HAARLEM'S DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
WIEINEKflUr
MAANDAG 16 OCTOBER 1911
Buitenlandsch Overzicht
De oorlog tusschen Italië enTurkije
De Nsdarlandsclie vrouwen pruteeteeren tegen dea oorlog.
Ie de vrede nabtj
't Turkende parlement geopend. Do troonrede voorgelezen.
Een ltallaansebe nederlaag.
Eene lietoogtng van NederJandscba
vrouwen voor dan vrede.
Het adres, dat, zooals wij reeds
meldden, door een aantal Nederland-
actie vrouwen tot koningin Helena
van Italië is gericht, oxn te protestve
ren tegen don Turksch-Italiaanschen
oorlog, luidt als volgt
Aan H. M. Koningin
Helena van Italië.
Mevrouw 1
Necterlandsche vrouwen heb
ben zich veroonigd tot een krach
tig protest tegen den oorlog,- tlio
thans tusschen Uw Rijk en Tur
kije is uitgebroken, zonder dat
vooraf van den daartoe open-
staanden weg tot arbitrage is ge
bruik gemaakt.
Met den meesten eerbied ver
oorloven wij ons dit tea- kennisse
van Uwe Majesteit te brengen,
omdat wij weten, Uwe Majes
teit toch heeft dit zoo treffend be
wezen in de dagen van groote
droefheid, die Italië doorleefde
tengevolge van de rampen, die
vooral Messina en omstreken
troffen, dat het hart Haar warm
klopt voor de lijdende mensch-
beid, voor gewonden en bedroef
den dat het Haar een lust is,
tranen te drogen, te troosten en
lafenis te brengen om anderor
lieden te verzachten. Ook wij, on-
dergeteckenden gevoelen niet on
ze zusteren van Italië en Turkije
medo de groote smarten en ang
sten, waaraan zij bloot staan ten
gevolge van den huiden oorlog,
die maar thans door men-
sclienwi! zijne wonden slaat
ou offers eischt, die menigeu
moeder, gade en bruid hel hart
doet schreeuwen om wie haar
het dierbaarst zijn in dit leven.
Tot Uwe Majesteit als eerste
der Italiaansche vrouwen, rich
ten wij met ons protest in naam
der vrouwelijkheid tevens het
eerbiedig verzoek, dit bekend te
willen maken ter plaatse waar
Uwe Majesteit zal vermeenen, dat
het met baren invloed iets zal
kunnen bijdragen om die smar
ten tot een minimum te beperken
door hot herstel van den vrede
zooveel mogelijk te bespoedigen.
Is ds vrede nabij
Uit "Weenea wordt vernomen, dat
bet einde van den oorlog in 't zicht
is. Spoedig zullen er officieele mede-
deeiingen gedaan werden.
Italië heeft zoo luidt het in dit
verheugende bericht op raad van
dc mogendheden Jiesloten le. Tri
polis te annexeerem 2e. een grooto
scnadcloosstelling aan Turkije te be
talen 3e. liet geheele civiele en mi
litaire bestuur in handen te nemen
4c. de suprematie in godsdienstigo
zaken te laten aan den Turkschen
Khulief.
Maaruit Turkije komt gelijktij
dig hot bericht, dat de Turken alleen
vrede ofbemiddeling willen op oen
grondslag van Turkschen soiwereini-
tcii over Tripolis.
Veel schieten we dus nog niet op
Helaas 1
ARBITRAGE.
De bekende Engelsche journalist en
bevorderaar- der- arbitrage denkbeel
den, William Stead, meldt uit Kou
ster tinopel, dat hij een onderhoud
had met Said pasja, dat met succes
is bekroond. De Turksche minister
verklaarde van plan te zijn een be
roep te doen op het Hof van Arbi
trage in Den Haag, als de poging tot
1>. middeling der mogendheden schip-
brouw mocht lijden. De Duitsche en
Russische gezanten moedigden Stead
in zijn pogingen aan.
In da Torknclin Volksvertegen
woordiging.
Met spanuiug is do bijeenkomst der
TurkscheKamer tegemoet gezien,
want deze vergadering werd als zeer
belangrijk aangekondigd. Do regee
ring zou aan de Volksvertegenwoordi
gers raad vragen, hoe ze verder to
handelen heeft.
