HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD,
DONDERDAG 12 OCTOBER 1911
OM ONS HEEN
No. 1422
Brleren Tan bet 34ste Raadslid
'Aan de Kiezers.
Het feit, «lat er iu do afdelings
verslagen van den Raad over de ge
meen tebogrooting weinig te lezen
etaat, mag II, geachte kiezers, tot te
vredenheid stemmen. 't Is een be
wijs, dat alles goed gaat, en over
eenstemming 'héèofscht tusschen B. en
\V. en ons. In d'ezo courant hebt gij
daarover at zoo uitvoerig gelezen,
dat ik op de verecltitiende punten,
die in behandeling werden geno
men, niet behoef terug te komen en
mij alleen bepalen zal tot één zaak,
een enkele, maar die dan ook voor
IJ, kiezers, en ons Raadsleden, voc<r
ons Raadsleden en U, kiezers, om
beurten, woderkeerig en zoo vervol
gens, van bet allergrootste belang is.
Ik bedoel namelijk den wensch van
©enige leden naai- een stenografisch
Raads verslag, een verlangen, wil ik
maar zeggen, dat door mij geheel ge
deeld wondt. Te lang reeds hebt gij.
gewaardeerde kiezers, do letterlijke
mededeeling van onze redevoeringen
gederfd - of is bet gedorven
Voortaan moot al wat wij in 't mid
den brengen, in overweging geven,
willen doen opmerken, wenschcn te
zeggen, te verklaren of mee io doe
len van a tot 7. aan de publiciteit
(dat zijt gij, kiezers) worden prijsge
geven.
Vóórdat ik evenwel de .argumenten
van niljn ingenomenheid met een
stenografisch raodsverslag te berde
breng, wensch ik iets over de steno
grafie zelf le zeggen. Stenografie bo-
ieekent kortschrift, omdat in korten
vorm een lange klank schriftelijk
woixlt uitgedrukt. Zoo wordt bijvoor
beeld in hei stelsel Steger-Tetar van
Elven, dat vroeger algemeen en nu
ook nog wel in de Staten-Generaal
gebruikt woixlt. de vaak voorkomen
de uitdrukking Mjjn heer de
Voorzitter weergegeven door
©ea eenvoudig uitroepteeken, schuin
geschreven, zooDe „gomeente-
raad" wordt afgebeeld met een woord,
waarin feitelijk maar vier letters ge
combineerd geschreven staan, do m,
de e, de r en de a. Hieruit blijkt al,
geachte kiezers, dat een goed. stelsel
van kortschrift drie soorten vee-kor
tingen kent vooreerst zijn de lettors
van het stenografische alphabet een
voudiger, dun die van het gewone
schriftbovendien worden do woor
den verkort geschreven, de stenograaf
gebruikt bijvoorbeeld nooiit dubbele
klinkers en laat altijd de stomme e
weg, zooals bij wegwerker, waar bij
alleen wgvvrkr schrijft, en ten slotte
worden de volzinnen verkorf, omdat,
lidwoorden, voegwoorden en woel ik
wat al niet, worden wegwelaten.
En eindelijk zijn er nog speciale
verkortingen voor lastige woorden,
zooals gouverneur-generaal, dat ge
schreven woixlt met twee g's boven
elkaar, zonder meer.
Is bet stenogram klaar, dan werkt
de stenograaf bet in gewoon schrift
voor den zetter uit, .Meestal kan de
eene stenograaf bet schrift van den
ander niet lezen, soms weet een ste
nograaf zelfs zijn eigen schrift niet
to ontcijferen, maar daarvan mag
hem geen verwijt gemaakt worden,
omdat het ook buiten de stenografie
niet zelden gebeurt.
Geachte kiezers, ik vraag excuus
■Voor deze eenigszins droge uitwei
ding. Welbeschouwd zijn gemeen te-
raadsdebatten en stenografie dik
wijls met elkaar in flagranto.il strijd:
ecu discussie is namelijk het in uit-
gebreiden vorm brengen van een dik
wijls beknopte gedachte en kortschrift
bot in ödamgvpeiöleu vorm brengen
van uitvoerige klanken. Juist eikaars
tegenvoeters, zou jo zoo zeggen. Wat
kan, indien dit zoo is. de roden we
zen, dat er ©enige Raadsleden zij».
die niettemin een stenografisch
Raad9verslag wenschen
Voor de beantwoording Van deze
zaak, waarrle kiezers, verzoek ik
vriendelijk Uwe volledige aandacht.
