„<r ,rtórr
noraal Canevu boa aan boorrl van een
transportscliip doen gelei m, en te
ruggestuurd naar Italic. Zij waren
vijf in getal, drie Italianen en twee
Franschen.
De gespannen toestand in den
Balkan.
EEN NIEUWE MINISTER-CRISIS
IN TURKIJE?
Het Turksche blad Ikdam beval een
bericht, dat zoo hot bevestigd wordt
van het urootste belang ia voor de
'door het kabinet te volgen politieke
richting.
De Grootvizier zon nl. de portefeuil
le van binnenlandsche zaken aange
boden hebben aan den Duitsch-gezin-
'den Ferid pasja, den vroegeren groot
vizier. Diens benoeming zou kaJmee-
rend werken, meent het blad, op den
binnenlandschen toestand.
Het bericht van de Ikdam wordt in
eenatorenkringen bevestigd.
MONTENEGRO EN TURKIJE.
Montenegro heeft, volgens een be
richt uit Saloniki zes bataljons met
vier batterijen naar Gralina, eon zeer
belangrijk strategisch punt, gezonden
en do Turken hebben de grenspost ver
sterkt met twee batterijen.
De opstand In China.
Lwe-antsjeng deelde aan de vreem
de gezanten mede. dat hij uitgeroepen
is als president van
DE CHINEESCHE REPUBLIEK.
De gezanten hebben op deze mede-
deeling niet geantwoord.
Volgens eenigszins vage officïeele
mededeelimron zouden de regeerings-
troepen de rebellen hebben verslagen
en Tjang Aefoe bezet hebben 700 re
bellen zouden gedood zijn. De regee
ring heeft evenwel nog geen nadere
bevestiging gegeven.
De regeëring heeft opnieuw 5000
man uit Poking naar 't tooneel van
den opstand gezonden.
Voor Kanton liggen op het oogenblik
8 huitenlnndsche oorlogsschepen.
Een poging der revolutionnairen,
om den ontslagen minister van hui
tenlandsche zaken. SJeng Koeng, te
vermoorden, is mislukt. De oud-Excel
lentie kon zich nog Juist door de
vlucht redden.
DE FRANSCH-DUITSCHE ONDER
HANDELINGEN.
Een buitenlandsch diplomaat, nauw
keurig ingelicht over den stand der
Fransch-Duitsche onderhandelingen,
verzekert, dat er aan de goedkeuring
van do mogendheden, die de Acte van
Algeciras onderteekend hebben van
de Fi-aosch-Duitscho overeenkomst
'niet te twijfelen valt.
Verschillende mogendheden zouden
aan de leidende personen in Frank
rijk en Duitschland reeds telegra
fisch gelukweuschen gezonden hebben,
waarin ze ei' hun ingenomenheid
over uitspreken, dat de beide rijken
tot overeenstemming gekomen zijn,
waardoor de spanning, waarin geheel
Europa verkeerde, is weggenomen.
DE WOELINGEN DER MONARCHIS
TEN IN PORTUGAL.
Uit Lissabon wordt geseind: Vol
gens do laatste berichten vervolgen
de republikeinen do royalisten zon
der genade. Dezen hebben daarom
him strijdkrachten, die tot nog toe in
3 afdeel in gen waren verdeeld, in klei
ne guerilla-bendeu opgelost, die in
kleine dorpen vluchtten, om aan de
ontdekking door do overheid te ont
snappen. Zij hebben ook den tweeden
inval in Portugal uitgesteld, totdat de
Spaansche ov erheid vun de vervolging
afziet.
Amsterdamsche Kout
XXV.
Mijn jubileums- en zwanen
zang. Het lantsto Amsterdam
sche zeilschip op de groote vaart.
Sic transit gloria mundL
Een en ander over de Amster
damsche diamant-industrie.
Wat men van smortvolle melodieën
verteld heeft, die do zwanen in het
voorgevoel van hun naderenden dood
joudpn aanheffen behoort volgens de
natuurkundigen louter tot het Rijk der
fabelen. Laat ik dus doen ais de zwaan
nu ik heden in den aanvaJligen leef
tijd van mijn zilveren jubileum (25ste
Kout) zacht en kalm als Amsterdam
sche kroniekschrijver van dit blad
door onvoorziene omstandigheden
noodlottig kom te storven. Aan weini
gen is zeker hot voorrecht gegund,
hun eigen dood to publiceeren! Denk
dus eens aan, wat zoo'n kroniekschrij
ver toch een bevoorrecht wezen op
aarde isl
Iedere week een brief praatje, te mo
gen houden, zich gedrukt zien. en
waarvan do lezers natuurlijk niets
weten zich nog uardsch slijk zien toe
bedeeld op den koop toe!
Indien deze 25sie Kout door geen
2Gste wordt gevolgd, dan komt dat,
omdat ik verhuisd ben naar eon ou
dere gemeente in de provincie Noord-
Holland.
