vjuwn oouooa piaais gonaa, aid
Volvos do wet op het arbeidscon-
tr.n t een direct ontslag ronder
schadeloosstelling, mogelijk maken.
Ov 01 de redenen dio tot uw ontslag
geleid hebben, schrijft u ons niets.
VRAAG. Wanneer ik van liLer
goederen naar Duitsciiland zend, hoe
lang blijven <lie dan onderweg? De
plaats van bestemming ligt vijf uur
sporeus van hier.
AN TWOORD. Met de verzending
is ongeveer een dag gemoeid.
VRAAG. Waar kan ik een be
ech al igd marmeren blad laten repa-
xecren?
ANTWOORD. Bij iederen mar-
morbewerker en steenhouwer. Adres
sen kunnen we u om bill ijk heidere
denen niet opgeven.
VRAAG. Ik ben van Groningen
gehuurd, on heb toen de reiskosten
vergood gokregon. Heb ik, nu ik met
•vacantia ga, ook weer recht op reis
kosten?
ANTWOORD. Het ls wel] gewoon
te dat die de dienstbode vergoed
worden; recht heeft zij er niet op.
VRAAG: Kan men. wanneer men
iets te verven heeft gegeven, en dat
totaal bedorven is, daarvoor schade
vergoeding eüschen?
ANTWOORD: Ja, Indien het beder
ven het gevolg is van nalatigheid of
onvoora.chtigheid, hetgeen natuur
lijk bewezen moet worden.
VRAAG: Mijn dochter is als dag
meisje in betrekking, zij was van
morgen niet goed. Toen stuurde ik
een boodschap naar haar drenst en
toen zei de juffrouw, dat ze wel voor
goed thuis kon blijven. Heeft zij nu
recht op loon?
ANTWOORD: Ja, dan heeft zij na
den dag van haar vertrek een week
loon te vorderen.
VRAAG: Kan iemand wiens ouders
o^rleden zijn, op 21-ja'rigon leeftijd
trouwen zonder toestemming van zijn
voogd?
ANTWOORD: Ja.
VRAAG: Ik ben 3 1/2 jaar van mijn
man af. Nu is hij al een jaar dood.
Er zyu 5 knderen uit het huwelijk
geboren en ik ben weer hertrouwd.
Er z.jn eomge goederen in het bezit
van de famil.e, kan ik die opeischen?
ANTWOORD: Die goederen behoo-
ren tot de ontbonden huwelijksge
meenschap. U kunt die dus opeischen
ook als voogdes over uwe kinderen.
Gelukt het u niet, vrijwillige afg.fte
te bekomen, vervoeg u dan bij een
advocaat.
VRAAG: Kan een vader, bij welke
een dochter is gaan inwonen, na ge
trouwd te zijn, den inboedel aan
haar man verkoopen zonder rekening
te houden met de overige kinderen?
ANTWOORD. Zeer zeker met wan
neer er geen scheiding heeft plaats
gehad. De goederen zijn vaai hem
en de kinderen samen en hij hoeft
geen besch.kk.ing over den gemeen
scha ppei ij ken boedel.
VRAAG: Ik ben als dagmeisje in be-
trekking. Mevrouw is 3 weken de
stad uit en' heeft mij weggezonden
mei, de week loon die ik het laatst
verdiend had. Heb ik nu recht op
loon eu kostgeld?
ATWOORD: Mevrouw heeft u zeker
voor goed weggezonden? Dan hebt u
recht op een week loon en kostgeld;
anders voor den geheelen duur der
afwez gheid.
Uit de Omstreken
AERDENHOUT.
Een n euwe soort bestrating.
Vanwege de gemeente Bloemendaal
is men thans bezig, den Van Len-
nepweg van een teerbazaltbestrating
te voorz.en, wat voor dezen weg, loo-
pende langs het buitenverblijf van
den heer Bunge, een flinke verbete
ring genoemd kan worden.
Binnenland
DF, SCHELDE-KWESTIE.
Het ,,Hbld. van Antwerpen" schrijft:
In den Senaat heeft M. Hanrez in
lichtingen eevraagd over sommige
overeenkomsten, welke met Holland
gouden gesloten zijn, rakende de
wh- pvaart op de Schelde.
Het antwoord van onzen minister
tan Buiten I a ndsche Zaken kan als
volgt worden samengevat
lu de overeenkomst van 25 Maart
1891. tot verbetering van verlichting
en bcbakeuing der Schelde, komt een
artikel 11 voor. dat aldus luidt
„Do Nederlandsche regeering zal
tergen, dat do lichten der bakens cn
peilschalen in goeden staat worden
onderhouden.
