aiiol lang of 'do gasten Erljgen ti&nr
gelukkig de leiding els do reahteul-
torst van D. E. C. doorbreekt, een
achterspeler von H. mist en ©en der
II -spolo'rs Onhoudbaar to eigen doel
plaatst.
Ook H. weet zeer gevaarlijk op te
'dringen, maar het schieten is treu
rig. Zeer snel verplaatst het sped zich,
nu den eentón dan dien anderen kee
per werk bezorgend, tot eindelijk de
rechtsbinnen van D. E. C. met een
prachtig schot in den bovenhoek doel
punt, 20.
Hoe H. ook werkt, steeds weet de
achterhoede van D. E. C. met zuivere
en verre schoten het terrain te zuive
ren. Even voor rust maakt een B.-
spelor hands, en de penalty, door D.
E. C. genomen, wordt onhoudbaar in
gezet. Nog een laatste poging van H.
om voo'r rust een tegen puntje te ma
ken blijkt vruchteloos en ols gedraaid
wordt ilaldt D. E. C. met 30.
Na de rust gaat Tangerman, wel
ke eerst in de voorhoede gespeeld
heeft, verdedigen, wat wel noodig is
daar II. nu tegen wind in moét spe
len, en al tis deze speler in de voor
hoede goed, in de achterhoede is toch
maar zijn plaats. Vele aanvallen
worden door D. E. C. ondernomen,
maar het is meestal Tangerman, die
scoren weet te voorkomen, al heeft
ook de keeper vele moeilijke ballen
gestopt. Toch weet D. E. C. nog een
maal de leiding te vergrooten, als de
linksbinnen goed voorzet en de bal
door den middenvoor onhoudbaar
wordt iVngecet, 40.
Hoe H. ook werkt om een tegen-
puntje te maken alle aanvallen stui
ten op de achterhoede, zoodat, als de
scheidsrechter het eindsignaal geeft,
D. E. C. met 10 wint.
Hoewel D. E. C. over alle linies
zeer goed speelde, was een 3—1 een
zuiverddr verhouding geweest, en als
Heemstede een betore schutter had,
zouden 't zeker een goed elftal vor
men. Nu wordt Tangerman midden
voor gezet, deze behoort echter In de
verdediging.
2e KLASSE.
E. D. O. III—HEEMSTEDE H, 8—0.
Nadat E. D. O. den toss gewonnen
heeft, verkiest zij met den zeer ster
ken wind mede te speien. Vermeld
dient, dat Heemstede met 9 man
spoelt, wat zeker voor haar een zware
handicap is. Al spoedig neemt E). D.
O. dan ook' het spel in turnden en voert
haar score vóór rust tot 60 op. Voor
al een heel mooi doelpunt van H. v.
Leuven mag genoemd worden.
Na rust denken wij Heemstede ook
nog wel een paar goals te zullen zien
maken, te meer omdat V. d. Horst,
die eerst 't doel verdedigde, naar vo
ren gnat. Maar Edo. denkt er anders
over, en weet nog zelfs twee punten
aan haar totaal toe te voegen. Dus
.wint zij haar eersten wedstrijd keu
ris met 80.
H. F. C. IV—CONCORDIA. 8—1.
Om tien uur fluit scheidsrechter
7andstra de elftallen, liever gezegd
de negentallen, in het veld.
II. F. C. wint den toss en wensdht
met den wind mee te spelen. De
Llauwwitten namen direct het spel in
handen. De II. F. C.-mid.denlinie heeft
weinig last met. de Cencordia-voorhoe-
do. Als Concordia met tien man en H.
F. C. voltallig is, weet R. Geyl met
een hard schot het eerste doelpunt ter
wereld te brengen. Met regelmatige
tusschenpoozen doelpunt II. F. C. nog
drie maal. Rust gaat in mét 4—0.
Na de ruet maakt H. F. C. kort na
elkaar 2 doelpunten. Concordia doel
punt dan door een te ver opdringen
Öer backs haar eenigste tegenpunt. H.
F. C. weet nu nog 2 doelpunten te ma
ken cn dan is het tijd.
Bij II. F. C. waren R. Geyl en W. Ie
Suour, die beiden drie keer doelpunt
ten, de besten, terwijl bij Concordia
D. Crayé en Lenaerts het beste spel
te zien gaven.
BLOEMENDAAL—BLAUWWIT 1—3.
Als om twee uur de heer Van Ges
nel verzamelen blaast, missen we bij
Bloemendaal Van Mareh. Blauwwit
te.volgens zeggen compleet. De gas
ten winnen den toss en verkiezen
eerst met den orkaa'n mede" te spelen.