Le roi dat bon ik nota bene
est mort... vivo le roi. mijn opvolger
(niet mijn zoon, want erfelijke baan
tjes komen in de journalistiek maar
heel weinig voor).
In één opzicht maak ik het den le
zer gemakkelijk. Voor mijn 25ste
Kout en mijn Kouters-dood kan hij nu
met één enkel visitekaartje af. voor
zien van de lettors p. f. en p. c. tege
lijk.
Van dit laatste epistel wil ik ge-
bruik maken om u nog eens iets te
vertellen van do dit jaar ten grave ge
brachte Amsterdamsche groote zeil
vaart en haar roemrucht verleden en
vcorts van het voor Amsterdam zoo
belangrijke bedrijf der diamant-indu
strie.
De glorieuze Amsterdamsche groote
zeilvaart wordt afgesloten, niet eens
met een vette stroop, noon met ee>n
muiw merkbaar haaltje.
Het laatste Amsterdamsche zeil
schip van de groote vaart is nl. on
langs voor good op nonactiviteit ge
steld.
Dit feit. dat we in oon scheepvaart-
verslag met een simpelen regel ver
meld vonden men had het niet eens
toen do Republiek der Vorcenigde Ne
derlanden niet niet minder dan 15000
zeilschepen als vrachtvaarders voor
half Europa de zeeën doorploegde, het
ornnge-blunche-bleu wapperde onder
alle hern ol stroken, en elke vloedgolf
100 rijkbeladen schepen voor Amster
dam bracht.
Men orisde toen niet zoo comfortabel
ols tegenwoordig. De schepen waren
nog geen drijvende hotels, voorzien
van Mnrconi-apparanl. zonnc-
promenadedek, drukkerijen, kinder
speeltuin, Wiener-café. restaurant A
la car to, donkere kamer, lift, koel lea
rner voor vleesch, ijsmachine .bakke
rij en slagerij, waterdichte schotten,
luxe-hutten met piano, sofa. schrijf
tafel, badgelegenheid en W. C.'s
In plaats van zoo'n zeekasteel, wuar-
op het gevoel van op een schip to zijn
heelemaal verdwijnt, veer men uit in
«ii houten notedop. Groenten in blik
kendo men niet scheurbuik des te
meer.
Met die houton hulken volbrachten
onze stoutmoedige voorvadoren hun
merkwaardige ontdekkingsreizen.
In hot Rijksarchief in Den Haag.
heb ik eens een journaal van den
grooteu Mi civiel in handen gehad en
wat mij het meest trof was do zeld
zame soberheid. Hemeltje als wij over
eau sinaasappelschil op straat uitglij
den doen we thuis een nog moer op
gewonden verhaal, dan Dc l'.uyter vun
een grooten zeeslag.
Ik Jas: „Den zooveclsten ben ik vn.n
Texel met W.-wind uitgevaren. De
zee waB kalm. Den zooveclsten kreeg
ik de Engelsche vloot in het. gezicht en
begon dadelijk den strijd. Wh hebben
gewonnen en verloren. 1 schip. Den
lleore zij dank!
En anders heelemaal niots!
De menschen waren toen vrij wat
minder lyrisch, doch oon drommel-
schen hoop meer episch dan wij alle
maal!
In het laatst der 18de eeuw bereik
te het zeilschip zijn hoogste ontwikke
ling in 't linieschip en het fregat
in het begin der 19de eeuw legde men
zich toe on den bouw van snelle zeil
schepen, vooral z.g. Clipperschepon.
Thans heeft Engeland 50 pCt. van
den wereldhandel, Duitschland 10 pCt.
Amerika, Frankrijk en Noorwegen elk
4 pCt. Italië, Spanje en Rusland 3
pCt-, Nederland, Zweden, Oostonrljk-
Hongarije on Denemarken 2 pCt.,
Griekenland 1 pCt.. en België, Bra
zilië en Turkije elk 1/2 pCt.
Nee>n, in de primitieve eeuw van
onzen De Ruyter waren do verhoudin
gen g an sell anders, en was de Repu
bliek de eerste zeemogendheid van do
wereld.
Sic transit gloria mundi. Hendrik
VIII en Elisabeth bevorderden krach
tig den Engelschen handel, dio wel
dra den Nederlandschen overtrof.
In de 60-lger jaren dor 19de eeuw
begon de vroote zeilvaart reeds uit te
sterven. In 1903 bezat Nederland nog
11 zeilschepen metende te zamon 6525
ton tegen 115 stoomschoi»on, metende
261,230 ton.
Merkwaardig Is het zeker, dat in
het begin der 17de eeuw het eerste
plezierzciljacht uit Nederland in En
geland moest worden ingevoerdnu
telt Groet Britannië niet minder dan
300 zcilvereenigingen met 5000 jachten,
ter waarde van vele millioenen.
