heerschen. En 't effect van het on-
d;uiks-het-tooneeltrucjes-achiige toch
wel aangrijpende Kerstlied ..Stille
Nacht. Heilige Nacht", ging vooreen
deel verloren, omdat èn de muziek èn
de zang te forsch was voor zoo'u
drooinerig© idylle in eon Indlschon
schemeravond.
Gebrek aan atmosfeer was or ock
tusschen zaal en spelers, wanneer
men dit zóó opvat, dat in die at
mosfeer continuïteit ontbrak.
Een aantal der toeschouwers gaf
namelijk blijk van eon totaio mis
vatting van de tragiek van hot spel.
Fabricius heeft zeer sterk-tragisch
den bruut Frans van Gaar getee-
keud tegen de liotdevolio figuur van
Annu Kei ting. Bij elke naro reagens
van Frans op de liefdeblijken van
xijn vrouw werd een lachsalvo ge
hooid. 'l'elkens klonk dan van het
beter-oegrijpeiKl publiek eon stijte-
ïnaneuJ gesis. Dergelijke misvatting
van ne btleekeais van iiöt snel kan
niet iieel gunstig op do spelenden
AD INTERIM.
HET ÏÖÖNEËL
„Meyers'", Schwank in drei Akten,
en „Fritzchen" door ilct Duitsche
1 boncel.
Ik vraag alle Meijers, dio mijn ver
slagen lozen, nederig excuus, maar ik
moet eerlijk erkenuen, iets te voelen
voor den stap van Jacques Meyer, lid
van de firma Morltz Meyer en Co.,
om van naam te veranderen. Niet, dat
do naam Meyer niet liefelijk klinkt,
integendeelAls ik de ecnige Meyer
op de wereld was. zou ik beslist geen
anderen naam willen dragon, maar je
krijgt in eens zooveel broertjes eb
zusjes, niet waar? Nee, zelfs do meest
trotsche en op zijn naam prat gaun-
de ivleyer 'zal moeten toegeven, dal
Cèsur de la Roche alujd 'u tikjo beter
klinkt dan Meijer séc.
Muur als een chevalier do la Ro
che een naamgenoot heeft, die Ernes
to heet, en kok van beroep is, dan kan
één De la Roche nog lastiger zijn dan
alle Meyers te zamen. Dit is de voor
alle Meyers zeer nuttige en troostrijke
moraal van de vroolijke, doch aller
minst geestige, onschuldige klucht
van Freedeman Frodrich.
Zeer gelukkig was do keus van dit
stuk nu juist niet. Wij hebben bij de
opvoering ven „Kasernenlutt" gezien,
dat bet gezelschap des hoeren Ed
mund vrij wat meer kan dan een 011-
noozele klucht spelen. Het nieuuindal-
letje werd overigens met de noodige
vlotheid en levendigheid gespeeld
Door de heeren Kaiser en Feuerherd
werd de kluchtigheid wel wat heel
sterk aangezet, wat sterk opviel naast
het sobere spel van den directeur. Wat
was die Moritz Meyer van den hear
Edmund een heerlijk, fijn typo; met
een luttel handbeweginkje, een knip
oogje. een hoofdknikje zette hij die
figuur van het hoofd der familie Mey
er voor ons. Herr. Fritz Krany was
een vermakelijke drinkebroer, wiens
vroolijkheid bepaald aanstekelijk
.werkte.
Vooraf ging Fritzchen, de bekende
éénaeter van Sudermann. Slecht was
<le opvoering niet. maar sterk ook al
lerminst. Dit kleine drama cischt zóó
veel spel, dut men al bijzonder Óoéde
acteurs moet hebben, wil het tot zijn
jecht komeu. Herr Erich Hell deed
wel knappe dingen, maar hot bleef al
les zoo aan den buitenkant, terwijl
Dr. Elvvenspoch vrij raat en eentonig
van gebaar was als majoor Von Dros
se. Wij zouden Martha Rüdow Ag
nes gaarne eens ïn een groote rol
zien zij schijnt ons een actrice van
talent te zijn. Antje Hendrik was een
sympathieke moeder.
Er was slechts heel weinig publiek
in de Kroon. Lag dit aun hel stuk ol
is er zoo weinig belangstelling voor
Duitsche opvoeringen in ilaarlcm
J. 13. SCHUIL.
F e e s t e 1 ij k e b ij e e n k o m s t.
De onderofficiersvereeuigiug ,,Murs"
houdt Zaterdagavond a. s. (4 Novem
ber; ecu feestelijke bijeenkomst in het
Brongebouw, waarhij de hoer Hoef
man (bariton) en het strijkorkest van
't lilde regiment welwillende mede
werking verleenen.
ha atloop heeft een bal plaats.
Van t Kantongerecht
VERVOER VAN VEE.
De veehouder S. te Velsen, iiad uon
t<-:< buurjongen gevraagd een oe
voor hem van de boot te halen. De
jongen had Jiieraau voldaan, muar
wus onderweg gesnapt door eon
agent van politie. Nu stond S. terecht
Hij verklaarde, dat met oen orieljc
van den veearts uit Amsterdam de
koe wel mocht worden vervoerd. Hij
had dit niet aangevraagd, daar er
toen geen ziekte onder liet vee
heerschte. De ambtenaar van bet 0.
