HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
VRIJDAG 10 MAART i911
schier eindelooze voorbereiding nu
toch toe. Gisteren heeft de commissie
uit den Rijksdas? voor de voorberei
ding der behandeling van de wet op
de scheepvaartrechten artikel 1 van
het ontwerp, tot wijziging van art. 54
der Rijksgrondwet, rnct 18 tegen 10
stemmen aangenomen. Hierdoor wor
den de aan het heffen van scheep
vaartrechten in den weg staande
grondwettige hinderpalen weggeno
men.
DE SAMENZWERING IN
PORTUGAL.
Een telegram uit Lissabon meldt
De journalist Veiga Paria is op de
Engelsciie stoomboot Ar&gon gevan
gen genomen. Hu wordt verdacht
hier te willen lauden m verband met
hel complot van Rio de Janeiro, llij
is dadelijk door den minister van jus
titie gehoord en ontkent alle schuld.
Hij had een biljet voor Cherbourg.
Algemeen vindt men het een opge
blazen zaak.
Het Eugelsche blad de „Pall Mali
Gazette" heeft bijzonderheden over
de arrestatie van dr. Veiga Faria te
Lissabon. Deze wilde aan boord van
het stoomsohip Aragen naar Vige
vertrekken, waar hij met andere bij
het complot van Rio de Janeiro be
trokken samenzweerders een onder
houd zou hebben. De voorstanders
van koning Manuel zijn zoowel te
Londen als te Parijs ijverig werk
zaam om den koning zoo mogelijk
zonder, maar desnoods met bloedver
gieten, weer op den troon te brengen.
Oogenschijnlijk wordt weinig waarde
aan de royalistische beweging ge
hecht, maar (nog altijd is de „Pall
Mall Gazette" aau het woord), we
verzekeren, dat koning Manuel zoo
wel onder de edelen als onder de
boeren veel aanhangers telt. terwijl
de republiek nog steeds niet onvoor
waardelijk op leger en vloot kan re
kenen.
AAN DE GRïEKSCH-TURKSCHE
GRENS
is weer een incident voorgekomen.
Een Grieksch soldaat van de grens
wacht Straltigortso. bij Dereili, is in
een hinderlaag gevallen. Bij de bot
sing, die daarop volgde, is een
Turksch soldaat gedood.
De commandant van de Turksche
grenswachten heeft verklaard, dat
het gebeurde aan een misverstand
was te wijten en dat hij maatregelen
zou nemen, om herhaling te voorko
men.
Hoe het precies staat
TUSSCHEN DE VEREENIGDE
STATEN E.N MEXICO
is niet heel duidelijk.
Blijkbaar zijn de sensatie-berichteh
der laatste dagen overdreven.
De Amerikaansche zaakgelastigde
in de stad Mexico heeft, namens het
departement van Buitenlandsche Za
ken te Washington, een mededeel ing
overhandigd, waarin president Taft
de hoop uitspreekt, dat de ongegron
de en sensationeele gevolgtrekkingen
in de bladen, betreffende de manoeu
vres in Texas en elders, geen aanlei
ding zouden geven tot ongemotiveerde
ongerustheid. Hij, Taft. geeft aan pre
sident Diaz de verzekering, dat aan
de manoeuvres geen beteekénis mag
worden toegekend, die bezorgdheid
zou kunnen wekken bij den met de
Vereenigde Staten bevrienden na-
buurstaat in het zuiden.
De Mexicaansche ministor van Bui
tenlandsche Zaken heeft de ont
vangst erkend van deze mededeoling,
en de erkentelijkheid van Mexico be
tuigd voor die verklaring.
Maar in tegenspraak met deze ge
ruststellende berichten is het feit, dat
de Amerikaansche troepen aau de
Mexicaansche grens met spoed ver
sterkt worden.
Men zegt nu, dat de gezant der Ver
eenigde Staten te Mexico de mogelijk
heid van een oproerige beweging te
gen de Amerikanen en hun eigen
dommen heeft gevreesd en hang was,
dat de regeering van president Diaz
niet in siaat zou blijken, ue un.osieu
te onderdrukken. Men gelooft, aal
reeds de aanwezigheid van een steiko
Ainerikaauscne troepenmacht aau de
grens voldoende zal zijn om mogelijke
onlusten te voorkomen.
Voor die opvatting is wel iets te
zeggen.
