dén l'rotestaii ten bond, net pTeóHtlgéi
Geloofd 2ij God met diepst ontzag I
Daarua nam dr. Rutgers van der
Loeff wederom liet woord, om de
feestrede uit te spreken.
Zoo is dan zei spreker de
langverbeide dag aangebroken, waar
op wij, leden en vrienden van den
Neder! andscken Protestantenbond,
dit gebouw kunnen openen. Een ge
bouw, dat met Gods zegen de vrije
ontwikkeling vaai het godsdienstig
leven behulpzaam kan en zal zijn.
Hoe meer de godsdiensten in de
ontwikkeling toenemen, hoe grooter
de verscheidenheid wordt vervolg
de de feestredenaar. Dat geldt ook
voor den monsch als enkeling. In de
geschiedenis van het Christendom
vertegenwoordigt het Protestantisme
een grootere ontwikkeling. En de
boom van het Protestantisme heeft
vele takken. In de verschillen open
baai-den zich, helaas, ook vele ge
schillen dikwijls had het zelfs den
schijn, dat ïij, die het dichtst bij el
kaar stonden, het felst elkaar bestre
den. Er zijn dan ook bekommerde
zielen geweest, die gevraagd hebben:
„Was dat Protestantismo wel een
vooruitgang Eén aigomeene Katho
lieke Kerk was toch nog wel het
beste 1" Spreker zal het geloof8krakeel
niet verdedigen, maar toch beschouwt
spreker het Protestantisme als oen
vooruitgang. Let op de toekoneai der
geschiedenis. Wij hebben elkaar be
stookt het is zoo maar de voor
hoeden der Protestantsche legers zijn
in eikaars nabijheid gelegerd hier
en daar zijn zelfs staketsels wegge
ruimd men heeft in eikaars kamp
Ëeschouwd en veel goeds gevonden.
n men heeft zich afgevraagd
Moeten wij nu vijanden zijn Zijn
vs ij niet veeteer bondgenooten In de
diepte blijkt meer eenheid, dan de
oppervlakte wel zou doen vermoe-
d. >i Iedere tak van het Protestantis
me heeft een roeping gehad en ver
vuld. Vele geloofswaarheden en
-uitingen zijn tot ontwikkeling geko
men. En van alle richtingen kunnen
wij leeren, en iedere verscheidenheid
kunnen wij waardeeren. Zal er dan
een nieuwe kerk ontstaan Wie zal
het zeggen 1 Gods wegen zijn niet na
te speuren. Geloovig moeten wij aan
Gods wijsheid de voltooiing van Zijn
werk overlaten. Laten wij stil in on
ze eigen kerk blijven voortwerken,
front makend aan den eenen kant
togen machten, die geloofsvrijheid
tegenwerken en dooden, aan de an
dere zijde tegen de godsdienst! oos-
heïd.
In de ontwikkeling van liet Pro
testantisme neemt de Protestanten
bond een belangrijke plaats in het
doet spreker gen.vegen, dat volgers
van vele geestelijke voorvaders zich
hier één voelen, als broeders, die
waarlijk het devies van den Bond
begrepen en diep in hunne harten
geprent hebben „Eén is onze Mees
ter, Jezus Christus, en gij zijt allen
broeders."
Drie predikanten, van verschil lende
kerkgenootschappen, zullen straks
getuigén van die eenheid. Dat is een
vergood-ng voor de teleurstelling, die
der af dooling bereid werd. toen zij
vernam, dat ds. Ilugenholtz door ziek
te verhinderd was, in dit gebouw de
feestrede uit te spreken. Spr. hoopte,
dat de heer Hugenholtz spoedig her
stellen mocht, en bracht diens beste
wenschen voor den bloei van den
hond en de afdeeling over.
Vervolgens gaf dr. Rutgers v. d.
Loeff eeri exposé van de werkzaamhe
den der afdeeling, waaruit bleak dat
de afdeeling floreert en arbeidt
Maar nog is veel te doen, en nu het
nieuwe gebouw er is kan ook veel ge
daan worden. Spr. dankte den archi
tect J. J. van Noppen voor zijn be-
langelooze medewerking, en stond en
kele ©ogenblikken stil hij bet onge
luk van 1 April, den val. waarvan de
heer Van Noppen herstelde, maar die
den opzichter, den heer De Ridder,
het leven kostte. Spr. dankte ook den
aannemer, den hear M. Noderkoorn,
en de arbeiders voor hun onmis
baar werk. Ten slotte dankte spr.
allen, in de eerste plaats liet dames
comité, die aan de oprichting van 't
gebouw hun steentje hebben bijgedra
gen. Wel is er nog schuld, maar spr.
ziet de toekomst niet donker in.
