HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD,
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1S11
aan de Balkanstatcn meegedeeld, dat
er geen wijziging is gekomen in de
staatkunde van Italië betreffende het
handhaven der
Aan die staten is medegedeeld, dat
Italië niet zal goedkeuren, en beslist
weigert zich aan te sluiten bij eenige
daad van aanvallenden aard tegen de
Ottomaansche rechten in het Balkan-
schiereiland, zelfs, dat 't zich zal aan
sluiten bij andere mogendheden ter
voorkoming van elke daad van dien
aard. 't Verschil van meening van
Italië met Turkije heeft alleen betrek-
Icing op Tripolis.
DE ALBANEEZEN.
Men vreest hier, dat er opnieuw eon
opstand in Albanië zal uitbreken,
wanneer het tot een gewapend con
flict tusschen Italië en Turkije mocht
komen.
Tripolis is 270.000 vierkante K.M.
groot, maar hoogstens een vierde van
de geheel© oppervlakte, circa 60,000
vierk K.M kan bebouwd worden. De
bevolking bedraagt ongeveer 650,000
zielen, wat het zeer laag gemiddeld
cijfer van 2 tol 3 per vierkanten K.M.
geeft. Het groot gebrek aan water
brengt veel schade toe aan het land-
bomvbedrnf, zoodat men in het gun
stigste geval in tien jaar op vier goe
de oogsten kan rekenen.
Of liet land rijk is aan minerale
stoffen is n<ie altijd niet onderzocht,
do ar de Turksche reireeriiig bevreesd
voor den tot-nemenden invloed van
Italië, geen inijnbouvvconcessies aan
Europeanen wilde verleeuen.
Tegenover een invoer van ongeveer
I 5,000,000 staat een uitvoer van nog
geen f 3,000,01X1.
DE MAROKKAANSCHE
QUAEST1E.
(Jit Parijs wordt gemeld, dat de
Duitsche opmerkingen op het jongste
Franselie ontwerp nieuwe eischen be
vatten, die nog een ernstig onderzoek
noodig maken.
Het schiet niet org op. In Frank
rijk wordt men wat ongeduldig over
de Duitsche hardnekkigheid.
Stadsnieuws
ORGELBESPELING
in de Groote- of St. B&vo-kerk, te
I-Iaarlem, op Dinsdag 3 October
1011, des namiddags van 1 tot 2 uur,
door den heer \V. Ezerman.
Programma
No. 1. Einleitung und Fuge, W. T.
Best.
No. 2. Andante, Niels W. Gade.
No. 3. Concert-fantasie, H. Berens.
No 4 Cantabile, Enrico Bossi.
No. 5. Ave Maria, Max Reger.
JONGE VOORUITSTREVEND
VRIJZINNIGEN.
Donderdagavond vergaderden de
leden van dc vereeniging „Jonge
vooruitstrevend Vrijzinnlgem".
De voorzitter opende de vergade
ring met een rede, waaitn hij deed
uitkomen, dat de samenwerking in de
vereeniging, hoewel deze al groot is,
nog grooter moot worden.
liet op de agenda voorkomende
punt: „Bespreking systeem ledenwer
ving", gaf uogal di.scussies.
Twee voorstellen werden gedaan.
De secretaris, de heer H. W. de
Graaff, stelde voor door huisbezoeken
af te leggen, dit werk te c oltooien, cn
de lieer Van Esso stelde voor propa-
gajida-avondeu te beleggen. Men
merkte op, dat voor beide plannen be
gonnen moest worden circulaires te
stureu. Besloten werd hiertoe over te
gaan.
ii/.erna kwam het bestuursvoorstel
tot opr.chtiug eeuer bibliotheek aan
do orde.
De bibliotheek, dae den naam van
„Sociale Bibi.oLheekzal dragen,
zou ilU den beginne alleen voor leden
beschikbaar zijn.
Later, bij genoegzame deelneming,
zou zij voor het publiek open geatekl
worden. Daar de kosten zeer groot
zullöu zijn, is fLnancf.eele steun noo
dig, Na eonige bespreking werd be
sloten tot de oprichting der biblio
theek over te gaan.
Ook tot de oplichting van een lees
kling ging men over. Dc vodrzjtter
deelde den leden mede, hoe dit in
Rotterdam geschiedt. De lijst der
bladen, dio gecirculeerd rullen wor
den, werd nog niet vastgesteld.
