NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
28e Jaargang. No. 8552
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DINSDAG 9 MEI 1911 B
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN A D V E R T E N T I N:
PER DRIE MAANDEN: IjrS». ^an regels 30 Cts.iedere regel meer 10 Cis. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem120 Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 Jff Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland dT KgJ 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Gefflustreerd Zondagsblad, 'voor Haarlem* I 037X Redactie en Administratie: Groote Hontstraat 53.
nde omstreken en franco per post 0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. C>-> Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
TWEEDE BLAD.
OM ONS HEEN
No. 1360.
Valsche Decoraties.
Het decor at i ea cliand aal te Parijs
heeft den bekenden medewerker van
het Petit Journal Ernest Laut
aanleiding gegeven tot een artikel,
waaraan het volgende is ontleend.
Wij Franschen) houden van lintjes,
we hebben ze in soorten en kleuren.
Het gouvernement heeft 41 soorten
decoraties en medailles tot zijn be
schikking en geeft, wanneer daartoe
aanleiding bestaat, verlof tot het
dragen van 215 decoraties var. b uiten -
landsche mogendheden. En toch is
dat, naar het schijnt, niet voldoende
om alle eerzucht te bevredigen, daar
er altijd nog oplichters zijn, die in
valsche brevetten of fantasie-decora
ties handel drijven ea domooren, die
ze koopen.
De decoratiescliandalen dateeren
niet van vandaag of gisteren, er is er
een voorgekomen tijdens de regeering
van Lode wijk XIV en de groote ko
ning zelf is dupe van de oplichters
geworden.
Op een mooien dag kwam aan het
hof de tijding, dat een negerkoning,
genaamd Anabia, wiens rijk in Afri
ka in de buurt van de Senegal was
gelegen, weldra een bezoek aan Pa
rijs zou komen brengen.
Dat rijk heette, zoo zei men, Elszi-
nie. Zoek maar niet op de kaart,
want het was een denkbeeldige staat
Anabia bestond wel degelijk, hij
kwam te Parijs, vergezeld door eeni-
ge Fransohö reizigers, die hem op de
reis naai- Frankrijk hadden begeleid.
Het was een flinkgebouwde snaak,
die eenige woorden Fransch praatte
en overigons do anenschen, die hem
toejuichten, antwoordde, door in een
breeden lach een rij mooie tanden te
laten zien.
Koning Anabia liad groot succes,
want hij kwam met de zakken vol
decoraties, wat in Frankrijk het bes
te middel is con vriendschap en be
wondering op to wekken. En daar
het ordeteeken er mooi uitzag, waren
er veel liefhebbere. Lodewijk XIV
had verlof gegeven om het te dragen,
Anabia en zijn gezellen deelden er
honderde uit, wel te verstaan in ruil
voor geld of geschenken, en verdwe
nen, toen de voorraad op was, weer
naar Afrika Toen pas kwam men te
weten, dat Eiszinie een verzonnen
koninkrijk was en Anabia een grap
penmaker, die met zijn mede-oplich
ters het heele zaakje verzonnen had
om de lichtgeloovigen, in den vorm
van tegengeschenken en zoogenaam
de kanselarijkosten, van hun lieve
geld te ontlasten. De geridderden kon-
do.?. niets anders doen, dian hun rid
derorde in do prul Iemand gooien en
zelf de ooien dicht te stoppen, om den
schaterlach niet te hooien, die door
Parijs ging bij het vernemen van
deze tijding.
Men heeft opgemerkt, dat alle
avonturiers, die op eigen gezag zich
zelf uitriepen tot koning van een ver
verwijderd land of van een heel niet
bestaand rijk, niets haastiger wisten
te doen, dan een ridderschap in het
leven te roepen of een decoratie te
stichten.
In het Jaar 1736 benoemde een edel
man uit Lotharingen, Theodoor An
ton von Neuhoff, zichzelf' tot keizer
van Corsica, onder den naam van
Theodoor I en schiep dadelijk een
ridderorde. Wie dat ontving droeg
een hemelsblauw habijt en een rid
derkruis aan een groen lint, dat In
een ster van email en goud gezet was
en voorstelde de gerechtigheid met
hear weegschaal, waaronder een drie
hoek, bevattende de w apens van den
vorst.