Do zeilvaart dateert reeds van de
grijze oudheid, doch kwam eerst tot
bloei, toen men na de uitvinding van
het compas de kusten durfde loslaten.
Telkens lezen we in de Ainstordam-
scho bladen uitvoerige berichten be
treffende de diamantindustrie, kibbe
larijen tusscban den hoer Henri Po
lak, den leider van de werknemers en
den hoer H&rtz. den voorman der ju
welier» bezoeken van vreemde vor
sten (te Amsterdam vertoevend) aan
een diamantslijperijstakingen la die
industrie, opening van een diamant
beurs. waarvoor men minister Talma
weet te laten overkomen, enz., enz. En
als de diamantbewerkers hun vakan
tieweek hebben, 'dan is het waarlijk
stil op het Rembrandtplein te Am
sterdam.
Van die diamantindustrie, voor Am
sterdam van zoo ontzaglijk groote be-
teekenis, ga ik u in dezen mijn laat-
sten brief, een en ander niededeolen
voorts hoe die te Amsterdam 13 ver
zeild geraakt tijdens den 80-jarigen.
oorlog, hoe het komt, dat ze voor oen
groot deel in handen is der Israëlie
ten. van eenige up- en downs ha het
diamant ik, hoe de booge loonen ont
staan ziin en van de oprichting der
model-vokvereeniging, don A. N. D. B.
U kent en naar ik hoop niet alleen
hij naam den diamant, het hardste
edelgesteente (reeds in overoude tijden
genoemd), dat wegens zijn hardheid
van de Grieken den naam „Adunias"'
(ontembaar) kreeg. Da diamant wordt
gevonden in kristallen, die tot het zg.
regelmatige stelsel beliooren, gewoon
lijk in don vorm van een achtvlak,
(driehoeken) of twonlfvlak (ruiten).
De Kaapsche an Oost-Indische dia
manten hebben meestal den eersten,
de Braziliaansche den tweeden vorm.
De diamant onderscheidt zich van
andere kristallen, door de eenigszins
ronde vlakken, zoodat een veelzijdig
diamantkristal eenigszins op een bol
gelijkt. Die vlakken zijn meestal glad,
doch ook wel ruw of gestreept, zoodat
ze op mutglas gelijken. Slochts zelden
is hol samenstel fijnkorrelig, poreus
bruinachtig zwart van kleur in
dat geval draagt het in den handel
den iiuum van carbonaat en wordt
voor het slijpen en boren van andere
harde tp^steenten gobruikt. De dia
manten worden gespleten, volgens
lakken, aan die van het achtvlak
evenwijdig. Van deze eigenschap
wordt gebruik gemaakt, om de ruwe
zijden wee te nemen, waardoor het
slijjxui ormoodig wordt. De voornaam
ste eigenschap van den diamant is
natuurlijk na zijn duurte, zijn hard
heid. Vroeger kon men don diamant
slechts een weinig polijsten, tot de
Bruggonuor Lodewijk van Borgchem
in 1456 do kunst uitvond, om den dia
mant met zijn eigen poeder te slijpen.
De ambtenaren der diamantencom-
n.issic in Brazilië onderzoeken do
echtheid van ruwe diamanten door zo
dicht bij het oor tegen elkander te
wrijven, waarbij ze dan een eigenaar
dig knarsend geluid maken.
Do diamant behoort tot do lichumcn,
die de lichtstralen het sterkst breken.
Is van het fraaie kleurenspel, 'dal 'den
geslepen diamant als sieraad zoo bo-
gcerd heeft gemaakt. Over het alge
meen is de diamant In zuiveren toe
stand kleurloos en doorzichtig, doch
men vindt ook wijn- en oke>r\gele,
lichtgroene, licht-blauwachtig groene,
loodgroene, donkergroene, blauw-
roodachtigo, bruine en zwarte dia
manten.
De groote massa 'der le Amsterdam
'en elders) bewerkte diamanten komt
uit Znid-Afrikn. Do groote mïinen
Kimberley, Dc Beers, Bulbfontein, I)u-
toitspan, VV'essclton (alle in den om
trek van Kimberley. Premier (in do
Transvaal) en Jagersfontein (in de
Oranje-rivier-kolonie) en tal van klei
nere mijnen in dozelfde streek.leveren
95/100 \an de diamant-productie.
Brazilië levert nog een betrekkelijk
kleine hoeveelheid, en vorder wondt
nog op Borneo, In Australië en elders
d amant gevonden. Alie groote mij
nen, behalve de Prem'ier, berinden
zich in handen ran de De Betfre Con
solidated Mines Ltd., die den verkoop
heeft, opgedragen aan een te Londen
gevestigd syndicaat.
Daar worden wekelijks de aange
voelde steanen door de Amsterdjam-
sclie fabrikanten gekocht. Van do ge
il eele fabricage neemt Amsterdam 2/3
voor haar rekening, Antwerpen 1/6,
torwijl 1/6 ovor tal van steden ls ver
deeld.