Als laatste punt der agenda werd
behandeld de verkiezing van afge
vaardigden naar de jaarvergadering
van don Bond van Vrije, Prop. Ver-
eentgingen.
Na stemming werden gekozen de
hoeren v. d. Pigge en Joh. de Kaarter,
die hun benoeming aannamen.
Ongeval
Do 13-jarige II. S. reed Donderdag
middag per fiets op den Sehoterweg
Hij wilde voor oen aankomenden wa
gen uitwijken, kwam daarbij evenwel
vóór de stoomtram (die hij niet had
hQoreu ïiadeioiij en werd door deze
aangereden. De jongen viel en liep
oen kneuzing aan liet dijbeen op.
Gevonden voorwerpen.
Terug te bekomen bij
Broodfabriek Carels, eene para
plu ;e.
P. A Roelof?, Pieter Kies straat 48,
een rijwielpomp.
H. Éckhout, 11 reestraat No. 30, een
pakje, ial». 2 hoonden.
liet Bureau van Politie, een gum
mi bal.
J. Visser, Leidsclieplein 27 rood,
een horlogehangej
J. Rondo, Spaaimvouderstraat 81a.
een tiojideninuiikurf.
R. Kloots, Westei houtstraat no. 25,
een gouden dameshorloge.
S. van Gijlswijk, Spaanie 28, een
hond.
F. Huveü, Hpgoustraat 51 rood, een
zwarte paropluio-foudraal-
GEYALLEN VAN DIPHTHEIUTIS.
Op virzoek \:ui dr. Kersbergen is
de achtjarige A de 11. ^vom-nde op
het W ilsonsplei:. als lijder aan
diphtlieritis r brancard naar het
St Elisabeths Gasthuis gebracht.
M. de J., 5 jaar oud (Oude Groen
markt.' en lijdend aan dezelfde ziekte,
is op advies van dr. Van Dam naar
dezelfde zicken-inrichting vervoerd.
Uit de Rechtszaal
FIETSDIRFSTAL.
Een 28-jarige Aalsmeerder werd
verdacht op 14 Augustus een fiets te
hebben gestolen van C. Trommel uit
Aalsmeer. Beklaagde ontkende dit.
De ambtenaar van het O. M. achtte
echter het ten laste gelegde bewezen
en vorderde 8 maanden gevangenis
straf.
Do verdediger Mr, G. A. Feite, ont
kiemde dat het bewijs geleverd: zou
zijn. De man is óp een rijwiel met
nikkelen velgen gezien omstreeks don
tijd, dat do fiats gestolen Is. Maar
dat is geen bewijs. De verdediger
vroeg daarom vrijspraak en onmid
dellijke invrijheidsstelLing.
De Rechtbank, daarover beraadsla
gendo tn Raadkamer, vond geen ter
men tot onmiddellijke Invrijheidsstel-
ling.
Uitspraken.
G. N., loopknecht te Haarlem, ver
duistering, drie maanden gevangenis
straf, niet al vrek der preventieve
hechtenis.
N. van D., scholier te Haarlem,
diefstal, ter beschikking iuu de Ke-
gcering gesteld.
\V. 11., scholier te Beverwijk, dief
stal, als voren.
G. K., werkman ie Haarlem, vier
maanden gevangenisstraf.
J. J. V., werkman te Haarlem, ver
duistering, twee maanden gevange
nisstraf.
C. G., htüsvrouw van S. H zon
der beroep, te Schoten, eenvoudige
beleed igi ng, ƒ3 boete ot drie dagen
hechtenis.
J. li., koopman te Haarlfein, een
voudige beleeKligiug, tien dagen ge
vangenisstraf.
11. van der S., timmerman, zwer
vende, diefstal, drie weken gevange-
nisstiaf.
A. K., zonder beroep te Zandvoort,
zaakbeschadiging, 3 boete of drie
dagen hechtenis.
P. H. L., bloernistknecht tc Hille-
goni, diefstal, 10 boete of tien dagen
hechtenis.
J. S., boerenarbeider te Ooslzaan.
mishandeling, tien dagen gevange
nisstraf
J. de W., fabrieksarbeider te Wor-
merveer, eenvoudige beleediging van
een ambtenaar, vijf dagen gevange
nisstraf.
L. \Y timmermansknecht te Koog
aan de Zaan, wederspamnigheid, 10
dagen gevangenisstraf.
D. V., arbeider te Krom menie, we-
derspannigheid en mishandeling, 2
maanden gevangenisstraf.