Spr. verzocht mevr. Westerveld
den gedenksteen te onthullen. Deze
deed dat, na eanige mededeelingen
aangaande dan arbeid van bet da
mescomité gedaan te hebben. Spreek
ster he'rinnerde er aan, dat m den
beginne met groote zorg de toekomst
werd ingezien, maar langzaam, toen
zoovele giften inkwamen, maakte <ïie
zorg plaats voor blijde Jonge hoop.
Mevr. Westermau moest tot haar
leedwezen ook enkele sterfgevallen
berdenken. Na de onthulling zong het
daraeszangkoor „Preciosa", dat op de
galerij plaats genomen had, onder
leiding van den heer P. do Nobel lied
141 uit den liederenbundel van den
Protestantenbond.
Een rustplaats voor den lijder
Gebogen onder 't kruis,
Een wijkplaats voor den strijder,
Zij ons dit vrien'lijk huisl
Moog T woord hier steeds weerklin
ken,
Dat leert en troost en sticht,
Moog vaak een straal hier blinken
Van t eeuwig klare licht.
Ds. B. P. Plantenga, predikant bij
de Doopsgezinde gemeente alhier,
nam vervolgens het woord, en sprak
namens hot hoofdbestuur van den
Bond, zijn blijdschap over do tot
standkoming van dit gebouw uit. De
Bond traebt saam to brengen wat
één des geest*» is, en wat één is,
moet zich niet scheidon, maar veroe-
migon. Al hebben wij als Doopsgezin
den dit gemeen zegt spr. dat wij
ieders oprechte eerlijke overtuiging
eerb.edigen toch ziullen de Ortho
doxen zich na den Bond niet thuis
gevoelen.
Ook namens de modern-voelenden
hi de Dnoiisgezinde Gemeente, spre
kers geest verwanten, sprak ds. Plan-
tenga z!jn beste wensclien voor Bond,
en afdeeling uit. Spr. eindigde met
do bede, dat de oogen des Hoeren
dag en naoht open mogen zijn over
dit huis.
Daarna nam dr. Haentjens, vah do
Rem-cmstrantsch-Gereformieerde Ge
meente te Haarlem hot wooVd.
Spr. wenschte do afd. van den
Bond geluk op grond van de broe
derlijke verhouding, die tusschen den
Bond en do Rem. Broederschap be
staat. In de tweede plaats sprak ds.
Haentjens zijn gelukwenschen uit, om
dat er gemeenschap van belangen ls.
Ook de Hem. Broederschap is er van
overtuigd dat slechts vrijheid en ver
draagzaamheid kunnen leiden tot den
bloei van een gezond christendom.
Nog steeds is het Calvinisme zeer
machtig het levende christendom
wordt door de eenzijdige gelijkstel
ling van religie en dogina van het
Calvinisme ten zeerste bedreigd.
Maar nu mogen we gaan spreken
van betere tijden, want in alle krin
gen waakt op het dieper en breeder
Christendom.
Dat Christendom is komende. Over
de scheidsmuren der partijen heen
reiken de hoogst-staanden elkaar de
hand. En de Protestantenbond werlce
daartoe mede. Moge dit huis een der
vele wonineren ln het huis des Vaders
zijn eindigde spr.
Ten slotte werd het woord gevoerd
door den Lutherscban predikant, ds.
De Meyere. Deee noemde dit uur een
vreugdeuur voor hen. die de vrije ont
wikkeling van het godsdienstig leven
wenschen. Namens de Luthersche ge
meente sprak ds. De Meyere zijn bes
te wenschen uit. Hier schudt men
zei spr. elkaar de hand, en hier kan
men zeggen„Wat is het goed en
schoon de waarheid te dienen en tot
haar verbreiding mede te werken".
Spr. wees op den apostel Paulus, als
voorbeeld van den zoeker-naar-waar-
heid. Wij vermogen schreef Pau
lus niets tegen do waarheid, maar
slechts vóór de waarheid. De waar
heid is niet te ontkrachten of op te
heffen. Wat waar is, blijft. Der waar
heid belijders heeft men gedood, en
in den kerker geworpen maar de
waarheid zelf zegevierde. Spr. herin
nerde aan Jezus. Luther Spinoza en
Zola. Vervolgingen der waarheid
worden werktuigen Gods. Aan waar
heid heeft ieders ziel behoefte, het
beste van ons-zelf gaat uit naar de
waarheid. God moge ons helpen in
den strijd om de waarheid. En waar
heidszin is steeds in het vaandel van
den Protestantenbond geschreven ge
weest.
Het koor hief na deze woorden lied
74 uit den liederenbundel van den
Protestantenbond aan
Daar ruischt door alle hemelstreken
Een zucht, een klacht, een bede een
lied
In duizend talen 't éene toeken
Van 't geen niet eene kan vertolken.