De achterhoede de'r witten krijgt hier
idoor zwaar werk, maar weet toch tot
rust stand te houden.
Na de rust loopt Bloemendaal bard
van stapel en Houtgraaf weet zijn
club de leiding te bezorgen.
Blauwwit pakt nu flink aan en op
het appoleeren van Blauwwit's grens
rechter geeft de heer Van Gessel pe
nalty, die Vrij gelukkig in een goal
wordt omgezet.
Bloemendaal raakt nu op, waar
van Blauwwit profiteert door ïiog
tweemaal De Vries onhoudbaar te
passeeren en als Lót tijd is, heeft
Blauwwit eenigszlns geflatteerd ge
wonnen. De Bloemendaal spelers wa-
'n over 't algemeen te licht tegenover
deze sterk gebouwde Amsterdam
mers. Het spel van Blauwwit was
zeer doortastend en af. Bloemendaal
heeft hoofdzakelijk de nederlaag to
wijten aan het te weinig „aus dauor'
hebben, maar dat zal wel beter
worden. Tegen V. V. A. a.s. Zondag
beter hoor. Witten!
3e KLASSE.
S. V. V. II—HAARLEM V. 1—4.
Als S. V. V. II aftrapt, ontwikkelt
zich een geanimeerd spel. Flink door
den wind geholpen, neemt S. V. V. II
cenigon tijd de overhand. De center-
half weet te doelpunten. Even vóór
rust valt Haarlem een penalty ten
deel, die keurig door den keeper ge
stopt wordt. Spoedig hierop is het rus
ten. Na rust is Haarlem V steeds de
sterkste, en weet den stand op 4—
brengen. Als de scheidsrechter het
eindsignaal geeft hoeft Haarlem V ge
wonnen met 41. Toch is het resultaat
nog gunstig voor S. V. V. II. dat pas
voor het eerst in den bond speelt en
nooit zoo'n sterke tegenpartij heeft ge
had.
ifi. F. C< Vt—K. B. 0. IV.
62.
Üin 2 uur stellen bekte elftallen zich
op het 26 terrein van EL F. C. op on
der leiding van den hoer Davidson.
Direct na aen aftrap ontwikkelt zich
een vlug speL Beide partijen zitten
goed op den bal. H. F. C. weet spoedig
een zeer fraai doelpunt te maken door
Sayss. lllerop maakt E. D. 0. met een
kalm zuiver schot gelijk. Sayss weel
nog 2 mooie goals te maken en dan
is hot rusten (3—1) voor H. F. C., ter
wijl E. D. 0. slechts éénmaal tegeu-
scoort. Zoo komt tijd met een 62-
overwinning voor H. F. C.
Bij E. D. O. blonk geen der spelers
uit, bij H. F. C. maakte Sayss 5 van
ds 6 doelpunten, terwijl Ilervel en
Sandberg in de achterhoede het beste
werk deden.
V.V. H. III—F. C. A. n, 1-2.
V. V. H. speelt met den wind mee
eh houdt voor de rust het spel op
Achilles' helft. Door goed verdedigen
van Achilles maakt Hercules slechts
punt, door een heel mooi schot
van links. Enkele schoten op het
Achilles doel gaan rakelings over.
Na de rust is het spel meer ver
deeld.
Achilles slaagt er in twee doelpun
ten te maken, terwijl het de>n V. V.
H.-menschen niet gelukt nog een
puntje aan hun totaal toe te voegen,
zoodat Achilles wint met 21.
H. F. C. VH—HEEMSTEDE III.
50.
Deze wedstrijd vond om 10 uur op
het 2do terrein van II. F. C. plaats.
H. F. C. speelde met 9 man.
Bij beide partijen wordt met veel
animo gespeeld. II. F. C. is iets in de
meerderheid, ze weet dan ook vóór de
rust 2 goals te maken, terwijl Heem
stede niet tegen kan scoren. Na do
rust voert H. F. C. haar score tot 5
en wint dus met een stevige meerder
heid.
V. V. CONCORDIA II—H. F. C. V,
2-1.
In dén beginne is H. F. C. de ster
kere en weet dan ook spoediig met een
mooi schot do leiding te nemen,
langzamerhand herstelt Concordia
zich en wordt het spel meer verdeeld.
Een strafschop wordt dóór de'n cen-
terhalf van Concordia hard togen
bovenlat geschoten.
0 terugspringende bal wórdt
evenwel weer door een der V.
V. C.'ers opgevangen, en prachtig in-
wet.
Nia dé 'rust speelt H. F. C. mei don
wind i'n den rug, maar van ©enig
overwicht dor II. F. C.'ers is geen
sp'rako. Een deir uitvallen van Con
cordia wordt wederom ineit succes be
kroond, evenals de eerste maal komt
■het doelpunt van de'n voet van (fe'n
linksbuiten.