Te Amsterdam wordt de diamant
industrie sinds liet oinde der Kxlo
eeuw uitgeoefend. Ze werd naar
Amsterdam gebracht doo'r werklie
den uit Antwerpen en Brugge, waar
ze gebloeid had, doch in den loop dor
17de eeuw volkomen verdween. Het
nieuwe bedrijf ontwikkelde zich te
Amsterdam zeer eneL Daar e'r geen
gilde in bestond legden de Israëlieten
zich e'r zeer bijzonder op toe. Twee
maal trachtten de Christen-juweliers
de stichting van oen gilde te bewerk
stelligen, doch de stedelijke overheid
wet'gorde e'r toe over te gaan. Het l>e-
drïjf bleef bloeien tot de Franscbe
overheersching en verliep toen bijnia
VOrhcid zeer bloeiend. Pér week
wordi eon mülioen aan geslepen dia
mant uitgevoerd. Alle beroemde stee-
non van buitengewone afmetingen
zijm te Amsterdam gekloofd en gesle
pen. Verreweg de beste klant van
Amsterdam is nog altijd Amerika..
Fm lil ermede basta.
Don lezer heil. Mijn pon aan
wie volgt
B. Th.
Stadsnieuws
NATUURK. GEZELSCHAP.
Men schrijft ons
Het natuurkundig gezelschap van
do afdeeling Haarlem van <le Maat
schappij van Nijverheid zal in dit sei
zoen op 8 November e. k. zijn bijeen
komsten beginnen.
Dr. J, J. Hallo uit Den Haag is uit-
genoodigd gedurende het n, s. winter
seizoen de voordrachten te houden.
Hoogst aangenaam is het to kunneu
moedeolen, dat deze lieer, wiens ta
lenten in het nemen dor natuurkun
dige proeven, zjoowc-1 als in do uiteen
zetting der denkbeelden, groote waar-
deoring en veel lof verdienen, bereid
is bevonden de taak op zich tc nemen.
In do eerste cursus-voordracht zal
het wezen van het Licht besproken
worden .met verniel ding van de groote
theorieën, welke de natuurkundigen
dienaangaande ontworpen hebben.
Do ..emissie"-lheorie van Newton
beschouwde het licht als oen regen
van uiterst fijne deeltjes, de „golvings-
thoorie" van Huygens meende ter ver
klaring van de liclit-vorschijnsclen
een golflteweging in een al-doordrin
gende aetherische zelfstandigheid te
moeten aannemen.
Aan de hand van proeven over „In
terferentie" zal de spreker aantoonen,
dat men bij het licht inderdaad met
oen golfbeweging te doen hoeft.
In verband hiormode wordt
rechtlijnigheid der lichtvoortplanting
verklaard, alsook die merkwaardige
vorsohijnselen, die men aanduidt niet
don naam van „buiging" van het licht
en die tot de constructie der groote
moderne spectraal-apparaten
aamlei-
slechts enkele diamantwerkers. Wng ÏB11 het Licht behandeld wor-
E.en consortium van kooplieden en I den do werking oen er lens zal door
winkeliers deed toen 10 Israëlitischeproeven verduidelijkt worden en do
en 10 Christen -knapen hef vak ledren. j inrichting der astronomische kijkers
Daarmede is de grondslag voor do 1 w<u'den beschreven. De bespreking
huidige industrie gelegd.
In het midden dor 19de eeuw
de diamantindustrie weder tot eon
redelijke ontwikkeling gekomen^ on
ze verschafte ©enigen honderden ar
beid. Een langdurige malaise deed
zich toen echter gelden. De aanvoer
worden beschreven.
i van dev.© onderwerpen zal aanleiding
geven tot het opmerken van de kleur-
w Lifting .de splitsing van liet witte
licht ln zijne samenstellende bestand-
deelen en heb ontstaan van een spec
trum met behulp van een prisma zal
hieruit een natuurlijke verklaring
vindon.
In de slotvoordracht wordt de spec-
ruwen diamant uit Brazilië werd i traal-analyse, benevens haar toepas-
1a •SAi-inxzAr. ieirwïi! rle rwirliV'© n en-
R,j afzonderlijk hoofdje waardig e~-1 ,.v. o.v..w.
kcurd roejit in onze herinnering j Daarenboven verstrooit hij do
weder terug den tijd, dien we trou- kleurde lichtstralen zeer sterk, mei
wens helaas slechts uit gesrhiedboe-andere woorden, heeft een groot kleur
ken kennen, de gouden 17de eeuw, schiftend vermogen, hetgoon oorzaak
steeds geringer, terwijl do oorlogen
de vraag naar geslepen diamant de
den dalen.
