NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
29e Jaargang No. 8629
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. woensdag 9 augustus 19u b
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIE N:
per drie maanden: p4 ^an 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voof Haarlemf 1.20 j Haarlem van 1—6 regels/l.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Voor de dorpen in den onttrek waar een Agent gevestigd ie (kom der t^FÏPë Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1-30 AdvertentiBn van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 (£y jf" ^gBw] U-'-fof 7® 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
G^usfreerd Zondagsblad, "voor Haarlem' 1 t I MUS RedaCtie Admteig<ratie; Gro»te ««"«"Ut 53.
de omstreken en franco per post 0.45 Intercommanaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave de7Vennootsch*p Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. o Drukkerij: Zuider Buitenspasrne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitslnitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buiteniandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678. Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
tweede blad.
OM ONS KEEN
No. 1309
Het Salonrytulg van de E.8JK.
Er wordt van een journalist, niot
ten onrechte, verlangd, dat hij zijn le
zers alle gewaarwordingen schetst,
die een mensch In verschillende om
standigheden des levens kan onder
vinden. Zoo moet hij onder de aarde,
dus in een mijn, in de lucht, dus op
een vliegapparaat en wanneer ik dot
laatste nog niet heb gedaan, is het
daaraan toe te schrijven, dat de eeni-
ge vlieger, dien we tot dusver in
Haarlem hebben gehad. Leon Ver-
straeten, merkbaren tegenzin had in
het meenemen van een passagier. De
waarheid eischt, dat ik erkennen zal,
dat ik wederkeerig geen lust gevoeld
zou hebben om die passagier te we
zen.
Op veiliger terrein, ik wil zeggen op
den beganen grond, bestaat ook nog
wel gelegenheid om indrukken op te
doen. Van het Salonrijtuig bij
voorbeeld, dat de Electrlsche Spoor
weg-Maatschappij sinds een week of
wat laat loopen tusschen Haarlem en
Amsterdam. Het woord Salon r ij-
tuig alleen veronderstelt al iets
moois, vooral iets deftigs. Vorstelijke
personen reizen in een saloDrijtuig
en het is daarom zeer juist gezien van
de directie dat zij den wagen blauw
heeft laten schilderen als een beschei
den zinspeling op de kleur van het
bloed van deftige personen, dat im
mers, zooals ieder wel weet, blauw Is.
Zoovaak heb ik dit salonrijtuig met
een inderdaad eenigszins deftigen
gang no ar en van Amsterdam zien
gaan, dat ik geen weerstand meer bie
den kon en mocht aan de verzoeking,
om daarmee zelf de reis eens te doen.
Precies 12.20 vertrokken we van de
Tempeliersstraat, terwijl een opgeto
gen menigte de hoeden afnam en
hoera riep ik vergis me, de weini
ge aanwezigen keken eenigszins spot
tend naar den mooien wagen en
diens inhoud. Een straatjongen riep
smalend ..prachtvee I", wat een van
mijn medepassagiers en mij veront
waardigd kijken deed. de derde blikte
of bloosde niet. omdat hij een En-
gelschman was, legen wien je zelfs
„pap" had kunnen zeggen, zonder dat
hij zich er wat van aangetrokken had.
De andere zeventien passagiers, die
op de overblijvende stoeltjes hadden
kunnen zitten, waren zonder kennis
geving afwezig.
Ik ga u nu. naar het mijn plicht is,
den overigen inhoud van don wagen
beschrijven. Vooreersl die draaiende
Btoeltjes, die je in staat stellen, met
een snellen zwaai plotseling je ach
terbuurman alleronbescheidenst on
der den neus te kijken, wat je na
tuurlijk niet doet, daar tusschen in
kleine, niet draaibare, tafeltjes met
tafellakentjes, die met punaises er op
zijn vastgestoken, omdat ze anders
wegwaaien en die {ik meen altijd de
lakens) er eenigszins groezelig uit
zien. Ik geef toe, dat, de netste huis
vrouw geen kans zou zien witte tafel
lakens te hebben en te houden in een
tromwageq, waar onophoudelijk zand
en stof Inwaait.