Even vóór tijd krijgt II. F. C. nog
een strafschop te nemen, man'r die
wordt naast geschoten.
Bij H. F. C. was de achterhoede j
het beste; de voorhoede miste in to-'
gens telling met de meeste II. F. C.-
elftallen den fin/.shing touch.
Bij Concordia waren keeper en
half backlinie, voo'ral do oenteithalf,
schitterend.
Plaatselijke ontmoetingen
Zondag zou te Zandvoort een voet
balmatch worden gehouden tusscheh
Z. V. V. van hie'r en Spartaan van
Amsterdam. Wegens het ongunstige
weer werd een vriendschappelijke
match gespeeld. Uitslag 2—1 in het
voordeel van Z. V. V.
Voetbalnieuws.
VETERANEN-VOETBAL'.
Ten gevolge van den oproep, 7 Sep
tember in verschillende bladen ge
daan, om tot het spelen van voetbal
door veteranen te geraken, hebben
zich een 40-tal schriftelijk tot den
heer Van Hasselt gewend en min
stens zooveel mondeling hun toezeg
ging gedaan. De toezeggingen zijn
over de volgende plaatsen te ver-
deelen Amsterdam, Den Haag, Rot
terdam, Haarlem, Utrecht, Hilver
sum, Zaandam, Heemstede, Breda,
Nijmegen, Beverwijk, Zwolle, Amers
foort.
Het drietal, dat de oproeping uit
bracht, stelt zich voor op een Zondag
in October b.v. in Den Haag of Am
sterdam bijeen te komen, en 's mor
gens eene NoordZuid-Holland wed
strijd. te spelen en daarna te bespre
ken, op welke manier evontueele in-
docling te maken voor eene geregel
de competitie en hoe deze te bestu
ren. Nader nog zal dan dag en plaats
van samenkomst worden bekend ge
maakt.
DE BELGISCHE EERSTE KLASSE.
Slechts één competitiematch is
Zondag gespeeld:
F. C. BrugaLs—Beerschot A. C.,
4-0.
Hockey.
OEFENWEDSTRIJD.
Een elftal van de Amsterdamsche
Hockey-club speelde gisteren hier te
gen ..de Musscheneen oefenwed
strijd, die in een gelijk spel eindigde
(4-4).
Luchtvaart
KüLLER IN INDIë.
Kuiler maakte te Solo in een storm
wind eon schitterende vlucht. Bij de
landing evenwel brak een vleugel van
de vliegmachine.
De Soesoehoenah van Solo was
zeer ingenomen met de prestaties
van Küller, dat hij hem een fraaien,
waardevollen wandelstok schonk,
schrijft de Sum. Post.
DE PRIJS QUENTIN—BAUCHART.
Zaterdag was de laatste dag v
den prijs Quentfn-Bauchart. Het
Helen vet meer gelukt Renaux in te
Eugérde Renaui op 'n Fa'ru.
nault heeft ttu den prijs van 1.00<Pe"J
francs gewonnen met oen totaal ai-
stand van GG00 KM.
Helen op Nieuport— Gnome is twee
de met een totaal afstand van 5300
K.M.
Derdo is Tabuteau (Borol-Morane-
Gnome) met 3500 KM.
BOKSEN.
HET VERRODEN VUISTGEVECHT
JOHNSON—WELLS.
De Tel .schrijft over de to Louden
verbonden boksmatch nog o. m. De
ondernemer White is razend, dat de
zaak die wending heeft genomen.
Toen hij onlangs het aanbod van den
predikant Meyer afwees, vrijwillig
van de boksparlij af te zien legen een
waarborg, dat de predikant bem zijn
gemaakte onkosten zou vergoeden,
schreven wii. dat White blij mocht zijn
althans eenige schadeloosstelling te
krijgen. Nu krijgt hij niets en heeft
zelf zijn groote schade te dragen. Be
halve zijn vele uitgaven voor reclame,
heeft Johnson alvast de helft, 36,000
binnen, van hetgeen hij voor de boks-
partlj zou ontvangen.
Er werd aanvankelijk gemeld, dat
zij misschien te Parijs zou plaats heb
ben, doch daar kan ook niets van ko
men, om de eenvoudige reden, dat de
neger Johnson het boksen vaarwel
gaat zeggen. Hij gaat zijn contracten
in Engeland voor optreden in mu
sic-halls vervullen, en daarna steekt
hij geen vuist meer uit.