In do eerste plaats is het een buiten
gewoon ontmoedigende zaak, wan-
(neer Je als lid van den Raad (ik
weet er van mee te praten) een be
schouwing hebt ten beste gegeven,
die naar je eigen meening lang biet
kwaad was en jc moet dan in dp cou
rant lezen „Het 34ste Raadslid repli
ceert", of „het Siste Raadslid dient
uitvoerig van dupliek'. Wordt gij,
geachte kiezers, daar wijzer of beter
van Immers neen En daarbij er
blijkt uit, dat dc voisLuggevctr een
zekere crltlek uitoefent, dat hij In
zichzolven denkt„nu ja, bet 34ste
•Raadslid heeft datzelfde zooeven a!
gezegd." Welnu, dat dulden wij niet.
We verdragen, zij het ook met, moeite,
dat ©011 ander een motie indient, die
w ij id klaar hadden, dat ons amen
dement verworpen en dat van een
ander aangenomen wordt, maar dat
een verslaggever zou uitmaken; wat
van ons betoog lezenswaard is en wat
niet, dót gaat boven onze lijdzaam-1
beid.
Do stenograaf is een lieol andere
soort van verslaggever. Die weet
nauwelijks of H over een brug of over
asphalt gaat, hij schrijft alleen klan
ken, maar die dan ook in hun ge
heel I Ilch je een halve kolom gespro
ken, dan heeft hij ook een halve ko
lom geschreven en zal er een halve
kolom worden afgedrukt Dat is
werk 1 Dot is waarlieid I Dat is juist
heid 1
Er is één kiezer geweest, die mij
gevraagd heeft„maar als ©en spre
ker nu eens wat lang van stof, of
wat onduidelijk is blijkt dat dan
niet veel meer uit een uitvoerig, dan
uit ©en samengevat verslag
Daarop heb ik listig geglimlacht
Want het is waar, een enkele van de
collega's is wel eens wat duister en
onlielder. Dat merk je dan wel aan
den voorzitter, die dan zegt „als ik
de meening van den heer X. goed be
grepen heb, don...." en er volgt een
verklaring, die de spreker gretig aan
vaardt.
Maar er le iets anders, geachte kie
zers, dat ik U even wil doen opmer
ken. Bij stenografische rondeversla
gen is het gebruikelijk, dat Iedere
spieker een proef krijgt, vóórdat het
verslag wordt afgedrukt. Nu gebeurt
liet wsl, nietwaar, dat je iets niet
precies zoo zegt als je bad willen
doen, of een verkeerd woord gebruikt
of oen argument vergeet bij een
stenografisch verslag hindert dat al
lemaal niet, omdat je het nog in de
proef verbeteren kunt. Als dat maar
eenmaal is ingevoerd, worden we
allemaal zonen van Cicero en De
mosthenes. „Wat al redenaars 1"
zult gij eerbiedig uitroepen, als gij
dan dc raadsverslagen leest, op don
eersten rcgenaclitigen Zondagmiddag
na de vergadering want dit be
grijpt gij wel, waarde kiezers zulk©
lange relazen zult gij niet nicer in
een uurtje kunnen lozen, daar moet
een heele middag voor gereserveerd
worden.
Er is nog iets, dat bij een steno
grafisch raodsverslag kan worden
vermeld, dc namen van hen, die over
een onderwerp gezwegen hebben. De
zen worden door de tegenwoordig©
verslaggevers schandelijk verwaar
loosd, die zeggen alléén, dat z© tegen
woordig waren, niet dat zij gezwegen
'bobben. Dat ©ischt verandering. Her-
hanldelijk vernemen we, dut spreken
zilver, zwijgen goud is, welnu, daft
moeten ook dc namen van deze goud-
strooiers uitdrukkelijk.in de versla
gen word dn •vermeld. „Over dit punt
zwijgen de hoeren X., IJ., Z.t enz."
Welk ©en bron van genoegen, van
eerbied voor '1 nageslacht deze ste
nografische raadsverslagen bovendien
zullen opleveren, behoeft nauwelijks
gezegd. Over honderd jaar zal mijn
nazaat, wijzende op do gedrukte
raadsverslagen, tot zijn zesjarigen
zoon kunnen zeggen „zie, hier staat
te lezen, wat onze voorzaat sprak
over den stank van dc Nieuwe Gracht
en hier, hoe hij wist le zwijgen over
de asplvalteering van dc Grooto Hout
straat 1" En dan pinken zo samen een
traan weg, ieder één, wel te ver
staan.
Dat tegenover al deze voordeden
de kosten van een stenografisch
Raodsverslag, dio gr Out zijn, nimmer
to groot kunnen wccen, is helder als
de dag.
Waard© kiezers, Ik groet u allen
HET 34STE RAADSLID.