„Zij zal die zonder toestemming van
België niet kunnen wegnemen noch
aan hunne bestemming onttrekken".
Deze laatste paragraaf is echter,
door een op 30 November 1891 onder
teekend b'igevoegd artikel, door de
overeenkomst van 5 April 1905 en
door de overeenkomst van 30 April
1907, gewijzigd m dezen zin, dat Hol
land de bakens en lichtboeien niet
mag wegnemen, behoudens in geval
van oorlog of gevaar van oorlog.
Het Relcisrhe parlement heeft dus
tot driemaal toe de bepalingen goed
gekeurd, waarbij aan de Nederlund-
sohe regeoring, in geval van oorlog of
van mogelijk gevaar van oorlog voor
Nederland, het recht wordt erkend om
de lichten en bakens van de Neder
landsche Neder-Schelde weg te nemen.1
Onbetwistbaar is het, dat in derge
lijk© gevallen de algemeele beginse
len van het recht zouden volstaan, bij
ontstentenis van alle bijzondere ver
bintenis, om aan de Nederlandsche re-
gcering toe te laten haar toevlucht te
nemen tot de middelen, welke tot
binds veiligheid vereischt zijn
Ook mag gezegd, dat voormelde be-
palingen. Welk© opgenomen worden
in overeenkomsten, rakende handels
belangen, or vooral toe strekken de
aandacht van de belanghebbenden t©
vestigen on d© gevolgen, welke de
staat van oorlog hebben kan voor d©
scheepvaart op do Schelde.
Zij hebben geen nieuw recht in het
leven geroepen en, zooals alle beper
king, dienen ze in strengen zin begre
pen en slechts toegepast te worden bij
dringend gevaar.
Dit is zoo duidelijk, dat senator Wie
ner, in den Senaat het woord voe
rend. het antwoord van minister Da-
vignon op de vraag van don heer Han
rez, volkomen heeft goedgekeurd en
zich aangesloten heeft bij des minis
ters oordeel over Belgiè's verbintenis
sen inzake het vorkeer ter Schelde. In
zake internationaal recht, zeide hij,
dienen de verbintenissen enkel door
de partijen, die de verbintenis sloten,
to worden toegelicht.
Dat is het en de advocaat van
den Quni d'Orsay in België, de heer
Roland de Marès, tracht vruchteloos,
in „Lo Matin". T bewijs te leveren,
dat wij België en Nederland het
recht niet hadden, iets te wijzigen
aan liet Schelderegime, dat vastge
steld werd door oen verdrag, door de
mogendheden ondertoekond.
Meent de hoer Roland de Marès, dat
onzijdigheid bepaald onmondigheid
beteekent
Aan Nederland het recht ontkennen
al zulke maatregelen te nomen, die,
in geval van oorlog, bijdragen lot
zijn veiligheid en onafhankelijkheid,
ware een daad van onvriendelijkheid.
Het Belgisch parlement heeft dit tot
driemaal toe bogrepen en wij hopen
wel, dat dezelfde geest steeds zal blij
ven heerschen in ons land. Wij zijn
wol overtuigd, dat het geval zich nooit
zal voordoen, maar het ware een on
zinnige eisen, vun Holland te verlan
gen, dat hel geen maatregelen tot
eigen behoud en eigen verdediging
zou mogen nemen, alleen, omdat de
Schelde oen vrije stroom is.
Goed, maar Nederland is een onaf
hankelijk laud on wij hebben geen
eischen te stellen, die niet stroken mei
dezen toestand. Belgie en Nederland
verstaan malkander goed. wat betreft
de Scholde-kwestie. en daar wij de
eenige belanghebbenden zijn, hoeven
wij ons om het oordeel van andere
mogendheden niet te bekommeren.
WILDE ZWIJNEN.
Men schrijft aan de Tel."
Dezer dagen zijn in de Hoekelum-
sche bosschen onder Bennekom bij
herhaling wilde zwijnen gezien. Naar
de beschrijving te oordeélen, die men
knjgt van wie zoo gelukkig waren
het zeldzame wild te ontmoeten, zijn
de varkens zwart van kleur, met een
zeer grooten kop, en volgens him
hoogte, volwassen exemplaren.
De dieren zijn stellig van de hooge
Velnvve naar den Veluwezoom geko
men in de bosschen om Har scamp
waren ze reeds eerder waargenomen,
terwijl, zooals bekend is, Z. K. II. de
Prins in zijn wildpark onder Hoog
Soeren enkele jaren geloden uit
Duitschland ingevoerde wilde var
kens heeft gehuisvest. Daaruit moet
het opnieuw verschijnen van het
wilde zwijn in de bosschen op de Ve-
luwo verklaard worden.