Aan een reporter van de „Daily
News" vertelde hij, er nu genoeg van
te hebben en genoeg te hebben ver
diend. In de laatste vijf jaren verdien
de hij 65,000 pond sterling, zeggge:
zeven honderd tachtig duizend gul
den. Een derde deel daarvan heeft hij
aan contanten in handen, de rest
heeft hij belegd in eigendommen, ju-
weeien en automobielen. In Amerika
gaat hij misschien een automobielen-
zauk opriehteu, maar in don „ring"
ziet men hem niet moer. llij gaat af
stand van het wereld kampioenschap
doen en zal na een vriendschappelijk
gerechtje met vier k vijf dor beste bok
sers, uit hun midden zelf een kiezen
als wereldkampioen in zijn plaats.
dinueniand
De storm.
In vele plaatsen heeft de storm veel
schade aangericht. Boomen omge
waaid, ruiten vernield, telegraaf- en
telefoonleidingen beschadigd en ge
stoord, enz. Ilier en daar veroorzaak
te de regen kleine overstroomingen en
werd 't tramverkeer belemmerd door
do gevallen boomen, enz.
Overal had 't tramverkeer veel ver
traging.
Alleen de bijzondere voorvallen zul
len we hier vermelden.
To Leiden ls oen uithangbord op de
Hoogewocrd afgerukthet viel een zes
tienjarigen jongen op 't hoofd, die be
wusteloos ineenzakte en vermoedelijk
aan een hersenschudding, bezweken
is.
liet tentoonstellingsgebouw, Land
bouw, dut uls feestgebouw op den
3den October te leiden dienst moest
doen, is geheel togen den grond ge
waaid de verschillende onderdeelen
werden links en rechts door de lucht
geslingerd.
Van de overdekte Koronbenrsbrwg
werd een deel van de bedekking afge
slagen.
De Haassche tram, die te 9 uur te
Leiden aankomt, werd bij De Vink
door 15 vallende boomen geheel inge
sloten en kou voort noch terug.
Tot half twaalf kon geen tram Lei
den bereilten men was toen bezig de
hoornen door te zagen.
Trein 54 an Parijs naar Amsterdam
•ord onder Voorschoten getroffen
door een vallenden boom. De machi-
nelantaariis worden verbrijzeld. De
trein ondervond ongeveer 10 minuten
vertraging.
Te Schevcningen werd van verschil
lende zijden de assistentie van de po
litie ingeroepen. Vele opstallen op bet
strand sloegen weg. iu de nieuwe re
mise van de train to Schevcningen
sloeg do bliksem in do clcctrische bo
venleiding. waardoor kortsluiting en
eon begin van brand ontstonden een
deur werd geschroeid.
Te Rotterdam kroeg een vrouw in de
Kattenburgorsteeg een vallenden
schoorsteen op 't hoofd en kreeg een
schedelbreuk.
Op Tliolen is de konnis bijna geheel
omver gewaaid.
Enkele polders zijn ondcrgeloopen
door 't doorbreken der dammen, o. a
de Engelsche polder en do polder bij
Voensdrecht. De bewoners moesten
zich inspannen oxn 't vee te redden.
't Vondelpark to Amsterdam heeft
ook veel geleden.
In 't llaagscne boscli zijn vele boo
men omgewaaid.
Te Rotterdam is een pleegzuster
door een vallanden boom getroffen.
De late fruitboomen in de omstre
ken van Tiel hebben veel door den
storm geleden.
Het stoomschip „Zwolle", van de
Holland-Friesland-lijn, varende tus-
schen do Lemmer en Amsterdam, trof
buiten Marken het stoomschip „De
venter 1" aan, dat in nood verkeerde.
Door de hooge zeeën waren de ruimen
en de macliiuekamer vol water geloo-
pen. De „Zwolle" nam het schip op
sleeptouw en bracht het veilig
haven ran Amsterdam,
Terwijl de stormvlagen wüd over de
Zuiderzee woedden en de golven
hoog te£en do zeeweringen om Urk
sloegen, dobberde een zeer klein bootje
benoorden het eiland, bomuud door
den 72-jarigen visscher Klaas de Boer
en zijn dochter, dio 's morgens vroeg
meegegaan was om het uitstaand bob
want te halen. Telkens sloeg het wa
ter in het open bootje, dat onverpoosd
moest worden uitgehoosd. Gelukkig
konden r.i1 na uren lang in gevaar
verkeerd te hebben, door kloeke vis-
schers aan wal gehaald worden.
Bij Terschelling is een loodsafhaler
gezonken. Van de bemanning is nog
niets bekend.
Een schoener of zeetjalk is omgesla
gen in de TerschcUingor gronden. De
opvarenden zijn naar alle waarschijn
lijkheid omgekomen.
