HARLEM'S DAGBLAD.
DERDE BLAD.
VRIJDAG 14 APRIL 1911
Binnenland
CHRISTELIJKE GEMEENTE
WERKLIEDEN
Do Christelijk© Bond van Neder
land sche Gemeentewerklieden heeft
te Utrecht zijn tweede algerneene ver-
Kadering gehouden.
De voorzitter, de heer A. Twigt,
wees er in zijn openingswoord op,
dut het ledental van den Bond in het
algemeen hetzelfde is gebleven en de
toestand in de meeste afdeelingon uit
stekend is, en vooral de gemeente
politiek in de den leden geestverwante
politieke partijen door hen goed on
der de oogen moet worden gezien.
De aftredende bestuursleden, de
heercn E. Overbeek, uit Haarlem, en
G. Bakker, uit Amsterdam, werden
met groote meerderheid herkozen.
In zake het voorstel-Zaandam, dat
de vergadering de wen schel Ijkhe id
overwege van het aanstellen van een
bezoldigd propagandist, werd beslo
ten, dat het bondsbestuur na inge
steld onderzoek met voorstellen dien
aangaande zal komen.
Naar aanleiding van desbetreffende
voorstellen werd l>esloten, het punt
aansluiting bij het Christel ij k-Natio-
naal Vakverbond, in overweging te
nemen tot de volgende jaarvergade
ring.
De bondssecretaris, de heer W. v.
d. Have, hield vervolgens een inlei
ding over het onderwerp „Medezeg
genschap".
Aan het bondsbestuur word opge
dragen krachtige actie te voeren voor
het verkrijgen (door een billijke rege
ling) van ouderdoms-, weduwen- en
weezenpensioen voor gemeente-amb
tenaren en -werklieden.
In beginsel werd besloten tot fede
ratieve werking tnsschen de hoofd
besturen van den R.-K. en den Chris
telijker! Bond van Nederlandsche Ge
meentewerklieden.
'Besloten werd de volgende jnarver-
gadojing te Amersfoort te houden.
"T STER GEVAL TE LEIDEN.
Men meldt ons uit Leiden
no gerechtelijke schouwing van hot
liik van den heer TL, die onder ver-
'd.aehfc o'os.'^ndieh"den gestorven is.
hoeft niets bijzonders aan het licht
gebracht. Er is don ook toestemming
gegeven tot begraven.
VOGRLWET.
Een wetsontwerp is ingediend hou
dende bepalingen tot bescherming van
in het. wild levende vogels.
Blijkens de Memorie van Toelich
ting he-ft de wet van 25 Mei 18S0, ge
wijzigd bij de wet van 15 April 1886,
waarbij de Nederlandsche wolgever
zich bezig hoeft gehouden met de re
geling van dit onderwerp, niet aan de
gekoesterde verwachtingen beant
woord. in hot leven geroepen om den
achteruitgang van de voor den land
bouw nuttige vogels te keereu, is zij
hiertoe onmachtig gebleken. In die
mate zelfs is de vogelstand sedert ver
minderd, dat van alle zijden, speciaal
van den kant van den practischen
landbouw, wordt aangedrongen op
een ingrijpen van den wetgever nu het
nog tijd is.
Op dubbelen grondslag algerneene
vogelbescherming en toetreding \an
Nederland tot de Conventie van Pa
rijs is het nieuwe wetsvoorstel opge
bouwd.
Kievitseieren zullen niet langer ge
raapt mogen worden dan tot 16 April.
Het rapen van meeuweneieren wordt
gebonden aan een bepaalden tijd (10
Mei tot 15 Juni).
Het houden van bepaalde soorten
van vogels in de kooi nio.et naar het
stellig oordeel van den Minister geoor
loofd blijven. In vele gezinnen, ook
van do amisten, maakt de aanwezig
heid van een merel ol een sijsje <ie
woning vroolijker. Het houden van
vogels in de kooi is een der primitie
ve vormen, waarin de liefde voor de
vogels zich openbaart. Deze liefde nu
moet in het belang van den land
bouw worden aangekweekt. De \er-
gunningen tot het dooden van vogels
en tot het verstoren hunner nesten,
indien deze schade toebrengen of
overlast veroorzaken, worden ver
leend door den Burgemeester die tot
het vangen, vervoeren en verhande
len van kooivogels door den Commis
saris der Koningin.
