AARLEM'S DAGBLAD.
u
TWEEDE BLAD.
WOENSDAG 5 APKIL 1911
Buitenlandsch Overzicht
In de Vereenigd© Staten w<xrdl
thans veel gedaan
VOOR DE VREDESBEWEGING.
Zeker denken de practische Ameri
kanen men moet het ijzer smeden
als tiet heet is
Zondag is in alle kerken van de
Unie ten gunste van het Engelsch-
Amerikaansche Vredesverdrag ge
sproken en ooi: werden in verschillen
de plaatsen meetings gehouden
propageering van het arbitragedenk
beeld
Te New-York werden twee reu
vergaderingen gehouden. In do be
langrijkste van doze bijeenkomsten
was Henry Taft, een broeder van den
president, voorzitter. Hij hield een
uitvoerige openingsrede en zei o. m.
De president van de Vcreenigde Sta
ten heeft nu voorgesteld, dat arbitra
ge-verdragen voortaan alle quacsties
zullen moeten omvatten, ook die wel
ke grondbezit, levensbelangen of de
nationale eer betreffen. Dat do vre
desbeweging groote vorderingen heeft
gemaakt, bewijst het feit, dat deze
aankondiging niet belachelijk is ge
maakt, maar integendeel de aan
dacht heeft getrokken van alle na
ties der wereld en sympathieke be
antwoording heeft gevonden bij Sir
Edward Grev, den Engelschen minis
ter van Buitenlandsche Zaken, en den
heer Balfour, de leiders der groote
politieke partijen in Engeland.
Dc president heeft, voorgesteld een
natie, in de hoop, dat later alle na
ties het dus gegeven voorbeeld zullen
volgen, en zulk een verdrag wordt nu
voorbereid en is door onzen minister
van Buitenlandsche Zaken aan Enge
land voorgesteld. Het voorstel van
don president heeft aanleiding gege
ven tot een beweging ten gunste van
den wereldvrede, welke in ons land
en in Engeland dagelijks aan krocht
wint en belooft onweerstaanbaar
worden.
Taft huldigde dc kerken, i
ann het hoofd der beweging
geplaatst.
Hij herinnerde aan de afschaffing
van het duel en vervolgde toen Het
is eeen hersenschim te gelooven, dat
binnen afzienbaren tijd ook het wa
pengeweld ter regeling van de ge
schillen tusschen de natiën op gelijke
wijze zal worden veroordeeld en dit
doel zal te eerder bereikt worden, als
men in de arbitrage-tractaten ook op
neemt dc regeling der geschillen, die
de zoogenaamde nationale eer be
treffen.
Het onmiddellijk resultaat van de
thans begonnen beweging belooft een
algemeen arbitrageverdrag mot En
geland te zijn. Dat zou een voorbeeld
wezen voor de wereld en van grooten
invloed zijn. Frankrijk en andere
nr.: ;cs zullen zich bij de beweging
v iur «Ie algemeene vrede aansluiten
en langzamerhand, velen der aanwe
zigen zullen er wellicht nog getuige
van zijfi, zullen we in voortdurenden
en ongestoorden vrede leven met alle
natiën van Europa en laat ons ho
pen ook met de voornaamste rijken
in het Oosten.
Niet alle Engelschen zijn warm
voor vermindering der vloot uit gaven.
Lord Roberts heeft in
T ENGELSCHE HOOGERHUIS
een motie ingediend, luidende
..Dat. met het oog op de gewijzigde
strategische toestanden in Europa,
dif Huis met ernstige en toenemende
bezorgdheid de onvoldoende militaire
maatregelen der regeering voor de
verdediging van dit land en de over-
meosche gebieden beschouwt."
is gisteren in dc Kamer besproken.
Dc ministerpresident CanaLejas
lichtte de Kabinetscrisis toe. Hij zei,
dat die veroorzaakt was door on-
eenigheid met den minister van Oor
log. die de Ferrer-debatten wilde be
korten.
Aangezien dc koning zijn vertrou
wen heeft uitgesproken in het nieu
we ministerie, waann een nieuwe
minister van Oorlog heeft zitting ge
nomen en eenige andere titularissen,
die ministers vervangen, die zich om
gezondheidsredenen hebben terugge
trokken, blijft het regceringsprogram
hetzelfde, dat is zooals het in de
troonrede is uiteengezet
De regeering wil, dat de zaak-Fer-
rer zoo uitvoerig zal worden bespro
ken, als het program toelaat, maar
zonder dat er misbruik wordt ge
maald. Ik ben overtuigd, aldus de
minister-president dat geen enkele
aanval op het leger gedaan zal wor
den.
