RUBRIEK VOOR ONZE JEUGD
Raadsels
(Deze raadsels zijn alle inegzoriden
door jongens en meisjes, die „Voor
Onze Jeugd" lozen. De namen der
kinderen, die mij vóór Donderdag
morgen rroede oplossingen zenden,
worden in het volgend nummer be
kend gemaakt}..
IEDERE MAAND WORDT ONDER
DE BESTE OPLOSSERS EEN
BOLK IN PRACHTBAND
VERLOOT.
Hierbij wordt gelet op den leeftijd
in verband met het aantal oplossin
gen en op de netheid van het werk.
t. (Ingezonden door Mies Lambert.)
Zet onder elkaar
Een veenkolonie.
Eeu lichaamsdeel.
Een telwoord.
Een kleedingstuk.
Een visch.
Een stuk timmergereedschap.
Een meisjesnaam.
Een jongensnaam.
Iemand uit de geschiedenis.
De beginletters moeten nu den naam
van een stad op Java vormen.
2. (Ingezonden door Grada v. d. Boo
gaard.)
Welk feest leest ge hieruit t
AN, SCHEP 1
3. (Ingezonden door Marietje Soel
laait.)
Vervang de puntjes door medeklin
kers, zoodat een bekend spreekwoord
gevormd wordt
a .e e o e ij e
4. (Ingezonden door Elisabeth Ver
beek.)
Mijn geheel bestaat uit 18 letters en
vele huisvrouwen gebruiken mij.
14 8 9 10 is een groote visch.
3 li 6 13 2 1 is een bloem.
18 15 17 16 is een verkorte meisjes
naam.
4 5 17 7 is een ontkenning.
8 6 11 is een lichaamsdeel.
5. (Ingezonden door Jan. Joosten.)
Zet achter elkaar
een voorzetsel, een voegwoord en
een lidwoord en ge krijgt een dorp in
Groningen.
6. (Ingezonden door Johan van Don-
selaar.)
Welk lichaamsdeel blijft omgekeerd
hetzelfde
7. (Ingezonden Üoor Martinus Bonke.)
In een kleine vesting waren 300 sol
daten. Kunt ge die zóó plaatsen, dat
er op elke zijde 100 staan Maar nu
krijgt de bevelhebber bericht, dat
iedere zijde verdedigd moet worden
door 125 man. Kunt ge ze nu ook zóó
plaatsen, dat aan dit bevel voldaan
is?
8. (Ingezonden door Helena Bijland).
Het geheel is een spreekwoord van
30 letters, of 7 woorden.
6 11 21 25 is een metaal.
10 23 S is ook een metaal.
IS 23 1 9 is een nuttig man in vreem
de streken.
5 4 20 9 is een bloem.
24 26 7 17 is een familielid.
3 23 2 29 is een verkorte meisjes
naam.
14 28 12 30 is oen viervoetig dier.
27 16 18 15 5 is een lengtemaat.
13 4 28 22 begeert niemand te zijm-
9. (Ingezonden door Annie Rozenhart.)
Ik ben een plaats in Utrecht. Veran
der mijn laatste letter en ik ben een
visch.
f0. (Ingezonden door Antoon van
Zijp.)
Ben ik nog onverminkt.
Dan sier ik menig dier
Als ik mijn hoofd nu echter mis.
Sier ik den discb.
11. (Ingezonden door Anna de Liefde.)
Zet achter elkaar
Een medeklinker, een deel van een
sciiip en een lichaamsdeel en ge krijgt
een residentie op Java.
12. (Ingezonden door Cornelis van
Gelder.)
Mijn geheel is een dorp in Gelder
land van 9 letters.
12 3 vindt ge in de keuken.
15 9 gebruiken we op school.
7 8 9 is een boom.
6 5 4 is bij het kippenhok.
STRIKVRAGEN.
(Ingezonden door Antoon v. Z.)
