royaards in 1909 onder zeil is gegaan;
bij den troep-De Vries is het alleen
de vlag, die de lading dckL En zoo is
er ten slotte ook niets bevreemdends
meer in, dat op 23 Februari 1911 de
namen Royaards en Van Riemsdijk
broederlijk naast elkander op één
programma voorkomen.
Wanneer wij een draina als Mea
Culpa zien, dan staan wij voor een
van die raadselen, die wij moeilijk
kunnen oplossen. Wij kunnen in dit
stuk onmogelijk een weerspiegeling
van het workelijke leven vinden, ja,
zelfs als tooiieelwerk zit het vol on
handigheden zoo trof hel ons weer,
hoe een schrijver als Van Riemsdijk,
dio in de tooneelwereld meestal „do
Jonker' genoemd wordt, zulke onwo-
zenlijke baronnen kon teekenen en
toch heeft het stuk bij het groote pu
bliek altijd weer een beslist succes.
En die bijval vindt het volstrekt niet
alleen in de hoogere regionen. Wij
hebben bu Mea Culpa het publiek in
de stalles dikke tranen zien huilen,
als Anna in de waanzinscène tegen
oen stoel staat te praten. Op zulke
oogenblikken vraag je je af, hoe het
komt, dat je buurdame tranen met
tuiten vergiet, terwijl je zelf onbewo
gen blijft dan begin je te beseffen,
dat Van Rriemsdijk eigenlijk meer
afweet van de „psychologie de la fou-
le", dan de critici met elkander en je
moet toegeven, dat hij een tooneel
schrijver van zuiver ras is, al moge
dat ras je sympathie dan ook niet vol-
komen bezitten. Je ziet ja buurdame
verbaasd aan. maar je komt tegelij
kertijd tot de erkentenis, dat Van
Riemsdijk au fond meer menschen-
kemiis bezit dan je zelf hij wist, \v at
wij altijd nug luaar niet kunnen bc-
grijpen, dat hij uiet zulke scènes den
nieuschen de tranen uit de oogen zou
persen.
De opvoering stond als geheel niet
boven, doch ooi; niet beneden die, wel
ke het Haarlcmsch Tooneel indertijd
vau het stuk heeft gegeven. Het zal
den heer Van Riemsdijk zeker aange
naam .zijn geweest, mevr. Erfmunn
1 en den beer De Vries als Anna en J<>
j han terug te zien. Behalve deze tweej
I en mevr. Spoor—Carelsen, die haat
oude rol van baronesse Kanstra wee*
had opgenomen, was de bezetting cc*1
geheel nieuwe.
In de eerste plaats moeten wij den
heer Van Beein noemen, die van baa^
Mulder de best geschreven rol ui?
het drama een zeer mooie en pak'
kende figuur maakte. Wij stellen zijtj
creatie zelfs boven die van Frits Bouw.
meester; de heer Van Beem was s<V
berder en daardoor meer levenswaar
Dat was nu in alle opzichten zelfi