Een belangrijke voorwaarde was,
dat elke titularis duizend kronen
voor kanselarijrechten had te beta
len. In weerwil van deze hooge contri
butie vond Theodoor I in minder dian
twee maanden tweehonderd begeeri-
gen naar het ridderschap. Jammer
genoeg voor hen werd hij weldra dooi
de Genueezen verjaagd en ging, door
zijn „onderdanen" in den steek gela
ten, naar Londen, waar hij nagenoeg
in armoede stierf.
Aon het einde van de vorige eeuw
ontstonden aldus verschillende deco
raties, geschapen door gelukzoekers,
stichters van denkbeeldige koninkrij
ken of republieken. Zoo benoemde
Charles Marie de May rem a, oud-on
derofficier van de Spahis, zichzelf tot
koning van het rijk der Sedangs en
stichtte daarvan een ridderorde. Ook
moet menige Franschman zich den
avonturier herinneren, die bij gele
genheid dei' tentoonstelling van 1889,
zijn „koninkrijk" aan de oevers van
de Mekong verliet, om eerst in
Frankrijk en daarna in België een
uitgebreiden handel te drijven in bre
vetten voor zijn ridderorde. Men zegt,
dat hij er veel verkocht, maar tege
lijk bracht hij ook aandeelen aan de
markt voor de exploitatie van mijnen,
in zijn Staten gelegen.
Met de opbrengst van deze handels-
operaties kocht hij wapenen en huur
de een schip, om in zijn rijk terug te
koeren, maar de Engelschen legden
er beslag op en de arme vorst kwam
terecht op een van de eilanden vaji
den Archipel, waar hij bezweek aan
de gevolgen van een slangenbeet.
Met hem overleed ook zijn ridder
orde.
Dan was or Jules Gros, de ver
maarde president van de republiek
Counani. Weliswaar was hij de eer
ste niet. Zijn voorganger was een
zekere Prosper Ghaton, die In 1874
op de kaart tusschon Fransch Guya
na en Brazilië een land zonder naam
ontdekte en uitriep „Dit land is van
niemand, dus behoort het aan mij 1"
Zoo riep hij zichzelf lot president
van de republiek Counani uil Maai
de president was een sjieler. Op een
avond zette hij zijn staten als inzet
in en verloor ze, De winner verzuim
de evenwel van de eer, die hem te
beurt viel, gebruik te maken. Counani
had dus geen president, toen het pre
sidentschap werd aangeboden aan
Jules Gros, publicist en lid van den
gemeenteraad te Vanves, zoodat hij
wel aanspraken kon doen op de pre
sidential waardigheid. Hij vatte zijn
rol ernstig op, stichtte de Ster van
Counani en ging zelfs op reis, om
zijn rijk te bezoeken, maar de Engel-
sche autoriteiten to Georgetown in
Engelsch Guyana zetten hem op een
schip, dat hem rechtstreeks naar
Londen bracht. Dit belette hem niet,
de Ster van Counani te blijven uit-
deelen.
Dan is er nog geweest het Kruis
van Trinidad, een stichting van ba
ron Harden Hiokey, vorst van Trini
dad onder den naam van James L De
onderscheiding was ingesteld ter be-
looning van schoone letteren, kun
sten, wetenschappen, nijverheid, men-
schelijke deugden en verknochtheid
aan het vorstelijk huis en ook, naar
alle waarschijnlijkheid, om de kas
van den vorst wat te stijven. Vermoe
delijk werd dat laatste doel niet be
reikt, want de ongelukkige vorst had
nimmer de middelen, om zich naar
zijn staten te begeven en stierf in
Texas, zonder te hebben geregeerd.
Men kan overigens heel wel docu-
ratie3 uitgeven zonder een koninklijk
te stichten. Zoo waren de prinsen
van Lusignau vorsten zonder konink
rijk en toch stichtten zij de orde van
Melusine, waarvan zekere Daulby, de
held van een proces uit den laatsten
tijd, grootmeester was.