M. eischte legen S. f 1.— boete sub.
1 dag hechtenis.
Zekere J J. H. tuinbaas te Vogelen
zang, liarl niet voldaan aan z'n oproe
ping als pomper op een exercitie in
die gemeente. Wel had hij een plaats
vervanger gezonden, maar dozó was
Piet door B. en W. hier too aange
steld. Een getuige verklaarde, dat
hij ui DuitsehlaJid al cs.-ns hetzelfde
geval bij de hand geluid had on erg
onwillig was. Tegen beklaagde word
daarom geëisclit oen geldboete van
1 5 te vervangen door dagen hech
tenis bij niet betalen.
Uitspraken.
Dior Mr. Van dor Mersch weidon
do juv Igerde uiisprakon gedaan
A. Ik-, te Haarlem. H. K. en J. V.,
te Yelaen, overtreding Jachtwet, No.
1 rjf dagen hechtenis. No. 2. 10
boete of vier dagen hechtenis, No. 3
boete of vie rda^an hechtenis.
H T R., te Spaaiudam, Gn 8 on
deren, overtreding Visschorijwet, 3
boete of twee dagen hechtenis, twee:
anaal 1 boete of twee inual een dag
hechtenis, on twee maal 0.5O boete
ol iweo maal een dag hechtenis.
E. van R. en L. B., tc Velson, ov'cr-
t red mg Wapenwet, No. 1. vrijgespro
ken, No. 2/2 boete of twee dagen
hechtenis.
A. van E., te Haarlem, overtreding
Arbeidswet, twee maal 0.50 boete of
twee maal oen dag hechtenis.
L. D. en J. V., te Amsterdam, over
treding Spoorwct, 1 boete of een
iag hechtenis.
15. C. W. B., te Haarlem, en \ier
anderen, in staat van dronkenschap
do orde verstoren, vijf dagen hechte
nis, drie dogen hechtenis en 10 boe
te of vier dagen hechtenis.
H. W. B., te Haarlemmermeer,
straatschenderij, twee maal 10 boe
te of twee maal drio dagen hechte
nis.
A. W., te Beverwijk, en K. R., te
Heemskerk, een trekdier onbeheerd
laten staan, 2 boete of twee dagen
hechtenis.
J. A. M., te Haarlem, en 15 ande
ren, loopen over verboden grond, no.
1/1 boete of een dag hechtenis, de
anderen 3 boete of drie dagen hech
tenis.
J. de G., te Haarlem, overtreding
Melk verordening Haarlem, 10 boete
of vijf dagen hechtenis.
J. J. G., te Haarlem, en zeven an
deren, overtreding Politieverordening
Haarlem, 3 boeet of twve dagen
hechtenis, 2 boete of een dag hech
tenis, twee maal 2 en /I boete of
drie maal een dag hechtenis, en (1
boete of een dag hechtneie.
J. J., te Velsen, overtreding Melk-
verordening Velsen, 3 boete of drie
dagen hechtenis.
P. B., te Velsen, overtreding Poli
tieverordening Velsen, f 3 boete of 3
dagen hechtenis.
J. A., te Haarlem, overtreding Mo-!
torverordening Bloemend aal, 1 boe
te of een dag hechtenis.
J. v. d M., te Zand voort, overtre
ding Bouwverordening Zandvoort,
ƒ20 boeie of vijf dagen hechtenis.
J. v. d. M. .te Zandvoort. C. M.
van A.. te 's-Gravenhage, en Th. van
der L.. te Haarlem, overtreding Po
litieverordening Zandvoort, No. 1/2
boete of twee dagen hechtenis, No. 2
0.50 boete of eon dag hechtenis, en
No. 3 vrijgesproken.
A. A. FT. li. te Amsterdam, over
treding Motorvcrordening Haarlem-
merliede, vrijgesproken.
J. M. H., te Zandvoort, en S. P. van
der M te Amsterdam, overtreding
Motor- en Rijwielwet, No. 1/3 boete
of drie dagen hechtenis, No. 2 twee
maal 3 boete of twee maal ©on dag
hechtenis.
A. P. P., te Bloemend aal, en 17
anderen, overtreding Motor- en Rij
wiel Reglement, ƒ3 boete of twee da
gen hechtenis. 2 boete o? twee da
gen hechtenis, en 1 boete of een
dag hechtenis
Voorts weiden or nog 13 pers men
veroordeeld wegens openbare dion-
kc-nschap tot drie dagen hechtenis,
10 boete of drie dagen hechtenis, 5
boete of drie dagen hechtenis, 3 boe
te of drie dagen hechtenis, on 2 boe
te of twee dagen hechtenis.
Door Mr. Enschedé werden de na
volgende uitspraken gedaan
D. W. en C. van der K., te Velsen,
en A. M. S., te Schoten, overtreding
Voezïektenwet, 5 boete of drie da
gen hechtenis.