Het einde der lnd/ustrie was weer
gekomen. Doch na den Fransch-Duit-
achen oo'rlog verbeterde de economi
sche toestand, terwijl vooral do wel
vaart in Amerika veel vraag deed
ontstaan. In 1867 warcm de diamant
velden in Zuid-Afrika ontdekt. Er
ontstond nu een groot gebrek aan
arbeiders, waardoo'r de loonen tot 'n
fabelachtige hoogte stegen, (vaak tot
f 500 k f 600 's weeks). De z.g. „Kaap
sche tijd" duurde tot omstreeks 1876.
Het aantal werklieden was zoodanig
gestegen, dat de loonen hoe langer
hoe moer daalden. De vakveroenigin-
gen werden machteloos en gingen le
niet. De eene crisis volgde op de an
dere. In November 1894 brak een
spontane algemeen© werkstaking uit,
die eon verhooging der loonen tenge
volge had. De A. N. D. B. wend op
gericht, dia thana met de Amsterdam
sche Juweliersvereeniging de nijver
heid volkomen beheefrscht.
De toestand was voor de slijpers
van de chips (een bepaalde diamant
soort) zoo sleclvt, dat eenige tiental
len 'f welrk staakten, een feit, d'juls
18S8 iniet meer voorgekomen. De al-
gemeene werkstaking werd afgekon
digd, en de geheele industrie werd
still gelegd. De besturen van de ver-
eenigingen stelden nieuwe loontarie-
ven vast en elschten afschaffing
alelriei gedwongen winkelnering. De
werkgevers stemden toe en na drie
dagen werd het werk herv-<y_ De vor-
eeniigmgen sticht ben nu een algeme
ne vaste organisatie, om het verkre
gen© te beliou-den en verdere verbe
teringen in de arbeidsvoorwaarden
te bedingen. De vereenigingen vorm:
den voortaan afdeel!ogen van den
Bond. Een weerstandskas word ge
vormd, uitsluitend bestemd voor sta
king en uitsluiting.
Het ledental bedraagt thans pLm.
10.000, de inkomsten bedragen pl.m,
eon half nüllioen. De Bond l^ezif. een
kapitaal van oen milltoen, een eigen
gebouw en drukkerij.
Dat de Bond over liet algemeen een
gunstige werking gehad heeft wordt
niet betwist. De werklieden kregen
een schafttijd en de arbeidstijd word
aanmerkelijk verkort (o.a. werd hot
avondwerk afgcocliaft). De loonen
zijn aanmerkelijk gestegen. Met do
patroonsvereenig'Tig onderhandelt de
Bond als gelijk gerechtigde partij.
Dit alles was slechts do vrucht
van veel strijd in den vorm van sta
kingen en uitsluitingen. De toelating
van leerlingen wordt to deze indus
trie geregeld door een commissie,
voor de helft hesbaaiwle uit werkge
vers, voor de helft uit werklieden.
Voor de ontwikkeling der leden
wordt zorg gedragen door voordnaclr-
ten, een bibl otheek, oen refsolub, con
weekblad, een maandblad voo'r do
jongere generatie, een Orkest, enz.
De Bond is aangesloten bij het No-
denlandsch Verbond van Vakvoreenü-
gingen en bij do internationale orga
nisatie van Diamantbewerkers.
sing op verschillend gebied, uitvoerig
besproken. De verschillende soorten
van spectra, welke men kont, zullen
werden vertoond en hun ontstaan
verklaard.
Bij de toepassingen zal de spreker
zich in het bijzondór bezighouden met
het probleem der natuurkundige ge
steldheid van onze zon, over welk pro-
bloem do spectroscopie zooveel licht
verspreid heeftdit laatste onderwerp
zal door lichtbeelden verduidelijkt
worden.
In het begin van 1912 zal dezelf
de spreker enkele hoofdstukken uit de
natuurkundige sterrokunde behande
len, in een reeks van drie voordrach
ten, waarover te zijner tijd nader be
richt zal gegeven worden.
Op de bijeenkomsten zal dus weer
veei goeds en schoons to genieten val
len.
Baden.
In het Douche-badhuis aan het Leid-
echeplein zijn in de afgcloopen week
genomen 1055 baden in dat aan den
Koudenhorn 606 baden.
Binnenland
TWEEDE KAMER.
De belangrijkste quoeslio, die af
gezien van hetgeen telegrafisch werd
bericht de Kamer gisteren hoeft be
zig gehouden, was die van de inschrij
ving voor de nationale militie van hier
to lande vertoevende Jongelieden, wier
ouders in Indië wonen.
Hot regeeringsvöorstel wilde deze
jongelieden niet inschrijven, daaren
tegen stelde dc heer Van Karnebeek
voor die gunstige- bepaling te schrap
pen, wijl, indien de dienstplicht moei
lijkheden opleverde voor deze jonge
lingen, andere artikelen der wet d6
gelegenheid boden die op te heffen.
In dat verband werd er zelfs twijfel
geopperd of men deze zaak wel bij de
inschrijving moest behandelen en niet
liever en beter bij do vrijstellingen.