En toch in 't hart van alle volken
Zich altijd weder hooren liet.
Het is de kreet van 't ïnenschen-
harte,
Bij 't angstig worstlen met bet lot,
Om licht, om steun, om troost in
smarte.
Het is, wat wisslen moog of keeren.
De kreet van 't innigst zieisbegeeren.
Het is de kreet naar U, o God.
Als vertegenwoordiger van de Vrij
zinnig-Hervormden te Haarlem sprak
ten slotte nog Ds. A. Rutgers v. d.
Loeff. Dit gebouw is voor het vrijzin
nig-hervormd leven een levenskwestie
geweest. De Bond bevordert niet spe
ciaal hervormde belangen de vrij-
zi nnig-hervormden in Haarlem hebben
den Bond ontlast van het geven van
godsdienstonderwijs. Maar geen con
currenten moeten de vrijziunig-herv.
en de Bond zijn. maar zusters. En
dat is hier in Haarlem het geval.
Spr. wekte tot lid-worden van den
Bond op. De vrij zinnig-hervormden
zullen er een eer in stellen dit gebouw
te steunen. Da.t is een zueterplicht der
dankbaarheid.
Spr. dankt© allen, die tot het wel
slagen van dezen middag hadden mee
gewerkt.
De aanwezigen zongen ten slotte
Halleluja I Eeuwig dank en eere,
Lof, aanbidding, wijsheid, kracht,
Word' op aard en in den Hemel,
Heere,
Voor uw liefd' U toegebracht
Vader sla ons steeds in liefde gade.
Schenk aan al uw kindren Uw
genade,
Uw gemeenschap, geest van God,
Zij en blijv' ons eeuwig lot.
Dr. Rutgers van der Loeff verblijd
de de hoorders met de mededeeling,
dat een milde hand wederom 100
voor het gebouw geschonken had, en
riep den verzamelden een hartelijk
„tol weerziens" toe.
Onder den Indruk van de plechtig
heid verliet men, terwijl het orgel
speelde, het ingewijde Bondsgebouw.
Rubriek voor Vragen
Geabcmnecrdsn hebben hst YGorrecht,
▼ragen op reiaohtllend gebied, miu voor
beantwoording vatbaar, in U eenden bij de
Redactie van Haarlem'* Dagblad, Groots
Houtstraat SS.
Alle antwoorden worden geheel hoeteloo*
gegeven ea eoo epoedig mogelijk.
Aan vrageo, die niet volledig naam ts
iroonplonta van den lntender vermelden
vrordt go«n nandacht geschonken.
VRAAG. Bestaat ar ook een ver
binding van Amsterdam of Rotterdam
naar Stockholm om goederen te ver
zenden? Geeft men die goederen als
vrachtgoed op. en kan men ze voor
af frankeeren?
ANTWOORD. De Kon. Ned.
Stoomboot-Maatschappij te Amster
dam neemt in doorvracht goederen
aan naar het binnenland van Europa,
alsook naar de havens welke door an
dere stoombooten worden aangedaan.
Stockholm is daar ook bij. U kunt de
goederen als vrachtgoed verzenden,
en vooruit betalen.
VRAAG. Wie is de Nederlandsche
consul in Amerika en waar woont hij?
ANTWOORD. We hebben vele
consuls in Amerika; wien bedoelt u?
Consul-generaal te New-York is de
heer J. R. Planten, wien in t Neder-
landsch geschreven kan worden-
VRAAG. Als ik' mol Augustus
opzeg, heeft mevrouw dan hot recht
mijn kermisfooi in te houden?
ANTWOORD. Ja.
VRAAG. Als een meisje met 1
Augustus in betrekking gaat heeft
zij dan reoht op een kermisfooi?
ANTWOORD. In dorgolijk© om
standigheden wordt die gewoonlijk
niot gegeven; de godspenning krijgt
zij natuurlijk weL
VRAAG. Wanneer en waar geeft
Mr. Thiel gratis consult?
ANTWOORD. 's Zaterdagsavonds
t J acht uur in het Toynbee-gebouw,
Donkere Spaarne.
VRAAG In een brief, dien ik
ontving kwam het volgende voor:
Wat u raii schroeft enz. Is dat goed
geschreven. of is het: Wat u mij
ANTWOORD. Het is beide goed.
VRAAG. Ik wil per fiets van
Haarlem naar Lekkerkerk in Zuid-
Holland riiden. Welken weg moet Ik
dan «aan?
ANTWOORD. Haarlem, Heem
stede, Hoofddorp, Venopordorp, Leij-
muidon, Rijnsaterwoude, Oudshoorn,
Alphen, Zwammerdam. Bodegraven,
Gouda, vervolgens over den Hollond-
schen IJsel, Stolwijk, Borkenwoudo,
naar Lekkerkerk.