M. H. van N. en M. G. K., te Haar
lem, overtredingen Drankwet, No. 1
twee maal 15 boete of twee maal vijf
dagen hechtenis, No. 2 vier maal f 1
boete of vier maal een dag hechte
nis.
C. W. K., te Haarlem, en acht on
deren, overtreding Jachtwet, zeven
dagen hechtenis, f 1(1 boete of vier
dagen hechtenis, en 5 boete of twee
dagon hechtenis.
W. A., te Haarlem, overtreding dei
ViSschenjwet, f 5 boete of twee dagen
hechtenis
S. S. en A. B., te Zandvoort, en
A. j. van der P.. te Bloemenrtaal.
overtreding Arbeidswet, No. 1 f 5 boe
te of twee dagen hechtenis, de ande
ren twee maal 5 boete of twee maal
twee dagen hechtenis.
G. N. A. W., te Schoten, overtre
ding Leerplichtwet. 1 boete of een
dag hechtenis.
C. van den B., te Haarlemmermeer,
over treding Spooxwet, ƒ3 boete oi 2
dagen iiech|enis.
J. A., te Velsen. strooperij, 5 boete
uf drie dagen lieclitenis.
T. D., te Velsen, en twee anderen,
nachtrumoer, 5 boete ol drie dagen
hechtenis.
W. F. J. L., te Bloemondoal, op
een paard door verboden duinen
rijden, 10 boete of twéé dagen hech
tenis.
H. P. B., te Haarlem, en 18 an
deren, loopon op verboden grond, 5
boete of drie dagen hechtenis.
J. G. V., te Haarlem, en drie ande
ren, overtreding Politieverordening
Haarlem, 5 boete of twee dagen
hechtenis, 3 boete of twee dagen
hechtenis, en f 1 boete of een dag
hechtenis.
S. K. eu J. M-, te Amsterdam, over
treding Politieverordening Wijk aan
Zee en Duin, 1 boete of ecu dag
hechtenis.
P. S., ie Beverwijk, overtreding Po
litieverordening Beverwijk. D.uO Doe-
te of een dag hechtenis.
J. A. G. v. d. P.. ie 's-Gravenlnge.
overtreding Motorverordening Haar-
lei tuner liede, 10 boete of vijf dagen
hechtenis.
J. C. R.. te Haarlem, en 23 ande
ren, rijden zonder liclu. f 25 boete of
vijf dagen hechtenis, ƒ5 boole of drie
dagen hechtenis, 1 boete of een dag
lieclitenis, en Ü.50 boete of een dag
hechtenis
Voorts werden or nog 4 perse-non
veroordeeld wegens openbare dron
kenschap tot f 5 boete of drie dagen
hechtenis, 3 boete of drie dagen
hechtenis f 1 boete of twee dagen
hechtenis, en 1 boete of een dag
hechtenis.
Door Mr. Thöne werden de navol
gende uitspraken gedaan
E. J. B. en M. A., te Haarlem,
overtreding Arbeidswet, vrijgespro
ken.
J. B., te Velsen, overtreding Jacht
wet, 5 boete of twee dagen liocLite
ms.
M. S., te Haarlem, straatschenderij
2 boete of twee dagen hechtenis.
Rubriek voor Vragen
Geabonneordön liubben bet voorrecht,
vragen op verschillend gebied, mits voor
beantwoording vatbaar, in lu renden bij de
Redactie van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 53.
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van den inzindar vernielden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG. Wanneer door de straat
jeugd, een ruit ingegooid wordt, voor
wiens rekening is die schade, voor
den huurder of voor den verhuur
der.
ANTWOORD. Tenzij in "t huur
contract anders is bepaald voor re
kening van den huurder.
VRAAG. Als moa den laatsten der
maand til betrekking is gekomen eu
men zegt den dienst op met 6 weken
mug men dan den lsten van de
maand vertrekken?
ANTWOORD. We hebben de
laatste dagen al herhaaldelijk op
deze vraag geantwoord, dat wanneer
men tegen November opzegt, men op
den Sdon vertrekt en den (kien in den
nieuwen dienst gaat.
Binnenland
TWEEDE KAMER.
Menig Kamerlid erkent in deze da
gen de moeilijkheid, om het debat
over de Milltiewot te volgen, nu de
artikelen aan do orde zijn en talrijke
amendementen, dio niet slechts op
cén. maar op meerdere bepalingen
gelijktijdig van invloed zijn ter
wijl de beraadslaging loopt over al
deze dingen te zamen.
Wij uioouea dan ook den lezer een
dienst te bewijzen, wanneer wij hem
in kennis stellen mot de positieve
uitkomsten van de beraadslagingen
en met de hoofdzaken daarvan.
Met art. 21. dat over de vrijstellin
gen handelde was men, na de Dins
dag gevoerde debatten, vrij spoedig
gereed.
Het amendement der sociaal-demo
craten, om de vrijstelling voor geeste
lijken en studenten in de theologie
te doei' vervallen, werd verworpen
met 67 tegen 14 stemmen.
Die n ton gevolge kwam daarna het
subsidiaire amendement derzelfde
hemen, om dan ten minste de theolo
gische studenten niet vrij te stellen.
Ook dit werd verworpen, mot 66 te
gen 15 stem men.