De regeering is tot aJle concessies
bereid, die in overeenstemming zijn
met het landsbelang, rnaar zal geen
haar onwaardige pressie verdragen.
De republikein Azcarata vroeg toe
stemming om over de crisis te mogen
interpelleeren. De discussie werd toe
gestaan.
Azcarata verklaarde, dat de repu
blikeinen de quaestie Ferrer willen
behandelen, zonder eenige pressie uit
te oefenen. Hij was ook van oordeel,
dat het leger geheel buiten de crisis
staat.
C anale jas antwoordde en prees het
leger, waarin volmaakte tucht
heerscht. Hij noodigde de sprekers
der oppositie uit, de zaak-Ferrer in
den breede te bespreken, maar voor-
zichtigheid te betrachten.
lieden zal het debat dus wel weer
voortgezet worden. Er valt nogal veel
over de quaestie te zeggen, want men
is er al een dag of vier mede bezig.
DE DUITSCHE RIJKSDAG
heeft de Leger- en marine-begrooting
afgelni inleid.
Tegen het uitdrukkelijke advies
van den staatssecretaris Von Tirpitz
werd eeu motie van liberalen en so
cialisten aangenomen, om de toelage
voor stokers en machinisten te her
stellen.
en alle werklieden in do verschillen
de bedrijven van houtbewerking, met
name die van de houtzagerijen,
van de meubelfabrieken, verder
loodgieters en de opcrlieden. Te Ko
penhagen en in de provincie zijn in
liet geheel 14.000 arbeiders uitgeslo
ten.
stadsnieuws
Het keizerlijk jacht Hohenzoliem is,
met den Duitscheu kroonprins en
kroonprinses aan boord, gistermorgen
van Brindisi vertrokken, om naar
Italië te gaan tot het bijwonen der
jubileumsfeesten in Italië.
DE OPSTAND IN YEMEN.
Uit Konstantinopel wordt verno
men, dat blijkens berichten ui
Yemen ieder oogenblik beslissend
gevechten bij het plaatsje Sinan posj:
verwacht kunnen worden. Bij Sinan
pasja gaat de groote weg naar Sanaa
door een gevaarlijke engte en dt
Iman Jacbia heeft er alles samenge
trokken, wat hij aan strijdbare man
nen bijeen heeft kunnen krijgen
De berichten
UIT MAROKKO
zijn uiteenloopend en verward.
Maar.... alle zijn toch ongunstig
voor den Sultan. Alleen weet een
Fransch blad te berichten, dat de op
roerige leden van den stam der Beni
Mtirs in onmin zijn geraakt met hun
bondgeiiooten de Hein Gul, en dat zij,
om met tusschen twee vuren le go-
raken, misschien dun aftocht zuilen
moeten blazen.
Te Fez staan handel, verkeer en
nijverheid volkomen stil, de prijzen
van levensmiddelen c-n veevoeder stij
gen onrustbarend. De jjositie van den
Sultan wordt uog belangrijk moeilij
ker gemaakt door liet stille verzet
van El Glaoej en Mtoegi, die in de
stad tegen hem stoken. De verschil
lende berichten stemmen overigens
overeen, dat een beleg van Fez zeer
wel mogelijk is.
Volgons ©en telegram hebben de
consuls te Fez met algemeene stem
men besloten de vreemdelingen kolo
nie onder een krachtig geleide naar
kust te laten brengen.
Ook op het Rif heerscht namelijk
niet de gewenschte rust. Een Fransch
handelsreiziger, die zich te ver uit
de naaste omgeving van Alhucemas
had gewaagd, is gevangen genomen,
en sinds dien is niets meer van hem
vernomen.
De opstandelingen bezitten acht ka
nonnen, d,ie hun door de plaatselijke
overheid te Mekinez verschaft zouden
zijn. De meerderheid der Mooren zou
sympathiseeren met de opstandelin
gen in hun verzet tegen den Sultan,
die hen uitzuigt en verdrukt
Over de wederkeorigheidsovereen-
komst tusschen
is al veel te doen geweest.
En nu komt het eerst recht los
Gisteren is de buitengewone zitting
van het nieuwe Congres, die door
Taft is bij'eengeroepcn voor behande
ling van het bedoelde wetsontwerp,
geopend.