Dc Saltan opende de Kamer. Daar
bij viel niets bijzonders voor. Ee.i oelc-
ma sprak als gewoonlijk een ge
bed uit voor den roem van den Sul
tan. Tevens smeekte hij, om succes
voor leger en vloot en dat de laf
aards, die aan Turkije den oorlog
hadden verklaard, benevens degenen
dio het constitutlonne.'l régime en de
eenheid onder de Ottoinaansc.he ras
sen tegjenworkten, volkomen vernie
tigd zullen worden.
Ahmed Riza werd daarop met 86
stemmen tot president gekozen Ma-
bir, de condidaat van da oppositie,
verkreeg 55 stemmen.
Aan deze stemming is reeds te zien,
dat do oppositie, niettegenstaande de
aangekondigde verrassingen, ver in
do minderheid Is gebleven.
Hierna werd
DE TROONREDE
voorgelezen. Daarin wordt de Tripo-
litaanscho quaeetie breeds oerlg be
handeld, o. a. wordt gezegd: ,,ln af
wachting van het resultaat vnn de In
gestelde pogingen tot verzoening en
het antwoord daarop van de mogend
heden, gaat de regeoring voort met de
verdediging van de legitieme rechten
van Turkiie. De betrekkingen met de
andere mogendheden, en de naburige
Staten zijn van den meest vriend-
schappelljken aard.
Wij blijven volharden bij onzo poli
tiek, die er niet naar streeft de rechten
van anderen aan te tasten, maar om
de onze te verdedigen.
Verder zegt de troonrede, dat do re
geering, terwijl zij in Tripolis doende
was, om de tailooze fouten en verzui
men van het vroegere régime te her
stellen, het ultimatum van Italië ont
ving, dat trachtte onder schijnbare
wettelijkheid de bedoeling om een in
val te doen in Tripolis te verbergen.
Verder wordt herinnerd aan do no
ta van Turkije aan Italië, waaraan
dan wordt toegevoegd, dat Italië, zon
der nota te nemen van de verzekerin
gen van Turkije, de oorlog had ver
klaard.
Verder worden dan de aanvallen op
gesomd, die Italië dee din Tripolis en
en Cyrenaica, op Turksche tordoboo-
ten in de Adrlatlscho Zee, op Turk
sche plaatsen aan de Adriatische Zee
en op oorlogs- en koopvaardij schepen.
Do regeering— zoo wordt verder ver
klaard heeft
ingeroepen om ondor voorwaarden,
die in overeenstemming zijn met de
legitieve en geheiligste rechter en de
nationale waardigheid van Turkije,
een einde te maken aan een oorlog,
die in strijd is met do beginselon van
het Internationale recht, met de billijk
heid en het streven naar handhaving
van den algeineenen vrede.
De trooiircdo vervolgtDo onver -
hoedscho aanval van Italië wekte be
roering onder alle beschaafde volken
en werkte belemmerend op do vrede
lievende en vooruitstrevende pogin
gen van de regeering.
De Sultan verklaart overtuigd te
zijn, dat do vertegenwoordiging en
het volk zich zullen beijveren de ge
wichtig© op hm rustende plichten, tot
verdediging van de rechten en belan
gen van het vaderland te vervullen en
legt nodTuk op de wensdhelljkheid
van broederlijke eendracht onder alle
Ottomanon en smeekt verder 's He
mels zegen af op den arbeid der Ka
mer.
DE STRIJD TUSS&iEN OUD- EN
JONG-TURKEN
woadt steeds feller.
De Jong-Turken zijn zeer oorlogs
zuchtig geworden. Het Jong-Turk-
sclie Comité te Salonika seinde aan
den groot-vizier, dat het-Comité troe
pen zal doen oprukken naar Konstan-
tinopel, zoo het kabinet vredesonder
handelingen zal aanknoopen.
Een geduchte bedreigingl De groot
vizier komt wel in een moeilijk par
ket. Wat moet hij kiezen vochten
met den binnen landaohen- of bui ten-
la ndsohen vijand 't Zijn twee kwade
zakende keus is zelfs niet gemakke
lijk.
Op Tripolls.
Over
DE TURKSCHE STRIJDMACHT
wordt uti Italiaansche bron gemeld
De Turken hebben zich ongeveer 100
K.M. van de kust teruggetrokken. Do
hoofdman Moenir Pasja tracht zijne
troepen to vereenigen niet de Arabi
sche bevolking van Orfella Jofrimem
Tarhuna, en deze Arabieren over te
halen tot optreden tegen de Italianen.
Zijn pogingen schijnen tot nu vruch-
telooe gebleven te zijn. Moenir Pasja
beschikt slechte over
1000 GEDEMORALISEERDE
SOLDATEN
en een paar bergbatterijen.