Het amendement-Thomson, oan de
vrijstelling van kostwinners te doen
vervallen, werd verworpen met 03 te
gen 20 stemmen. (De socialisten stem
den togen, enkele Katholieken wa
ren, mot leden von links, onder de
vóórstemmers).
Het nniondomwit der Commissie
van Rapporteurs tot vrijstelling van-
de iüer studoerende Indische jon
gens, werd, bij gemengde stemming,
aangenomen met 46 tegen 37 stem
men.
Eindelijk weid aangenomen, met
47 tegen 36 Stemmen, liet umende-
ment-Van Veen, om te bepalen, dat
definitieve vrijstelling eerst volgt
voor kostwinners en geestelijken,
wanneer die 4 maal telkens voor een
jaar is verleend.
Andere amendementen op hetzelfde
artikel worden of ingetrokken, óf
kwamen te vervallen.
Vrij lang hield de Kamer zich daar
na bezig 'met een voorstel van gene
raal Eland, bedoelende om vrijstel
ling wegens hrocdcrdienst te verlee
nen aan de helft, of, bij een oneven
getal, aan do grootere lielft der broe
ders uit één gezin, waar <te wet de
kleinere helft wilde vrijlaten.
Al aanstonds bleek, dat men van
beide zijden der Kamer sympathiek
stond tegenover dit amendement. Ook
de Minister Colijn. Maar hij had aan
vankelijk de bedenking, dat hij, door
dit amendement, de marge van 3000
man verloor, dio bij nog heeft tus-
scimn het aantal in te lijven cn liet
aantal der voor den dienst Beschik
bare jongelieden. Men beduidde hem
evenwel en na de pauze gaf hij dat
ook toe op grond san inmiddels ge
raadpleegde cijfers dat het accrès
der bevolking riem spoedig sveder
aan ©en marge zou helpen en dat hij
geen vrees behoefde te hebben voor
het vul krijgen van zijn contingent.
Alleen behield hij zich voor op de
zaak terug te komen, indien het te
gendeel mocht blijken.
Nadat do Minister zijn tegenstand
had laten varen, werd liet amende
ment Eland aangenomen met 69 tegen
10 stemmen.
Men kwam toen tot art. 32, dat
over de vrijstelling van de kostwin
ners handelt.
Zooals men weet genieten die thans
geldelijke vergoeding voor hun ge
zinnen. Do Regeering wil niet het
stelsel van vergoedingen breken
ten deole althans (want voor de her
halingsoefeningen en voor ingelijf-
den, die er aanspraak op kunnen ma
ken, w orden zij behouden) doch de
Regeering wil thans vrijstelling ver
leenen aan dezelfde menschen, die
vroeger vergoeding kregen.
De sociaal-democraten stelden een
amendement voor (en de heeren Ter
Laari en Troelstra verdedigden dat
zeer uitvoerig! om liet begrip van
„kostwinner" in 'ie wet vast te leg
gen, niet dien verstandèj dat zou wor
den vrijgesteld van dienst degene, die
voor het levensonderhoud van don
kring, waartoe hij behoort, „persoon
lijk onmisbaar" is. Daarnevens (doch
dat betrof meer het gelijktijdig be
handelde art. 81) wilden zij vergoe
ding voor de gezinnen van die mgo-
lijfdon, wier gezinnen door hun
didtist schade in inkomen lijden.
Minister Colijn betoogde, dat zijn
ietwat vage definitie voldoende aan
duidde de menschen, die thans ver
goeding kregen, maar voortaan zou
den vrijgesteld wonden.
Voorgesteld was nog oen amende
ment-Van Wassenner, om geen vrij
stelling tc verleenen aan gehuwden
teneinde onberaden huwelijken te
gen te gaun, doch dit amendement
werd ingetrokken, nadat Minister
Heemskerk een redactiewijziging had
aangebracht, om uit te maken wan
neer er geen ..gezin" is (bijv. als
jonggehuwden bij ouders inwonen).
Eindelijk was er nog een amende-
ment-Dnymaer van Twist, om alleen
vrijstelling te verleenen aan kost
winners. wier dienstneming het ge
zin, waartoe zij behooren, een schade
zou veroorzaken van meer dan 50
cents per dug.
Dit uruendemeait. door de Regee-
ring bestreden, omdnt zij het begrip
kostwinner, m liet thans geldende
vergoedingssysteem, breeder opvat en
wil blijven opvatten, werd varwor
pen met 54 tegen 19 stemmen, dat der
socialisten niet 54 tegen 20 stemmen,
en het artikel aangenomen met 66 te
gen 4 stemmen.
Men bleef steken in eenig geharre-
wax over de vraag, of van het con
tingent niet alleen moesten worden
afgetrokken de Indische jongens, die
voor den Staatsdienst bestemd zijn,
maar ook die, weitje in Indië voor
particuliere betrekkingen bestemd
aijn.
Daar gaat men heden te half elf
uur mee verder.
Rechtszaken
UIT DE AMSTERDAMSCIIE
STAKINGSDAGEN.