Champ Clark (democraat) is tot
voorzitter gekozen.
treft naar uit Kopenhagen geseind
wordt niet alleen de metselaars
en de timmerlieden, maar ook de ar
beiders in de electriciteitsbedrijven,
HAARLEMSCHE BANK VEREENT -
GING FIRMA TEDING VAN
BERKHOUT DE CLERCQ.
In dc gister gehouden algemeene
vergadering van commanditaire ve'n-
nooten word verslag uitgebracht over
de verrichtingen gedurende hel boek
jaar 1910.
Uit de winst wordt een dividend
uitgekeerd van 7 3/4
De balans en de winst- en verlios-
hierop werd in totaal geïncasseerd
ring goedgekeurd.
Uit het verslag volgen hieronder
eenige bijzonderheden:
Was er over 1909 een flinke ver
meerdering zoowel van de interest-
rekening als van de provisie-rekening
thans was zulks alleen het geval ten
opzichte der laatste rekening. Wel
sluit de interest-rekening nog met
een kleine verhooging boven het cij
fer in 1909. namelijk met f 1209, in
verhouding tot de verwachtingen in'
verband met den zoo opgeloopen
rentekoers in het afgeloopen jaar
de zooveel hoogeré debet-saldi in re
kening-courant is die verhooging
evenwel niet.
Het totale interestcijl'cr over 1910
was f 116.192 tegen f 114.983 over 1909
De uit de provisierekening geboek
te winst bedroeg f 116.260, tegen
f 111.080. De omzet op buitenlandsclie
wissel rekening bedroeg f 6.636.000,
tegen f 5.657.000 in 1909. Wat betreft
de binnenlundsche incoisso-rekening.
hierop wer din totaal geïncasseerd
op Haarlem en omstreken f 9.538.000
tegen f 8.483,000 in 1909. De overeen
stemming omtrent een verhoogd in
casso-tarief, te Haarlem tusschen d<
verschillende incasso-kantoren ver
kregen en lo. Juli 1909 in werking
getreden, heeft ook nog. gedeeltelijk
in 1910 haar invloed met hei oog op
een vergelijking der beide jaren kun
nen doen gelden. Aangaande de com
missierekening valt te melden, dal
de buitengewoon hooge geldkoersen
tot gevolg hebben gehad een onge
kende stilte op fondscngebied gedu
rende ee'n deel van het jaar, zoodal
de omzet en daarmede de provisie
uit dien hoofde belangrijk kleiner is
geweest dan in 1909.
Omtrent den gang van zaken aan
de bijkantoren te Hillegom en Lisso
is meh ook dit jaar tevreden. Het in
het laatst van 1909 lo Hoofddorp in
de Haarlemmermeer gevestigde bij
kantoor begint zich ook langzaam
aan te ontwikkelen. Dc omzet bij de
vertegenwoordiging te IJmuiden is
in 1910 weder flink gestegen.
Tegenover het totaal der baten ad
f 234.010 staan de algemeene kosten
met f 79.045 |v. j. g 73.735). Na over
schrijving van f 7000 op gebouwen-
reserverekening, f 1000 op de reserve
voor pensioen en ondersteuning aan
het personeel en f 10.000 op de del-
Credere-rescrve blijft er een winstsal
do ter verdeeling van f 136.964 (v. j.
f 134.526), waaruit het bovengenoem
de dividend wordt uitgekeerd. Een
onverdeeld saldo van f 3332 gaat op
nieuwe rekening over.
Vennootschap.
De ..St. Ct." bevat de Kon. goedge
keurde statuten van de N. V. 'Maat
schappij tot voortzetting van de za
ken der firma Ruhaak en Co., te
Haarlem.
De vennootschap heeft ten doel het
drijven van handel te Soerabaja e'n
elders Ln Scheepsmaterialen, victua
liën, in stoom- en andere werktuigen,
waterstaats-, mijnbouw-, landbouw-
fabrieksbenoodigdheden, het
doen van aannemingen daarop be
trekking hebbende, het exploiteeren
van een werktuigkundig atelier, het
deelnemen in ondernemingen die eon
soortgelijk doel hebben en het ver
richten van alle handelingen
werkzaamheden in verband met een
en ander, waa'rtoe zij aanvangt met
dc overneming en voortzetting der
bestaande zaak van dien aard tot
dusver te Soerabaja gedreven door
den heer Evert Willem van Someren
Gréve onder de firma Ruhaak en
Co.