Door een algemeen en maatregel van
bestuur zal het vangen en dooden van
vogels in massa en het dooden door
geuieengevaarlijke stoffen worden te
gengegaan.
Het ligt in 's Ministers bedoeling,
zoo spoedig mogelijk een wetsontwerp
tot bescherming van andere voor den
landbouw nuttige diersoorten te doen
samenstellen, waardoor de wet van
1880 in haar geheel zal komen te ver
vallen.
De ganzen worden als wild be
schouwd e>n voorgesteld, deze in art
17 der J achtwet op te nemen.
Koloniën
't Complot !n Surinamo.
Den 18e'n Maart was het O. M.,
waargenomen door den procureur-
generaal mr. S. J. Visser aan het
woord, die de bewering van den
hoofdbeklaagde bestreed, dat de be
volking als haren wil had geopen
baard, dat Suriname een vrijstaat
zou zijn. De procureur-generaal zet
te uiteen hoe grenzeloos naief en
lichtvaardig de hoofdbeklaagde (Kil-
linger) bij den opzet van zijn plan is
te werk gegaan en stelde de vraag of
hot niet diep treurig is, dat ten gevol
ge van deze dolle plannen over zoo
menige familie rouw is gekomen.
Omtrent de aanleiding tot het com
plot zeide de procureur-generaal, dat
Kiilinger op de openbaro rechtzitting
met zijn verklaring als het ware
openlijk èn het Opperbestuur in Ne
derland èn het Bestuur in de kolonie
heeft aangeklaagd, immers Kiilinger
heeft verklaard: dat de economische
toestand slecht genoemd moet wor
den, dat er corruptie bestaat, en bei
de wel in zulk een mate, dat een re-
volutionnalre omverwerping van het
bestaande gezag alleen redding kan
brengen. Kiilinger heeft tot staving
vaü deze beweringen slechts alge
meenheden teu beste gegeven; bepaal
de feiten, die hij noemde, betroffen
de venvaa"rloozing van enkele hy
giënische belangen. Een vergelijking
van Paramaribo met Deme'rara, van
onze met andere West-Indische kolo
niën volt niet ten onzen nadeele uit.
Een oogen blik aannemende, hetgeen
door velen wordt beweerd, dat de
toestand der kolonie op het oogonblik
slecht genoemd moet worden, dan
meent spreker dat een onpartijdig
onderzoek behoort uit te maken wie
en wat de schuld daarvan draagt-
Hij meent verder, dat de oorzaak
van den slechten toestand ligt'in al
les dat vooraf is gegaan, rosdegene
ratie, de ongelukkige ligging va'n 't
land, de plotselinge overgang van
slaven tot vrijo menschen [hoezeer
de afschaffing dor slavernij ook valt
toe te juichen); het gemis aan soli
dariteitsgevoel bij de bevolking en
het gebrek aan initiatief; een niet
bestaand veveenigingsJeven. Maar 't
bestuur heeft hierin geen schuld.
Sp'r. eindigde dit gedeelte van zijn
rede met de aanhaling van de uit
spraak van Thiers: Elk volk heeft do
regeering, die het verdient.
Killinger's recept om do kolonie
door revolutie te helpen, deugt niet,
zeide spr.
Het is, om juridisch te spreken,
een poging met een absoluut ondeug
delijk middel.
Wil de Surinaamsche kolonie een
betere toekomst tegemoet gaan, da'n
moet zij blijven een Nederlansche
kolonie.
Tot de qualificatie van het feit ko-
me'nde, zeide de procureur-generaal:
Ecnig niet alleen in de annalen der
Surinaamsche jurisprudentie, maar
ook in de criminaliteit van geheel
Europa, is het delict hetwelk u ter
berechting wordt voorgelegd.
In het gewone spraakgebruik wordt
dit feit „hoogverraad" genoemd.
Spreker verklaarde toch in Kiilin
ger geen boef te zien, maar meer een
hyper-idealist, vol met grootsche we
reldschokkende plannen.
Alvorens requisitoir te nemen, wil
ik. zeide mr. Visser, een verklaring
afleggen. Als procureur-generaal moet
ik natuurlijk de st'raf eischen die de
wet stelt. Ik we'nsch echter te verkla
ren, dot ik principieel tegenstander
ben cn blijf van de doodstraf, zoozeer
zelfs, dat ik een oogonblik geaarzeld
heb deze zaak op mij te nemen. Niets
zal mij dan ook aangenamer zijn,
dat na de uitspraak van het vo'nnis
door uw Hof naar recht en rede te
vellen, ambtelijk mede te werken
harde vonnis te verzachten."