H. B., fabrieksarbeider to Asson-
delft, zaakbeschadiging, 8 boete of
acht dneren hechtenis.
A. J., werkman te Haarlem, appel
jachtovertreding, zeven dagen hech-
W. B., en P. Z., arbeiders te 1J-
muiden, appèl openbare orde versto
ren tijdens verkoop visch, de eerste
ontslagen van rechtsvervolging, de 2e
vrijgesproken.
M. v. d. W., arbeider te Haarlem
mermeer, dood door schuld, 9 maan
den gevangenisstraf
Th. v. d. II los-werkman te Haar
lem, verduistering, 3 maanden govan-
isstraf.
Rubriek voor Vragen
GeabocD&erden hebben liet voorrecht,
VTagcn op verschillend gebied, mils voor
beantwoording vatbaar, in tc zenden bij de
J'.edae'io van Baarrim's Dagblad, Groote
Houtstraat 63.
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
igeven en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van den inzender vennelaea
verde g::-n aandecht rescbonken.
VRAAG. Hoe zou ik het adres van
den notaris van een overleden oom te
's-Gravenhag® te weten kunnen ko
men
ANTWOORD. :j donken, dat men
aan de griffie van het kantongerecht
's-Gra\ eahage wel zal kunnen in
lichten.
VRAAG. Kunt u mij ook zeggen, of
bruinkool in een element, dat te po
•ens en daardoor te nat wordt, weer
oor bet doel geschikt is, wanneer
men het laat drogen
ANTWOORD. Wend u tot een ban
dclaar in electrisciie toestellen.
VRAAG. Ik heb een tortelduif, wel
ke tegen den avond begint te kreunen
Hij heeft -eruid. W at is bier aan tc
doen en wat sclteelt hem?
ANTWOORD. Vermoedelijk heeft hel
dier tocht gevat. Geef nem wat honig
door het water en niet tc veel hennep
zaad te eten. maar veel kanariezaad
en gierst.
VRAAG Zoud u mij kunnen opge
ven, wal het beste voedsel is voor een
gox-terrier van 4 maanden, om de
hondenziekte tegen te gaan?
ANTWOORD. liet beste voedsel voor
honden is hónden cakes, u geeft zo
hier 2 maal daags zooveel van. als ze
op kunnen. Het best is geweekt in
karnemelk. IJ kunt ze echter niet door
voeren aan de houdcnziekle doen
ontkomen.
VRAAG. Waar kan ik oen lijst
krijgen van de Loter van 's Lands
Weerbaarheid 1
ANTWOORD. Schrijf aan de hou
ders dezer loterij. Het adres zal wel
op uw lot v ermeld staan.
VRAAG. Bestaat er te Haarlem ©en
Entomologonclub? Zoo ja, hoeveel le
den heeft zii en wie is voorzitter van
dez© club Zijn er Entomologen te
Haarlem
ANTWOORD. Een bepaalde Ento
mologonclub (wier leden de studie dei-
insecten beoefenenj bestaat hier niet.
Misschien vindt u liet gevraagde bij
do Natuurhistorische Veiceriiging
Dend u tot don lieer Leonard A.
Springer, Alexandei straat.
VRAAG. Wanneer kan men den kan
tonrechter te Haarlem spreken
Waai- en walmeer verleent de Mi
uister van Oorlog audiëntie?
ANTW OORD. De kantonrechter is
des middags na 2 uur te spreken de
Minister van Oorlog des Donderdags
om half 2.
VRAAG. Mag na de nieuwe regeling
aangaande de hoofden op briefkaar
ten. op de ommezijde (dus niet do
adreszijdc/ van een gedrukt boofcL
worden voorzien?
ANTWOORD. Ja.
VRAAG. Hoe gaat het copieerverk,
dut vele kantoorbedienden tehuis ma-
kon, in z'n werk
ANTWOORD. We begrijpen de be
deel ine VOn uw vraag niet.
VRAAG: Kunt u mij een adres op
geven van een Haarlemsobe spiritis-
ten-verceniging?
ANTWOORD: Wij weleïi zulk een
adres niet.
VRAAG: Waar kan mijn zoon aan
monsteren voor de koopvaardij?
ANTWOORD: Bij den Waterschout
te Amsterdam, die zitting houdt in 't
Zeemanshuis,
VRAAG: Ik hen 21 jaar en wil trou
wen. Maar mijn oudeis hebben daar
bezwaar tegen. Kan ik nu toch trou
wen?