De vennootschap is mede bevoegd
tot hel. waarnemen van agenture'n en
het uitoefenen van den commissie
handel, voor zoove'r bovengenoemde
zaken betreft.
Het maatschappelijk kapitaal
wordt vastgesteld op f 1.000.000
waarvan thans f 200.000 zijn ge
plaatst.
De aandeelen zijn groot f 1000.
Feestviering.
Onder dezelfde prettige stemming
hebben gisterenavond de agenten van
politie der le sectie, leden van d
polilieveree'niging „Verbetering zi
ons Streven" met hunne dames he
9-jarig bestaan van die vercenigini
feestelijk gevierd op de bovenzaal
van de Korenbeurs, welk feest even
eens tot 's nachts ongevrffr 4 uur
heeft geduurd. Ook was hierbij
aanwezig de humorist Vrugt, die veel
tot de pret heeft bijgedragen.
G e v. Voorwerpen.
Terug te bekomen bij
Grootveld, Kruisstraat 14,
zweep.
C. Bax, Gen. de la Reijstraat 53,
sn bruine zweep.
J. Assendelit, Lrsulastraat 3, een
ronsch woordenboek.
E. Bon, Ged. Raamgracht 30, een
R. K. Vragenboekje.
11. Rodenburg, Leidschestraat 10'
ecu witte heerendas.
L. W. Zuurundonk, A. L. Dyserïnck
straat 71, een steekbeitel.
In de jaarvergadering dezer naam
looze vennootschap is het verslag uit
©bracht. Daaraan ontleencn we
De onderhoudskosten van sporen,
gebouwen en electrische geleidingen
hebben die van het voorafgaande jaar
niet belangrijk overschreden. Weder
om werden de meest ingrijpende ver
nieuwingen uitgevoerd aan de stads-
lijneu te Haarlem, waarvan de toe-
tand, met uitzondering van enkele
baanvakken die nog verbetering
hoeven, iets meer bevredigend begint
te worden.
De stroomtoevoer naar liet baanvak
Haarlem—Zandvoort werd belangrijk
ertjeterd door verzwaring van den
bóveugrondsckea vuedingskubel, wel
ke thans over een lengte van onge-
eer '2100 M. een doorsnede van 325
ierk. m.M. bezit.
In geen enkel voorgaand jaar kon
op een zóó groote toeneming van het
personenvervoer gewezen worden, al>
in 1910 de bijzonder gunstige weers
gesteldheid in bet voorjaar, .en het,
drukke bezoek aan de te Haarlem ge
houden bloemententoonstelling, moe
ten als de voornaamste oorzaken de-
vermeerdering aangemerkt wor
den daarnaast staat echter ook een
zeer merkbare stijging van bet regel
matige vervoer, die het duidelijkste
blijkt uit vergelijking der opbrengst
van abonnementskaarten.
Het vervoer op de lijn Haarlem—
Bloemendaal (sinds 1906 meer dan
verdubbeld Jheeft zich, nu de aanvan
kelijk weinig bemoedigende resulm
ten der tariefverlaging, in die'mate
ontwikkeld, dat thans de bruto-op-
brengst die van alle "vroegere jaren
overtreft
De dienstregeling op do lijn Amster
dam—Haarlem bleef in hoofdzaak de
zelfde sinds de opening der lijn op
het baanvak Haarlem—Zandvoort
erd bh wijze van proef ten vorigen
jure ook in den winter een 20-mmu-
tendienst gehandhaafdde toenemen
de bebouwing v an den Ardcuhoul en
Bentveld wettigen do verwach
ting, dat er geen aanleiding zal be
staan wederom terug te koeren tot
de vroegere tusschenruimten van 30
40 minuten tusschen opeenvolgen
de treinen.
Op de lün Haarlem—-Bloemendaal
is een drukker verkeer dan met ius-
schenpoozen van 15 minuten voorals
nog niet te bereiken, door den grooten
afstond der vvisseLs in de enkelsporigo
lijn.
In de voor de verschillende lijnen
geldende tarieven valt geen wijziging
te vermelden.
Naarmate de bebouwing der terrei
nen zulks vorderde werd een begin
gemaakt mot den aanlog der zijstra
ten van den Admiraal-de-Ruyterweg
het hiervoor benoodigde zand werd
met eigen middelen aangevoerd.
De op 31 December 1910 geheel
tooide of in aanbouw zijnde perceeleu
besloegen een gezamenlijke gevelleng-
to uan den hoofdwee van ongeveer
1065 meter.