Gisternacht is een onbekend bom-
schip over de Maasvlakte gesternten en
gezonken. Omtrent den naam en de
bemannin? Is niets bekend.
DE SOLO GESTRAND.
Het Zaterdagmiddag van Rotfer-
'ggn naar Java vefrtrokkón stoom-
L]oy<golo van de Rotteidamsche
Holland gostrand bij den Hook van
ik m w v c)t. scheen, dat de stórm
pasaeerende, en er* "ur pieren
l et het signaal hooro.blu'ön Zljnde'
vaar, heb dringemd hulp-^®** m„ge"
De reddingboot'President
spoedig ge'reed, ging naar bu.
doch kon het niet verder brengen dal
de hoofden. De storm had Inmiddels
een bracht bereikt van 11 (dat is on
geveer 110 mijl In de minirut)-
De krachtige sleepbooteh Roode
Zee, Noordzee, Gouwzee en Schelde
waren eveneens uitgegaan, doch ook
die booten moesten orrverrichterzake
terug.
Men vernam, dat de Solo nabij de
westKrib, dicht bij TeThevden en
Monster, ongeveer 1000 A 1500 meter
uit den wal in diep water geankerd
lag. Het roer was defect, en een an
ker reeds weggeslagen.
De storm, die inmiddels meer noor
delijk was geworden, was niet be
paald ongunstig voor het schip.
De Solo, een vrachtschip, groert bru
to 3553 en netto 2275, reg. ton, hoedt
een bemamv'ng van ruim 30 kop.
Men hoopt 't schip nog te kunnen
behouden. Of dit gelukken zal is nog
niet te beoordeelen.
De Harwichboot Munioh, die Zater
dagavond nu ar Londen moest vertrek
ken, heeft het hard te verantwoorden
gehad. Door de hevige windstooten is
het stoomschip op drift geslagen en
naar den znidwal gedreven, waa'r het
late'r geankerd lag.
Ook andere booten hadden moeilijk
heden.
Van een baggermolen, cffe in het
kanaal lag, heeft men de bemanning,
6 personen, por bootje moeten afha
len, omdat hot vaartuig water begon
te maken.
De groote transporteur Harpen,
van de Steen kolenhandels ve'reen ig tog
is, toön zij bozig was het stoomschip
Kinderdijk aan hot kolenstation van
do Steenkölenliandölsvereenigi
Vlaardingen te bunkeren, door den
storm losgeslagen en op den Zuid
oever vastgeraakt. Er gingen sleep-
booten hoen om assistentie te verlee-
nen,
ONGELUK MET EEN LOODSBOOT.
Ons wordt gemeld uit Hoek van
Holland De loodsboot Nummer 4 is
ontredderd binnengekomen. 4 man
zijn over boord geslagen en verdron
ken. Eén loods is zwaar gewond.
't Schip, dat zijn roer verloren had
en met zijn machines niet meer kon
werken, zat bij Monster aan 't strand.
Zondagmorgen 7 uur ging de red
dingboot in zee. Na eenige tochten met
moeite volbracht te hebben, slaagde
men er in alle opvarenden te redden.
Hulde aan de dappere redders, die
helden ter zee
I-let was de stoomloodsboot „Helle-
voet3luis". De kapitein Berkhout, de
loods Kuit en de kweekelingen Schaap
en De Geus zijn jammerlijk verdron
ken. De loods Kolster is gewond en
stervende.
OVERSTROOMING VAN DE
SCHELDE.
Tengevolge van den hevigen storm
is de Schelde hij Antwerpen bij hoog
tij buiten haar oevers getreden. Lood
sen werden onder water gezet. De
aangerichte schade is aanzienlijk.
SPOORW EGONGELUK.
Zaterdagmiddag lieten iu Zuid Lim
burg 6 wagens van een goederentrein
los. Zij rolden in volle vaart langs het
hellend baanvlak naar Herzogenrath
af en zijn daar op een vrachttrein «re
stooten, 1 man werd vermorzeld en 6
personen gewond. Er 'is groote niate-
rioele schade. Het verkeer was j
stremd.
ONZE SCHEEPVAART EN DE
OORLOG.
De directie van de Kon. Ned.
Sioomb. Mpij. deelde aa'ngaande de
gevolgen die de Itaiiaansch-Turksche
oo'riog voor haar stoomvaartdiensten
op de Middellandsclie Zeehavens kan
hebben, het volgende mede:
De oorlog tusschen Italië en Tur
kije aal, voor zoover thans voorzie'n
kan worden, geen noemenswaard! ge
gevolgen op ons bedrijf uitoefenen.