DE VYEDERKEEIUGHElDS-OVEft-
EENKOMS1 1LSSCHKN CA
NADA EN AMERIKA
maakt nog altijd een punt van debat
uit.
in het Canadeesche Lagerhuis heeft
de leider der oppositie een motie in
gediend, waarin hij betoogt dat, aan
gezien het Amerikaanse lie Congres
tot dusver in gebreke is gebleven, de
overeenkomst goed te keuren, gerui
me tijd zal verloopen voor en aleer
de quaestie in de buitengewone zit
ting te berde is gebracht. Aangezien
de voorgestelde fiscale wijzigingen
vèr-strekkenden aard zijn en een
ernstige wijziging beoogeu in de po
litiek. die tot dusver dc goedkeuring 1
van liet Canadeesche volk heeft, ver-
worven. behoort de overeenkomst
niet behandeld te worden, voordal de
kiezers in de gelegenheid zijn ge
weest. hun oordeel uit te spreken.
Met andere woorden - eerst verkie
zingen en dan verder zien.
Borden verzette zich ook tegen een
regeling, die den Amerikaanschen
trusts gelegenheid biedt zich in Ca
nada vast te zetten.
UIT MAROKKO.
De „Times" krijgt, over Tandzjer.
uit Fez allertreurigste berichten. In
den omtrek neenit het oproer toe. Dc
stad zelf heeft schier geen lovcrisinnl-
deleu. De prijzen zijn verdubbeld. De
wegen zijn onveilig. Berbers hebben
ongestraft een paleis van den sultan
in de buurt geplunderd.
Stadsnieuws
J u b i 1
Heden herdacht de heer J. F. van
Wel, bakker aan de Haarl. Brood- en
Meelfabriek, alhier, den dag, waarop
hij, nu 40 jaar geleden, bij de maat
schappij in dienst trad. Van de zijde
der directie ontving de jubilaris een
enveloppe met inhoud, terwijl de me
de-arbeiders hem een huishoudelijk
geschenk vereerden. Ook de depöt
houders toonden hun belangstelling.
Do heer Van Wel bracht dezen dag
In den familiekring door.
Bloembollencultuur.
Dezer dagen vergadert do afdeeling
Haarlem der Algemeene Vereeniging
voor Bloembollencultuur, o. a. ter be
spreking van den beschrijvingsbrief
voor de a. s. algemeene vergadering.
V oo'r'tLighalionds.
't Concert van „Harpe Davids" heeft
niet 10.95, maar f 102.95 opgebracht.
M r. R. H a 11 i n k.
Bij Kon. Besluit van 2 Maart is met
ingang van 15 Maart 1911 aan Mr. R
Hattink alhier, op zijn verzoek eervol
entslag verleend ais voorzitter der
plaatselijke commissie voor de onge
vallenverzekering te Haarlem.
Hinderwet
B. en W. hebben aan J. Houtkamp
vergunning verleend tot uitbreiding
van de stoom-kleerenwasscherij ln
het perceel aan het Zuidcr Buiten-
Spaarne No. 28, door het plaatsen
van een stoommacniiie van lü P.K.,
ter vervanging van «ene van 3 P.K.,
en het plaatsen van eeuo waschma-
chine ter vervanging van twee stamp-
kuipen.
Ziekenverpleegster.
Na gunstig afgelegd examen is
aan de dames A. Cool. A. 11. van Ma
meren on J. W. van Woensel Kooij het
diploma en insigne als ziekenver
pleegster uitgereikt.
Allen ziin ruim drie jaren als leer
ling-verpleegster in het St. Elisa
beth's of Gruute Gasthuis werkzaam.
Gev. Voorwerpen.
Terug te bekomen bij
H. Boorzet, Gen. Juubertstraal 14,
een gummibal.
H. Ketz. Schotersingel 27 rood, een
geelharig hondje.
M. Hoes. Frans Halsstraat 35, een
gouden broche.
A. de Jong, Assendelverstraat 35,
een herderehond.
Het bureau van politie, een knop
van een hoedenspeld.
i G. Hardesmeets, Brouwersstraat 40,
'een tafelkleed.
J. Sondorf, Assendolverstruat 16,
een keeshond.
J .Veen. Heerensingel 107, een me
daillon.
