HAARLEM'S DAGBLAD.
DERDE BLAD.
KONINGIN HELENA
ZATERDAG 25 MAART 1911
drie soorten, waarvan eon groep
zich gedraagt als de X-stralen en een
der beide andere negatieve electrici-
teit overbrengt. Men denkt zich deze
electriciteit-overbrengende stralen te
bestaan uit uiterst kleine doeltjes, die
met een ontzaglijke snelheid 300.000
K.M. in één seconde uit het radi
um worden geworpen.
In zoo'n klein stukje radium moeten
reusachtig krachten werken, om die
electrische stralen te doen ontstaan.
Men becijfert, dat de arbeid, voor dat
uitwerpen van electrischo deeltjes, bij
één gram radium gelijk staat met
verscheidene milliarden panrdekraoh-
ten
Behalve licht en electricitcit geeft
hot radium ook warmte af. Ook die
warmte Ls belangrijk. De arbeid, die
verricht moet worden in één grom ra
dium. gedurende één uur, staat ge-
Hik met die, welke noodig is om het
zelfde gram 3i.00fl meter op te heffen
Gedurende de jaren, dat men dit
-odium kent, is de waargenomen
stof niet noemenswaard vermindeid
licht-, warmte- en electriciteits-uit-
straling. Sommigen hebben in den
aanvang (temeend, dat men in het ra
dium het perpetuum mobilé had
gevonden, omdat er voortdurend ur-
beid verricht werd, die geen vermin
dering van energie ten gevolge had.
Daarvan komt men thans echter te
rug.
Een van de merkwaardigste dingen
die men V het radium opmerkt, is dit,
dat het de straks genoemde eigen
schappen meedeelt aan voorwerpen,
die in de omgeving zijn. Voorname
lijk is dit het geval, wanneer hel ru-
dium zich met een ander voorwerp in
een afgesloten ruimte bevindt. Vooral
loeistoffen worden zeer radio-uctief
en zonden dan sterke stralen uit.
Neemt men hot radium weg, dan ver
liest de a'ndere stof langzamerhand
de radio-actieve eigenschappen.
De overbrenging van de radio-acti
viteit op andore lichamen, geschiedt
door de z.g. emanatie, door den En-
gelsch man Ruther-ford ontdekt. Men
neemt aan, dal zich uit het radium
een uiterst fijne damp losmaakt, die
zich op het andere voorwerp vastzet.
Die dump kan men in een fJeschje
bewaren en tot een vloeistoi verdicn-
leii dooi alKocling, zoo als men water
damp ulaoelen aan tot water. Deie
kinatie vermindert in stcrate, xn
een al gesloten ruimte verzwakt zij
tot halve sterkte m vier dagen in
ue buitenlucht vermindert zij even-
eel in een half uur.
Omtrent liet wezen van de nieuwe
eigenschap der radio-acuviteit be
staan verschillende wetensctuppelij-
ke onderstellingen. Een belangrijke
hypothese hebben de beer en me
vrouw Curie opgesteld (de heer Curie
is eenige jaren geleden gestorven,
doordat hij door een wagen is over
reden mevrouw Curie leeft nog. Zij
komt binnenkort te Leiden in het la
boratorium van professor Canierlingh
Onnes onderzoekingen doen omtrent
het radium). Zij namen aan, dat dc
of het heelal stralen uitzendt, die
aard overeenkomen met X-stralen.
Radium, uranium, thorium e a ra
dio-actieve stoffen, zouden dan het
vermogen hebben, die stralen op te
slorpen.
Echter heeft ook een andere weten
schappelijke veronderstelling recht
van bestaan. Deze denkt zich, dat de
uitstralingen veroorzaakt worden
doordat ei' in de stof een voortduren
de vernieling van de kleinste deeltjes
plaats heeft.
Een dorde hypothese vergelijkt de
verschillende stoffen bij de hemel
lichamen. Daaronder zijn ook stra
lende, b.v. de zon, en uiet-lichtende
bollen, b.v. de planeten. Radium zou-
dan oen nog-hchtende stof zijn en
ijzer b.v. een uitgedoofde.
Volgens deze poëtische beschouwing
zou zich in de kleinste deeltjes van
het heelal afspiegelen wat er in het
groot in de wereldruimte gebeurt.