Valensi, Cleanenti en soortgelijken
hebben niets uitgevonden, maar had
den een ruime keus. Aan de liefheb
bers van rood lint boden zij de schit
terende orde van de Halve Maan van
Marokko aan, voor bescheidener
eischen hadden zij het lint van de
Natioie vereeniging van menschl le
vendheid of de Federatie ter bevorde
ring van leekenscholen.
Aan oliëntèie ontbrak het hun niet.
Die hebben de JJdelheidsverkoopers
altoos. Gewoonlijk zijn deze oplichters
handige lui, die hun slachtoffers geld
uit den zak kloppen, terwijl zij hun
eenige illusie laten. Zoo was bijvoor
beeld in de beruchte zaak van Wilson,
den schoonzoon van president Grévy,
du Breuil een slimme agent.
Hij begon met tot zijn slachtoffer te
zeggen
„Hoe komt hot toch, dat een ver
dienstelijk man als u niet gedeco
reerd is
„Mijn aanspraken zijn zeker niet
voldoende", zei dan de arme man.
„U niet? Komaan, gij hebt tien
maal een ridderkruis verdiend."
Dan sprak hij er niet meer over.
de IJdelheid van den ander was even
wel opgewekt, hij kwam er zelf op
terug. Dan vroeg du Breuil vijftien
duizend francs.
„Maar", zei de man dan, „moet ik
een decoratie koopen
„Koopen riep du Breuil veront
waardigd. „Maar als het gekocht kou
worden, zou het te koop moeten zijn.
Weet wel, mijnheer, dat een ridder
kruis niet te koop is. Alleen kan men
het met geld verkrijgen."
Dit is een vondst voor een büj8]>el-
schrijver. Maai- de slachtoffers merk
ten, dat niet en gingen ea- op in.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
IN 'T ENGELSCHE HOOGERHUIS
heeft Lord Landsdowne gister zijn
omvangrijk wets-ontwerp tot hervor
ming van 't Huis der Lords ingediend.
Daarin wordt bepaald, dal het Huis
zal tellen 350 Lords, waarvan 100 (die
alvorens verkiesbaar te zijn, aan ze
kere vereischten zullen moeten vol
doen) worden gekozen door do erfelij
ke peers, 120 gekozen door kiescolle
ges, samengesteld uit parlementsle
den, en 100 benoemd door de kroon.
De 30 anderen zuilen zijn prinsen
van koninklijken bloede. 7 bisschop
pen en 16 rechters.
De peers moeten voor niet langer
dan 12 jaren gekozen worden, niuaf
na dien tijd herkiesbaar zijn.
Landsdowne legde den nadruk op
de inbreuk op de privileges van de
peers, maar verklaarde tevens, dat
de voorgestelde wijziging bepaald
noodzakelijk is in het belang van de
stabiliteit der grondwet, die op bot
oogenbiik ernstig bedreigd wordt.
Minister Morley verklaarde, dat on
der zoo'n regeling een liberale meer
derheid in het Hoogerhuis onmogelijk
zal zijn. Het ingediende voorstel is dus
onvoldoende en bedriegelijk en kau
niet aanvaard worden in plaats van
het parlement 'bill.
De regeering wenscht afschaffing
van het absolute veto van het Hooger
huis, of dit hervormd wordt of niet.
De eerste lezing van het door lord
Landsdowne ingediende ontwerp werd
daarna aangenomen.
!t Zal de Lords evenwel weinig hel
pen of ze 't voorstel van Lord Lands
downe al aannemen, indien de regee
ring er toch geen genoegen mee wil
nemen.
Aan de afschaffing van 't absolute
veto moeten de Lords gelooven, of zo
willen oi niet I
UIT DE SPAANSCHE POLITIEK.
De wet op de vereenigingen, die de
Spaansche regeering dozer dagen in
de Kamer zal indienen, stelt u. m.
vast, dat alle vereenigingen onder het
gemeene recht zullen vallen. Zij moe
ten alle 3 jaar een opgaaf van eigen
dommen en inkomsten overleggen.