Ook wordt nog medegedeeld, dat er
veel zieken zijn onder de Turksche
soldaten. Maar zelfs de Italianen
moeten toegeven, dat de Turken stra
tegisch uitnemende punten bezet heb
ben op de heuvels en duinen van Tri
polis.
Daar wachten ze op den aanval
der Italianen. Moe lang zal deze nog
uitgesteld worden
TURKSCHE VERSTERKINGEN?
Uit Konstahtinopel wordt gemeld,
dat 20 000 man uit DJebel Garb (in
Lybië?) ge-reed staan, om naar Trlpo-
I.s op te rukken. Stammen uit Egypte
komend zouden reeds tot tn dn na
bijheid vau Bcnghasi zijn opgerukt.
Het gerucht, dat de aanval reeds
heeft plaats gehad en dat daarbij
1600 Italianen gesneuveld zijn, blijkt
een Turksch verzinseltje. Althans de
Italiaansche regeering beweert van
niets te weten en zoo iets moest ze
toch weten, las 't gebeurd is.
DE ITALIAANSCHE STRIJDMACHT
is nog meer versterkt Ook hebben de
leiders 11 vliegmachines ter hunner
beschikking. Voor "t eerst zullen vlie
gers in den oorlog gebruikt worden.
'T ITALIAANSCHE LEGER IN
TRIPOLIS
is thans 35.000 man sterk, t Moet
60.000 worden, zoodat wellicht nog
eenige dagen gewacht moet worden
op de laatste zending manschappen.
EEN GEVECHT
is geleverd bij Gargaresj (dicht bij de
vesting Tripolis). De bijzonderheden
zijn weer heel karig. 't. Turkscho mi
nisterie deelt alleen mee, dat de Ita
lianen de aanvallen der Turken heb
ben afgeslagen, maar do Italianen te-
den daarb" toch groote v<
de Turken
EEN ITALIAANSCHE NEDERLAAG?
De Malta ontving eeh bericht uüt
Rome meldend, dat volgens gerucht
de bij Dema gelande Italiaansche
matrozen zich wederom aan boord
der oorlogschepen moesten begeven,
tengevolge van da aanvallen der Tur
ken.
EEN ITALIAANSCHE
TORPEDOBOOT GESTRAND.
De torpedoboot „Freecio" strandde
tijdens slecht weer bij het binnenko
men in de haven van Tripolls op een
zandbank. De bemanning werd geluk
kig gered.
HET SYNDICAAT VOOR TRIPOLIS.
Men verneemt uit Chiasso, dat de op
richting van het syndicaat van
Noord-Itallaansche financiers, met
een kapitaal van 240 millioen gulden,
dat zich voorstelt, land in Tripolis
te ontginnen en er vergunning voor
openbare werken te krii«m, in poli
tieke kringen in Italië sterk de aan
dacht trekt.
Het is bekend, dat er reeds ettelijk©
speculanten in de nieuwo kolonie z!:n
aangekomen en men vreest, dat zij
door middel van slinksche praktijken
zich van goede stukken land zullen
verzekeren, om die later weer met
winst aan de regeering over to kun
nen doem. Men dringt er daarom bij
de Italiaansche regeering op aan,
dat zij onverwijld een besluit zte
doorzetten, -waarbij de aankoop of de
overdracht van land in Tripolis ver
boden wordt.
Nieuws van het oorlogsterrelu ls
Bteeds karig geweesttcngevolgo van
de geduchte censuur. Thans komen
er nog
nadere bUzonderiiodon over 't
bombardement Van Tripolis
die het lezen nog wei waard zijn.
Een Duilsch Tripolitaan houdt een
dagboek, dat in do Berliner L o k a 1
Anzeiger opgenomen wordt. We
ontleenen daaraan
i October. Om 5 uur vlogen ook
in de stad Tripolis weer projectielen.
Eén slaat in bij het Oostenrijksche
consulaat, een under 20 pas verder in
het huia van den directeur van de
Italiaansche Bank, die zoo vlug hij
kan het hazenpad kiest. Een granaat
neemt een hoek mee van het Eneel-
sche consulaat cn doodt in het huis
van den Duitsohen tolk twee vrou
wen. Een meisje en een jongen wer
den gewon<L Balden stierven in een
paar uur. Een granaat ontploft juist
op het plein .voor mijn huis, em neemt
©en geit mee. Even later valt er ©en
voor rnijiii huis, vergeet daar evenwel
te ontploffen. Do vuurtoren werd
ver geschoten. Huilend o Arabische
vrouwen rennen door de stad. De
mannen vuren elkaar aan tot de
strijd tegen de Italianen. Het zijn
echter alleen de oase-bewoners, die
zich zoo gedragen. Do in de stad ge
vestigde kooplieden en allen, dio een
cent bezitten, zijn bang voor hunne
buizen. Het is een weergaloos laffe
bendo. Jammer, dat dio menschen
Arabisch bloed iu de.aderen hebben.