ANTWOORD: Ja, vervoeg u bij den
kantonrechter, Paleis van Justitie in
do Jansstraat.
VRAAG Op welken dag viel - de
29ste September van het jaar 1835?
ANTWOORD: Op Zondag.
VRAAG: Kan u mij de goedkoopste
reisgelegenheid opgeven van hier of
Amsterdam naar Breemen (Duitsch-
land) onverschillig per boot of spoor?
Als het per hoot goedkooptfr is, waar
moei ik nnj dan vervoegen?
ANTWOORD: Informeer u eens hij
den heer Vreede, Jordensstraat.
Uit de Omstreken
SCHOTEN.
GEMEENTERAADSZITTING.
Do Raad is Donderdagavond te zo-
ven uur onder presidium van den heer
F. F. F. Fuhrhop, burgemeester, bij
eengekomen.
Alle dertien leden zijn aanwezig, cn
b. vendien is het Schotensche. kie-
2crsgilde op de publieke tribune ruim
vertegenwoordigd, als de Voorzitter
de zitting opent ryet liet lozen der no
tulen.
(In plaats van 't vroeger gas lampje
met twijfelachtige lichtsterkte, be
schijnt thans een helder licht-uitstra-
lende gaskroon hot vroede college van
Si boten)
Ingekomen is o. m. een request van
P. R. Galesloot, wed. Vink en Nijssen,
om opheffing van een pad tusschen
den Rijks- t'ii den Vergierden Weg.
Het wordt ter fine van prae-advies
in handen var. B. en W. eesteld.
De heer M. Ehrbecker Jr. verzoekt
eervol ontslag uit zijn functie van on
derwijzer. B. en W. stellen voor hem
dit te verlcenen niet lo. November of
anders zooveel eerder, als in zijn ver
vanging kan worden voorzien. Z. h. s.
wordt aldus besloten.
Regeling jaarwedden
G e in ee n t e-uui b ten a ren.
Ingekomen zijn ecu aantal adressen
die jaarwedden betreffen. Indertijd is
reeds een request van de afd. Haar
lem van den Bond van N'ed. Onderwij
zers, vragend verbetering van de fi-
naucieele positie der onderwijzers, in
gekomen. Nu vraagt het hoofd van
school A. te Schoten om gelijkstelling
in salaris met het hoofd van school
B., deze laatste vraagt om een uitbrei
ding van periodieke verhoogingen; de
afd Haarlem van het N. O. G. zendt
oen adhuesie-adres bij dat van het
hoofd van school A., en een adhaesie-
adres is ook voor het hoofd van school
B ingezonden. Maar dat is ongeze
geld en kan dus niet in behandeliug
worden genomen. Verder vraagt do
chef van politie Dingshof, om een mi-
r.imumsalarls van f 925 Thans is zijn
salaris la«*er dan het maximum der
agenten.
B cn Wstellen, naar aanleiding
van deze requesten inzake jaarwedden
voor, om hen op te dragen rapport uit
to brengen over hei nut der regeling
van jaarwedden van gemeente-ambte
naren in "t algemeen na een onder
zoek. door hen in te stellen.
De heer VERTON kan er niet meo
Instemmen, dat B. en W. „te gelege
ner tijd' een rapport aan den Raad
Buitenlandsch Overzicht
Eea oorlog tussc&en Italië en
Turkije wordt waarsc&jjnlijlt
Doe naar mijn w o o r d e n, NIET
naar mijn dadeiil
Hoe vaak is dit al bewaarheid
Niet 't minst in de hoog© politiek.
Wilt go voorbeeld en, ze zijn er bij de
vleot.
De Haagsche vredesconferentie van
189'J heeft een overeenkomst
voor de vreedzame rege
ling va n internationale
geschillen vastgesteld.
Daarin is bepaald, dat de ondertoe-
konaars bezield zijn met den vasten
wil mee te werken, tot 't handhaven
van den algemecocn vrede en beslo
ten hebben met allo krachten de vreed
zame regeling van internationale ge
schillen te bevorderen, door, zoo tus
schen mogendheden, onoenigheid be
staat, b e middeling aan te bie
den Ook is bepaald, dat zoo twee mo
gendheden met elkaar in strijd komen
zij elk een mogendheid aanwijzen
moeten, die de opdracht krijgt in on
middellijk© betrekking te treden met
de door de andere partij aangewezen
mogendheid, om den strijd te voorko
men.