W. v. Broekhuizen, Boerensteeg 8,
een rozenkrans in étui.
d. het sluiten van collectieve ar
beidscontracten, het bevorderen van
do goede vorstandhouding tusschen
patroons en werklieden, alsmede door
het in der minne uit den wegruimen
van grieven en geschillen, desge-
wenscht met behulp der Kamers van
Arbeid
het in stand houden van een
oorzorgskas, om bij uitsluiting of ge-
werkstaking zijn leden te
steunen
motiveerde werkstaking zijn
1. de regeling van het leerlingstel
sel
g. het in stand houden van een vak
blad
andere wettige middelen, die
aan het doel bevorderlijk kunnen zijn.
I St. Joseph.
De „St-Crt." bevat de Kon. goedge
keurde statuten van den Nedcrland-
schen Roomsch-Katholiekcn Tiinmer-
Jieienbond St. Joseph, te Haarlem.
De bond stelt zich ten doel de zede
lijke en stoffelijke belangen van zijn
leden te bevorderen, de waarde van
den arbeid te verhoogen en de be
staande misbruiken te bestrijden.
De bond tracht dit doel te bereiken
langs wettigen weg en wel door
a. den band tusschen de ufdeelin-
gen en de-leden onderling te verster
ken
b. het houden van congressen
c. tijdelijke samenwerking mot an
dere lichamen, die het bovengemelde
doel met dezelfde of soortgelijke mid
delen trachten te bereiken
Zondagsrust.
De afdeeling Haarlem van den Ne-
derlandschen Bond van Confectie-be-
dienden heeft op groote schaal oene
reclame voor Zondagsrust verspreid.
Daarin wordt geschreven
ZONDAGSRUST
Waar in den laatsten tijd in vele
cenfectiezaken (alsook in andere) de I
Zondagsrust al meer en meer ingang
vond en zoowel in grootere als klei
nere plaatsen van ons land do pa
troons in deze alles deden, hun on
dergeschikten zooal niet een regel
matig wederkeerend „vrijaf", dan
toch zooveel mogelijk den Zondag
schonken tot eigen privé voor hun
personeel.
Waar verder het goede voorbeeld
in dat opzicht reeds gegeven werd
door ecnige der voornaamste firma's,
door hunne zaken Zondags gedurende
het stille seizoen gesloten te houden,
daar zouden wij langs dezen weg in
de eerste plaats een beroep willen
doen op de welwillendheid van het
publiek, en te verzoeken den Zondag
niet te kiezen tot koopen van klee
ding.
Maai- al te dikwijls ziet men velen
van de kerken uit, waar Zondagsrust
werd voorgehouden, bunue schreden
wenden tot het bezoeken van klce-
dingmagaztjnen, en ook diegenen, die
alle middelen te baat nemen, om voor
Zondagsrust en verkorten arbeids
duur te propageeren, zondigen tegen
eigen principes en wordt door iwn
den Zondag, aie immers ons aller
rustdag is. gekozen om kleeding te
koopen.
Wij meenen er op te moeien wijzen,
dat net met een weinig goeden wil
•toch iedereen doenlijk is een gelegen
heid te vinden op werkdagen van
's morgens 8 tot des avonds 11 a 19
uur. zijn inkoopen te doen, on liet is
daarom, dat wij ook met het oog op
het ontbreken van een wettehjken
regel in deze. welwillendheid moeten
vragen aau liet publiek.
Neemt rustGeeft rust
Koopt uwe kleeding niet op Zon
dag 1
Huiseigenaren.
De Vereenigde Huiseigenaren ln
Haarlem en Omstreken hielden
Woensdagavond in de bovenzaal van
de „Korenbeurs" hun jaarvergade
ring.
De voorzitter opende de vergade
ring, waarna de secretaris de notu
len voorlas en het jaarverslag uit
bracht. Hieruit bleek, dat 1910 voor
de vereeniging gunstig is geweest;
niet alleen, dat het ledental aanmer
kelijk is vooruitgegaan, en de infor
mation belangrijk hooger waren dan
in I9u9, maar ook kwam de vereeni
ging in het bezit van een eigen ge
bouw, het perceel Ridderstraat 5, dat
door eeuige verbouwing tot kantoor
werd ingericht Dit kantoor is 2 Ja
nuari 1911 geopend en voldoet aan
een dringende behoefte. Tot admini
strateur werd aangesteld de heer P.
de Wilde. Nog een belangrijke zaak
voor de vereeniging was het tot stand
helpen brengen van een Bond door
geheel Nederland, waarbij thans zijn
aangesloten 30 vereenigmgeu. Het is
daardoor mogelijk geworden, dat in
de verst verwijderde plaatsen op de
gelijke informatie kan worden gere
kend. Deze bond heeft zijn afgevaar
digden ter audiëntie gezonden bij den
Minister ter verkrijging van een be
tere regeling bij 't herzien der Wo
ningwet en heeft daarbij een goed
gemotiveerd request overgelegd. De
Minister beloofde aan de deputatie
met de wenschen rekening te zullen
houden. Door den goeden stand der
kas werden twee belangrijke besluiten
mogelijk gemaakt, ten eerste, dat de
leden na 3 maanden trekbaar zijn in
plaats van na 6 maanden, ten twee
de dat de vervolgingskosten elk kwar
taal worden vergoed in plaats van
eens per jaar.