1. Wat wordt korter, hoe langer
men er aan trekt
2. Wat heeft geen lichaam en is toch
te zien
3. Wat heeft men aan de linker
hand, als men zich in Tiei de Waal
over laat zetten
(Ingezonden door Henny Robin).
4 Als er zes rijken sterven, hoeveel
armen sterven er dan
(Ingezonden door David Smink.)
5. Welke konin-r heeft geen hof?
6. Wat vindt men midden in een
diamant
7. Welke klok heeft geen klepel
8. Welke bakker eet nooit zijn eigen
Paksoi
(Ingezonden door Pelronella en
Tine Limgerhuizen.)
9. Koffie, die koud is.
En drie dagen oud is.
Hoe heet men die
(Ingezonden door Antoon van Zijp.)
10. Wat is het beste van een klok
11. Wat vindt men het meest in een
ledig huis
12. Het is weg, het blijft weg en toch
Is het er.
13. Wat voor haar had de hond van
Tobias
14. Wat vindt man midden in een
mijn
15. Ik kan. omdat Ik biet kan want
zoo ik kon zou ik niet kunnen maar
nu ik niet kan. zoo kan ik. Wie was
dat?
(Ingebonden door Johanna Francken.)
16. Amsterdam begint met een A en
eindigt met een
17. Wat is het verschil tusschen
2 inaal 2 is 4 en zuurkool
18. Amsterdam, die groote stad,
Met hoeveel letters spelt men dat?
De Nieuwe Wedstrijd
Nu het 's avonds al weor vroeg
donker wordt en het buiten spelen
daardoor is afgeloopen, komen de
gezellige lange avonden weer en heb
ben jullie weer wat meer tijd voor
onze raadsels en wedstrijden.
En de wedstrijd, die nu komt, is er
een waar heel wat voor te doen is;
maar 't is een prettig werkjel Want
welke jongen, of welk meisje houdt
niet von wat knutselen, Yan iets te
maken, hetzij met den hamer en de
zaag, of met de schaar en de stijfsel,
of met een naald en draadl
En deze knutselwedstrijd, (de kin
deren, die verleden jaar al meededen,
weten het nog wel) noemen we een
SINT-NICOLAASWEDSTRIJD.
„Hé?" hoor ik sommigen al ver
baasd roepen, „wat heeft Sint Nico-
laas met ons geknutsel te maken?"
„Ja, Sint-Nicolaas heeft er een hee-
leboel mee te maken, hoor!"
Want het gebeurt wel eens. dat de
goede Sint op 5 December, wat te kort
komt, om alle schoentjes te vullen.
Voor twee jaar is er een kist speel
goed over boord geslagen en verleden
jaar schrikte de schimmel, juist toen
ze op een dak bij een schoorsteen
stonden, zóó van een vliegmachine,
dat de inhoud van een heele kist,
waar wel voor vijftig kinderen een
cadeautje in zat, door één schoor
steen naar beneden viel.
Weten jullie nog wel wat een aar
dige brief SintNicolaas ons toen ge
schreven heeft, omdat wij hem zoo
heerlijk uit den nood geholpen had
den? Want Sint vindt het héél naar,
als hij veel kindertjes teleurstellen
moet! En als hij wat te kort komt,
dan is dat voor de meesten van jullie
n et zoo heel erg, want dan zorgen
jullie ouders of grootouders wel, dat
jullie schoen niet leeg blijft, maar er
zijn ook kindertjes, waarvan do
ouders heel arm zijn en die hebben
geen geld, om de plaats van Sint in
En stel je eeïis even voo'r, dat er
kindertjes zijn, die bij jullie verge
leken maar heel weinig hebben, die
geen warme kleertjes hebben in den
winter en geen dekens genoeg en die
he6l dikwijls zonder boterham of met
één heele dunne naar school gaan.