Bmtenlandseh Overzicht
VOOR DEN WERELDVREDE 1
President Taft wil blijkbaar niet
alleen pogen een arbitrageverdrag
tusschen de Vereenigde Staten en
Engeland te sluiten, maar ook een
met Frankrijk. Hij houdt althans be
sprekingen met den Franschen ge
zant over dit onderwerp.
lntusschen wordt ook in de Unie
een beweging ten gunste der arbitra
ge voorbereid.
De voornaamste bladen achten het
oogenblik aangebroken, om de quaes-
tie der arbitrage met ernst ter hand
te nemen en de publieke opinie
werkt in denzelfden zin mede. Overal
in do Vereenigde Staten zullen ver
gaderingen worden gehouden om het
plan te steunen en bissciioj) Oreer,
het hoofd der Episcopaalse tie kerk in
het diocees New-York, heeft het initi
alief genomen, om ook de kerken aan
de beweging te doen deelnemen Dc
campagne mag gezegd wezen reeds te
ztin begonnen met een vergadering te
New-York, georganiserd door
New-York Press Club. waar ook
zaghebbende vertegenwoordigers uit
de kringen van den handel, de rech
terlijke macht en de arbeidersorgani
saties aanwezig waren.
Er werd besloten tot bet vormen
van een groote Amerikaansehe natio
nale commissie voor den vrede.
Macau ley, de voorzitter van de
club, heeft medegedeeld. dat het
reeds vroeger aangekondigde vredes-
djner op 8 April een grootscho mani
festatie zal worden. Uitnoodigingen
mi mee aan te zitten worden ge
stuurd aan hooggeplaatste en in
vloedrijke Engelschen, verder aan
president Taft, den minister van oor-
Dickinswn, oud-president Roose
velt, Choate. Hughes, oud-minister
van Staat Root, minister van Staat
Knox, Carnegie, iiryan, Champs
CJurk, gezant Hryce, Parker, den
akvereenigings-leider Lompers.
\Voodrow-W'ilson, Pierpont Morgan.
Dan vertelde de voorzitter nog, dat
n New-York in 1913 wellicht een
groot wereld-parlement zal worden
gehouden, waartoe de leden van alle
parlementen ter wereld zullen wor
den uitgenoodigd.
De burgers van New-York hebben
zich verbonden, in hun wereldstad
gebouw te laten zetten, waar het
wereld-parlement zal kunnen verga
deren. Voor dat gebouw is f 3 000.000
beschikbaar; er moet plaats zijn voor
25.000 gedelegeerden Voor de ont
vangst dier gasten wordt gerekend op
een bijdrage groot anderhalf mlllioen
gulden van de stad New-York en een
gelijk bedrag van de centrale regee
ring te Washington.
Dc zaak zal dus Amerikaanscli
worden aangepakt 1
De verhouding tusschen
DUITSCHLAND EN OOSTENRIJK-
HONGARIJE
komt weer eens ter sprake naar aan
leiding van het bezoek, dat keizer
Wilhelm, vergezeld van dc keizerin
prinses Victoria Louise en prins Joa
chim thans aan V\ eeneri brengt, op
zijn doorreis naar Korfoe.
De ..Politische Korrespondez" be
vat een officieus welkomstartikel
waarin het blad zegt
..Het tiezoek van den Duitschen kei
zer en de keizerin aan keizer Frans
lozef te Schónbrunn is een nieuw be
wijs van de bijzonder hartelijke
vriendschap, die de beide hoven en
de beide staten verbindt. Het intieme
karakter van deze samenkomst wordt
nog verhoogd door het feit, dat de
keizer door zijn beide jongste kinde
ren, prinses Victoria en prins Joa
chim. wordt vergezeld. Een ander
bewijs van de intieme verstandhou
ding is, dat de Oostenrljksche troons-
opvolger, aartshertog Franz Ferdi
nand, zijn kuur te Brione afbrekend,
met zijn gemalin, de hertogin van
Hohenberg. naar Weenen komt, om
de gasten van zijn oom te ontvan
gen.
..Deze hartelijke betrekkingen tus
scben de beide hoven staan in nauw
verband met de nauwe betrekkingen
tusschen de beide mogendheden en
de vriendschap tusschen de lx'ide vol
ken. Evenals vroeger, zal ook tha»9
de komst van keizer Wilhelm gevoe
lens van vereering en sympathie
wekken. En die gevoelens zullen nog
worden verlevendigd door de herin
nering. dat Schönbrunn, de plaats
der ontmoeting, ook de plaats was.
waar de door keizer Wilhelm voorbe
reide onvergetelijke huldiging van
keizer Franz Jozef door de Duitsche
vorsten plaats luid. Het bez<a'k van
den keizer en zijn familie zal in Oos
ten rijk-Hongarije met hartelijke wel
komstgroeten worden ontvangen."