Ten slotte concludeerde het Open
baar Ministerie tot schuldig verkla
ring aan het misdrijf van samen
spanning die de verandering der re
geering ten doel heeft, en requireer-
de, zooals reeds uit het Hbld bekend
is, veroordeel van alle zeven be
schuldigden tut de straffe des doods,
uit te voeren ter plaatse waar zulks
gebruikelijk is, en mot aanplakking
van het vonnis.
De beschuldigden hoorden het re
quisitoir aa'n zonder eenig toeken
van ontroering.
Den volgenden dag, 19 Maart, was
Killinger's verdediger, de praktizijn
Fernandes, aan het woord.
Uitvoerig betoogde spreker voorts
dat hier niet de elementen aanwezig
zijn, die de wet voor samenspanning
eischt.
In het tweede gedeelte van zijn
pleidooi kwam verdediger op tegen
den laster waaraan Kiilinger heeft
blootgestaan.
Kiilinger was een hyper-idealist
met dolzinnige denkbeelden, maar
zijn bedoeli'ng was om goed te doen.
Hij sloot zich aan bij het Openbaar
Ministerie, dat gesproken hoeft van
een poging met een ondeugdelijk
middel. Maar dan is het feit ook
niet strafbaa"r!
Kapitein Hirschmann, commandant
der troepen ?n Suriname heeft boven
dien nog als deskundige verklaard,
dat *n overrompeling der kazerne
niet gelukt zou zijn.
Verdediger behandelde ten slotte
de vraag of de l>esehnldigden toere
kenbaar moeten geacht worden, of
er termen bestaan voor een psychia
trisch onderzoek. Volgens verdediger
bestond hiervoor alle reden.
Tiet publiek juichte den pleiter toe.
Den 20sien Maart was het woord
aan den praktizijn Coutinho, als ver
dediger van Jatan, Hughes en Spor-
teslede. Ook deze verdediger vroeg
vrijspraak voor zijn cliënten. Hij zei
de aan het slot van zijn pleidooi, dal
a's er hersenschimmige plannen ge
maakt worden, die geen wezenlijk
gevaar opleveren, de bedoeling van
de wet niet kan zijn de deelnemers
van zoo'n dolzinnig plan met den
dood te straffen.
Is het zelfs geen dwaasheid, om
zoon plan ernstig op te nemen, en te
doen alsof dergelijke bespottelijke
ondernemingen inderdaad een drei
gend gevaar opleveren voor onze
maatschappij? Spreker besloot met
esn aanhaling uit Chauveau en He-
lie, luidende: een veroordeeling op
een plan dat geen gevolg had kunnen
hebben, zou een vergissing zijn die
een enorm gevaar oplevert voor het
recht!
Ook na dit pleidooi applaudisseerde
het publiek.
Mr. Visser, bracht in zijn repliek
hulde aan de welsprekendheid der
verdedigers, onder aanhaling van
een opmerking van Schopenhaue'r,
die zeide: De pleiters in de rechtszaal
hebben dit met de vrouwen gemeen,
dat zij gewoonlijk het welsprekendst
ziin naarmate zij meer ongelijk heb
ben.
Wat de kwestie van toerekenings
vatbaarheid betreft, wees spreker er
op, dat psychiatrisch onderzoek niet
voorgeschreven is. De wet laat het
oordeel daaromtrent over aan den
rechter.
Wil het Hof zulk onderzoek gelas
ten, spreker zou zich niet verzetten.
Spreker voor zich achtte echter niet
voldoende motieven voor zulk onder
zoek aanwezig.
Hierna werd de behandeling geslo
ten verklaard en de uitspraak be
paald op .Maandag 27 Maart.
Bij het wegrijden der beschuldig
den werden dezen gegroet door de me
nigxe, doch zonder dat betoogingen
plaats hadden.
De West heeft In haar nummer van
24 Maart reeds een. artikel over „De
psychologie in de zaak-Killmgar".
Wij nemen in verband met het ver
zoek van den verdediger om een psy
chiatrisch onderzoek naar den gees-
Itestoestand van beklaagde Kiilinger
te doen instellen, er het volgende uit
over:
„Na Lien lange muahden van voor
arrest, heeft eindelijk de openbare
!>ohandeling van de zaak-Killinger
c.s. plaats gehad.