Iedere godsdienstige vereeniging hooft
bij oprichting goedkeuring der regee
ring noodig. Ook do kloosters vallen
daar onder.
Staatsbeambten mogen vereenigin
gen oprichten, mi's dut deze den open
haren dienst nie: belemmeren Vreem
delingen mogen zonder naturJüs.nie
geen godsdienstige vereenigingen op
Spaansch grondgebied vormen. Ook
mogen ze niet deelnemen pan politie
ke vereeniïingen. Ook mag c-en veree
niging voor met meer dan eau derde
uit vreemdelingen bestaan, zelfs niet
wanneer dezen genaturaliseerd zijn.
Over
DEN TOESTAND IN PORTUGAL
schrijft De Tijd
„Men is het er in Portugal niet
over eens hoe de toekomstige repu
bliek definitief zal worden ingericht.
Volgens den „Diario Popular heeft
de bijzondere commissie, die belast
was met liet uitbrengen van een rap-
Sort over het grondwetsontwerp vuil
raga, den voorzitter der voorioopige
regeering, zich in haar geheel met
met den inhoud van dit ontwerp kun
nen vereenigen, zoodat de discussies
zoovoi' hervat moesten worden. Som
migen willen een parlementaire repu
bliek zooals in Frankrijk, terwijl an
deren hun ideaal zien in het voor
beeld der Vereenigdo Staten. Braga
zelf is voor een president, die voor
den tijd van 5 jaar door de Kamer
wordt gekozen en niet lierkiesbaar is.
Intusschen heeft het hoogwaardig
episcopaat van Portugal te Lissabon
vergaderd onder voorzitterschap van
den patriarch van Lissabon, ter be
spreking van de wet op de scheiding.
Men besloot aan den minister van
justitie een schrijven te zenden, waar
in wordt verklaard, dat de scheidings-
wet niet aannemeiijk is. daar zij
strijdt tegen de waardigheid van de
Kerk en tegen de grondbeginselen van
den Katholieken godsdienst. Omtrent
het op dit schrijven te verwachten
antwoord kan men niet in twijfel ver-
keeren het zal een nieuwe uiting zijn
van vervolging van de zijde dei- regee
ring."
Onze Lachhoek
EEN GOEDE GELEGENHEID.
Hij. Heb je gehoord, dat ze hier
in de stad een museum van oudhe
den willen oprichten?
Zij. Zoo, dan kan mijn hoed er
dadelijk in.
KORTE VERKLARING
Hij kent de netste lui uit de
heele stad.
Maar waarom gaat hij dan niet
met hen om?
Omdat zij hem ook kennen.
Vraag: Waarom brengt het ver-
koopen van „tuberculose-bloemen"
méér op, dan een collecte met gesloten
bussen
Antwoord: Omdat do meeste
menschen wel willen, dat hun linker
knoopsgat weet, wat hun rechterhand
doet.
DE RUSSISCHE DOEMA
heeft aangenomen een voorstel der
nationalisten, om een wetsontwerp
over afscheiding van hel gouverne
ment Cholin spoedig op de agenda te
plaatsen, opdat vertraging niet als
oen wijziging van het staatsbeleid uit
gelegd kan worden.
Op voorstel der constitutioneel-de-
mocraton werd besloten de interpella
tie over de invoering van de wet op
de Zemstwo's in de westelijke gouver
nementen met gebruikmaking van art..
87 van de grondwet de bekende Sto-
lypin-quaestxe dus I over eenige da
gen te houden.
In
DE TURKSCHE POLITIEK
is in de laatste weken veel strijd ge
komen. De ministers van financiën
en onderwijs hebben aan den groot
vizier een gemeenschappelijk schrij
ven gezonden, waarin zij ontslag aan
vragen en er tevens op wijzen, dat
deze aanvraag het gevolg is van de
oneenigheid in de partij.
Die oneenigheid bepaalt zich niet en
kel tot 't ministerie, maar in de gehee-
le Jong-Turksche partij zijn belangrij
ke verschillen van meening op den
voorgrond getreden. Wat daarvan op
den duur "t gevolg zal zijn, ia nog
moeilijk ie voorspellen.