Voor kopie conform
J. C. P.
Biutenlandsch Overzicht
De oorlog tusschen Italië en Turkije
Italië Is tot bsmlddellDO geneigd.
De landoorlog begint.
Es kansen op bemiddeling.
Er komt een eigenaardig bericht, nl.:
De Italiaanschc regeering heeft
aan Turkije medegedeeld, dat
Italië later een oorlogsvergoeding
zal eischen. wanneer Turkije de
bemiddeling tot hot doen eindigen
van den oorlog /.nu tegenwerken.
De Duitsche gezant Von Marschall
te Konstantinopel confereerde
Dinsdag lang met den Turkschen
minister van oorlog.
We schreven een eigenaardig be
richt. Tot heden was immers dc alge
meens opvatting, dat Turkije niets lie
ver dan bemiddeling wei ischt. Heeft
de Porte niet viermaal aan de mo
gendheden op een tusschen komst aan-
gediongen Italië wild© eerst niet veel
van bemiddeling weten.
Nu wel? t Bericht doet dit met
grand vermoeden. Maar waarom
DEN TOCH AL BEROOIDEN TURK
I3ANG GEMAAKT MET EEN EfSCH
TOT VERGOEDING DER
OORLOGSKOSTEN
zoo vragen w© en zeker velen met ons.
Verzekerd wordt, dat de positie van
de Turksche rogeeving als volgt is
De Turksche regoeuing beeft den mo
gendheden haar geneigdheid te ken
nen gegeven, om mol Italië te onder
handelen en zelfs verklaard, dat Ita
lië in Tripolis op bijzondere voorrech
ten aanspraak kan maken Dez© ver
klaring werd evenwel door de mogend
heden, die trachten de bemiddeling tot
stand t© brengen, onvoldoende geacht
om als basis voor onderhandelingen
t© dienen. Aan de Turksche regeerfng
werd de raad gegeven bepaalde voor
stellen te doen. Te Konstantinopel
heeft men nog nic-t besloten, of de re-
geering deze voorstellen zal indienen
voor de Kamer Zaterdag bijeenkomt,
of dat zij eerst ©en votum van de Ka
mer zal afwachten. Het Is mogelijk,
dat de Turksche rogeei ing de Kamer
voor een [ait accompli zaïl slcl-
Jen en in dat geval zal zij waarschijn
lijk genoodzaakt zijn dc Kamer te ont
binden of zelf af te treden.
Verzekerd wordt, dat
ENGELAND EN RUSLAND
op het nieuwe verzoek om tusse hen
komst door Turkije een antwoord heb
ben gegeven, dat overeenkomt met het
geen Frankrijk reeds verklaard heeft.
Derhalve hebben ook deze landen te
kennen gegeven, dot zij in beginsel be
reid zijn de rol van middelaar in 't lta-
liaansch-Turksch conflict to spelen,
doch dat zij moeten weten, onder wel
ke voorwaarden deze tusschenkomet
mogelijk zou zijn.
Daarbij bevestigt men, dut Turkije
geen ander overleg mogelijk acht dan
op den grondslag eener erkenning
van dc suzereinileit van Turkije. Maar
daarvan zal Italië niet veel willen
hooreu 1
OOSTENRIJ K-HONGA RÏJE.
In de Hongaarsclie Kamer interpel
leerde An onyi de regeering, oin van
haar te vernemen of do iniddcn-Euro-
peesohe mogendheden, overeenkom
stig de Haagsche Conventie, stappen
hadden gedaan, bij Italic en Turkije,
tot voorkom nig van vijandelijkheden
en of de minister von buitonlandsche
zaken, zoo dit niet hot gov a 1 was, van
plan is zijn bemiddeling aan te bieden.
Spreker vroeg of de Oosten rij ksch-
Hongaarsche regeering do verzekering
'heeit ontvangen, dat de oorlog zich
niet zal uitbreiden over de sferen van
invloed van de OoBlonrij'ksch-llon-
gaarsche monorchia.
Voor 't antwoord der regeering zie
men onder telegrammen.
DE TOESTAND IN TURKIJE.
Uit Konstantinopel wordt geseind s
Assim bei heeft het ambt van minis
ter van buitenlandsclio zaken aan
vaard.
Op dit oogenblik wordt de oorlog in
de openbare belangstelling op den ach
tergrond gedrongen door do binnen-
landsch© politiek. Doordat het comité
der Jong-Turken den oorlog tol het
uiterst© wil, zou bet tegenwoordig©
ministerie weer /.wak staan. Mam
men vergeet, dat het comité in dezen
tijd niets zonder Much moed Sjefket
kaft en deze schijnt geen oorlog tot
het uiterste te willen Ook is het mo
gelijk, dat Said zich niet om liet co
mité bekommert.en de Kamer ontbindt
als ze onhandelbaar blijkt.