Dc Amsterdainsche rechtbank zotte
gisteren de behandeling voort van de
zaak tegen M. Storm en G. J. Vos,
stakingleiders, die beschuldigd wer
den den werkwillige Mollema, tegen
diens zin, vastgehouden te hebben in
het gebouw van don Zeemansbuiul,
mishandeld en met oen re vol vei' ge
dreigd te hebben.
Muiloma word nu als getuige ge
hoord. Hij hield vol door posters
naar liet lokaal gelokt te zijn, waar
hij word vastgehouden, geslagen en
met een revolver bedreigd. Storm had
met dó revolver gedreigd, zeggend
„onderkruiper, dat wordt je dood."
Later is beklaagde ontvlucht,
„moord roepende.
Getuige Huy, ook in liet lokaal ge
bracht, is naar zijn zeggen niet mis
handeld of bedreigd. Hij had gezien,
dat Mollema telkens wilde opstaan
om weg te gaan, maar dan met
kracht werd tegengehouden.
't O. M. achtte 't ten laste gelegde
bewezen en 't feit zeer ernstig achten
de, eischte het legen elk der beklaag
den drie jaar gevangenis
straf.
De verdedigers Mr. G. Seret en Mr.
M. Briick, achtten 't bewijs niet gele
verd en vroegen vrijspraak.
Do door de verdedigers gevraagde
invrijheidstelling werd door de Recht
bank afgewezen.
Uitspraak '17 November.
Letteren en Knust
HET TOQNEEL
OEDIPUS EN REINHARDT.
Op het tooueel de donker-grij'/o ge
vel van 0edipit3' paleis met in hot
midden een deur daarvoor breed©
trappen, die, dcor terrassen onderbro
ken, van het paleis tot in de zaal op
circa 5 Meter afstand van de stalles
voeren, ziedaar het hooggeroemde dé
cor" van deze Reinhardt-voorstelling.
Er was slijt in dit décor, al deed de
met koperen arabesken versierde deur
ons wel wat voel aan. Berlin NV. den
ken cn al leek ons het geheel wat dof
van kleur voor een Grieksch paleis.
Om 10 minuten over acht klonk van
het paleis uit, breed en statig, een
hoornsig.'iaaleen gedeelte der lichten
ging uit. Hel publiek wachtte in span
ning. Drie minuten later hetzelfde slg-
nuul, zoo mogelijk nog wat plechtiger
un op hetzelfde oogenhlik floepten er
weer wat lichtjes uit. Stilte eu span
ning bij liet pubhek nis bij de toeren
van een goochelaar.
Tèteretè alle lichten uil en
ja, ons publiek is gevaarlijk gocd-
luchsoh algemeen gegiegel in de
zaal. lnplaats van dal wij in een
plechtige stemming waren gebracht,
raakten wij nuchtere Hollanders
er geheel uit. Maar,.zouden wij zoo
willen vragen, heeft de tragedie van
Sophokles al dia hocus-pocus noodig?
Ducn dit was nog maai- een begin.
tien gougólug, een roffel op do 6 in
hel programma afzonueriijk vermeide
pauken eu plotseling verschonen ach
ter in de zaal vier half ontoloene Tiie-
baansche lukkeidiagcrs, die dwars
door het stalles-pubJiek heen holden.
Dc dames en heeren waren uuuwelijks
van don schrik bekomen, oi verbaasd
keek incu alweer rond. Van waar
kwam dat woeste gehuil Plotseling
negreep men, want door alle zaaldeu
ren sturuidé her Thebaaasche volk
schreeuwend eu tierend naar binuen
urn in massa near te storten voor de
treden vnn liet paleis vlak voor do
voeten van het stalles-publiek.
Oy dai oogenhlik wierp de toover-
lantaarn hoven mijn hoold ccn fcl-
vvitte, ronde vlek op het zwarte pulcis
en, langzaam en statig, schreed Oedi
pus, midden iu dien cirkel van licht,
naar voren. Het eigenlijke druma
niet do tragedie van Sophokles wel te
verstaan begon.
Achteroenveigens kwamen nu door
de zaal over het roode kleed geschre
den Kreou, met zijn gevolg, do bode
en de blinde Thiresias met zijn gelei-
dor die zelfs ook weer tusscheu de
dames en heeren door terugkeerde en
in de vestibule verdween, eu eik-en
keer, aJs zoo'u Grieksche sinjeur ver
scheen. keerde het publiek zich om,
om zoo goed mogelijk van het spekta
kel te kunnen genieteu. In „Zijn
Edelachtbare" was bot een kostelijke
vondst, toen Nap. de la Mar van ach
ter uit de zaai plotseling verscheen
iiior in bet strenge, klassieke Uedipus
was het een onvergeeflijke tout.
Men hoort altijd zeggen, dat do
massa's bij Reiniiardt leven en dit
is ook waar; er zat bevvegiug oil
kracht in die zich daar voor nol pa
leis verdringende menigte, wat te
nicer «met worden bewonderd, als
men bedenkt, dat deze groep gedeel
telijk bestond uit ongeschoolde, Huag-
sche gymnasiasten en voor allesblijk-
baar to gebruiken padvinders. Maar
hüO zouden die mussa's eenigen iu-
druk op ons kunnen maken, geplaatst
als ze waren vlak voor, ja, bijna tus-
sc'licn het stalios-imbliek in. Al dat
bewogen werd nu onreëel en daar
door storend.