En als zulke kindertjes 's avonds hun
schoentje of klompje nee'rzetten en er
wat hooi in doen en er een versje bij
zingen, dan droomen ze dien nacht,
dat Sint nu heusch wel komen zal!
Dan gaan ze 's morgens kijken en.,
ja, dan moeten ze wat vundeu, hoori
Dan moeten wij allemaal maar een'
handje helpen!
En nu weten jullie meteen al wat
Sint-Nicolaas met onzen wedstrijd te
maken heeft
De wedstrijd is:
MAAK IETS, DAT OP 5 DECEMBER
EEN VERRASSING VOOR EEN
ARM KINDJE WORDEN KAN.
Wat je maken moet?
Ja, vraag dat maar eens aan de
jongens en meisjes, die andere jaren
ook meegedaan bobben?
Die kunnen je vertellen, wat
aardige meubeltjes, kamertjes, scheep
jes, winkeltjes, schortjes, dassen,
poppen, wagentjes, bruggen, ledikuu-
tjes, spellen, pakhujsen, boerderijen,
ja, zelfs een vesting en een comedie
er al eens gemaakt zijn.
Het aardigst is, iets te maken, wat
voor je zelf geen of zoo goed als
geen onkosten meebrengt
Een oud kistje, of wat plankjes^
wat papier, wat lapjes, iets wat thuis
als waardeloos wordt beschouwd, ja,
kijk maar eens goed rond. wat je
bruiken kunt.
En dan raad ik je aan, ten minste
de kinderen, die nog nooit zoo Iets go-
daan hebben, om geen al te groot
plan te maken; want er komt wel
eens wat oponthoud met verf, die met
wil drogen, of lijm, die niet wil plak
ken, of liout, dat gauw splijt, en
daarom is het beter met iets kleins te
beginnen, dan blijven je heel wat te
leurstellingen bespaard. En stel dan
het begin niet te lang uit, want al
lijkt het nu nog erg vroeg, ik krijg
ieder .jaar van heel wat kinderen
liooren, dat ze het niet af kunnen
krijgen en beter wat te vroeg klaar,
dan te laat. Den laatsten tijd vóór
5 December zijn er altijd nog hand
werkjes en verrassingen voor ouders
of grootouders te maken en dan is 't
prettiger, dat je voor onze rubriek
klaar bent.
Nu heb ik dezen keer twee afdee-
lingen, één voor jongens en meisjes i
van 12 jaar of ouder en één voör jon-
gons en meisjes van 11 jaar of jon-1
ger.
In de Eerste Afdeeling is
de eerste prijs
EEN HORLOGE
ol
PHOTOGRAPHIETOESTEL.
En de 2de prijs:
EEN PAAR SCHAATSEN
TIMMERGEREEDSCHAP.
De 3de prijs is:
EEN NAAIDOOS.
EEN STOOMMACHINE
of
EEN BOEK IN PRACHTBAND.
De 4de prijs is:
EEN FIGUURZAAG
of
EEN INKTKOKER.
De 5e prijs:
EEN TUBEVERFDOOS
of
EEN WERKDOOSJE.
Dus totaal 5 prijzen.
In de Tweede Afdeellng
stel ik ook 5 prijzen beschikbaar, nl.
als eerste prijs:
EEN TOOVERLANTAARN
of
EEN SPOOR,
De tweede prijs is:
EEN TIMMERDOOS
of
EEN THEESERVIESJE,
De 3de prijs is:
EEN BOEK IN PRACHTBAND
of
EEN STOOMMACHINE.
De 4de prijs is:
EEN FIGUURZAAG
of
EEN SPEL,
De 5de prijs:
EEN TUBEVERFDOOS
of
EEN WERKDOOSJE.
Voor de meisjes die poppekleertjes
willen maken, zal ik even de maat
opgeven. Wij krijgen dan een com-
pleete garderobe bij elkaar, voor een
pop, die mij daarvoor door een kin
dervriend gegoven werd.