VRAAG. Jloe staat het met een
tramaanleg van Haarlem naar Over-
veen?
ANTWOORD. De directie der
N.-Z. Trammaatschappij is thans,
wanneetr de voorbereidingen met
Haarlem getroffen zijn. bereid een
nieuwe ocnces sie-aanvraag in te die
rven. Deze zou dan niet inhouden, al
leen een lijn van Oven-oen te leggen,
maar een tot de Bloemendaalsche
kerk. Het Bloemendaal's gemeentebe
stuur la waarschijnlijk bereid een
«concessie-aanvrage in dien zin te
steunen.
VRAAG. Is er nog sprake van
gaslevering door de gemeente Haar
lem aan Overveen en Bloemendoal?
ANTWOORD. Terrein is aange
kocht, maar beslist is nog niet of een
eigen gasfabriek zal gesticht worden,
of dat gas van Haarlem zal betrokken
worden. Het ligt in de bedoeling eerst
de waterleiding-kwestie af te liande-
len.
VRAAG. Kunt u mij s.v.p. zeg
gen hoeveel Meters een Rijnlandsche
ANTWOORD. Iets meer dan 3.1
Meter.
VRAAG. Mijn zuster Is per week
voor I 6.gehuurd. Zij ontvangt elke
week 2.van haar loon. zoodat me
vrouw elke week 4.— Inhoudt. Hoeft
miin zuster nu recht op dat Ingehou
den geld, wanneer zij haar betrekking
met acht dagen opzegt?
ANTWOORD. Jn zeker.
VRAAG. Ik heb oen contract
geteekend voor den alloenvorkoop
van rijwielen; tegen provisie. Alle
aanvragen zouden aan mij gericht
worden. Nu is echter een agent aan
gesteld zonder dat ik er lets van
weet. Is daar nog iets aan te doen?
Als ik de rijwielen niet noem, kan
men mij dan nog iets maken?
ANTWOORD. Do een is zoo goed
verbonden als de ander; maar beide
partijen moeten ook de voorwaarden
nakomen. Laat uw contract door
een advocaat lezen. Het kost u maar
een advies en als er iets aan te doen
is kunt u verder zien.
VRAAG. Hoe lang kan mevrouw
haar dienstbode, die voor dag en.
nacht in betrekking is. aan den arbeid
houden? Zij werkt van 's morgens
half zeven tot 's avonds 8 uur en moe*
dan nog kousen stoppen.
ANTWOORD. Na de werkzaam
heden aan het middagmaal verbon
den, is het gebruikelijk die diensten
te vergen, die noodzakelijk zijn en
geen uitstel dulden. Na achten kousen
stoppen ls wel wat veel gevergd. Het
meisje mas haar eigen goed ook wel
eens nakijken.
VRAAG. Ik werk per uur bij een
firma die failliet is, wanneer ik nu
niet met 14 dagen wordt opgezegd,
heb ik dan reoht op 14 dagen uitkee-
ring?
ANTWOORD. Neen. eene opzeg-
g op 14 dagen is niet noodig, maar
ieder geval is die opzegging een
zaak van den curator, die zich houdt
aan de voorschriften, hem daarom
trent in de faillissementswet gegeven.
Amsterdamsche Kout
XL
Militairen als „orde-bewaar
ders". De Zeelieden- en Boot
werkersstaking. Het relletje op
den Zeedijk. De staking breidt
zich nog steeds uit. De haat te
gen de onderkruipers en ter
rorisme. Loonsverhooging maar
eerst verliezen. De verkiezin
gen.
„Orde handhaven doet de politie
tienmaal beter, dan de cnülftair",
schreef de redactie van he* Haarlem's
Dagblad in een noot onder CXVI
van Collega Residentie-briefschrijver
„Sintram", die de opmerking ge
maakt had, dat önaangenaamheden
bij afzetting zeker voor een groot ge
deelte te wijten zijn aan het onhan
dig optreden van militairen, in ge-
zagsfanatisme alle oordeel verliezend
en willende gaan reglemehtearea,
wat alleen met redeneeren te verkrij
gen is; het Hollandsch publiek is
lijdzaam genoeg, maar het, moet niet
geplaagd worden door dwaas autori
tair optreden."
Dat men niet te spoedig met- mili
tairen moet gaan wc rkén, waar het
geldt het bewaren der orde, dat heb
ben de gebeurtenissen de vorige week
te Amsterdam helaas weder allerdui
delijkst bewezen.
In een van mijn vorige brieven
schreef ik reeds over het uitbreken
der Zeeliedenstaking en voorts in
mijn laatsten over de relletjes op Kat
tenburg.