De thans reeds afgesloten contrac
ten wettigen dc verwachting, dat de
uitkomsten voor 1911 althans niet zul
len achterstaan bij die van 1910.
Ook in het afgeloopen jaar beeft de
aërogeengasfabriek op bevredigende
wijze kunnen voorzien in de behoefte
aan gas voor verlichting en verwar
ming.
De bedrijfswinst op de spoorweg-ex-
ploitalie bedroeg 211.694.101/2, en de
winst op verkochte bouwterreinen
1 134.331 42.
Het boekjaar sluit met een wins
saldo van 198.177.541/2, waarbij te
voegen is een onverdeeld winstsaldo
van 1909 van 25.458.11 1/2, te zamen
223.635.66.
Na verschillende afschrijvingen
kan f 90.000 beschikbaar gesteld wor
den voor een dividend van 3 pCt. (het
kapitaal dor maatsch. is f S.OOO.fWO),
terwijl er f 18,212,77 op de nieuwe re
kening geboekt wordt.
Dit is het eerste dividend, dat de
maatschannij uitkeert.
Op het baanvak AmsterdamHaar
lem—Zandvoort werden vervoerd
2 203.912 reizigers, ontvangsten per
dag-kilometer 45.46.
Centuurbaau /Haarlem 1.572.492 rei
zigers, ontvangsten /36.S4/8 per dag
kilometer.
HaarlemBloemendaal 935.215 rei
zigers, ontvangsten 50.35/3 por dag-
silometer.
Het Meifeest.
Op de vergadering van het Haar-
lemsclr Arbeiders-secretariaat werd
besloten, dat op Zondag 30 April
een vergadering zal worden gehou
den met den heer Leeuwenburg als
spreker en op Maandag 1 Mei de op
tocht door de stad met transparanten
en vaandels, gelijk reeds gemeld is,
Haarl. Gomwasschcrlj.
I)e gisteren gehouden vergadering
van aandeelhouders der Haarl. G m-
wasscherij heelt de door dc liquidatie-
commissie overgelegde liquidatie-reke
ning met algemeene stemmen goed
gekeurd en de commissie onder dunk-
oetuiging gedechargeerd voor haai
gehouden beheer.
HINDERWET.
B. en W. van Haarlem maken be
kend, dat bij hunne beschikking van
30 Maart j.l. auu B. D. de Vries ver
gunning Ls verleend tot oprichting
van een kaikblusscherij in hel perceel
auu de Gedempte Oude Gracht no. 48.
Voorts, dat tan héden uf op alie
werkdagen, van des voormiddags 9
tut des namiddags 2 uur, tot 18 April
roormiddugs te_ 11 3.4 uur, ter
'„•emeente-secreta rie (7de Afdceling
ter inzage is nedergelegd het ingeko
men verzoekschrift met do bijlagen
van de Naariilooze» Vennootschap
„Haarlemsche Muchinefubi n:k voorii.
Gcbr. Figeen« om vergunning tot uit
breiding van de inrichting tot opwek
king van eloctnschen stroom voor ver
lichting en beweegkracht in een ge
bouw staande op een gedeelte van het
terrein aan de Leidsclie Vaart nos.
10, door bijplaatsing van een
stoomdyixanio, e:i dat oji den veertien
den dag na heden, zijnde 18 April e
k., en wel des voormiddags te 113/4
uur op het Raadhuis «Ier gemeente do
•degenheid zal worden gegeven, om
,en overstaan van hel gemeentebe
stuur of een of meer zijner leden, be
zwaren tezen het uitbreiden der in
richting in to brengen.
Rubriek voor Vragen
Onze Lachhoek
PRACHTIGE VERGELIJKING.
Mevrouw hoeft een kalkoentje v«or
't diner besteld. Ze vindt 't afgeleverde
beestje mager.
Een schraal diertje, zegt ze te
gen de keukenmeid.
Och, mevruuw, antwoordt deze,
als 't geïmiteerd is, zal 't wel meeval
len. Denk u maar eens wat u zelf
bent, als u uw diamanten niet aan
hebt.
DE PRAKTIJK ONTBRAK IIEM.
Wimpie, Wimpie, knorde de tan
te, waarom denk je er toch nooit aan
,dank u" te zoggen.
- Ik denk, omdat ik te weinig in
de gelegenheid gesteld word 't te lee-
ren, antwoordde de jonge diplomaat,
met een begeerigen blik op een doos
chocola.