De lengte van don hals tot de
knieën is 21 c.M., van het middel tot
de knieën 12 c.M., de wijdte van het
middel is 18 c.M. en van den hals 11
c.M.
En hu nog hier op gelet:
le. Alle inzendingen moeten be
zorgd zijn vóór of op Woensdag 22
November 1911.
2e. Alle inzendingen moeten duide
lijk voorzien zijn van naam, leeftijd
en adres van de inzenders.
3e. Bij het werk moet vermeld zijn,
of het met of zonder hulp gemaakt is.
Ziezoo, bedenk je nu niaa'r eens
goed, en dan maar flink aan den
gangl
Oude gebouwen.
Jullie zult zeker graag iets meer
fhooron over de oude gebouwen, die
bij don vorig en wedstrijd opgezocht
zijn.
Je ziet, dat er heel wat bijzonder
heden vermeld zijn dit is niet het
werk van één, maar ik heb het werk
van do vier inzendingen hier onge
veer samengevat.
Er zijn nog wel meer gebouwen ge
noemd. vooral kerken en nieuwe ge
bouwen, zooals Brongobouw, Diaco
nessen hu is, Gerechtshof, enz., maar
die kennen jullie allemaal wel, en
daarom zijn alleen deze hier gege
ven.
Mocht er onder onze lozers, mis
schien wol onder de ouderen, die ons
blad meelezen, iemand zijn, die ge
gronde opmerkingen of aanvullingen
zou kunnen geven, dan zou ik die
gaarne hooren.
We kunnen deze „Zaterdagavond"
dan bewaren tot we eens vreemdelin
gen onze stad laten zien jullie kunt
er dan heel wat bijvertellen.
DE GROOTE KERK.
De Groote Kerk is gebouwd op
plaats, vroeger „Het Sand" en. thans
de Groote Markt geheelen.
Deze kerk is gebouwd in de veer
tiende eeuw. De toenmalige parochie
kerk. die door Heer Simon van Haar
lem in 1216 was opgericht, werd te
klein en toen heeft men. omdat men
toch niet zoolang huiten een kerk
kc-n, de tegenwoordige kerk er om
heen gebouwd. Er zou oen steenen
toren op de kerk komen, maar toen
men al oen heel eind met den toren
ge\ orderd was, moest men het werk
staken. Men hoorde voortdurend ge
kraak do pilaren, waar de toren op
zou rusten, waren niet sterk genoeg.
Geruime® tijd bleef de kerk zoo
staan. Toen werd er een houten to
ren gebouwd, welke men met lood
zou bokleeden.
Het tegenwoordige beroemde orgel,
dat steeds vele vreemdelingen trekt,
is eerst later in de kerk gekomen.
Het is gemaakt door Christina® Mul
ler, die er drie volle jaren, van 1735
tot 1738, aan gewerkt lie-?ft Het or
gel wordt gedragen door vier zwart
manneren zuilen.
Vóór de Hervorming was het een
Roorusch-Katholieke, daarna een Pro
test antsche kerk.
In de kerk trokken o. a. het prach
tige koor, de scheepjes van Piet Ilein,
de kogel, die tijdeus het beleg van
Haarlem er in. gescholen weid, en
de gedenksteen van Bilderdijk, zeer
de aandacht. De zilveren klokjes, die
na de verovering van Damiate in den
toren werden gehangen, zijn later
door andere vervangen en deze. ..de
Damiaatjes", worden nog steeds ieae-
ren avond van 9 uur tot half tien
geluid
HET STADHUIS.
Het Stadhuis slaat aan de Westzij
de van de Groote Markt. De Juiste
tijd van zijn stichting is onbekend,
maar reeds in 1287 stond Floris V
een gedeelte van het Stadhuis, hei
Westelijk deel, af aan de Broeder
schap der Predikheeren, tot het stich
ten van een klooster. Dit klooster,
dat in 1556 en 1557 weer een gedeelte
afstond ten behoeve van een raad
huis, weid in 1581 geheel opgeheven.