Over het algemeen beeft de burge
rij, en vooral de middenstand met
slakingen niet veel op, en toch blijkt
bijna aUerweg© de staking der zee
lieden niet onsympathiek te worden
beoordeeld, *»oel sympathieker lbij|v.
dan de daar op gevolgde staking der
bootwerkers. Zelfs oen oe'r-consorva-
tlof man als do arts Van Dieren
kwam in oon der dagbladen voor de
Jantjes een lans breken en wees er
op, dat hun lot allerminst is to benij
den en zeker veel te verbeteren.
We knnnon ons voorsteller^ dat
menige Hollandsch» Jongen zich aan
getrokken gevoelt tot het zeemanshe-
staah. In eiken jongen, ook a! heeft
hij heeiemaal niets van Aimard of
Jules Verne gelezen, zit iets van den
zwerver en den avonturier. Zou nfet
het succes der chocolade-kleurige
jeugd-miUtie, de padvinders-organisa
tie, voor een groot deel daaruit zijn
te verklaren? Hot zeemansbestaa'n
heeft zeker iels aantrekkelijks: wie is
jong en gevoelt er bijv. niets voor
»m vreemde landen te gaan zien?
Doch als met zoo vele zaken,., ook van
het zeemo.nsbestaan valt bet mooiste
het eerst in het oog. Als men geregeld
vaart rijn die vreemde Jan den al heel
spoedig geen vreemde landen meer.
Iemand, die aan den wal werkt
heeft zijn arbeidsuren en zijn vrijen
tijd. Doch de zeeman werkt feitelijk
gedurende de geheel© reis aan één
stuk, ook al werkt hij natuurlijk niet
altijd door in den letterlijken zin dc-s
woords.
Evenals bijv. de handelsreiziger is
hij van huis, en dus in dienst, van
het begin der reis tot het einde, en
veel minder dan deze kan hij zich bv.
's avonds nog het leven aangenaam
maken, want dagen lang ziet hij niets
dan lucht en water. Heeft de kleine
Am or eenmaal het zeemanshart ge
troffen, dan is de eigenaar van dat
hart vaak bereid zelfs het allermin
ste baantje op den wal te aanvaar
den.
W ie nu meenen zou. dat de zeeman
voor zijn gevaarlijk en in ménig op
zicht ongezellig beroep ook beter zou
worden betaald dan de arbeider aan.
den wal vergist zich deerlijk: de loo-
nen der zeevarenden rijn zelfs nog
aanmerkelijk lager dan in landbouw
en industrie. Daarbij zijn er 1 'lalve
de natuurlijke en onvermijdelijke ont
beringen nog verschillende andere
aJs: een stinkend logies en slecht
eieo.
Toen de internationale staking der
zeelieden uitbrak, dacht men vrij al
gemeen te doen te hebben met een
zeepbel, die spoedig genoeg zou uit
eenspatten. Doch rie, de voor over de
geheele wereld verspreide lieden zoo
lastige organisatie bleek te sluiten
als een bus. Als er een schip aankomt
sluit zich onmiddellijk de bemanning
bij de stakers aan.
Toch zijn de reederijen er tot dus
ver nog steeds in geslaagd liedén te
monsteren, en de schepen te doen
vertrekken. Zoo viot als de bladen,
die hun berichten over het algemeen
wat te veel van bovenaf ontvangen,
melden, loopen de zaken nu wel niet;
doch ln elk geval: ze loopen. (Zoo ls
mij bv. een geval bekend van een
Engelsch schip, dat weken hier lag,
en bestemd voor Engeland, doch dat
men niet durfde laten vertrekken uit
vrees, dat een aankomst met eenige
„werkwilligen" (onderkruipers) in
stakingstijd veelal menschén van den
zooveelsten rang naar practische
bruikbaarheid en moraliteit beide
daar groote verbittering zou wekken).
Trouwens, dat do moeilijkheden der
staking aicli eerst geleidelijk en na
een lang tijdsverloop zouden doen ge
voelen, hebben de zeelleden zelf van
den aanvang af voorspeld.
Vrij wat minder sympathiek oor
deelt de spraakmakende gemeente
over de bootwerkersstaking. T oen de
schepen der vaste lijnen geregeld ble
ven varen, legden ook de bootwer
kers den arbeid neder. Ook zij eisch-
ten een hooser loon, hoewel zij naar
veler oordeel reeds een fHnk week
geld maken. Degenen, die deze sta
king afkeuren, wijzen er op, dat men
hier de solidariteit heeft vastgekop
peld aan het eigen voordeel. Mis
schien hebben we hier te doen met
een tactischon zet der leiders, die
weten, dat ze he* meest op hun man
netjes kunnen rekenen met een „voor
wat hoort wat", met andere woorden
indien met den strijd ook voordeel is
te behalen. Een oanta! bootwerkers
werkte op contract en men ver
moedt, dat, wordt de staking door
de arbeiders verloren, hier veel
slachtoffers zullen vallen, vooral on
der de ouderen van dagen, die de on
dernemers, naar men vreest, wel
niet meer in dienst zullen nemen.