Aan het einde van den wagen
hangt een groen gordijn, waarmee je
een klein gedeelte daarvan aan onbe
scheiden blikken kunt onttrekken ik
denk, dat deze inrichting bestemd is
voor de mogelijkheid, dat de keizer
van China met zijn ma eens op een
Europcesche rondreis van deze tram
gebruik maakt.
Laat ons thans tot de levende have
van den wagen overgaan. Die bestaat
uit een buffetchef. dien we niet te zien
krijgen, omdat hij blijft waar hij
hoort te wezen, namelijk in zijn buf
fet, waarvan ik de afmeting, van bui
ten gezien, schat op één kubieke me
ter verder uit een jeugdigen kellner,
gekleed in bet wit, een pet van wit en
zwart en met gouden epauletten op
de schoudersnaar mijn bescheiden
meening zijn epauletten zonder zijd
geweer een onvolkomenheid en daar
een sabel practisch minder zou vol
doen, stel ik voor hem te wapenen
met een nonjaard, die hij op verzoek
zou kunnen gebruiken om er sand
wiches mee door te snijden. Voorts
heeft de E. S. M. de attentie gehad in
dezen restauratiewagen een eenigs
zins corpulenten conducteur te plaat
sen, met roode wangen, die er ook
zeer goed in past.
Het is deze waardigheidsbekleeder,
die ons een afzonderlijk papiertje
overhandigt, wit voor de richting
Amsterdam en rose voor de richting
Haarlem, waarvoor we tien cents heb
ben te betalen. Toeslag-biljet heet dit
papiertje meteen afschuwelijk germa
nisme. Het doet mij denken aan de
biljetjes in de D-t.reinen, waarvoor
verrhoogiu? betaald moet worden en
in zoover bestaat er overeenkomst, dat
ook deze salonwagen niet overal
stopt. Er worden maar op vijf plaat
sen reizigers opgenomen, zoodat we
veel van de hoe langer hoe talrijker
wordende stopplaatsen ontgaan.
De wagenbestuurder, de eenige
het gezelschap, dien ik nog niet heb
voorgesteld, maakt, naar ik zeker
geloof, veel meer gebruik van de fluit,
dan de bestuurder van een gewonen
wagen, 't Is alsof hij zoggen wil
„gaat op zij, wij salonwagen komen
daar aan 1" en ik moet wel erkennen,
dat die manier van doen succes heeft,
daar langs den weg menigeen met
nieuwsgierige verbazing of verbaasde
nieuwsgierigheid naar het vervoer
middel kijkt, wat mijn modereiziger
en mij niet onaangenaam treft (de
Engelschman leest natuurlijk niets op
dio Hollandsche gezichten) totdat een
jongen te Halfweg met een oneerbie
dig gezicht roept„daar gaat de
drankwagen 1"
Dit kwetst me tot in 't diepst van
mijn ziel. zoodat ik de kaart van eet-
en drinkwaren ga bestudeeren, die op
dc tafeltjes ligt. Die eetwaren blijven
beperkt tot sandwiches, gebakjes en
chocolade, de dranken zijn koffie, thee.
mineraalwater, limonade, kwast,
port en bier. Mag dat een drank wa
gen heeten? Onze Engelschman, na
tionaal onbewogen, kiekt de haven
van de suikerfabriek en schijnt zich
er niets van aan te trekken, dat de
auto.G 2704 (ja, ik zal hem afin de nl-
gemeene veroordeeling prijs geven)
het waagt ons. een salonwagen, niet
slechts in te halen, tnaar zelfs voorbij
ti rijden. Er is geen eerbied, geen
ontzag meer
De Engelschman kiekt nu den koe
pel bij Sloterdijk, met zooveel opge
wekte vlugheid pats, druk op de
knop, klaar is Kees dat ik van harte
hoop, dat er wat van zijn kieken te
recht komt, als hij straks in zijn eigen
land aan 't ontwikkelen gaat. En on
ze wagen ?aat verder, veracht dc hal
ten aan de gasfabriek, aan den Ad
miraal de Ruylerweg, zet bij de Mar-
nixstraat mijn mede-Nederlander en
bij de Spuistraat den Engelschman af
en bezorgt mjj, netjes op tijd, aan het
Spui. Precies 40 minuten hebben we
over den rit gedaan.