STOPPELIG.
Een dronken student wil zijn hand
spiegel nemen, om te kijken, «>f ie zich
moet scheren. Hij neemt ochter zijn
haarborstel in plaats van zijn hand
spiegel, en bromt
't Wordt hoog tijd, dat ik me
scheer, wat een baard heb ik I
DE BROEKROK.
Op den Nieuwendijk te Amsterdam
bekijken we een uitgestalden broek
rok. Naast ons staat een conducteur
m de tram
,,'k Zal blij ziju,as ze allemaal
die broeken an hebben, dan zullen ze
voortaan wel wat vlugger leeren uit-
instappen."
(„Hbld.").
het nieuwe adresboek van Amster
dam ter inzage
ANTWOORD. In verschillende
hotels en restaurants.
VRAAG. Ik ben met Februari in
mijn betrekking gekomen. Nu heb ik
met mevrouw eenige woorden gehad.
Heeft zij nu het recht, mij vier we
ken vóór Mei de betrekking met de
zes weken op te zeggen
ANTWOORD. Ja, als mevrouw
m zes-weken-termmi in acht neemt,
kan zij evenals de dienstbode
legen iederen willekeurig en datum
•pzeggen.
VRAAG Waar zijn de kaarten
voor de HollandEngeland-match in
iór-verkoop te verkrijgen
ANTWOORD. B;j den heer Joh.
Maas, sigarenhandelaar, hoek Groote
Markt—Groote Houtstraat
VRAAG. Is het noodig, dat een
mozone-papegiiai de tong wordt ge
sneden om te leeren praten
ANTWOORD. De tong van een
mazone-papegaai behoeft absoluut
liet geknipt of gesneden te worden.
Door den vogel dikwijls hetzelfde
langzaam en duidelijk voor te zeggen,
leert u hem spreken. Het gaat met
een amazone-papegaai altijd lang-
«laar dit soort niet tot de leer
zaamste behoort.
CORRËSPON DEN TIE.
Don heer De W. Juist aan de twee
door u genoemde drukkerijen werken
de bedoeklé zotmachines. Andere
werkplaatsen hebben die, voor zoover
wij weten, niet, wel „Typograph" en
„Monotype".
Uit de Omstreken
Gcabonnccnlen hebben liet voorrecht,
vragen op verschillend gebied, mils voor
beantwoording vatbaar, in u zenden bij de
Redactie van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtitiwit 53.
lis antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven eu eoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van deu inzender vermelden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG. T- Wanneer verleent dc
Minister van Landbouw, Handel en.
Nijverheid audiëntie
ANTWOORD. lederen Woens
dag; de gewone audiëntie zal deze
week evenwel niet plaats hebben.
VRAAG. Waar is hier ter stede
HEEMSTEDE.
Jubilé.
Naar 't „Weekbl. vooï BI." meldt,
herdacht J. M. van Straten 29 Maart
j.l, den dag waarop hij vóór 25 jaar
in dienst trad bij de firma Joh. Ro-
scnkïantz en Zoon te Heemstede.
Zondag j.l. werd dit feit feestelijk ge
vierd; het heeft den jubilaris met aan
i©langstelling, zoowel van de zijde
van zijne patroons, als van die van
zijne kameraden, ontbroken. Het ver
dient vermelding, dat met hem nog
twoe anderen in leven zijn. die een
zelfde jubileum bij deze firma heb»
ben gevierd.
Voor het examen als opzichter de'r
Maatschappij ter bevordering van
Bouwkunst te Arasterdam is geslaagd
de heer J. G. Sorber, alhier.
Bij Kon. besluit van 18 Maart j.l.
is goedgekeurd het raadsbesluit tot
Van Kunst en Kunstenaars.
XIII,
Sedert Zaterdagmiddag is de groot
ste der beide Haagsche Pulchri-zalen
©ene attractie geworden voor de tal
rijke Indische families die een deel
der Residentie bevolken. De ingang is
verlegd, men komt door een zijdeur
de mooi-bolichte zaal binnen eu be
vindt, zich dan aanstonds te midden
van DucJiatel's Indische landschap
pen, die, een veertigtal, langs de
wanden zijn opgehangen. In een der
aangrenzende achterzaaltjes is een
toa-room ingericht, waar tegen den
five o'clock een baboo en een Indische
„jongen" in vol ornaat als theeschenk
ster en rondbrenger fungceren. Eeni
ge tafeltjes met gezellige rieten stoe
ien. een paar met sarongstoï omklee-
de piëdestals en buiten, aan den in
gang een bordje met „disini bolah
da pet the©" moeten den Indischen be
zoekers ©ven zoo vele herinneringen
zijn aan het land van den bandjir,
aan welks exotische schoonheid een
Noderlandsch schilder zich geduron
do ©en tweetal jaren te goed heeft
gedaan, om het resultaat dier genie
tingen, gedeeltelijk althans, thans
hier ten toon te kunnen stellen.