Uit Saloniki komen berichten om
trent oneenigheid in het comité. De
waarheid moet evenwel nog blijken.
De uitroeping van
DEN HEILIGEN OORLOG
in Turkije wint veld. Overal worden i
onheilspellende plakkaten onder bet
volk verspreid, die beginnen In don
naam van Allah.
De grootvizier hoeft, zooals men
weet, twe© uur lang met den Duit-
scheri gezant gesproken. Deze zei, dat
indien Turkije er too overging, de Ita
lian©» uit Turkije to zetten, het do
sympathie van Europa zou verliezen.
Och antwoordde de grootvizier
de sympathie van Europa voor Turkije
heeft zoo weinig le betcekonen, dal zij
weinig zal verminderen, ook al wor
den do Italianen weggejuagd.
De landoorlog op Tripolis.
Omtrent
HET NACHTELIJK GEVECHT
bij dc vesting Tripolis (zi© telegram
men in 't vorig nummer) worden de
volgende bijzonderheden medegedeeld:
Den Ssten October de berichten blij
ven zeer traag binncnWngn ver
kenden do Italiaanschc voorposten in
Tripolis de verdedigingsstelling bij
Vehare. Een compagnie, die dicht bij
den vijand kwam. moest terugtrekken,
doc-li het doel vim den tocht was be
reikt, toen vastgesteld was, dat de
Turken van plan waren tegenstand te
bieden. In den nacht van Maandag op
Dinsdag
GINGEN DE TURKEN TOT DEN
AANVAL OVER.
niettegenstaande de Italianen kort to
voren wereldkundig gemaakt hadden,
dat de Turksche troepen wilden ca
pit ui ee ren uit vroee voor honger.
Het was ©en heldere maanlicht-
nacht. Do Italianen bemerkten - het
plan dor Turiie» en trachtten den vij
and tegemoet to gaan. Maar zij kon
den de Turken niet bereiken, daar de
zen beschermd werden door bereden
Arabieren. Togen één uur eindelijk
kregen d© Italianen contact met een
gesloten afdecling Turksche ruiters,
die den Italiaanschen aanval afsloe
gen. Daarop kwamen versterking'
van de kust. Het scheepsgeschut en de
infanterie en artillerie op liet land be
schoten de Turken, die een omtrekken
de beweging trachtten to maken, het
geen hun evenwel niet gelukte. De
Turken hielden van half twe© tot half
drie in den naclil stand Hot vuur was
van beide zijden zeer hevig.
DE lTALIAANSC.il E SOLDATEN
VERSCHOTEN 120.000
PATRONEN,
plus nogj wat kanonkogels.
Het verlies van de Turken was zoo
groot, dat zij moesten terugtrekken.
(De officieels berichten gewagen
slechts van 1 doode en 3 gewonden,
maar de orfficioelo berichtgevers zien
altijd door.... een verkleinglas
's Morgens was ln don geheel en om
trek geou Turk meer te zien. De Italia
nen hebben, naar 't heet, bij dit ge--
vecht slechts een paar man verloren.
De Turken hebben bij Tripolis drie
kruitmagazijnen in de lucht laten vlie
gen. Of daarbij menschen zijn omge
komen wordt niet gemeld.
'T EERSTE DEEL DER ITALIAAN
SCHC LANDMACHT IS OP
TRIPOLIS GELAND,
zooals we gisteren al meldden Dit ge-
scliiedde te Tobroek (gelegen in het
oostelijk gedeelte van Tripolitanië,
Benghazi ©f Barka gcheeicnj.
Dez© ILUiaansche landmacht bestaat
uit infanterie, artillerie en geniede
volledig© sterkte wordt niet gemeld.
Waarschijnlijk zijn het eenige batte
rijen veldartillerie benovens een ster
ke afdeeling infanterio. voorzien van
mitrailleurs. De deze troepenmacht
vergezellende genie heeft tot taak snel
eenig© artillerie- en infanteriestellin-
gsn In te richten en te bevestigen, op-
dut onder bescherming hiervan verdoe
rustig kan wol-den voortgegaan met do
ontscheping van liet zwaardere ge
schut, de paarden en treinen.
Van ecnie optreden van de Turk
sche vloot tijdens deze landingsope-ru-
tie, wolk© altijd een ©enigszins ge
vaarlijke manoeuvre isj wordt geen
gewag gemaakt.
IS DE GEHEELE TURKSCHE VLOOT
VERDWENEN
De Ifmding ging vrij gemakkelijk.