Men heeft gezegd dat die behuilde
ling „verrassingen" zou brengen.
Inderdaad is dat het geval ge
weest. En wel Ln die mate, dat wij
ons thans gedrongen voelen, een
woord in 't midden te brengen, nog
vóór het Hof van Justitie eene beslis
sing neemt."
„Naast het vermoeden, dat men
hier te doen had met een plan voort
gesproten uit het brein van een ab
normaal persoon, was natuurlijk ook
ruimte voor een andere opvatting.
De mogelijkheid bestond ook, dat
men in Kiilinger had te zien een 9lu-
wen bedrieger, die allerminst het
lielang der kolonie zocht, doch slechts
op eigen voordeel uit was."
„Maar wat blijkt ter terechtzitting?
Dat er een zeer merkwaardig at
test bestaat van een zeuuwarta uit
Zwitserland, die Kiilinger drie jaar
geleden heeft behandeld.
Begrijpen wij die verklaring goed,
dan heeft men vermoedelijk in Kii
linger te zien, het slachtoffer Yan
een ziekte die als een der grootste
geesels der menschheid wordt be
schouwd. Een ziekte die in vele ge
vallen in het derde stadium de herse
nen aantast, zoodat de lijder volsla
gen krankzinnig sterft.
Het attest van Dr. Schindler, brengt
naar onze meening, opnieuw maar
ihaus met den meesten nadruk 't
vermoeden van ontoerekeningsvat
baarheid op den voorgrond.
Het is onze innige overtuiging, die
wij ons gedrongen voelen uit te
spreken, dat hier zonder nader
deskundig onderzoek geen veroor
deeling mag volgen.
DE TOESTAND IN SURINAME.
Naar aanleiding van den eiscii van
het openbaar ministerie brengt ,.De
West" het een en ander in het mid
den o a betreffende mogelijke on
toerekenbaarheid van den - hoofd
schuldige. Kiilinger, en vervolgt dan
Ten slotte iets over de "houding van
het publiek, liet was ook een verras
sing, dat Kiilinger c. s. herhaaldelijk
levendig door de menigte werden toe
gejuicht, terwijl toch ieder welden
kend mensch zijn onrWentelingsplan
moest afkeuren.
Is de bevolking dan revoluüonnair
gezind
Wij durven die vraag beslist ont
kennend ie beantwoorden.
Maar er heerscht groote en voor
een deel gegronde ontevredenheid.
De sympathie voor Kiilinger c, s.
die op dit o ogenblik bij de massa aan
wezig is spruit hieruit voort, dar
men in hem den man ziet, die door
oen daad al was het dan een
krankzinnige uaad de bestaande
ontevredenheid tot uiting wilde bren
gen.
In dit opzicht moge deze droeve
zaak een waarschuwing zijn voor het
bestuur.
Daar gebeuren dingen in Suriname,
die zelfs de zachtzinnigste bevolking
ten slotte tot verzet zullen prikkelen.
Wij noemen slechts drie zaken
men handhaaft hoofdambtenaren,
wier verregaande onlcuhde het land
tonnen gouds kóst"
men laat corruptie 'voortbestaan,
die volgens de publieke opinie sedert
jaren bekend is
men voert bij Koninklijk Besluit
een verlofregeling.in; die met twee
maten meet, ten* nadeele der ingebo
ren ambtenaren.
Ziedaar enkele bestaande en ge
grond? grieven, die psychologisch de
gemoedsgesteldheid der bevolking
verklaren, zooals die bij dit geding
tot uiting is gekomen.
Gelukkig zijn het alle grieven, die
door een wijs en rechtvaardig bestuur
kunnen worden weggenomen, zonder
dat daarvoor noodig is revolutie, wel
ke wij. als alle geweld, hartgrondig
verfoeien.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Geslaagd voor liet
doctoraal examen in de scheikundo
de lieer J an Smitvoor het eerste
gedeelte- arts-examen de heer R- E.
W iereuga.
Geslaagd voor het candid aots-exa-
men in de Litt. faculteit O. S. Bouma.
Utrecht. Gesl. cand. ex. Ned. Lett
mej. M. Crolaset [met lof).
INGEZONDEN
Van ingezonden stukken, geplaatst of
niet geplaatst, wordt de kopie den iniender
niet teruggegeven.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zioh niet aansprakelijk.