Als ik eeri halfuur later de terug
reis aanvaard, natuuilijk weer met
den salonwagen, zijn or meer passa
giers, bijna allemaal dames, die als
bij afspraak al do plaatsen aan den
schaduwkant in bezit hebben geno
men. Het feit, dat er een buffet is,
geeft mij zoo'n dorst, dat ik mijzelf
op een kwast tracteer.
Deze rit heeft dus twintig centen
extra gekost. Ik heb een oudoom ge
had, die placht te zeggen „jongen,
geld uitgeven is niet erg, als je er
maar wat voor gehad hebt." Laat ons
dus do rekening opzetten van wat ik
voor die twee dubbeltjes heb genoten
Deftigheid van den salonwa
gen heen en terug 10,10
Gelegenheid tot het gebrui
ken van ververschingen 0,05
Overslaan van een half do
zijn vervelende halten 0,12
Vijf minuten bespaard, heen
en terug „0,05
Te zamen 0,32,
waaruit ten duidelijkste volgt, dat liet
gebruik maken van dezen salonwagen
een uiterst voordeelige zaak is, waar
mee een mensch rijk kan worden, als
hij het maar vaak genoeg doet.
j. C. P.
Buiteniandsch Overzicht
VOOR DEN WERELDVREDE.
Ter eere van den Japanschen admi
raal Togo, die thans een bezoek
brengt aan de Unie, had op het Witte
Huis te Washington een feestmaal
tijd plaats. President Taft hield bij
deze gelegenheid een toespraak,
waarin hij den wensch uitsprak, dat
Japan met de Verecnigde Staten,
Groot-Brittannië en Frankrijk zou
samenwerken in de wereldbeweging
voor den algemeenen vrede. De presi
dent bracht een dronk uit op den
keizer van Japan, wiens broede, hu
mane opvattingen hij huldigde. Ik
erken met vreugde, zei do president,
do rol, die Japan heeft gespeeld bij
do vergemakkelijking van de slui
ting der arbitrage-verdragen tus
schen Engeland en .Amerika en tus
schen Frankrijk en Amerika, door de
onomwonden erkenning van het groo-
moreel© beginsel der arbitrage in
het Jongste J apansch - E age 1 sc he ver
drag. Ik hoop en vertrouw, dat de
tijd niet verre is, waarop Japan ge
legenheid zal hebben, zich bij de
thans onder zoo goede vooruitzichten
begonnen beweging te kunnen aan
sluiten.
In het Engelsche Lagerhuis vroeg
oen afgevaardigd© aan het ministe
rie, of het juist is, dat de president
van liet pas gekozen Oostonrijksche
parlement zijn landgenooten dezer
dagen in een redevoering heeft gera
den. zich nauwer aan te sluiten bij
Italië en Frankrijk, teneinde Enge
land'© macht te fnuiken en of de mi
nister-president het niet raadzaam
achtte, dat er
werd bijeen geroepen, teneinde den
oorlogszuchtigen regeerders van deze
vredelievende volken de grondbegin
selen van den vrede in te prenten.
Daarop antwoordde minister Grey
,,tii nob eon berient over die rede ge
lezen. Als dit bericht juist is, dan
was de spreker zeer slecht Ingelicht,
liet gaat evenwel niet aan wegens
zulk soort redevoeringen een confe
rentie te verlangen, want dan waren
de conferenties niet van de lucht."
Dit stemmen we toe, maai-... waar
om wordt er geen spoed gezet achter
de voorbereidingen voor do derde
vredesconferentie. In deze dagen van
propaganda voor de arbitrage is
juist een geschikte tijd.
Weer is
DE POLITIEKE STRIJD IN
ENGELAND
een beetje nader tot het eind geko
men. Do beslissing reeds zoo lang
verwacht en wellicht ook gevreesd
moot nu wel heel spoedig komen.
Gisteren gaf de behandeling van de
amendementen van dc Lords op de
Veto-wet in het Lagerhuis weer aan
leiding tot een levendig debat. Nu
en dan ging het rumoerig loe, maar
ernstige incidenten werden toch
voornomen.