Over de aankomst der Duitsche
gaaien wordt uit Weenen geseind, dat
de ontmoeting tusschen de vorstelijke
personen zeer hartelijk was.
Op den tocht door de stad werden
de hooge gasten door de bevolking
levendig toegejuicht.
'T ENGELSCHE MINISTERIE.
Gisteren hebben we al bericht, dat
Haidane in den adelstand verheven
is en tot viscount benoemd. Haidane
zaJ dus in het Hoogerhuis zitting ne
men en daar ook de regeering verte
genwoordigen. De ziekte van lord
Crewe had getoond, dat een verster
king van het kabinet in het Hooger
huis noodzakelijk was, omdat hier de
parlementaire regeeringsurbeid op
weinig schouders rustte. Haidane zal
evenwel minister v&n oorlog blijven.
Het peerschap van minister Hai
dane maakt intusseben toch eenige
wijziging in het ministerie noodzake
lijk lot dusver was lord Lucas on
derstaatssecretaris van oorlog, nu de
minister van oorlog zelf in het Hoo
gerhuis zitting zal nemen, was het
wenschelijk. een onderstaatssecreta
ris te benoemen, die in hot Lagerhuis
gezeteld is. Daarom zal een wisseling
van ambten plaats hebben. De onder
staatssecretaris van koloniën, kolonel
Seelv. gaat over naar oorlog, terwijl
lord Lucas in diens plaats zal optre
den als onderstaatssecretaris van ko
loniën, waardoor dus dit departe
ment nu ook in het Hoogerhuis zal
ziin vertegenwoordigd, hetgeen tot
dusver niet het geval was. daar zoo
wel minister als onder-minister van
koloniën in het Lagerhuis waren ge
zeteld.
STOLYPIN BLUFT!
Uit Petersburg komt thans het stel
hge bericht, «lat Stolypin door den
Tsaar in audiëntie ontvangen is, en
zijn aanvrage om ontslag heeft terug
genomen.
De Rijksraad leden Trepof en Doer-
nowo zijn door den Tsaar met negen
maanden vacantie gezonden. Stolypin
heeft dus overwonnen.
Met Stolypin zal ook zijn politiek
dus blijven
DE .MINISTER-CRISIS IN
ITAL16
is nog niet opgelost. Giolitti is giste
ren wel weer ten puleize geweest,
maai- bij moet er nog met in geslaagd
zijn een stel ministers te vinden.
Het beeft de aandacht getrokken,
dat de koning ook een socialistischen
leider, Hissolati, op bet Quirinaal
heeft ontboden.
DE OOSTENR1JKSCHE
POLITIEK.
In de budgetcommissie van Oos
tenrijk is de voorloopige begrooting
aan de orde.
De eerste minister zei tot de oppo
sitie Indien gij beweert, dat de re
geering niet over een meerderheid be-,
schikt, spreekt dan uw meening uit
In een votum. De oppositie-tactiek
dreigt het parlement ernstig in d.is-
crediet te brengen.
Over de
PORTUGEESCHE MINISTER
CRISIS
ordt gemeld, dat het aftreden van
den minister van Financiën Relvas,
geweten moet worden aan een artikel
in „Mundo" bet orgaan van Costa,
den minister van Justitie waarin
hij beschuldigd werd zich met zwen-
del-affaires te hebben ingelaten. De
aftredende minister voegde aan deze
mededeeling toe, dat hij op zijn aan
vraag niet terug zou komcu, voordat
het geheele volk had uitgemaakt, of
hij al dan niet moet aanblijven.
Het aftreden van Relvas wordt door
de handelswereld als een zware slag
beschouwd, en daarom schijnen er
toebereidselen te worden gemaakt tot
betoogingen, ten doel hebbend Relvas
ver te halen zijn portefeuille te blij-
?n behouden.
Volgens een later bericht uit Lissa
bon zou Relvas, zwichtend voor den
algeuieene aandrang, reeds besloten
hebben aan te blijven.
In Portugal is het ook wat rustiger
geworden. De bootwerkersstaking is
geëindigd.
Majoor De Castro, die naar aanlei
ding van het beweerde complot ge
vangen genomen was, werd in vrij
heid gesteld. Daarentegen zijn even
wei id andere verdachten in hechte
nis genomen.