Heel mooie bepalingen. Zeer mooie
zelfs
De overeenkomst is o. a. goteokend
door Rusland Engeland, Frankrijk,
IT AT.Ie cn TURKIJE.
Toen eenige maanden geleden het
oorlogsgevaar tusschen Duitschland
en Frankrijk dreigde, wist niemand
zich de overeenkomst te herinneren.
Nu Italië en Turkije 't met elkaar aan
den stok hebben, is 't hetzelfde.
Wat hebben we aan zulke mooie
overeenkomsten op papier, als de be
langhebbenden er zich toch niets van
aantrekken
Onder de telegrammen in ons vorig
nummer was te lezen, dat de Turk
sche regeerders genegen zijn te onder
handelen met Italië over
HET TOESTAAN VAN ECONOMI
SCHE CONCESSIES,
die kunnen worden verleend, zonder
dat de suuvereine rechten van Turkije
op Tripolis worden aangetast Maar
zoo word er bijgevoegd de Turk
sche regeering zal. onder geen voor
waarde. politieke voorrechten, van
welken aard ook, of soortgelijke pri
vilegies kunnen toestaan. Zij zal met
alle middelen haar rechten op Tripolis
veidedigen.
Veel zegt dit bericht niet, want Ita
lië eischt meer, veel meer. O. a.
wil Italië de macht hebben om Tripo
lis militair te bezetten. Dit zal Tur
ku© niet licht toestaan, want don is
alle aanspraak op Tripolis zoo goed
als verloren.
Italië hooft nu zijn eischen aan Tur
kije al gedeeltelijk ontworpen, 't Stel
eischen wordt zelfs
EEN ULTIMATUM
genoemd, dal spoedig naar Konstan-
Unopel .gezonden zal worden.
Zoo Turkije die eischen niet inwil
ligt, of althans zich tot groote conces
sies bereid verklaard, dan zal Italië
dadelijk troepen op Tripolis landen.
Men weet. dal de Italiaansche oorlogs
schepen slechts enkele kilometers van
do. kust liegen te wachten
Italië eischt zelfs, dat
Turkije zich binnen 24 uur
bereid moet verklaren om
de bezetting van Tripolis
door Italië in de hand te
werken, waarna een desbetreffende
overeenkomst tusschen beide mogend
heden zal kunnen worden opgemaakt,
anders zal Italië d adel ij k
overgaan tot effectieve be
zetting van Tripolis.
Dit is een zuivere oorlogsbedffciging.
Ti» concessies, die Turkije op 't
laatste moment heeft aangeboden, zijn
dus blijkbaar door Itulié te gering ge
acht.
Italië beweert, dat de ltaliaansche
onderdanen op Tripolis in gevaar ver-
koeren, maar Turkije ontkent dit zeer
stellig.
Dc Turksche grootvizier heeft 't ulti
matum met groot© ontsteltenis ont
vangen. Hij begaf zich dadelijk naar
den Sultan en toen werd besloten mi
nisterraad te houden.
Turkije blijft ook doorgaan met 't
nemen van
TOEBEREIDSELEN VOOR DEN
OORLOG,
want 't geschut en de ammunitie,
Van Kunst sn Kunstenaars.
XXV.
Verleden week opende de Rotter-
damsche kunstkring eene Ilochussen-
Tentoonstelling, 'n Eigenaardig con
trast met de meestal meer moderne
verzamelingen die in deze vereeoig.ng
don leden voorgehangen worden.
Naar ik meen, slechts om don Rotter
dammer die Rochussen was. nog eens
in herinnering te brengen bij zijn
stadganooten en hun aangenaam te
zijn in wier leven de kunst van Ro
chussen en het geestesleven van dien
vroogeren tijd invloed geoefend en
behouden hebben. Want Rochnssen's
kunst moot men in diens eigen tijd
zien, wil men ze billijk beoordeelen:
uit welk© restr.ctie al volgt dat het
geen kunst voor alle eeuwen is.
Want al moet ook ieder kunstenaar,
om met Dauniier te spreken, „ëtre
do son teinps", slechts van de alter
eer sten blijft het levenswerk geniet
baar voor eiken tijd. Nu gaat dat wel
j.s waar... zoover als 't voeten heeft.,
en zullen wij straks zien hoe ook het
meest geprezen werk gewoonlijk niet
door alle tijden erkend weird doch de
kritische kunstbeschouwing, kritisch
op wetenscliappelijke wijze dan, is
pas een kind der laatste veertig jaar
en met haar ontwikkeling voor oogen
mogen wij wel aannemen dat de te
genwoordig toegekende waardeering
voor werken uit liet verleden vrij sta
ll el is. Dat eon geheel zuiver oordeel
hiiet over het werk van eigen tijd
door het transportschip ..Berna" ver
voerd zijn op Tripolis aan wal ge
bracht
De aankomst van de Berna" ver
wekte een wilde geestdrift onder dc-
Turksche soldaten op Tripolis. Zij
renden naar het airand en slaakten
wilde kreten tegen do ltaliaansche
oorlogsschepen, die op ©enigen of
stand lagen.