In de Jodenwijk alaat een projectiel
in do synagoge in, die overvol is.
Daarnaast vloog een familie van vijf
monschen in een kelder. Een bom
trof het huls, het puin begroef allen.
In den ouden stadswal, buiten op de
velden, in de oasen, overal hoorde
men ontploffingen Om zes uur, bij
het vallen van den avond, wexd het
vernielingswerk gestaakt. De geheel©
stad was In een verschrikkelijke op
winding, de Europeanen nog erger
dan de inboorlingen, 'a Avonds Rep
ik door do Jodenwijk.
GRUWELIJK LS DAAR 1IF.T VER
NIELINGSWERK, GRUWELIJK
DE ELLENDE ONDER DE
GEWONDEN.
Huilende miannen brachten mij van
huis tot huis. Mijn verbandkisten wa
ren spoedig leeg. In vele huizen vond
Ik doodon, bedekt met lakens, omge
ven door brandend© kaarsen. Ben
mooi achttienjarig meisje had ee
dlcpo vloeschwonde in den rug. Twee
uur later stierf zij, Niet de verwon
ding, doch de angst hrwl het arme
kind gedood. In dc Jodenwijk alleen
waren 7 dooden en meer du.i 20 ge
wonden."
„5 October. Heden landden do eer
ste Itaiia;u)sche tr©ej?en in het Wes
ten der stad. In do stad begint
men te
PLUNDEREN.
Er is geen houden meer aan. Alle
regooriugsgebouweu worden binnen
gedrongen, deuren en kasten openge
broken. 's Nachts waren 200 Arabie
ren in de stad gekomen om dit edeie
bedrijf uit te oefenen. Zij werden ech
ter nog verjaagd. Maar nu valt het
gepeupel alles aan wat do Turksche
overheid heeft. Alles gaat in puin en
aan flarden. Het stadhuis, de Konak,
stoelen, schrijftafels en tapiiton.
Dadelijk werden allo belangrijke
punten van de stad door de regee-
rings troepen gezet en tegen de aan
grenzendo oasen werd een cordon ge
trokken, dat «(venwel nogal mak
was. Do Italiaansch© soldaten gedra
gen zich tot nu toe voorbeeldig. Dc
vrouwen worden rustig. De Arabie
ren verkoopen met volkomen ge
moedsrust het gisteren gestolen goed.
Tripolis is veroverd, met goedkoopen
roem."
DE TURKSCilE VLOOT.
Te Salerno is een Griekschc stoom
schip uit de Zwarte Ze© aangekomen.
De kapitein verklaarde, dat de Turk
sche vloot bestaande uit 7 pantser
pon en 4 torpedobooten, in den mond
van de Dardamellen ligt, maai- niets
kan uitrichten, daar er ten gevolg©
van het vertrek der Engehche marine
officieren gebrek is aan.,, bevelheb
bers.
Dultschland en Frankrijk.
Nu is men aan het onderhandelen
over de Duitsche compensaties in den
Congo. Berichten verzekeren, dat er
weer groote ven-schillen bestaan.
Do Duitsohe onderhandelaar, de
minister Vo<n Kiderlen vraagt den
Midden-Congo, waardoor de Fransche
Congo-Kolonie in twee stukken zou
worden verdeeld.
Daar is Frankrijk zeer op tegen.
Nieuwe Instructies zuilen worden
toegezonden aan den gezant-onder
handelaar Cambon. Over den aard
daarvan zal niets wonden medege
deeld, voordat de onderhandelingen
een gnnstigen keer hebben genomen.
De ministers zuilen Dinsdag be-
roadslagen over den datum van de
bijeenroeping der Fransche Kamer
waarschijnlijk zal deze op 7 Novem
ber worden vastgesteld.
Zou dan het Conga-zaakje ook In T
reine zijn gebracht We vreezen, dat
het zoo gauw nog wel niet zal gaan.
Toch mogen we al verheugd zijn, dat
voorloopig nog van geen liernieuwd
oorlogsgevaar gerejrt wordt.