Met het oog op de vele pension
gasten, drie in do dorpen op den Ve-
luwezoom verblijf houden en die ge
woon zijn dagelijks de bosschen te
doorkruisen, is de vraag niet zonder
belang of wilde zwijnen te ontmoeten
al of niet gevaar kan opleveren. En
dan kunnen we dadelijk zeggen, dat
er in normale omstandigheden geen
hot minste gevaar voor Iijfs-veilig
heid bestaat. Do auteurs, die wij er
over raadpleegden en die tot de meest
betrouwbare ix-hooren, als Brahm
„Het Leven der Dieren", cn Haackc
en Kuhnert „Das Thicrlcben Euro
pas", stemmen hierin overeen, dat
'een ontmoeting met oen wild zwijn,
wanneer die toevallig eens plaats
heeft, absoluut zonder gevaar is,
wanneer men het niet plaagt. Jegens
don hond echter is hot altijd vijandig
geizind, steeds tracht het hom te won
den. Het zal dus zaak zijn, voortaan
bij een tocht door de bosschen geen
hond mede te nemen.
De kans, om een wild zwijn te zien
te Krijgen, is echter uiterst gering.
Do beesten zijn zeer vefrzichtig en
bedachtzaam, niet eigenlijk schuw.
Hun gezicht is bijzonder slecht, hun
reukzin daarentegen zoo fijn, dat ze
van een menscli op 500 k 600 schre
den de lucht, kunnen krijgen hu a
waakzaamheid noemt toe, zegt
Brehm, zoodra zij een versch spoor
van een mensch ontmoeten. Daarbu
behoort het tot de gewoonten van de
wilde zwijnen, niet voor tegen den
avond hun leger te verlaten, om op
buit uit te gaan. Alweder dus een
omstandigheid, dio de ontmoeting
met hen tot de zeldzaamheid maakt.
Men kan dus volkomen gerust zijn.
De schade, die wilde zwijnen aan
den ie veld struinden oogst toebren
gen, is volgens nlle auteurs verbazend
grno». Ze eten alles rogge, boek
weit. aardappelen, kortom alles wat
het veld maar oplevert.
Dat men hun aanwezigheid op de
akkers heeft gemerkt, is ons niet ter
oore gekomen wellicht levert het
bo«ch voorloopig genoeg op
Het wilde zwijn schijnt van de
vroegste tïïdon af op de Veluwe te
ziin voorgekomen. In de „Geschiede
nis der Neder-Veluwe" door Verbeek
en Van Gortel, staat in Deel L dat in
1888 verscheen „Wilde zwijnen zijn
in de laatste jaren nu eu dan weer
op de Veluwe gezien."
Dat zo ui vroeger tijden bijzonder
talrijk waren, blijkt uit oen mededee-
ling in het gonoemde werk, Deel 111,
door T. Pluim cn Van GorteL Daar
lezen we, dat in 1760 in do maand
April alleen 11 requesten inkwamen
bij het buurtbesluur van Ede, met
klachten over wilde zwijnen. Er
wordt, in die requesten geklaagd, dat
de zwijnen voel schade toebrengen
aan het k oom gewas, dat de lande
rijen voor de tweede maal omge
ploegd en bezaaid zijnde, andermaal
door de zwijnen zijn omgedolven, dat
men aan den boschkant van Edo ab
soluut geen aardappelen kan poten,
en dat de zwijnen niet alleen des
nachts komen, maar ook overdag.
Fen request rant verklaart: „den
12dcn Apnl 1760, des morgens te vijf
uur, naar Wek rum gaande, gezien te
hebben een koppel wilde zwijnen
van 12 of 15 stuks".
In zulke omstandigheden was een
groote drijfjacht noodig, teneinde op
ruiming te houden onder dit schade
lijk gedierte.
In dezen tijd, nu de meeste bos
schen geregeld als jachtveld worden
verpacht, is een dergelijke toeneming
van het aantal wilde zwijnen niet
meer te vreezen, maar mogelijk ko
men we nog zoo ver, dat versch wil-
de-zwijnenvleesch een dagobjksch
verkrijgbaar artikel wordt bij de Arn-
hemscho poeliers.
(„Arnh. Crt.").
EEN KOMETEN-PERIODE.