Vele Turksche gezinnen wilden, don
oorlog vreozendc, voltrekken, maar
de waarnemende gouverneur maakte
een bevel van het Jong-Turksche co
mité openbaar, waarbij den Turkschou
onderdanen aangezegd wordt te blij
ven. Zeker om In tijd van nood te hel
pen vechten. De waarnemende gouver
neur heeft ook maatregelen voor dó
handhaving- van de orde en de beteu
geling van de dweepzaicht van het
volk getroffen. Dientengevolge is de
openbare rust tot nog lo© niet ernstig
verstoord, maar de kans daarop wordt
steeds grooter, vooral nu do oorlogs-
toebereideeJen voortgang vinden. De
Italianen, die kunnen, vluchten.
Er is wel
ONRUST ONDER DE BEWONERS
VAN TRIPOLIS,
hetgeen duidelijk bhjki uit liet vol
gende telegram uit Tripolis
Woensdag nacht w erd .a de onmid
dellijke nabijheid van de stad een
verdacht setup gezien, dut algemeen
voor een ltuliaansch oorlogsschip ge
houden werd, omdat het zoeklichten
wierp over dc stad en omgeving. Het
verschijnen van dit schip veroorzaak
te een grooto opwinding onder dc
Mohammed aanschc bevolking, die
voor een troepenlanding vreesde. Ve
len vluchtten de stad uit, zonder te
weten, waarheen zij zich zouden he
geven.
De bewoners van Tripolis kunnen
niet minder dan
10 1TALIAANSCHL OORLOGS
SCHEPEN
langs de kust zien. En nog steeds
worden in Italië voorzieningen go
troffen, om meer schepen uit te zen
den. Nu zijn weer 40 door de regee-
ring gecharterde transportschepen
met marine-reservisten uit Genua on
der stoom gegaan.
De ltaliaansche bladen steunen de
regeering tot krachtige maatregelen.
De Echode Paris doet aimers.
Zij waarschuwt Italië \-uor iie bijna
onoverkomelijke moeilijkheden, die na
de ontscheping van een Landingsleger
in Tripolis zullen blijken te bestaan.
Het is een woest land. zonder hulp
bronnen, zonder water ui dit seizoen,
bijna onbewoonbaar voor Europeanen.
Frankrijk zelfs met con gehard en aan
het klimaat gewend koloniaal leger
zou er zeer groote moeilijkheden on
dervinden. De Turksche troepen zijn
gced geoefend, goed gen apend en door
Duitsche officieren geoefend.
De Echo de Paris betreurt de wen
ding, die de zaak heelt genomen en
zegt: „To Rome schijnt men te ge
hoorzamen aan
EEN DOLZINNIGE OPWINDING.
Het komt ons voor. dat men den oor
log niet had mooter, ontketenen, vóór
dat men zich verzekerd had. dat alle
onderhandelingen onmogelijk zijn."
Duitschland heeft zich tegenover
den Turk bereid verklaard vertoogon
naa rltalié zenden, uf dit Italië van
't avontuurlijke spel terug zal houden,
wordt sterk betwijfeld. Ook wordt be
twijfeld of de Duitsche vertoogen erg
krachtig zullen zijn... Onder bondgo-
nooten, onder vrienden men be
grijpt 't licht
Gisteren macht de Duitsche gezant
weer een bezoek aan den Sultan.
't Fransche blad dc Figaro weet
mee te deelen. dat de mogendheden
alles in orde maken, om
HET CONFLICT TE LOCALISEEREN
want geen hunner wil de Oosterscue
quaes Lie thans aan Uc orde stellen.
Dat is een ^eluk hij een ongeluk.
Maar- als de fanatieke Mohamedanen
nu toch met alle geweld willen, wat
dan? Bulgarije, Servie, Montenegro,
Griekenland en Kreta kunnen de mo-
gendliedeu door een vereoud optreden
dwingen, maar hoe is 't met de vele
millioenen Islam-belijders in de ach-
tei landen van Tripolis
Zelfs Italië zal meedoen om 't con
flict te localiseereu. 't Heeft daartoe
geveld wordt... ligt voor de hand.