Do groote, niet te vergeven vergis
sing was, dat men deze opvoering, dio
voor een circus ontworpen is. in een
gewone schouwburg-zaal heeft doon
plaats hebben. Wij kunnen ons voor
stellen, hoe het voortschrijden van
Thiresias en Kreon door een ledig cir
cus en liet woelen der menigte m het
arena in een vertooning bij Busoh
heel anders zouden „doen", maar don'
nóg, blijft voor ons deze Oodipus-op-
voering een onartistieke daaa.
Reeds het begin is geheel in strijd
met Sophokles' werk, waarin staat,
dat een menigte kinderen eu jongcliu-
gen onder aanvoering vun een pries
ter met olijftwijgen in de handen zit
ten. Trouwens van de bekende trage
die is alleen de handeling nog overge
bleven de beurtzangen eu zoovele an
dere prachtige gedeelten uit het werk
zijn geheel weggelaten. Onze aan
dacht concentreert zich op het uiter
lijke der vertooning, niet op het dra
ma. Ook in een circus zal het opko
men vun het koor der grijsaards,
gaande-op het rythmus van do roffe
lende 6 pauken (zie programma) een
allervroómdston, cnartisliekon indruk
maken, mij deed het aan een open
bare gymnastiek les van deu hoer
Meijerink denken eu ook in een
circus zal dat gelijktijdig zeggen van
deu tekst door dit koor wel zeer loei ijk
klinken. En wat te zeggen bij deze
strak realistische regie-oijvatting van
het holle geluid, dat telkens opklonk,
als Oedipus met zijn scepter op do
marmeren trappenvan hout
stampte
Ten slotte nog een staaltje van
Rheinhardtsche regie, dat voldoende
zal auhtoonen, hoe grof en onuestho-
tisch deze soms is. Wanneer Jokaste
zich gedood heeft, klinkt een hartver-
scheurendo kreet achter du gesloten
door van het paleis eu onmiddellijk
daarop stormen eenige vrouwen luid
kermend en gillend naar buiten. Han
den wringend loopen zij daar rond op
do treden van het puleis on terwijl de
oene den dood van Jokasto beschrijft,
accompagneert de andere dat verhaul
niet haar erbarmelijk gekrijsch. Hel
eigenaardige nu is. dut de smart-
uitingen dier vrouwen op dat oogen
hlik volkomen natuurgetrouw zijn
ik heb in Indië herhaaldelijk vrouwen
up dezelfde wijze hooien huilen en
kermen en dat het toch een zeer
leelijken en pijnlijken indruk maakt
Het bleek weer volkomen, dat het
reeelö. als dit onaesthetisch is, niet
op het tooneel kan worden geduld
oen tragedie eischt nu eenmaal het
sclioone gebaar en het schoono geluid.
Hier was dit te meer te betreuren,
<i aar de groepeering der vrouwen in
de portiek van het paleis op dat mo
ment werkelijk een beeld van droefe
nis en wanhoop gaf.
Uit dit alles zal het mijn lezers dui
delijk zijn. dat ik het recht had om in
mijn beknopt verslag op gisteren van
den Oedipus-moord te spreken.
Of er dan niets te waardeeren viel
O zeker, de groepeeriugeu waren
soms zeer fraai zoo was het naar
buiten treden van Jokaste uit het pa
lcis, gevolgd door hare maagden, en
het langzaam naar voren schrijden
om te offeren, zeer indrukwekkend
en ook het spel der acteurs en actri
ces dwong herhaaldelijk bewondering
ai, maar dit redde niet het geheel.
Paul Wegener was een dikwijls krach
tige Oedipus, die van een zeldzame
techniek blijk gaf, maar een groote
emotie vermocht zijn sj?el loch niet te
wekken, daarvoor was het te veel
uiterlijk, te veel „Mache". Van mijn
plaats af leek hij met zijn roode
pruik ook soms meer op een robuste
vrouw met een modem hoog kapsel,
dan een Tliebaansch koning.
Prachtig, overtuigend en tempera
mentvol was Anna Feldhammer als
Jokaste, en zeer sterk en krachtig de
Kreon van Herrn Ed. von YYinter-
3 te In. Mooie stemmen hadden allen
jammer alleen, dat sommigen en
vooral Thiresias ze soms zoo mis
bruikten.
Frans Mijnssen heeft ons onlangs
in Do Groene gewaarschuwd, dat wij
Max Reiniiardt in Oedipus op zijn
slechtst zouden te zien krijgen. Na de
voorstelling van gisteren willen wij
dat gaarne op zijn gezag gelooven.
Als dit niet zoo ware, zouden wij tot
de conclusie moeten komen, dut de
Berlijners met hun Roinhardt-vereo-
ring tijdelijk hun artistieke roer kwijt
zijn.
J. B. SCHUIL.
HET TOONEEL TB AMSTERDAM.
Judas Ish. Karioth, Treurspel in 3 lie-
drijven van J. L. Wnlch, door de
Nederlandsche Tooneelvereeni-
ging.