In de Fransche Kamer is over
DE MAROKKAAN SCIIE AAN
GELEGENHEDEN
gesproken.
i»e minister van Koloniën hield een
rente, die nog al eemge betee«teuis
heelt, omdat nag met bed duidelijk
was, hoe 'Ie leien van het nieuwe
kabinet ten opzichte san de Marok-
komische zaken staan.
De lange speech van Z. Excellentie
js evenwel in enkele hoolupuuten
suarn te vatten.
Ie. Frankrijk arbeidt binnen de
grens van de bepalingen der Algeci-
ras-acte.
2e. Frankrijk ziet zich genoodzaakt
krachtdadig op te treden naar aan
leiding van den aanslag op 18 Ja
nuari op een verkeninngstroep ge
pleegd.
3e. Frankrijk versterkt zijn troepen
in Marokko, om de mogelijkheid van
een latere expeditie te voorkomen.
4o. Frankrijk is genegen met Span
je overeenkomsten te sluiten in het
belang der internationale belangen in
Marokko.
OM ONS HEEN
No. 1332.
Oada keuren.
ii.
Het maakt een eenigszins vreemden
Indruk, dat terwijl de overheid van
Haarlem op 26 Januari 1532 verbiedt
vuilnis uit de ,,vull:»*aeten' te halen,
zij zelf nogal lankmood.**- is ten opzich
te vun den tijd, gedurende welken de
ingezetenen het e**>- en ander mogen
laten lippen. Op 14 October 1524
wordt voorgeschreven „geen mist
nog vullis op de plaetinge van het
Spaeren, Bakenestegrafi, Burgwal,
Oude graft, bij de Grcote Houtpoort
of elders langer te lacten leggen dan
twee etinael". B»lt u voor, dat op
Haarlems schoeiingen dus tweemaal
vier en twintig uur al deze onwelrie
kende afval mocht blijven liggen
inderdaad onze voorvaderen moeten
onverschrokkener neuten hebben ge
had dan wij. die zoodra de Leidsche-
vaart of de Nieuwe Gracht maar een
weinig gaat geuren, R.jnlands water-
maohino te hulp roepen.
Toch bliikt wel, dat ook in die da
gen al een soort van gemeente-reini
ging moet hebben b--staan, al werd
dan het maken en schoonhouden van
de straten aan de burgerij zelve over
gelaten. Herhaaldelijk vinden we ge
wag gemaakt van „vullisvaten", die
op b« paalde plaatsen waren neerge
zet en waarin de omwonenden hun
vuilnis moesten brengen. Op 24 Mei
1501 wordt bevolen, „dat men de vul
lis buyten de poorten sol brengen in
de vulhsvaten" Deze vaten deden
blijkbaar als vergaarbakken dienst on
het rnoet wel wezen, dat die op vaste
tijden door een bepaaldelijk daarvoor
aangcstelden vuilnisman wei-den ge
ledigd. De ervaring zal wel geleerd
hebben, dat als de menschen bun af
val buiten de poorten moesten gaan
brengen, zij dien liever tersluiks weg-
goochciden in de buurt, op een plek.
waar het niet geoorloofd was. Dus
werden er ook verzamelplaatsen in de
stad zelf aangelegd. Op 11 Meij 1502
wordt het gebod pegeven, „dat de
bewoners op de Bakeneste graft, Spa©
re er Oude graft een vullisbak houden
moeten" en toen de overheid toch een
maal aan den gang was, gaf zij een
soortgelijk voorschrift voor de bewo
ners van de Begynestraat in dc ge
moedelijke taal van die dagen „de
buerec van de begynenstraat worden
geord'vrneert een vullisbak op de ba-
kenestegraft te laeten maeken." En
dut deze bergplaatsen niet do eenige
waren, bin kt wol hieruit, dat 24 Mey
1545 bevolen wordt „dat een yeder,
omtrent de vullisvaeten wonende,
etaende voor de Kerk-, Kocksteeg en
Lieve-Vrouwesteeg liaer vullis daer in
sulion gooüen".
Voor stroo werd een niet heel dui-
'delijk onderscheid gemaakt. In ver
schillende voorschriften heeft do ma
gistraat het 'daarmee bijster druk.
Ben daarvan wordt gegeven op 15
April 1589 „gebod dat niemant eenig
stroo sal gooijen, noch op straet lae
ten leggen of in vullisbakken verbran
den, in c.er hetselve te brengen buyten
de stadspoorten om aldaer verbrant
te worden."