Zij die daarin zondigen, zijn velen.
Zij verwarren critiek met propagan
da en een koei anuiyscorend oordeel
achten zij minder dan hun eigen
woj-mbloedi.ge zegezangen. Dat is al
les heel logisch en verklaart tevens
hoe vaak uitmuntende kunstenaars
zeer slechte critici bleken ©n hoe van
de beeldende kunstenaars die belang
rijk critisch werk leverden de eigon
geaardheid meer wetenschappelijk
dan oaitroermgsrijk, meer cerebraal
dan emotioneel was. (Fromentin b.v.
en ten onzent Jan Veth).
Komen wij tot Rochussen terug en
stellen ons inzicht tegenover dat van
zijn eigen tijdgonooten dan is er een
waarde'erings'verschil teil on gunste
van den kunstenaar. En de gronden,
waarop die mindere appreciatie bo-
rust, zijn zoozeer zakelijk to moli-
veeren, dat er geen vrees voor on
derschatting behoeft te bestaan, nu
jd© overschatting van vroeger op
hield.
Wij staan thans ver genoeg van
Rochussen af om zijn goede qualitei-
teiten met zijn tekortkomingen te
z.eii. Vergelijkende critisclie stud e
heeft er onzen tijd toe gebracht de
illustratieve verdiensten van Rochns
sen's werk niet te ontkennen, doch
evenmin het gemis aan gevoel, aan
doorleefdheid wat di t oeuvre aan
kleeft; de handvaardigheid vaal den
teekenaar te waardoor en, zoowel als
diens uitgebreide kennis der requi-
sieten, belioorend bij de door hem
uitgebeelde faiits et gestes, doch even
zeer de ontoereikendheid te gevoelen,
d;o vaardigheid en kennis alléén, in
zake kunst achterlaten. Heeft uien
(Lezelfde gevoelens dan niet in Vroe
ger tijden kunnen koesteren, in da
gen dat Rochussen's kunst aUerwege
hoog geschat en duur betaald werd.'
Men vergeto dan niet dat, nog afge
zien van de onmogelijkheid om kunst
waarde en handelswaarde met elkaar
te vereenzelvigen, ook het critisch pu
bliek van toen gemakkelijker te be
vredigen was dan dat van nu, en dat
het toon juist aan diie uiterlijkheden
een waarde toekende, onevenredig
aan die, door onze dagen er aan ver
leend.
Hoe hoog Rochussen Ln zijne dagen
aangeschreven stond bewijst wel het
feit, dut mannen als Franken en
Obreen een volledigan catalogus van
zijn oeuvre samenstelden, met alle
golukkigo bezitters zijner werken er
naast vermeld... De laatste jaren zag
vk vaak een aldus eervol vermeld
kunstwerk bij Roos of Muller voor
één of tweehonderd guldens veïkoo-
pcnl
Rochussen staat, chronologisch, toe
vallig tusschen twee interessante ty
pen van schilderkunst in. Zijn leer
meester en zijn voornaamste leerling
zijn beide kunsthistorische figuren
van beteekens. De eerste was W. J. J.
Nuyen, van wien men in het Amster-
damsch Fodor-museum een, voor dien
tijd zeer bijzonder werkje zién kan,
en wiens groote invloed op een ando
ren giooten, op Johannes Bosboom,
bekend is. En Rochussen's bekendste
leerling is G. H. Breiiner, eveneens
Rotterdammer, eveneons oorspronke
lijk voor den handel bestemd, en
wtens werk een tijd lang hopen deed
op een logische voortzetting een vol
ler groeiend© rijpheid nog van hot
weak der groote Haagsche impressio
nisten.
Meer dan één van beiden heeft Ro
chussen bet geluk gehad vun een
loopbaan, die bijna onafgebroken
succesrijk was. Toch zullen later wel
licht èn Nuyen in Breitner historisch
belangrijker geacht worden. Vooral
voor den eerste is eon rehabilitate
zijner in liet vergeetboek geraakte ver
diensten gowenscht.