Geachte Heer Hoofdredacteur,
In Uw O. O. H. van heden liebt u
veel aandacht geschonkon aan de
door mij op touw gezette onderne
ming. Ik kan niet anders dan dat
waardeeren. De mate van waardee
ring zou echter grooter geweest zijn,
als u gewacht hadt, tot u wat meer
van de zaak wist. Bij het onderhoud
dat ik met u mocht hebben, hebt u
mij reeds ongeveer hetzelfde gezegd.
Dat was ra. i. voldoende. Ik heb
daarop geantwoord en zal mijn
voordeel met uw mededeelingen doen.
Verder heb lk getracht, u mijn plan
nen ten opzichte van „Kunst aan
den Werkenden Stand" duidelijk te
Door reeds nu eenigszins stem
ming te gaan maken tegen de zaak,
hebt u geen vriendelijke daad ver
richt. Het is maar gelukkig, dat er
tal van bekende en hooggeachte;
stadgenooten zijn, die mij steunen en
niet, in plaats daarvan, een zaak die
nog slechts in voorbereiding is, wat
de verdere regeling ten minste be
treft, te gaan bekritieken. De aïbeid
die door de voorbereiding van de
door mij voorgestane zaak wordt
vereïscht. mag geacht worden van
dien aard te zijn, dat belemmering,
reeds nu, niet direct billijk
kan worden genoemd. Even wil ik er
op wijzen, dat ik in de bewuste cir
culaire niet heb gezegd, dat u i t-
sluitend „sterren" zouden optre
den. Ik heb gemeend, voor de noo-
dicre afwisseling te moeten zorgen.
Üm reeds thans, nog vóór de uitvoe
ring, in een courant een onvriende
lijkheid te pas te brengen aan het
adres van een der medewerkers (om
wiens optreden mij door velen werd
gevraagd!) zal wel bezwaarlijk
beschouwd kunnen wroden, als
te zijn in overeenstemming
:net de hier en daar in uw artikel
voorkomende woorden van sympa-
:Iiie, die daardoor, tot mijn leedwe
zen, een onzuivere'n klank krijgen.
Uw stuk ware minder contradictoir
geweest, als die woorden uw pen
niet waren ontvloden.
Uw meening dat 60 cents voor een
werkman [waarbij nog 60 cents komt
voür zijn vrouw en wellicht nog 60
cent voor zijn dochter), om een ope
ra te gaan hooren, n i e t te veel Is,
kan ik onmogelijk deelen.
Ik spreek den wensch uit, dat uw
muziekrecensent een uitnoodiging om
de soirée op 23 April bij te wonen,
zal willen aanvaarden en dat hij ter
men zal vinden, om de uitvoering
welgeslaagd te noemen.
Met dank voor de plaatsruimte.
Hoogachtend,
Uw dw. dr.,
J. EGGINK Dz.,
Haarlem, 12 April 1911.
Het blijkt maar weer opnieuw, dat
niets moeilijker is, dan iemand er
van te overtuigen, dat men een zaak
critiseert uit sympathie daarvoor,
oni haar te brongen daar, waar men
meent dat zij wezen moet. Stemming
tegen des heer en Egginks plannen
te maken was mijn bedoeling niet en
is het resultaat van mijn zeer
wa&rdeerend artikel ook stellig niet
geweest. De heer Eggink evenwel
treedt in het openbaar op met zijn
zijn plannen, waarvoor hij den
steun en de belangstelling inroept
van iedereen in Haarlem, ook van
de pers. Zou ik dan niet het recht
hebben van critiek op het oogonblik,
dat ik zelf kies? D© geachte inzender
zal het in gemoede niet kunnen vol
houden.
Er kan dus van onvriendelijkheid,
noch van onbillijkheid sprake zijn.
Ook niet tegenover een van de mede
werkers. Het zijn heusrh niet al! jd,
zelfs in den regel niet. de beste vrien
den van een zaak, die er over zwij
gen of den ondernemer naar der
mond praten. Ik heb wel vertrouwen
dat de heer Eggink nog in zal zien
dat ruiterlijke critiek beter is.
i C. P»
Sport en Wedstrijden
HET VOETBALSPEL.
De pers- en propoganda-eommiss
van den Ned. Voetbalbond heeft ec
handig belangwekkend boekje uitg
geven, waarin is opgenomen een re»
van den abt Graaf de Ribaucourt,
op het Internationale Congres v
lichamelijke opvoeding dat in den
nier van 't vong jaar ie Brussel pla
had, de voordeelen en de beteeken
van het voetbalspel op een treffen»
en scherp geformuleerde wijze w.
uiteen te zetten.