Ook voor de grom (vischafval)
heerscht groote belangstelling. „Geen
grom te smakken op de vismarkt",
is de korte inhoud van een bevel van
5 Maart 1526, „gebod van de groin
van de vis buijten de stad te bren
gen" .wordt 20 Mei 1531 uitgevaar
digd. 't Schijnt noodig geweest te zijn,
omdat met de zeer onwelriekende
grom zonderling werd 'omgespron
gen, althans 31 Januari 1545 werd
„de viswiiven verboden geen grom
opt kerkhof te gooijen." Uit zulke
trekjes kunnen we opmaken, dat het
•r soms wonderlijk naar toe ging in
die dagen.
Of is het niet vreemd, te lezen dat
ideu 6den Mei 1575 werd verboden
„mist in de huysen te loggen Wie,
FP| Jij 1JRI (jf\
door
Morice Gerard.
10)
Het briefje luidde
„Waaide Lady Musgrove. Op
den avond van liet bul ten uwent, zal
Prins Alexander van Skiloo mijn gast
zijn, daar hij hier eenigen tijd komt
doorbrengen. Mag ik u hel vriendelijk
verzoek doen zijn Hoogheid bij die ge
legenheid mee te brongen 7 Met excu
ses voor deze vrijheid noem ik mij
Ued.'s gehoorzamen en ncderigou die
naar
KALYA."
Sir Douglas Musgrove moest onwil
lekeurig lachen, toen hij dit bnefjo
las.
Wel, wel, riep hij uit, dat noem
ik origineel. Dat zou ik nooit achter
d'er. ouden Kalya gezocht hebben
Wat een brutaliteit om ons huis tot
h?t tooncel van hun intrigue to ma
ken. Dat is een goed begin voor ccn
bal; dus zul ik verplicht zijn mijn
eigen gas in de gater. te houden
Graaf Kalya mag hier de hand
In hebben waaraan ik zelfs twijfel
zouden we zeggen, had daar plezier
in Plezier allicht niet. maar de toe
standen waren zoo heel anders en 't
kan wel zijn, dat menigeen het niet
verhelpen kon. Hoe stond het eigen
lijk met de gelegenheden, waarvoor
ais ze nu in een huis niet voorkomen
of onvoldoende zijn. de woning een
voudig wordt afgekeurd Den 2den
Januari 1553 wordt uitgevaardigd een
„gebod van privaeten te maeken in
de huysen die 4 gulden in huer doen
en deselven te onderhouden." Derhal
ve. niet eens een algemeen voorschrift,
hoewel de som van vier gulden, ook
naar de geldswaarde van dien tijd,
niet hoog schijnt. En een halve eeuw
later, 17 Februari 1603, is de toestand
nog zoo weinig ideaal, dat voorge
schreven wordt een overdekt privaat
voor alle huizen, die 18 gulden huur
doen.
Deze enkele voorschriften geven een
kijkje op begrippen, waarmee wij
menschen van moderne stads-regelin-
gen zeker geen vrede kunnen heb
ben. Het is toch niet te verwonderen,
dat menschen. die in dat opzicht leef
den onder zulke gebrekkige omstan
digheden weinig gevoelden voor ande
re gezondheidsmaatregelen en zoo een
gemakkelijke prooi waren voor aller
lei besmettelijke ziekten. Trouwens,
zoodra we buiten de groote steden in
Belgie en Frankrijk komen, is deze
toestand dikwijls nu nog allertreu
rigst.
Met die grom-historie is bet nader
hand beter in orde gekomen. Voor
mij ligt een keur van de stad Haar
lem van November 1768 betreffende de
vischmarkt, van schrikkelijk langen
adem en die een artikel geeft over de
opruiming van den afval.
„De karre- of vulnisinan wordt bij
deeze gelast, alle namiddagen ten vier
uuren, zonder eenig verzuym, met
zijn kar te komen voor den ingang
van de Vischmarkt, die over de Sme-
destraat is. alwaar de Knecht van de
Vischmarkt hem de Grom en alle op
geschopte Vuyligheid van de Visch
markt, Straaien en Gooien van dezel
ve, zo binnen als buijten om, met de
Kru ij wagen zal aanbrengen, om dezel
ve over te neemen en met de Kar weg
te voeren."