De heer F. J. van Rossum Duchatel,
wiens oeuvre voor de groote schare
van kunstzinnige leeken sedert jaren
de aantrekkelijkheid bezit, van het
aangename en lichi-hovattelijke,
moest om zijne kinderen te bezoeken
eenigen tijd in Insulin de doorbrengen
en heeft zich dien toen van nutte ge
maakt, door het nieuwe, het verras
sende van het Indisch landschap in
teekoning en schilderij vast te leggen.
Wij hebben vroeger reeds vernomen
van liet groote succes, door den
Haagschcn schilder in de groote cen
tra op Java behaald. En verwonderen
doel ons dus de belangstelling aller
minst, «lie nu aan deze Pulchri-ton-
toonstelling, vooral van uit de z.g.
Indische buurt, betoond wordt.
Over de innerlijke artistieke waar
de der aquarellen, thans geëxposeerd,
zulten wij niet te veel zeggen. Onge
twijfeld is Duchatel een handig wer
ker, eon vlot aquarellist, die goed
weet zijn composities te zetten en
wien tevens «le gave niet vreemd is.
vlug te onderkennen wat des publieks
voorliefde heeft en hoe deze veroverd
moet worden.
Noch zulten wij uitvoerig worden,
waar de quaestie geraakt wordt of de
kunstenaar er in geslaagd is, 't 2eer
speciale van de Indische atmospheer
in zijn werk te brengen. Al wilde hot
ons soms voorkomen dat veel en ve
lerlei dezer werkstukken ©veneens in
de buurt van Voorbuig of Leidschen-
dam ontstaan konden zijn, en de
verre reis, dMrvoor althans onnoodig
geweest was, de kennis uit eigen aan
schouwing van het Indische land
schap ontbreekt ons, helaas, te eenen-
male, zoodat bescheidenheid en reser
ve van oordeel noodzakelijkheid
wordt.
Wij moeten er ons dan ook toe be
palen te conslateeren dat onder hen
die met liet tropisch Nederland wer
kelijk vertrouwd zijn, deze expositie
warme belangstelling gewekt heefi.
Heden, Maandagmorgen waren reeds
©en drietal werken verkocht en onver
mijdelijk moeten nog meerdere vol
gen. Duchatel s werk is zoo licht be
grijpelijk, zóó gewoon van visie, zóó
als de doorsnee-burger het óók ziet.
«lat de groote waardeering der menig
te voor dergelijk werk gemakkelijk te
vorklaren valt.
Duchatel ls niet de eerste Ilollandsche
schilder geweest die Java bezocht «in
hij zal voorzeker niet de laatste zijn.
Een vluchtig© Mik langs Pulchri's
wanden zal zelfs bij menigeen de uit
voerige olieverfstudies in herinnering
brengen, indertijd in *73 meen ik
door Mari ten Kate van de reis mede
gebracht em eerst verletten jaar, kort
na Ten Kate's dood bij Frederik Mul
ler geveild. Een directe vergelijking
zou misschien nog in Ten Kate's voor
deel uitvallen. En na Duchatel, bob
ben zich alweer andenen naar het om
den evenaar slingerende rijk opge
maakt oan evenals dezo kunstenaar
bij planters en suikervorsten roem en
goud te oogsten. (De lieer Dake Jr.
bevindt zich nog te midden der Deli-
magnateo of heeft ze Juist verlaten).
Van kunstenaars-ru>l is »n deze
materie weinig sprake geweest. Indi
sche artisten waren er eerstens niet
zooveel als in deze lage landen waar
men er heele dorpen metle bevolken
kan, kunst-menschen gevonden wor
den. En tweodens is van die weinige
Indiërs hier weinig bekend.