Minister Churchill gaf de houding
aan van de regeering tegenover dc
amendementen van de Lords, waarhij
hij mededeelde, dat zoo goed ais
alle amendementen zullen worden
verworpen. Alleen stelde de regee
ring voor, om een wijziging aan te
brengen, bepalende, dat de voorzit
ter, alvorens te beslissen of een
wetsontwerp van zuiver financieelen
aard is ol niet, den onder-voorzitter,
die altijd een lid der ministerieelc
partij is, en den voorzitter van de
financieel© commissie, die altijd eeu
lid der oppositie is, zal raadplegen.
Bovendien verklaarde do minister,
dat een wetsontwerp, waarbij de zit
tingsduur van het parlement wordt
verlengd, niet valt onder de veto-
wet.
Alzoo eenige kleine tegemoetkomin
gen aan de Lords
Na een langdurige beraadslaging
zijn de amendementen der Lords be
treffende de financieel© wetsontwer
pen door liet Lagerhuis met 291 tegen
140 stemmen verworpen.
De amendementen der regeering
aangaande de raadpleging van den
bitter van eenige leden, is aange
nomen.
Het is alles geloopen zooals te ver
wachten was.
Nu is het woord aan de Lords'. Die
hebben gistermiddag ook al verga
derd.
Lord Curzon heeft een motie van
afkeuring op het beleid der regeering
ingediend, overeenkomende met die
door Balfour Ln het Lagerhuis inge
diend. (Herinnerd zij, dat afkeuring
werd uitgesproken over de wijze,
waarop het ministerie den Koning in
de geschillen betrokken heeft) Lord
Curzon deed een hevigen aanval op
hetgeen hij omschreef als
EEN DOOR DE MINISTERS GE
PLEEGDE ONVERGEEFLIJKE
VERKRACHTING VAN HUN
PLICHT JEGENS KONING,
PARLEMENT EN VOLK.
Lord Crewe hield eeu redevoering
in den geest van die van den minis
ter-president in het Lagerhuis.
Andere peers hebben het debat
voortgezet.
De motie van afkeuring is daarop
met 282 tegen 68 stemmen aange-
n o m e n.
Natuurlijk heeft zulk een motie
van het Hoogerhuis geen politieke
gevolgen, maar toch is het voor het
ministerie allesbehalve aangenaam
Nu moeten de Lords nog stemmen
over de Veto-wet. Zullen ze de amen
dementen handhaven of ze intrekken
en dus toegeven
Nog altijd is het onzeker en daar
om is de strijd nu juist spannend.
In
DE MAROKKAANSCHE
QUAESTIE
blijft het ook spannen.
De Matin" verzekert in staat te
zijn het volgende mede te deelen over
de Fransch-Duitsche onderhandelin
gen
„Niettegenstaande hei verscliil van
inzicht, dat er nog bestaat, mag er
geen ongerustheid meer gekoesterd
worden over den goeden afloop van
de onderhandelingen.
Dit vooropgesteld, ©n gezien de
zeer groote betc-ekenis van de zaak,
die de beide landen gaan beklinken,
is liet zeker, dat, wat de regeling
van de onderdeden betreft. Duitsch-
land lofwaardig zou handelen, zoo
dit het noodige cieed, om de onder
handelaars in staat te stellen spoe
dig de overeenkomst te teekenen
De „Temps' schrijft
„Het gordijn gaat nog niet op over
de Marokkaanse!» onderhandelingen
en het zou allicht voorbarig ziju te
melden, dat er zeer spoedig zekere
medodeellngen te doen zijn. Onze ge
zant heeft sedert Donderdag j.L den
Duitschen minister niet meer ont
moet.
Men is dus nog steeds in de perio
de van onderhandeling en het is on
mogelijk de punten te onthullen,
waar voor het oogenblik do onder
handelaars zich precies mee bezig
houden Bovendien schijnt het, dat
men tot dusver vooral wijzigingen jn
de grenzen aangewezen heeft, zooals
dio misschien vastgesteld zouden
kunnen worden.
Er blijven nog tal van punten ter
bespreking over, vóór men een posi
tief resultaat van de gedachten wisse
ling bereikt."
WEER DE.... KRETENSER
QUAESTIE I
Eenige dagen geleden maakten we
melding van de revolutionaire plan
nen der oppositie op Kreta en haar
voornemen om opnieuw de eenheid
met Griekenland te proclameer en.