Toch was de toestand in die dagen
ook nog niet ideaal. Op 17 Augustus
1763 achtten Burgemeestoren en Re
geerders der stad Haerlcm zich ver
plicht. een resolutie uit te vaardigen
tegen het werpen van vuil in de lanen
beoosten den Kleinen Houtweg, de
Korte 'en Lange Poellaan, Schilders-
dwarssloot en Twijnderslaan. Wat de
den daar- de inwoners Nadat de laan
knecht al het werk in de lanen afge
daan en de vuilnis daaruit wegge
ruimd had, ontzagen de snoode be
woners zich niet. Zaterdagsavonds en
Zondagsmorgens hun vuilnis weer in
de lanen neer te smijten. En dat kan
geen kleinigheid geweest zijn, daar
„de Menschen en Rytuigen worden
belet, om hunne weg te passeeren en
op haare Buijten-Plautsen en in haare
Tuijnen te kunnen komen."
In Januari 1751 vinden we een keur
voor de* reinigers van privaten, die in
dezen tijd nachtwerkers werden ge
noemd, om de eenvoudige reden, dat
zij hun werk niet mochten beginnen
vóór des avonds elf uur en daarmee
moesten eindigen in den zomer uiter
lijk te vier uur en in andere jaarge
tijden te vijf. Met hun schuiten voeren
zij dan naar het Vuilrak of. zooals in
deze keur staat opgegeven, het ordi
naire rak, waar de lossing geschiedde.
Voor het laten liggen van afval was
do overheid minder toegefelijk dan
vroeger. Langer dan tol zonsonder
gang mocht niets blijven liggen, de
overtreder had drie gulden boete te
betalen voor eiken dag, dat de boel
langer liggen bleef. Liet iemand zand
mest of aarde op de singels lossen om
die naderhand naar zijn woning te
vervoeren (we denkeu hier aan bloem-
kweekers e. d xu.j dan mocht dit niet
maar zijn brein heeft dit plan niet
ontworpen daarvan ben ik sve?»
tuigd, zei Lady Musgrove.
O, neen Dat is een plannetje van
Ferdinand zelf. Zijn dienaren zijn ma-
rionetten, die dansen, terwijl hij aan
de touwtjes trekt. Nu. ik mag hopen,
dat Hare Majesteit niet op zijn listig
plan ingaat. Er zijn Graniondiërs ge
noeg op de wereld zonder dat zij Am-
phalia nu ook nog gaan overstroomen.
Ik stel ons vaderlandsch element ver
re boven het Gramandsche. Maar in
elk geval kunnen wij er op 't oogen
blik niets aan doen. Als de machine
in beweging is, moeten wij trachten
een spaak in het wiel te steken. Het
eenige wat ik nu to doen heb, is een
brief te schrijven aan Sir Edwin Na
pier, waarin ik hom vertel, dat zijn
idee waarschijnlijk juist is en dat ik
van plan ben een oogje in het zeil te
houden.
De gezant keerde zich om, om de
kamer te verlaten. Terwijl hij heen
ging, zei zijn vrouw.
Wat ik zeggen wil, de Hertog
van Longlunds kwuin hier gisteren in
zijn jacht, de „Enchantress" aan. Ik
zond hem een invitatiekaart en hij
wil ook een gast meebrengen. Natuur
lijk, moet ik een invitutio zenden,
maar het zal wel wat al te vol worden.
Bijna niemand heeft bedankt.
Daaruit blijkt hoe populair je
bent. lieveling. Heeft I.onglands een
aanzienlijken gast bij zich vroeg de
langer dan een dag en een nacht blij
ven liggen. Anders liep hij gevaar,
dat de werklieden van de stad het,
ten haren voordeele, eenvoudig weg
haalden en hem bovendien nog een
boete van f 3 werd opgelegd.
Er was destijds ook al een haven
meester (in 1700 is er sprake van een
instructie, voor dezen ambtenaar) en
het is koddig te zien, hoe daarin al
lerlei dingen geregeld worden, die te
genwoordig aan eigen beleid en liet
gezond verstond van den ambtenaar
worden overgelaten. Zoo wordt bij
voorbeeld in bijzonderheden bepaald,
dat zand- en vuilnisbakken drie voet
van 't water moeten staan, en dat het
laden uit dio bakken of van de schoei
ing in de schuiten zal geschieden met
een goed dicht kleed, breed twee va
dem, met het eene einde gelegd in den
vuiluisbak of op de schoeiing en met
het andere einde over den kant van
de schuit, aan weerszijde meer dan
twee voet.