NIEUWS UIT MAROKKO
is er nieL veel.
Lit Berlijn wordt geseind, dat vol
gens daar uit Fez ontvangen berich
ten, loopende tot 1 Mei, uiie Duit-
sciiers aldaar welvarend en volkomen
veilig waren en dat van hongersnood
geen sprake was.
t Nieuws, dat de Fransche en En-
gelsche bladen brengen is daarente
gen zeer ongunstig. Gemeld wordt, dat
de troepen van Moelay Hafid nog over
slechts 5 patronen de man beschikken
en dat de munitie voor de kanonnen
zeer schaarsch is. Er dreigen opstand
en gebrek aan levensmiddelen in Fez.
Yau Kuust en Kunstenaars.
XV.
VOORJAARSSALON.
De vlea- voornaamste Nederlandsche
kunst vereenigingen liebben haar voor
jaarssalons tiians opengezet en voor
den kunstminnaar is de gelegenheid
nu geboden, om van een kleine dui
zend kunstwerken kennis te nemen.
Mogen wij, van wat ons op onze
rondwandolingen opviel, hier een en
kel aanteekeningetjo maken Behoeft
het dan nog gezegd, dat hier aller
minst gestreefd wordt naar volledig
heid, zoodat niet-genoemd-worden
geenszins geringschatting beduidt
Wèl zullen de kleine notities in hoofd
zaak waardeeringen zijn, daar kritiek
hier niet verwacht wordt en allicht
ons doel zou verduisteren belangstel
lend bezoek aa-, de voorj aars-uitstal-
lingen enzer schilders te bevorderen.
Zondag was het de dag der opening
van Sint Lucas' tentoonstelling in
het Suasso-museum. Ditmaal gaven
we de voorkeur aan een rustig be
zoek aan Arti op het Spui, boven het
feestelijk gewoel op een openingsdag.
Arti geeft een in doorenee vrij goe
de collectie te zien. Er is naar ver-
Jonging gestreefd, om in den geest
Van den tijd te komen en niet te zeer
ten achter te blijven. Lofwaardig be
ginsel dat echter niet aan onze vreug
de afbreuk doet, hier van iemand als
W. B. Tholen, een man van een
oudere generatie, twee uiterst sub
tiele werkj te te zien. Iemand die zul
ke nuchtere gegevens tot iets van
heel groote bekoring weet op te voe
ren, is niet de eerste de beste. „Vlag"
en „Venster" noemt de schilder
droogleuk zijn tweetal schilderijen.
Op het eerste ligt de vaderlandsche
driekleur ln een hoekje van de kajuit
[Van oen zeilschip. Het kajuite
raampje staat open en er voor heeft
men een kijkje op de open zee, waar
op een ander zeilschip varende is.
Dat is het al. Toch geen sujet, zoudt
ge meenen. Maar go kunt hieraan
zien, dat niet het onderwerp, maar
de zienswijze van den schilder het
waardevolle er aan geeft, die zoo
zuiver voelde, hoe een grove linnen,
sterk gekleurde vlag ln eigenaardige
harmonie met het door-zilte ln do at-
mospheer van een echeepskajult te
brengen is.
Nog eenvoudiger is liet „Venster".
Het is een zoldervenster en de groo-
tere oppervlakte van het schilderij
geeft slechts het geölied houten be
schot, waarin het venster geplaatst
is. Over dat beschot glijden lichte
zonnestralen. Dat is wonderlijk mooi
geobserveerd en heel zuiver weerge
geven. Tholen toont zich in deze
stukjes een voornaam artist.
Voornaam nu lijkt ons juist het
minst passend epitheton voor het
groote stilleven van Momiickendain,
dat echter weer geheel en ai diens
technische vaardigheden vertoont.