DUITSCHLAND'S BUITENLAND-
SCHE POLITIEK.
In de Tag wondt o. a. geschre
ven
Het is zeker, wij hebben in de
Marokko-zaak aan het kortste eind
getrokken. Wij hebben ©en tegenslag
te boeken, ruaar zoo zwaar Js deze
niet, dat wij hem niet met eer kun
nen dragen. Voor een oorlog was de
zaak te gering, was ©r niets, dat tot
geestdrift kan stemmen. In 1870 be
greep ieder, waarom het ging, nu
zou niemand het kunnen begriji>en.
Daarom kunnen we nu niets andera
doen, dan er nota van nemen, en als
herinnering het bedrog der Fran-
sohen, de afgunst der Engelschen cd
de onbetrouwbaarheid der Italianen
noteeren. Alles wordt genoteerd, en
niets wordt verzeten. Wij zijn sterk
genoeg, om ons te beheersclien en liet
uur van afrekening zal nog wel eens
komen."
DE SPANJAARDEN IN MAROKKO.
De Mooran deden weer een aanval
op de Spaanscho versterkingen bij
Yma'rufen, maar werden afgeslagen.
Onder de gesneuvelden aan Spaan-
echo zijde ls generaal Ordonez.
De contra revolutie In Portugal.
Do Portugeesehe monarchisten
4000 goed gewaxiende strijders zijn
gekampeerd bij Fesrrozo. Do Spaan-
sche regeering heeft aan de karabi-
nier6 opgedragen, hen te ontwape
nen.
Geregeld hebben gevechten plaats
met de Portugeeselr© republikeinsche
troepen.
Verzekerd wordt, dat de Konings
gezinder! over ruime beurzen beschik
ken.
D© pers publiceert een afschrift
van Couceiro's quitantie „Ontvan
gen van het monarchistische comité
in- Brazilië 500.000 pond sterling,
welk bedrag ik zal terugbetalen door
herstel van de monarchie in Portu
gal of met mijn leven."
Di revolutie In China.
Do Daily Chronicle is In
het bezit gekomen van gewichtige
documenten, bewijzende, dat de Chi-
ueesche revolutie liet werk is van
EEN GEHEIME ORGANISATIE,
dio sedert eenige jaren is opgericht
door de Chinesscho vooruitstrevend.»
partij, ondor leiding van Sun Yat
Sen, die in dien tijd verschillende
reizen heeft gedaan naar Engeland
en Amerika, orn grooto bedragen
voor deze revolvtio bijeen te bren
gen.
De Duitsche regt-ering heeft dan
kruiser Leipzig en do kanonneerboot
litis, gestaUönneerd te Tsiiw-Taou,
bevolen can zich gereed te houden, de
Jangtse op te stoomen. De kanonneer
boot Jaguar kreeg bevel om zich.van
Sjanghai naar Foetsjou te begeven.
Men vernoemt uit Sjanghai, dat de
uitbetaling van de soldij aan het
leger in Hoep© reeds.... een jaarlang
achterstallig is.
Dit geeft ook een verklaring van
den opstand I
T© Peking is een edict uitgevaar
digd, waarbij vergiffenis wordt be
loofd aan die muiters die, onder
dwang, getreden waren in do rijen
der opstandelingen, maar dio moch
ten verklaren, dat zij berouw hebben
over him daad.
Of or velen aan dien oproep gehoor
zullen geven
Do bevolking wdrdt zoor ongerust.
Op de beurs te Peking heerscht een
paniek, ook hebban er runs op spaar
banken en deposito-lnstelingeu plaats
gehad.
ONTWAPENINGSGERUCHTEN.
De correspondent van de Daily
Telegraph seint uit Weenen, dat
onderhandelingen over de beperkin g
dor maritieme bewaj>ening sedert
maanden hangende zijn tussclien
Buitschland cn Engeland.
Dnitsclüond deed in de lento voor
stellen daarover aan Engeland. Dc
onderhandelingen zijn mooi! '-, voor
al voor het vinden van een geschikte
formule, maar worden krachtig en
in het geheim gevoerd.
Van onzen Roizenden
Redacteur.
Vervolg.
„Mijn vader had een klein drukke
rij t je, teekendo en drukte, zooals ik
je zeido, landkaarten. Maar er wer
den niet altoos landkaarten gedrukt,
ook wol eens comedicplaten, dat wa
ren prenten, die op de aiuiplak-pro-
grams als trekmiddel en versiering
dienden zooals voor Robert en Ber-
FEUILLETON
Bewerkt naai- het Engelseh,
411)
Voort, schreeuwde de Koning,
dio mot vorbaziiigwekKende snelheid
weer overeind was gekomen, ©n wij
vervolgden onze vlucht langs de ge
makkelijke trappen van het Paleis.