Laat ik eindigen met een kleinig
heid, die toch wel een aardigen kijk
geeft op de opvattingen van dien tijd
Op 5 September 1739 werd aan de
ijzerkramers verboden, voortaan ko
peren „vulnisblikjes" en een reeks an
dere koperen artikelen, met name ge
noemd, te verkoopen.
Waarom? Er waren geschillen ont
staan tusschen de koperslagers en do
ijzerkramers over den handel In ko
perwerk en daarom kwamen „mijne
heoren van den gerechte" tusschen-
beide en decreteerden eenvoudig, wat
de ijzerkramera mochten verkoopen
en wat niet.
Er is ju deze oude toestanden wel
heel wat, dat ons niet behagen zou
Wie zich er in verdiept, vindt ze in
teressant "enoeg, maar zou toch niet
met het bekende liedje, treuren
Die goeie tijd
Komt nooit weerom 1
Integendeel, in velerlei opzicht is
onze tijd beter I
J. C. P.
DINGEN, DIE NIET IEDEREEN
WEET.
XXVII. WAT IS RADIUM?
In het jaar 1896 heeft de Fransche
geleerde Henri Becquerel een nieu
we eigenschap der stof ontdekt. Hij
stelde nl. vast, dat de stof ura'nium
liet vermogen bezit om uit-zichzeif
licht, warmte en electriciteit ie ge
ven. Zijn landgenoot Pierre Curie
kwam op het denkbeeld, dat ook an
dere stoffen, daq uranium, deze ei
genschappen welke men samenvat
te onder den naam van radio-activi
teit zouden bezitten. In deze richting
stelde hij, geholpen door zijn echtge-
noote, een onderzoek in, met dit ge
volg, dat de jong© mevrouw Curie
Sklodowska tot de ontdekking kwam,
dat ook het thorium radio-actief was.
Dit geschiedde in 1898. In het eind
van dat jaar ontdekte het echtpaar
Curie het radium. Deze laatste ont
dekking was daarom zoo belangrijk,
wijl de nieuwe stof in zeer sterke ma
te de door Becquerel waargenomen
eigenschappen bezit. Radium bleek
twee millioen maal zoo sterk radio
actief te zijn, als uranium.
Het radium geeft in het donker
een lichtschijnsel af. Die lichtstralen
oefenen een scheikundige werking uit
op andere lichamen. Zoo wordt glas
in de radium-stralen, violet, bruin,
geel of grijs. Ook andere stoffen ver
kleuren onder den invloed van het
afschijnsel. Papier wordt geel en
wordt als een zeef, doorboord met een
groot getal kleine gaatjes. Op foto
grafische platen oefenen de stralen
eveneens invloed uit. Men kan er dus
mee fotografeeren, en wel, evenals
met X-stralen, door do lichamen
heen. Een merkwaardigheid nog is,
dat de uitstraling niet verandert met
de temperatuur. Radium op een tem
peratuur van 30 graden straalt even
sterk, aJs op een temperatuur van
250 graden onder nul.
In 1899 heeft Becquerel ontdekt,
dat de radium-slralen bestaan uit
gezant onverschillig. Hij was te Bue
nos Ayres, toen ik daar was, en ik
mocht hem wel lijden. Hij is een En-
gclschman zonder de gewone stijfheid.
Hij erfdo de bezittingen van zijn va
der en de hersenen van zijn moeder
een schitterende nalatenschap is
dat geworden.
Ja, hu staat heel goed aange
schreven. Hij brengt den pas aan de
regeeriug gekomen Prins van Helm-
burg Wallen mee.
Wel, dat is interessant I Ik wil
hem grao" eens ontmoeten. Ik boor,
dat. hij een flinke kerel is met een
helder verstand. Zouden wij hem niet
kunnen gebruiken voor de Amphali-
sche huwelijksplannen en met een
lachje ging Sir Douglas lieen.
Er zijn eenige opmerkingen zoo af
gezaagd, dat zij maar zoo nu en dan
waar zijn. Een van die versleten uit
drukkingen is dat er menig waar
woord in scheids wordt gesproken.
Toen haar echtgenoot was heenge
gaan, liet Barbara zich peinzend ach
terover in haar stoel vallen. Zij hield
veel te veel van koningin Helena om
het idéé to kunnen verdragen, dat
haar hand do speelbal zou worden
van tegenstrijdige -diplomatieke be
langen, en haar huwelijk een voor
werp van intrigue. Dit was de zaak,
bekeken uit een gezichtspunt, waar
voor haar echtgenoot niet veel voelde,
die, ridderlijk gentleman als hij was.
te veel diplomaat was geworden, om
de koningin nog als vrouw, den ko
ning als man te beschouwen. Een ko
ningin biiift toch altijd een vrouw
die ware woorden bestonden voor
Douglas Musgrove niet.