Er is hier eene massa van vruchten
en bloemen opgetast en met een zil
veren beker en dierfiguren omgeven,
op eene wijze als oude schilders als
Jan van Huysum vaak hunne overla
den composities vormden. Overladen
is ook Monnickendam's stilleven ze
ker, en een verstandige intooming
zou het effect van zijn capaciteiten
verhoogen. Er is ontzaglijk veel stil
leven ingezonden hier. Er zijn stil
levens van alle gading en van iedere
opvatting.
Van het zware impressionistische
schilderen van Kamerlingh Onnes af
tot het bezonken en weloverwogen,
koel gehouden stilleventje van Zand-
leven toe. En daartusschen boweegt
zich veel, te veel om te noemen. Een
uitzondering maak lk voor Obbes. die
van paddestoelen iets heel zuivers
schilderde, als om te laten zien, dat
het niet noodig is deze diep-kleurige
dingen stpeds ln een vette glacis-laag
te schilderen, zooals de paddestoel-
schilder Goedvriend dat zoo gaarne
doet. Obbes' stilleventje heeft een
groote bekoring op ons uitgeoefend,
het is knap en smaakvol. Willy Slui
ter, de soms zeer geestige teekenaar
van carricaturen, do soms heel sterk©
schilder, heeft naar Arti een gelukkig
werk gezonden, een havengezicht uit
Volendam, dat harmonisch en krach
tig in elkaar zit. Een opmerkelijk
werk is het kasteel Wallenburg van
C. G. t Hooft. Het is alsof de schilder
zijn kasteel steentje voor steentje op
nieuw op zijn doek heeft opgebouwd.
Bewondert men wellicht eerst het ge
duld van den artist, een eigenschap,
die in onze nerveuse tijden al zeldza
mer wordt, ten slotte geeft men
zich ook wel aan de stemmige beko
ring over, die er van dit doek u tege
moet treedt, 't Lijkt meer werk van
den artistieken archaeoloog, dan van
een sterk bewogen kunstenaarsziel.
Het is een opmerkelijk werkstuk dit
Wallenburg. Een frlssche geest en
een vaardige hand zijn den schilder
Wenckebach gegeven en het is door
zulke qualiteiten, dat zijn wérk niet
sympatl:
voor zijn kunst te stemmen. Sympa
thiek is ook Yeldheer's stuk met de
twee molens, dat wel niet bepaald
gunstig gehongqp is. doch niettemin
om zijn sterk-sprekend kleuren-en-
Bemble de aandacht trekt.
Van de figuurschilders zijn er ook
enkelen in dit overzichtje te memo-
roeren, omdat zij m. 1. de Artl-exposi-
tle werkelijk aantrekkelijker maken.
We denken dan ln de eerste plaats
aan een mooi vloeiend geschilderd
portret van den tooneedspeler Coen
Hissink door A. M, Broekman. Men
kende dezen schilder door zijn tech
nisch uitstekende kopy naar Rem
brandt's Nachtwacht, op Amerikaan-
sche bestelling op origineels grootte
vervaardigd, verder door oen aantal
even knappe als smaakvolle stillevens,
voor enkeLe jaren op St.-Lucas bewon
derd.
Dit portret lijkt een mooi verder
gaan van den knappen, jongen schil
der. Het heeft dat los-vastó, wat alle
werk heeft, waaraan de moeilijkheid
van het maken-zelf niet meer te zien
is, over de gelijkenis is het moeilijk
een oordeel uit to spreken. Doch dat
het een zeer gedistingueerd portret is,
staat vast Men lette oeus op de vlotte
schildering van het grijs-green hoed
je. Hoe vast en toch elegant-vloeiend
dat is. Een tijdgenootë van Broek
man is mejuffrouw Ansin^h, die den
laatsten tiid zich een specialiteit ge
vormd heeft door tot haar sujetten
aardig uitcredoste speelgoedpoppen te
kiezen. Scènes uit de poppenwereld,
poppen met mensclien-ailures schildert
zij thans met de handigheid en fijne
kleurigheid, die haar van meet af aan
eigen waren.