Bij het ©inde 1910 was het laatste
polisnummer 201.
132 wanbetalers werden aange
maand, 39 de huur opgezegd en 16
gedagvaard voor het kantongerecht,
waarvan 1 volledige uitzetting volg
de. Ongeveer 800 information werden
verstrekt.
Wegens het bedanken van den vice-
voorzitter, den heer A. Elffers Jr.,
werd in diens plaats benoemd de heer
L. A. Glaser.
Hierna deed de penningmeester re
kening en verantwoording van zijn
gehoude'n beheer. Tot nazien der
boeken werden aangewezen de hee-
ren J. C. Baggerman en Gebr. Nieuw
jaar.
Na nog eenige besprekingen werd
deze druk bezochte vergadering ge
sloten.
ORGELBESPELING
in de Groote- of St.-Bavo-kerk to
Haarlem, op Dinsdag 14 Maart, des
nam. van 1 tot 2 uur,, door den heer
W Ezerman.
Programma
1. Concertfantasie, H. Berens.
2. Adagio, Mozart.
3. Sonate No. 2, Ch. Fink.
a. Allegro moderato,
b. Andante.
c. Allegro risoluto.
4. Choral (Meistersinger), R. Wag
ner.
5. Marche religieuse, E. Glgout.
HET TOONEEL
KONINGSBRUID
door de
Ned. Tooneelvereenïging.
Het schrijven van een sprookjesdra-
ia schijnt wel bijzonder moeilijk en
zeer ondankbaar te zijn. Zoekt men
het in de symboliek, dan wordt men
heel spoedig opzettelijk-ge-wild of on
begrijpelijk, tracht men het sprookje
naïef-eenvoudig te houden, dan komt
men allicht tot het simpelehet kin
derlijk-bedoelde wordt gauw kinder
achtig. Als de sprookjesdichter slaagt,
dan is hij meer dan eenig ander too-
ncclschrijver bij de opvoering afhan
kelijk van de omgeving, van do ge
schilderde bosschen en kasteelen, die
slechts zelden een illusie vermogen te
geven, van de uitvoerenden, die door
hun spel de sprookjes-stemming niet
kunnen opwekken of van de toeschou
wers, die den dichter niet begrijpen.
Want het is nu eenmaal een niet te
loochenen feit, dat het gemengde pu
bliek voor de grootste helft te nuchter
en te koel denkt om een sprookje te
kunnen vvaardeeren. Zoo is het te ver
klaren, dat sprookjes op de planken
bij ons, Hollanders, die over het alge
meen niet droomerig van natuur,
doch integendeel stevig solide en se
cuur zijn, meestal een zeer kort leven
hebben.
Mevrouw SimonsMees heeft het
volgens haar schrijven in de „Groene'
niet in de symboliek gezochtmen be
hoeft. achter haar werk niets te „zoe
ken". En werkelijk, men zal er ook
niet veel meer in vinden dan de een
voudige historie van Mea, het bosch
kind, dat zich in haar liefde geheel
wijdt aan den Prins van haar hart.
Dat verhaaltje is ondanks het liefe
lijk gegeven nu wel wat heel een
voudig, we zouden zeggen voor groo
te menschen wat onnoozel en alleen
een waarachtig dichter zou er iets
moois van hebben kunnen maken. In
dit werk heeft mevrouw Simons
Mees niet getoond een dichteres te
zijn het blijft alles te laag bij den
grond, w<: komen bijna geen oogen-
blik in de sprookjes-sfeer.
Dit sprookjesdrama is vleesch noch
visch geworden. Want alleen de om
standigheid, dat Mea en Godefried
elkander in denzelfden nacht in den
droom zijn verschenen en elkander
op een ongewone wijze bij den put in
i het bosch ontmoeten, maakt van het
stuk nog geen romantisch sprookje.