D© groot© sclieopsknnonnen openden
het vuur en bombordeerdéh'het fori
van Tobroek. dat ln korten tijd ver
nield was. Daarna werden de troepen
aan land gezet, die
HET FORT MET GEVELDE BAJO
NETTEN STORMENDERHAND
VEROVERDEN
Enkele «ogenblikken later wapperde
er dc ltaliaunsche vlag. Dc Turksche
bezetting vluchtte naar een nahungon
heuvel vanwaar Mi op het fort scho
ten. De Italianen beantwoordden d:t
vuur tot liet schieten van de Turken
ophield.
t Getal ••"•©sneuvelden en gewonden
is weer nic-t beken J.
Later is ook bij de vesting Tripolis
©en deel der Raüaaiisch© landmacht
ontscheept
Maar er komt nog meer. Gisteren
zijn langs Malta 12 Italiaanschc oor
logsschepen en 19 Iran sportschollen
gezien. -Mies voor Tripolis 1
Nadat d© Italianen op dez© wijze op
eenig© punten van dc kust vasten voet
zullen bobben verkregen, zal het ex
peditiekorps geleidelijk aankomen en
landen, waarna het geheel in ver
schillend© marschgi'oepen waarschijn
lijk het binnenland z'al intrekken om
daar do l urken en 't strijdlustig© deel
der Arabieren l© ontmoeten.
"t Is nog altijd een raadsel hoe stcrli
't getal
VECHTLUSTIGE TURKEN EN ARA
BIEREN LN TRIPOLIS
is. Dc Italianen beweren, dat er bij
Tripolis slechts ©enige duizenden Tur
ken gelegerd zijn, maar vermoedelijk
zien de Italianen weer door t verklei n-
bevestigd.
De leider van een Oostenrijkschc
wetenschappelijke expeditie is uit het
achterland van Tripolis teruggekeerd.
Volgens hem zijn in het achterland
niet meer dan 1000 Turksche soldaten,
dio geen tegenstand van belong kun
nen bieden. Ook wordt uit Tripolis ge
seind, «lat de militaire situatie good
is voor de Italianen. De Turken coh-
ccntreeren hun strijdkrachten op dc
heuvels van Garriah. en trachten do
oorlogzuchtige, goed gewapende,
doch ongedisciplineerde bergstam
men i© organise (iron.
De. Red if s verlaten allonde Turksche
gelederen, zoodat deze niet sterker
zijn na dc concentratie dun 3500 man,
met twee batterijen, mod ©me kanon
nen en een veld- en een berg batterij.
Waar blijft nu de bewering der
Turksche regeering. dat reeds voor de
landing der Italianen op Tripolis
20,000 Turksche soldaten «n 60,000
vechtlustig© Turken strijdvaardig
stonden te wachten
Oe Italianen als meesters op Tripolis
De Italianen juichen Wel hebben
zo tot lieden alleen eenige havens en
vestingen aan dc kust in handen,
die nog, getuige t gevecht bij de stad
Tripolis, door de Turken geregeld aan
gevallen worden maar toch gevoe
len zo zich als heer en meester op ge
heel Tripolis.
Er is zelfs
FEEST GEVIERD,
ter eeve van 't optreden van den Ita
liaanschen vice-admiraal Borea Ricci
als gouverneur van Tripolis.
In en langs de haven wapperden do
vlaggen. Zelfs de oorlogsschepen wa
ren in feestdos gestoken. Do gouver
neur ging in groot-uniform, met ge
volg door de stad naar den Konuk. Do
mariniers stonden aan weerszijden
langs dë straten geschaard, en acliter
hen verdrong zich de Arabische bevol
king. Aan het hoofd von den stoet
marcheerden do ambtenaren van het
ltaliaunsche consulaat in hun schil
derachtig gewaad, met «le groot© tee-
kens hunner waardigheid in de hand.
Van tijd tot tijd stump ten zij mot dez©
staven op den grond, als symbool van
de bezetting van Tripolis. Het paleis
van don gouverneur, dat de vorig©
week door de Arabieren geplunderd
werd, was hersteld en prachtig vc-r-
sierd. Nadat de gouverneur zijn in
tocht gehóuden had, begroette hern do
nieuw-benoèmde burgemeester van do
stad. Daarna kwamen de consul* van
do vreemd© mogendheden in gala-uni
form, onder wie ook de Nederland-
scho. Er werden redevoeringen uitge
sproken on den roem van Italië en «I©
verovering van Tripolis. Wel wat voor
barig 1
Na do ontvangst der consuls ver
schenen voor den gouverneur 100 Ara
bisch© hoofden, die in ©en kring om
den gouverneur gingen staan. De gou
verneur sprak hen vriendelijk toe en
zei, dat zij van de regeer jng niets to
vreezen hadden, noch voor hun vrou
wen. noch voor hun godsdienst. Do
Arabieren drukten daarop den gou
verneur d© hand en oen geestelijk
hoofd kust© zelfs do hand van den
nieuwen hoogwaardigheidsbekleeder.