Met het oog up de mogelijkheid van
aanstaande troebelen heeft nu de
Turksche vloot order gekregen, om
dc Engelsche Zee niet te verlaten,
Het is ook al weer zoo lang rustig
geweest op Kreta
UIT PERZIë.
De Russische regeering heeft een
meer uitgewerkt antwoord gegeven
op de bekende nota, waarin Perzic er
op wees, dat Rusland geeu maatre
gelen had genomen ter bestrijding
van de intriges van den Sjah. om
hem het torugkeeren naar Perziè (e
verhinderen, zoodat Perziè zich niet
verantwoordelijk houdt voor verlie
zen, die Russische onderdanen door
de aanwezigheid var. den oud-Sjah
in Perziè konden lijden.
Het hoofd van den Sjütischen gods
dienst in Perziè, heeft een manifest
uitgevaardigd, waarbij alle Perzen
worden opgeroepen, om naar de wa
pens te grijpen en den ex-sjah uit het
land te drijven. In het manifest
wordt de sjah eeu ongeloovige ge
noemd.
Mohammed Ali bevindt zich thans
te Sar in de provincie Mezandaron.
Zijn kansen, die in de eerste dagen
van het avontuurtje heel goed ston
den, beginnen nu aanmerkelijk te
verminderen.
De oud-Sjah beschikt nu nog slechts
over 2000 getrouwe volgelingen.
Binnenkort wordt verwacht, dat
deze troepen een beslissend en slag
zullen moeten leveren met de troepen
der rogeering, die veel sterker zijn.
Stadsnieuws
HINDERWET.
B. en W. van Haarlem maken be
kend, dat van heden op alle werkda
gen, van des voormiddags 9 tot ilts
namiddags 2 uur, tot 22 Augustus
o.k., 's v oormiddags te 113/4 uur, ter
gemeentesecretarie ,7de Afdeeling)
ter inzage is neder gelegd liet inge
komen verzoekschrift met de bijlagen
van de Naamlooze Vennootschap
„Drukkerij de Spaarnestsd", om
vergunning tot uitbreiding van de
drukkerij in liet perceel aan de Km-
derhuisvest No6. 29, 31 en 33, door
bijplaatsing van een dubbele illustra
tiepers en een electromotor van 11
P.K., en dat op den veertienden tuig
na herten, zijnde 22 Augustus ©.k., en
wel des voormiddags te 11 8/4 uur, op
het Raadhuis der gemeente 'dc gele
genheid zal worden gegeven, om ten
overstaan van het gemeentebestuur
of een of meer zijner- leden, bezwaren
tegen het uitbreiden der inrichting in
U> brengen.
Van Kunst en Kunstenaars.
XXII.
Wij moeten onze wijsgeerige be
spiegelingen omtrent liet wezen des
beeldenden kunstenaars even staken,
omdat, willen wij volledig en billijk
wezen, erkend moet worden dat, ook
in de hondsdagen, liet kunsttentoon-
stellingswezen geen rust neemt, en
derhalve ook den kunstverslaggever
geen rust gunt. Wel is waar gaan
ook de exposanten het meer luchtig
opnemen en verhuizen hunne tentoon
stellingen uit de broeiende steden
naar het koele bonch of het verfris-
schende zeestrand. Juist omdat al
die verhuizingen met zooveel moeite
ei» zorg gepaard gaan, lijkt liet zoo
billijk, er belangstellend ï.ota' van te
nemen. En hoe dikwijls is het ons
geen ongezochte gelegenheid, liet koe
le bosch cn het verfnsscliende strand,
waar wij anders niet zoo gemakkelijk
kwamen, eens op te zoeken. Wij heb
ben inderdaad ruime keus. Over lut
tel jaren is er geen gehuctit, geen
vlek in ons vaderland meer, of liet
heeft een eigen zomer-tentoonstel ling
van beeldende kunstwerken. De La-
rensche, Bergen sche, Renkumsche,
Edamsche, Geldersche schilders zijn
slechts voorloopers, de exposanten
der drijvende tentoonstellingen (het
schip de Gerard Don o. a.) zijn reeds
voortvarender, terwijl aan den rusti-
gen einder een kunst-Zeppelin vol
strekt niet tot de onmogelijkheden be
hoort, waar zoo echt Hollandsche
schildersnaturen, als b.v. Windt,
Zon, Storm, Simon de Vlieger en
Bernard de Hoog voor de bemanning
gepraedisponeerd schijnen.