Wat betsdkont de titel Voor ©en
stuk?... Het halve succes! Dat is weer
eens duidelijk gebleken; de llolland-
sche schouwburg was stampvol als
gold het een première van Hern).
Iieijormans. De naam van den sclirij-j
ver. Dr. J. L. Walch. den bekwamen
criticus van Het Vaderland, heeft het
publiek zeker niet naar den schouw
burg doen stroorueo, want deze was
voor de meeste Amsterdammers im
mers onbekend. Maa rde abjecte fi
guur van Judas Ish. Karioth kennen
wij allen, al noemden wij hem dan
ook doorgaans Ishkarioth. De naam
Judas prikkelt, maakt nieuwsgierig...
en hot publiek komt voor het eerst na
maanden in grooten getale naar de
komedie om een première hij te wo
nen.
De heer Walch kan over de ont
vangst-van zijn eerste werk tevreden
zijn; het succes was zéér groot. Met
aandacht is het spel gevolgd en na
elk bedrijf moest het scherm viif. zes
maal omhoog. Aan het slot klonken
luide bravo s en wachtte het publick
op den auteur, die zich echter niet
liet zien. Zeer zeker mogen de axlis-
ten van de Nederlandsche Tooneel-
vereeniginer zich een groot deel van
dit succes toeëigenen, want er is door
verschillende leden en vooral door
I.ouis de Vries uitmuntend go-
speeld. Doch over het spel later.
Judas wordt in dit werk get eekend
als een hartstochtelijk, zinnelijk man,
die nooit de liefde van een vrouw
heeft gekend, omdat hiï van zijn jeugd
af door ieder om zijn leolijkheid is be
spot.
Hij was een paria in de maatschap
pij. totdat hij Jezus ontmoette en bij
llem den troost eu de zaligmakende
liefde vond.
Wanneer het druma begint, is Judas
dan ook een goed apostel, en trouw
volgeling van zijn lieer, doch reeds
aan het einde van de eerste acte heeft
hij Jezus verraden en verkocht. Zeer
zwak leek ons het motief voor deze
daad toe. Enkel en alleen om de lief
de van Maria Magdalena te vorkrij
gen, neemt hij het bloedgeld van Kaja-
fus aan. Van een eigenlijke liefde voor
Maria en van ihnerlijkon strijd is
geen sprake. Judas valt, zoodra hij
Maria ziet en do verlokkende stem
vun Kajafas hoort.
In het tweede bedrijf, dat speelt op
den Olijfberg, zien wij de Christenen
in wanhoop te zamén, nadat Jezus
door de soldaten is weggevoerd. Daar,
in dien donkeren treurigen nacht ont
moeten Judas en Maria elkander weer.
Maria weet niet, dat Judas Jezus ver
raden heeft. Zij ziet in hem nog steeds
den apostel, den eeci^e, dio naar
zij meent zijn Heer trouw is geble
ven. Het is één van de treffendste ge
deelten van het drama, als Judas' be
geerte voor Maria plaats maakt voor
reine liefde en bewondering en hij
zich door haar zijn zware zonde vol
komen bewust wordt, llli wil zijn fout
goed maken, hij wil tegenover do
Ilooge Priesters getuigen voor zijn
Heer. maar dan is liet, te laat, Men
gelooft oen verrader niet mee» ea als
nij in het dorde bwiriji zijn
schuld wil boeten, nme- hij het uun-
zieii, lioe Jezus door soldaten uit tiun
Tempel wordt go-leid. Judus gevoelt,
dat hij voor eeuwig verdoemd is; luj
vlucht wee achter den Tempel en w.m
neer Kajafas oven later liet bericht
ontvangt, dat hot lijk van den afval
ligen apostel gevonden is. hoort men
ia de verto de kreten van net volk,
dat de vrijheid verlangt vun Barahas.
Dit is in het kort de Inhoud vun het
met veel piëteit geschreven stuk. Ecu
tragedie noemt do heer Walch zijn
werk, maar oen tragedie is Judas
Ish. Karioth niet geworden. Van een
innerlijken, grooten strijd hij de hoofd
porsonen is geen sprake, ju. er is zelfs
geen dramatisch conlliet. Judas vait
onmiddellijk m de eerste acte, en do
lamste bedrijven geven dan uok siechts
zijn verdriet en zijn wanhoop weer.
De figuur van Judas Ish. KurwUi is
ui deze tooneeibewerkliiweinig m-
ic-ressant eu wordt alleen dramatisch
door deu achtergrond, dc tragedie van
Uethsemané.
Die altijd roerende tragiek van het
Pussiuiisvorhaal verkluart ook den in
druk van luit publiek. Daar was één
moment, dat sterk aan een Passie
spel deed denken :hct wegvoeren van
Jezus uit den Tempel Hier had de re
gie zeer veel bereikt. Die treurende
menigte, waartusschcu Jezus lang
zaam voortschreed, gaf werkelijk een
emotie van droefenis en smart. En
zeer mooi was daarbij het alleen en
verlaten staan van Judas, den uifae-
worpene.