Op het volgende portaal scheidden
wij, ik snelde bui ga een corridor
links in de richting van de vertrek
ken van generaal Meyer, de Kaning
besloeg een andere trap om dezwljg-
kamor te bereiken. Ik hal nog maar
den hal ven afstand naar de kamera
van den generaal afgelegd, toen hoi
mij duidelijk werd, dat men mij niet
meer vervolgde. De roekelooz© bendo,
die alles op het spel had gezet voor
het welslagen van haar intrigue, had
wijselijk haar krachten op het voor
naamst© voorwerp van hun verlan
gens geconcentreerd d© gevangen
neming of den dood van hun Konink
lijke prooL
Het was mij onmogelijk, de op
dracht van den Koning uit te voeren,
Bonder eerst zeker te weten, of hij in
veiligheid de vriendelijke schuilplaats
van de zwijgtkamer bereikt had. Zoo
zachtjes mogelijk liep ik op mijn voel-
stappen terug, liep achter de bendo
aan da trap op cn keek voorzichtig
langs de gang, die op de zwijgkamer
uitkwam. Eén blik vertelde mij, dat
de Koning zijn vluchthaven bereikt
had, want de bende samenzweerders
was voor do deur verzameld ©n deed
daar allerlei luidruchtige en wanho
pige pogingen, om deze te doen be
zwijken. Ik glimlachte, want ik wist,
hoe dik die aeur was en na mij aldus
overtuigd te hebben, dat Koning Ka-
rel tenminste voor het oogenblik vei
lig was, haastte ik mij, om mijn op
dracht ten opzichte van don hoofd
commandant uit te voeren.
Zijn kamer was niet op slot en zon
der op oen antwoord te wachten,
stoof ik naar binnen. Ik had ver
wacht den generaal in bed te vinden,
.'naar in plaats daarvan vond ik hem
half gekleed In een leuningstoel zit
ten, met in zijn hand een klein bou
quet je anjelieren, terwijl hij met een
uitdrukking van belachelijke verruk
king keek naar een portret van Mrs.
v Troeber ten voelen uit, dat zijn
toilettafel versierde.
Hot duprde ©enige seconden, voor
dat hij zijn blik van daar op mij
richtte.
Generaal, zei ik haastig,
men heeft een complot gesmeed to
gen den Koning. De Groojt-Herteg gq
[tram. Mijn broer teokende die pren
ten gewoonlijk, maar als hij ziek
was, mocht ik het later doen. Die
werden niet duur betaald, maar wij
kregen er vrijkaartjes door en kwa
men er door in aanraking met de fa
milie Grader. Dat was een groot ar-
tieatiek gezin met veel jongens. Gra
der tool te Amsterdam een voJks-
schouwburg en daar ging ik nu veel
heen. Een der jongens Willem Gra
der, was goed voor mij. Ik mocht in
het theater alles doen, wat ik wou,
kooi overal zltteu, achter de coulis
sen, op de zolders, overal. Maar
mijn uitverkoren plaatsje was des
avonds naast neef Willem Grader,
die in T orkest cornet A piston blies.
Toen vroeg 'n winkel van darnes-
handwerken een teekenaar voor bor
duurwerk en soustaches-patronen.
Ik ging er op af en werd aangeno
men. Tot mijn 17e jaar toekende "k
toen voor dien winkel..
Merkwaardig ik heb altoos hei
land gehad aan liet teekenen van
patronen en aan t werken op den
lithografischen steen. En verdraaid.,
juist dit moet ik altijd doen. Toen ik
voor 't eerst bij mijn vader op de
drukkerij od een lithografische!»
steen toekende, voeldo ik tegenzin...
En toch heb ik het altoos gedaan".
Er is nu geen bitterheid in hem.
Meer een verwondering, dat het lot
zulke onbegrijpelijke gangen gaat.
Op mijn 17e jaar bon ik op de Aca
demie gekomen, heb daar drie jaar
gestudeerd, werd-toen aangezocht om
„uit bet volk" van Justus van Mau-
rik te illustreereu en dat was het be
gin van mijn illustratorsloopbaan.