De abt sprak in die rede op de e-.
ste plaats over de ongelukkeu, die
naar men zegt het spel veroorzaak
Die ongelukken worden zegt D
Ribaucourt, die ook leeraa aan lu
katholiek seminarium le Mechelen
in de eerste plaats veroorzaak
doordat de jongelui den echten spot
geest missen.
Velen hunner, die de schuld drag-
dezer ongelukken en 't zijn bijn.
altijd dezelfden, die zich aan dat euv»
schuldig maken lijkt het beier e
"n tegenstander een ongeluk te tra
pen, dan hem een goal le laten m
ken.
Een goede leiding kan hier ze
veel uitwerken, en bij fair kalm sj
blijven de ongevallen tot een min
mum beperkt. Wanneer de scheids
rechter den gevaarlijken speler waar
schuwt, en bij herhaling den scliu,
digc schorst, zal het kwaad spoed,
verdwijnen. Tevens moet men me
voor de spovt-idee en voor eigen i
chaamsoniwitokebne spelen, du
voor de club. en voor niets ander
dan de zege.
De studie lijdt onder de voetbal
sport zeker niet. Integendeel. He
voetbalspel versterkt den geest, e:
geeft voor de volgende studie weei
nieuwe krachten. Het spel geeft om
spanning, maakt weer frisch en voed'
dan zicnzelf in de goede richung op
Do voordeelen kuu het spel ziji
talrijk. Hel draagt hoogèlijk hij to.
de nioreele vornnug van oen jonge:
man, juist omdat het zooveel \ut
hem vordert. Hij, die een goed spele
wil worden, moet er aan gewen»©
het geiieel van den wedsiryd in 't u<
te houden, in de eerste plaats om de.
bal goed te plaatsen, hem te geven
aan den speler, die er "t meeste voor
deel mee doen kan. Hij moet tevens
kunuen besluiten wat iiïj te doen
heeft, en het besluit ten uitvoer bren
gen. De paring dezer eigenschappen
komt in het dagelijksch leven zeer te
pas. Dan komt daar nog bij het-zich-
zolf-wegcijferen, Hij moet niet op dei
voorgrond willen treden, roaar dooi
wat voor zijn elftal 't meest nuttig is
Aan den scheidsrechter moet de spe
Ier zich geheel onderwerpen: hier is
dus een leerschool van tucht.
Dan krijgt de speler uithoudings
vermogen. Lichamelijke vermoeid
heid of smart leert hij verdragen, en
na 'n nederlaag mag hij niet nalate:
den overwinnaar toe te juichen.
Vroeg in de jeugd moet met he'
spel begonnen worden. Hoe vroege
men de eigenschappen, die het \oe;
balspel geeft, aankweekt, hoe beter.
Het lichamelijk voordeel, dat hc:
spel verschaft, is groot Het wordt ii:
vole weersgesteldheden gespeeld, en
dat hardt
Het menschelijk organisme wondt
door het voetbalspel op inderdaad
ideale wijze ontwikkeld.
HOCKEY.
UtrechtColumbines Ladies He
key Club, 54.
AMSTERDAMSCHE VLIEG
WEER.
De Fransche aviateur Legagneu?
heeft, naar het comité der Amster-
darnsche vliegweek meedeelt, nu het
contract geteekend, zoodat op ,.Ro-
zeuoord" nu komen vliegen de Hol
lander Koolhoven en de Franschen
Ha'nriot en Legagneux.
EEN PRINS IN EEN
VLIEGMACHINE.
Op liet vliegterrein to Dun.istud
maakte Eulen een vlucht niet prim
Heinrich van Pruisen. De vliegmu
chine, welke een zeer groote sm-meid
NIAAëi CANADA!
Do beroemde Canadeesche no.
1 harde tarwe is aan dit hooge
percentage stikstof den groote»
roem verschuldigd, welken deze
soort over de geh..-»-!e wereld geniet".
1-Ict, succes dor wintertarwe deed ge
durende de laatste vier jaren den
„trek" naar deze stroken ontstaan,
waardoor de prijzen van a doll, pol
acre voortdurend stegen. Men kan
denken welke fortuinen hierdoor ge
maakt werden en nog te maken zijn,
daar 1 II.A. tegen den prijs van 25
doil. per acre, slechts 156.25 kost.