Voor de collectie ln het Suasso-mu
seum werd onlangs een dergelijk stuk
dezer schilderes aangekocht, hier op
Arti hangt er wederom één „Ijs
vermaak" "etiteld, dat alle goede qua
liteiten van rnej. Ansingh's werk bo-
vat. Ik heb dit werk vroeger eens het
minst damesachtige der exposeerende
schilderessen genoemd. Vrouwelijk is
het wel. maar dan in goeden zin. De
gevoeligheid van Deutman, ln diens
Heidekind en Kindje met pop, is voor
een man bijna wat te teeder, maar be
koorlijk is het en goed geschilderd
eveneens, zoodat men er niet onbe
wogen voorbij gaat.
Een flink schilderij zond Jaap
Dooyewaard in, mooi van kleur en
vast geschilderd, een meisje dot voo'r
een wandeling toilet staat te maken.
Aantrekkelijke sciiilderijtjes zond
Jan van Essen. Een klein dingske
met Pelikanen is ter vergelijking
aardig om naast den reiger van Jan
van Oort gehangen te worden. De
laatst© weet aan zijn stijfheid niet te
ontkomen, bij Van Esse'n vergeleken
wordt Van Oört onhandig. Eon por-
trebschels van den violist Timmner
door Edua'rd Gerdes hoeft qualiteiten
die naai- voldragener werk van (lezen
jeugdigen artist doen uitzien. Uit het
voorzaaltje herinneren we ons thans
nog een aardig Stilleventje van een
one onbekende mejuffrouw Kohn-
stamm. dat hoewel ganschelijk in het
hoekje gehangen wel de aandacht
trekt. Even ongelukkig, wat de plaat
sing betreft, komt een klein, maar
zeer goed landschapje van Piet van
Wijngaerdt er af,' dat men eveneens
in de voorzaal ter rechter zijde van
den schoorsteen te zoeken heeft.
Hiermede willen wij onzen herin
nert ngeustroom afdammen. Er zou
natuurlijk nog meer te geven zijn.
Een enkel werk werd zelfs al bij
Vroegere gelegenheid besproken, en
we komen dus daarop niet terug.
Doch vóór wij dezen afsluiten dient
hier vast even het vrij zeldzame feit
van de inmenging in kustzaken der
stedelijke overheid gememoreerd te
worden, waarvan dezer dagen de
kranten melding maakten. Dat de
Amsterdamsche burgemeester bij de
opening van St. Lucas' salon m het
„gemeentelijk" museum een drietal
werken van Van Dongen deed verwij
deren is, geheel afgezien van de
rechtmatigheid van 's Hoeren Roèll'e
ergernis, voor de beeldende kunst
een funest gebeuren. Met het voor
beeld van 's Rijks hoofdstad voor
oogen ia het niet afzienbaar, wat der
kunst in minder wereldsche gemeen
ten te wachten staat. Het is daarom
in do allereerste plaats te betreuren,
dat het teutoönstellingsbestuur blijk
baar dit optreden niet hooft kunnen
voorkomen. Wie uit zeilen gaat dient
op den wind te letten en in het be
lang van de kunst zelve, had deze
zedelijkheidsmanifestatie onmogelijk
gemaakt moeten worden, daar z© tót
navolging en veïmoedelijk misbruik
o pallerhande schaal leiden zal. Nu
de wind eenmaal omgeslagen is,
moeten de artist en, om der kunst
wille, zich op hun hoede tóonen, om
aanstoot te vermijden.
Door dezen te willen trotseoron be
wijst men der kunst geen dienst en
speelt in de kaart van hen die voor
zien van trop de zèle het Amsterdam
sche voorbeeld voor allerlei mogelijke
en onmogeijke gevallen gaarne zul
len cïteeren.
Wij herhalen: de Van Dongen'e in
quaestie zagen wij niet. Het is best
mogelijk dat de burgervader volko
men terecht zijn veto uitsprak, for
meel recht had hij dubbel en dwars
waar de expositie in een gemeente-
gebouw plaats vindt. Maar de artan-
ten-bestuunders hadden van een hel
der inzicht kunnen blijk geven door
het gevaar voorziende dat t«
voorkomen. Es hat nicht sollen sein.
2, 5, '11.
J. H. DE BOIS.