De creheo]e plechtigheid maakte (vol
gens do berichten) ©en diepen indruk
op de aanwezigen. De Italiaanse)»© of
ficieren onthaalden «Ion gouverneur
feestelijk ïu den Konak. De zalen wa
ren versierd met de portretten van
hel Italiaansche koningspaar en niet
Italiaansche vlaggen. De muziek
speelde het volkslied. Eiken avond
WOrdt cr nu in hc-t park militaire mu
ziek gemaakt. De Arabieren zijn geest
driftig© aanhangers van de Italiaan
schc heerschappij. Zelfs werd dc Ara
bische politie in Tripolis overgeno
men in Italiaanschen dienst.
Tot zoover een vei slag der feestvie
ring, dut van.... Italiaansche zij«!e af
komstig is.
We merkten al op. de feestvreugde
der Italianen toomt ©ns wel wat voor
barig voor. Don avond na dit feest had
immers nog de aanval der Turken
plauts.
Eli... zijn alle Arabieren geestdrif
tige 'aanhangers van 't Italiaanse!)©
bestuur Berichten uit Turksche bron
gewagen van heel andere feiten.
100,000 Arabieren staan gereed om do
Turken in den oorlog tegen Italië bij
te staan zoo werd nog Dinsdag uit
Konstantinopel geseind.
De tijd zal 't bew ijzen welke lezing
de juiste is, die van Italië of van Tur
kije.
De spanning in den Balkan.
TURKIJE EN GRIEKENLAND.
Do vertegenwoordigers v«u Turkije
te Athene en te Sofia hebben am. d©
ministers van bnitenlandsche zaken
van Griekenland en Bulgarije imago
gegeven van een telegram van de Por
te, waarin deze mededeelt, dat de con-
rtd go-
lot eht-
sehiedt met het doel pogingen tot
scheping van Italianen te beletten en
geenszins e-eriebt is tegen de Griek-
sche of Bulgasrsche grenzen.
Griekenland volhardt desniettegen
staande bh zijn afwachtende houding.
Waarom de Grieken dit doen Heb
ben zo reden, om aan dc verklaring
der Turksche regeering to twijfelen
Of de Bulgaren hun mobilisedieplan-
ucn thans zuilen ojjscliorten is nog
niet bekend.
Db Monarchisten In Portugal.
Jn 20 plaatsen moet de monarcliis-
tiselie vlag waaien 2000 man zouden
zich onder Paiva Couceiro hebban ge
schaard. Paiva heeft, verklaard, dut
li ij over 10,000 man zou beschikken, ala
hij ile noodige wapens had. Voorl'oo-
pig zal hii een guerrilla voeren.
Bij een aanval op een don.'mo-kan-
loor werd een douane-beambte ge
dood, de ander© 25 douune-beanibten
vluchtten, met achterlating von hun
geweren en ammunitie.
Graaf Braganza heeft zich aan het
hoofd vun een nieuwe colonne uit Ve
rin geplaatst.
Verscheidene samenzweerders, zoo-
als de hertog van Parma, gravin Bart,
hertog Magalhaes en burggraaf Ma-
lange zijn verbannen.
Uit Vigo wordt geseind Den 5den.
7den en Ssten October vonden er
GEVECHTEN TUSSCHEN MONAR
CHISTEN EN REPUBLIKEINEN
plaats, waarbij eenig© personen
werden gedood. Onder de gewon
de monarchisten >s ook do mar
kies Abrahdes. Den automobiel, die
graaf Cobrela en dr. Bocelar naar
Paiva Coucèiro moest brengen, is in
een afgrond van 60 meter gestort. Bei-
do inzittenden werden gewond, doch
het is aan Bocelar gelukt Couceiro's
partij te bereiken. Braganza zou dos
nachts worden bestormd, maar do
aanvul mislukte, doordat de gids ver
dwaalde en daardoor kon het plan
niet worden uitgevoerd.
U it Badajos wordt geseind V an d©
Noordgrens wordt gerucld, dut nieu
we gevechten tusschen republikeinen
en royalisten hebben plaats gevonden.
De royalisten handhaafden hun stel-
Van Kuast en Kunsienaar».
XXVI.