Doch do Minister van Oorlog wilde
dat laatste niet, omdat hij voor eiken
vrijgestelden een uuderen loteling
moest hebben, wilde hij zijn contin
gent vol krijgen. Het gold wel niet zoo
hooi veel nersonen; daarom liet de
Minister de beslissing aan de Ka
mer over.
Verschillende bedenkingen werden
evenwel aangevoerd. Wat iiad men er
aan de jongens in te schrijven en te
oefenen, terwijl zij toch ln tijd van
nood in Indië zouden zitten Zouden
zo trouwens wel naar Indië terugkee-
ren Zouden ze niet Kever in een an
der land gaan siudeeren, wanneer zo
hier dienstplichtig worden en eten
jaar studie zouden missen Was dit
de manier om hen van een Nederland
schen geest te doordringen Maai- aan
den onderen kant moest men dan
ook don jongens, die naar andere lan
den iinmtgreeren, niet gelijke behan
deling verzekeren linz.
Bot slot was, dat het amendement
werd aangenomen, bij zeer gemengde
stemming^ met 35 tegen 32 stemmen.
In het late middaguur kwam men
tot art. 21 (vrijstellingen) waarbij de
heer Duys een amendement toelichtte,
om geen vrijstelling te verloenen aan
dongene „die oen geestelijk of gods-
dienstig-menschlievend ambt bekleed
of daarvoor wordt opgeleid". De spre
ker betoogde, dat zijn fractie elk ver
wijt van anti-Öoricallsme bij voorbaat
EEN NOODLOTTIGE BRAND.
De I-omLensche „Tel. "-correspon
dent schrijft nader
Branden zijn te Londen aan de ar
de van don dag. Ongerekend de ellc-
iljko schoorsteenbranden, heeft hier
de stodolijke firo-brigado er gemid
deld zestig per week te blus schen.
Voor een zoo groote stad als deze, is
dat niet veel en ernstige branden zijn
niet talrijker dan gemiddeld twee ]>er
week. Werden alle nauwe straatjes,
slecht ingerichte woningen cn allo
afwees. Bij de behandeling van deze petroleumlampen opgeruimd, dan zou
quaestie in 189S was door de hoeren j hier het aantal branden oanmerke-
Staalnian en Schaepman volledig er,- j njk verminderen, evenals het verlies
kond, dot het niet ging orn gemoeds- van menschenlevens daarbij, dat vcr-
S'.nds 1904 is do toestand der nij- bezwaren, doch om studie-bezwaren. leden jaar 103 bedroeg- Volt _*n ten
Uit de politieke programs der kerkelij
ke partijen bleek ten overvloede, dat
zij geenerlei privileges verlangden.
De heer Duys zal Dinsdag 11 uur
voortgaan. Men weet, dat er. volgens
het jongste besluit der Kamer (een
gewichtige verbetering dien avond
van half 8 lot half 11 zal worden ver
gaderd
UIT DEN AMSTERDAMSCHEN GE
MEENTERAAD.
Bij de a.lgomeene beschouwingen
over do lx"-raoting werd 't debat ovor
't optreden der politie bij de staking
vc ortgezet.
Do heer Diepenhorst crillsoerde de
7.1. eenzijdige voorstelling door don
heer Vliegen gegeven. Deze deed uit
komen, dat do socialisten zoo hechten
aan wettige middelen. Spr. gelooft
rlr.t liter gebit: ..Wie het allormcste
zwijgt, hooft het allerbeste gespro
ken".
Zoo zei Bebel, dat degeen, die be
weert dat de laatste doeleinden van
het socialisme langs vm-dzamen weg
zou worden bereikt, cên bedrieger is.
Spr. rnccnt, dat het, optreden dér
autoriteiten tijdens de staking, be
houdens enkele gebreken, lof en dank
verdient 011 noodzakelijk was ter be
teugeling van don toestand van ter
rorisme en ruw geweld, waarvoor de
heer Vllocren en do zijnen voor een
goed doel verantwoordelijk waren.
Op de Eilanden heerschte in die da-
ïen oen waar schrikbewind. Eon baa?
van eon d>m maatschappijen vluchtte
in do tram. Vrouwen wierpen zich op
de rails om do tram tegen te houden
en de bans word er uit gesloopt en
deerlijk mishandeld, terwijl zijn klee-
ren hem van liet lijf werden gerukt.
Spreker oordeelt, dnt. het een zegen
is. dat het bewind in die dagen niet
in handen was van hen, wien liet ai-
leon to doen is om de sympathie van
het luidruchtigste deel der arbeiders
klasse, maar bij diegenen, die voelden
dat het "«zuig moest hooggehouden
worden, on veiligheid en orde moes
ten worden gehandhaafd tegen do
aanslagen van een woelige bende.
Daarvoor verdient de burgemeester
dank.