Raden Saleh is langzamerhand een
legendarisclie persoonlijkheid gewor
den, zoo van ©en ander. Boynon kent
men den naam nauwelijks. Toch zijn
van dezen, een tiental jaren geleden,
eenige importante en hoogst verdien
stelijk© «toeken nan het Koloniaal
Museum in den Hout, afgestaan. Ze
zullen er waarschijnlijk nog wel ge-
exposeerd zijn.
Als compensatie voor dit weinige,
door Indié ons geleverd, moeten wij
echter dankbaar erkennen dat een
aantal onzer aanzienlijkste Holland-
sciïe artisten in Insulinde het eerste
levenslicht aanschouwden: „Akkerin-
ga, Briët, Jan Toorop, Andre Broede-
let zijn in In«iiê geboren. Maar, met
uitzondering van Toorop is bij al die
hoeren, van Indischen invloed in hun
kunst, zelfs niets bemerkbaar.
Dat ook in Duchatel's werk diens
Indische snoepreisje niet dan een
voorbijgaande phase vortoonen zal.
«lit staat als een paal boven water.
Tot Prof. Dupont's opvolger is, ge
lijk wij ons al verstout hadden te 'ver
onderstellen, do heer J. J. Aarts be
noemd. In een warm gesteld stukje
in het Handelsblad wordt de Amster-
dainsehe Akademie met deze benoe
ming geluk geweuscht. In datzelfde
stukje dat eenigszins naar de akade-
irusche directeurskamer riekt, wordt
eene uitbreiding van het onderwijs in
do graphische kunstvakken voor
oogen gevoerd Met bijzonder© inge
nomenheid wordt van de omstandig
heid melding gemaakt dat Aarts, be
halve het kopergraveeren, ook de
houtsnede on de lithographic voldoen
de beheerscht. en als houtgraveur
zelfs reeds boeiende proeven van be
kwaamheid gegeven heeft.
Het is ie hopen dat de jonge profes
sor zich in zijn nieuwe positie spoedig
thuis zal gevoelen. Of hij tevens zijn
betrekking uan „Het Vaderland" zal
blijven waarnemen, is niet bekend.
Sedert moj. Marrus' vertrek naar het
„Nieuws van den Dag", schreef prof.
Aarts de kunstkritiek in het „Vader
land". nuchter, nurksch soms, doch
eerlijk en als der zake kundig. Blijft
hij met dezen arbeid voortgaan dan
wordt de Nederlandsche kunstkritiek
hoe langer zoo pro fessara Ier. Prof.
Dake in de „Telegraaf", Prof. Aarts
in het „Vaderland", terwijl een ech
te Germannsche herr-kunstprofessor
van Den Haag uit tegenwoordig de
Noderlandsoho tijdschriften met bij
dragen bombardeert
Inderdaad mogen wij verwachten,
dat de hoer Aarts zijn leerlinge) de
zelfde lief«Ie voor het vak zal weten
bij te brengen, als zlin zoo sympathie
ke voorganger.
Er is voor prentkunst, voor oor
spronkelijk graphisch werk, een
meerdere belangstelling groeiende.
Xoo is het zelfs mogelijk dat juist
do uitstekende reproductie door Van
Meurs b. v., naai- oorspronkelijk werk
vervaardigd, en aan het oorspronke
lijke op bijna niet te onderkennen wij
ze g&lijk, deze week zag ik ©en
groot aantal uitgestald in een !>oek-
handel in de Houtstraat tocb de
belangstelling voor het origineele
work gaande maken en dus opvoe
dend werken.
De aanstaande prentkunstenaars
vin«l©n dan een meer voorbereid pu
bliek dan vroeger. Dupont heeft geen
gelegenheid gohad graveurs van be-
teekenis te vormen, etsers een vrij
groot aantal. De etsklasse trekt meer
aan of liever schrikt minder uf dan
de inspanning, noeste vlijt die op de
graveerschool geeischt wordt.
Men is in Arti te Amsterdam thans
doende voor Dupont een eere-tentoon-
stclling te organise eren, waar tevens
zijn nagelaten oeuvre, zijn ateliers-
werk etc., dan ten verkoop geboden
zal worden. Tegen dien tijd hopen wij
nog op zijn werk terug te komen en
tot Nazoek en zoo mogelijk tot koopen
aan to sporen. Het kunstlievend deel
van ons volk heeft aan Dupont's we
duwe «ven eereschuld in te lossen.
Want in zijn kort leven was de pu
blieke vvaarrleering ongelijk aan zij
ne verdiensten.
4. 4. TL J H. DE BOIS.