Doch vaak laten deze soort rehabi
litaties lang op zich wachten. Een
eigenaardig geval daarvan is de pus
weinige Jaren her dateerende eerbied,
dien men thans don z.g. Franschen
primitieven bewijst. Ln du.ar bij onze
Fransche vrienden alles gewoonlijk
nog al ving in z'n work gunt, vo.rbanst
het niet dezer dagen te liooren betoo-
gen, dut, als de Joconde niet op haar
plaats terugkeert, men een gelijk waar
dig meesterwerk, van eigen bodem
bovendien, daar dient op te hangen.
En men wijst daarom den Juvenal des
Ursins vun den wegbereider der por
tretkunst, van Jean Foucquet aan,
welk schilderij in 1835 voor vier
honderd vijftig francs, door den Frun-
schen staat, werd verworven. Jean
Foucquet op* de plaats van Mona Lisa
en het spotprijsje, dat voor hem be
taald werd. is gewroken en ©an all©
vergissingen door net Louvre begaan,
wordt oen roemrijk feit tegenover ge
steld
Want vergissingen zijn er volgons
hen, die het moderne kritisch kunst
inzicht huldigen, bij groote hoeveelhe
den gebeurd. Nu men tot het inzicht
der g*roote waarde van de vroeg-Fran-
sche kunst gearriveerd is. beschouwt
men het eisenlijk al als oen ergissing.
dat Koning Frans I indertijd, ais liet
allereerste of tweede schilderij zijnei
collectie de loconda aankocht Na
tuurlijk waarom kochten hij cn
zijn hovelingen, allen bevangen door
snobisme en verzot gemaakt door dc
handige Lonibardijsclie kooplieden,
slechts wat deze laalslcn hun aan
tweederangs ltaliaansche kunst ge
liefden voor te zeiten. Had men dan
in Parijs geen meester als Jean Per-
réal, in Frankrijk geen kunstenaars
als Jean Foucquet, Paulus van Lim
burg, Jacauenard?
De kunstcriticus, die zich hier zoo
verontwaardigd beloont, vergeet, dut
iedere tijd de kunst heeft en de kunst
waardeert, die hem toekomt en dat de
echtste kunstenaars, daar bovenuit
levende, iuist daarom vaak in oen
anderen dan hun eigen lijd ©erst
waardeering vinden. I n zijn tijd en
toch ook daarboven, dat is de zin. die
ook in Daumier's woorden ligt.
Maar, het spreekt haast van zelf
wanneer men er zich toe zet, is het
voor hem. die dergelijke verhoudings-
quaesties a priori buiten beschouwing
Iaat, wel mogelijk uit dc administra
tie van een museum als het Louvre
grappige dingen op te diepen. Maar
men moet het, Frans I niet gaan kwa
lijk nemen, dat hij liever Andvéa del
Sarto en da Vinei kocht dan Foucquet
of van Limburg. Of het moest zijn,
omdat zonder die aankoopen Frank
rijk nooit in de penibele toestanden
geraakt zou zijn. door een diefstal als
thans goschied is. bjoot gekomen,
Lr is inderdaad veel grappigs in
de geschiedenis. Maar niet alleen in
die van de aankoopen door het Lou-
v»e. Het lijkt indeixlaad vreemd, als
men naast elkaar zet, dat voor L'iu-
fante Maria Teresia van Velasquez
slechts vijfduizend tranes betaald is
en dat men de II. Maagd van Tinto-
rotto voor 350 gulden verworven
heeft, terwijl»voor oen enkele Murillo
600.000 francs moest worden uitge
legd.
Voor middelmatige werken worden
telkens vermogens besteed, heel veel
v .m het superieure werk in het Lou-
vio verkreeg men boffend, voor een
koopje. Een Rembrandt voor 2000
francs, de Bohémienne van Hals voor
300 pond, en Dürer's „Kop van oen
grijsaard' voor 1000 franken!
Men kan met dergelijk© gegevens
echter goochelen. En als men alle bij
omstandigheden. waaronder die aan
knopen plaats vonden, niet kent, zijn
/.c nog niet erg overtuigend. Bij de
zooveel duizend aankoopen in drie
©ouwen gedaan, kan men de gegeven
benutten om te iilustreeren, wat men
wil. Dat liet Louvre altijd geboft heeft,
cn dat het ziqli altijd vergist heeft.
Dat het Louver iedereen te slim af was
en dat het» zich altijd heeft lattu beet
nomen. Dat hot Louvre alleen uit
kiinstovcrweging kocht en dat het al-
lij ddooi belangensfeereai geïnspireerd
werd. En zoo voorts, enz En de waar
heid zal dan Wel iLet midden liggen.
J. H- DE BOIS.