Degenen, die zelf dien schrikkellj-
ken blocdnacht vol vrees hebben door
gebracht, -':n nu dankbaar voor het
optreden dor overheid, omdat alleen
daardoor een einde kon komen aan
het schrikbewind. De burgemeester
zul luier met weemoed, maar zonder
zelfverwijt aan doze staking terugden
ken. Maar de gevoelens van den heer
Vliegen en de zijnen zullen parallel
zijn nnn die van degenen, welke het
volk ophitsten tot doiwordens toemaar
uit laffe vrees geen deel namen in het
dragen van hel onheil, dat zij zelf ge
sticht hadden.
Do hoer Wibaut zei, dat de hoer
Diepenhorst gesproken heeft naar het
hart dergenen, die belang hebben bij
de nederlaag der arbeidersklasse en
die in dezen Raad in zoo grooten ge
tale vertegenwoordigd zijn.
De heer Ketelaar kon zich niet ver-
eeaiigon met den lof en den dank, door
den hear Diepenhorst aan den burge
meester gebracht. Spr. is naar Kat-1
tenburg "©woest. Als resultaat vun
zijn bezoek aan die buurt, zei spr., dat
het hom onbegrijpelijk is, hoe het mo
gelijk kan geweest zijn, om mot zx>o-
veel soldaten te schieten i n de wo
ningen, in het donker. Spr. hoopte, dat
het bloed, dat hier gevloeid heeft, een
leering zal zijn om herhalingen te
voorkomen.
Ook keurde de heer Ketelaar 't op
treden vun do poliiie tegen de pers
af, vooral tijdens 't bezoek van Presi
dent Fallières.
De burgemeester verdedigde 't op
treden der politie bij de staking. Den
heer Vliegen wees hij op de maatrege
len in Frankrijk bij de staking peno-
men. De rodevoeringen in stakers
vergaderingen gehouden waren op
ruiend. De politie is bedreigd met
steenworpen on messen. Van dc straat
zijn toen op 13 plaatsen 1800 stoenen
uitgebroken.
Ten aanzien van het gebeurde op
Kattenburg citeerde spr. „Het Volk".
In het nummer van 6 Juli schreef dit
blad ,dat, nadat de politie het Mari-
niorsplein bod bereikt, de bevolking
zich in do Kleine Kattenburgerslraat
terugtrok, de lantaarns uitdraaide en
zich ophoopte, ten einde al3 wraak
voor haar optreden der politie een ste
vige ontvangst te bereiden. Dat. was
de waarheid cn niet wat de heer Vlie
gen zoide, dat er. nadat de politie het
Mariniersplein had bereikt, niets ge
beurd was.
Die Róbeurtenissen op Kattenburg,
zei spr., hebben mij zeer sterk aan
gegrepen. Na den geheelen nacht op
het hoofdbureau te hebben vertoefd,
moest hij den volgenden morgen zon
der ©enige nachtrust te hebben geno
ten, de daagsch© kleeren voor het
ambtsgewaad verwisselen, teneinde
ir.et de Koningin en den president van
Frankrijk rond te rijden. Geen zijner
opvolgers wenscht spr. een dergelijke
staking onder dergelijk© omstandighe
den toe.
Do conclusie vun spr. was deze, dat
politie en militairen met zeer veel be
leid zijn optreden.
Voor het gebeurde op Kattenburg
aanvaard ik» aldus eindigde de voor
zitter, de volle verantwoordelijkheid.
Vraagt men më of daar gehandeld
is in overeenstemming met mijn bevo
len, dan antwoord ik volmondig ja I
oude volkswoning in een nauw
straatje een petroleumlamp onuer
dan staat er don boel zoo snel in
lichtelaaie, dat er goon blusschen
aan is. Dit bleek woor eens in de
Zuid-Londonsciie gemeente Wal
worth.
in een nauw straatje ontstond
brand in ©en winkeltje van couran-
ton, snoepgoed en vuurvverkartikeien,
een allegaartje van schamele nering.
Achter den winkel was ©en woonka
mer, en daarboven sliepen twee klei
ne kinderen vim den winkelier. di«
mot zijn 28-jarige vrouw ©n 16-jarige
zuster in de achterkamer vertoefde,
waar door het omvallen van ©en pe-
trolcumlamp do brand ontstond. In
©en paar minuten waren winkel en
achterkamer ©cn knetterende vuur
zee.
De wink©]ic-r doefl een wanhopig*
poguig, de beide Loven slapende kin
deren te redden, doch werd door d<
vlammen terugstreven. Brandend©,
ais een levende fakkel, vluchtte hij
de straat op en smeekte ©cn ter hulp
gcsnolden buurman, zijn familie t©
redden. D© buurman rukte hem eerst
de brandende klooren van zijn lijf en
had toen groote moeite, den wnriho-
pigon winkelier te weerhouden naakt
liet brandende huis binnen te stor
men. Een achttienjarige jonge man
deed heldhaftige pogingen, er de
Slachtoffers uit to halen, doch moest
©r van afzien, nadat hij ernstigs
brandwonden huxl gekregen en groot
gevaar voor zijn eigen leven had ge-
loopen.