Op de plaats van het klooster vindt
men nu het Pand en het Prinsenhof,
liet Prinsenhof heeft langen tijd ge
diend tot de ontvangst en huisvesting
van stadhouders of andere hooge
staatsambtenaren. Sedert 1596 is
daar ook de Stads-Bibliotlieek geves
tigd, die thans wel 60.090 banden en
handschriften bevat. Tevens bevat
hot de vergaderzaal der Provinciale
Staten van Noord-Holland en het Ar
chief, en in de vestibule hangt een
schilderij, voorstellende „Kenau Si-
monsdochter op de wallen in 1573".
Het Stadhuis, dat ook geruimen
tijd tot grafelijk paleis gediend heeft,
onderging in de 17de eeuw vele ver
anderingen en herstellingen. Toen
werd ook het portiek gebouwd met
het volgende opschrift
P. Q. H.
Hane sac ram Themides
Domanu Senatus Sedem
Ne Temoratö civis unquam
Anno 1630.
Dit beteekont ongeveer
„Geen burger ontwijde ooit dezen
tempel van Themis, den zetel van
den Senaat"
liet balcon met bailustrade rust op
vijf steenen consoles. De middelste
draagt liet oude wapen van Haarlem:
een dorre boom. In het midden der
bailustrade bevindt zich het tegen
woordige wapen van Haarlem, met
liet bijschrift„Vicit vim Virtus",
hetgeen heteekent „Deugd overwint
kwaad". Het balcon werd vroeger
gebruikt als schandpaal, namelijk
om personen nis straf daar ten toon
te stellen, waar zij dan gehoond, uit
gejouwd of met vuil gegooid werden
door voorbijgangers.
Aan den linkerkant daarvan zien
we drie nissen in één prijkt het
beeld der Gerechtiglueid, geblinddoekt
:haal in de ééne en het
andere hand.
In liet raadhuis zijn vele beziens
waardigheden, o. a wapenschilden,
geschilderde ramen, een walvisch-
kaak, die in 1599 door J. A. Linscho-
ten aan Haarlem geschonken werd,
en bovenal de beroemde schilderijen
van Frans Hals. die jaarlijks door
tallooze vreemdelingen, vooral Ame
rikanen en Engelschen, bezocht wor
den,
DE VLEESCHHAL.
De Vleeschhol staat ook op de
Groote Markt en werd in het begin
dor 17de eeuw door Lieven do Keij
gebouwd. De fraaie trapgevel is een
sprekend voorbeeld van den bouwstijl
uil dien tijd. In den top van den ge
vel op do Groote Markt ziet men het
wapen van Haarlem, gedragen door
twee saters iets lager zijn twee os
senkoppen en twee ramskoppen aan
gebracht. De zijgevel heeft drie klei
nere gev iltoppen. De middelste van
deze geeft ook het wapen van Haar
lem, gedragen door twee saters, te
zien. De gevel aan de Marttzijde is
versierd met fraaie deur- en venster-
omlijstingen.
Toen het hier meer gewoonte weid
de vleeschwuren aan de winkels te
halen, of aan huis te bezorgen, ver
loor het gebouw zijn oorspronkelijke
bestemming en werd tot 1880 ge
bruikt als wapenmagazijn van het
garnizoen hier ter stede.
Tegenwoordig is het de bewaar
plaats van de rijksarchieven.
DE HOOFDWACHT.
Deze werd gebouwd ongeveer 1650,
en is ook een prachtig staaltje van
den bouwtrant van die eeuw. Boven
den ingaug bevindt zich het balcon
met het opschrift:
„Wanneer de Graaf hier op het
Sand,
Sijn Princen woninck had geplant,
So was dit lofiick oud gesticht
Tot üaeilem's Raadhuis opgericht.
Het is thans de hoofdwacht der
soldaten.