Zeer onwaarschijnlijk mag het
acht wórden, dat onze schepen van
éen der beide oorlogvoerende partijen
overlast ondervinden zullen, te meer
daar de strijd tot Tripolis gelocali-
seerd schijnt te zullen worden. De
vrachten zullen In het oostelijk deal
der Middellandsche Zee ten gevolge
van het terugtrekken der Itoliaaii-
scha handelsvloot uit d.e wateren,
ongetwijfeld rijzen, en wellicht zal
dit ons bedrijf hier en daar ten vooï-
deele komen; aan de andere zijde zul
len vele verschepers, geleid door al
dan niet gewettigde vrees voor beta
lingsmoeilijkheden, door den oorlog
veroorzaakt, geen goederen naar
Turkije durven zenden, waartegen
over weer staat, dat eon mogelijke
boycot van Ituliaansche goederen de
plaatsing van orders in Nederland en
zrjn achterland in de ha'od kan wer
ken waarmede het vervoer met
onze lijn gebaat zou zijn.
Zooais gezegd, zijn noch groote
voórdealen, noch, belangrijk© scliadeh
uit dezen krijg op dit oogen-
b 1 i k te voorzien:
NEDERLAND EN DE OORLOG.
'Aan de Nederlaudsche regeering is
kennis gegeven van den tusschen
Italië en Turkije uitgebroken strijd,
o.a. ook door tusschenkomst van den
Italiaanschen gezant te 's-Graven-
hage. Naar aanleiding daarvan zal
weldra een ambtelijke neutralleits-
vórklartng openbaaf gemaakt wór
den, waarbij den Nederlanidschen
onderdanen, verbijf houdende in de
landen der oorlogvoerende mogend
heden, de Inachtneming van de
strengste onzijdigheid wordt voorge
schreven*
STEENKOLENHANDELSMAAT
SCHAPPIJ VOORHEEN JAN
VELDHUIZEN.
Naar de „Tel." verneemt, zullen
door de justitie, op wier last een voor-
loopig onderzoek in zake den toestand
:r sieenkolenlrandelmaatechappij
erheen Jan Veldhuizen is bevolen,
verdere stappen In de richting
'■echtelijke vervolging worden
„edaan, «..^ren£ aandeelhouders-
vorgaderini
zijn gehouden.
DE FRUITTENTOOrfc>"ri,LLTNG TE
ELST.
De Koningin-Moeder braeij. Zai*r-
dagmiddag een bezoek aan de groote
nationale fruittentoonsteJUng te Eist.
Letteren en Kunst
HET TOONEEL
In AMSTERDAM.
DISCIPLINE, m htair tooneelspel bi
3 bedrijven van L. JUngmann door
de Neder! amdsche Too'nee!vereeniging
Het groote succes van Beijerlein
heeft vele militaire tendenz-6tukken
doen geboren worden. Li Frankrijk
erschenón al heel spoedig na Taptoe
,La grande Familie" van Arquiilère
en „Sous 1'Epaulette" van Arthur
Bernède en in Duitschland „Die letz-
ten sechs Wochan", van welk laatste
stuk wij Zaterdagavond in eten. Hoi-
lamdseben Schouwburg de première
hebben mogen hij wonen.
Al deze stukken zijin echter slechts
slappe aftreksels van Taptoe. Beïjer-
lein muntte uit door oorspronkelijk
heid en kracht en wist eenige prach
tige militaire typen te geven;
Fran scha auteurs en deze Duitscher
kwamen niet veel verder dan tot na
volging.
Als Beïjerlein in Taptoe, tracht
Jungma'nn de misstanden in het Duit-
scbe leger to een schel licht te plaat-
maar terwijl Beijerleim over
tuigde door zijn onpartijdigheid
ons trof door zijn forsche en eerlijke
schildering, stelt deze Jungmann zich
van het begin af aan partij en Irri
teert door zijn opzettelijkheid
grofheid. Doch het grootste verschil
tusschen Taptoe en Discipline en
hiermee hebben wij als recensent wel
het meest te maken is, dat het eer
ste een kunstwerk en bet tweede niets
meer dan een tendentieus en dan
'nx>g mislukt pla.dood is geworden.
Men behoeft de krijgsraadscènes uit
beide stukken slechts met elkander
'ergelijkein, of de figuren van Volck-
hardt, Quess en Clarchen uit Taptoe
maar naast Joliann Kirsch, Schmidt
en Marie uit Discipline te plaatsen
om tot het besluit te komen, dat Tap
toe en Discipline alleen het milieu en
de lendeiiz met elkander gemeen
hebben.
Dat het stuk vol grove oinvaarschij'n-
lijkhedten zit en daardoor als pietdood
mislukt is, zal voldoende uit den in
houd blijken.