Den laatsten tijd was Lady Musgro
ve niet meer zoo intiem met koningin
Helena geweest als in haar meisjes-
dagen voor haar huwelijk. Ten eerste
had die laatste gebeurtenis haar ge-
scheiden, wat altijd tot zekere hoogte
het geval is en ook moet zijn. De
groote itimiteit tusschen man en
vrouw vormt een slagboom voor ver
trouwelijkheden met anderen. De
vriendin ls er niet op gesteld nl haar
opmerkingen door de zeef van het su
périeure mannelijk oordeel te laten
gaan, hoeveel te minder haar intieme
geheimenDe schaduw van den echt
genoot ligt over de vriendschap van
do vrouw. Behalve dit algemeen voor
komend verschijnsel, was ook de
voortdurende tegenwoordigheid van
de gravin en nicht Lucie Yerscheim
sinds de eerste in het paleis was ko
men wonen, oorzaak geweest, dat ko
ningin Helena minder behoefte had
aan omgang met anderen, en bracht
er het zijne too bij, om haar van Bar
bara Musorove te scheiden. Toch was
do vriendschap tusschen de beide
vrouwen niet minder oprecht en waar,
al waren dan ook de uiterlijke om
standigheden veranderd. Zij was ge
baseerd op den hechtsten grondslag
wederzijdsche waardeering van de
uitstekende eigenschappen der an
dere.
Lady Musgrove ontwaakte uit haar
gepeins. Haar laatste overdenking
stelde haar een beetje gerust. Het was
deze
In elk geval is de koningin de
laatste vrouw cp de wereld om te trou
wen als zn niet liefheeft of te bemin
nen als haar geen achting wordt af
gedwongen. Het zal goud zijn, geen
verguldsel dat zij in haar hart draagt.
Als die prins Alexander haror waar
dig is, dan zal hij ook oprecht tegen
over haar zijn en tegenover Amplia-
lia, omdat het van haar is, ook nl was
hij tienmaal de neef van Ferdinand.
Als hij barer niet waardig is, dan zal
hij nooit de koningin trouwen, boo
mooi de keizer en Kalya liet plan ook
ui elkaar hebben gozet.
Aldus gerustgesteld, zette Ludy Mus
grove haar ochtendcorrespondentie
voort. Het eerste briefje, dat zij
schreef was om den vorst van Hclin-
burg-\Vallen voor het bal uil te uoo-
digen. Toen de vorst het ontving en
er nota van had genomen, stak hij
bel kaartje zorgvuldig in zijn zaJcpor-
tefeuille waar het later altijd bleer.
HOOFDSTUK VL
Onwelkome 'Bezoekers.
Al.s prins Alexander van Skiloo in
de hoofdstad was. gebruikte hii een
weelderig ingerichte rij van vertrek
ken in liet hotel Msthieu, die men
door het hotel zeif kon bereiken, maar
ook door een deur boven aan een trap.
die enkel tot de vertrekken van den
prins toegang gaf, en waarvan hij
zelf een sledtel bezat. Zelfs als was
hij in Skiloo, dan bleven dc vertrekken
voor Alexander gereserveerd, zoodat
hij terug kon keeren en ze gebruiken
op iederen tijd. waarop 't hem behaag
de. Omdat hij na zijn ritje nog eeni
ge minuten over had, vóór het tijd was
zich te -raan kleeden, trad de prins het
hotel op dc gewone wijze binnen en
ging de rookkamer binnen, om te zien
of er ook eenig nieuws was Er was
echter niets bijzonder behalve do ge
wone koersen der g Tdmurkten. Op
een van de tafels lug liet Dettincnsch©
Nieuwsblad, de prins num het onver
schillig op, waarbij zijn oog viel op
de volgende parugruaf
„Na haar studie in Parijs voltooid
te hebben is Mejuffrouw Ulrike Lo-
weofels voor eenige maanden in da
mcoie \illa van huur vader, die zoo
prachtig aan de Dolt is gelegen, te
ruggekeerd. Mejuffrouw Lowenfela
legt zich toe op het beeldhouwen, en
wordt beschouwd als iemand met veel
talent. Over eenige maanden zal zij
waarschijnlijk een studiereis maken
naar Rome en Florence.
(Wordt vervolgd).