De lezer zal zich nog wel herinneren,
schrijft het „Hbld.", dat in Januari
1910, toen de komeet van Halley, door
het gewapend oog van den astronoom
weliswaar reeds geruimen tijd geob
serveerd, maar voor den leek toch nog
steeds onzichtbaar, „op komst" was,
zooals liet in de volkstaal heette, heel
plotsoling een andere komeet ver
scheen, die eenige avonden achteréén
aan den Wester hemel kon worden
geobserveerd, zich uitstrekkende over
een reusachtigen. afstand. Do komeet,
1910A, was zelfs voor den bijziende
waarneembaar, en was weldra zoo po
pulair, dat men haar, zeer ten on
rechte natuurlijk, ds komeet van
Halley noemde. Deze laatste stond op
een heel andere plaats. Eerst in Mei
zou het haar beurt worden, zich in
een algemeene belangstelling te mo
gen verheugen.
Ja werkelijk, een komeet komt zel
den alleen. In 1910 werd Halley door
oen collega vergezeld, in 1911 komen
er nota bene drie te gelijk. Geduren
de het eerste halfjaar van 1911 werd
r.iet een komeet ontdekt. Thans kun
nen de astronomen hun hart opha
len.
Er gaat geen jaar om. waarin men
geen kometen ontdekt. Maar., het is
betrekkelijk een zeldzaamheid, wan
neer de leek een komeet te zien
krijgt. De meeste staartsterren behoo-
ren tot de categorie van de telescopi-
sche kometen. Deze zijn alleen aan de
gTOotere sterrenwachten te observee-
ren.
Do kometen van 1911 zullen niet po
pulair worden. Zelfs de leek. die een
kijker bezit, zal ze niet makkelijk kun
nen vinden De derde zal ten slotte
nog bet best kunnen worden waarge
nomen heel misschien zal men haar
met bet bloote oog kunnen obsenee-
ren.
Deze komeet werd voor i-enige da
gen door Brooks in de Ver. Staten ont
dekt. Volgens de berekeningen van
Ebell, van de Kielsche sterrenwacht,
komt de komeet den lien November
u. s. in baar perikelium. Zij is dan
114,000,000 K M. van de zon verwij
derd. Van onze aarde is zij den 4en
Aug. nog 1.063, den 24en 0.822 van üe
aardbaanstraal verwijderd.
De komeet blijft nog maanden in on
ze nabijheid.
DE AMSTERDAMSCHE WATER
LEIDING.
In het „Hbld." vinden we een arti
kel ovdr de Amsterdamsche Duin
waterleiding, waaraan wy het vol
gende ontleenen:
LeiduinI Voor den doorsnee-Amster
dammer nauwelijks meer dan een
naam. Hoogstens weel hij, dat liet
pompstation Leidu.n eigens in do
buurt van Heemstede ligt.
Waar de straatweg naar Zand-
voort de Leüdsche vaart kruist, voert
een weg langs die vaart, door een
oudcrwctsch tolhek, in Zuidelijke
richt.ng naar het pompstation.
Aan den weg staan de „voorfiIters"
en liggen drie van de acht bassins
do overige liggen aan den anderen
kant der vaart waarin door zand
het duinwater gefilterd wordt.
Wat meer het land in, aan den
anderen kant der spoorbaan naar
Le.den, staat dan dat befaamde ma
chinegebouw.
Daarbinnen zingen de beide groot*
machines haar eentonig Led. Al
veertien dagen werken ze beide da
en nacht, dag en nacht. Zoo druk
hebben die twee het nog noo;t gehad,
in de acht jaren, dat ze er werken.
O zeker, 't is ook verleden jaar wel
eens gebeurd, dat ze tegelijk moeeten
werken, maar dan was liet toch ten
hoogste telkens een paar dagen ach
tereen.
Veertien dagen en nachten hebben
ze het water eerst opgepompt u t het
reservoir van het onreine, het ruwe
water het water, zooals het uit de
dumen komt om het te brengen
naar de filterinrichtingen. Vandaar
keert het terug naar het „rein-water"
reservoir onder het machinegebouw
en daaruit persen de twee stellen elk
vah drie pompen der be.de machi
nes het in de transportie:ding naar
Amsterdam, naar het reservoir aan
den Haarlemmerweg.
Een leek kan inzien, dat het beden
kelijk is, beide machines tegelijk te
laten werken. Van reserve toch is.
dan geen sprake, ook al heeft de
directie der waterleidingen wel voor
de nood ge reserveonderdeelen ge
zorgd. Gaat er iets haperen aan een
der machines, dan staat waterge
brek de hoofdstad te wachten. Want,
wat de zaak nog bedenkelijker maakt
dat is de omstandigheid dat het te
gelijk laten werken der beide machi
nes een onverbiddelijke noodzakelijk
heid is.