Voor het bezoeken dier tentoonstel
lingen echter als verslaggever zal ik
mij moeten excuseeren, aangezien
van medische zijde mij het vele trap-
pan-klimmen ontraden werd
Met veel, met zeer veel genoegen
evenwel hebben wij dezer dagen niet
de allerjongste plattelands-kunstma
nifestatie (sit venia vorbo) kennis ge
maakt. Het was in Domburg, het stil
le, verfijnd-gemoedelijke hadplaatsje
op het verrukkelijke Walcheren. Vroe
ger heeft Dr. Metzger er eenige le
vendigheid aangebracht, en kwamen
jichtige vorsten en licht-gekreukelde
prinsessen er zelfs baat zoeken. Maar
uistig bleef het er en is het er nu
nog, al verbindt sinds eenigen tijd
oen keurig s poor-t rami Ijntje het
plaatske met Vlissingen cn Middel
burg, en al bezit hel sinds 30 Juli j.l.
een eigen, door Jan T oor op gesticht
en geopend tentoonstellingsgebouw.
Het is een keurig, proper, houten
huis, Jicht van kleur én vroolijk ge-
pavoiseerd, van binnen sober maar
smaakvol in kleur gezet, waar een
tiental kunstenaars, m Domburg wer
kende of gewerkt hebbend, elkaar
ontmoeten. En de ontmoeting, het
moet gezegd, is ajlorhartelijkst. Er
heerscht geen zweem van exclusivis
me. Men speurt onmiddellijk, dat al
deze braven bij éénzelfden badman
hun ochtendbad nemen, misschien
aan ééne tafel in het Schuttershof
's middags een bittertje drinken of
met eeuzelfden Jan Ploizior naar
Kappel of de boide Souburgen uit
toeren gaan, zonder dat zij overigens
malkanders kunstrichting kwalijk op
nemen of verketteren zouden. Dit
hooft het groote voordeel, dal; de
Domburgsche badgasten niet éénzij
dig naar één kant gedrongen worden
en elk der exposanten ouder hen
minstens twee geestdriftige aanhan
gers telt. Er is inderdaad groote siki-
ling van smaak en inzicht mogelijk
op den weg, die ligt tusschen het
werk van den heer Win Schut/ (Mid
delburg) en dat van freule Heems-
kerek van Beest (Den Hang). Zooals
er een diep ingrijpend verschil be
staat in de mate van positieve kennis
bij den heer Hart Nibbrig, die deze
ruimschoots bezit en den heer Zwart,
wiens kennis. wij liter voor 't eerst
maakten.
Mevrouw EloutDrabbe en Jan
Heyse, wier arbeid wel onder invloed
van den Meester althans van één
der Tooroppen, die in don Toorop
steken gewrocht werd, zijn nog
geen zelfstandige krachtfiguren, doch
leveren door hun voldoende ter be
schikking hebben van kennis en goe
den smaak, ieder een respectabele in
zending.
Mevrouw Van Dam van Isselt le
vert zaken waaraan gevoeligheid niet
vreemd is, doch die men gaarne, tor
vergelijking, eens tusschen heel su
perieur werk van een zelfde genre
zou zien.
Piet Mondriaan, tenslotte, verhoogt
met een drietal werken tem zeerste de
moderniteit van dit Domburgsch on
dernemen.
De badgasten, die zóó uit hunne
koetsjes, de expositie kunnen binnen
stappen, „en xestent ébahis", en hoe
ren zich daarna door een ijverig be
stuurslid de uitnoodigendo verzeke
ring geven, dat zij er eerst aan moe
ten wennen Waartoe men, ik meen
tot 28 Augustus, gelegenheid heeft.
In het aanstaand najaar hopen wij
gelegenheid te hebben meer en nog
verder geévolutioneerd werk van de
zen schilder bijeen te zien en kun
nen dus gevoeglijk dien tijd of-
wachten Piet Mondriaan is iemand
van wien vee! verwacht wordt en
daarom is het misschien goed, dat
men zich in Domburg al vast aan
hem „went".