Er vallen deze weck eenige belang
rijke kunstgobeuitoiiissen te vermel
den, op een enkele waarvan ik nog
gaarne terugkom, doolt waarvan het
profijtelijk kan zijn er thans reeds
naar te verwijzen. Voor wie >n kunst
en kunstontwikkeling werkelijk be
lang stelt, is oen bezoek aan hot Aiu-
sterdam.sch Gemeentemuseum éen
dezer dagen uitermate govvenscht.
Dow de zorgen van «Ion kortelings
opgerichte» „Moderne Kunstkring"
zijn daar oen aantal zalen gevuld
met wei ken dei meest g©avanccc,rd<:h
onder de modern© kunstenaars. Het
is op deze collectie dat ik een volgen
de week terug wild© komen, daar
en dit strokke tot waarschuwing
aan hen diio spoedig met oordeel of
veroordeeling gereed zijn één en
kel bezoek op den openingsdag m.i.
niet voor een voldoend juist inzicht
in zoo aanvankelijk vreemd© sferen
leiden kan. Men ga «r echter vast
kennis van nemen en herbal© zoo
mogelijk zijn bezoek. Deze tentoon
stelling kan opwekken tot nieuwe ge
dachten over, nieuw inzicht in het
hedendaagsch kunstleven.
Dan is ©r in Pulchri Studio ©en
uiterst belangrijke collectie van Hol-
laudsch ©n vreemd werk van erken
de meeste is, welke tentoonstelling
door een lluagschen kunsthandel ge
organiseerd werd en ten slotte heeft
d© Haarlemmer A. L. Koster een ten
toonstelling voor zich allee», in de
salons der Haagsche firma Biesing,
«Le wij ook nog gaarne bezoeken wil
len.
Doc-h voor het oogenblik willen wij
nog eens even terugkeeren naar den
kunstenaar en diens social© positie,
zooals w ij dien in eèn vorig kroniek-
je ui den steek gelaten bobben, toen
hij zijn werk aan den handel aan
bieden ging.
VorondQOst,ellen wij nu dat hij aan
landt bij'zulk een ideaal-typ© hande
laar, a.Is wij toen beschreven hebben,
en dozo gevoelt voor x's werk appre-
r-ia/tae don rijst nog do vraag of hij
als Jia.nxk'laar in den aankoop ©r van
eeno zaak ziet. Veelal zul hij zich la
ten leiden dioor zijn sympathie voor
de goede qualiteilcn, -Joch hieraan
zijn grenzen gesteld, die hij in het
zakelijk belang zijner onderneming
moeilijk kan overschrijden.
Toch zal hij. Indien hij zijn vak met
liefde beoefent, goed werk trachten
een© plaats te bezorgen. Lukt dit en
heeft daardoor x s arbeid liet cachet
gekregen en is dit bovendien geëigend
tot ©en zekere massaproductie du.n
is do kans groot dat x's naam de ba
sis .wordt voor een finantieol© on- j
donnemlng tusschen kunstenaar en
handelaar waarbij beiden welvaren.
Het gaat moeilijk dc uitwerking van
zoodanige overeenkomst onbesproken
le laten. Het valt niet te ontkennen
dat het zich zekeir weten'van ©on ge-
regelden afnemer, den kunstenaar
die rust verschaft, die hem in staat
stelt zich ongestoord aan zijn arbeid
te geven. Er tegenover staan mijns-
inziens, de veel grootoro bezwaren,
dat nl. de artist aflevert, ook w-an-
ncer de lust tot pi .ducecren siui-
merde ein bet resultaat dus povertjes
is, terwijl het kan gebeuren dat de
handelaar, door eigen belang, niet
sterk geaiocg is, om deze povorheid te
bcooreeoon; tweedons dat zelfs de
artist zoo'n pleizier iii krijgt dat
hij er ©en fabriekje vn-n maakt, en.
zijn eigen controle over eigen ar
beid kwijt raakt. Dat ia werkelijk
iwoorgëkomeii. Is do artist eenmaal
zóó ver dat zijno relaties met d©n
handel dien vasten vorm aannemen,
don kan men er van Beggon wat ©ons
een politicus sprak: ,,'t Komt al op
d© mannek«ms aan..."
Deze korte aanduidingen volstaan
voor de positie eau don x wiens
naam groeiende, wiens relatie© ge
maakt... wiens, om het gemeenzaam
uit te drukken, wiens bedje gespreid
is Doch noemen wij deren x ge
makshalve even b.v. Jan Verfkwast,
dan heeft hij een kuhstbroer Piet
Verfkwast, die in dat gelukkig ge
val niet verkeert. Welke wegen staan
dezen nog open, buiten die, hierbo
ven reeds aangegeven, waarop üij
pnxbicpiit ©n verkooper van eigen
werk tegelijkertijd is.