Heel wat billijker dan do prijzen der
beste Holland sche gronden! (1 II. A.
is pl.m. 2 1/2 acres).
De trek naar „het laatste beste
Westen" is slechts aangevangen en
men zal hier eene groote herhaling
v.ien van hetgeen in Colorado, Nieuw-
Mexico, Utah en Californië gesel i.icd-
dc. Door de groote en verzekerde pro
ductiviteit dezer gronden, zullen de
prijzen dezer thans goedkoop aange
boden terreinen belangrijk in waarde
toenemen en den kooper van lieden
niet alleen een groot jaarlijksch di
vidend bezorgen, doch binnen een
klein aantal jaren eene lielangrijke
winst. In genoemde Staten wondt
voor dergelijke bcvloeibare terreinen,
van mindere kwaliteit reeds 100 doll,
tot 125 doll, per acre betaald.
De waarde van het land hangt ge
heel af van het productie -verm ogen,
en als uien nagaat wat deze gronden
op het gebied van tarwe, rogge, hm
ver, aardappelen, alfalfa, bieten enz.
kunuen opbrengen, daarbij voegende
de resultaten van boterfabrikage, kip
pen, varkens en paardon-fokkerij on
vetweiderij, dan verwondero men zich
niet, dat velen naar dit land trekken.
Gedurende 1906 werden door de
spoor weginaa lach app ij en 1642.000
acres land verkocht, »lus nog vele
honderdduizenden acres door andore
landmaatschappijen.
Van de 832.000 personen, die zich
gedurende de jaren 1896—1906 in Ca
nada vestigden, kwamen 273.000 prac-
tisclie boeren van over de grenzen
dor Vercenigde Staten en dit cijfer is
voor oningewijden hot beste bewijs
van en de mooiste reclame voor de
vruchtbaarheid dezer Canadeesche
gronden. Men kan denken met welke
leede oogen Uncle Sam deze verhui
zing zijner zonen gadeslaat, waarbij
nog komt, dat zoovele personen uit
Europa niet meer aan de Veroenigde
Staten denken, doch direct naar Ca
nada trokken.
De Amerikaan is niet ontevreden
over zijn geboorteland: politieke, noch
godsdienstige overwegingen, noch ge
brek aan succes zijn do ï'edenen zij
ner uittocht.
Integendeel, do meeste Amerikaan-
sche boeren deden goede zaken. Voor
hunne gezondheid verhuizen zij even
min. De reden is. dat zij voor iedere
acre grond in hun land, 4 A 5 acre
van den prachtigs ten bodem kunnen
krijgen in Canada met vooruitzicht
up groote oogsten en met absolute
zekerheid eener grooie waardever
meerdering hunner terreinen. Zij we
ten, d.it voor hunne zonen deze ge
legenheid niet aieer zal bestaan, daar
over 10 jaren alle goede terreinen
verkocht zullen zijn. Zij weten, de
Gouveriiementsstatïstieken wijzen het
aan, dat b.v. de tarwe-opbrengst, per
acre 2040 bushels bedraagt en dat
de kosten van landbewerking, zaad,
oogsten onz. op pLm. 8.00 doll, per
acre gerekend worden. Zij kunnen
dus gemakkelijk uitrekenen, dat er
bij een opbrengst van 25 bushels per
acre, verkocht tegen 60 dollarcents
per bushel (de prijs voor goede tarwe
zal dit jaar minstens 95 dollarcents
bedrogen), een winst van 7.00 doll.
l>er acre overblijft.
De monschen kunnen voortgaan
met 't bouwen van steden.doch vrucht
baren bodem kunnen zij nog niet
schoppen en dit is de groote oorzaak,
dat dergelijk vruchtbaar land in
waarde moet toenemen,
Geen wonder dus, dat men. dit land
bc zei rende en met de boeren spreken
de, overal opgewekte gezichten ziet
en dat een ieder zich gelukkig ge
voelt. Het is een genot, zulk een wel
vaart te mogen aanschouwen. De ste
den verrijzen als paddestoelen uit den
grond en bevolken zich met onge-
De Canadian Pacific Railw. Co., de
Grand Trunk Canadian Northern
wedijveren in den aanleg van nieuwe
lijnen. Geen wonder, dat in aankoop
van stadsperceelen ook schatten te
verdienen zijn.