Die vier meisjes in het bosch zijn
geen sprookjeskinderen geworden, al
deden zij ook heel lief en onschuldig
en al gingen zij ook blootsvoets ih
door mevr. Midderigh-Bokhorst ont
worpen costumes naar de waarzegster
Gondar. De zinnelijke, ruwe Ottomar
en de teere, droomerige Godefried
zijn geen prinsen uit de wereld der
fantasie; daarvoor is hun doen door
gaans te reëel, hun taal soms te nuch
ter en te gewoon; het klinkt bijv. heel
vreemd een sprookjeskoning als Ot
tomar van „kostelijk" te hooren
spreken. Wij hebben vooral in do
luguber bedoelde scène in üe grot
onbeholpen en onwezenlijke men
schen, in plaats van sprookjesfiguren
gezien. De fantasie en de ceedere on
schuld van het sprookje ontbraken te
veel in dit werk van mevr. Simona-
Mees.
In de laatste twee bedrijven be
gonnen wij iets te voelen voor Mea,
die gebukt ging onder de herinnering
van haar daad, maar daar was het
rer menscbelijke dat ons boei
de, en van het sprookje was niet vee»
meer overgebleven dan de weten
schap, dat deze Koningsbruid eens
een boschkind was geweest en dat zij
sterven moest, omdat vrouw Gon
dar het zoo had voorspeld. En dat
motief maakte het drama nu juist
niet sterker.
Zij, die mevrouw SimonsMees den
raad hebben gegeven, dit jeugdwerk
nog te laten opvoeren, hebben haar
geen dienst bewezen.
Onder onze jonge actrices zijn er
drie, die door haar gaven beduidend
op den voorgrond treden, namelijk de
dames Duymaer van Twist, Emma
Morel en Tilly Lus. Deze drie munten
beslist boven haar jeugdige kunstzus
ters uit, dooh zij hebben elk een zeer
geprononceerd, speciaal talent. Mej.
Duymaer van Twist is de jeune co
quette, de actrice met het meeste tem
perament, Emma Morel is onze pé-
tillante, pittige ingénue, de natuur
lijkste en meest frissche, terwijl wij
Tilly Lus met haar bijzondere gaven
beschouwen als de aangewezen ac
trice voor het sprookjesdrama. het
werk van verbeelding en fantasie.
Dit heeft mevrouw Simons—Moe*
er waarschijnlijk toe gebracht, om
haar stuk aan de Nederlandsche Too-
neelvereenisn'ng ter opvoering aan te
bieden zij wist vooraf, dat zij in
Tilly I.us een supérieure vertolkster
van haar Koningsbruidje zou vinden.
Aan haar wij schreven dit reeds
is het te danken, dat wij sommige
momenten in de sprookjessfeer heb
ben geleefd.
Ook de heer Gilhuys gaf ons
vooral in zi'n zeggen wel de illusie
van den teeren, zachtaardige» Gode
fried. al misten wij in zijn houding
nu en dan liet prinselijke want on
danks zijn weekheid blijft Godefried
toch altijd een vorstenzoon. In de
laatste acte ontroerde hij ons door
zijn speL
Behalve deze twee hoofdpersonen
en de dames Rijk, Vogelsang en
Sandbergen, die in groepeering en
doen in den stijl van het sprookje
bleven, vermochten de overige mede-
spelenden niet in den gewenschten
toon te komen. De heer Bron was
geen koning, mej. M. Haspels geen
koningin. Is een moeder in het
sprookje niet ouder dan haar zoons
Mej. Haspels zag er merkwaardig
jeugdig uit. Was mevrouw Esther de
Boer—Van Rijk niet de aangewezen
persoon geweest voor Gondar'? Van
dat kleine rolletje zou zij met haar
talent iets hebben gemaakt. In de rol
van voedster, kon zij weinig doen. en
deed zij dan ook niet veel.
Tot onze spijt is het niet tot een op
voering te Haarlem gekomen. Was
de belangstelling voor dit nieuwe
erk van mevrouw SimonsMees
zoo gering Een bewijs alweer, dat
de Hollanders heel weinig voor
sprookjes op de planken voelen.
Wij" hebben onzen vrijgekomen
avond besteed om de première van
..Maar 'n Droom door het gezel
schap van Royaards bij te wonen,
over welke in menig opzicht goedge
slaagde voorstelling wij in het blad
van morgen hopen te schrijven.
J. B. SCHUIL.
Jubileum.