Ook de schuitenvoerders en voer
lieden hebben nu het werk neder ge
legd eigen voordeel beoogen ze niet,
ze wenschen slechts de beweging der
zeelieden te steunen.
De grijze leider dear anarchisten,
Domela Nieuwen huis, Maandag
avond in een vergadering het woord
voerend, wees er op, dat niemand na
de débAcle van 1903 geloofd zou heb
ben, dat de algemeen© werkstaking
opnieuw zou worden afgekondigd,
terwijl he* nu al een heel eind dien
weg weder opgaat.
Een staking is eon economisch©
oorlog, ©n dat de gemoederen ver
bitterd zijn, i» te begrijpen. Nu trof
het 6lecht, dat juist in de stakings
dagen president Fallières ons land
bezocht Voor een waardige ont
vangst moesten tienduizenden wor
den uitgegeven, dat was nu eenmaal
onvermijdelijk, doch van de mannen,
die hun panache bestaan op één
kaart hebben gezet, met het doel
eenige lotsverbetering te verkrijgen,
kan moeilijk worden gevergd, dat zo
in hun omstandigheden, (nu in hun
gezinnen, waar met oen ten wordt ge
rekend. de zorg reeds begint te nij
pen, en de onzekerheid bestaat, of
ze, indien do strijd wordt verlo
ren, wel weder een good© plaatsing
vinden zullen) do noodzakelijkheid
dar schitterende ontvangst van bet
Fransohe Staatshoofd zullen begrij
pen.
Nooit zagen we (te Amsterdam,
niet ln Den Haag) bij een vorstelijk
1*1 zoek den weg zoo soldaatje aan
soldaatje afgezet als bij het bezoek
van den hoer Pallièroe.
Nu verluidde den avond vóór den
vertrekdag van den president, dat de
reederijen vier honderd nion „on
derkruipers" uit Duitachland zouden
doen overkomen. Werkelijk zijn
reeds honderden Duitschers aange
worven en naar hier overgebracht en
zelfs spreekt men van de komst van
Chineezen
Ook bij esn staking is bet geld de
ziel van den strijd, evenals in eene
botsing tusschen de naties. En in dat
opricht rijn de ondernemers natuur
lijk heel wat beter gewapend, het
geen er toe leidt, dat gemiddeld 2/3
van alle conflicten door «Je arbeiders
verloren wordt. In den regel wordt
voor de stakers gecollecteerd op
volksvergaderingen, doch die wonden
er nu in den zomer slechts weinig
gehouden. Echter wordt In verschil
lende vakken een uur loon voor de
stakers afgedragen.
Een staker ziet op zoo'n aange
worven „onderkruiper" of strike-
breker neder zooals men in oorlogs
tijd nederziet op een spion of ver
rader, dat is op iemand, die de eigen
partij benadeelt om uit winzucht de
tegenpartij te helpen en mishande
lingen blijven niet uit.
Toen we Donderdagmiddag een be
zoek brachten aan Kattenburg, we
zeiden het reeds in onzen vorigen
brief, lazen we op de ruwe gezichten
een trek van ontmoediging en wan
hoop. De botsing volgde onmiddel
lijk na het bekend worden van de
komst van de Duitschers. Wie in
zoo'n strijd begint, tracht de justitie
later nauwkeurig uit te pluizen (een
treurig naspel van een staking
wordt dan maar al te vaak afge
speeld in het Paleis van Justitie). Het
is met zoo'n botsing als met een van
onze oorlogen in de zeventiende
oouw tegen Engeland men beschul
digt elkander het oerste schot te heb
ban gelostde bacil van den strijd
zit in de lucht.
Toen het in Kattenburg tot een bot
sing was gekomen, schreef men vrij
algemeen de schuld toe aan de sta
kers. die een onderkruiper hadden be
moeilijkt. Van d© andere zijde daar
entegen wees men er op, dat de man,
die zeer goed onbemerkt per boot had
kunnen worden overgebracht, zooals
in den ree-el geschiedt, met een groot
escorte straat was gevoerd, het
geen wel orikkelend op de gemoede
ren moest werken.