En nu de primus, de stichter van
dit alles. Wat doet Jan Toorop te
genwoordig? Men behoeft bij hem
zich aan niets meer to gewennen, zelfs
niet aan zijn veranderlijke uitéenloo-
pendheid. Maar hij biijft interessant,
omdat men, door alles heen, in hem
een knappen man weet. die een hoogst
curieuse eigon-heid voortdurend er-
mengt met overlevering van jaren lier,
en anderer inventie van gisteren. Hij
zou, woordkunstig philosoof. eklectl-
ker kunnen zijn met een capricleusen
woordzwaai van eigen vinding. Hij
zou rederijker en kanselredenaar
kunnen wezen, eerst met zijn „pana
che" overbluffen, later door zijn over
tuigende devotie ontroeren en onder
alle omstandigheden boeien, 'n Vir
tuoos in leven en kunst, waarvan in
een paar onnoozele aantoekeningetjes
maar een paar kantjes benaderd kun
nen worden. Wat maakt hij, waaraan
werkt hij nu Het houdt nooit op om
to interesseeren, al kunnen wij do
lijn niet vatten en missen wij de roodè
draad, dio door dit alles heenloopt.
Den laatston tijd dan wordt onze
Hollandsche kunstenaar bezig gehou
den door de eerste ontwerpen door
hem voor de versiering eener katho
lieke kerk in Ztïrich vervaardigd
Van deze voorstudies voor een fresco
in de kerk van den H. Antonius al
daar, de apostelen aan het Avond
maal, voorstellend, worden in Dom
burg eenige konpen ten toon gesteld.
De kunstenaar heeft zich de Apostelen
als eenvoudige boerenmenschen ge
dacht en men herkent in den Andreas
kep, in Lucas, typische Zecuwschc
modellen. Als teckening karakteristiek
en sterk doorgevoerd wat de detaillee
ring betreft. Een overgroot deel van
zijn tegenwoordig werk is uit den
aard der zaak religieus. En zijn strak
ke gespannen teekenwijze van vroe
ger vindt men hierin ook nu eu dan
terug Zoo is hier een teckening in
potlood aanwezig, do Christus-figuur,
waar rond om heen een groot aantal
Zeeuwsche kindertjes gegroepeerd
zijn, prachtig van lijn en tegelijk van
een roerende eeuvoudigheid.
Toch is de breede techniek der
openluchtschilderijen niet opgeofferd
Een breed opgevat doek „In het zweet
zijns aanschijns" getuigt daarvan.
Twee landbouwers arbeidend in felle
zomerzon. Geschilderd in de manier
deels van Seurat, den Btippelaar,
deels onder Invloed van Van Goffh,
die zijn felste kleuren als in banen,
metselde.
Toorop kan ons nog veel en velerlei
bezorgen. Toch is het niet vreemd, dat
men in het buitenland hem het meest
waardeert om vroeger werk. en men
van hem sprekend, steeds zijn mystc-
rieusen ti<d die van de Drie bruiden,
de Tuin der Weeën, de Rodeurs cn
de Sphinx, bedoelt.
Wij zouden niet volledig zijn zoo
we niet vermeldden, dat Bergsma en
Vaarzon Morel, thans op Walcheren
arbeidend aan de bedoelde tentoon-
stelling deelnamen, evennis Toeren's
dochter, de twintigjarig© Charley
Toorop. die oen geprononceerd moder
ne richting in haar landschappen,
waar vaak mooie kleur in is - verte
genwoordigt.
Voor uitvoerige bespreking ont
breekt thans de plaats Misschien gaat
men deze tentoonstelling wel eens be
kijken te meer, daar zoo weinige
o zoo weir'-e Hollanders het rijk©
Zeeuwscho land kennen en een be
zoek aan Walcheren minstens oven
interessant is als een dag naar Kleef
of Valkenburg. Heusch, gaat u riot
maar eens zien U zult or mij dank
voor weten. Nergens wordt in ons
land zoo royaal geleefd, nocli krijgt
g© gezonder maaltijd.
J H. DE BOIS.