DE WAAG.
De Waag staat op het Spaarne, op
den hoek van de Damstraat. Zij is
gebouwd in 1595 en gemaakt van
blauwe arduinsteen. Aan de Zuidzij
de ziet men den Leeuw in den Hol
landse hen tuin met het jaartal 1595
en aan de Oostzijde liet Ilaarlemsche
wapen, gedragen door twee meer
minnen met het onderschrift:
Vicit vim virtus.
Het werd gebouwd door Lieven de
Kc-y en gebruikt voor het wegen van
vee en kaas, dat daar op de markt
kwam.
DE OUDE DOELEN.
Dit gebouw dateert waarschijnlijk
uit 1562.
Boven de portiek is een fries met
twee leeuwenmaskers en met twee
kruiselings geplaatste geweren.
Het is niet zeker, of die g<
daar reeds dadelijk geplaatst waren,
want boven de poort staat het jaartal
1612 en boven de zijdeur 1C15. Waar
schijnlijk hebben die jaartallen be-
trekking op veranderingen, o£ ver
bouwingen. Nog booger vindt men 2
Toskaansche pilasters. In de fries
aau de plaatszijde staat:
Anno 1572 quam h:er do Spaense
Vyant,
Die met ons als met Naerden meen
den te leven.
Wij weerstonden hem vroom, vech
tenderhand
Ma er door bongesnood moesten wij
't opgeve-
In het gebouw komen thans schut-
tersvereenigingen bij elkaar en heb
ben schietoefeningen plaats.
DE BAKENESSER KERK.
De Bakehesser Kerk is gebouwd in
de Vrouwesteeg in de 12de eeuw.
Boven den hoofdingang vindt men
een Latijnsch opschrift, dat een her
innering aan de verbouwing in 1639
bevat. Aan de achterzijde schuin over
de Volkensteeg vindt men nog leen
ingang, met een portiek, waarboven
de woorden:
Anno Domino 1G20. Het meest be
kend is de prachtige, hooge toren.
DE JANSKERK.
De Janskerk staat in de Jansslraat
en is gebouwd omstreeks 1318. In
1570 werden er ©enige herstellingen
aangebracht
Tijdens het beleg der Spanjaarden
werd den 2d en April 1573 veel aan
en in de kerk vermeld. Oorspronke
lijk was het een Roomscho kerk,
maar na 1603 werd zij bestemd voor
de godsdienstoefeningen der Ilor-
ormden.
De kerk heeft een achtkant toren
tje in Gothïscken stijl, waar in 1614
een nieuwe klok in werd gezet
HET TEYLERS MUSEUM.
Dit is gebouwd in 1778 op 't Spaarne
volgens het testament van Pieter
Teyler van der Hulst.
De gevel wordt versierd door een
bronzen groep, voorstellende de
Faam, die de Kunst en de Weten
schap kroont.
In het gebouw is een prachtige
verzameling van versteen»ngen. na
tuurkundige instrumenten, geraam
ten van vroegere dieren, schilderijen
etsen, platen, boeken .enz.
HET TEYLERSHOFJE,
Het Teylershofje is gebouwd op den
Koudenhorn omstreeks 1785 ook uit
de nalatenschap van Pieter Teyler
van der Hulst. Boven den ruimen
portiek staat het jaartal in vergulde
letters. Rechts en links van het mid-
denpand staan twee zijgebouwen. Het
middenpand verleend toegang tot de
Regentenkamer, de opzichterswoning
en den tuin De tuin is omringd
door vier-en-twintig woningen,
DE AMSTERDAMSCHE POORT.
Deze is de ©enig overgebleven© der
4 poorten, die vroeger toegang ga-
eeuw. Slechts en
kele veranderingen zijn, blijkens een
opschrift uit 1613 afkomstig.