Tot hot politieke prenten teekenen
kwam ik aldus: Mijn oudste broer,
waarvoor ik Je al sprak, was le tee
kenaar geweest op groote drukke
rijen en richtte daarna met mijn va
der in 1878 een eigen drukkerij op
onder de firma Gebr. Braakensiek.
Maar mijn broer werd zoo zwak, dat
hij niet meer teekenen kon en daar
bij dten tijd voor het weekblad
het „Geïllustreerde Politienieuws"
platen toekende, moest ik hem ver
vangen en langzamerhand verving
Ik hem geheel. Ik toekende de pren
ten voor Politienieuwe, voor prenten
boeken. tooneel-affiches-orenten,
kortom alles wat op d© drukkerij
voorkwam. Mijn vader is in 1SS3 ge
storven. Daarna mijn broer. Vreem
de elementen kwamen in de drukke
rij, maar ik heb die drukerij nog
lang nnjn steun gegeven.
In 18S5 kwam Justus van Maurik,
wiens werken ik illustreerde, bij mij
praten over uitgave van het week
blad „de Amsterdammer". Ik zou en
kele malen een plaat er voor teeke
nen en als dat succes had, zou men
er eon geïllustreerd weekblad van
maken. Zoo ben ik de wekeJijksoho
illustrator van „Do Groene" gewor
den. En dat is nu mijn leven."
„Indien nu de omstandigheden u
eens niet gedwongen hadden, prak
tisch werkzaam te zijn, indien u ge
heel vrij ware geweest, zoudt u dan
een andere richting hebben gekozeiw
Of heeft u, wat ook wel vaak voor
komt, Juist dat gedwongen werk, ge
holpen om vroeg een volkomen tech
niek te verkrijgen".
„Ik was liever schilder geworden.
Ik ben een kuDstenaar. die zichzelf
gedwongen heeft, den praktische»
kant. t© kiezen. Ik was gaarne een
schilder geworden van den humor
van het Nederlandsche leven, hal
graag op de traditie van Van Ostade
en Steen voortgewerkt".
,,U heeft toch ook schilderijen ge
maakt?...
„Ja... enkele kunt a nog zien. Ze
hangen hier..."
Wij zien naar den kloek geschil
derden, gedurfden kop van een jon
gen Oosterling, proefwerk voor de
Academie. Naar een uitvoerige „Ge
stoorde bruiloft", een stilleven, twee
aquarellen... werk dat men op de a3.
tentoonstelling zal kunnen beschou
wen ©n dat toont, welken weg Braa
kensiek als schilder had willen vol
gen.
Maar den eigenlijken rijpen kunste
naar leert men toch eerst kennen in
de illustraties van Klikspaan's stu
dententypen.
Braakensiek is gesproten uit een
voornaam, oud-Hollandsch geslacht
Zijn moeder was ©ene van Arckelens,
de grootmoeder freule Elizabeth van
Arckelens, oud© Gelderscbe adel.
Braakensiek bezit nog eemee fami
lie-portretten, dat van zijn grootmoe
der e-u haar beide zoons. Vooral dat
portret der grootmoeder, consciën
tieus en gedistingeerd geschilderd,
toont edele, krachtige, voorname
trekken. Bon sang no peut nieutir.
Ook Braakensiek, hij de teekenaar in
dienst van een dcmokratisch week
blad, is naar zijn eigenlijken aari
anatokiaat. Het voorname van ziju
Max zijn ln het Paleis met een half
dozijn ander© samenzweerders, en zij
belegeren den Koning in do zvvijg-
kamer.
Ik verwachtte bom met een vloek
uit zijn stoel to zien springen, maar
hij bleef zitten zooals hij zat, zijn
lange boenen weelderig voor zich uit
gestrekt, een glimlach op zijn on
doorgrondelijk gelaat, een voorbeeld
van verachtelijk© laksheid.
In de zwijgkamer, herliaald©
hij langzaam. Dan zal hot nog
eenigen tijd duren vóór zij binnen
zijn.
Ongetwijfeld, zei ik. booa over
zooveel kalmte. En wij moeten nog
dankbaar zijn, dat ons zooveel tijd
gegeven ls om handelend cp te tre
den. Zijn© Majesteit, gaf mij do op
dracht, u te verzoeken, loyale solda
ten van Weissheim op te roepen.
Loyale soldaten van Weissheim!
Heeft Zijne Majesteit een of ander
bataljon speciaal aangewezen
Neen.