Het zij» 1 do openbare tentoonstel
lingen, door staat of gemeente in het
leven geroepen, en II do coöperatieve
verecnïgïng von producenten,
L Dc openten-© tentoonstellingen.
Piet Verkwast stuurt zijn schilderij
naar de Vierjaarlijkse!!©. Maar het
hangt nog niet. Piet krijgt hior on
middellijk t© doen niet den factor,
die in het umwortungsprooes van
zijn arbeid zóó groot© n rol spoelt,
dat wij er nog uitvoerig bij zullen
moeten stilstaan: do kritiek.
En wol niet dio van het dag- of
weekblad, maar d© voclonwattendor,
v©e-l dieper invloed oefenende kritiek
van binnenshuis. Hier do kritiek «tor
Jury, «ter tentoonstellingscommissie
of wat voor officieel lichaam dan
ook.
Als alle kritiek heeft ook deze de
prétentie van gericht te zijn op liet
keuren der zuiver artistieke waaide
der beoordeeld© werken. Erkennen
wij voor dit oogenblik het stellen dier
prétentie voor volkomen gerechtvaar
digd en <t© resultaten van liaar ar
beid voor volkomen onaanvechtbaar,
dan wordt toch hot feit niet wegge
nomen, «lat Piet Verfkwast hier voor
de ©enétó barrióro staat op den vvesr
dien hij gaan moet om zijn doek >f
plank, belast met verven, iu gang
bare muntspecie om te zotten. Vindt
liij de barrière gc-ojiend en is hij „ge
hangen", dan zullen wij under© Krach
ten ami hot werk zien «lie op het be
reiken va» zijn doel, bevorderend of
tegenwerkend inwerken
Die barrière geopend te krijgen is
de eerste puzzlo voor den onbeken
den Piet. En waar nu «1© historie
leert dat bijna alle groot© nrtistcn
wel ©ens voor zoo n gesloten barrière
zijn blijven statui, is het niet onna
tuurlijk dat do jongeren gaarne de-
duceerend t© werk gaand, de zaak
omdraaien ©n uit het fed dat «le bar
rière ook voor hen gealoloii blijft., l.et
feit, van hun gi'oot-artist-zijn conclu-
tteorèri.
Een tweede gelegenheid biedt zich
aan Piet Verfkwast in den vorm der
co ópera tieve producönten - associatie,
In den moest lUitgebreiden zin lieb-
ben wij daaronder genootschappen
alsArti en Pulchri te .verstaan, met
hunuo weduwenkassen «m weezen-
fondsen, hun onderlinge verzekering
en wat dies meer zij, komen zij ab
soluut op het terrein te staan dor
moderne vakvereenlging. Doch ook
hierin geraakt Piet Verfkwast niet
klakkeloos.
Een dergelijke Jury als bij de ver
melde exposities zal ook hier over
hem liet ai of niet „dignns dignus est
intron.- uitspreken. Tweed© bar
rière derhalve. Pieter begint er iang-
zumorhand acliter te komen, dut,
z-.io het maken van kunst al geen
kinderwerk is, bet vinden van afzet
gebied er voor om den drommel niet
gemakkelijker. Maar er rest nog iets:
een onderdeel van den coöjier.itieven
vorm, waarbij nl. eenige gelijkgezin
den zich onderling verstaan om eci.o
vcreenignig met k»e.perkt aantal le
den t© vormen, dio als eenheid naar
buiten optreedt on de kostert gemeen
schappelijk draagt. De Club van
Tien, do Bergensche coöperatieve
kunsthandel zijn v:u\ dergelijk© coö
peratie eenige voorbed<len.
Het geval, k a n zich daarbij echter
voordoen, dat degeen «ter verbonde
nen, «lio zich speciaal met het com
mercieel© deel dor voreeniging bezag
houdt ook degeen is, wiens werk het
best van d© hand gaat. hetgeen sto
rend op do eendracht «Ier eooperuti©
werkt. Wij zien voor Pieter daarin
geen hei), Doch nomen wij ©ens arm
dat Piet hangt op de Vierjaarlijk-
sche én op Arti én op Pulchri etc.
Dat schiet toch al aardig op, niet
waar? Maar... Piet verkoopt toch nog
niet. hij .hangt" ©n nu is het oogen
blik daar een nieuwen.- machGsren
factor, waarover reeds sprak© was
te gaan beschouwen: «I© kritiek.
Dit echter een andermaal.
J. H. DB BOTS.