\Y ij zeiden het reeds er is zeer goed
gespeeld. Bovenaan noemen wij Louis
de Vries, -die getoond heeft werkelijk
in grooten stijl te kunnen speleij. Nog
nooit hebben wij don heer Do Vries
zóó goed gezien. Prachtig gaf hij den
door den menschen bespotten verwor
peling weer. Hot tooneel met Kajafas
aan het slot van I werd grootsch door
zijn indrukwekkend spel. En wat
wij niet altijd van Louis de Vries kun
nen zeggen, hij was den geheelen
avond goed, hij wachtte nu eens niet
op de scène fuire. En in zijn zeg
gen en in zijn plastiek gaf Louis de
Vries superieure kunst
Zeer goed was ook vooral in zijn
dictie de heer Schwab ais Kajafas,
de Hooge Priester. Mevr. Ternooy
ApelHaspels was Maria. In de dra
matische gedeelten schoot zij soms
nog een weinig aap kracht le kort,
maar het reine, het geloovige van deze
Christin bracht zij z«er mooi naar
veren.
De heer Chrispiju heeft zich van
een nieuwe zijde loeren kennen. Tot
nu toe hadden wij hem hïina uitslui
tend gezien in jeune premier-rollen;
als Ezechiel toonde h'i ook uitmun
tend te kunnen typeeren. Wat een
prachtige, expressieve kop en wat een
mooie figuur!
De heer Vun Praag was als tempel
wachter wet mat. Een woord van lof
voor den heer Van de Poll voor zijn
spel in het 3de bedrüf.
Over liet geheel was cr van dit stuk
zeer veel werk gemaakt. De costumes
en de décors een gezicht op den Tem
pel te Jeruzalem en den Olijfberg
ontworpen door den heer Van de
Wall Perné. waren artistiek en mooi
van kleur.
Jammer, dat eenigx'ii der Christenen
zoo onvoldoende waren, dit deed wel
ec-ns afbreuk aan het geheel. Maar
overigens alle hulde aan de Ned. Too-
neelvereeniging, die ons kennis daed
maken met dit interessante, oorspron
kelijk werk. Zij heeft het groot succes
in alle opzichten verdiend.
J. B. SCHUIL.
(Door omstaJKlighc.i.u eerst heden
geplaatst. Red.)
Vervolg Gemeenteraad
De Voorzitter deelt mede, dat zijn in
gekomen
le. een verzoekschrift \an M. Verdel
eu J. H. Mulder, om een gedeelte sloot
aan don Spaarndummerweg te doen
dempen en recht van uitgang naar
dien weg te verleenen.
2e. een verzoekschrift van do afd.
Haarlem der Ned. Vroodvrouwen-ver-
eeniging, betreffende het opnemen o.p
gezag der vroedvrouwen van te vroeg
geboren levensvatbare kinderen, in
het St. Elisabeths- of Groote Gast
huis.
3e. een verzoekschrift van dezelfde,
om haar een lokaal in gebruik, te go-
ven ten behoove van een cursus voor
vrouwen en meisjes.
4e. een voorstel van den heer W. A.
J. v. d. Kamp, betreffeude bet verlee
nen van een toelage op het eventueel
aan den heer U. J. F. A. A. M. van
Goor, commissaris van politie, te ver
leenen pensioen.
5. een verzoekschrift van de af-
deeling Haarlem vun deu Chrislelijken
Bond van Gemeentewerklieden en van
de onderafdeeliug 3611 loentew era lieden
van de afd. Haarlem van den Ned. R.
K. Volksbond, betreffende art. 8 en
14 van het vverkliedenreglement,
6. dat zijn ingekomen:
le. een voorstel van den lieer J. H.
Bregonje om aan ambtenaren en werk
lieden der gemeente, die gehuwd zijn
of. ongehuwde kostwinners en wier
loon minder bedraagt dan f 1Ü00 per
juar of f 26 per week van 1 Nov. af
tot wederopzegging een toeslag op hot
loon te verleenen (te behandelen bij
Punt 10 van den oproepingsbrief.)
2e. een verzoekschrift van de afd.
Haarlem van den Ned. Schildersgo-
zellcnbond houdende betuiging van in
stemming met het verzoekschrift tot
wijziging van do verordening op de
heffing eener plaatselijke directe be
lasting naar het inkomen.
c. dat de heer J. O. Kronig heeft
bericht niet voor ccn herbenoeming
tot directeur van hot Gem. Museum
in aanmerking te vvenschen te komen
en dat B. en W. In verband daarmede
voornemens zijn eerlang ter zak© na
dere voorstellen san den Raad to
doen.
d. dat bet door den heer C. F. L. de
Wild hersteld© schilderij van Frans
Hals „Regenten van liet Oude-man-
nenhuis", weder in het Museum is op
gehangen.
(In het gedeelte van hei Raadsver
slag, dat wij gister nog ii de courant
opnamen, staat veriiiaderlliic ge
meld, dat do kroon in do hal vnn het
Raadhuis voor elect;-' i (cal zal inge
richt worden. Dit moet Ju'sl zijn, dol
die kroon nipt voor clcrtcio'teU werdt
ingericht).