Den 7en April a. s. hoopt de heer
Tcllekamp. hoofdconducteur bij de H.
IJ. S. M., den dag te herdenken, waar
op hij vóór Si jaar bij bovengenoemde
maatschappij in dienst trad.
KOLONIAAL MUSEUM.
Op uit'noodiging van het Koloniaal
Museum heeft de heer H. Witkamp,
mijningenieur in Nederl.-Indiè, gis
teravond voor een talrijk publiek in
de bovenzaal van de Kroon een voor
dracht gehouden over „Een tocht
over het eiland Soemba in 1910."
Allereerst gaf spreker eenige aard
rijkskundige bijzonderheden over het
Buiteniandsch Overzicht
DE ENGELSCHE MARINE-
BEGROOT ING
voor 1911—1912 wijst een eindcijfer
au» |:i 44.392.500 pond sterling, te
gen j i.Gü3.700 voor 1910—1911. Voor
aanbouw van nieuwe schepen w.o.
ijf groote pantser schepen wordt
15.063.877 pond st gevraagd, tegen
13 279.830 pond sterling verleden jaar.
Het personeel zal worden vermeer
derd met 3000 man.
Het programma van aanbouw bevat
bovendien drie beschermde en één
origepantserden kruiser, twintig tor
pedo-jagers, zes onderzeebooten, twee
rivier-kanonneerbooten, één station
schip en één hospitaalschip.
Reeds meermalen hebben we gewe
zen op de reusachtige sommen, die
Engeland uitgeeft voor de vloot. Nu
dit jaar een bedrag van VIJF HON
DERD DRIE EN DERTIG MILLIOEN
GULDEN.
Een som .waarvan we ons nauwe
lijks een voorstelling kunnen ma
ken.
Eu het leelijke is nog de geregelde
stijging der oorlogsuitgaven. Dit jaar
geeft weer een stijging van 50 mil-
lioen gulden.
Waar moet dat heen
En of het geld nuttig besteed is
In elk geval zou het voor nuttiger
doeleinden uitgegeven kunuen wor
den, zoo er eindelijk maar eens wat
gedaan werd voor beperking der be
wapening.
KEIZER WILHELM NAAR
ENGELAND.
De „Nordd. Allg. Ztg." verklaart
het bericht, dat de keizer op zijn reis
naar Londen in Mei a.s. door den
Rijkskanselier of den minister van
Buitenlandsche Zaken, Von Kiderlen-
W"achter zou worden vergezeld, voor
onjuist.
De bedoeling van deze tegenspraak
f8 blijkbaar uit te laten komen, dat
aan dit bezoek geen diplomatieke be-
teebenis moet worden toegekend en
het alleen een privé-bcleefdheid van
den keizer is, dat hij den koning van
Engeland eens gaat bezoeken.
Over beperking der bewapening zal
wel niet gesproken worden
DE STRIJD TUSSCHEN HOOGER-
EN LAGERHUIS
Is in Engeland in vollen gang.
Het unionistische Lagcrhuislid Ca
ve heeft eenige zeer belangrijke
amendementen op de vetowet inge
diend. Wanneer zoo stelt Cave
voor een wetsontwerp driemaal
door het Hoogorhuis is verworpen,
zal het aan een stemming van de kie
zers worden onderworpen en tenzij
het door een dergelijke stemming is
goedgekeurd, zul net met door den
koning worden bekrachtigd.
Verder wil Cave, dut belangrijke
consul utioueele veranderingen (be
doeld wordt Home Rule) met tot
stand zuilen komen, zonder dat de
kiezers door een stemming hebben
laten welen, dat zij het er mee eens
zijn.
Cave wil verder nog het scheids
rechterlijk gezag van den voorzitter,
waar het geldt uit te muken, of een
of ander voorstel al dan niet onder
de begrooting thuis boort, verplaatst
zien naar een commissie van evenveel
Hooger- als Lagerhuisleden, die on
der presidium van den voorzitter van
het Lagerhuis zal vergaderen.
In München wordt feest gevierd,
ter eeie van
DEN 90STEN VERJAARDAG VAN
DEN PRINS-REGENT VAN
BEIEREN.
Gisteren had in de troonzaal van 't
paleis een groote huldiging plaats,
die werd bijgewoond door bijna alle
leden van het Koninklijke huis. De
krasse grijsaard wat is meestal
eeu man van 9ü jaar toonde een
bewonderenswaardige frischheid.