Loyale soldaten, mijn waard©
Saunders, zijn op het oogenblik ul-
lesbehidv© in overvloed voorhanden,
ook is WeisSheim niet de gunstigste
plaats om daarnaar te zoeken. Als ik
nu naar de kazerne ging, zou ik
waarschijnlijk worden doodgescho
ten. Wat doet v. Odenheimer?
Hij doet niets hetgeen in dit
geval voel rept.
- Heeft hij ziqjh heelemaal piet Ja-
ten kijken ging generaal Meyer
voort. Hot is mij zoo koud op mijn
dale gevallen, en hij trok voclbe-
toekenend zijn schouders op, ten-wijl
hij weer zijn Mik naar het portret
van Mrs. v. Troeber wendde.
Ik voelde dat mijn geduld uitge
put raakte, maar me', inspanning
van alle krachten hield ik mij in.
Generaal Meyer, zei ik kalm,
heeft u eenig idéé, op weike wijze
wij de veiligheid van den Koning
zouden kunnen verzekeren
Vergeef mij, zei hij, zich weer
droomerig tot mij wendend. Of ik
een of onder idéé heb Natuurlijk
heb ik dat Ais u in het uur van ge
vaar aan de zijde van den Kon big
weiisont to zijn, dan is hot mogelijk,
uw prijzenswaardig verlangen uit te
voeren. Eerstens is hét noodig de trap
op te loopen, die naar do verdieping
boven do zwijgkamer leidt. Maak het
venster pp den corridor open en a
kan op een klein met pannen belegd
dak klimmen, dat niet heel schuin is.
Als u daarlangs naar benoden kan
klauteren, dan zal u zien, dat in den
rechterkant een regen waterpijp uit
komt. en daarlangs kan u zich naar
beneden laten zakken tot de hoogte
van het venster dor zwijgkamer. F.r
is een sprong noodig om de venster
bank te bereiken, maar het metscl-
k is ruw en als men met hart eer
aan 't werk is, kan men wonde
ren verrichten.
Goed, zei ik, vol enthousias
me, wij zuilen het probeerem
Wij sprak do generaal mij
op 8arcastisoh©ji toon na. Waard©
Saunders, ik ben evenmin ecu aap
als eeu acrobaat.
Neen, antwoordde ik driftig.
alleen maar een lafaard, schijnt
het.
Mijn metgezel snoof met een uit-
druikkLug van grooto zielsverrukking
den geur van de anjelieren op.
Een lafaard, zei hij zachtjes.
Er zijn niet veel hersens voor noo
dig, c-m dat op te merken.
Maar kerelriep ik vol ver
bazing over deze zich zelf veroordoo
iende toestemming, heb je dan niet
eens de energie van een muis
Weer haalde hij onverschillig zijn
schouders op.
Ik haat geweld, zei hij een
voudig. En ik stel mijn lichaam op
buitengewoon hoogen prijs. Voordat
ik Mrs. Van Troeber ontmoette, ha/J
ik een overdreven angst con den dood
onder de oogen te zien, en nu,
ging hij voort, terwijl hij weer met.
verliefde blikken naar het portret
keek. heb Ik het leven veel te lief.
Een liefde, die lafhartigheid
tengevolge heeft, is een onwaardige
hartstocht. antwoordde ik met
minachting. Weet u, wat de Ko
ning van u zei
Hij schudde langzaam met een on
verschilligen glimlach zijn hoofd.
Hij zei, ging ik voort, er
zijn maar weinig monschen in de
wereld, die ik kan vertrouwenMeyer
is ai' een van.
Plotseling ging de generaal kaars
rechtop in zijn stoel zitten en keek
mij met doordringende oogen aan,
Zei hij dat
Ja, antwoordde ik.
Een oogenblik later was hij weef
in zijn vorige houding van overdri
ven lusteloosheid teruggezonken.
Neen, waarde Saunders, zei
hij droogjes, het helpt niet. Uw
plan om mijn ijver op te wekken was
goed bedoeld, maar een beetje al
te doorzichtig.
Met andere woorden, riep ik
woédend uit, Ik ben een leuge
naar
Wil u zweren, dat hij die woor*
den gebruikte
Ik zweer het op mijn eer 1
Langzaam en beslist, alsof h'j ieder
onsje van zijn besluit zorgvuldig af
woog, stond de hoofdcommandant
van liet Grimlandscho leger van ziju
stoel op. Zijn gelaat was kalm en
ondoorgrondelijk, zooals altijd, maar
zijn rechterhand, die hij naar mij
uitstrekte, beefde van opwinding cl
van vrees,
(Wordt vervolgd).