Het maximum bij een druk van 70
M. is, we schreven het reeds, 51.000
M3. per etmaaL
N uheeft elk der beide machines
wel ia waar een maxunum-capacitcit
van 40.000 M3. bij d.en druk, zoodat
'£n theorie 80.000 M3. per etmaal naar
Amsterdam zou kunnen gebracht
worden. Maar de praktijk brengt
mee, dat dit onmogelijk is. De trans
portleiding toch van Leiduin naar
Amsterdam biedt thans nog door do
to kleine middellijnen te veeJ weer
stand.
Men moet zich die transportleiding
denken als een dubbel stel buizen*
waarvan er een, met een middellijn
van 50 C.M., hog dagteekaut van 1853.
De andere, iets grooter, nl. 60 c.M.
middellijn, dateert uit 1877. Men is
thans bezig 'n derde transportleiding
met een middellijn van 75 c.M. aan
te brengen. Met een deel, dat tus-
schon Leiduin en de Hazepaterslaan
te Haarlem, is men reeds klaar, ter
wijl het gedeelte tusschen Hazepa
terslaan en de Amsterdamsche poort
nog onder tuinden is. Een buiswijdte
van 75 c.M. over de geheel© leügte
van Leiduin naar Amsterdam zou
wel voldoende zijn om 80.000 kub. M.
per etmaal naar do hoofdstad te
brengen. Maar vooreerst zal het er
wel niet van komen. Want er schij
nen bij hot voeren der onderhandelin
gen daarover, ernstige bezwaren te
gen hot leggen der leiding te zijn ge
rezen.
Maar afgescheiden hiervan, kan 't
duin wel voldoend© water Levere'n op
den duur? Dat is het, wat de directie
dor gemeon te waterleidingen betwij
felt.
Als het onreine, het ruwe water,
dat uit de kanalen en de diopwater-
bronnen in d© duinen is toegevloeid,
uit hel reservoir naar d© „voorfil
ters" gepompt is, ondergaat het daar
een heel eenvoudig ontijzeringspro-
ces. In nogen bakken, elk van 100 vk.
M. oppervlakte, stort het in vroolijke
fontemtjes neer en daar zinkt het
door een kiezellaag van ©en meter
dikte om t© worden geleid naar de
tfljidfilte'rs, de reeds genoemde acht
groot© bassins, die ©en gezamenlijke
oppervlakte hebben van 23.910 vierk.
M. Uier zakt het door een zandlaag
van ruiin een nieter d.kte, waaron
der weer lagen fijn en grof grint lig
gen. Deze fusten op asphalt en beton.
Lus tegen elkaar gelegde buizen op
dit asplialt voeren liet water naar een
hoofdafvoerbu.s, ©en gemeiselden ko
ker. van waaruit het in het reinwa-
ter-rcsorvoir stroomt onder het ma-
cnavegebouw. En daar vandaan
brengen de dr.e hoogdrukpompen
van elk der beide triple-expansie-nia
dunes het iu de transportleiding
naar Amsterdam.
Een bezoek aan het pompstation is
onvolledig, wanneer daarbij ook niet
de eigenlijke winplaats in de duinen
ten U es ten er van wordt bezichtigd.
In het u tgestrekte zonnige duinge
bed ligt daar schilderachtig de Oran
jekom, een kunstmatig meer, waar
het water samenkomt tut de verschil
lende kanalen. Een buis van 120 c.M.
wijdte brengt het van hieruit naar
hot machinegebouw. Een andere buis
voort luer water naar de kom; diit is
een zuigbuus, waarin een reeks van
tw.nttg dlopwaterbronnen uitmondt.
Een pompstation bij de kom maakt
deze buis luchtledig eh zoo stroomt
het water uit de bronnen er in uit.
„Pompstation" is eigenlijk een wat te
we dsche naam voor de houten loods,
die ©en locomobiel huisvest. Maar
rnen heeft bij den bouw gedacht aan
iets „tijdelijks", en gerekend op an
dere, grooter© plannen. Men herin
nert zich dat de directeur de'r ge
meen Ie-waterleidingen, de lieer J. M.
K. Pennink, reeds in 1907 het voorstel
heeft gedaun om de winplaats in de
duinen met Lekwater te bevloeien en
het pompstation Leiduin uit te brei-
den.
De bronnen bij de Oranjekom al
leen leveren 3500 kub. M. per etmaaL
Stoffige grintwegen leiden langs de
smalle open kanalen der wate'rleu-
ding, di e heel in de diepte liggen,
waarin rustig schojen visschen zwem
men en waarop zich zelfs kroos
votmt. Wat nood? Het filtreeren waar
borgt afdoende de zuiverheid.
Laag is de waterstand in de mees
te dezer kanalen. Toch daalt hij nog
weer telkens.