Er werden vele toespraken gehou
den, o. a. sprak de eerste president
van de Kamer der Rijksraden.
De prins-regent zei in zijn ant
woord o. a.
„Door Gods genade valt de tijd
mijner regeering samen met een bij
na vouibeeldeloozen tijd van vreed
zame. binnenlandsche ontwikkeling
Beieren heeft in het Rijk eon geachte
positie, de trouw van het dappere le
ger vormt de krachtige zuil voor het
behoud van den vrede, en voor de
kalme ontwikkeling van het econo
mische leven. Wetenschap, kunst en
welvaart ontplooien haar heerlijkste
bloemen. Ik smeek God, dat llij Zijn
rijksten zegen schenke aan liet Beier -
sche Vaderland
DE DUITSCHE SCHEEPVAART-
TOLLEN
zijn nog niet vastgesteld, maar zoo
langzamerhand komt het er na
Van Kunst en Kunstenaars.
XI.
De Februari-teuloonstclling in Pul-
irhii Studio zou geen bijzondere aan
leiding tot een vermelding in deze
aanteekenïngen gegeven hebben, wa
re het niet, dat enkele inzenders al
daar met werk voor den dag kwamen,
dat in meerdere of mindei e mate ver
rassend bleek.
Gewoonlijk toch gelijken deze expo
sities te veel op elkaar om or gere
geld volledige verslagen van te ma
ker, zonder in herhalingen to verval
len.
Doch een bijzonderheid ditmaal,
was, in de eerste plaats een gunstig
arrangement, waardoor de groote
zaal althans een vrij aangenaam to
taal-aspect aanbood. Dan frappeerde
een groot schilderij van porter, dat
uls oen zeer gunstige uilzondering op
dc wel wat schabluiien-achtige reeks
zijner werken een nieuwe sujetskeuze
deed zien, waarin de schilder geluk
kig genoeg was om een frisch en
krachtig kunstwerk te doen ontstaan.
Breed geschilderde koeien op een
door vele regens doorweekten land
weg, waarop nu con herfstzon!
schijnt het is een voor Gorter
nieuw onderwerp, waarvan hij zich
met succes heeft meester gemaakt.
'k Zag zelden heter werk van hem,
dun dit, eenigszina Belgisoh-Duitsch
aandoende, forsche stuk. Even aange
name herinnering behield ik van een
schilderij in de groote zaal door den
Haarlemmer A. L. Koster. ,,Oude hui
zen aau het Spaarne" heet het en
geeft liet aardige kijkje weer, dat
men ook in deze soms zoo mooie voor
jaarsdagen hebben kan, wanneer
men achter in het Haarlemmerhout-
park staande, den blik studwuarts
over de rivier laat gaan. In een schuit
op de rivier staat eon ventje wiens
blauwe kiel misschien wat detoneert;
overigens een goed werk, dat aan de
beste qualiieiten van iemand als Bas
ten herinnert.
Met een ander wolkje „Tulpenvel
den" was deze schilder meer ia het
-hein eigene genre teruggekeerd. Nog
enkele weken en de velden tusschen
Velseu en Leiden zuilen weer hun
vecikleurigcu tooi hebben, die een
rechtmatige trots van den Hollander,
een reden van stille verrukking voor
den vreemdeling zijn.
Het is opmerkelijk, dal deze kleu
renrijkdom, waarmede de ingeborene
zoo langzamerhand is vertrouwd ge
raakt, zoo betrekkelijk weinig weer
klank in de meest nationale Holland-
sche kunst, de schilderkunst, gevon
den hoeft. A. L. Koster, later ook
Bleckmann, zijn de vaderlandsche
schilders der bollenvelden nar droit.
de conquète.
Of zij er altijd in geslaagd zijn do
gevaren van een kleuren-sLiaikaart
te ontgaan en hunne impressies tot
zuiver harmonische kunstwerken op
te voeren, is thans niet aan de orde.
liet gegeven is, hoe rijk ook voor den
gewonen beschouwer, vol moeilijkhe
den voor den schilder, die synthe
se moet vinden, waar de in verrukking
gebrachte voorbijganger zich aan de
weelde der afzonderlijke deelen ver
zaden kan. M aar de beste Holland-
sche kunst juist in eeu welluidende
eenheid haar kracht vindt, is het geen
wonder, dat de meeste buiten land-
sche artiste», die hier voor en na ar
beidden. daarvan ver verwijderd ble
ven.
Hitchcock bijvoorbeeld bleef typisch-
ou-Hollandsch.