Frits Kirsch, de zoon van een ou
den invalide, die bij GraveLotte ten
koste van zijn rechterarm het ijze
ren kruns heeft verdiend, ligt als
soldaat in een kleine garnizoensstad
in \Y est-D mtsc h land
Nog slechte zes weken hoeft hij te
dienen; dan is hij vrij en kan hij
als mijnopzichter met zijn meisjes,
Morie Altine'.er, trouwen.
Maar in zijn compagnie dient ook
de sergeant Klein, een ploert van een
onderofficier, die Vroeger te vergeefs
aan Marie Altmeier bet hof maakte
en nu gezworen heeft, Kiirsah de laat
ste 6 weken het leven zuur te zulten
maken. In het tweede bedrijf, dat op
een soldatencbambree speelt, zien
wij, h-oe Klein den armen Kirsch
„pest/'. In deze tooneeian wil do
schrijver blijkbaar do excessen aa'n-
toonen, waartoe het gezagsfanatisme
in het Duitsche leger kan voeren.
Klein onthoudt aan Kirsch, die nog
geen ratouut geleden van zijai kapi
tein een pluim van wat heb ie me
heeft gekregen wegens flinkheid en
netheid, opzettelijk zijn verlofpas,
gooit zijn kleeren uit zijn kaatje en
wil hem noodzaken niet alleen zijn
eagen laarzen maar ook de both'nes
van een dametje te poetsen, dat
gen tijd bij hem op zijn kamer in de
kazerne clandestien heeft doorge
bracht Als Kirsch dit Inatete beleefd
doch beslist weigert, vloekt Klein
hem éérst „stijf, om hem daarna
onder de oogen notabene van het be
doelde juffertje gymnastische toe
ren met bel gewaar te laten verrich
ten, zóó Jaag totdat hij niet moes*
ka'u.
Nu zouden wij. die toevallig ook
een klein beetje begrip van het mili
taire hebban, zoo zeggen: ezels
Kirsch verdienen niet beter; een slaaf
vindt altijd wel een moester Want
waf hij daarvoor bijna twee jaar sol
daat om nog niet te weten, dat hij
sergeant Klein slechts met zijii meis
je alleen bad behoeven «e la ton staan
en bij den toch zeer rechtvaardigen
kapitein, die nog in de kazerne
was, zijn beklag te doen, om zijn
meerdere voor altijd „te doen han
gen" en nooit ineer eeaigon laat van
hem te hebben?
Zou een Duitsche jonge
mijnopzichter nop wel zoo weinig
begrip hebben van wat een meerdere
mag doen en wat niet Zou er één
Pruisisch onderofficier, als hij
minste niet stapelgek ls, te vinden
zijn. die een dergelijk spelletje met
een oud soldaat durft spelen, met een
infanterist 1st© klas nog wel. die pas
door zijn kapitein als voorbeeld voor
do oompagnie is genoemd
Maar de schrijver Jungmann durft
zijn tooneelfeldwcl»ei nog wc-1 anclero
dingen laten doen. Hij laat hom zelfs
Marie voor slet uilschelden en beet
pakken en den infanterist lstc klas
een slag in het nozlcht geven in pre
sentie van diens heelo familie, Ja,
zelfs in tegenwoordigheid van den
oud-militair Kirsch, drager van
het ijzeren kruisl Eu je ver
wondert jo niet rneer, als dera eerlij
ke, voor recht en billijkheid opkomen
de strijder Jungmann ecu Duii-
schen kruvsraad den soldaat Kirscu
na tal van paüietisai© scenes tot 3
jaar tuchthuisstraf luat veroordoeleii,
omdat deze onder die ouistundigiiedeu
zijn supérieur met een dienstgeweer
op zijn hoofd heeft getikt Dp het al
lerlaatste is hel den schrijver echter
zelf blijkbaar te bar geworden cn lnj
lo*t daarom den verdediger nog juist
even voor het zakken van het gordijn
zeggen. -Jat de hooge raad hem wel
zal vrijspreken.
Dit tendentieuze stuk was natuur
lijk koren op den molen van een groot
deel van tiet Hollandsche schouw
burgpubliek. En och arm 1 er wa
ren er zelfs, die meenden, dat zoo iets
ook in Holland mogelijk was.
„Gaat hei bij ens nu oox zoo iu
dienst hoorde ik eon dome achter
mij aan haar man vragen, toen de
sergeant Klein den ongeinkfigen stak
kerd Kirsch stond uit te vloeken, iu
presentie van het juffertje.