Daar is bijvoorbeeld, midden in het
eenzame du ui, het Nieuwe KanaaL
Dat is dan meer in het bijzonder de
vergaarbak voor droge zomers. Be
denkelijk is het water daar gezakt,
zooals aan de oeverronden duidelijk
te zien is.
Maar de regenval, die ten slotte
toch door het duinzand heen de ka
nalen moet doen zwellen, is dan ook
bijzonder ger.ng d.t jaar. Men rekent,
dat er per eunaal gemiddeld 25.000
kub.. M. water door regenval uit het
duingebied verkregen wordt.
Vuu 1 Juuuun tol 1 Augustus is er i
echter 160 m.M. regen minder geval
len dah in hetzelfde tijdsverloop van
1910. (De cijfers waren onderschei- i
den lijk 432 en 272 in.M.)
Iloel in het Westen ligt in de dui
nen het vYestérkana&l. Het pomp
station daarvan is onlangs, op 23
Maart afgebrand en door een nieuw
vervangen, dat precies twee maan
den later in gebruik is genomen. In
plaats van twee locomobielen werken
ér nu een locomobiel en een Diesel
motor. Zij hebben tot taak het water
uit het Westerkanaal in een ander
kanaal over te pompen. Niet minder
dan 42 diepwaterbronnen zijn hier
langs het Westerkanaal geslagen,
omdat de waterstand in dit kanaal
laag gehouden wordt, vloeit het wa
ter uit die bron buizen in het kanaal.
Dit geschiedt door dwarsbuizen, wel
ke doen denken aan afvoerbuizen van
fabrieken. Om toch maar in de be-
hoefte aan water te kunnen voorzien,
is men thans bezig die dwarsbuizen
wat lager te stellen en zoodoende
meer water aan de bronnen te ont
trekken.
Noordelijk van den straatweg naar
Zand voort ligt eindelijk het Boogka-
naal. Ook hierlangs staan een aantal
diepwaterbronnen, in het geheel 55.
Maar daar de waterstand in 't Boog1-
kanaal hoog la, moeit kunstmatig het
bronwater opgevoerd worden om in
het kanaal te kunnen afvloeien. Dat
geschiedt door twee Dieselmotoren,
fn een pompstation ten Zuiden van
den Zandvoortschen weg opgesteld.
In de buizen voor het diepwater
wordt lucht geperst die ontsnappen
wil en zoo het water meevoert.
HOLLANDSCHE ARBEIDERS IN
DUITSCHLAND.
Bij een onlangs gehouden telling is
gebleken, dat bij de textielindustrie to
Gronau (i. W.J wericzuoiu zijn 4819
personen, waarvan 2000 in Nederland
woonachtig zijn.
EEN VROUWELIJKE
PREDIKANT.
Do sinds geruimen tijd vacante
Doopsgezinde gemeenten Baard in
Friesland en Mensingowoer hebben
mejuffrouw Zornike beroepen als pre
dikante.
INGEZONDEN MED EDE KLINGEN
A 80 Cts. per regeL
Champsp Demi Mela - Reims.
Depót P. C. C. JACOB),
Hotel Fuiickler. Haarlem.
Letteren en Kunst
REINHOLD BEGAS.
Prof. Roinhold Begas is gisteren
avond te Berlijn overleden.
Deze beeldhouwer weixl in 1831
geboren te Berlijn. Aan de akademie
aldaar werd hij opgeleid tot beeld
houwer. Nadat hij de aandacht op
zich liad gevestigd door oen in gips
uitgevoerde groej) „Ilagar en Is-
macl", begaf hij zicli naar Rome,
waar hij verschillende kunstwerken
in marmer schiep. Na zijn terugkeer
uit Rome vestigde hij zich in zijn
geboortestad. In 1S60 werd hij be
noemd tot leeraar aan de kunst
school te Weimar, twee jaren later
echter legde hij deze betrekking neer
en begaf zich weder naar Rome. Hij
had intusschen den prijs behaald
voor een ontwerp van een standbeeld
voor Schiller, dot te Berlijn zou wor
den geplaatst, maar eerst veel later
(18711 tot stand kwam.
Sedert 1876 stond hij aan tiet hoofd
van het atelier voor beeldhouwers,
gesticht door de Akademie te Berlijn.
Tot zijn nieuwste scheppingen bo-
hooren de marmeren groep van
markgraaf Waldemar en keizer il-
lielm I in dc Sicgesallee te Berlijn,
het standbeeld van Bismarck voor
het gebouw van den R.jk?dag, de
Bismarck-sarcophaag v«>or den Dom
te Berlijn en een marmeren stand
beeld voor de keizerin.