Door d© uitslaand© hevige vlam
men konden de brandweerman non
langs een reddbvgsladdor niet in de
bovenverdieping komen, waar nader
hand do lijkjes der beide gestikte
kinderen te bed weiden gevonden. De
vrouw en haar schoonzustor kwamen
om in de achterkamer, waaruit zij
langs den ©enigen uitweg, den uiige-
branden winkel, niet kondon ont
vluchten.
Dat zijn weer vior slachtoffers van
slechte oude woningen, die hot ste
delijk bestuur van Londen niet snel
genoeg kan opruimen.
ANGSTIGE OOGENBLIKKEN.
Bij een brand op de vierde verdie
ping van een huis in het Noorden
van Berlijn, werd èon vrouw Sitte,
nadat zij drie van haar kinderen
langs een trap gered had, met haar
vievde kind door de vlammen van
hot trappenhuis afgesneden. Zij
vluchtte in de provisiekamer en riep
om hulp. Een schoorsteenveger, die
op een dak aan hot work was,
kwam op het hulpgeroep af en 1 iet
zicli het kind door eon venster op het
dak aangeven. Daarna vluchtte d<
vrouw door de vlammen lieen op hei
balkon van dc keuken, sprong naai
beneden en bleef aan liet balkon van
de derde verdieping hangen. Zij
werd ongedeerd in veiligheid
bracht.
Gemengd Nieuws
GEEN AANSLAG.
't Bericht over een aanslag op den
Tsaar vun Rusland blijkt gdieel ver
zonnen.
Stoomvaartberichten
KON. NEDERL. STOOMBOOT
MAATSCHAPPIJ.
Het stoomschip Apollo vertrok 2.
October van Noufuhrwasser naar
Amsterdam.
Het stoomschip Atlas vertrok 27
October van Amsterdam naar Ma
laga.
Het stoomschip Helena, van de Mid-
dellandsche Zoo naar Amsterdam,
passeerde 27 October Dungeness.
Het stoomschip Saturn us vertrok
I October van Gibraltar naar Malta
Het stoomschip Pollux vertrok 26
Oct. van Londen naar IIuK.
Het stoomschip Vesta arriveerde 27
October van Amsterdam te Rotter
dam.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Het stoomschip Goentoer (thuis-
■i-s) is 27 October Finistorre gepas
seerd.
Het stoomschip Sindoro arriveerde
26 October van Rotterdam to T
dang.
HOLLAND—'AMERTKA LIJN.
Het stoomschip Barcelona, vai.
Montreal naar Rotterdam, passeerde
27 OcL Lizard
Het stoomschip Gorredijlc arriveer
de 26 October van Newport News tc
Baltimore.
Het stoomschip Pisa, van Rotter
dam naar Montreal, passeerde 27 Oc
tober Dungeness.
Het stoomschip Zaandijk, van I
vannah r.aar Rotterdam, arriveerde
October te Fernandina.
Burgerlijke Stand
1IILLEGOM.
ONDERTROUWD
II. Azier cn M. Karman, P. Brou
wer en M. Rolvers. J. v. Beek en A. A
Bakker. H. Selliorst en C. A. Otten.
Getrouwd li. Duwel en M. B.
Snaar, N. Slingerland en D. J. Lom-
Bevallen Th. E. StokerLintmeij'
,er, dochter.
Overleden C, A, Out, 34 J.
HAARLEMMERMEER.
ONDERTROUWD
P. Fransen on M. Uilhol. J. P.
H. Hens en W. Bnrgorsdijk. H.
Roortman en P. Schoonevold. D.
Esselink en M. van Arkel. A. van
Dam en G. Maaskant. J. Haak cn
A. M. van Doalon. K. W. Boelen
en H. de Jong.
BEVALLEN
M. L. Smits, geb. Joren. d M- M.
Schelilngerhouf. gel». Machielse,
A- M. Koeckhoven, geb. Bus. z-
.T. Krilpsman, geb. Kooy, d.
God vliet, geb. Buis, z. G. Voort-
huyzen, goh. Biemond, z. -J.
Kroezen, geb. De Feber, z. J. Ouds
hoorn, goh. Van Winterswijk, z.
N. Groot, gel). Bonman, d.
OVERLEDEN
J. M. Jongenoel, 79 J. A. Zuid-
land, 76 i. 13. van Andel, 71 J. F-
K. Tionstra, 16 J.
WIJK AAN ZEE EN DUIN.
GEHUWD:
G. Brasser met A. M. van der Mei*
L. Groenland met A. J. Jansen.
REVALLEN:
A. A. Numan-Schoo, z.
OVERLEDEN:
A. van Abbevo. oud 03 jaar. cchig*
noote van i_. J. Sch**»">ad.