Eerlijkheidshalve mag ik hier niet
onvermeld latan. dat bij mijn onder
zoek verschillende personen, waaron
der zelfs een inspecteur van de Hol-
landsche Stoombootmaatschappij zich
tegen mij uitlieten: „Och men had al
lang van overheidswege moeten in
grijpen". Is er dus werkelijk door de
stakers begonnen, ook aan de zijde
der tegenpartij waren er velen, die
het betreurden, dat al niet veel eer
de strijd is ontbrand. Het gaat in
zoo'n geval als in den grooten oor
log. Wie zal uitmaken of Frankrijk
in 1870 den strijd heeft uitgelokt,
of Bismarck, die een schitteren
de overwinning bevorderlijk achtte
voor het ideaal van de Dultsche een
heid? Heeft Rusland of Japan den
jongsten grooten oorlog in Oost-Azië
gewild? Ziedaar vragen, waarop een
antwoord moeilijk ia: men had een
voudig te doen met naijver tusschen
naties en rassen!
Geven de bladen uitgenomen na
tuurlijk het „Volk" de schuld van
de botsing op Kattenburg aan de sta
kers, van een drietal gebeurtenissen,
der lezer bekend, wordt algemeen de
oorzaak toegeschreven aan de onvoor
zichtigheid en onbezonnenheid der
militairen.
Thans is bekend gemaakt, dat
voortaan "-een militairen meer zon
der politie-agenten zullen patrouil
leeren: Enfin beter ten halve gekeerd,
dan ten heele gedwaald. Het „Han
delsblad" iuicht dezen maatregel toe,
doch is nog niet voldaan en weuscht,
dat de soldatenpatrouilles geheel zul
len worden afgeschaft en, de mili
ciens alleen zouden worden gebezigd
voor bewakingsdienst.
Minister Talma heeft in deze sta
king bemiddeling aangebeden en de
stakers hebben die onmiddellijk aan
genomenDe patroons, die wel
licht in de bandeliug der tegenpartij
een voor hen veelbelovend teeken van
zwakte zien, hebben een loonsver-
h'-oging baloofd, doch de bemiddeling
geweigerd terzake van het schrikbe
wind en de geweldenarijen der ar
beiders. Trouwens minister Talma,
de man van de Stuwadoorswet, was
nu juist niet een man. die bij de
reeders-pa troons in blakende gratie
staat. „Tout est perdu fors l'hon-
nour" is op de patroons van toepas
sing, al zien do lieden het wellicht
zelf niet zoo in. De gevraagde loons-
v«erhooging, werd toch eerst gewei
gerd, waarom door de arbeiders tot
staking werd overgeguou. Nu wordt
loonsverhooging aangeboden, doch de
patroons, nemen een houding aan,
zich niet te laten dwingen: de sta
king moet dus door de werklieden
eerst worden verloren. Nog altijd wei
geren ze met het bestuur van „Recht
en Plicht" in onderhandeling te tre
den. als in den aanvang der staking.
Kinderen, die vragen krijgen niets'.
Doch als de Jantjes niet gevraagd
hadden, zouden ze zeker ook al niets
hebben gekregen! Het is een rare his
torie met zoo'n staking!
Voortdurend breidt de staking zich
nog uit. De anarchisten, die in de
vakbeweging blijkbaar nog heel wat
in do melk nebben te brokkelen, pro-
clumeeren telkens nieuwe „solidari-
teits-stakingen", terwijl het sociaal
democratische vakverbond staking
steeds zoo veel mogelijk wenscht te
beperken.
Wat de verkiezingen betreft zij kor-
telijk vermeld, dat do toeleg van vrij
zinnig-democraten en unie-liberalen
voor ©en groot deel ls gelukt. De ker-
kelijken en socialisten zouden de lij
dende partij rijn.
De socialisten, een steeds aangroei
ende partij, komen er niet alleen
ronder kleorêcheuren af, doch beha
len voordeelen. D«xir de vele her
stemmingen is van het resultaat nog
niet veel te zeggen. Echter staan de'
liberalen er beier voor dan de vrij
zinnig-democraten.
B. Th.
Binnenland
ÉRNSTIG ONGELUK.
Nader wordt uit Den Ilaag ge
meld
Andermaal heeft aan het bouwwerk
van liet Vredespaleis te 's-Gravenha-
ge eeri ©rustig ongeluk plaats gehad.
Twee werklieden begaven zich Za
terdagochtend met een bak, die ma
chinaal op en neer wordt bewogen
en die uitsluitend bestemd is voor
vervoer van steenen, naar boven, om
aki us tijd uit te sparen en lugger te
zijn op de plaats waar zij hun werk
hebben te verrichten. Halverwege
van dan grooten toren geraakte de
bak beklemd tusschen den steiger,
terwijl de machine op den begancn
grond doorwerkte, met het gevolg,
dat de stalen tros. waarlangs do bak
wordt voortbewogen, knapte en liet
gevaarte .net steenen gel ad an naar
beneden viel.