Gaandeweg ziet men op de „farms"
betere huizen bouwen, nieuwe stallen
verrijzen. Kleeding, inrichting der
huizen enz. enz., het zijn demonstra
tion eener grooie welvaart in dit nog
zoo jonge land.
De vraag: „Hoe is het klimaat?'' is
lioogst natuurlijk, want hij velen
wekt de naam Canada reeds een ge
voel van koude op. Als men de kaart
even te rhand wil nemen, dan zal
men gemakkelijker te overtuigen zijn
van de grootte dezer „Dominion" en
tevens zien, dat Zuidelijk Alberta,
gelegen op ongeveer dezelfde Noor
derbreedte als Nederland, in vergelij
king met de andere provinciën, door
de nabijheid van liet Rotsgebergte,
een bijzondere plaats inuoemt. De
koude in den winter toch, wordt daar
getemperd dooi- de West- of Chinook-
wind, welke de warmte der Japan-'
sche Golfstroom door genoemd geberg
te naar de vlakte brengt en over deze
stroken waait,-waar vroeger de Chi
nook-Indianen woonden.
Deze wind brengt warmte en doet
de sneeuw in ongelooflijk korten tijd
smelten. De sneeuwval in dit deel is
trouwens zoo gering, dat sleden 's win
tors hoogst zelden gebruikt worden
«n dat het vee gewoonlijk blijft «ra
zen. De lucht is droog en helder met
bijna nooit ontbrekende» zonne-
schiju.
ln MaartApril wordt het ploegen
hervat.
Einde Mei tot begin Augustus zijn
regenmaanden en bedraagt de regen-
vul 15 tot 22 Eng. duimen; in 1902 het
zeldzame aantal van 35.
De maanden Augustus—November
munten gewoonlijk uit door prachtig
weder en helderen zonneschijn.
De hooge ligging van dit plateau
(2300—3400 voet( brengt zuivere berg
lucht met zich en sluit malaria uit.
Voor personen met zwakke longen is
het een herstellingsoord.
Ook aan den landbouw komt deze
zuivere berglucht ten goede. De snelle
verrotting der plantaardige stoffen
wordt tegengehouden en hierdoor
wordt de buitengewone vruchtbaar
heid dezer gronden verklaard. De
koele temperatuur 's nachts en de
lange lieete dagen helpen de» groei
van het graan, hetwelk in pl.m. 100
'dagen rijpt. Voeg hierbij bovenge-
noemden regenval en men heeft een
verklaring der goede resultaten dezer
tarwe-, haver- an gerstvolden.
De ontwikkeling der wintertarwe-
cultuur dateert van 1903, toen plotse
ling de roep opging over de enorme
resultaten. Begonnen mot een op
brengst van eentgc duizenden bushels
zal dit Jaar de oogst 900.000 bushels
bedragen.
De» soort tarwe beet het Alberta
Red" en heeft een groote vermaard
heid verworven. De expert-koop.': s
Chicago en de Hooidgraauinspvcic-ut
vonden deze soort zoo mooi, dut z;j
als een buitengewone kwaliteit, no. 1
geclassificeerd werd. Op la tic bon w-
tentoonstelhagen wordt deze soort
vergeleken met monsters van alle
streken der Veroenigde Staten en is
reeds met de gouden medaille be
kroond.
Ter vergelijking met de productie
van eenige andere Europeeeche cn
Noord-Anierikoansche Staten, is h-!
interessant de volgende stnrisri-vhe
gegevens, door de Hegeeriiïjf t> pnbli-
ceerd. te vermelden, uitge»!:- i in
bushels per acre.
Jaar Tarwe Haver Gersi
Ver. Staten 1903 12.9 28.4 26.4
1904 12.5 32.1 27.2
Oregon 1905 18.6 24.1 St.—
Montana 1905 23.8 413 S3.
Utah 1905 26.4 39.8 37.—
Kansas 1005 13.6 27.1 22.
North Dakota 1905 14.— 58.9 28.—
Rusland 19*3 10.6 17.7 l7.5
1904 11.5 25-7 14.4
Oostenrijk 1908 17 7 2«.4 24 7
1904 19 5 24 3 22.9
Alberta 1903 2! W 35.67 26.50
J9C4 .8.33 52.58 '26.12
1905 21.03 85.67 *8 50
19iyri S3 34 40.82 29.04
Calgarr district VrA 23.22 29IV 31.42
1905 32.18 43.41 52.-^
W0Ó 42 - 31.-
CStot Yolgt).