WflLLNER—BOS.
Men schrijft ons:
Dr. Ludw g Wiillner en zijn getrou
we begeleider Coenraad Bos zullen
binnenkort hun derde groot© Tou'r-
née door Amerika aanvangen en 19
Augustus met de „Statendam" van
Rotterdam naar New-Yo'rk vertrek
ken.
Tevoren zullen zij nog een con-
cart in de groote zaal van het Con
certgebouw gevéu op Donderdag 17
Augustus, waarvoor Dr. Wülluer een
programma bestaande uit de mooiste
nummers van zijn repe'rtoire heeft te
samen gesteld.
JEAN HURé.
Men meldt ons:
De Fransche organist en pianfist
Jean Hu ré zal in het laatst van deze
maand en de le helft van September
een kunstreis in ons land onderne
men, met medewerking van mejuf
frouw Tilia Hill, sopraan-zangeres en
den heer JMossel, violoncellist.
TIJDSCHRIFTEN.
Het laatstverschenen nummer van
„Pak me mee" bevat: Als voorplaat
een portret van pres.dent Fallières,
de Vr.end van alle Europeeselie vor
stenkinderen. Zijn verleden. Het
Koninklijk bezoek aan Brussel. De
branden te Konstantinopel en te1
Fontaineblau. De expeditie der
Spanjaarden in Marokk i. De be
trouwbaarheidsnit om den grooten
prijs van Frankrijk. De nationale
lawn-tennis kampioenschappen.
Legende van den Drachenlels. Wed
strijd voor versierde Spo'rt- en kinder
wagens in den D.erentuan te Den
Haag. Watertochtjes om Leiden.
Portretten. Ons Prinsesje enz.
Vele foto's sieren dit nummer.
Het Augustus-nummer van „De Hol-
landsche Revue" bevat als frontispiè-
ce een portret van Mr. Dr. W. F. v.
Leeuwen, commissaris van de Ko
ningin in de provincie Noord-Holland.
Verder bevat deze aflevering We
reldgeschiedenis. In de rubriek
„Belangrijke onderwerpen" wordt be
handeld Onze Oost als land van toe
komst voor onze Nederlandsche jonge
lui Een ernstig woord aan jongge
huwden. Tien jaar tuberculosebe
strijding in Denemarken. Wat
Zwitserland ons leert aangaande vac
cinatie. Het amagnetisch kompas
van Anschütz. De Karakterschets
is ditmaal van prof. dr. J. Kraus, die
tot voorzitter van de Maatschappij
van Nijverheid benoemd is Na de
„Revue der Tijdschriften" wordt als
„Boek van de maand" besproken
„Het belang van Nederland bij het
Internationalisme."
Sport es Wedstrijden
VLIEGEN.
DE TOER DOOR BELGIë.
De inschrijvingen voor dezen vlieg
wedstrijd zijn gesloten, 16 deelne
mers gaven zich op, t.w.:
L Jan Olieslagers; 2. Max Olieslar
gers; 3. Jules Tyck; 4. Vasseur; 5.
Croinbez; 6. Gaubert; 7. Contenet; 8.
Lescaris; 9. Paul Hanclau; 10. Alfred
Lanser; 11. Graaf d'Hespel; 12. Remé
Coaic; 13. Paul Leprince; 14. Jules
Védrines; 15. Parisot; 16. PrévosL
Het le wegvak, dat /.onoag gevlo
gen wordt, !»iopt van Bruxelles naar
Mons, via Enghien, wïiar een ver
plichte land.ng moet plaats hebben.
Vervolgens over Nivellcs Chatelet
(verplichte landingsplaats), over
Beaumont naar Mons Casteau, waar
de aankomst plaats heeft. De gehoele
£ifstand bedraagt 130 KM.
Tinancieeie berichten
TWEEDE HOLLANDSCHE MAAT
SCHAPPIJ VAN LEVENS
VERZEKERING.
In do gsteren gehouden algemee
ne vergadering is tot commissaris
dozer maatschappij benoemd, de heer
L P. de Stoppelaar, directeur der
Nederlandsche Grondbriefhank.
Kolomen
WONDERDOENERS OP NIEUW-
GUINEA.
Het kort verslag over Februari-
Maart van de residentie TeTnalo
meldt:
De exploratie van de Mamberano
in het vorig jaar, waarvan doel en
strekking hoven het bevattingsvermo
gen van Papoea's gaat, gaf o.m. aan-
le d.ng dat op de Schouieu-eilaiidcn
het gerucht z,ch verbreidde, als zou
de zich aan de Mamberano een „Ko
ren" (iemand met bovennatuurlijke
macht begaafd) hebben gevestigd.