Het gebouw bestaat uit eon voor
poort en een hoofdgebouw. De voor
poort heeft twee torens. Deze torens
zijn door zware muren verbonden
met het hoofdgebouw, dat ook twee
torens heeft- Vroeger sloten de bol
werken dadelijk aan de poort aan,
zoodal de stad door wallen en sin
gels omgeven was. De poort doet nu
natuurlijk geen dienst moer en van
de andere poorten is alleen van de
Houtpoort nog iets over gebleven.
HET SINT-BARBARA GASTHUIS.
De ingang is in de Jansstraat. Het
is gesticht >n 1435 door Hugo van
Assendelft en door hem aan de stad
geschonken. Het was bestemd om er
oude en gebrekkige vrouwen in te
huisvesten, maar werd in 1841 tot
armen bewaarschool ingericht.
Boven de deur staat het opschrift:
Anno 1624
Barbara vrouwen gasthuis.
Hierbij is een afbeelding van het
gasthuis en het wapen van Assen-
delft
Hierbij het onderschrift:
Omdat we oud ende behoeftig sche
nen en verlaten,
Heeft Hugo van Assendelft hier g
sticht t' onser baten.
DE NIEUWE KERK.
De Nieuwe Kerk staat op het Nieu
we Kerksplein. Toen de kerk van het
Sint-Annaklooster, dat er vroeger
stond, te oud en te bouwvallig werd,
besloot men haar omstreeks 1644 af
te breken en in haar plaats een groo-
tere kerk te stichten, welke gebouwd
zou worden tegen den toren van de
oude berk. De kerk was ongeveer in
het midden der 17de eeuw klaar. Het
orgel in de Nieuwe kerk is in 1791 uit
de Groote Kerk genomen, De kerk
heeft twee hoofdingangen, één aan
den Oost- en één aan den Westkant.
HET PAVILJOEN.
Het paviljoen heette oorspronke
lijk Welgelegen en was bekend on
der den naam van bet huis van
Hope, daar het omstreeks 1788 in
Italiaanschen stijl voor rekening van
den hear Hope, een bankier uit Am
sterdam, gebouwd werd.
Toen Lodewijk Napoleon, koning
van Holland, in 1808 in Amsterdam
zijn residentie had, kocht hij het pa
viljoen voor f 300.000. Nadat hij af
stand had gedaan van de regeering
werd liet in 1810 staatsdomein en
daarna bewoond door de weduwe
van den Stadhouder met haar doch
ter.
Bij besluit van den minister van
Bimienlandsche Zaken, 8 Juli 1865
zijn de zalen ter beschikking gesteld
van de Maatschappij van Nijverheid,
tot oprichting van een museum voor
Oost- en West-Indische grondstoffen
uit onze overzeesche bezittingen.
De bovenzalen bevatten liet mu
seum van kunstnijverheid met afgiet
sels van beeldhouwwerk, drijf- en
aardewerk, porcelein, smeedwerk,
bouwkunst, enz. Ook is er een biblio
theek, een Oud-Hollandsche keuken,
en twee kamers zooals zij bewoond
■werden door Prinses Willem ij n. Ook
is de school voor kunstnijverheid er
aan verbonden.
HET HOFJE VAN STAATS.
Dit werd gebouwd ln 1730 in de
Jar.sstraat en was gesticht door IJs
brand Staats, ten behoeve van oude
vrouwen. Boven in den gevel van t
hoofdgebouw is een wapenschild,
waaronder de naam „Staats". Elk
der zijgebouwen is ook versierd me!
een grooten gebeeldhouwde® gevet
steen.
HET STADSARMENIIUIS.
Dit ls ongeveer in 1562 gebouwd
aan den Schotersingel en was oor
spronkelijk bestemd voor krankzinni
gen. Het werd toen het Dolhuis ge
noemd. Boven de deur staat het
jaartal 1704, er naast aan weers
kanten bet wapen van Haarlem.
Waarschijnlijk is het toen dus ver
bouwd.