Ik herinner mij jeugdwerk van
Hart Nibbrig uit de bloemenvelden bij
Haarlem, waar die zuivere eenheid
der veelkleurigheid wel bereikt was.
Ook het stijlvolle werk van Dijsselhof
geeft dat soms, al ontwijkt deze der
kleuren felle tegenstrijdigheden meest.
Zelfs maestro Jacobus van I.ooy le
verde in het groote Suasso-museura-
schilderij, de hooiwagen die langs hy-
acintenvelden rijdt, een kunstwerk
dat, ln zijn onderscheiden fragmen
ten, drie verschillende dag-momenten
schijnt weer te geven. Stilleven, schil
derijen met tulpen, hyacinten, narcis
sen etc. zijn er natuurlijk talloos vele
gemaakt, maar de bloemen in bedden
vol in het landschap te geven is een
opgaaf waarvoor de laatste oplossing
nog niet geleverd schijnt. Het zou de
moeite waard zijn nog eens meerdere
artisten met deze oplossing bezig te
zien en misschien was het loonend
voor een Vreemdelingen-verkeersver-
eeniging of voor een genootschap voor
bloemencultuur eon prijsvraag uit te
schrijven voor een goed en important
schilderij van een stuk der bollen
streek in vollen bloei. Er zijn wel gek
kere prijsvragen uitgeschreven.
Doch ik vrees dat de daarvoor noo-
dige belangstelling bij ben die iets
dergelijks zouden moeten onderne
men, niet te -wekken zal zijn. Vreemd
genoeg is in de stad van Frans Hals,
de stad waarnaar een gansche school
haar naam ontving, de belangstel
ling voor hedendaagsclie kunst wei
nig bemerkbaar. Dat het de nabijheid
der hoofdstad is, die een zelfstandig
artistiek leven hier In den weg zit,
kan ik noch gelooven, noch, zoo ik
zulk3 kon, billijken. Er schijnt geen
reden voor te bestaan, dat Haarlem
zou moeten missen wat Utrecht, Lei
den en Groningen wel bezitten: oen
goede kunstvereenigiug, met leden
uit alle klassen der burgerij, die op
een aantal goede tentoonstellingen
per jaar vergast worden. Van wat ik
in het laatste jaar te Haarlem heb
mogen bezichtigen, kan, met alle
waardeering voor de goede bedoelin
gen, waarmede het ten toon gesteld
werd, geen bijzondere opvoedende
kracht zijn uitgegaan.
Haarlem moest geen gemeente zijn,
waar men zich thans nog met de
rondreizende portefeuille van een
schildersgenootschap tevreden stelt
als hoofdschotel voor het artistieke
menu. Portefeuille waaraan slechts
door -de mindere goden van zulk ge
nootschap gewoonlijk wordt meege
werkt.
Het is onwaarschijnlijk dat in een
stad waar het muziekleven vrij sterk
ontwikkeld is, waar voor tooneel-
kunst voldoende belangstelling be
staat, voor beeldende kunst juist het
orgaan ontbreken zou. Te onwaar
schijnlijker, waar de kleine kunst-
tentoonstollinkjes door de ijverige di
recties van het Kunstnijverheidsmu-
I eeum van tijd tot tijd ingericht, (nu
weer de mooie oud-Japansche hout
sneden) veel bezoek schijnen te trek
ken.
Het zal de quaestie zijn wie de
kat de bel zal moeten aanbinden.
Doch, misschien lukt het een paar
kunstzinnige Haarlemmers te vinden,
die. in samenwerking met Haarlem-
sche kunstenaars een flinke Haarlem
sche Kunstvereeniging in het leven
zouden willen roepen. Er is werk ge
noeg te doen op een nog braak ter
rein, werk dat naar vele kanten loo
nend zou kunnen blijken.
Over katjes gesproken. Woensdag
en Donderdag is in het Hang-
sche Pulchri de artistieke nalaten
schap van Henriette Ronner, de ver
maarde katfenschildtres geveild.
Over de vierhonderd poesjes! Meest
srhetsen en krabbels natuurlijk, die
echter vaak de kunst van deze knap
pe en smaakvolle vrouw het zuiverst
representeerden.
Het zal voor velen een genoegeh
zijn die verstrooiing van het katten-
Dorado bij te wonen, en voor even
velen aan een enkel dier poesjes eon
nieuw tehuis te bezorgen.
J. H. DE BOIS.
I 6 Maart 1911