„O, precies zooant woordde de
meneer, die blijkbaar wel eens cc-u
Hollaridschen milicien gesproken had.
vol overtuiging. „Schande hspte me
vrouw, en boven viel op het hetzelfde
oogenblik een juffrouw in onmacht.
Wij vermoeden, dat zij juist een zoon
als achtmaander op hot altaar des va
derlands had geofferd.
Hollandsche acteurs voelen zich in
Duitsche militaire stukken nooit bijs
ter op hun gemak Als wij het bijv.
niet reds nan den pince-ncz, dien de
heer Chrïsniïn in het dagelijksch leven
draagt, hadden bemerkt, don zou het
ons Zaterdagavond toch wel ziju op
gevallen, dat deze verdienstelijke jeu
ne premier nooit in een soldatenpak
heeft rnndoeloopen. En te vordert en
naar de liouding der soldaten in het
tweede bedrijf, zouden wij zoo zeggen,
dat sergeant Klein ook in andere op
zichten een slecht instructeur was.
Maar behalve dan een zekere Holland
sche gemoedelijkheid bij deze Duit
sche militairen, die sterk contrasteer
de met den titel en den Inhoud van
het stuk, viel de opvoering als geheel
tï roemen. LouLs do Vries was voor
treffelijk als de ploertige onderoffi
cier Klein al vreezen wij, dat kapi
tein Muller op het binnenplein ziju
schreeuwen kon hooren Alex Frank
schneidig en correct als compagnies-
chef, Ternooy Apèl sympathiek als
verdediger en Van Praag hoogst amu
sant als stomme recruut cn ijzig stram
als auditeur. Den hoer Chrispijn von
den wij in het tweo^ bedrijf het best;
tijdens de "krijgsraadscène was hij
wel wat vermoeiend druk en overdre
ven pathetisch. Uit de rol van den in
validen Kirsch is meer te halen, dan
do heer Smith er van maakte. Van de
aankJeeding van het stuk was veel
werk gemaakt. F.en woord van lof voor
de chambree in het 2do bedrijf.
Het stuk had beslist succes, wat be
halve aau de veiou welgevallige
tendenz ook aan het spel te danken
was.
Woensdag komt de Nedcrlondsche
Tooneelyerc-eniging hier met Vor
stenschool. Do hoer Van Gaste
ren is o. i. verstandig gewoost Mulla-
tuli's drama boven Discipline te ver-
kieaen.
J. B. SCHUIL.
Gemengd Nieuws
HONGEROPROER TE DUBLIN.
Te Dublin heeft ©en allerhevigsr
hongeroproer gewoed. Het volk deed
een aanval op verscheidene broodkar-
ren, die werden omgesmeten. Do in
houd werd terstond onder dc honge
rende vrouwen en kiuderen verdeeld.
SCHIPBREUKEN.
Gedurende den hevigen storm is do
Duitsche passagieraboot „Künig
Friedric-h August" bij Boulogne sur
Mer gestrand.
Nader werd gemeld:
Het scliip zit hoog op do kust. er
staat een noordelijke orkaan. Hou-
deTd passagiers en do bemanning be
vinden zich nog a«u boord Het stoom
schip brak van zijn ankers los en
dreef spoedig op de kust. Vele sleep-
bcoten zijn in de buurt, liet schip
blijft vastzitten. Zondagavond heelt
men het gelicht cn do watertanks ge
ledigd, maar op het oogenblik bestond
ei nog aeen .vooruitzicht, dat bet
schip zou vlot komen.
Te Antwerpen zijn eenige aanvarin
gen op de Schelde voorgekomen, ook
zonken verschillende lichters en ande
re schepen. Twee meuschen verdron
ken.
RAMP IN ANTWERPEN.
De Hbld. correspondent te Antwer
pen meldt:
Er schijnt een vloek te ruston op
de rampzalige De Qercqateeg te Ant
werpen. Tweemaal roods gingen hir.s
jas o]) in vlammen bij dc branden in
de houtstapels; nóg b.edt do elltfndig©
steeg niet de zwartgeblakerde muren
der half in puin liggende verbrande
woningen een uitzicht van erbarme
lijke triestheid, e:i nu komt een ramp
van andoren aard do reeds zoo zwaar
beproefde bewoners treffen. Zater
dagmorgen is eon dor bouwvallige
woningen ingestort. Vio'r menechen
bloveu In een kelder dood onder het
puim
Stoomvaartberichten
STOOMVAARTMAATSCHAPPIJ
NEDERLAND.
Celebes (thuisreis) vertrok 29 Sept.
van Padang.
Ka'irumen (uitreis) arnveerdo 30
SepL te Port Saai.
Sumatra, uilrcie, ia 29 Sept Whi
ten' starre gepasseerd.