HET PROVENIERSHUIS.
Dit dateert uit de 16de eeuw. De
voorgevel aan de Groote Houtstraat,
bij het begin van de Gierstraat is
nog goed bewaard gebleven.
Vroeger heette het Sint-Joris, ot
Nieuwe Doelen en behoorde aan de
schutters. Daarna was het een hee-
renlogoment Nu heet iset Proveniers
huis. De binnenhof is door kleine wo
ningen omgeven, die voor zeer lagen
prijs door de gemeente verhuurd
worden.
In 1581 kwamen hier vele Fran-
sche vluchtelingen en dezen namen in
1596 de kerk van het Begijnhof ln
hun bezit. Ken deel van de kerk
werd door de regeering afgescheiden
en tot 1607 ingericht als ammunitie-
bergplants.
In 1730 kwam het eerste orgel In
de kerk. Dit werd in 1808 vervangen
door een nieuw. Bij do kerk behoor
de een hofje voor oude vrouwen „het
Waaische hofje".
VERSCHILLENDE ANDERE
HOFJES.
Het hofje van Heythuizen, liet Wijn
berghofje, het Frans Loenenhofje,
bet hofje „de Groene Tuin", het hof
je van Guurtje de Waal, het Bake-
nesserhofje, het hofje van Noblet,
het hofje van Gratie, het hofje van
Guurt Burrct, het hofje van Codde,
het hofje van Beresteyn, het Vrouwe-
of Verwershofje, het hofje van Oud-
Alkemade, het Sint-Jacobsgodshuis.
Verscheidene van deze hofjes da
teeren uit de 16e en 17de eeuw, en
zijn prettige woningen voor ouden
van dager;, die niet veel voor huis
huur missen kunnen.
HET ELISABETH'S GASTHUIS.
Dit was in vroeger lijd het klooster
der Minnebroeders en is in 1578 tot
gasthuis ingericht Sedert is het nog
drie maal verbouwd, nl. in 1871, 1873
en in 1906.
IIET BISSCHOPPELIJK MUSEUM.
Dit is gevestigd in de Jansstraat en
bevat vele schilderstukken, munten,
stempels, Handschriften, zegels, bor
duurwerken, enz Deze verzameling
■was reeds in 1869 begonnen in het
Vincentiusgebouw in de Zoetestraat,
later op den Kruisweg en nc is zij
in de J airsstraat waar vroeger do
Bisschoppen van Haarlem, Nicolaas
van Nieuwland en Godfried van Mier
lo woonden.
DE HERBERG „DE ZWARTE
HOND".
Deze herberg aan het Spaarne
heeft in den voorgevel een steen ter
herinnering aan het vroegere post
huis van Jan de Lapper. die zijn
schoenmakersdriepoot verwisselde
voor het scheepsdek, toen het land
in nood was en, door zijn dapperheid
spoedig kapitein geworden, rijg.
naam beroemd heeft gemaakt
HET HUIS MET DE TULPEN,
Dit huis aan het Spaarne hooft op
den gevelsteen drie tulpen staan, tor
herinnering aan den tijd, toen de tul
pen zooveel waard waren, dat dit
huis voor drie tulpen verkochi werd.
DE GRAVENSTEEN.
Oorspronkelijk des graven steenen*
huis, dat reeds in 1132 verbrand en
herbouwd, een der oudste gebouwen
is. Het staat cp den hoek van bot
Spaarne en de Bakenessergracht
Brievenbus
(Brieven aan de Redactie van
de Kinder-A fdeeling moeten
gezonden worden aan Me
vrouw Venemav. Doorn,
Wagenweg 88, Haarlem).
In debus gooien, zonder
aanschellen I
De volgende week worden de brief
jes beantwoord ©n kouit bet aantal
goede Ingezonden raadseloplossing©!»
in de courant
Mevr. VENEMA—T. DOORN.
i Sept. 1911.