Eén der werklieden was terstond
dood. De andere werkman werd,
zwaar gewand, naar het Gemeente
ziekenhuis vervoerd.
Het schijnt, dat de werklieden ge
handeld hebben in strijd met de in
structies, in zooverre daarbij was
bepaald, dat de bak alleen bestemd
zou rijn voor het vervoer van stee
nen.
De werkman die het leven verloor,
was gehuwd en vader Tan 8 kinde
ren. De man was herkomstig van
Schiedam.
De werkman, die ernstig werd
verwond, maar wieus toestand naar
omstandigheden redelijk wel la, zoo-
dat er hoop bestaat op behoud van
zijn leven, is gehuwd en vader van 2
kinderen.
DE TOESTAND DER GEWONDE!
TE AMSTERDAM.
Bij informatie aan het Binnen-
Gasthuis bleek, dat de toestand van
Horama weer minder goed is. De
geneesheer-directeur achtte hem niet
geheel buiten gevaar.
Dezer (lagen is juffrouw Ter Node-
Van Dijk, die een schot in het hoofd
kreeg bij de ongeregeldheden op
Kattenburg, als genezen ontslagen.
De 20-jarige B. Pauwels en de
koopman F. W. Wessing, die bij bet
opstootje in de Warmoeestraat ge
wond werden, zijn ook uit het gast
huis vertrokken.
HOOGE RAAD.
Bij koninklijk besluit rijn benoemd
tot raadsheer in den Hoocwn Raad
der Nederlanden, rar. C. Sogers,
thans president dar A'rrondÉ-senisnte-
RecMbank te Utrecht, en mr. A. P. L.
Nelissen, oud-mindster van Justitie, ts
's-Gravehhage.
TARIEFWET.
Het hoofdbestuur der Nederland
sche Maatschappij tot bevordering dar
Pharmacia heeft zich met een adres
gewend tot de Tweede Kamer de»
Staten-Generaal, om zijn© bezwaren
kenbaar te maken tegen de inge
diende Tariefwet. Inzonderheid legen
post 256, waaronder de geneesmid
delen voorkomen.
ONTVLUCHT.
De nrilirfein P. te Assen, die der. ka
pitein een ketel met soep naar he*
hoofd wierp, zoodat de inhoud over
diens uniform Vloeide, is door verbre
king van een der tralies uit rijn cel
ontvlucht. Men zoekt bom te vérgeeto
overal.
VERDRONKEN.
Zatérdagnamiddags is hot acht Ja-
dochtertje van den schipper Mötter,
liggende mot rijn vaartuig in de Noor
derhaven te Zutphen en wonende te
Antwerpen, over boérd gevallen en
verdronken. Het lijkje werd kort na
het ongeluk door den vader zelf uit
be* wateï gehaald.
KOLONIEHUTZF.N VAN HET CEN-
TR AAL-GENOOTSCHAP.
In de zeven koloniehuizen van het
Centraal Genootschap worden ln
deze maand gelijktijdig 410 kinderen
verpleeKd.
DE QUAESTTF. TE ALKMAAR
Naar het „HbW." verneemt, heeft
d© fv-er J d© Lange C.Jzn voor hot
voorzitterschap van de Raadscom
missie. die de door het Raadslid Jan
Pot ireulte beschuldigingen tecen Tv*
beleid van den directeur van Gemeen
tewerken zal onderzoeken, bedankt.
Thans heeft de heer N. Glinderman
het voorzitterschap aanvaard. Ter
wijl mr A. Dorbeck rich met het
secretariaat wil belasten. De Raads
commissie heeft het voornemen, zich
door een drietal desknndisren, onder
wie de gemeente-architect van Haar
lem. te doen voorlichten Met het
hoven van verschillende neraomn la
reeds een aanvang gemaakt
OVERREDEN
D© echtgenoot© ran den jvttnrrma-
kor v W. te Zirtphén ts ln de M"Ta-
tensteoc onder «ten waren van ren
vrachtrijder geraakt De zware wie
len gtnsron haar over de bonst en
spoedig daarop overleed rij.
ESPERANTO.
Voor het van 20 tot 27 Augustus te
Antwerpen te houden zevende Espe-
ranto-oongree zijn reeds meer dan
1100 personen Ingeschreven. Er war
den in het geheel ongeveer 2000 Espe
rantisten uit alle «treken van de
wereld verwacht.
BEWAPENING DER POLITIE.
Zaterdag heeft het bestuur van don
Amsterdamschen Politiebond ©on «ai-
der houd gehad met den burgemees
ter, om aan te dringen op een betera
bewapening der agenten, o. a door
hen van revolvers te voorzien. Een
bepaalde toezegging werd door d«®
burgemeester niet gedaan.