Voor die Koren zou dan gehouden
worden oen zekere Morongge van Ivco
roedoe, d e zich in de negorij Parai-
po, aan de Mainberano-monding, had
gevestigd. Bij het bezoek van den
assislent-res.deut aan de Mamberano
in October 191U, werd met Morongge
geen aanraking verkregen. Bij oen
daarop gevolgd bezoek aan de Schou
ten-eilanden bleek, dat de faam, van
Morongge uitgegaan, weder getaand
was. In Januar. jl. opnieuw aan de
Mamberano komende, meldde Mo
rongge z.ch bij den ass.steut-resident
Het bleek een Papoea te zijn \an
eenige ontwikkel.ng, die gewill.g de
hem gegeven opdrachten uitvoerde,
terwijl n:ets er op wees dat hij z.ch
als „Korer." had opgeworpen. Hoe
wel de Papoeas zich reeds dikwijls
bedrogen hebben gez.en door perso
nen die voorgaven „wonderdoeners"
te zijn, doch die meestal spoedig ont
maskerd werden, hebben bedr.ogers,
de z.ch als zoodrug opwerpen, steeds
succes. Op het eiland Nufoor bleek
nu thans weer een persoon te zijn,
d.e de lichlgeioovigheid der bevol
king exploiteert. Deze persoon, Mang-
g.uom., afkomstig van de negorij
Sambeer op Biak, geeft zich uit, n.et
voor de Koreri zelve, maar, gebruik
makend van de vroeger geloopeu heb
bende mare van een Koreri aan de
Mamberano, als de zendel.ng van
d.en wonderdoener, wiens komst hij
aankondigt en voorbereidt en door
wven hij aangesteld was geworden
tot Radja Papoea. De bevolking'
brengt hem schatting op em heeft een
groot huiS voor hem gebouwd. Is de
avond gevallen, dan komen eenige
gekleed© handlangers te voorschijn,
het aangezicht zorgvuldig bedekt, dio
hij aan zijne vereerders voorstelt als
den Radja Wolandu, den Radja Tji-
na en den Radja Melajoe. In het half-
duister-licht wordt niemand toegela
ten.
Vait men hem lastig over het lang
uitblijven van den Korer., dan ant
woordt hij dat zulks de schuld van de
bevolking zelve is, die te veel luistert
naar de goeroe's. op welke wijze hij
tracht de evangelisatie in Nufoor te
gen te wérken. Deze zaak zal nader
worden onderzocht.
Leger en Vlooi
EXAMEN MILITAIRE ACADEMIE.
Van de Cadettenschool komen voor
plaatsing op de Militaire Academie
in aanmerking, bij:
a. infanterie hier te lande: jhr. J.
van Suchtelen, H. J A. Bekkers, K.
P Innemee, C. A. L. Bok, F. Poort
man, W. Oudemans, W. L. Bisschoff,
N. C. J. Drost, A. O. R. Rövekamp,
J. W. C. van Langen;
b. cavalerie hier te lande: H. A.
M. Latour, F W E de Vrier;
c artillerie hier te lande: J. Ba-
rendrefft, J. M. Mante, H F. J. M.
A. von Frijtag Drabbe. F. B. baron
van' Verschuer, V. Kuypers, C. H.
Varkevisser, S E. Schoevers;
d genie hier te lande. Ph. J. H.
Marcella. C. A. Hoogterp:
e infanterie in Nederlandsch-In-
diè: A. Pik, IL Bakkers, J. W. Broek
hof!, Ph. van Waasdijk, K. Drost.
f. artillerie in Nederlandsoh-ludië:
J. E. van Lingen, L. Heyman, L. P.
F. Schimpf;
g. genie in Nederlandsch-Indio: C.
H. de Quant, J. de Jongh Swemer.
Majoor W. C. Schönstedt. van het
10e reg. inf.. is aangewezen om in
September de Fransche manoeuvres
bij te wonen.
Gemengd Nieuws
BRAND IN EEN KRANKZINNIGEN
GESTICHT.
Het krankzinnigengesticht te Hamil
ton, in den Amerikuanschen staat
Ontario is Dinsdag geheel afgebrand.
Het groote gesticht herbergde 600
verpleegden. De brandweer kon met
haar wugens niet spoedig genoeg op
de plaats des onheils komen, daar do
tcegang door straatreparaties was
versperd.
Het oppasserspersonee] trad echter
kordaat on en het gelukte den moedi
gen mannen, do meesten hunner ver
pleegden, buiten het brandende ge
bouw te brengen. Dikwijls moesten zij
gewold gebruiken en de wanhopig to-
